• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 自喜作劇縣,偏工破豪黨。

    “自喜作劇縣,偏工破豪黨。”詩句出處:《京師哭任遵聖》;是宋朝詩人蘇軾的作品。

    十年不還鄉,兒女日夜長。
    豈惟催老大,漸復成凋喪。
    每聞耆舊亡,涕泫聲輒放。
    老任況奇逸,先子推輩行。
    文章小得譽,詩語尤清壯。
    吏能復所長,談笑萬夫上。
    自喜作劇縣,偏工破豪黨。
    奮髯走猾吏,嚼齒對奸將。
    哀哉命不偶,每以才得謗。
    竟使落窮山,青衫就黃壤。
    宦遊久不樂,江海永相望。
    退耕本就君,時節相勞餉。
    此懷今不遂,歸見累累葬。
    望哭國西門,落日銜千嶂。
    平生惟一子,抱負珠在掌。
    見之齠齔中,已有食牛量。
    他年如入洛,生死一相訪。
    惟有王浚沖,心知中散狀。

    【註釋】:

    自:

    ①自己。《詩經·大雅·文王》:“永言配命,自求多福。”(言:通“焉”。配命:合乎天命。)《老子》:“知人者智,自知者明。”②親自。宋濂《送東陽馬生序》:“每假借於藏書之傢,手自筆錄,計日以還。”《史記·蕭相國世傢》:“高祖自將。”③自然。《史記·李將軍列傳》:“諺曰:‘桃李無言,下自成蹊。’”(蹊:小徑;小路。)④介詞。1.從。《孟子·滕文公上》:“有為神農之言者許行,自楚之滕。”(神農:傳說為古代造耒耜、興農業的帝王。許行:當時的農學傢。)《論語·學而》:“有朋自遠方來。”2. 由於。《史記·屈原賈生列傳》:“屈平之作《離騷》,蓋自怨生也。”《漢書·灌夫傳》:“侯自我得之,自我捐之,無所恨。”⑤連詞。表示假設。可譯為假如。《左傳·成公十六年》:“唯聖人能內外無患,自非聖人,外寧必有內憂。”⑥連詞。表示假設的讓步。可譯為即使。《漢書·高祖紀下》:“高祖不修文學,而性明達,好謀能聽,自監門戍卒,見之如舊。”又《杜周傳》:“自京師不曉,況於遠方?”

    喜:

    (一)①快樂;高興。范仲淹《嶽陽樓記》:“不以物喜,不以己悲。”②喜慶的事。《史記·天官書》:“卿雲,喜氣也。”③愛好;喜愛。《呂氏春秋·疑似》:“褒姒不說,喜之。”④習慣或適合於某種環境條件。蘇軾《格物粗談·樹木》:“松喜幹,檜喜翼。”⑤容易發生。楊衒之《洛陽伽藍記》卷五:“夏喜暴雨,冬則積雪,行人由之多致難艱。” (二)xī①遊戲;嬉戲。《墨子·號令》:“五日官(閱),各上喜戲、居處不莊、好侵侮人者。”②通“”。酒食。 《詩經·豳風·七月》:“饁(yè)彼南畝,田畯(jùn)至喜。”(饁:給耕作者送飯。田畯:古代勸農的官。)③通“熙”。光明。揚雄《劇秦美新》:“百工伊凝,庶績咸喜。”

    作:

    ①起;起立。《論語·先進》:“舍瑟而作。”②興起;產生。《史記·秦始皇本紀》:“古者天下散亂,莫之能一,是以諸侯並作。”(一:統一。)又起身。《管子·弟子職》:“夜寐蚤作。”(寐:睡。蚤:通“早”。)《孟子·公孫醜上》:“由湯至於武丁,賢聖之君六七作。”《韓非子·解老》:“大奸作則小盜隨。”③始。《尚書· 禹貢》:“萊夷作牧。”(萊夷:地名。牧:放牧。)④勞作;工作。《莊子·讓王》:“日出而作,日入而息。”楊惲《報孫會宗書》:“田傢作苦。”⑤創作;寫作。《孟子·梁惠王下》:“孔子懼,作《春秋》。”《呂氏春秋·勿躬》:“容成作歷。”(容成:傳說中黃帝臣,歷法的創造者。)王充《論衡·定賢》:“譬猶工匠之作器也。”⑥名詞,指作品。蕭統《文選序》:“則有‘憑虛’、‘亡是’之作。”⑦事務。鮑照《采桑》:“季春梅始落,女工事蠶作。”(事:從事。)⑧擔當;充任。《論語·子路》:“人而無恒,不可以作巫醫。”(而:假如。)劉義慶《世說新語·方正》:“敦槐作關中都督,甚得民情。”⑨當成;算做。羅公升《溪上》:“門前溪一發,我作五湖看。”(一發:一根頭發。)又成為。李賀《浩歌》:“南風吹山作平地。”⑩通“詛”。詛咒。《詩經·大雅·蕩》:“侯作侯祝。”(侯:語氣詞。)(11)通“詐”。欺騙。《史記·孟子荀卿列傳》:“作先合,然後引之大道。”[作色]臉上變色。指神情嚴肅起來或發怒。《禮記·哀公問》:“孔子愀(qiǎo)然作色。”(愀然:容色改變的樣子。)

    劇:

    ①甚;厲害。《漢書·鮑宣傳》:“危亡之征,陛下所親見也,今奈何反復劇於前乎!”(征:征兆。)《世說新語· 自新》:“義興人謂為三橫(hèng),而(周)處尤劇。”(橫:橫暴。處:人名。)②繁多;繁難。《商君書·算地》:“事劇而功寡。”《新唐書·隱太子建成傳》:“秦王數平劇寇,功冠天下。”③艱難;困苦。曹植《梁父行》:“劇哉邊海民,寄身於草墅。”④疾速。揚雄《劇秦美新》:“二世而亡,何其劇與!”《宋書· 王微傳》:“口吃不能劇讀。”⑤嬉戲。李白《長幹行》:“妾發初覆額,折花門前劇。”⑥戲劇。杜牧《西江懷古》:“魏帝縫囊真戲劇。”

