• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 羈臣放士耿獨立,淑姬靜女知誰媒。

    “羈臣放士耿獨立,淑姬靜女知誰媒。”詩句出處:《故蜀別苑在成都西南十五六裡梅至多有兩大樹》;是宋朝詩人陸遊的作品。

    昔年曾賦西郊梅,茫茫去日如飛埃。
    即今衰病百事嬾,陳跡未忘猶一來。
    蜀王故苑犁已遍,散落尚有千雪堆。
    珠樓玉殿一夢破,煙蕪牧笛遺民哀。
    兩龍臥穩不飛去,鱗甲脫落生莓苔。
    精神最遇雪月見,氣力苦戰冰霜開。
    羈臣放士耿獨立,淑姬靜女知誰媒。
    摧傷雖多意愈厲,直與天地爭春回。
    蒼然老氣壓桃杏,笑我白發心尚孩。
    微風故為作嫵媚,一片吹入黃金罍。

    【註釋】:

    羈:

    ①馬籠頭。《莊子·馬蹄》:“連之以羈馽。”(馽:同“縶”。絆馬足的繩子。)②系住。賈誼《吊屈原賦》:“使騏驥可系而羈兮,豈雲異夫犬羊!”③拘束;束縛。司馬遷《報任安書》:“仆少負不羈之才。”④寄居。也指寄居在外的人。《左傳·昭公七年》:“單獻公棄親用羈。”⑤女孩的發髻。《禮記·內則》:“剪發為髻,男角女羈。”

    臣:

    ①戰俘。《禮記·少儀》:“臣則左之。”(左之:指用左手牽戰俘。)②男性奴隸。《韓非子·五蠹》:“雖臣虜之苦,不苦於此矣。”(雖:即使。)③國君統屬的民眾。《詩經·小雅·北山》:“率土之濱,莫非王臣。”(率土:在境域之內。)④君主制時代的官員。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“漢室傾頹,奸臣竊命,主上蒙塵。”⑤為臣;稱臣。《史記·刺客列傳·荊軻》:“趙不能支秦,必入臣;入臣則禍至燕。”(支:抵抗。)⑥指盡臣子之責。《三國演義》第三回:“(董卓)統西川大軍二十萬,常有不臣之心。”⑦古時臣民對君主的謙稱。《商君書·更法》:“臣聞之,疑行無成,疑事無功。”⑧作為一般人的謙稱。《墨子·公輸》:“北方有侮臣者,願借子殺之。”

    放:

    ①驅逐;流放。《左傳·莊公六年》:“夏,衛侯入,放公子黔牟於周,放寧跪於秦。”(黔牟、寧跪:皆人名。)《尚書·堯典》:“流共工於幽州,放驩兜於崇山。”②免去;解脫;逃逸。沈括《夢溪筆談·官政二》:“開封府十七縣皆以歲旱放稅。”《孟子·告子上》:“人有雞犬放,則知求之。”③放棄;棄置。《漢書·哀帝紀》:“鄭聲淫而亂樂,聖王所放。”④放縱;放任。《孟子·滕文公下》:“湯居亳,與葛為鄰,葛伯放而不祀。”⑤發出。白居易《池上早春即事招夢得》:“雲破山呈色,冰融水放光。”(夢得:劉禹錫字。)又發遣。何景明《胡人獵圖歌》:“呼鷹放犬無不為,數騎彎弓競馳突。”⑥指花開放。杜甫《留別公安太易沙門》:“江南紅梅已放春。”⑦發放;從上往下傳達命令。《元典章·朝綱·省部減繁格例》:“如經都省復奏或改授者,自都省奏準月日放支。”(都省:宰相官職的稱呼。支:支付。)又指借錢與人以取利息。《北齊書·陳元康傳》:“放責(zhài)交易,遍於州郡。”(責:同“債”。)⑧放下;擱置。《南史·元兇劉劭傳》:“王羅漢昏酣作妓,聞官軍已度,驚放仗歸降。”⑨通“仿”。仿效;模擬。《漢書·貢禹傳》:“臣愚以為盡如太古難,宜少放古以自節焉。”(少:稍。)

    士:

    ①從事某種活動的男子。《周易·歸妹》:“女承筐,無實;士刲(kuī)羊,無血。”(刲:割。)②特指未婚的青年男子。《詩經·衛風·氓》:“於嗟女兮,無與士耽。”③古代介於卿大夫和庶民之間的階層,貴族的最下一等。《禮記·王制》:“諸侯之上大夫卿、下大夫、上士、中士、下士,凡五等。”④智者;賢者。後泛指讀書人,知識階層。《荀子·勸學》:“故君子居必擇鄉,遊必就士。”《漢書·食貨志上》:“士農工商,四民有業。學以居位曰士,辟士殖谷曰農,作巧成器曰工,通財鬻(yù)貨曰商。”(鬻:賣。)⑤古代的法官;獄官。《孟子·告子下》:“管夷吾舉於士,孫叔敖舉於海。”(管夷吾:管仲。孫叔敖:春秋時楚令尹。海:指隱居海濱。)⑥對人的美稱。古樂府《木蘭詩》:“將軍百戰死,壯士十年歸。”⑦古軍制,在車上者稱士,也稱“甲士”。與“步卒”相對。屈原《九歌·國殤》:“矢交墜兮士爭先。”⑧通“事”。職事;從事。《詩經·豳風·東山》:“制彼裳衣,勿士行枚。”⑨通“仕”。做官。《論衡·刺孟》:“有士於此,而子悅之。”⑩通“恃”。依靠;憑借。銀雀山漢墓竹簡《孫臏兵法·見威王》:“孫子見威王,曰:‘夫兵者,非士恒勢也。’”

    耿:

