• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 詩傢三昧忽見前,屈賈在眼元歷歷。

    “詩傢三昧忽見前,屈賈在眼元歷歷。”詩句出處:《九月一日夜讀詩稿有感走筆作歌》;是宋朝詩人陸遊的作品。

    我昔學詩未有得,殘餘未免從人乞。
    力孱氣餒心自知,妄取虛名有慚色。
    四十從戎駐南鄭,酣宴軍中夜連日。
    打球築場一千步,閱馬列廄三萬匹。
    華燈縱博聲滿樓,寶釵艷舞光照席。
    琵琶弦急冰雹亂,羯鼓手勻風雨疾。
    詩傢三昧忽見前,屈賈在眼元歷歷。
    天機雲錦用在我,翦裁妙處非刀尺。
    世間才傑固不乏,秋毫未合天地隔。
    放翁老死何足論,廣陵散絕還堪惜。

    【註釋】:

    詩:

    ①文學體裁的一種。《尚書·舜典》:“詩言志。”②特指《詩經》。《左傳·隱公元年》:“《詩》曰:‘孝子不匱,永錫爾類。’”(錫:賜。類:善。)③奉持。《禮記·內則》:“朝服寢門外,詩負之。”

    傢:

    ①傢;傢庭。《尚書·大禹謨》:“克勤於邦,克儉於傢。”《孟子·梁惠王上》:“百畝之田,勿奪其時,數口之傢可以無饑矣。”②傢庭的住所。杜甫《苦雨》:“群木水光下,萬傢雲氣中。”③卿大夫的采邑。《論語·季氏》:“丘也聞有國有傢者,不患寡而患不均。”④學術流派。《荀子·解蔽》:“今諸侯異政,百傢異說,則必或是或非,或治或亂。”

    三:

    (一)(sān)①數目。二加一所得。②代表多次或多數。如:三反四覆;三令五申。參見“三折肱”。(二)(sān,舊讀sàn)再三。見“三思”、“三復”。

    三昧:

    ①佛教名詞。梵文Samādhi的音譯,一作“三摩地”、“三摩提”,意譯“定”、“正受”或“等持”。即止息雜慮,心專註於一境,正受所觀之法,能平等保持不昏沉、不散亂的狀態。為佛教重要修行方法之一。慧遠《念佛三昧詩集序》:“夫三昧者何?專思、寂想之謂也。”②指事物的訣要或精義。如稱在某方面造詣深湛為“得其三昧”。陸遊《示子遹》詩:“正令筆扛鼎,亦未造三昧。”《紅樓夢》第四十八回:“寶玉笑道:‘既是這樣,也不用看詩,會心處不在遠,聽你說瞭這兩句,可知三昧你也得瞭。’”

    昧:

    ①暗;昏暗。《周易·屯》:“天造草昧。”(造:創造。草:草創。)②糊塗;愚昧;迷亂。《左傳·宣公十二年》:“兼弱攻昧,武之善經也。”③隱藏。曾鞏《地動》:“天意昧密寧能詳。”④隱晦;不明顯。謝靈運《從斤竹澗越嶺溪行》:“情用賞為美,事昧竟誰辨。”⑤不相識;不瞭解。顏延之《秋胡》:“雖為五載別,相與昧平生。”⑥違背;背叛。⑦貪圖。《資治通鑒·梁武帝天監三年》:“南軍得時,勿昧利以取後悔。”(南軍:南朝的軍隊。)《左傳·襄公二十六年》:“楚王是故昧於一來。”

    忽:

    ①不註意;不經心;忽視;疏忽。《尚書·周官》:“蓄疑敗謀,怠忽荒政。”(蓄:積。怠:惰。荒:亂。)《史記·司馬相如傳》:“禍固多藏於隱微而發於人之所忽者也。”②疾;迅速。《論語·子罕》:“瞻之在前,忽焉在後。”《左傳·莊公十一年》:“桀、紂罪人,其亡也忽焉。”③迷惚;不分明。《淮南子·精神》:“遊於忽區之旁。”(忽區:忽恍無形之區。)④古代極小的量度單位名稱。歐陽修《五代史伶官傳序》:“夫禍患常積於忽微。”(微:古代極小的量度單位。)⑤副詞。突然。曹植《雜詩》之一:“形影忽不見。”《晉書·謝安傳》:“金鼓忽破。”[忽忽]1. 迅疾的樣子。《楚辭·惜誓》:“惜餘年老而日衰兮,歲忽忽而不反。”(反:同“返”。)2. 飄浮不定的樣子。賈��《莊周夢為蝴蝶賦》:“忽忽悠悠,東西泛浮。”3. 神志昏亂的樣子。《漢書·蘇建傳》:“(李)陵始降時,忽忽如狂,自痛負漢。”

    見:

    (一)①看;看到。《詩經·小雅·何人斯》:“我聞其聲,不見其身。”《戰國策·楚策四》:“見兔而顧犬。”《石鐘山記》:“事不目見耳聞,而臆斷有無,可乎?”②拜見;謁見。《墨子·公輸》:“子墨子見王。”③會見。《史記·項羽本紀》:“項伯即入見沛公。”白居易《琵琶行》:“移船相近邀相見。”④見解;見識。《晉書·王渾傳》:“敢陳愚見。”⑤表示被動,相當於“被”。《史記·屈原賈生列傳》:“信而見疑,忠而被謗,能無怨乎?”《楚辭·漁父》:“舉世皆濁而我獨清,眾人皆醉而我獨醒,是以見放。”(放:放逐。)⑥放在動詞前,有稱代自我作用。王安石《答司馬諫議書》:“冀君實或見恕也。”李密《陳情表》:“生孩六月,慈父見背。” (二)xiàn ①顯露;出現。《敕勒歌》:“天蒼蒼,野茫茫,風吹草低見牛羊。”②介紹;引見。《墨子·公輸》:“胡不見我於王?”(胡:為何。)③現成的。《史記·項羽本紀》:“軍無見糧。”

