• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • )伏波論兵初矍鑠,中散談仙更清遠。

    “)伏波論兵初矍鑠,中散談仙更清遠。”詩句出處:《和子由送將官梁左藏仲通》;是宋朝詩人蘇軾的作品。

    雨足誰言春麥短,城堅不怕秋濤卷。
    日長惟有睡相宜,半脫紗巾落紈扇。
    芳草不鋤當戶長,珍禽獨下無人見。
    覺來身世都是夢,坐久枕痕猶著面。
    城西忽報故人來,急掃風軒炊麥飯。
    (徐州所出。
    )伏波論兵初矍鑠,中散談仙更清遠。
    南都従事亦學道,不恤腸空誇腦滿。
    問羊他日到金華,應許相將遊閬苑。
    (黃初平之兄,尋其弟於金華山。

    【註釋】:

    伏:

    ①趴;俯伏。《禮記· 曲禮上》:“寢毋伏。”又指俯身。《莊子·漁父》:“孔子伏軾而嘆曰。”(軾:車前憑靠的橫木。)②低;落。韓愈《南海神廟碑》:“伏波不興。”(興:起。)③潛伏;隱蔽。《老子》:“禍兮福所倚,福兮禍所伏。”《漢書·藝文志》:“自春秋至於戰國,出奇設伏,變詐之兵並作。”④屈服;承受。《左傳·隱公十一年》:“許既伏其罪矣。”(許:國名。既:已經。)《淮南子·原道》:“海外賓伏。”⑤降伏;服從。皇甫冉《贈普門上人》:“慧力堪傳教,禪功久伏魔。”⑥通“服”。1. 佩服。《晉書·左思傳》:“及(左)思賦出,(陸)機絕嘆伏,以為不能加也,遂輟筆焉。”(絕:非常。加:增添。)2. 適應;習慣。韓愈《黃傢賊事宜狀》:“例皆不諳山川,不伏水土。”⑦伏天。分初伏、中伏、末伏,統稱三伏。時間在農歷六月前後,是盛夏季節。楊惲《報孫會宗書》:“歲日伏臘,烹羊炰羔,鬥酒自勞。”⑧敬辭。臣下對君主、下對上的敬辭。《漢書·楊惲傳》:“伏惟聖主之恩,不可勝量。”(惟:思。)《古詩為焦仲卿妻作》:“府吏長跪告,伏惟啟阿母。”⑨古代夏祭稱“伏”。《史記·留侯世傢》:“每上塚(zhǒng)伏臘,祠黃石。”(塚:墳。臘:冬祭稱臘。黃石:石名。)

    波:

    ①波浪,起伏波動的水面。曹操《步出夏門行·觀滄海》:“秋風蕭瑟,洪波湧起。”②水流;水。杜牧《阿房宮賦》:“長橋臥波,未雲何龍? 復道行空,不霽何虹?”③流轉的目光。李白《長相思》:“昔日橫波目,今成流淚泉。”④比喻事情的意外變化。獨孤及《壬辰歲過舊居》:“丈夫隨世波,豈料百年身!”⑤跑。北朝樂府《企喻歌》:“鷂子經天飛,群雀兩向波。”

    論:

    (一)①討論;研討。《論語·憲問》:“世叔討論之。”②議論;評論;談論。《左傳·襄公三十一年》:“鄭人遊於鄉校,以論執政。”③辯論。《史記·魏其武安侯列傳》:“今日廷論。”宋濂《送東陽馬生序》:“與之論辯,言和而色夷。”④陳述;述說。張衡《西京賦》:“眾形殊聲,不可勝論。”⑤評判;評定。諸葛亮《出師表》:“宜付有司論其刑賞。”《鹽鐵論·箴石》:“論其才能,然後官之。”⑥定罪;判罪。《史記·魏其武安侯列傳》:“故以十二月晦論棄市渭城。”(晦:每月最後一天。)⑦顧及;考慮。李斯《諫逐客書》:“不問可否,不論曲直,非秦者去,為客者逐。”⑧言論;學說。《荀子·成相》:“君法明,論有常。”⑨文體的一種。蕭統《文選序》:“論則析理精微。” (二)lún①《論語》的簡稱。劉向《別錄》:“魯人所學謂之《魯論》。”②通“倫”。順序,次序。《詩經·大雅·靈臺》:“於論鼓鐘。”③通“掄”。選擇。《國語·齊語》:“權節其用,論比其材。”

    兵:

    ①兵器;武器。賈誼《過秦論》:“斬木為兵,揭竿為旗。”(揭:舉。)②士卒;軍隊。《史記·蒙恬列傳》:“今臣將兵三十餘萬。”③用兵器殺(人)。《史記·伯夷列傳》:“左右欲兵之。”④戰爭;軍事。《孫子兵法·計篇》:“兵者,國之大事。”

    初:

    ①開始。《史記·賈誼傳》:“年少初學。”柳宗元《封建論》:“天地果無初乎?”②當初;原先。《後漢書·華佗傳》:“初,軍吏李成苦欬(ké),盡夜不寐……”③從前;往日。《三國志·蜀書·黃權傳》:“先主曰:‘孤負黃權,權不負孤也。’待之如初。”④表示序次的第一。《史記·秦本紀》:“二年初伏,以狗禦蠱。”白居易《暮江吟》:“可憐九月初三夜,露似珍珠月似弓。”⑤才;剛剛。《史記·秦始皇本紀》:“天下初定,又復立國,是樹兵也。”[初無]從來沒有,並沒有。《後漢書·蓋勛傳》:“群臣初無是言也。”