    ①光明。蘇軾《二十六日五更起行至磻溪未明》:“山頭孤月耿猶在,石上寒波曉更喧。”②耿直;剛直。韓愈《南山詩》:“參差相疊重,剛耿陵宇宙。”③心中不安。高適《秦中送李九赴越》:“適越雖有以,出關終耿然。”(以:原由。)④照。《國語·晉語三》:“若入,必伯諸侯以見天子,其光耿於民矣。”[耿耿]1. 心中不安。《詩經·邶風·柏舟》:“耿耿不寐,如有隱憂。”2. 微明的樣子。白居易《長恨歌》:“遲遲鐘鼓初長夜,耿耿星河欲曙天。”3. 誠信的樣子。文天祥《正氣歌》:“顧此耿耿在,仰望浮雲白。”

    獨:

    ①單一;單獨。《史記·高祖本紀》:“項羽欲與漢王獨身挑戰。”《後漢書·崔駰傳》:“蓋高樹靡陰,獨木不林。”②獨自。蘇軾《石鐘山記》:“獨與邁乘小舟至絕壁下。”③沒有子孫的老人。《禮記·禮運》:“矜(guān)寡孤獨廢疾者,皆有所養。”(矜:通“鰥”。)④獨特;特異;與眾不同之處。《論衡·實知》:“有獨見之明,獨聽之聰。”⑤專斷;獨裁。《荀子·臣道》:“故明主好同,而闇主好獨。”(闇:同“暗”。)⑥副詞。1. 相當於“隻”、“僅僅”。張溥《五人墓碑記》:“獨五人之皎皎,何也?”2.表示反問,相當於“豈”、“難道”。司馬遷《史記·廉頗藺相如列傳》:“相如雖駑,獨畏廉將軍哉?”[獨夫]1. 獨身男子。2. 殘暴無道為人民所憎恨的統治者。

    立:

    ①站立。《孟子·梁惠王上》:“王立於沼上。”《論語·微子》:“子路拱而立。”②豎立;樹立。《韓非子·功名》:“立尺材於高山之上。”葉適《終論七》:“的必先立,然後挾弓註矢以從之。”(的:箭靶。)③設置,建立。《荀子·大略》:“立大學,設庠序。”④制定。《荀子·議兵》:“立法施令。”賈誼《過秦論》:“商君佐之,內立法度。”⑤建樹;成就。《資治通鑒·漢獻帝建安十三年》:“兵精糧多,足以立事。”⑥泛指登上某種位置。《史記·陳涉世傢》:“吾聞二世少子也,不當立。”(少子:最小的兒子。)⑦立刻;立即;馬上。《史記·李將軍列傳》:“匈奴追射我立盡。”《史記·項羽本紀》:“沛公至軍,立誅殺曹無傷。”

    淑:

    ①清晰;清澈。《管子·白心》:“淑然自清。”②美好;善良。《公羊傳·莊公十二年》:“甚矣,魯侯之淑,魯侯之美也!”③溫和。杜審言《和晉陵陸丞早春遊望》:“淑氣催黃鳥,晴光轉綠蘋。”(蘋:淺水所生蕨類。)

    姬:

    ①帝王之女。《詩經·召南·何彼穠矣》:“王姬之車。”②女子的美稱。《莊子·齊物論》:“麗之姬,艾封人之子也。”(麗、艾:地名。封人:守衛封疆之官。子:女兒。)辛延年《羽林郎》:“胡姬年十五。”宋玉《高唐賦》:“晰兮若姣姬揚袂(mèi)障日而望所思。”(袂:袖。所思:指情人。)③帝王或諸侯的妾。《史記·孟嘗君列傳》:“使人抵昭王幸姬求解。”(幸:寵愛。解:解救。)又為侍妾的通稱。《史記·屈原賈生列傳》:“而設詭辯於懷王之寵姬鄭袖。”④漢代宮中女官名。應劭《漢官儀》卷下:“姬,內官也。”⑤歌舞妓。也指妓女。白居易《代書詩一百韻寄微之》:“征伶皆絕藝,選妓悉名姬。”⑥周朝的代稱。蕭統《文選序》:“自姬漢以來,眇焉悠邈。”⑦周王室及其同姓諸侯的姓。《說文·中部》:“姬,皇帝居姬水以為姓。”

    靜:

    ①靜止;平靜(與“動”相對)。《嶽陽樓記》:“浮光躍金,靜影沉璧。”《墨子·非攻下》:“而神民不違,天下乃靜。”《韓非子·喻老》:“天下有道無急患則曰靜。”《周易·系辭上》:“夫坤,其靜也翕(xī),其動也辟。”(翕:斂息。辟:開啟。)②寂靜;安靜。《詩經·衛風·氓》:“靜言思之,躬自悼矣。”杜甫《甘林》:“喧靜不同科。”③安定;平定。杜光庭《墉城集仙錄·薛玄同》:“玄同自是冥心靜神,往往不食。”④閑雅;文靜。《詩經·邶風·靜女》:“靜女其姝,俟我於城隅。”⑤清潔;清凈。張衡《東京賦》:“滌濯靜嘉。”(嘉:美好。)洪昇《長生殿·雨夢》:“因此把驛庭靜掃,鑾輿幸早。”(鑾輿:皇帝的車駕。)⑥道傢的一種修煉方法。王建《送宮人入道》:“問師初得經中字,入靜猶燒內裡香。”(內裡:宮裡。)

    女:

    (一)①女性。賈誼《論積貯疏》:“一女不織,或受之寒。”②少女。《詩經·周南·關雎》:“窈窕淑女,君子好逑。”③女兒。白居易《長恨歌》:“遂令天下父母心,不重生男重生女。”(男:兒子。)④小。《詩經·豳風·七月》:“猗(yī)彼女桑。”(猗:采摘。)劉禹錫《石頭城》:“淮水東邊舊時月,夜深還過女墻來。”⑤星宿名。二十八宿之一。又特指織女星。唐彥謙《夜泊東溪有懷》:“酒醒推篷坐,淒涼望女牛。”(牛:牽牛星。)(二)rǔ 代詞。表示第二人稱,相當於“你”或“你們”。後作“汝”。《荀子·議兵》:“今女不求之於本,而索之於末,此世之所以亂也。” (三)nǜ 將女兒嫁人。《左傳·桓公十一年》:“宋雍氏女於鄭莊公。”