    縣:

    (一)①古代行政區劃之一,原指王畿之地,其後也用以稱諸侯境內之地。周代縣大於郡,秦代以後縣小於郡,隋唐以後隸屬州府。《禮記·王制》:“天下之縣內,方百裡之國九。”②天下。《三國志·蜀書·法正傳》:“縣遠之眾,糧各無儲。” (二)xuán ①懸掛。《左傳·僖公二十二年》:“邾人獲公胄,縣諸魚門。”②懸梁自縊。《國語·晉語一》:“驪姬請使申生主曲沃以速縣。”(驪姬:晉獻公的後一個夫人。申生:晉獻公的長子,前夫人所生。曲沃:晉的別都,在今山西聞喜縣東北。速:加速。)③維系;屬系。《呂氏春秋· 知分》:“鹿生於山,而命縣於廚。”④昭示;頒佈。《後漢書 ·桓譚傳》:“夫張官置吏,以理萬人,縣賞設罰,以別善惡,惡人誅傷則善人蒙福矣。”⑤相差大;距離遠。《荀子·王制》:“夫王者之與亡者,制人之與人制之也,是其為相縣也亦遠矣。”

    偏:

    ①不正;偏向。杜甫《夏夜李尚書筵送宇文石首赴縣聯句》:“夜久燭花偏。”姚合《題宣義池亭》:“垂藤壓樹偏。”②側面;旁邊。《左傳·隱公十一年》:“乃使公孫獲處(chǔ)許西偏。”(公孫獲:人名。處:居住。許:國名。)③偏僻。陶潛《飲酒二十首》之五:“心遠地自偏。”④不公正;偏私。《呂氏春秋·士容》:“士不偏不黨。”⑤偏激;邪曲。《後漢書·孔融傳》:“故發辭偏宕,多致乖忤。”⑥部分。《荀子· 天論》:“萬物為道一偏,一物為萬物一偏。”⑦副詞。1.正;恰。皇甫冉《曾東遊以詩寄之》:“正是揚帆時,偏逢江上客。”2.單單。鮑照《梅花落》:“中庭雜樹多,偏為梅咨嗟。”3. 特別。表示程度。杜荀鶴《登山寺》:“就中偏愛石,獨上最高層。”⑧通“諞pián”。諂媚。《莊子·人間世》:“故忿設無由,巧言偏辭。”《朝野僉載》卷三:“上林令侯敏偏事之。”⑨通“遍”。普遍;全面。《墨子·非儒》:“遠施周偏。”《漢書·賈誼傳》:“彼自丞尉以上偏置私人。”

    工:

    ①工匠;從事各種手工技藝的勞動者。《論語·衛靈公》:“工欲善其事,必先利其器。”《天工開物·乃服·夏服》:“紡苧(zhù)紗能者用腳車,一女工並敵三工。”(並敵:匹敵。)②古代指樂工,樂人。《公羊傳· 襄公二十九年》:“使工為之歌《周南》、《召南》。”③精致;巧妙。沈括《夢溪筆談·書畫》:“汝畫信工,但少天趣。”(信:的確。)④善於;擅長;長於。《唐語林· 文學》:“工篇什,著詩評三卷。”(篇什:詩篇。)⑤官吏。《尚書·堯典》:“允厘有工。”⑥通“功”。功效。《韓非子·五蠹》:“此言多資之易為工也。”

    破:

    ①破碎;不完整。《荀子·勸學》:“風至苕(tiáo)折,卵破子死。”(苕:蘆葦類草本植物。)②破壞;打破。《史記·項羽本紀》:“皆沉船,破釜甑(zèng),燒廬舍,持三日糧,以示士卒必死,無一還心。”(釜:鍋。甑:蒸飯器具。)③打敗;攻克。蘇軾《前赤壁賦》:“方其破荊州,下江陵,順流而東也。”④揭露;拆穿。范仲淹《宋故衛尉少卿分司西京胡公神道銘》:“在郡未幾,破奸發伏,有神明之號。”⑤破亡;殘破。杜甫《春望》:“國破山河在。”⑥剖開;分開。《莊子·天地》:“百年之木,破為犧尊。”⑦剖析;分析。黃庭堅《送吳彥歸番陰》:“摹書說偏旁,破義析名傢。”

    豪:

    ①獸名,即豪豬,俗稱箭豬。肩部以後長有許多長而硬的刺。《山海經·西山經》:“(竹山)有獸焉,其狀如豚(tún)而白毛,毛大如笄(jī)而黑端,名曰豪彘(zhì)。”(豚:豬。笄:簪。彘:豬。)②細毛。《孟子·梁惠王上》:“明足以察秋毫之末,而不見輿薪。”③才能出眾的人。《淮南子·泰族》:“行足以為儀表,知足以決嫌疑,廉足以分財,信可使守約,作事可法,出言可道者,人之豪也。”賈誼《過秦論》:“山東豪俊遂並起而亡秦族矣。”④豪放;豪爽。《史記·魏公子列傳》:“平原君之遊,徒豪舉耳,不求士也。”⑤豪華;闊綽。《世說新語·汰侈》:“石崇與王愷爭豪,並窮綺麗,以飾輿(yú)服。”(窮:窮盡。輿:車。)⑥強橫;橫暴。《管子·國蓄》:“使萬室之都必有萬鐘之藏……故大賈蓄傢不得豪奪吾民矣。”(鐘:容量單位。齊制六斛四鬥為一鐘。)⑦有權勢的。《史記·秦始皇本紀》:“願大王毋愛財物,賂其豪臣,以亂其謀。”柳宗元《童區(ōu)寄傳》:“是兒少秦武陽二歲,而計殺二豪,豈可近耶?”(是:此。少:年紀小於。)陶潛《詠荊軻》:“豪主正怔營。”⑧通“毫”。長而細的毛。喻極小。《墨子·天志中》:“若豪之末。”《莊子·秋水》:“不似豪末之在於馬體乎?”