    矍:

    ①驚視的樣子。班固《東都賦》:“主人之辭未終,西都賓矍然失容。”又不安貌。蘇轍《和子瞻監試舉人》:“群言久紛蕩,開卷每驚矍。”蘇軾《湖上夜歸》:“睡眼忽驚矍,繁燈鬧河塘。”②[矍鑠]形容老人目光炯炯、精神健旺。《後漢書·馬援傳》:“矍鑠哉,是翁也!”(是:此。)

    鑠:

    ①銷熔;熔化。《楚辭·九章·惜誦》:“故眾口其鑠金兮,初若是而逢殆。”(殆:危險。)②消損。韓愈《石鼓歌》:“日銷月鑠就埋沒,六年西顧空吟哦。”③削弱。《戰國策·秦策五》:“秦先得齊宋,則韓氏鑠。”④滲進;授與。《孟子·告子上》:“仁義禮智,非由外鑠我也,我固有之也。”⑤美盛;輝煌。《詩經 · 周頌 ·酌》:“於鑠王師,遵養時晦。”

    中:

    (一)①中間。《墨子·經上》:“中,同長也。”(同長:同樣長的半徑。)柳宗元《天說》:“渾然而中處者,世謂之元氣。”②內;在一定的范圍內。《孟子·滕文公上》:“國中無偽。”《考工記·巨人》:“國中九經九緯。”③位置、等級在高下或兩端之間。《列子·力命》:“中塗遇東郭先生。”(塗:同“途”。)《漢書·食貨志下》:“金有三等,黃金為上,白金為中,赤金為下。”④正;適中。《禮記·玉藻》:“頭頸必中。”《孟子·離婁下》:“湯執中。”(湯:殷商國君。)⑤宜於;合於。《史記·外戚世傢》:“武帝擇宮人不中用者,斥出歸之。” (二)zhòng ①符合;適合。《呂氏春秋·懷寵》:“必中理,然後說。”《荀子·賦篇》:“圓者中規,方者中矩。”②誣蔑;誣蔑別人使受損害。《漢書·何武傳》:“顯怒,欲以吏事中商。”(顯、商:人名。)③遭受;感受。《後漢書·馬援傳》:“援亦中病。”

    散:

    (一)①離散;分散。《周禮·夏官·大司馬》:“以九伐之法正邦國:……野荒民散則削之。”(削:削減其土地。)②分發;散發。《尚書·武成》:“散鹿臺之財,發巨橋之粟。”王守仁《登泰山》:“陽光散巖壑,秋容淡相輝。”③排遣;抒發。《三國志·魏書·陳思王植傳》:“使臣得一散所懷,攄舒蘊積,死不恨矣。”④紛亂。《淮南子·原道》:“不與物散,粹之至也。” (二)sǎn ①沒有約束;松散。《荀子·修身》:“庸眾駑散,則劫之以師友。”(庸:平庸。劫:劫奪,引申為強制其除去。)《北史·序傳》:“子孫散居諸國,或在趙,或在秦。”②閑散。《梁書·忠壯世子方傳》:“性愛林泉,特好散逸。”③粉末狀藥物。《後漢書·方術傳下 ·華佗》:“當須刳割者,便飲其麻沸散。”

    談:

    ①對話;談論。《戰國策·齊策一》:“客從外來,與坐談。”《孟子·離婁下》:“遍國中無與立談者。”②言論;主張;言談。《莊子·天下》:“然惠施之口談,自以為最賢。”《荀子·儒效》:“慎、墨不得進其談。”(慎:慎子。墨:墨子。)

    仙:

    ①神仙。劉禹錫《陋室銘》:“山不在高,有仙則名。”②指修煉成仙。《論衡·道虛》:“物無不死,人安能仙。”③指高雅而超出凡俗的人。杜牧《春日茶山病不飲酒因呈賓客》:“誰知病太守,猶得作茶仙。”④非同凡響的。洪昇《長生殿·偷曲》:“恰稱廣寒宮仙樂聲聲。”⑤稱與道教有關的人或事物。⑥對人死的敬稱。韓愈《大行皇太後挽歌詞三首》之三:“雲隨仙馭遠,風助聖情哀。”(仙馭:仙駕。聖:指皇帝。)⑦輕松;自在。杜甫《覽鏡呈柏中丞》:“行遲更覺仙。”

    更:

    (一)①改變;更換。《韓非子·解老》:“凡法令更則利害易。”②替換。《呂氏春秋·仲春紀》:“是月也,祀不用犧牲,用圭璧,更皮幣。”(犧牲:祭祀用的牲畜。圭:玉器名。皮幣:毛皮和繒帛。)引申為交替。《漢書·萬石君傳》:“九卿更進用事。”③經歷;經過。《韓非子·外儲說左上》:“更日久則塗幹而椽燥。”④抵償;抵押。《史記·平準書》:“悉巴蜀租賦不足以更之。”(悉:竭盡。)⑤古時夜間計時單位,一夜分為五更,每一更約二小時。嶽飛《小重山》:“驚回千裡夢,已三更。” (二)gèng 副詞。①相當於“再”、“又”。《史記·孟嘗君列傳》:“此時孟嘗君有一狐白裘,直千金,天下無雙,入秦獻之昭王,更無他裘。”(直:同“值”。)杜甫《石壕吏》:“室中更無人,惟有乳下孫。”②相當於“愈”。更加。《史記·管晏列傳》:“吾嘗為鮑叔謀事,而更窮困。”

    清:

    ①水純凈透明,與“濁”相對。屈原《漁父》:“滄浪之水清兮,可以濯吾纓。”②潔凈。張衡《東京賦》:“京室密清。”③使潔凈;使幹凈。陸雲《盛德賦》:“泛時雨以清天,灑狂塵以肅地。”④清晰;清楚。張祜《酬凌秀才惠虎枕》:“八寸黃楊惠不輕,虎頭光照簟文清。”⑤聲音清亮;清脆。蘇軾《石鐘山記》:“南聲函胡,北聲清越。”(函胡:含糊,模糊。越:高揚。)⑥清爽;清涼;寒涼。辛棄疾《西江月》:“明月別枝驚鵲,清風半夜鳴蟬。”(別:另一。)⑦冷清;淒清。李白《夢遊天姥吟留別》:“謝公宿處今尚在,淥水蕩漾清猿啼。”⑧寂靜;清靜。《莊子·天下》:“寂乎若清。”⑨清平;安定;太平。唐太宗《詠風》:“勞歌《大風曲》,威加四海清。”(大風曲:漢高祖即位後曾回故鄉,作《大風歌》。加:施。)⑩公正;廉潔;清白;清廉。《史記·屈原賈生列傳》:“舉世皆濁而我獨清,眾人皆醉而我獨醒,是以見放。”(是以:因此。)(11)單純;素雅。杜牧《沈下賢》:“斯人清唱何人和? 草徑苔蕪不可尋。”(12)肅清;使幹凈。梁啟超《戊戌政變記·譚嗣同傳》:“保護聖主,復大權,清君側,肅宮廷。”(13)用完;用盡。《越絕書·荊平王內傳》:“(伍子胥)乃發其簞飯,清其壺漿而食。”(荊:楚國的別稱。)(14)中國封建朝代名稱,公元1616~1911年。(15)廁所。後作“圊”。《風俗通·怪神》:“二三日乃於清中糞下啼。”(16)古代哲學用語。指沖和之氣。《荀子·解蔽》:“故道之以禮,養之以清。”


  • )伏波论兵初矍铄,中散谈仙更清远。

    “)伏波论兵初矍铄,中散谈仙更清远。”诗句出处:《和子由送将官梁左藏仲通》;是宋朝诗人苏轼的作品。

    雨足谁言春麦短,城坚不怕秋涛卷。
    日长惟有睡相宜,半脱纱巾落纨扇。
    芳草不锄当户长,珍禽独下无人见。
    觉来身世都是梦,坐久枕痕犹著面。
    城西忽报故人来,急扫风轩炊麦饭。
    (徐州所出。
    )伏波论兵初矍铄,中散谈仙更清远。
    南都従事亦学道,不恤肠空夸脑满。
    问羊他日到金华,应许相将游阆苑。
    (黄初平之兄,寻其弟于金华山。

    【注释】:

    伏:

    ①趴;俯伏。《礼记· 曲礼上》:“寝毋伏。”又指俯身。《庄子·渔父》:“孔子伏轼而叹曰。”(轼:车前凭靠的横木。)②低;落。韩愈《南海神庙碑》:“伏波不兴。”(兴:起。)③潜伏;隐蔽。《老子》:“祸兮福所倚,福兮祸所伏。”《汉书·艺文志》:“自春秋至于战国,出奇设伏,变诈之兵并作。”④屈服;承受。《左传·隐公十一年》:“许既伏其罪矣。”(许:国名。既:已经。)《淮南子·原道》:“海外宾伏。”⑤降伏;服从。皇甫冉《赠普门上人》:“慧力堪传教,禅功久伏魔。”⑥通“服”。1. 佩服。《晋书·左思传》:“及(左)思赋出,(陆)机绝叹伏,以为不能加也,遂辍笔焉。”(绝:非常。加:增添。)2. 适应;习惯。韩愈《黄家贼事宜状》:“例皆不谙山川,不伏水土。”⑦伏天。分初伏、中伏、末伏,统称三伏。时间在农历六月前后,是盛夏季节。杨恽《报孙会宗书》:“岁日伏腊,烹羊炰羔,斗酒自劳。”⑧敬辞。臣下对君主、下对上的敬辞。《汉书·杨恽传》:“伏惟圣主之恩,不可胜量。”(惟:思。)《古诗为焦仲卿妻作》:“府吏长跪告,伏惟启阿母。”⑨古代夏祭称“伏”。《史记·留侯世家》:“每上冢(zhǒng)伏腊,祠黄石。”(冢:坟。腊:冬祭称腊。黄石:石名。)

    波:

    ①波浪,起伏波动的水面。曹操《步出夏门行·观沧海》:“秋风萧瑟,洪波涌起。”②水流;水。杜牧《阿房宫赋》:“长桥卧波,未云何龙? 复道行空,不霁何虹?”③流转的目光。李白《长相思》:“昔日横波目,今成流泪泉。”④比喻事情的意外变化。独孤及《壬辰岁过旧居》:“丈夫随世波,岂料百年身!”⑤跑。北朝乐府《企喻歌》:“鹞子经天飞,群雀两向波。”

    论:

    (一)①讨论;研讨。《论语·宪问》:“世叔讨论之。”②议论;评论;谈论。《左传·襄公三十一年》:“郑人游于乡校,以论执政。”③辩论。《史记·魏其武安侯列传》:“今日廷论。”宋濂《送东阳马生序》:“与之论辩,言和而色夷。”④陈述;述说。张衡《西京赋》:“众形殊声,不可胜论。”⑤评判;评定。诸葛亮《出师表》:“宜付有司论其刑赏。”《盐铁论·箴石》:“论其才能,然后官之。”⑥定罪;判罪。《史记·魏其武安侯列传》:“故以十二月晦论弃市渭城。”(晦:每月最后一天。)⑦顾及;考虑。李斯《谏逐客书》:“不问可否,不论曲直,非秦者去,为客者逐。”⑧言论;学说。《荀子·成相》:“君法明,论有常。”⑨文体的一种。萧统《文选序》:“论则析理精微。” (二)lún①《论语》的简称。刘向《别录》:“鲁人所学谓之《鲁论》。”②通“伦”。顺序,次序。《诗经·大雅·灵台》:“於论鼓钟。”③通“抡”。选择。《国语·齐语》:“权节其用,论比其材。”

    兵:

    ①兵器;武器。贾谊《过秦论》:“斩木为兵,揭竿为旗。”(揭:举。)②士卒;军队。《史记·蒙恬列传》:“今臣将兵三十余万。”③用兵器杀(人)。《史记·伯夷列传》:“左右欲兵之。”④战争;军事。《孙子兵法·计篇》:“兵者,国之大事。”

    初:

    ①开始。《史记·贾谊传》:“年少初学。”柳宗元《封建论》:“天地果无初乎?”②当初;原先。《后汉书·华佗传》:“初,军吏李成苦欬(ké),尽夜不寐……”③从前;往日。《三国志·蜀书·黄权传》:“先主曰:‘孤负黄权,权不负孤也。’待之如初。”④表示序次的第一。《史记·秦本纪》:“二年初伏,以狗御蛊。”白居易《暮江吟》:“可怜九月初三夜,露似珍珠月似弓。”⑤才;刚刚。《史记·秦始皇本纪》:“天下初定,又复立国,是树兵也。”[初无]从来没有,并没有。《后汉书·盖勋传》:“群臣初无是言也。”

    矍:

    ①惊视的样子。班固《东都赋》:“主人之辞未终,西都宾矍然失容。”又不安貌。苏辙《和子瞻监试举人》:“群言久纷荡,开卷每惊矍。”苏轼《湖上夜归》:“睡眼忽惊矍,繁灯闹河塘。”②[矍铄]形容老人目光炯炯、精神健旺。《后汉书·马援传》:“矍铄哉,是翁也!”(是:此。)

    铄:

    ①销熔;熔化。《楚辞·九章·惜诵》:“故众口其铄金兮,初若是而逢殆。”(殆:危险。)②消损。韩愈《石鼓歌》:“日销月铄就埋没,六年西顾空吟哦。”③削弱。《战国策·秦策五》:“秦先得齐宋,则韩氏铄。”④渗进;授与。《孟子·告子上》:“仁义礼智,非由外铄我也,我固有之也。”⑤美盛;辉煌。《诗经 · 周颂 ·酌》:“於铄王师,遵养时晦。”

    中:

    (一)①中间。《墨子·经上》:“中,同长也。”(同长:同样长的半径。)柳宗元《天说》:“浑然而中处者,世谓之元气。”②内;在一定的范围内。《孟子·滕文公上》:“国中无伪。”《考工记·巨人》:“国中九经九纬。”③位置、等级在高下或两端之间。《列子·力命》:“中涂遇东郭先生。”(涂:同“途”。)《汉书·食货志下》:“金有三等,黄金为上,白金为中,赤金为下。”④正;适中。《礼记·玉藻》:“头颈必中。”《孟子·离娄下》:“汤执中。”(汤:殷商国君。)⑤宜于;合于。《史记·外戚世家》:“武帝择宫人不中用者,斥出归之。” (二)zhòng ①符合;适合。《吕氏春秋·怀宠》:“必中理,然后说。”《荀子·赋篇》:“圆者中规,方者中矩。”②诬蔑;诬蔑别人使受损害。《汉书·何武传》:“显怒,欲以吏事中商。”(显、商:人名。)③遭受;感受。《后汉书·马援传》:“援亦中病。”

    散:

    (一)①离散;分散。《周礼·夏官·大司马》:“以九伐之法正邦国:……野荒民散则削之。”(削:削减其土地。)②分发;散发。《尚书·武成》:“散鹿台之财,发巨桥之粟。”王守仁《登泰山》:“阳光散岩壑,秋容淡相辉。”③排遣;抒发。《三国志·魏书·陈思王植传》:“使臣得一散所怀,摅舒蕴积,死不恨矣。”④纷乱。《淮南子·原道》:“不与物散,粹之至也。” (二)sǎn ①没有约束;松散。《荀子·修身》:“庸众驽散,则劫之以师友。”(庸:平庸。劫:劫夺,引申为强制其除去。)《北史·序传》:“子孙散居诸国,或在赵,或在秦。”②闲散。《梁书·忠壮世子方传》:“性爱林泉,特好散逸。”③粉末状药物。《后汉书·方术传下 ·华佗》:“当须刳割者,便饮其麻沸散。”

    谈:

    ①对话;谈论。《战国策·齐策一》:“客从外来,与坐谈。”《孟子·离娄下》:“遍国中无与立谈者。”②言论;主张;言谈。《庄子·天下》:“然惠施之口谈,自以为最贤。”《荀子·儒效》:“慎、墨不得进其谈。”(慎:慎子。墨:墨子。)

    仙:

    ①神仙。刘禹锡《陋室铭》:“山不在高,有仙则名。”②指修炼成仙。《论衡·道虚》:“物无不死,人安能仙。”③指高雅而超出凡俗的人。杜牧《春日茶山病不饮酒因呈宾客》:“谁知病太守,犹得作茶仙。”④非同凡响的。洪昇《长生殿·偷曲》:“恰称广寒宫仙乐声声。”⑤称与道教有关的人或事物。⑥对人死的敬称。韩愈《大行皇太后挽歌词三首》之三:“云随仙驭远,风助圣情哀。”(仙驭:仙驾。圣:指皇帝。)⑦轻松;自在。杜甫《览镜呈柏中丞》:“行迟更觉仙。”

    更:

    (一)①改变;更换。《韩非子·解老》:“凡法令更则利害易。”②替换。《吕氏春秋·仲春纪》:“是月也,祀不用牺牲,用圭璧,更皮币。”(牺牲:祭祀用的牲畜。圭:玉器名。皮币:毛皮和缯帛。)引申为交替。《汉书·万石君传》:“九卿更进用事。”③经历;经过。《韩非子·外储说左上》:“更日久则涂干而椽燥。”④抵偿;抵押。《史记·平准书》:“悉巴蜀租赋不足以更之。”(悉:竭尽。)⑤古时夜间计时单位,一夜分为五更,每一更约二小时。岳飞《小重山》:“惊回千里梦,已三更。” (二)gèng 副词。①相当于“再”、“又”。《史记·孟尝君列传》:“此时孟尝君有一狐白裘,直千金,天下无双,入秦献之昭王,更无他裘。”(直:同“值”。)杜甫《石壕吏》:“室中更无人,惟有乳下孙。”②相当于“愈”。更加。《史记·管晏列传》:“吾尝为鲍叔谋事,而更穷困。”

    清:

    ①水纯净透明,与“浊”相对。屈原《渔父》:“沧浪之水清兮,可以濯吾缨。”②洁净。张衡《东京赋》:“京室密清。”③使洁净;使干净。陆云《盛德赋》:“泛时雨以清天,洒狂尘以肃地。”④清晰;清楚。张祜《酬凌秀才惠虎枕》:“八寸黄杨惠不轻,虎头光照簟文清。”⑤声音清亮;清脆。苏轼《石钟山记》:“南声函胡,北声清越。”(函胡:含糊,模糊。越:高扬。)⑥清爽;清凉;寒凉。辛弃疾《西江月》:“明月别枝惊鹊,清风半夜鸣蝉。”(别:另一。)⑦冷清;凄清。李白《梦游天姥吟留别》:“谢公宿处今尚在,渌水荡漾清猿啼。”⑧寂静;清静。《庄子·天下》:“寂乎若清。”⑨清平;安定;太平。唐太宗《咏风》:“劳歌《大风曲》,威加四海清。”(大风曲:汉高祖即位后曾回故乡,作《大风歌》。加:施。)⑩公正;廉洁;清白;清廉。《史记·屈原贾生列传》:“举世皆浊而我独清,众人皆醉而我独醒,是以见放。”(是以:因此。)(11)单纯;素雅。杜牧《沈下贤》:“斯人清唱何人和? 草径苔芜不可寻。”(12)肃清;使干净。梁启超《戊戌政变记·谭嗣同传》:“保护圣主,复大权,清君侧,肃宫廷。”(13)用完;用尽。《越绝书·荆平王内传》:“(伍子胥)乃发其箪饭,清其壶浆而食。”(荆:楚国的别称。)(14)中国封建朝代名称,公元1616~1911年。(15)厕所。后作“圊”。《风俗通·怪神》:“二三日乃于清中粪下啼。”(16)古代哲学用语。指冲和之气。《荀子·解蔽》:“故道之以礼,养之以清。”


  • )fu bo lun bing chu jue shuo ,zhong san tan xian geng qing yuan 。

    “)fu bo lun bing chu jue shuo ,zhong san tan xian geng qing yuan 。”shi gou chu chu :《he zi you song jiang guan liang zuo cang zhong tong 》;shi song chao shi ren su shi de zuo pin 。

    yu zu shei yan chun mai duan ,cheng jian bu pa qiu tao juan 。
    ri chang wei you shui xiang yi ,ban tuo sha jin la wan shan 。
    fang cao bu chu dang hu chang ,zhen qin du xia mo ren jian 。
    jiao lai shen shi dou shi meng ,zuo jiu zhen hen you zhe mian 。
    cheng xi hu bao gu ren lai ,ji sao feng xuan chui mai fan 。
    (xu zhou suo chu 。
    )fu bo lun bing chu jue shuo ,zhong san tan xian geng qing yuan 。
    na dou cong shi yi xue dao ,bu xu chang kong kua nao man 。
    wen yang ta ri dao jin hua ,ying hu xiang jiang you lang yuan 。
    (huang chu ping zhi xiong ,xun ji di yu jin hua shan 。

    【zhu shi 】:

    fu :