    知:

    ①知道。《論語·為政》:“知之為知之,不知為不知,是知也。”王充《論衡·知實》:“不學自知,不問自曉,古今行事,未之有也。”(未之有也:沒有這樣的事。)②知覺;感覺。范縝《神滅論》:“手等有痛癢之知。”③見解;知識。《商君書·更法》:“有獨知之慮者。”(慮:思慮。)④知識。《列子· 湯問》:“兩小兒笑曰:‘孰為汝多知乎?’”(孰:誰。為:通“謂”,說。)⑤瞭解。《史記·管晏列傳》:“知我者鮑子也。”(鮑子:鮑叔牙。)⑥交好;相親。司馬遷《報任安書》:“絕賓客之知。”⑦知己;知心的人。鮑照《詠雙燕》:“悲歌辭舊愛,銜淚覓新知。”(銜淚:噙著淚。覓:找尋。)⑧主持。《左傳·襄公二十六年》:“子產其將知政矣。”

    媒:

    (一)①媒人。《詩經·衛風·氓》:“子無良媒。”《古詩為焦仲卿妻作》:“還傢十餘日,縣令遣媒來。”又指作媒。《莊子·寓言》:“親父不為其子媒。”②起中介作用者。枚乘《七發》:“洞房清宮,命曰寒熱之媒。”《舊唐書·張行成傳》:“觀古今用人,必因媒介。”③酒曲。比喻醞釀、擴散。司馬遷《報任安書》:“而全軀保妻子之臣,隨而媒㜸其短。”(㜸:通“糵”。酒曲。)④導致。韓愈《知名箴》:“欺以賈憎,揜以媒怨。”(二)mèi [媒媒]昏暗、蒙昧的樣子。《莊子·知北遊》:“媒媒晦晦,無心而不可與謀。”


  • 羁臣放士耿独立,淑姬静女知谁媒。

    “羁臣放士耿独立,淑姬静女知谁媒。”诗句出处:《故蜀别苑在成都西南十五六里梅至多有两大树》;是宋朝诗人陆游的作品。

    昔年曾赋西郊梅,茫茫去日如飞埃。
    即今衰病百事嬾,陈迹未忘犹一来。
    蜀王故苑犁已遍,散落尚有千雪堆。
    珠楼玉殿一梦破,烟芜牧笛遗民哀。
    两龙卧稳不飞去,鳞甲脱落生莓苔。
    精神最遇雪月见,气力苦战冰霜开。
    羁臣放士耿独立,淑姬静女知谁媒。
    摧伤虽多意愈厉,直与天地争春回。
    苍然老气压桃杏,笑我白发心尚孩。
    微风故为作妩媚,一片吹入黄金罍。

    【注释】:

    羁:

    ①马笼头。《庄子·马蹄》:“连之以羁馽。”(馽:同“絷”。绊马足的绳子。)②系住。贾谊《吊屈原赋》:“使骐骥可系而羁兮,岂云异夫犬羊!”③拘束;束缚。司马迁《报任安书》:“仆少负不羁之才。”④寄居。也指寄居在外的人。《左传·昭公七年》:“单献公弃亲用羁。”⑤女孩的发髻。《礼记·内则》:“剪发为髻,男角女羁。”

    臣:

    ①战俘。《礼记·少仪》:“臣则左之。”(左之:指用左手牵战俘。)②男性奴隶。《韩非子·五蠹》:“虽臣虏之苦,不苦于此矣。”(虽:即使。)③国君统属的民众。《诗经·小雅·北山》:“率土之滨,莫非王臣。”(率土:在境域之内。)④君主制时代的官员。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“汉室倾颓,奸臣窃命,主上蒙尘。”⑤为臣;称臣。《史记·刺客列传·荆轲》:“赵不能支秦,必入臣;入臣则祸至燕。”(支:抵抗。)⑥指尽臣子之责。《三国演义》第三回:“(董卓)统西川大军二十万,常有不臣之心。”⑦古时臣民对君主的谦称。《商君书·更法》:“臣闻之,疑行无成,疑事无功。”⑧作为一般人的谦称。《墨子·公输》:“北方有侮臣者,愿借子杀之。”

    放:

    ①驱逐;流放。《左传·庄公六年》:“夏,卫侯入,放公子黔牟于周,放宁跪于秦。”(黔牟、宁跪:皆人名。)《尚书·尧典》:“流共工于幽州,放驩兜于崇山。”②免去;解脱;逃逸。沈括《梦溪笔谈·官政二》:“开封府十七县皆以岁旱放税。”《孟子·告子上》:“人有鸡犬放,则知求之。”③放弃;弃置。《汉书·哀帝纪》:“郑声淫而乱乐,圣王所放。”④放纵;放任。《孟子·滕文公下》:“汤居亳,与葛为邻,葛伯放而不祀。”⑤发出。白居易《池上早春即事招梦得》:“云破山呈色,冰融水放光。”(梦得:刘禹锡字。)又发遣。何景明《胡人猎图歌》:“呼鹰放犬无不为,数骑弯弓竞驰突。”⑥指花开放。杜甫《留别公安太易沙门》:“江南红梅已放春。”⑦发放;从上往下传达命令。《元典章·朝纲·省部减繁格例》:“如经都省复奏或改授者,自都省奏准月日放支。”(都省:宰相官职的称呼。支:支付。)又指借钱与人以取利息。《北齐书·陈元康传》:“放责(zhài)交易,遍于州郡。”(责:同“债”。)⑧放下;搁置。《南史·元凶刘劭传》:“王罗汉昏酣作妓,闻官军已度,惊放仗归降。”⑨通“仿”。仿效;模拟。《汉书·贡禹传》:“臣愚以为尽如太古难,宜少放古以自节焉。”(少:稍。)