    黨:

    (一)①古代地方的一級編制單位。五百傢為黨。一鄉有二十五黨。《漢書· 食貨志》:“五族為黨。”②鄉裡。《論語·子路》:“吾黨有直躬者,其父攘(rǎng)羊,而子證之。”(直躬:行為正直。攘:偷。)③朋輩;同類的一群人。《三國志·蜀志·秦宓傳》:“甫知足下為嚴(君平)、李(弘)立祠,可謂厚黨而勤類者也。”(甫:始。勤:幫助。)《開元天寶遺事》卷上:“長安俠少,每至春時,結朋聯黨,各置矮馬。”④集團。含貶義。屈原《離騷》:“惟黨人之偷樂兮,路幽昧以險隘。”《鹽鐵論·禁耕》:“私門成黨。”⑤親族;親戚。《三國志·魏書·黨林傳》:“年七歲,有父黨造門。”⑥偏袒;不公平。《尚書·洪范》:“無偏無黨。”《韓非子·外儲說左下》:“子黨於師人。”⑦通“讜(讜)”。直言。《荀子·非相》:“博而黨正。”(博:淵博。)[黨羽]黨徒;跟隨首領做壞事的人。《封神演義》第九十三回:“擒其渠魁,殄其黨羽。”(渠魁:大頭目,首領。殄:滅絕。)(二)tǎng 通“倘”。①倘若。《後漢書·張奐傳》:“黨同文、昭之德,豈不大哉!”(文、昭:周文王與燕昭王。)②或者。《漢書·於定國傳》:“咎黨在是乎!”(是:此。)


  • 自喜作剧县,偏工破豪党。

    “自喜作剧县,偏工破豪党。”诗句出处:《京师哭任遵圣》;是宋朝诗人苏轼的作品。

    十年不还乡,儿女日夜长。
    岂惟催老大,渐复成凋丧。
    每闻耆旧亡,涕泫声辄放。
    老任况奇逸,先子推辈行。
    文章小得誉,诗语尤清壮。
    吏能复所长,谈笑万夫上。
    自喜作剧县,偏工破豪党。
    奋髯走猾吏,嚼齿对奸将。
    哀哉命不偶,每以才得谤。
    竟使落穷山,青衫就黄壤。
    宦游久不乐,江海永相望。
    退耕本就君,时节相劳饷。
    此怀今不遂,归见累累葬。
    望哭国西门,落日衔千嶂。
    平生惟一子,抱负珠在掌。
    见之龆龀中,已有食牛量。
    他年如入洛,生死一相访。
    惟有王浚冲,心知中散状。

    【注释】:

    自:

    ①自己。《诗经·大雅·文王》:“永言配命,自求多福。”(言:通“焉”。配命:合乎天命。)《老子》:“知人者智,自知者明。”②亲自。宋濂《送东阳马生序》:“每假借于藏书之家,手自笔录,计日以还。”《史记·萧相国世家》:“高祖自将。”③自然。《史记·李将军列传》:“谚曰:‘桃李无言,下自成蹊。’”(蹊:小径;小路。)④介词。1.从。《孟子·滕文公上》:“有为神农之言者许行,自楚之滕。”(神农:传说为古代造耒耜、兴农业的帝王。许行:当时的农学家。)《论语·学而》:“有朋自远方来。”2. 由于。《史记·屈原贾生列传》:“屈平之作《离骚》,盖自怨生也。”《汉书·灌夫传》:“侯自我得之,自我捐之,无所恨。”⑤连词。表示假设。可译为假如。《左传·成公十六年》:“唯圣人能内外无患,自非圣人,外宁必有内忧。”⑥连词。表示假设的让步。可译为即使。《汉书·高祖纪下》:“高祖不修文学,而性明达,好谋能听,自监门戍卒,见之如旧。”又《杜周传》:“自京师不晓,况于远方?”

    喜:

    (一)①快乐;高兴。范仲淹《岳阳楼记》:“不以物喜,不以己悲。”②喜庆的事。《史记·天官书》:“卿云,喜气也。”③爱好;喜爱。《吕氏春秋·疑似》:“褒姒不说,喜之。”④习惯或适合于某种环境条件。苏轼《格物粗谈·树木》:“松喜干,桧喜翼。”⑤容易发生。杨衒之《洛阳伽蓝记》卷五:“夏喜暴雨,冬则积雪,行人由之多致难艰。” (二)xī①游戏;嬉戏。《墨子·号令》:“五日官(阅),各上喜戏、居处不庄、好侵侮人者。”②通“”。酒食。 《诗经·豳风·七月》:“馌(yè)彼南亩,田畯(jùn)至喜。”(馌:给耕作者送饭。田畯:古代劝农的官。)③通“熙”。光明。扬雄《剧秦美新》:“百工伊凝,庶绩咸喜。”

    作:

    ①起;起立。《论语·先进》:“舍瑟而作。”②兴起;产生。《史记·秦始皇本纪》:“古者天下散乱,莫之能一,是以诸侯并作。”(一:统一。)又起身。《管子·弟子职》:“夜寐蚤作。”(寐:睡。蚤:通“早”。)《孟子·公孙丑上》:“由汤至于武丁,贤圣之君六七作。”《韩非子·解老》:“大奸作则小盗随。”③始。《尚书· 禹贡》:“莱夷作牧。”(莱夷:地名。牧:放牧。)④劳作;工作。《庄子·让王》:“日出而作,日入而息。”杨恽《报孙会宗书》:“田家作苦。”⑤创作;写作。《孟子·梁惠王下》:“孔子惧,作《春秋》。”《吕氏春秋·勿躬》:“容成作历。”(容成:传说中黄帝臣,历法的创造者。)王充《论衡·定贤》:“譬犹工匠之作器也。”⑥名词,指作品。萧统《文选序》:“则有‘凭虚’、‘亡是’之作。”⑦事务。鲍照《采桑》:“季春梅始落,女工事蚕作。”(事:从事。)⑧担当;充任。《论语·子路》:“人而无恒,不可以作巫医。”(而:假如。)刘义庆《世说新语·方正》:“敦槐作关中都督,甚得民情。”⑨当成;算做。罗公升《溪上》:“门前溪一发,我作五湖看。”(一发:一根头发。)又成为。李贺《浩歌》:“南风吹山作平地。”⑩通“诅”。诅咒。《诗经·大雅·荡》:“侯作侯祝。”(侯:语气词。)(11)通“诈”。欺骗。《史记·孟子荀卿列传》:“作先合,然后引之大道。”[作色]脸上变色。指神情严肃起来或发怒。《礼记·哀公问》:“孔子愀(qiǎo)然作色。”(愀然:容色改变的样子。)

    剧:

    ①甚;厉害。《汉书·鲍宣传》:“危亡之征,陛下所亲见也,今奈何反复剧于前乎!”(征:征兆。)《世说新语· 自新》:“义兴人谓为三横(hèng),而(周)处尤剧。”(横:横暴。处:人名。)②繁多;繁难。《商君书·算地》:“事剧而功寡。”《新唐书·隐太子建成传》:“秦王数平剧寇,功冠天下。”③艰难;困苦。曹植《梁父行》:“剧哉边海民,寄身于草墅。”④疾速。扬雄《剧秦美新》:“二世而亡,何其剧与!”《宋书· 王微传》:“口吃不能剧读。”⑤嬉戏。李白《长干行》:“妾发初覆额,折花门前剧。”⑥戏剧。杜牧《西江怀古》:“魏帝缝囊真戏剧。”

    县:

    (一)①古代行政区划之一,原指王畿之地,其后也用以称诸侯境内之地。周代县大于郡,秦代以后县小于郡,隋唐以后隶属州府。《礼记·王制》:“天下之县内,方百里之国九。”②天下。《三国志·蜀书·法正传》:“县远之众,粮各无储。” (二)xuán ①悬挂。《左传·僖公二十二年》:“邾人获公胄,县诸鱼门。”②悬梁自缢。《国语·晋语一》:“骊姬请使申生主曲沃以速县。”(骊姬:晋献公的后一个夫人。申生:晋献公的长子,前夫人所生。曲沃:晋的别都,在今山西闻喜县东北。速:加速。)③维系;属系。《吕氏春秋· 知分》:“鹿生于山,而命县于厨。”④昭示;颁布。《后汉书 ·桓谭传》:“夫张官置吏,以理万人,县赏设罚,以别善恶,恶人诛伤则善人蒙福矣。”⑤相差大;距离远。《荀子·王制》:“夫王者之与亡者,制人之与人制之也,是其为相县也亦远矣。”

    偏:

    ①不正;偏向。杜甫《夏夜李尚书筵送宇文石首赴县联句》:“夜久烛花偏。”姚合《题宣义池亭》:“垂藤压树偏。”②侧面;旁边。《左传·隐公十一年》:“乃使公孙获处(chǔ)许西偏。”(公孙获:人名。处:居住。许:国名。)③偏僻。陶潜《饮酒二十首》之五:“心远地自偏。”④不公正;偏私。《吕氏春秋·士容》:“士不偏不党。”⑤偏激;邪曲。《后汉书·孔融传》:“故发辞偏宕,多致乖忤。”⑥部分。《荀子· 天论》:“万物为道一偏,一物为万物一偏。”⑦副词。1.正;恰。皇甫冉《曾东游以诗寄之》:“正是扬帆时,偏逢江上客。”2.单单。鲍照《梅花落》:“中庭杂树多,偏为梅咨嗟。”3. 特别。表示程度。杜荀鹤《登山寺》:“就中偏爱石,独上最高层。”⑧通“谝pián”。谄媚。《庄子·人间世》:“故忿设无由,巧言偏辞。”《朝野佥载》卷三:“上林令侯敏偏事之。”⑨通“遍”。普遍;全面。《墨子·非儒》:“远施周偏。”《汉书·贾谊传》:“彼自丞尉以上偏置私人。”

    工:

    ①工匠;从事各种手工技艺的劳动者。《论语·卫灵公》:“工欲善其事,必先利其器。”《天工开物·乃服·夏服》:“纺苎(zhù)纱能者用脚车,一女工并敌三工。”(并敌:匹敌。)②古代指乐工,乐人。《公羊传· 襄公二十九年》:“使工为之歌《周南》、《召南》。”③精致;巧妙。沈括《梦溪笔谈·书画》:“汝画信工,但少天趣。”(信:的确。)④善于;擅长;长于。《唐语林· 文学》:“工篇什,著诗评三卷。”(篇什:诗篇。)⑤官吏。《尚书·尧典》:“允厘有工。”⑥通“功”。功效。《韩非子·五蠹》:“此言多资之易为工也。”

    破:

    ①破碎;不完整。《荀子·劝学》:“风至苕(tiáo)折,卵破子死。”(苕:芦苇类草本植物。)②破坏;打破。《史记·项羽本纪》:“皆沉船,破釜甑(zèng),烧庐舍,持三日粮,以示士卒必死,无一还心。”(釜:锅。甑:蒸饭器具。)③打败;攻克。苏轼《前赤壁赋》:“方其破荆州,下江陵,顺流而东也。”④揭露;拆穿。范仲淹《宋故卫尉少卿分司西京胡公神道铭》:“在郡未几,破奸发伏,有神明之号。”⑤破亡;残破。杜甫《春望》:“国破山河在。”⑥剖开;分开。《庄子·天地》:“百年之木,破为牺尊。”⑦剖析;分析。黄庭坚《送吴彦归番阴》:“摹书说偏旁,破义析名家。”

    豪:

    ①兽名,即豪猪,俗称箭猪。肩部以后长有许多长而硬的刺。《山海经·西山经》:“(竹山)有兽焉,其状如豚(tún)而白毛,毛大如笄(jī)而黑端,名曰豪彘(zhì)。”(豚:猪。笄:簪。彘:猪。)②细毛。《孟子·梁惠王上》:“明足以察秋毫之末,而不见舆薪。”③才能出众的人。《淮南子·泰族》:“行足以为仪表,知足以决嫌疑,廉足以分财,信可使守约,作事可法,出言可道者,人之豪也。”贾谊《过秦论》:“山东豪俊遂并起而亡秦族矣。”④豪放;豪爽。《史记·魏公子列传》:“平原君之游,徒豪举耳,不求士也。”⑤豪华;阔绰。《世说新语·汰侈》:“石崇与王恺争豪,并穷绮丽,以饰舆(yú)服。”(穷:穷尽。舆:车。)⑥强横;横暴。《管子·国蓄》:“使万室之都必有万钟之藏……故大贾蓄家不得豪夺吾民矣。”(钟:容量单位。齐制六斛四斗为一钟。)⑦有权势的。《史记·秦始皇本纪》:“愿大王毋爱财物,赂其豪臣,以乱其谋。”柳宗元《童区(ōu)寄传》:“是儿少秦武阳二岁,而计杀二豪,岂可近耶?”(是:此。少:年纪小于。)陶潜《咏荆轲》:“豪主正怔营。”⑧通“毫”。长而细的毛。喻极小。《墨子·天志中》:“若豪之末。”《庄子·秋水》:“不似豪末之在于马体乎?”

    党:

    (一)①古代地方的一级编制单位。五百家为党。一乡有二十五党。《汉书· 食货志》:“五族为党。”②乡里。《论语·子路》:“吾党有直躬者,其父攘(rǎng)羊,而子证之。”(直躬:行为正直。攘:偷。)③朋辈;同类的一群人。《三国志·蜀志·秦宓传》:“甫知足下为严(君平)、李(弘)立祠,可谓厚党而勤类者也。”(甫:始。勤:帮助。)《开元天宝遗事》卷上:“长安侠少,每至春时,结朋联党,各置矮马。”④集团。含贬义。屈原《离骚》:“惟党人之偷乐兮,路幽昧以险隘。”《盐铁论·禁耕》:“私门成党。”⑤亲族;亲戚。《三国志·魏书·党林传》:“年七岁,有父党造门。”⑥偏袒;不公平。《尚书·洪范》:“无偏无党。”《韩非子·外储说左下》:“子党于师人。”⑦通“谠(讜)”。直言。《荀子·非相》:“博而党正。”(博:渊博。)[党羽]党徒;跟随首领做坏事的人。《封神演义》第九十三回:“擒其渠魁,殄其党羽。”(渠魁:大头目,首领。殄:灭绝。)(二)tǎng 通“倘”。①倘若。《后汉书·张奂传》:“党同文、昭之德,岂不大哉!”(文、昭:周文王与燕昭王。)②或者。《汉书·于定国传》:“咎党在是乎!”(是:此。)


  • zi xi zuo ju xian ,pian gong po hao dang 。

    “zi xi zuo ju xian ,pian gong po hao dang 。”shi gou chu chu :《jing shi ku ren zun sheng 》;shi song chao shi ren su shi de zuo pin 。

    shi nian bu hai xiang ,er nv ri ye chang 。
    qi wei cui lao da ,jian fu cheng diao sang 。
    mei wen qi jiu wang ,ti xuan sheng zhe fang 。
    lao ren kuang ji yi ,xian zi tui bei hang 。
    wen zhang xiao de yu ,shi yu you qing zhuang 。
    li neng fu suo chang ,tan xiao mo fu shang 。
    zi xi zuo ju xian ,pian gong po hao dang 。
    fen ran zou hua li ,jiao chi dui jian jiang 。
    ai zai ming bu ou ,mei yi cai de bang 。
    jing shi la qiong shan ,qing shan jiu huang rang 。
    huan you jiu bu le ,jiang hai yong xiang wang 。
    tui geng ben jiu jun ,shi jie xiang lao xiang 。
    ci huai jin bu sui ,gui jian lei lei zang 。
    wang ku guo xi men ,la ri xian qian zhang 。
    ping sheng wei yi zi ,bao fu zhu zai zhang 。
    jian zhi tiao chen zhong ,yi you shi niu liang 。
    ta nian ru ru luo ,sheng si yi xiang fang 。
    wei you wang jun chong ,xin zhi zhong san zhuang 。

    【zhu shi 】:

    zi :