    ①pa ;fu fu 。《li ji · qu li shang 》:“qin wu fu 。”you zhi fu shen 。《zhuang zi ·yu fu 》:“kong zi fu shi er tan yue 。”(shi :che qian ping kao de heng mu 。)②di ;la 。han yu 《na hai shen miao bei 》:“fu bo bu xing 。”(xing :qi 。)③qian fu ;yin bi 。《lao zi 》:“huo xi fu suo yi ,fu xi huo suo fu 。”《han shu ·yi wen zhi 》:“zi chun qiu zhi yu zhan guo ,chu ji she fu ,bian zha zhi bing bing zuo 。”④qu fu ;cheng shou 。《zuo chuan ·yin gong shi yi nian 》:“hu ji fu ji zui yi 。”(hu :guo ming 。ji :yi jing 。)《huai na zi ·yuan dao 》:“hai wai bin fu 。”⑤jiang fu ;fu cong 。huang fu ran 《zeng pu men shang ren 》:“hui li kan chuan jiao ,chan gong jiu fu mo 。”⑥tong “fu ”。1. pei fu 。《jin shu ·zuo sai chuan 》:“ji (zuo )sai fu chu ,(liu )ji jue tan fu ,yi wei bu neng jia ye ,sui chuo bi yan 。”(jue :fei chang 。jia :zeng tian 。)2. kuo ying ;xi guan 。han yu 《huang jia zei shi yi zhuang 》:“li jie bu an shan chuan ,bu fu shui tu 。”⑦fu tian 。fen chu fu 、zhong fu 、mo fu ,tong chen san fu 。shi jian zai nong li liu yue qian hou ,shi cheng xia ji jie 。yang yun 《bao sun hui zong shu 》:“sui ri fu la ,peng yang fou gao ,dou jiu zi lao 。”⑧jing ci 。chen xia dui jun zhu 、xia dui shang de jing ci 。《han shu ·yang yun chuan 》:“fu wei sheng zhu zhi en ,bu ke sheng liang 。”(wei :sai 。)《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“fu li chang gui gao ,fu wei qi a mu 。”⑨gu dai xia ji chen “fu ”。《shi ji ·liu hou shi jia 》:“mei shang zhong (zhǒng)fu la ,ci huang dan 。”(zhong :fen 。la :dong ji chen la 。huang dan :dan ming 。)

    bo :

    ①bo lang ,qi fu bo dong de shui mian 。cao cao 《bu chu xia men hang ·guan cang hai 》:“qiu feng xiao se ,hong bo chong qi 。”②shui liu ;shui 。du mu 《a fang gong fu 》:“chang qiao wo bo ,wei yun he long ? fu dao hang kong ,bu ji he hong ?”③liu zhuai de mu guang 。li bai 《chang xiang sai 》:“xi ri heng bo mu ,jin cheng liu lei quan 。”④bi yu shi qing de yi wai bian hua 。du gu ji 《ren chen sui guo jiu ju 》:“zhang fu sui shi bo ,qi liao bai nian shen !”⑤pao 。bei chao le fu 《qi yu ge 》:“yao zi jing tian fei ,qun qiao liang xiang bo 。”

    lun :

    (yi )①tao lun ;yan tao 。《lun yu ·xian wen 》:“shi shu tao lun zhi 。”②yi lun ;ping lun ;tan lun 。《zuo chuan ·xiang gong san shi yi nian 》:“zheng ren you yu xiang jiao ,yi lun zhi zheng 。”③bian lun 。《shi ji ·wei ji wu an hou lie chuan 》:“jin ri ting lun 。”song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“yu zhi lun bian ,yan he er se yi 。”④chen shu ;shu shui 。zhang heng 《xi jing fu 》:“zhong xing shu sheng ,bu ke sheng lun 。”⑤ping pan ;ping ding 。zhu ge liang 《chu shi biao 》:“yi fu you si lun ji xing shang 。”《yan tie lun ·zhen dan 》:“lun ji cai neng ,ran hou guan zhi 。”⑥ding zui ;pan zui 。《shi ji ·wei ji wu an hou lie chuan 》:“gu yi shi er yue hui lun qi shi wei cheng 。”(hui :mei yue zui hou yi tian 。)⑦gu ji ;kao lv 。li si 《jian zhu ke shu 》:“bu wen ke fou ,bu lun qu zhi ,fei qin zhe qu ,wei ke zhe zhu 。”⑧yan lun ;xue shui 。《xun zi ·cheng xiang 》:“jun fa ming ,lun you chang 。”⑨wen ti de yi chong 。xiao tong 《wen shua xu 》:“lun ze xi li jing wei 。” (er )lún①《lun yu 》de jian chen 。liu xiang 《bie lu 》:“lu ren suo xue wei zhi 《lu lun 》。”②tong “lun ”。shun xu ,ci xu 。《shi jing ·da ya ·ling tai 》:“wu lun gu zhong 。”③tong “lun ”。shua ze 。《guo yu ·ji yu 》:“quan jie ji yong ,lun bi ji cai 。”

    bing :

    ①bing qi ;wu qi 。gu yi 《guo qin lun 》:“zhan mu wei bing ,jie gan wei qi 。”(jie :ju 。)②shi cu ;jun dui 。《shi ji ·meng tian lie chuan 》:“jin chen jiang bing san shi yu mo 。”③yong bing qi sha (ren )。《shi ji ·bai yi lie chuan 》:“zuo you yu bing zhi 。”④zhan zheng ;jun shi 。《sun zi bing fa ·ji pian 》:“bing zhe ,guo zhi da shi 。”

    chu :

    ①kai shi 。《shi ji ·gu yi chuan 》:“nian shao chu xue 。”liu zong yuan 《feng jian lun 》:“tian de guo mo chu hu ?”②dang chu ;yuan xian 。《hou han shu ·hua tuo chuan 》:“chu ,jun li li cheng ku kai (ké),jin ye bu mei ……”③cong qian ;wang ri 。《san guo zhi ·shu shu ·huang quan chuan 》:“xian zhu yue :‘gu fu huang quan ,quan bu fu gu ye 。’dai zhi ru chu 。”④biao shi xu ci de di yi 。《shi ji ·qin ben ji 》:“er nian chu fu ,yi gou yu gu 。”bai ju yi 《mu jiang yin 》:“ke lian jiu yue chu san ye ,lou shi zhen zhu yue shi gong 。”⑤cai ;gang gang 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“tian xia chu ding ,you fu li guo ,shi shu bing ye 。”[chu mo ]cong lai mei you ,bing mei you 。《hou han shu ·gai xun chuan 》:“qun chen chu mo shi yan ye 。”

    jue :