    士:

    ①从事某种活动的男子。《周易·归妹》:“女承筐,无实;士刲(kuī)羊,无血。”(刲:割。)②特指未婚的青年男子。《诗经·卫风·氓》:“于嗟女兮,无与士耽。”③古代介于卿大夫和庶民之间的阶层,贵族的最下一等。《礼记·王制》:“诸侯之上大夫卿、下大夫、上士、中士、下士,凡五等。”④智者;贤者。后泛指读书人,知识阶层。《荀子·劝学》:“故君子居必择乡,游必就士。”《汉书·食货志上》:“士农工商,四民有业。学以居位曰士,辟士殖谷曰农,作巧成器曰工,通财鬻(yù)货曰商。”(鬻:卖。)⑤古代的法官;狱官。《孟子·告子下》:“管夷吾举于士,孙叔敖举于海。”(管夷吾:管仲。孙叔敖:春秋时楚令尹。海:指隐居海滨。)⑥对人的美称。古乐府《木兰诗》:“将军百战死,壮士十年归。”⑦古军制,在车上者称士,也称“甲士”。与“步卒”相对。屈原《九歌·国殇》:“矢交坠兮士争先。”⑧通“事”。职事;从事。《诗经·豳风·东山》:“制彼裳衣,勿士行枚。”⑨通“仕”。做官。《论衡·刺孟》:“有士于此,而子悦之。”⑩通“恃”。依靠;凭借。银雀山汉墓竹简《孙膑兵法·见威王》:“孙子见威王,曰:‘夫兵者,非士恒势也。’”

    耿:

    ①光明。苏轼《二十六日五更起行至磻溪未明》:“山头孤月耿犹在,石上寒波晓更喧。”②耿直;刚直。韩愈《南山诗》:“参差相叠重,刚耿陵宇宙。”③心中不安。高适《秦中送李九赴越》:“适越虽有以,出关终耿然。”(以:原由。)④照。《国语·晋语三》:“若入,必伯诸侯以见天子,其光耿于民矣。”[耿耿]1. 心中不安。《诗经·邶风·柏舟》:“耿耿不寐,如有隐忧。”2. 微明的样子。白居易《长恨歌》:“迟迟钟鼓初长夜,耿耿星河欲曙天。”3. 诚信的样子。文天祥《正气歌》:“顾此耿耿在,仰望浮云白。”

    独:

    ①单一;单独。《史记·高祖本纪》:“项羽欲与汉王独身挑战。”《后汉书·崔骃传》:“盖高树靡阴,独木不林。”②独自。苏轼《石钟山记》:“独与迈乘小舟至绝壁下。”③没有子孙的老人。《礼记·礼运》:“矜(guān)寡孤独废疾者,皆有所养。”(矜:通“鳏”。)④独特;特异;与众不同之处。《论衡·实知》:“有独见之明,独听之聪。”⑤专断;独裁。《荀子·臣道》:“故明主好同,而闇主好独。”(闇:同“暗”。)⑥副词。1. 相当于“只”、“仅仅”。张溥《五人墓碑记》:“独五人之皎皎,何也?”2.表示反问,相当于“岂”、“难道”。司马迁《史记·廉颇蔺相如列传》:“相如虽驽,独畏廉将军哉?”[独夫]1. 独身男子。2. 残暴无道为人民所憎恨的统治者。

    立:

    ①站立。《孟子·梁惠王上》:“王立于沼上。”《论语·微子》:“子路拱而立。”②竖立;树立。《韩非子·功名》:“立尺材于高山之上。”叶适《终论七》:“的必先立,然后挟弓注矢以从之。”(的:箭靶。)③设置,建立。《荀子·大略》:“立大学,设庠序。”④制定。《荀子·议兵》:“立法施令。”贾谊《过秦论》:“商君佐之,内立法度。”⑤建树;成就。《资治通鉴·汉献帝建安十三年》:“兵精粮多,足以立事。”⑥泛指登上某种位置。《史记·陈涉世家》:“吾闻二世少子也,不当立。”(少子:最小的儿子。)⑦立刻;立即;马上。《史记·李将军列传》:“匈奴追射我立尽。”《史记·项羽本纪》:“沛公至军,立诛杀曹无伤。”

    淑:

    ①清晰;清澈。《管子·白心》:“淑然自清。”②美好;善良。《公羊传·庄公十二年》:“甚矣,鲁侯之淑,鲁侯之美也!”③温和。杜审言《和晋陵陆丞早春游望》:“淑气催黄鸟,晴光转绿蘋。”(蘋:浅水所生蕨类。)

    姬:

    ①帝王之女。《诗经·召南·何彼秾矣》:“王姬之车。”②女子的美称。《庄子·齐物论》:“丽之姬,艾封人之子也。”(丽、艾:地名。封人:守卫封疆之官。子:女儿。)辛延年《羽林郎》:“胡姬年十五。”宋玉《高唐赋》:“晰兮若姣姬扬袂(mèi)障日而望所思。”(袂:袖。所思:指情人。)③帝王或诸侯的妾。《史记·孟尝君列传》:“使人抵昭王幸姬求解。”(幸:宠爱。解:解救。)又为侍妾的通称。《史记·屈原贾生列传》:“而设诡辩于怀王之宠姬郑袖。”④汉代宫中女官名。应劭《汉官仪》卷下:“姬,内官也。”⑤歌舞妓。也指妓女。白居易《代书诗一百韵寄微之》:“征伶皆绝艺,选妓悉名姬。”⑥周朝的代称。萧统《文选序》:“自姬汉以来,眇焉悠邈。”⑦周王室及其同姓诸侯的姓。《说文·中部》:“姬,皇帝居姬水以为姓。”