    前:

    (一)①前進;向前。《左傳·昭公元年》:“二執戈者前矣。”②跟“後”相對。1.表示方位在前。李白《望廬山瀑佈二首》之二:“日照香爐生紫煙,遙看瀑佈掛前川。”2.表示次序在前。《聊齋志異·狼三則》:“(屠)復投之,後狼止而前狼又至。”3.表示時間在先。《禮記·檀弓上》:“子夏曰:‘我未之前聞也。’”③引導。《儀禮·士虞禮》:“祝前屍出戶。” (二)jiǎn 同“剪”。消滅。《吳子·論將》:“進道易,退道難,可來而前;進道險,退道易,可薄而擊。”(薄:迫近;逼近。)

    屈:

    (一)①彎曲,與“伸”相對。《周易·系辭下》:“尺蠖(huò)之屈,以求信也。”(尺蠖:蟲名。信:通“伸”。)②屈服;屈從;折服。《孟子·滕文公下》:“威武不能屈。”③委屈;冤屈。《史記·樂毅列傳》:“於是屈身下士,先禮郭隗以招賢者。”④壓抑;屈抑。《論衡· 自紀》:“才高見屈,遭時而然。”(見:被。)⑤治理;征服。《詩經·魯頌·泮水》:“順彼長道,屈此群醜。”(長道:大道。醜:指敵人。)⑥古邑名。春秋時晉地。在今山西省吉縣北。 (二)jué ①竭;盡。《孫子·作戰》:“攻城則力屈。”②同“倔”。倔強;不順從。《史記·匈奴列傳》:“楊信為人剛直屈強。”③短小。《淮南子·說山》:“飛不以尾,屈尾飛不能遠。”

    賈:

    (一)同“價”。價值;價格。《論語·子罕》:“求善賈而沽諸。” (二)gǔ ①做生意。《韓非子·五蠹》:“長袖善舞,多錢善賈。”②商人,設肆坐商的商人。《周禮·天官·大宰》:“商賈阜通貨賄。”(阜:盛。賄:貨物。)③買。《左傳·昭公二十九年》:“平子每歲賈馬。”④求取。《國語·晉語八》:“謀於眾,不以賈好。”⑤招引;招惹。《左傳·桓公十年》:“吾焉用此,其以賈害也。”⑥出售商品。《詩經·邶風·谷風》:“賈用不售。”(售:賣出。)(三)jiǎ 姓。

    在:

    ①存在;在世。《論語·裡仁》:“父母在,不遠遊,遊必有方。”范縝《神滅論》:“豈容形亡而神在。”②表示人或事物的位置或狀態。張華《情詩》:“處歡愒(kài)夜促,在戚怨宵長”。(愒:貪。)③處;處所。陶潛《飲酒》之二:“衰榮無定在,彼此共更之。”④在於;取決於。《荀子·勸學》:“駑馬十駕,功在不舍。”⑤問候;慰問。《左傳·襄公二十六年》:“寡人淹恤在外,二三子使寡人朝夕聞衛國之言,吾子獨不在寡人。”(寡人:衛獻公自稱。淹恤:久遭憂患。吾子:指衛大夫大叔文子。)⑥觀察;審察。《尚書 ·舜典》:“在璇璣玉衡,以齊七政。”(璇璣玉衡:玉飾的天體觀測儀器。七政:日、月和金木水火土五星。)⑦介詞。引進事情發生的時間、地點、情形、范圍等。柳宗元《田傢》詩:“迎新在此歲。”《資治通鑒·漢獻帝建安十三年》:“將軍禽操宜在今日。”(將軍:指孫權。操:曹操。)⑧和“所”連用,表示強調,其下多連“不”等。⑨終結。《尚書·呂刑》:“非天不中,惟人在命。”⑩通“才”。僅僅。《漢書·賈誼傳》:“長沙乃在二萬五千戶耳。”

    眼:

    (一)①眼睛。《莊子·盜蹠》:“比幹剖心,子胥抉眼,忠之禍也。”②眼光;眼力。陸遊《冬夜對書卷有感》:“萬卷雖多當具眼,一言惟怨可銘膺。”(銘:刻。膺:胸。)③孔洞;窟窿。杜甫《石筍行》:“古來相傳是海眼。”楊萬裡《小池》:“泉眼無聲惜細流,樹陰照水愛晴柔。”④事物的關鍵精要處。黃庭堅《贈高子勉》之四:“拾遺句中有眼。”(拾遺:指杜甫。杜曾任左拾遺之職。)⑤戲曲中的節拍。方以智《物理小識·天類》:“瑟實以配琴,笙實以和管箎(chí),豈有不合止於版眼而可聽者哉?”(箎:同“篪”。一種樂器。)⑥圍棋術語。指成片棋子中的空格,對方不能下子處。李漁《閑情偶寄·詞曲上·音律》:“曲中有務頭,猶棋中有眼,有此則活,無此則死。”⑦量詞。用於泉,井等。白居易《錢塘湖石記》:“湖中又有泉數十眼。” (二)wěn凸出的樣子。《周禮·考工記·輪人》:“望其轂,欲其眼也。”(轂gǔ:車輪中心可以插軸的圓木。)

    元:

    ①頭;首。《左傳·僖公三十三年》:“狄人歸其元。”②為首的。《荀子 · 王制》:“元惡不待教而誅。”③開始;第一。《公羊傳·隱公元年》:“元年者何?君之始年也。”④本;原來。後作“原”。嵇康《琴賦》序:“推其所由,似元不解音聲。”陸遊《示兒》:“死去元知萬事空,但悲不見九州同。”⑤大。《史記·龜策列傳》:“紂為暴虐,而元龜不占。”⑥善。《左傳·文公十八年》:“高辛氏有才子八人……天下之民,謂八元。”⑦朝代名。1206年建國。1271年忽必烈定國號為元。1279年滅南宋,定都大都(今北京)。1368年被朱元璋推翻。高啟《書博雞者事》:“識者固知元政紊弛。”[元元]1. 民眾;百姓。《史記·平準書》:“出禁錢以振元元。”(禁錢:供皇帝使用的錢。振:救濟。)2. 善良。《史記·文帝本紀》:“以全天下元元之民。”

    歷:

    ①經歷;經過。《孟子·萬章上》:“舜之相堯,禹之相舜也,歷年多,施澤於民久。”《尚書·畢命》:“既歷三紀,世變風移。”②跨過;跨越。《孟子·離婁下》:“禮,朝廷不歷位而相與言,不逾階而相揖也。”③盡;全部;普遍。李商隱《詠史》:“歷覽前賢國與傢,成由勤儉破由奢。”《尚書·盤庚下》:“歷告爾百姓於朕志。”④選擇。司馬相如《上林賦》:“於是歷吉日以齋戒。”⑤列出;排列。《呂氏春秋·季冬》:“令宰歷卿大夫至於庶民土田之數。”⑥察看。《禮記·郊特牲》:“簡其車賦,而歷其卒伍。”⑦稀疏。宋玉《登徒子好色賦》:“其妻蓬頭攣耳,歷齒。”⑧同“歷(曆)”。歷法。餘繼登《典故紀聞》卷十五:“舊制頒歷在十一月朔。”⑨通“櫪”。馬廄。《漢書·梅福傳》:“伏歷千駟。”[歷歷]清晰;分明。崔顥《黃鶴樓》:“晴川歷歷漢陽樹,芳草萋萋鸚鵡洲。”


  • 诗家三昧忽见前,屈贾在眼元历历。

    “诗家三昧忽见前,屈贾在眼元历历。”诗句出处:《九月一日夜读诗稿有感走笔作歌》;是宋朝诗人陆游的作品。

    我昔学诗未有得,残余未免从人乞。
    力孱气馁心自知,妄取虚名有惭色。
    四十从戎驻南郑,酣宴军中夜连日。
    打球筑场一千步,阅马列厩三万匹。
    华灯纵博声满楼,宝钗艳舞光照席。
    琵琶弦急冰雹乱,羯鼓手匀风雨疾。
    诗家三昧忽见前,屈贾在眼元历历。
    天机云锦用在我,翦裁妙处非刀尺。
    世间才杰固不乏,秋毫未合天地隔。
    放翁老死何足论,广陵散绝还堪惜。

    【注释】:

    诗:

    ①文学体裁的一种。《尚书·舜典》:“诗言志。”②特指《诗经》。《左传·隐公元年》:“《诗》曰:‘孝子不匮,永锡尔类。’”(锡:赐。类:善。)③奉持。《礼记·内则》:“朝服寝门外,诗负之。”

    家:

    ①家;家庭。《尚书·大禹谟》:“克勤于邦,克俭于家。”《孟子·梁惠王上》:“百亩之田,勿夺其时,数口之家可以无饥矣。”②家庭的住所。杜甫《苦雨》:“群木水光下,万家云气中。”③卿大夫的采邑。《论语·季氏》:“丘也闻有国有家者,不患寡而患不均。”④学术流派。《荀子·解蔽》:“今诸侯异政,百家异说,则必或是或非,或治或乱。”

    三:

    (一)(sān)①数目。二加一所得。②代表多次或多数。如:三反四覆;三令五申。参见“三折肱”。(二)(sān,旧读sàn)再三。见“三思”、“三复”。

    三昧:

    ①佛教名词。梵文Samādhi的音译,一作“三摩地”、“三摩提”,意译“定”、“正受”或“等持”。即止息杂虑,心专注于一境,正受所观之法,能平等保持不昏沉、不散乱的状态。为佛教重要修行方法之一。慧远《念佛三昧诗集序》:“夫三昧者何?专思、寂想之谓也。”②指事物的诀要或精义。如称在某方面造诣深湛为“得其三昧”。陆游《示子遹》诗:“正令笔扛鼎,亦未造三昧。”《红楼梦》第四十八回:“宝玉笑道:‘既是这样,也不用看诗,会心处不在远,听你说了这两句,可知三昧你也得了。’”

    昧:

    ①暗;昏暗。《周易·屯》:“天造草昧。”(造:创造。草:草创。)②糊涂;愚昧;迷乱。《左传·宣公十二年》:“兼弱攻昧,武之善经也。”③隐藏。曾巩《地动》:“天意昧密宁能详。”④隐晦;不明显。谢灵运《从斤竹涧越岭溪行》:“情用赏为美,事昧竟谁辨。”⑤不相识;不了解。颜延之《秋胡》:“虽为五载别,相与昧平生。”⑥违背;背叛。⑦贪图。《资治通鉴·梁武帝天监三年》:“南军得时,勿昧利以取后悔。”(南军:南朝的军队。)《左传·襄公二十六年》:“楚王是故昧于一来。”

    忽:

    ①不注意;不经心;忽视;疏忽。《尚书·周官》:“蓄疑败谋,怠忽荒政。”(蓄:积。怠:惰。荒:乱。)《史记·司马相如传》:“祸固多藏于隐微而发于人之所忽者也。”②疾;迅速。《论语·子罕》:“瞻之在前,忽焉在后。”《左传·庄公十一年》:“桀、纣罪人,其亡也忽焉。”③迷惚;不分明。《淮南子·精神》:“游于忽区之旁。”(忽区:忽恍无形之区。)④古代极小的量度单位名称。欧阳修《五代史伶官传序》:“夫祸患常积于忽微。”(微:古代极小的量度单位。)⑤副词。突然。曹植《杂诗》之一:“形影忽不见。”《晋书·谢安传》:“金鼓忽破。”[忽忽]1. 迅疾的样子。《楚辞·惜誓》:“惜余年老而日衰兮,岁忽忽而不反。”(反:同“返”。)2. 飘浮不定的样子。贾��《庄周梦为蝴蝶赋》:“忽忽悠悠,东西泛浮。”3. 神志昏乱的样子。《汉书·苏建传》:“(李)陵始降时,忽忽如狂,自痛负汉。”

    见:

    (一)①看;看到。《诗经·小雅·何人斯》:“我闻其声,不见其身。”《战国策·楚策四》:“见兔而顾犬。”《石钟山记》:“事不目见耳闻,而臆断有无,可乎?”②拜见;谒见。《墨子·公输》:“子墨子见王。”③会见。《史记·项羽本纪》:“项伯即入见沛公。”白居易《琵琶行》:“移船相近邀相见。”④见解;见识。《晋书·王浑传》:“敢陈愚见。”⑤表示被动,相当于“被”。《史记·屈原贾生列传》:“信而见疑,忠而被谤,能无怨乎?”《楚辞·渔父》:“举世皆浊而我独清,众人皆醉而我独醒,是以见放。”(放:放逐。)⑥放在动词前,有称代自我作用。王安石《答司马谏议书》:“冀君实或见恕也。”李密《陈情表》:“生孩六月,慈父见背。” (二)xiàn ①显露;出现。《敕勒歌》:“天苍苍,野茫茫,风吹草低见牛羊。”②介绍;引见。《墨子·公输》:“胡不见我于王?”(胡:为何。)③现成的。《史记·项羽本纪》:“军无见粮。”

    前:

    (一)①前进;向前。《左传·昭公元年》:“二执戈者前矣。”②跟“后”相对。1.表示方位在前。李白《望庐山瀑布二首》之二:“日照香炉生紫烟,遥看瀑布挂前川。”2.表示次序在前。《聊斋志异·狼三则》:“(屠)复投之,后狼止而前狼又至。”3.表示时间在先。《礼记·檀弓上》:“子夏曰:‘我未之前闻也。’”③引导。《仪礼·士虞礼》:“祝前尸出户。” (二)jiǎn 同“剪”。消灭。《吴子·论将》:“进道易,退道难,可来而前;进道险,退道易,可薄而击。”(薄:迫近;逼近。)

    屈:

    (一)①弯曲,与“伸”相对。《周易·系辞下》:“尺蠖(huò)之屈,以求信也。”(尺蠖:虫名。信:通“伸”。)②屈服;屈从;折服。《孟子·滕文公下》:“威武不能屈。”③委屈;冤屈。《史记·乐毅列传》:“于是屈身下士,先礼郭隗以招贤者。”④压抑;屈抑。《论衡· 自纪》:“才高见屈,遭时而然。”(见:被。)⑤治理;征服。《诗经·鲁颂·泮水》:“顺彼长道,屈此群丑。”(长道:大道。丑:指敌人。)⑥古邑名。春秋时晋地。在今山西省吉县北。 (二)jué ①竭;尽。《孙子·作战》:“攻城则力屈。”②同“倔”。倔强;不顺从。《史记·匈奴列传》:“杨信为人刚直屈强。”③短小。《淮南子·说山》:“飞不以尾,屈尾飞不能远。”

    贾:

    (一)同“价”。价值;价格。《论语·子罕》:“求善贾而沽诸。” (二)gǔ ①做生意。《韩非子·五蠹》:“长袖善舞,多钱善贾。”②商人,设肆坐商的商人。《周礼·天官·大宰》:“商贾阜通货贿。”(阜:盛。贿:货物。)③买。《左传·昭公二十九年》:“平子每岁贾马。”④求取。《国语·晋语八》:“谋于众,不以贾好。”⑤招引;招惹。《左传·桓公十年》:“吾焉用此,其以贾害也。”⑥出售商品。《诗经·邶风·谷风》:“贾用不售。”(售:卖出。)(三)jiǎ 姓。

    在:

    ①存在;在世。《论语·里仁》:“父母在,不远游,游必有方。”范缜《神灭论》:“岂容形亡而神在。”②表示人或事物的位置或状态。张华《情诗》:“处欢愒(kài)夜促,在戚怨宵长”。(愒:贪。)③处;处所。陶潜《饮酒》之二:“衰荣无定在,彼此共更之。”④在于;取决于。《荀子·劝学》:“驽马十驾,功在不舍。”⑤问候;慰问。《左传·襄公二十六年》:“寡人淹恤在外,二三子使寡人朝夕闻卫国之言,吾子独不在寡人。”(寡人:卫献公自称。淹恤:久遭忧患。吾子:指卫大夫大叔文子。)⑥观察;审察。《尚书 ·舜典》:“在璇玑玉衡,以齐七政。”(璇玑玉衡:玉饰的天体观测仪器。七政:日、月和金木水火土五星。)⑦介词。引进事情发生的时间、地点、情形、范围等。柳宗元《田家》诗:“迎新在此岁。”《资治通鉴·汉献帝建安十三年》:“将军禽操宜在今日。”(将军:指孙权。操:曹操。)⑧和“所”连用,表示强调,其下多连“不”等。⑨终结。《尚书·吕刑》:“非天不中,惟人在命。”⑩通“才”。仅仅。《汉书·贾谊传》:“长沙乃在二万五千户耳。”