    ①jing shi de yang zi 。ban gu 《dong dou fu 》:“zhu ren zhi ci wei zhong ,xi dou bin jue ran shi rong 。”you bu an mao 。su zhe 《he zi zhan jian shi ju ren 》:“qun yan jiu fen dang ,kai juan mei jing jue 。”su shi 《hu shang ye gui 》:“shui yan hu jing jue ,fan deng nao he tang 。”②[jue shuo ]xing rong lao ren mu guang jiong jiong 、jing shen jian wang 。《hou han shu ·ma yuan chuan 》:“jue shuo zai ,shi weng ye !”(shi :ci 。)

    shuo :

    ①xiao rong ;rong hua 。《chu ci ·jiu zhang ·xi song 》:“gu zhong kou ji shuo jin xi ,chu re shi er feng dai 。”(dai :wei xian 。)②xiao sun 。han yu 《dan gu ge 》:“ri xiao yue shuo jiu mai mei ,liu nian xi gu kong yin e 。”③xiao ruo 。《zhan guo ce ·qin ce wu 》:“qin xian de ji song ,ze han shi shuo 。”④shen jin ;shou yu 。《meng zi ·gao zi shang 》:“ren yi li zhi ,fei you wai shuo wo ye ,wo gu you zhi ye 。”⑤mei cheng ;hui huang 。《shi jing · zhou song ·zhuo 》:“wu shuo wang shi ,zun yang shi hui 。”

    zhong :

    (yi )①zhong jian 。《mo zi ·jing shang 》:“zhong ,tong chang ye 。”(tong chang :tong yang chang de ban jing 。)liu zong yuan 《tian shui 》:“hun ran er zhong chu zhe ,shi wei zhi yuan qi 。”②nei ;zai yi ding de fan wei nei 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“guo zhong mo wei 。”《kao gong ji ·ju ren 》:“guo zhong jiu jing jiu wei 。”③wei zhi 、deng ji zai gao xia huo liang duan zhi jian 。《lie zi ·li ming 》:“zhong tu yu dong guo xian sheng 。”(tu :tong “tu ”。)《han shu ·shi huo zhi xia 》:“jin you san deng ,huang jin wei shang ,bai jin wei zhong ,chi jin wei xia 。”④zheng ;kuo zhong 。《li ji ·yu zao 》:“tou geng bi zhong 。”《meng zi ·li lou xia 》:“shang zhi zhong 。”(shang :yan shang guo jun 。)⑤yi yu ;ge yu 。《shi ji ·wai qi shi jia 》:“wu di ze gong ren bu zhong yong zhe ,chi chu gui zhi 。” (er )zhòng ①fu ge ;kuo ge 。《lv shi chun qiu ·huai chong 》:“bi zhong li ,ran hou shui 。”《xun zi ·fu pian 》:“yuan zhe zhong gui ,fang zhe zhong ju 。”②wu mie ;wu mie bie ren shi shou sun hai 。《han shu ·he wu chuan 》:“xian nu ,yu yi li shi zhong shang 。”(xian 、shang :ren ming 。)③zao shou ;gan shou 。《hou han shu ·ma yuan chuan 》:“yuan yi zhong bing 。”

    san :

    (yi )①li san ;fen san 。《zhou li ·xia guan ·da si ma 》:“yi jiu fa zhi fa zheng bang guo :……ye huang min san ze xiao zhi 。”(xiao :xiao jian ji tu de 。)②fen fa ;san fa 。《shang shu ·wu cheng 》:“san lu tai zhi cai ,fa ju qiao zhi su 。”wang shou ren 《deng tai shan 》:“yang guang san yan he ,qiu rong dan xiang hui 。”③pai qian ;shu fa 。《san guo zhi ·wei shu ·chen sai wang zhi chuan 》:“shi chen de yi san suo huai ,shu shu wen ji ,si bu hen yi 。”④fen luan 。《huai na zi ·yuan dao 》:“bu yu wu san ,cui zhi zhi ye 。” (er )sǎn ①mei you yao shu ;song san 。《xun zi ·xiu shen 》:“yong zhong nu san ,ze jie zhi yi shi you 。”(yong :ping yong 。jie :jie duo ,yin shen wei jiang zhi ji chu qu 。)《bei shi ·xu chuan 》:“zi sun san ju zhu guo ,huo zai zhao ,huo zai qin 。”②xian san 。《liang shu ·zhong zhuang shi zi fang chuan 》:“xing ai lin quan ,te hao san yi 。”③fen mo zhuang yao wu 。《hou han shu ·fang shu chuan xia ·hua tuo 》:“dang xu ku ge zhe ,bian yin ji ma fei san 。”

    tan :

    ①dui hua ;tan lun 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“ke cong wai lai ,yu zuo tan 。”《meng zi ·li lou xia 》:“bian guo zhong mo yu li tan zhe 。”②yan lun ;zhu zhang ;yan tan 。《zhuang zi ·tian xia 》:“ran hui shi zhi kou tan ,zi yi wei zui xian 。”《xun zi ·ru xiao 》:“shen 、mo bu de jin ji tan 。”(shen :shen zi 。mo :mo zi 。)

    xian :