    静:

    ①静止;平静(与“动”相对)。《岳阳楼记》:“浮光跃金,静影沉璧。”《墨子·非攻下》:“而神民不违,天下乃静。”《韩非子·喻老》:“天下有道无急患则曰静。”《周易·系辞上》:“夫坤,其静也翕(xī),其动也辟。”(翕:敛息。辟:开启。)②寂静;安静。《诗经·卫风·氓》:“静言思之,躬自悼矣。”杜甫《甘林》:“喧静不同科。”③安定;平定。杜光庭《墉城集仙录·薛玄同》:“玄同自是冥心静神,往往不食。”④闲雅;文静。《诗经·邶风·静女》:“静女其姝,俟我于城隅。”⑤清洁;清净。张衡《东京赋》:“涤濯静嘉。”(嘉:美好。)洪昇《长生殿·雨梦》:“因此把驿庭静扫,銮舆幸早。”(銮舆:皇帝的车驾。)⑥道家的一种修炼方法。王建《送宫人入道》:“问师初得经中字,入静犹烧内里香。”(内里:宫里。)

    女:

    (一)①女性。贾谊《论积贮疏》:“一女不织,或受之寒。”②少女。《诗经·周南·关雎》:“窈窕淑女,君子好逑。”③女儿。白居易《长恨歌》:“遂令天下父母心,不重生男重生女。”(男:儿子。)④小。《诗经·豳风·七月》:“猗(yī)彼女桑。”(猗:采摘。)刘禹锡《石头城》:“淮水东边旧时月,夜深还过女墙来。”⑤星宿名。二十八宿之一。又特指织女星。唐彦谦《夜泊东溪有怀》:“酒醒推篷坐,凄凉望女牛。”(牛:牵牛星。)(二)rǔ 代词。表示第二人称,相当于“你”或“你们”。后作“汝”。《荀子·议兵》:“今女不求之于本,而索之于末,此世之所以乱也。” (三)nǜ 将女儿嫁人。《左传·桓公十一年》:“宋雍氏女于郑庄公。”

    知:

    ①知道。《论语·为政》:“知之为知之,不知为不知,是知也。”王充《论衡·知实》:“不学自知,不问自晓,古今行事,未之有也。”(未之有也:没有这样的事。)②知觉;感觉。范缜《神灭论》:“手等有痛痒之知。”③见解;知识。《商君书·更法》:“有独知之虑者。”(虑:思虑。)④知识。《列子· 汤问》:“两小儿笑曰:‘孰为汝多知乎?’”(孰:谁。为:通“谓”,说。)⑤了解。《史记·管晏列传》:“知我者鲍子也。”(鲍子:鲍叔牙。)⑥交好;相亲。司马迁《报任安书》:“绝宾客之知。”⑦知己;知心的人。鲍照《咏双燕》:“悲歌辞旧爱,衔泪觅新知。”(衔泪:噙着泪。觅:找寻。)⑧主持。《左传·襄公二十六年》:“子产其将知政矣。”

    媒:

    (一)①媒人。《诗经·卫风·氓》:“子无良媒。”《古诗为焦仲卿妻作》:“还家十余日,县令遣媒来。”又指作媒。《庄子·寓言》:“亲父不为其子媒。”②起中介作用者。枚乘《七发》:“洞房清宫,命曰寒热之媒。”《旧唐书·张行成传》:“观古今用人,必因媒介。”③酒曲。比喻酝酿、扩散。司马迁《报任安书》:“而全躯保妻子之臣,随而媒㜸其短。”(㜸:通“糵”。酒曲。)④导致。韩愈《知名箴》:“欺以贾憎,揜以媒怨。”(二)mèi [媒媒]昏暗、蒙昧的样子。《庄子·知北游》:“媒媒晦晦,无心而不可与谋。”


  • ji chen fang shi geng du li ,shu ji jing nv zhi shei mei 。

    “ji chen fang shi geng du li ,shu ji jing nv zhi shei mei 。”shi gou chu chu :《gu shu bie yuan zai cheng dou xi na shi wu liu li mei zhi duo you liang da shu 》;shi song chao shi ren liu you de zuo pin 。

    xi nian ceng fu xi jiao mei ,mang mang qu ri ru fei ai 。
    ji jin cui bing bai shi lan ,chen ji wei wang you yi lai 。
    shu wang gu yuan li yi bian ,san la shang you qian xue dui 。
    zhu lou yu dian yi meng po ,yan wu mu di wei min ai 。
    liang long wo wen bu fei qu ,lin jia tuo la sheng mei tai 。
    jing shen zui yu xue yue jian ,qi li ku zhan bing shuang kai 。
    ji chen fang shi geng du li ,shu ji jing nv zhi shei mei 。
    cui shang sui duo yi yu li ,zhi yu tian de zheng chun hui 。
    cang ran lao qi ya tao xing ,xiao wo bai fa xin shang hai 。
    wei feng gu wei zuo wu mei ,yi pian chui ru huang jin lei 。

    【zhu shi 】:

    ji :

    ①ma long tou 。《zhuang zi ·ma ti 》:“lian zhi yi ji zhi 。”(zhi :tong “zhi ”。ban ma zu de sheng zi 。)②ji zhu 。gu yi 《diao qu yuan fu 》:“shi qi ji ke ji er ji xi ,qi yun yi fu quan yang !”③ju shu ;shu fu 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“pu shao fu bu ji zhi cai 。”④ji ju 。ye zhi ji ju zai wai de ren 。《zuo chuan ·zhao gong qi nian 》:“chan suo gong qi qin yong ji 。”⑤nv hai de fa ji 。《li ji ·nei ze 》:“jian fa wei ji ,nan jiao nv ji 。”

    chen :