    眼:

    (一)①眼睛。《庄子·盗跖》:“比干剖心,子胥抉眼,忠之祸也。”②眼光;眼力。陆游《冬夜对书卷有感》:“万卷虽多当具眼,一言惟怨可铭膺。”(铭:刻。膺:胸。)③孔洞;窟窿。杜甫《石笋行》:“古来相传是海眼。”杨万里《小池》:“泉眼无声惜细流,树阴照水爱晴柔。”④事物的关键精要处。黄庭坚《赠高子勉》之四:“拾遗句中有眼。”(拾遗:指杜甫。杜曾任左拾遗之职。)⑤戏曲中的节拍。方以智《物理小识·天类》:“瑟实以配琴,笙实以和管箎(chí),岂有不合止于版眼而可听者哉?”(箎:同“篪”。一种乐器。)⑥围棋术语。指成片棋子中的空格,对方不能下子处。李渔《闲情偶寄·词曲上·音律》:“曲中有务头,犹棋中有眼,有此则活,无此则死。”⑦量词。用于泉,井等。白居易《钱塘湖石记》:“湖中又有泉数十眼。” (二)wěn凸出的样子。《周礼·考工记·轮人》:“望其毂,欲其眼也。”(毂gǔ:车轮中心可以插轴的圆木。)

    元:

    ①头;首。《左传·僖公三十三年》:“狄人归其元。”②为首的。《荀子 · 王制》:“元恶不待教而诛。”③开始;第一。《公羊传·隐公元年》:“元年者何?君之始年也。”④本;原来。后作“原”。嵇康《琴赋》序:“推其所由,似元不解音声。”陆游《示儿》:“死去元知万事空,但悲不见九州同。”⑤大。《史记·龟策列传》:“纣为暴虐,而元龟不占。”⑥善。《左传·文公十八年》:“高辛氏有才子八人……天下之民,谓八元。”⑦朝代名。1206年建国。1271年忽必烈定国号为元。1279年灭南宋,定都大都(今北京)。1368年被朱元璋推翻。高启《书博鸡者事》:“识者固知元政紊弛。”[元元]1. 民众;百姓。《史记·平准书》:“出禁钱以振元元。”(禁钱:供皇帝使用的钱。振:救济。)2. 善良。《史记·文帝本纪》:“以全天下元元之民。”

    历:

    ①经历;经过。《孟子·万章上》:“舜之相尧,禹之相舜也,历年多,施泽于民久。”《尚书·毕命》:“既历三纪,世变风移。”②跨过;跨越。《孟子·离娄下》:“礼,朝廷不历位而相与言,不逾阶而相揖也。”③尽;全部;普遍。李商隐《咏史》:“历览前贤国与家,成由勤俭破由奢。”《尚书·盘庚下》:“历告尔百姓于朕志。”④选择。司马相如《上林赋》:“于是历吉日以斋戒。”⑤列出;排列。《吕氏春秋·季冬》:“令宰历卿大夫至于庶民土田之数。”⑥察看。《礼记·郊特牲》:“简其车赋,而历其卒伍。”⑦稀疏。宋玉《登徒子好色赋》:“其妻蓬头挛耳,历齿。”⑧同“历(曆)”。历法。余继登《典故纪闻》卷十五:“旧制颁历在十一月朔。”⑨通“枥”。马厩。《汉书·梅福传》:“伏历千驷。”[历历]清晰;分明。崔颢《黄鹤楼》:“晴川历历汉阳树,芳草萋萋鹦鹉洲。”


  • shi jia san mei hu jian qian ,qu gu zai yan yuan li li 。

    “shi jia san mei hu jian qian ,qu gu zai yan yuan li li 。”shi gou chu chu :《jiu yue yi ri ye dou shi gao you gan zou bi zuo ge 》;shi song chao shi ren liu you de zuo pin 。

    wo xi xue shi wei you de ,can yu wei mian cong ren qi 。
    li can qi nei xin zi zhi ,wang qu xu ming you can se 。
    si shi cong rong zhu na zheng ,han yan jun zhong ye lian ri 。
    da qiu zhu chang yi qian bu ,yue ma lie jiu san mo pi 。
    hua deng zong bo sheng man lou ,bao chai yan wu guang zhao xi 。
    pi pa xian ji bing bao luan ,jie gu shou yun feng yu ji 。
    shi jia san mei hu jian qian ,qu gu zai yan yuan li li 。
    tian ji yun jin yong zai wo ,jian cai miao chu fei dao che 。
    shi jian cai jie gu bu fa ,qiu hao wei ge tian de ge 。
    fang weng lao si he zu lun ,an ling san jue hai kan xi 。

    【zhu shi 】:

    shi :

    ①wen xue ti cai de yi chong 。《shang shu ·shun dian 》:“shi yan zhi 。”②te zhi 《shi jing 》。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“《shi 》yue :‘xiao zi bu kui ,yong xi er lei 。’”(xi :ci 。lei :shan 。)③feng chi 。《li ji ·nei ze 》:“chao fu qin men wai ,shi fu zhi 。”

    jia :

    ①jia ;jia ting 。《shang shu ·da yu mo 》:“ke qin yu bang ,ke jian yu jia 。”《meng zi ·liang hui wang shang 》:“bai mu zhi tian ,wu duo ji shi ,shu kou zhi jia ke yi mo ji yi 。”②jia ting de zhu suo 。du fu 《ku yu 》:“qun mu shui guang xia ,mo jia yun qi zhong 。”③qing da fu de cai yi 。《lun yu ·ji shi 》:“qiu ye wen you guo you jia zhe ,bu huan gua er huan bu jun 。”④xue shu liu pa 。《xun zi ·jie bi 》:“jin zhu hou yi zheng ,bai jia yi shui ,ze bi huo shi huo fei ,huo zhi huo luan 。”

    san :