    ①shen xian 。liu yu xi 《lou shi ming 》:“shan bu zai gao ,you xian ze ming 。”②zhi xiu lian cheng xian 。《lun heng ·dao xu 》:“wu mo bu si ,ren an neng xian 。”③zhi gao ya er chao chu fan su de ren 。du mu 《chun ri cha shan bing bu yin jiu yin cheng bin ke 》:“shei zhi bing tai shou ,you de zuo cha xian 。”④fei tong fan xiang de 。hong 昇《chang sheng dian ·tou qu 》:“qia chen an han gong xian le sheng sheng 。”⑤chen yu dao jiao you guan de ren huo shi wu 。⑥dui ren si de jing chen 。han yu 《da hang huang tai hou wan ge ci san shou 》zhi san :“yun sui xian yu yuan ,feng zhu sheng qing ai 。”(xian yu :xian jia 。sheng :zhi huang di 。)⑦qing song ;zi zai 。du fu 《lan jing cheng bai zhong cheng 》:“hang chi geng jiao xian 。”

    geng :

    (yi )①gai bian ;geng huan 。《han fei zi ·jie lao 》:“fan fa ling geng ze li hai yi 。”②ti huan 。《lv shi chun qiu ·zhong chun ji 》:“shi yue ye ,si bu yong xi sheng ,yong gui bi ,geng pi bi 。”(xi sheng :ji si yong de sheng chu 。gui :yu qi ming 。pi bi :mao pi he zeng bo 。)yin shen wei jiao ti 。《han shu ·mo dan jun chuan 》:“jiu qing geng jin yong shi 。”③jing li ;jing guo 。《han fei zi ·wai chu shui zuo shang 》:“geng ri jiu ze tu gan er chuan zao 。”④di chang ;di ya 。《shi ji ·ping zhun shu 》:“xi ba shu zu fu bu zu yi geng zhi 。”(xi :jie jin 。)⑤gu shi ye jian ji shi chan wei ,yi ye fen wei wu geng ,mei yi geng yao er xiao shi 。yue fei 《xiao chong shan 》:“jing hui qian li meng ,yi san geng 。” (er )gèng fu ci 。①xiang dang yu “zai ”、“you ”。《shi ji ·meng chang jun lie chuan 》:“ci shi meng chang jun you yi hu bai qiu ,zhi qian jin ,tian xia mo shuang ,ru qin suo zhi zhao wang ,geng mo ta qiu 。”(zhi :tong “zhi ”。)du fu 《dan hao li 》:“shi zhong geng mo ren ,wei you ru xia sun 。”②xiang dang yu “yu ”。geng jia 。《shi ji ·guan yan lie chuan 》:“wu chang wei bao shu mou shi ,er geng qiong kun 。”

    qing :

    ①shui chun jing tou ming ,yu “zhuo ”xiang dui 。qu yuan 《yu fu 》:“cang lang zhi shui qing xi ,ke yi zhuo wu ying 。”②jie jing 。zhang heng 《dong jing fu 》:“jing shi mi qing 。”③shi jie jing ;shi gan jing 。liu yun 《cheng de fu 》:“fan shi yu yi qing tian ,sa kuang chen yi su de 。”④qing xi ;qing chu 。zhang hu 《chou ling xiu cai hui hu zhen 》:“ba cun huang yang hui bu qing ,hu tou guang zhao dian wen qing 。”⑤sheng yin qing liang ;qing cui 。su shi 《dan zhong shan ji 》:“na sheng han hu ,bei sheng qing yue 。”(han hu :han hu ,mo hu 。yue :gao yang 。)⑥qing shuang ;qing liang ;han liang 。xin qi ji 《xi jiang yue 》:“ming yue bie zhi jing que ,qing feng ban ye ming chan 。”(bie :ling yi 。)⑦leng qing ;qi qing 。li bai 《meng you tian lao yin liu bie 》:“xie gong su chu jin shang zai ,lu shui dang yang qing yuan ti 。”⑧ji jing ;qing jing 。《zhuang zi ·tian xia 》:“ji hu re qing 。”⑨qing ping ;an ding ;tai ping 。tang tai zong 《yong feng 》:“lao ge 《da feng qu 》,wei jia si hai qing 。”(da feng qu :han gao zu ji wei hou ceng hui gu xiang ,zuo 《da feng ge 》。jia :shi 。)⑩gong zheng ;lian jie ;qing bai ;qing lian 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“ju shi jie zhuo er wo du qing ,zhong ren jie zui er wo du xing ,shi yi jian fang 。”(shi yi :yin ci 。)(11)chan chun ;su ya 。du mu 《shen xia xian 》:“si ren qing chang he ren he ? cao jing tai wu bu ke xun 。”(12)su qing ;shi gan jing 。liang qi chao 《wu qu zheng bian ji ·tan si tong chuan 》:“bao hu sheng zhu ,fu da quan ,qing jun ce ,su gong ting 。”(13)yong wan ;yong jin 。《yue jue shu ·jing ping wang nei chuan 》:“(wu zi xu )nai fa ji dan fan ,qing ji hu jiang er shi 。”(jing :chu guo de bie chen 。)(14)zhong guo feng jian chao dai ming chen ,gong yuan 1616~1911nian 。(15)ce suo 。hou zuo “qing ”。《feng su tong ·guai shen 》:“er san ri nai yu qing zhong fen xia ti 。”(16)gu dai zhe xue yong yu 。zhi chong he zhi qi 。《xun zi ·jie bi 》:“gu dao zhi yi li ,yang zhi yi qing 。”