    ①zhan fu 。《li ji ·shao yi 》:“chen ze zuo zhi 。”(zuo zhi :zhi yong zuo shou qian zhan fu 。)②nan xing nu li 。《han fei zi ·wu du 》:“sui chen lu zhi ku ,bu ku yu ci yi 。”(sui :ji shi 。)③guo jun tong shu de min zhong 。《shi jing ·xiao ya ·bei shan 》:“lv tu zhi bin ,mo fei wang chen 。”(lv tu :zai jing yu zhi nei 。)④jun zhu zhi shi dai de guan yuan 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“han shi qing tui ,jian chen qie ming ,zhu shang meng chen 。”⑤wei chen ;chen chen 。《shi ji ·ci ke lie chuan ·jing ke 》:“zhao bu neng zhi qin ,bi ru chen ;ru chen ze huo zhi yan 。”(zhi :di kang 。)⑥zhi jin chen zi zhi ze 。《san guo yan yi 》di san hui :“(dong zhuo )tong xi chuan da jun er shi mo ,chang you bu chen zhi xin 。”⑦gu shi chen min dui jun zhu de qian chen 。《shang jun shu ·geng fa 》:“chen wen zhi ,yi hang mo cheng ,yi shi mo gong 。”⑧zuo wei yi ban ren de qian chen 。《mo zi ·gong shu 》:“bei fang you wu chen zhe ,yuan jie zi sha zhi 。”

    fang :

    ①qu zhu ;liu fang 。《zuo chuan ·zhuang gong liu nian 》:“xia ,wei hou ru ,fang gong zi qian mou yu zhou ,fang ning gui yu qin 。”(qian mou 、ning gui :jie ren ming 。)《shang shu ·yao dian 》:“liu gong gong yu you zhou ,fang huan dou yu chong shan 。”②mian qu ;jie tuo ;tao yi 。shen gua 《meng xi bi tan ·guan zheng er 》:“kai feng fu shi qi xian jie yi sui han fang shui 。”《meng zi ·gao zi shang 》:“ren you ji quan fang ,ze zhi qiu zhi 。”③fang qi ;qi zhi 。《han shu ·ai di ji 》:“zheng sheng yin er luan le ,sheng wang suo fang 。”④fang zong ;fang ren 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“shang ju bo ,yu ge wei lin ,ge bai fang er bu si 。”⑤fa chu 。bai ju yi 《chi shang zao chun ji shi qiao meng de 》:“yun po shan cheng se ,bing rong shui fang guang 。”(meng de :liu yu xi zi 。)you fa qian 。he jing ming 《hu ren lie tu ge 》:“hu ying fang quan mo bu wei ,shu ji wan gong jing chi tu 。”⑥zhi hua kai fang 。du fu 《liu bie gong an tai yi sha men 》:“jiang na gong mei yi fang chun 。”⑦fa fang ;cong shang wang xia chuan da ming ling 。《yuan dian zhang ·chao gang ·sheng bu jian fan ge li 》:“ru jing dou sheng fu zou huo gai shou zhe ,zi dou sheng zou zhun yue ri fang zhi 。”(dou sheng :zai xiang guan zhi de chen hu 。zhi :zhi fu 。)you zhi jie qian yu ren yi qu li xi 。《bei ji shu ·chen yuan kang chuan 》:“fang ze (zhài)jiao yi ,bian yu zhou jun 。”(ze :tong “zhai ”。)⑧fang xia ;ge zhi 。《na shi ·yuan xiong liu shao chuan 》:“wang luo han hun han zuo ji ,wen guan jun yi du ,jing fang zhang gui jiang 。”⑨tong “fang ”。fang xiao ;mo ni 。《han shu ·gong yu chuan 》:“chen yu yi wei jin ru tai gu nan ,yi shao fang gu yi zi jie yan 。”(shao :shao 。)

    shi :

    ①cong shi mou chong huo dong de nan zi 。《zhou yi ·gui mei 》:“nv cheng kuang ,mo shi ;shi kui (kuī)yang ,mo xie 。”(kui :ge 。)②te zhi wei hun de qing nian nan zi 。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“yu jie nv xi ,mo yu shi dan 。”③gu dai jie yu qing da fu he shu min zhi jian de jie ceng ,gui zu de zui xia yi deng 。《li ji ·wang zhi 》:“zhu hou zhi shang da fu qing 、xia da fu 、shang shi 、zhong shi 、xia shi ,fan wu deng 。”④zhi zhe ;xian zhe 。hou fan zhi dou shu ren ,zhi shi jie ceng 。《xun zi ·quan xue 》:“gu jun zi ju bi ze xiang ,you bi jiu shi 。”《han shu ·shi huo zhi shang 》:“shi nong gong shang ,si min you ye 。xue yi ju wei yue shi ,bi shi shi gu yue nong ,zuo qiao cheng qi yue gong ,tong cai yu (yù)huo yue shang 。”(yu :mai 。)⑤gu dai de fa guan ;yu guan 。《meng zi ·gao zi xia 》:“guan yi wu ju yu shi ,sun shu ao ju yu hai 。”(guan yi wu :guan zhong 。sun shu ao :chun qiu shi chu ling yin 。hai :zhi yin ju hai bin 。)⑥dui ren de mei chen 。gu le fu 《mu lan shi 》:“jiang jun bai zhan si ,zhuang shi shi nian gui 。”⑦gu jun zhi ,zai che shang zhe chen shi ,ye chen “jia shi ”。yu “bu cu ”xiang dui 。qu yuan 《jiu ge ·guo shang 》:“shi jiao zhui xi shi zheng xian 。”⑧tong “shi ”。zhi shi ;cong shi 。《shi jing ·bin feng ·dong shan 》:“zhi bi chang yi ,wu shi hang mei 。”⑨tong “shi ”。zuo guan 。《lun heng ·ci meng 》:“you shi yu ci ,er zi yue zhi 。”⑩tong “shi ”。yi kao ;ping jie 。yin qiao shan han mu zhu jian 《sun bin bing fa ·jian wei wang 》:“sun zi jian wei wang ,yue :‘fu bing zhe ,fei shi heng shi ye 。’”

    geng :