    (yi )(sān)①shu mu 。er jia yi suo de 。②dai biao duo ci huo duo shu 。ru :san fan si fu ;san ling wu shen 。can jian “san she gong ”。(er )(sān,jiu dou sàn)zai san 。jian “san sai ”、“san fu ”。

    san mei :

    ①fo jiao ming ci 。fan wen Samādhide yin yi ,yi zuo “san ma de ”、“san ma di ”,yi yi “ding ”、“zheng shou ”huo “deng chi ”。ji zhi xi za lv ,xin zhuan zhu yu yi jing ,zheng shou suo guan zhi fa ,neng ping deng bao chi bu hun chen 、bu san luan de zhuang tai 。wei fo jiao chong yao xiu hang fang fa zhi yi 。hui yuan 《nian fo san mei shi ji xu 》:“fu san mei zhe he ?zhuan sai 、ji xiang zhi wei ye 。”②zhi shi wu de jue yao huo jing yi 。ru chen zai mou fang mian zao yi shen zhan wei “de ji san mei ”。liu you 《shi zi yu 》shi :“zheng ling bi gang ding ,yi wei zao san mei 。”《gong lou meng 》di si shi ba hui :“bao yu xiao dao :‘ji shi zhe yang ,ye bu yong kan shi ,hui xin chu bu zai yuan ,ting ni shui le zhe liang gou ,ke zhi san mei ni ye de le 。’”

    mei :

    ①an ;hun an 。《zhou yi ·tun 》:“tian zao cao mei 。”(zao :chuang zao 。cao :cao chuang 。)②hu tu ;yu mei ;mi luan 。《zuo chuan ·xuan gong shi er nian 》:“jian ruo gong mei ,wu zhi shan jing ye 。”③yin cang 。ceng gong 《de dong 》:“tian yi mei mi ning neng xiang 。”④yin hui ;bu ming xian 。xie ling yun 《cong jin zhu jian yue ling xi hang 》:“qing yong shang wei mei ,shi mei jing shei bian 。”⑤bu xiang shi ;bu le jie 。yan yan zhi 《qiu hu 》:“sui wei wu zai bie ,xiang yu mei ping sheng 。”⑥wei bei ;bei pan 。⑦tan tu 。《zi zhi tong jian ·liang wu di tian jian san nian 》:“na jun de shi ,wu mei li yi qu hou hui 。”(na jun :na chao de jun dui 。)《zuo chuan ·xiang gong er shi liu nian 》:“chu wang shi gu mei yu yi lai 。”

    hu :

    ①bu zhu yi ;bu jing xin ;hu shi ;shu hu 。《shang shu ·zhou guan 》:“xu yi bai mou ,dai hu huang zheng 。”(xu :ji 。dai :duo 。huang :luan 。)《shi ji ·si ma xiang ru chuan 》:“huo gu duo cang yu yin wei er fa yu ren zhi suo hu zhe ye 。”②ji ;xun su 。《lun yu ·zi han 》:“zhan zhi zai qian ,hu yan zai hou 。”《zuo chuan ·zhuang gong shi yi nian 》:“jie 、zhou zui ren ,ji wang ye hu yan 。”③mi hu ;bu fen ming 。《huai na zi ·jing shen 》:“you yu hu ou zhi pang 。”(hu ou :hu huang mo xing zhi ou 。)④gu dai ji xiao de liang du chan wei ming chen 。ou yang xiu 《wu dai shi ling guan chuan xu 》:“fu huo huan chang ji yu hu wei 。”(wei :gu dai ji xiao de liang du chan wei 。)⑤fu ci 。tu ran 。cao zhi 《za shi 》zhi yi :“xing ying hu bu jian 。”《jin shu ·xie an chuan 》:“jin gu hu po 。”[hu hu ]1. xun ji de yang zi 。《chu ci ·xi shi 》:“xi yu nian lao er ri cui xi ,sui hu hu er bu fan 。”(fan :tong “fan ”。)2. piao fu bu ding de yang zi 。gu ��《zhuang zhou meng wei hu die fu 》:“hu hu you you ,dong xi fan fu 。”3. shen zhi hun luan de yang zi 。《han shu ·su jian chuan 》:“(li )ling shi jiang shi ,hu hu ru kuang ,zi tong fu han 。”

    jian :

    (yi )①kan ;kan dao 。《shi jing ·xiao ya ·he ren si 》:“wo wen ji sheng ,bu jian ji shen 。”《zhan guo ce ·chu ce si 》:“jian tu er gu quan 。”《dan zhong shan ji 》:“shi bu mu jian er wen ,er yi duan you mo ,ke hu ?”②bai jian ;ye jian 。《mo zi ·gong shu 》:“zi mo zi jian wang 。”③hui jian 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“xiang bai ji ru jian pei gong 。”bai ju yi 《pi pa hang 》:“yi chuan xiang jin yao xiang jian 。”④jian jie ;jian shi 。《jin shu ·wang hun chuan 》:“gan chen yu jian 。”⑤biao shi bei dong ,xiang dang yu “bei ”。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“xin er jian yi ,zhong er bei bang ,neng mo yuan hu ?”《chu ci ·yu fu 》:“ju shi jie zhuo er wo du qing ,zhong ren jie zui er wo du xing ,shi yi jian fang 。”(fang :fang zhu 。)⑥fang zai dong ci qian ,you chen dai zi wo zuo yong 。wang an dan 《da si ma jian yi shu 》:“ji jun shi huo jian shu ye 。”li mi 《chen qing biao 》:“sheng hai liu yue ,ci fu jian bei 。” (er )xiàn ①xian lou ;chu xian 。《chi le ge 》:“tian cang cang ,ye mang mang ,feng chui cao di jian niu yang 。”②jie shao ;yin jian 。《mo zi ·gong shu 》:“hu bu jian wo yu wang ?”(hu :wei he 。)③xian cheng de 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“jun mo jian liang 。”

    qian :