    ①zi ji 。《shi jing ·da ya ·wen wang 》:“yong yan pei ming ,zi qiu duo fu 。”(yan :tong “yan ”。pei ming :ge hu tian ming 。)《lao zi 》:“zhi ren zhe zhi ,zi zhi zhe ming 。”②qin zi 。song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“mei jia jie yu cang shu zhi jia ,shou zi bi lu ,ji ri yi hai 。”《shi ji ·xiao xiang guo shi jia 》:“gao zu zi jiang 。”③zi ran 。《shi ji ·li jiang jun lie chuan 》:“yan yue :‘tao li mo yan ,xia zi cheng qi 。’”(qi :xiao jing ;xiao lu 。)④jie ci 。1.cong 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“you wei shen nong zhi yan zhe hu hang ,zi chu zhi teng 。”(shen nong :chuan shui wei gu dai zao lei si 、xing nong ye de di wang 。hu hang :dang shi de nong xue jia 。)《lun yu ·xue er 》:“you peng zi yuan fang lai 。”2. you yu 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“qu ping zhi zuo 《li sao 》,gai zi yuan sheng ye 。”《han shu ·guan fu chuan 》:“hou zi wo de zhi ,zi wo juan zhi ,mo suo hen 。”⑤lian ci 。biao shi jia she 。ke yi wei jia ru 。《zuo chuan ·cheng gong shi liu nian 》:“wei sheng ren neng nei wai mo huan ,zi fei sheng ren ,wai ning bi you nei you 。”⑥lian ci 。biao shi jia she de rang bu 。ke yi wei ji shi 。《han shu ·gao zu ji xia 》:“gao zu bu xiu wen xue ,er xing ming da ,hao mou neng ting ,zi jian men shu cu ,jian zhi ru jiu 。”you 《du zhou chuan 》:“zi jing shi bu xiao ,kuang yu yuan fang ?”

    xi :

    (yi )①kuai le ;gao xing 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“bu yi wu xi ,bu yi ji bei 。”②xi qing de shi 。《shi ji ·tian guan shu 》:“qing yun ,xi qi ye 。”③ai hao ;xi ai 。《lv shi chun qiu ·yi shi 》:“bao si bu shui ,xi zhi 。”④xi guan huo kuo ge yu mou chong huan jing tiao jian 。su shi 《ge wu cu tan ·shu mu 》:“song xi gan ,gui xi yi 。”⑤rong yi fa sheng 。yang xuan zhi 《luo yang ga lan ji 》juan wu :“xia xi bao yu ,dong ze ji xue ,hang ren you zhi duo zhi nan jian 。” (er )xī①you hu ;xi hu 。《mo zi ·hao ling 》:“wu ri guan (yue ),ge shang xi hu 、ju chu bu zhuang 、hao qin wu ren zhe 。”②tong “”。jiu shi 。 《shi jing ·bin feng ·qi yue 》:“ye (yè)bi na mu ,tian jun (jùn)zhi xi 。”(ye :gei geng zuo zhe song fan 。tian jun :gu dai quan nong de guan 。)③tong “xi ”。guang ming 。yang xiong 《ju qin mei xin 》:“bai gong yi ning ,shu ji xian xi 。”

    zuo :

    ①qi ;qi li 。《lun yu ·xian jin 》:“she se er zuo 。”②xing qi ;chan sheng 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“gu zhe tian xia san luan ,mo zhi neng yi ,shi yi zhu hou bing zuo 。”(yi :tong yi 。)you qi shen 。《guan zi ·di zi zhi 》:“ye mei zao zuo 。”(mei :shui 。zao :tong “zao ”。)《meng zi ·gong sun chou shang 》:“you shang zhi yu wu ding ,xian sheng zhi jun liu qi zuo 。”《han fei zi ·jie lao 》:“da jian zuo ze xiao dao sui 。”③shi 。《shang shu · yu gong 》:“lai yi zuo mu 。”(lai yi :de ming 。mu :fang mu 。)④lao zuo ;gong zuo 。《zhuang zi ·rang wang 》:“ri chu er zuo ,ri ru er xi 。”yang yun 《bao sun hui zong shu 》:“tian jia zuo ku 。”⑤chuang zuo ;xie zuo 。《meng zi ·liang hui wang xia 》:“kong zi ju ,zuo 《chun qiu 》。”《lv shi chun qiu ·wu gong 》:“rong cheng zuo li 。”(rong cheng :chuan shui zhong huang di chen ,li fa de chuang zao zhe 。)wang chong 《lun heng ·ding xian 》:“pi you gong jiang zhi zuo qi ye 。”⑥ming ci ,zhi zuo pin 。xiao tong 《wen shua xu 》:“ze you ‘ping xu ’、‘wang shi ’zhi zuo 。”⑦shi wu 。bao zhao 《cai sang 》:“ji chun mei shi la ,nv gong shi can zuo 。”(shi :cong shi 。)⑧dan dang ;chong ren 。《lun yu ·zi lu 》:“ren er mo heng ,bu ke yi zuo wu yi 。”(er :jia ru 。)liu yi qing 《shi shui xin yu ·fang zheng 》:“dui huai zuo guan zhong dou du ,shen de min qing 。”⑨dang cheng ;suan zuo 。luo gong sheng 《xi shang 》:“men qian xi yi fa ,wo zuo wu hu kan 。”(yi fa :yi gen tou fa 。)you cheng wei 。li he 《hao ge 》:“na feng chui shan zuo ping de 。”⑩tong “zu ”。zu zhou 。《shi jing ·da ya ·dang 》:“hou zuo hou zhu 。”(hou :yu qi ci 。)(11)tong “zha ”。qi pian 。《shi ji ·meng zi xun qing lie chuan 》:“zuo xian ge ,ran hou yin zhi da dao 。”[zuo se ]lian shang bian se 。zhi shen qing yan su qi lai huo fa nu 。《li ji ·ai gong wen 》:“kong zi qiao (qiǎo)ran zuo se 。”(qiao ran :rong se gai bian de yang zi 。)

    ju :