    ①guang ming 。su shi 《er shi liu ri wu geng qi hang zhi bo xi wei ming 》:“shan tou gu yue geng you zai ,dan shang han bo xiao geng xuan 。”②geng zhi ;gang zhi 。han yu 《na shan shi 》:“can cha xiang die chong ,gang geng ling yu zhou 。”③xin zhong bu an 。gao kuo 《qin zhong song li jiu fu yue 》:“kuo yue sui you yi ,chu guan zhong geng ran 。”(yi :yuan you 。)④zhao 。《guo yu ·jin yu san 》:“re ru ,bi bai zhu hou yi jian tian zi ,ji guang geng yu min yi 。”[geng geng ]1. xin zhong bu an 。《shi jing ·bei feng ·bai zhou 》:“geng geng bu mei ,ru you yin you 。”2. wei ming de yang zi 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“chi chi zhong gu chu chang ye ,geng geng xing he yu shu tian 。”3. cheng xin de yang zi 。wen tian xiang 《zheng qi ge 》:“gu ci geng geng zai ,yang wang fu yun bai 。”

    du :

    ①chan yi ;chan du 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“xiang yu yu yu han wang du shen tiao zhan 。”《hou han shu ·cui yin chuan 》:“gai gao shu mi yin ,du mu bu lin 。”②du zi 。su shi 《dan zhong shan ji 》:“du yu mai cheng xiao zhou zhi jue bi xia 。”③mei you zi sun de lao ren 。《li ji ·li yun 》:“jin (guān)gua gu du fei ji zhe ,jie you suo yang 。”(jin :tong “guan ”。)④du te ;te yi ;yu zhong bu tong zhi chu 。《lun heng ·shi zhi 》:“you du jian zhi ming ,du ting zhi cong 。”⑤zhuan duan ;du cai 。《xun zi ·chen dao 》:“gu ming zhu hao tong ,er an zhu hao du 。”(an :tong “an ”。)⑥fu ci 。1. xiang dang yu “zhi ”、“jin jin ”。zhang pu 《wu ren mu bei ji 》:“du wu ren zhi jiao jiao ,he ye ?”2.biao shi fan wen ,xiang dang yu “qi ”、“nan dao ”。si ma qian 《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“xiang ru sui nu ,du wei lian jiang jun zai ?”[du fu ]1. du shen nan zi 。2. can bao mo dao wei ren min suo zeng hen de tong zhi zhe 。

    li :

    ①zhan li 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“wang li yu zhao shang 。”《lun yu ·wei zi 》:“zi lu gong er li 。”②shu li ;shu li 。《han fei zi ·gong ming 》:“li che cai yu gao shan zhi shang 。”xie kuo 《zhong lun qi 》:“de bi xian li ,ran hou jia gong zhu shi yi cong zhi 。”(de :jian ba 。)③she zhi ,jian li 。《xun zi ·da lve 》:“li da xue ,she xiang xu 。”④zhi ding 。《xun zi ·yi bing 》:“li fa shi ling 。”gu yi 《guo qin lun 》:“shang jun zuo zhi ,nei li fa du 。”⑤jian shu ;cheng jiu 。《zi zhi tong jian ·han suo di jian an shi san nian 》:“bing jing liang duo ,zu yi li shi 。”⑥fan zhi deng shang mou chong wei zhi 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“wu wen er shi shao zi ye ,bu dang li 。”(shao zi :zui xiao de er zi 。)⑦li ke ;li ji ;ma shang 。《shi ji ·li jiang jun lie chuan 》:“xiong nu zhui she wo li jin 。”《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“pei gong zhi jun ,li zhu sha cao mo shang 。”

    shu :

    ①qing xi ;qing che 。《guan zi ·bai xin 》:“shu ran zi qing 。”②mei hao ;shan liang 。《gong yang chuan ·zhuang gong shi er nian 》:“shen yi ,lu hou zhi shu ,lu hou zhi mei ye !”③wen he 。du shen yan 《he jin ling liu cheng zao chun you wang 》:“shu qi cui huang diao ,qing guang zhuai lu 蘋。”(蘋:jian shui suo sheng jue lei 。)

    ji :

    ①di wang zhi nv 。《shi jing ·shao na ·he bi nong yi 》:“wang ji zhi che 。”②nv zi de mei chen 。《zhuang zi ·ji wu lun 》:“li zhi ji ,ai feng ren zhi zi ye 。”(li 、ai :de ming 。feng ren :shou wei feng jiang zhi guan 。zi :nv er 。)xin yan nian 《yu lin lang 》:“hu ji nian shi wu 。”song yu 《gao tang fu 》:“xi xi re jiao ji yang mei (mèi)zhang ri er wang suo sai 。”(mei :xiu 。suo sai :zhi qing ren 。)③di wang huo zhu hou de qie 。《shi ji ·meng chang jun lie chuan 》:“shi ren di zhao wang xing ji qiu jie 。”(xing :chong ai 。jie :jie jiu 。)you wei shi qie de tong chen 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“er she gui bian yu huai wang zhi chong ji zheng xiu 。”④han dai gong zhong nv guan ming 。ying shao 《han guan yi 》juan xia :“ji ,nei guan ye 。”⑤ge wu ji 。ye zhi ji nv 。bai ju yi 《dai shu shi yi bai yun ji wei zhi 》:“zheng ling jie jue yi ,shua ji xi ming ji 。”⑥zhou chao de dai chen 。xiao tong 《wen shua xu 》:“zi ji han yi lai ,miao yan you miao 。”⑦zhou wang shi ji ji tong xing zhu hou de xing 。《shui wen ·zhong bu 》:“ji ,huang di ju ji shui yi wei xing 。”

    jing :