    (yi )①qian jin ;xiang qian 。《zuo chuan ·zhao gong yuan nian 》:“er zhi ge zhe qian yi 。”②gen “hou ”xiang dui 。1.biao shi fang wei zai qian 。li bai 《wang lu shan bao bu er shou 》zhi er :“ri zhao xiang lu sheng zi yan ,yao kan bao bu gua qian chuan 。”2.biao shi ci xu zai qian 。《liao zhai zhi yi ·lang san ze 》:“(tu )fu tou zhi ,hou lang zhi er qian lang you zhi 。”3.biao shi shi jian zai xian 。《li ji ·tan gong shang 》:“zi xia yue :‘wo wei zhi qian wen ye 。’”③yin dao 。《yi li ·shi yu li 》:“zhu qian shi chu hu 。” (er )jiǎn tong “jian ”。xiao mie 。《wu zi ·lun jiang 》:“jin dao yi ,tui dao nan ,ke lai er qian ;jin dao xian ,tui dao yi ,ke bao er ji 。”(bao :pai jin ;bi jin 。)

    qu :

    (yi )①wan qu ,yu “shen ”xiang dui 。《zhou yi ·ji ci xia 》:“che huo (huò)zhi qu ,yi qiu xin ye 。”(che huo :chong ming 。xin :tong “shen ”。)②qu fu ;qu cong ;she fu 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“wei wu bu neng qu 。”③wei qu ;yuan qu 。《shi ji ·le yi lie chuan 》:“yu shi qu shen xia shi ,xian li guo kui yi qiao xian zhe 。”④ya yi ;qu yi 。《lun heng · zi ji 》:“cai gao jian qu ,zao shi er ran 。”(jian :bei 。)⑤zhi li ;zheng fu 。《shi jing ·lu song ·pan shui 》:“shun bi chang dao ,qu ci qun chou 。”(chang dao :da dao 。chou :zhi di ren 。)⑥gu yi ming 。chun qiu shi jin de 。zai jin shan xi sheng ji xian bei 。 (er )jué ①jie ;jin 。《sun zi ·zuo zhan 》:“gong cheng ze li qu 。”②tong “jue ”。jue jiang ;bu shun cong 。《shi ji ·xiong nu lie chuan 》:“yang xin wei ren gang zhi qu jiang 。”③duan xiao 。《huai na zi ·shui shan 》:“fei bu yi wei ,qu wei fei bu neng yuan 。”

    gu :

    (yi )tong “jia ”。jia zhi ;jia ge 。《lun yu ·zi han 》:“qiu shan gu er gu zhu 。” (er )gǔ ①zuo sheng yi 。《han fei zi ·wu du 》:“chang xiu shan wu ,duo qian shan gu 。”②shang ren ,she si zuo shang de shang ren 。《zhou li ·tian guan ·da zai 》:“shang gu fu tong huo hui 。”(fu :cheng 。hui :huo wu 。)③mai 。《zuo chuan ·zhao gong er shi jiu nian 》:“ping zi mei sui gu ma 。”④qiu qu 。《guo yu ·jin yu ba 》:“mou yu zhong ,bu yi gu hao 。”⑤qiao yin ;qiao re 。《zuo chuan ·huan gong shi nian 》:“wu yan yong ci ,ji yi gu hai ye 。”⑥chu shou shang pin 。《shi jing ·bei feng ·gu feng 》:“gu yong bu shou 。”(shou :mai chu 。)(san )jiǎ xing 。

    zai :

    ①cun zai ;zai shi 。《lun yu ·li ren 》:“fu mu zai ,bu yuan you ,you bi you fang 。”fan zhen 《shen mie lun 》:“qi rong xing wang er shen zai 。”②biao shi ren huo shi wu de wei zhi huo zhuang tai 。zhang hua 《qing shi 》:“chu huan he (kài)ye cu ,zai qi yuan xiao chang ”。(he :tan 。)③chu ;chu suo 。tao qian 《yin jiu 》zhi er :“cui rong mo ding zai ,bi ci gong geng zhi 。”④zai yu ;qu jue yu 。《xun zi ·quan xue 》:“nu ma shi jia ,gong zai bu she 。”⑤wen hou ;wei wen 。《zuo chuan ·xiang gong er shi liu nian 》:“gua ren yan xu zai wai ,er san zi shi gua ren chao xi wen wei guo zhi yan ,wu zi du bu zai gua ren 。”(gua ren :wei suo gong zi chen 。yan xu :jiu zao you huan 。wu zi :zhi wei da fu da shu wen zi 。)⑥guan cha ;shen cha 。《shang shu ·shun dian 》:“zai xuan ji yu heng ,yi ji qi zheng 。”(xuan ji yu heng :yu shi de tian ti guan ce yi qi 。qi zheng :ri 、yue he jin mu shui huo tu wu xing 。)⑦jie ci 。yin jin shi qing fa sheng de shi jian 、de dian 、qing xing 、fan wei deng 。liu zong yuan 《tian jia 》shi :“ying xin zai ci sui 。”《zi zhi tong jian ·han suo di jian an shi san nian 》:“jiang jun qin cao yi zai jin ri 。”(jiang jun :zhi sun quan 。cao :cao cao 。)⑧he “suo ”lian yong ,biao shi jiang diao ,ji xia duo lian “bu ”deng 。⑨zhong jie 。《shang shu ·lv xing 》:“fei tian bu zhong ,wei ren zai ming 。”⑩tong “cai ”。jin jin 。《han shu ·gu yi chuan 》:“chang sha nai zai er mo wu qian hu er 。”

    yan :