    ①shen ;li hai 。《han shu ·bao xuan chuan 》:“wei wang zhi zheng ,bi xia suo qin jian ye ,jin nai he fan fu ju yu qian hu !”(zheng :zheng zhao 。)《shi shui xin yu · zi xin 》:“yi xing ren wei wei san heng (hèng),er (zhou )chu you ju 。”(heng :heng bao 。chu :ren ming 。)②fan duo ;fan nan 。《shang jun shu ·suan de 》:“shi ju er gong gua 。”《xin tang shu ·yin tai zi jian cheng chuan 》:“qin wang shu ping ju kou ,gong guan tian xia 。”③jian nan ;kun ku 。cao zhi 《liang fu hang 》:“ju zai bian hai min ,ji shen yu cao shu 。”④ji su 。yang xiong 《ju qin mei xin 》:“er shi er wang ,he ji ju yu !”《song shu · wang wei chuan 》:“kou chi bu neng ju dou 。”⑤xi hu 。li bai 《chang gan hang 》:“qie fa chu fu e ,she hua men qian ju 。”⑥hu ju 。du mu 《xi jiang huai gu 》:“wei di feng nang zhen hu ju 。”

    xian :

    (yi )①gu dai hang zheng ou hua zhi yi ,yuan zhi wang ji zhi de ,ji hou ye yong yi chen zhu hou jing nei zhi de 。zhou dai xian da yu jun ,qin dai yi hou xian xiao yu jun ,sui tang yi hou li shu zhou fu 。《li ji ·wang zhi 》:“tian xia zhi xian nei ,fang bai li zhi guo jiu 。”②tian xia 。《san guo zhi ·shu shu ·fa zheng chuan 》:“xian yuan zhi zhong ,liang ge mo chu 。” (er )xuán ①xuan gua 。《zuo chuan ·xi gong er shi er nian 》:“zhu ren huo gong zhou ,xian zhu yu men 。”②xuan liang zi yi 。《guo yu ·jin yu yi 》:“li ji qing shi shen sheng zhu qu wo yi su xian 。”(li ji :jin suo gong de hou yi ge fu ren 。shen sheng :jin suo gong de chang zi ,qian fu ren suo sheng 。qu wo :jin de bie dou ,zai jin shan xi wen xi xian dong bei 。su :jia su 。)③wei ji ;shu ji 。《lv shi chun qiu · zhi fen 》:“lu sheng yu shan ,er ming xian yu chu 。”④zhao shi ;ban bu 。《hou han shu ·huan tan chuan 》:“fu zhang guan zhi li ,yi li mo ren ,xian shang she fa ,yi bie shan e ,e ren zhu shang ze shan ren meng fu yi 。”⑤xiang cha da ;ju li yuan 。《xun zi ·wang zhi 》:“fu wang zhe zhi yu wang zhe ,zhi ren zhi yu ren zhi zhi ye ,shi ji wei xiang xian ye yi yuan yi 。”

    pian :

    ①bu zheng ;pian xiang 。du fu 《xia ye li shang shu yan song yu wen dan shou fu xian lian gou 》:“ye jiu zhu hua pian 。”yao ge 《ti xuan yi chi ting 》:“chui teng ya shu pian 。”②ce mian ;pang bian 。《zuo chuan ·yin gong shi yi nian 》:“nai shi gong sun huo chu (chǔ)hu xi pian 。”(gong sun huo :ren ming 。chu :ju zhu 。hu :guo ming 。)③pian pi 。tao qian 《yin jiu er shi shou 》zhi wu :“xin yuan de zi pian 。”④bu gong zheng ;pian si 。《lv shi chun qiu ·shi rong 》:“shi bu pian bu dang 。”⑤pian ji ;xie qu 。《hou han shu ·kong rong chuan 》:“gu fa ci pian dang ,duo zhi guai wu 。”⑥bu fen 。《xun zi · tian lun 》:“mo wu wei dao yi pian ,yi wu wei mo wu yi pian 。”⑦fu ci 。1.zheng ;qia 。huang fu ran 《ceng dong you yi shi ji zhi 》:“zheng shi yang fan shi ,pian feng jiang shang ke 。”2.chan chan 。bao zhao 《mei hua la 》:“zhong ting za shu duo ,pian wei mei zi jie 。”3. te bie 。biao shi cheng du 。du xun he 《deng shan si 》:“jiu zhong pian ai dan ,du shang zui gao ceng 。”⑧tong “pian pián”。chan mei 。《zhuang zi ·ren jian shi 》:“gu fen she mo you ,qiao yan pian ci 。”《chao ye qian zai 》juan san :“shang lin ling hou min pian shi zhi 。”⑨tong “bian ”。pu bian ;quan mian 。《mo zi ·fei ru 》:“yuan shi zhou pian 。”《han shu ·gu yi chuan 》:“bi zi cheng wei yi shang pian zhi si ren 。”

    gong :

    ①gong jiang ;cong shi ge chong shou gong ji yi de lao dong zhe 。《lun yu ·wei ling gong 》:“gong yu shan ji shi ,bi xian li ji qi 。”《tian gong kai wu ·nai fu ·xia fu 》:“fang zhu (zhù)sha neng zhe yong jiao che ,yi nv gong bing di san gong 。”(bing di :pi di 。)②gu dai zhi le gong ,le ren 。《gong yang chuan · xiang gong er shi jiu nian 》:“shi gong wei zhi ge 《zhou na 》、《shao na 》。”③jing zhi ;qiao miao 。shen gua 《meng xi bi tan ·shu hua 》:“ru hua xin gong ,dan shao tian qu 。”(xin :de que 。)④shan yu ;shan chang ;chang yu 。《tang yu lin · wen xue 》:“gong pian shen ,zhe shi ping san juan 。”(pian shen :shi pian 。)⑤guan li 。《shang shu ·yao dian 》:“yun li you gong 。”⑥tong “gong ”。gong xiao 。《han fei zi ·wu du 》:“ci yan duo zi zhi yi wei gong ye 。”

    po :