    ①jing zhi ;ping jing (yu “dong ”xiang dui )。《yue yang lou ji 》:“fu guang yue jin ,jing ying chen bi 。”《mo zi ·fei gong xia 》:“er shen min bu wei ,tian xia nai jing 。”《han fei zi ·yu lao 》:“tian xia you dao mo ji huan ze yue jing 。”《zhou yi ·ji ci shang 》:“fu kun ,ji jing ye xi (xī),ji dong ye bi 。”(xi :lian xi 。bi :kai qi 。)②ji jing ;an jing 。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“jing yan sai zhi ,gong zi dao yi 。”du fu 《gan lin 》:“xuan jing bu tong ke 。”③an ding ;ping ding 。du guang ting 《yong cheng ji xian lu ·xue xuan tong 》:“xuan tong zi shi ming xin jing shen ,wang wang bu shi 。”④xian ya ;wen jing 。《shi jing ·bei feng ·jing nv 》:“jing nv ji shu ,qi wo yu cheng yu 。”⑤qing jie ;qing jing 。zhang heng 《dong jing fu 》:“di zhuo jing jia 。”(jia :mei hao 。)hong 昇《chang sheng dian ·yu meng 》:“yin ci ba yi ting jing sao ,luan yu xing zao 。”(luan yu :huang di de che jia 。)⑥dao jia de yi chong xiu lian fang fa 。wang jian 《song gong ren ru dao 》:“wen shi chu de jing zhong zi ,ru jing you shao nei li xiang 。”(nei li :gong li 。)

    nv :

    (yi )①nv xing 。gu yi 《lun ji zhu shu 》:“yi nv bu zhi ,huo shou zhi han 。”②shao nv 。《shi jing ·zhou na ·guan ju 》:“yao tiao shu nv ,jun zi hao qiu 。”③nv er 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“sui ling tian xia fu mu xin ,bu chong sheng nan chong sheng nv 。”(nan :er zi 。)④xiao 。《shi jing ·bin feng ·qi yue 》:“yi (yī)bi nv sang 。”(yi :cai zhai 。)liu yu xi 《dan tou cheng 》:“huai shui dong bian jiu shi yue ,ye shen hai guo nv qiang lai 。”⑤xing su ming 。er shi ba su zhi yi 。you te zhi zhi nv xing 。tang yan qian 《ye bo dong xi you huai 》:“jiu xing tui peng zuo ,qi liang wang nv niu 。”(niu :qian niu xing 。)(er )rǔ dai ci 。biao shi di er ren chen ,xiang dang yu “ni ”huo “ni men ”。hou zuo “ru ”。《xun zi ·yi bing 》:“jin nv bu qiu zhi yu ben ,er suo zhi yu mo ,ci shi zhi suo yi luan ye 。” (san )nǜ jiang nv er jia ren 。《zuo chuan ·huan gong shi yi nian 》:“song yong shi nv yu zheng zhuang gong 。”

    zhi :

    ①zhi dao 。《lun yu ·wei zheng 》:“zhi zhi wei zhi zhi ,bu zhi wei bu zhi ,shi zhi ye 。”wang chong 《lun heng ·zhi shi 》:“bu xue zi zhi ,bu wen zi xiao ,gu jin hang shi ,wei zhi you ye 。”(wei zhi you ye :mei you zhe yang de shi 。)②zhi jiao ;gan jiao 。fan zhen 《shen mie lun 》:“shou deng you tong yang zhi zhi 。”③jian jie ;zhi shi 。《shang jun shu ·geng fa 》:“you du zhi zhi lv zhe 。”(lv :sai lv 。)④zhi shi 。《lie zi · shang wen 》:“liang xiao er xiao yue :‘shu wei ru duo zhi hu ?’”(shu :shei 。wei :tong “wei ”,shui 。)⑤le jie 。《shi ji ·guan yan lie chuan 》:“zhi wo zhe bao zi ye 。”(bao zi :bao shu ya 。)⑥jiao hao ;xiang qin 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“jue bin ke zhi zhi 。”⑦zhi ji ;zhi xin de ren 。bao zhao 《yong shuang yan 》:“bei ge ci jiu ai ,xian lei mi xin zhi 。”(xian lei :qin zhao lei 。mi :zhao xun 。)⑧zhu chi 。《zuo chuan ·xiang gong er shi liu nian 》:“zi chan ji jiang zhi zheng yi 。”

    mei :

    (yi )①mei ren 。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“zi mo liang mei 。”《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“hai jia shi yu ri ,xian ling qian mei lai 。”you zhi zuo mei 。《zhuang zi ·yu yan 》:“qin fu bu wei ji zi mei 。”②qi zhong jie zuo yong zhe 。mei cheng 《qi fa 》:“dong fang qing gong ,ming yue han re zhi mei 。”《jiu tang shu ·zhang hang cheng chuan 》:“guan gu jin yong ren ,bi yin mei jie 。”③jiu qu 。bi yu yun niang 、kuo san 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“er quan qu bao qi zi zhi chen ,sui er mei 㜸ji duan 。”(㜸:tong “nie ”。jiu qu 。)④dao zhi 。han yu 《zhi ming zhen 》:“qi yi gu zeng ,yan yi mei yuan 。”(er )mèi [mei mei ]hun an 、meng mei de yang zi 。《zhuang zi ·zhi bei you 》:“mei mei hui hui ,mo xin er bu ke yu mou 。”