    (yi )①yan jing 。《zhuang zi ·dao zhi 》:“bi gan pou xin ,zi xu jue yan ,zhong zhi huo ye 。”②yan guang ;yan li 。liu you 《dong ye dui shu juan you gan 》:“mo juan sui duo dang ju yan ,yi yan wei yuan ke ming ying 。”(ming :ke 。ying :xiong 。)③kong dong ;ku long 。du fu 《dan sun hang 》:“gu lai xiang chuan shi hai yan 。”yang mo li 《xiao chi 》:“quan yan mo sheng xi xi liu ,shu yin zhao shui ai qing rou 。”④shi wu de guan jian jing yao chu 。huang ting jian 《zeng gao zi mian 》zhi si :“she wei gou zhong you yan 。”(she wei :zhi du fu 。du ceng ren zuo she wei zhi zhi 。)⑤hu qu zhong de jie pai 。fang yi zhi 《wu li xiao shi ·tian lei 》:“se shi yi pei qin ,sheng shi yi he guan chi (chí),qi you bu ge zhi yu ban yan er ke ting zhe zai ?”(chi :tong “chi ”。yi chong le qi 。)⑥wei qi shu yu 。zhi cheng pian qi zi zhong de kong ge ,dui fang bu neng xia zi chu 。li yu 《xian qing ou ji ·ci qu shang ·yin lv 》:“qu zhong you wu tou ,you qi zhong you yan ,you ci ze huo ,mo ci ze si 。”⑦liang ci 。yong yu quan ,jing deng 。bai ju yi 《qian tang hu dan ji 》:“hu zhong you you quan shu shi yan 。” (er )wěntu chu de yang zi 。《zhou li ·kao gong ji ·lun ren 》:“wang ji gu ,yu ji yan ye 。”(gu gǔ:che lun zhong xin ke yi cha zhou de yuan mu 。)

    yuan :

    ①tou ;shou 。《zuo chuan ·xi gong san shi san nian 》:“di ren gui ji yuan 。”②wei shou de 。《xun zi · wang zhi 》:“yuan e bu dai jiao er zhu 。”③kai shi ;di yi 。《gong yang chuan ·yin gong yuan nian 》:“yuan nian zhe he ?jun zhi shi nian ye 。”④ben ;yuan lai 。hou zuo “yuan ”。ji kang 《qin fu 》xu :“tui ji suo you ,shi yuan bu jie yin sheng 。”liu you 《shi er 》:“si qu yuan zhi mo shi kong ,dan bei bu jian jiu zhou tong 。”⑤da 。《shi ji ·gui ce lie chuan 》:“zhou wei bao nve ,er yuan gui bu zhan 。”⑥shan 。《zuo chuan ·wen gong shi ba nian 》:“gao xin shi you cai zi ba ren ……tian xia zhi min ,wei ba yuan 。”⑦chao dai ming 。1206nian jian guo 。1271nian hu bi lie ding guo hao wei yuan 。1279nian mie na song ,ding dou da dou (jin bei jing )。1368nian bei zhu yuan zhang tui fan 。gao qi 《shu bo ji zhe shi 》:“shi zhe gu zhi yuan zheng wen chi 。”[yuan yuan ]1. min zhong ;bai xing 。《shi ji ·ping zhun shu 》:“chu jin qian yi zhen yuan yuan 。”(jin qian :gong huang di shi yong de qian 。zhen :jiu ji 。)2. shan liang 。《shi ji ·wen di ben ji 》:“yi quan tian xia yuan yuan zhi min 。”

    li :

    ①jing li ;jing guo 。《meng zi ·mo zhang shang 》:“shun zhi xiang yao ,yu zhi xiang shun ye ,li nian duo ,shi ze yu min jiu 。”《shang shu ·bi ming 》:“ji li san ji ,shi bian feng yi 。”②kua guo ;kua yue 。《meng zi ·li lou xia 》:“li ,chao ting bu li wei er xiang yu yan ,bu yu jie er xiang yi ye 。”③jin ;quan bu ;pu bian 。li shang yin 《yong shi 》:“li lan qian xian guo yu jia ,cheng you qin jian po you she 。”《shang shu ·pan geng xia 》:“li gao er bai xing yu zhen zhi 。”④shua ze 。si ma xiang ru 《shang lin fu 》:“yu shi li ji ri yi zhai jie 。”⑤lie chu ;pai lie 。《lv shi chun qiu ·ji dong 》:“ling zai li qing da fu zhi yu shu min tu tian zhi shu 。”⑥cha kan 。《li ji ·jiao te sheng 》:“jian ji che fu ,er li ji cu wu 。”⑦xi shu 。song yu 《deng tu zi hao se fu 》:“ji qi peng tou luan er ,li chi 。”⑧tong “li (曆)”。li fa 。yu ji deng 《dian gu ji wen 》juan shi wu :“jiu zhi ban li zai shi yi yue shuo 。”⑨tong “li ”。ma jiu 。《han shu ·mei fu chuan 》:“fu li qian si 。”[li li ]qing xi ;fen ming 。cui hao 《huang he lou 》:“qing chuan li li han yang shu ,fang cao qi qi ying wu zhou 。”