    ①po sui ;bu wan zheng 。《xun zi ·quan xue 》:“feng zhi shao (tiáo)she ,luan po zi si 。”(shao :lu wei lei cao ben zhi wu 。)②po huai ;da po 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“jie chen chuan ,po fu zeng (zèng),shao lu she ,chi san ri liang ,yi shi shi cu bi si ,mo yi hai xin 。”(fu :guo 。zeng :zheng fan qi ju 。)③da bai ;gong ke 。su shi 《qian chi bi fu 》:“fang ji po jing zhou ,xia jiang ling ,shun liu er dong ye 。”④jie lou ;ca chuan 。fan zhong yan 《song gu wei wei shao qing fen si xi jing hu gong shen dao ming 》:“zai jun wei ji ,po jian fa fu ,you shen ming zhi hao 。”⑤po wang ;can po 。du fu 《chun wang 》:“guo po shan he zai 。”⑥pou kai ;fen kai 。《zhuang zi ·tian de 》:“bai nian zhi mu ,po wei xi zun 。”⑦pou xi ;fen xi 。huang ting jian 《song wu yan gui fan yin 》:“mo shu shui pian pang ,po yi xi ming jia 。”

    hao :

    ①shou ming ,ji hao zhu ,su chen jian zhu 。jian bu yi hou chang you hu duo chang er ying de ci 。《shan hai jing ·xi shan jing 》:“(zhu shan )you shou yan ,ji zhuang ru tun (tún)er bai mao ,mao da ru ji (jī)er hei duan ,ming yue hao zhi (zhì)。”(tun :zhu 。ji :zan 。zhi :zhu 。)②xi mao 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“ming zu yi cha qiu hao zhi mo ,er bu jian yu xin 。”③cai neng chu zhong de ren 。《huai na zi ·tai zu 》:“hang zu yi wei yi biao ,zhi zu yi jue xian yi ,lian zu yi fen cai ,xin ke shi shou yao ,zuo shi ke fa ,chu yan ke dao zhe ,ren zhi hao ye 。”gu yi 《guo qin lun 》:“shan dong hao jun sui bing qi er wang qin zu yi 。”④hao fang ;hao shuang 。《shi ji ·wei gong zi lie chuan 》:“ping yuan jun zhi you ,tu hao ju er ,bu qiu shi ye 。”⑤hao hua ;kuo chao 。《shi shui xin yu ·tai chi 》:“dan chong yu wang kai zheng hao ,bing qiong qi li ,yi shi yu (yú)fu 。”(qiong :qiong jin 。yu :che 。)⑥jiang heng ;heng bao 。《guan zi ·guo xu 》:“shi mo shi zhi dou bi you mo zhong zhi cang ……gu da gu xu jia bu de hao duo wu min yi 。”(zhong :rong liang chan wei 。ji zhi liu hu si dou wei yi zhong 。)⑦you quan shi de 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“yuan da wang wu ai cai wu ,lu ji hao chen ,yi luan ji mou 。”liu zong yuan 《tong ou (ōu)ji chuan 》:“shi er shao qin wu yang er sui ,er ji sha er hao ,qi ke jin ye ?”(shi :ci 。shao :nian ji xiao yu 。)tao qian 《yong jing ke 》:“hao zhu zheng zheng ying 。”⑧tong “hao ”。chang er xi de mao 。yu ji xiao 。《mo zi ·tian zhi zhong 》:“re hao zhi mo 。”《zhuang zi ·qiu shui 》:“bu shi hao mo zhi zai yu ma ti hu ?”

    dang :

    (yi )①gu dai de fang de yi ji bian zhi chan wei 。wu bai jia wei dang 。yi xiang you er shi wu dang 。《han shu · shi huo zhi 》:“wu zu wei dang 。”②xiang li 。《lun yu ·zi lu 》:“wu dang you zhi gong zhe ,ji fu rang (rǎng)yang ,er zi zheng zhi 。”(zhi gong :hang wei zheng zhi 。rang :tou 。)③peng bei ;tong lei de yi qun ren 。《san guo zhi ·shu zhi ·qin mi chuan 》:“fu zhi zu xia wei yan (jun ping )、li (hong )li ci ,ke wei hou dang er qin lei zhe ye 。”(fu :shi 。qin :bang zhu 。)《kai yuan tian bao wei shi 》juan shang :“chang an xia shao ,mei zhi chun shi ,jie peng lian dang ,ge zhi ai ma 。”④ji tuan 。han bian yi 。qu yuan 《li sao 》:“wei dang ren zhi tou le xi ,lu you mei yi xian ai 。”《yan tie lun ·jin geng 》:“si men cheng dang 。”⑤qin zu ;qin qi 。《san guo zhi ·wei shu ·dang lin chuan 》:“nian qi sui ,you fu dang zao men 。”⑥pian tan ;bu gong ping 。《shang shu ·hong fan 》:“mo pian mo dang 。”《han fei zi ·wai chu shui zuo xia 》:“zi dang yu shi ren 。”⑦tong “dang (讜)”。zhi yan 。《xun zi ·fei xiang 》:“bo er dang zheng 。”(bo :yuan bo 。)[dang yu ]dang tu ;gen sui shou ling zuo huai shi de ren 。《feng shen yan yi 》di jiu shi san hui :“qin ji qu kui ,tian ji dang yu 。”(qu kui :da tou mu ,shou ling 。tian :mie jue 。)(er )tǎng tong “chang ”。①chang re 。《hou han shu ·zhang huan chuan 》:“dang tong wen 、zhao zhi de ,qi bu da zai !”(wen 、zhao :zhou wen wang yu yan zhao wang 。)②huo zhe 。《han shu ·yu ding guo chuan 》:“jiu dang zai shi hu !”(shi :ci 。)