- 繁体
- 简体
- 拼音
-
傢山歸未能,題詩寄屋壁。
“傢山歸未能,題詩寄屋壁。”詩句出處:《司命宮楊道士息軒》;是宋朝詩人蘇軾的作品。
若活七十年,便是百四十。
黃金幾時成,白發日夜出。
開眼三千秋,速如駒過隙。
是故東坡老,貴汝一念息。
時來登此軒,目送過海席。
傢山歸未能,題詩寄屋壁。
【註釋】:
傢:
①傢;傢庭。《尚書·大禹謨》:“克勤於邦,克儉於傢。”《孟子·梁惠王上》:“百畝之田,勿奪其時,數口之傢可以無饑矣。”②傢庭的住所。杜甫《苦雨》:“群木水光下,萬傢雲氣中。”③卿大夫的采邑。《論語·季氏》:“丘也聞有國有傢者,不患寡而患不均。”④學術流派。《荀子·解蔽》:“今諸侯異政,百傢異說,則必或是或非,或治或亂。”歸:
(一)①出嫁;嫁。《詩經·周南·桃夭》:“之子於歸,宜其室傢。”②返回。陶潛《歸園田居》:“晨興理荒穢,帶月荷鋤歸。”(興:起來。)③送回;交還。《孟子· 盡心上》:“久假而不歸。”(假:借)④歸依;歸附。范仲淹《嶽陽樓記》:“微斯人,吾誰與歸?”(微:如果沒有。)⑤結局;歸宿。《周易·系辭下》:“天下同歸而殊途。”(殊:不同。途:路。)⑥死。《爾雅·釋訓》:“鬼之為言歸也。” (二)kuì ①通“饋”。贈送。《論語·陽貨》:“(陽貨)歸孔子豚。”《史記·周本紀》:“晉唐叔得嘉谷,獻之成王,成王以歸周公於兵所。”②通“愧”。慚愧。《戰國策·秦策一》:“狀有歸色。”未:
①十二地支之一。《春秋·莊公二十四年》:“六月辛未,朔,日有食之。”②十二時辰之一,即午後一時至三時。③十二生肖屬羊。④副詞。1.表示否定。a.相當於“不”。《詩經·周頌·小毖》:“未堪傢多難。”b.相當於“沒有”、“不曾”。《詩經 · 召南·草蟲》:“未見君子,我心傷悲。”2. 用在句尾,表示疑問。相當於“否”。《後漢書·劉表傳》:“言出子口而入吾耳,可以言未?”能:
①能力;才能。《荀子·王制》:“無能不官,無功不賞。”②有能力;有才能。諸葛亮《出師表》:“先帝稱之曰能。”③能夠;勝任。《論語·先進》:“非曰能之,願學焉。”④擅長;善於。蔡元培《圖畫》:“善畫者多工書而能詩。”(書:書法。)⑤和睦,親善。《左傳·襄公二十二年》:“令尹之不能,爾所知也。”⑥如此;這般。杜甫《茅屋為秋風所破歌》:“南村群童欺我老無力,忍能對面為盜賊。”(忍:忍心。)⑦及,達到。王安石《遊褒禪山記》:“蓋餘所至,比好遊者尚不能十一。”⑧副詞。約同“乃”、“於是”。《管子·權修》:“二者不失,則民能可得而官也。”⑨通“耐”。忍耐,禁得起。《淮南子·地形》:“食水者善遊能寒。”(食水:指魚鱉囧鶩等。)題:
①額頭。宋玉《招魂》:“雕題黑齒。”②物體的前端。左思《蜀都賦》:“金鋪交映,玉題相暉。”(金鋪:門上獸形環鈕。玉題:椽頭的玉飾。)③書寫;題寫。《世說新語·簡傲》:“題門上作‘鳳’字而去。”④命名;題名。《韓非子·和氏》:“悲夫寶玉而題之以石。”⑤品評。《後漢書·許劭傳》:“每月輒更其品題。”⑥題目。《世說新語·文學》:“謝看題,便各使四坐通。”⑦通“睇”。看;視。《詩經 · 小雅·小宛》:“題彼脊令,載飛載鳴。”[題目]1.命題;題目。杜甫《奉留贈集賢院崔於二學士》詩:“天老書題目。”(天老:指三公。)2.書籍的標目。《南史·王僧虔傳》:“取《三國志》聚置床頭百日許……汝曾未窺其題目。”3.名稱。《北史·念賢傳》:“時行殿初成,未有題目,帝詔近侍各名之。”4.借口;名義。白居易《送呂漳州》詩:“獨醉似無名,借君作題目。”5.品評。《世說新語·政事》:“舉無失才,凡所題目,皆如其言。”詩:
①文學體裁的一種。《尚書·舜典》:“詩言志。”②特指《詩經》。《左傳·隱公元年》:“《詩》曰:‘孝子不匱,永錫爾類。’”(錫:賜。類:善。)③奉持。《禮記·內則》:“朝服寢門外,詩負之。”寄:
①寄居;依附。《荀子·勸學》:“蟹六跪而二螯(áo),非虵(shé)蟺(shàn)之穴無可寄托者,用心躁也。”(跪:腿。螯:鉗夾。虵:同“蛇”。蟺:同“鱔”。)《戰國策·齊策四》:“使人屬孟嘗君,願寄食門下。”②托付;委托。《漢書·丙吉傳》:“受襁褓之屬(zhǔ),任天下之寄。”(屬:委托。)諸葛亮《出師表》:“先帝知臣謹慎,故臨崩寄臣以大事也。”③借。《戰國策·東周策》:“寡人將寄徑於梁。”屋:
①房屋;屋舍。《詩經·豳風·七月》:“亟其乘屋,其始播百谷。”②車蓋。《漢書·高帝紀上》:“紀信乃乘王車,黃屋左纛(dú)。”(纛:用氂牛尾作的羽毛幢。)③古代井田的區劃。三百畝為屋。《周禮·地官·小司徒》:“考夫屋。”(夫:一百畝為夫。)④房頂。《詩經·豳風·七月》:“亟其乘屋,其始播百谷。”壁:
①墻;墻壁。《漢書·司馬相如傳》:“相如與馳歸成都,傢徒四壁立。”②營壘。《漢書·高帝紀上》:“帝晨馳入韓信、張耳壁,奪之軍。”③構築營壘;駐守。《史記·項羽本紀》:“項王軍壁垓(gāi)下,兵少食盡,漢軍及諸侯兵圍之數重。夜聞漢軍四面皆楚歌。”(垓下:地名。)④陡峭的山崖。《隋書·豆盧勣(jī)傳》:“其山絕壁千尋,由來乏水,諸羌苦之。”(尋:古代長度單位,八尺為尋。)⑤邊;面。王實甫《西廂記》第四本第三折:“一個這壁,一個那壁,一遞一聲長籲氣。”(遞:輪流;順次。)⑥星宿名。二十八宿(xiù)之一。 -
家山归未能,题诗寄屋壁。
“家山归未能,题诗寄屋壁。”诗句出处:《司命宫杨道士息轩》;是宋朝诗人苏轼的作品。
若活七十年,便是百四十。
黄金几时成,白发日夜出。
开眼三千秋,速如驹过隙。
是故东坡老,贵汝一念息。
时来登此轩,目送过海席。
家山归未能,题诗寄屋壁。
【注释】:
家:
①家;家庭。《尚书·大禹谟》:“克勤于邦,克俭于家。”《孟子·梁惠王上》:“百亩之田,勿夺其时,数口之家可以无饥矣。”②家庭的住所。杜甫《苦雨》:“群木水光下,万家云气中。”③卿大夫的采邑。《论语·季氏》:“丘也闻有国有家者,不患寡而患不均。”④学术流派。《荀子·解蔽》:“今诸侯异政,百家异说,则必或是或非,或治或乱。”归:
(一)①出嫁;嫁。《诗经·周南·桃夭》:“之子于归,宜其室家。”②返回。陶潜《归园田居》:“晨兴理荒秽,带月荷锄归。”(兴:起来。)③送回;交还。《孟子· 尽心上》:“久假而不归。”(假:借)④归依;归附。范仲淹《岳阳楼记》:“微斯人,吾谁与归?”(微:如果没有。)⑤结局;归宿。《周易·系辞下》:“天下同归而殊途。”(殊:不同。途:路。)⑥死。《尔雅·释训》:“鬼之为言归也。” (二)kuì ①通“馈”。赠送。《论语·阳货》:“(阳货)归孔子豚。”《史记·周本纪》:“晋唐叔得嘉谷,献之成王,成王以归周公于兵所。”②通“愧”。惭愧。《战国策·秦策一》:“状有归色。”未:
①十二地支之一。《春秋·庄公二十四年》:“六月辛未,朔,日有食之。”②十二时辰之一,即午后一时至三时。③十二生肖属羊。④副词。1.表示否定。a.相当于“不”。《诗经·周颂·小毖》:“未堪家多难。”b.相当于“没有”、“不曾”。《诗经 · 召南·草虫》:“未见君子,我心伤悲。”2. 用在句尾,表示疑问。相当于“否”。《后汉书·刘表传》:“言出子口而入吾耳,可以言未?”能:
①能力;才能。《荀子·王制》:“无能不官,无功不赏。”②有能力;有才能。诸葛亮《出师表》:“先帝称之曰能。”③能够;胜任。《论语·先进》:“非曰能之,愿学焉。”④擅长;善于。蔡元培《图画》:“善画者多工书而能诗。”(书:书法。)⑤和睦,亲善。《左传·襄公二十二年》:“令尹之不能,尔所知也。”⑥如此;这般。杜甫《茅屋为秋风所破歌》:“南村群童欺我老无力,忍能对面为盗贼。”(忍:忍心。)⑦及,达到。王安石《游褒禅山记》:“盖余所至,比好游者尚不能十一。”⑧副词。约同“乃”、“于是”。《管子·权修》:“二者不失,则民能可得而官也。”⑨通“耐”。忍耐,禁得起。《淮南子·地形》:“食水者善游能寒。”(食水:指鱼鳖囧鹜等。)题:
①额头。宋玉《招魂》:“雕题黑齿。”②物体的前端。左思《蜀都赋》:“金铺交映,玉题相晖。”(金铺:门上兽形环钮。玉题:椽头的玉饰。)③书写;题写。《世说新语·简傲》:“题门上作‘凤’字而去。”④命名;题名。《韩非子·和氏》:“悲夫宝玉而题之以石。”⑤品评。《后汉书·许劭传》:“每月辄更其品题。”⑥题目。《世说新语·文学》:“谢看题,便各使四坐通。”⑦通“睇”。看;视。《诗经 · 小雅·小宛》:“题彼脊令,载飞载鸣。”[题目]1.命题;题目。杜甫《奉留赠集贤院崔于二学士》诗:“天老书题目。”(天老:指三公。)2.书籍的标目。《南史·王僧虔传》:“取《三国志》聚置床头百日许……汝曾未窥其题目。”3.名称。《北史·念贤传》:“时行殿初成,未有题目,帝诏近侍各名之。”4.借口;名义。白居易《送吕漳州》诗:“独醉似无名,借君作题目。”5.品评。《世说新语·政事》:“举无失才,凡所题目,皆如其言。”诗:
①文学体裁的一种。《尚书·舜典》:“诗言志。”②特指《诗经》。《左传·隐公元年》:“《诗》曰:‘孝子不匮,永锡尔类。’”(锡:赐。类:善。)③奉持。《礼记·内则》:“朝服寝门外,诗负之。”寄:
①寄居;依附。《荀子·劝学》:“蟹六跪而二螯(áo),非虵(shé)蟺(shàn)之穴无可寄托者,用心躁也。”(跪:腿。螯:钳夹。虵:同“蛇”。蟺:同“鳝”。)《战国策·齐策四》:“使人属孟尝君,愿寄食门下。”②托付;委托。《汉书·丙吉传》:“受襁褓之属(zhǔ),任天下之寄。”(属:委托。)诸葛亮《出师表》:“先帝知臣谨慎,故临崩寄臣以大事也。”③借。《战国策·东周策》:“寡人将寄径于梁。”屋:
①房屋;屋舍。《诗经·豳风·七月》:“亟其乘屋,其始播百谷。”②车盖。《汉书·高帝纪上》:“纪信乃乘王车,黄屋左纛(dú)。”(纛:用氂牛尾作的羽毛幢。)③古代井田的区划。三百亩为屋。《周礼·地官·小司徒》:“考夫屋。”(夫:一百亩为夫。)④房顶。《诗经·豳风·七月》:“亟其乘屋,其始播百谷。”壁:
①墙;墙壁。《汉书·司马相如传》:“相如与驰归成都,家徒四壁立。”②营垒。《汉书·高帝纪上》:“帝晨驰入韩信、张耳壁,夺之军。”③构筑营垒;驻守。《史记·项羽本纪》:“项王军壁垓(gāi)下,兵少食尽,汉军及诸侯兵围之数重。夜闻汉军四面皆楚歌。”(垓下:地名。)④陡峭的山崖。《隋书·豆卢勣(jī)传》:“其山绝壁千寻,由来乏水,诸羌苦之。”(寻:古代长度单位,八尺为寻。)⑤边;面。王实甫《西厢记》第四本第三折:“一个这壁,一个那壁,一递一声长吁气。”(递:轮流;顺次。)⑥星宿名。二十八宿(xiù)之一。 -
jia shan gui wei neng ,ti shi ji wu bi 。
“jia shan gui wei neng ,ti shi ji wu bi 。”shi gou chu chu :《si ming gong yang dao shi xi xuan 》;shi song chao shi ren su shi de zuo pin 。
re huo qi shi nian ,bian shi bai si shi 。
huang jin ji shi cheng ,bai fa ri ye chu 。
kai yan san qian qiu ,su ru ju guo xi 。
shi gu dong po lao ,gui ru yi nian xi 。
shi lai deng ci xuan ,mu song guo hai xi 。
jia shan gui wei neng ,ti shi ji wu bi 。
【zhu shi 】:
jia :
①jia ;jia ting 。《shang shu ·da yu mo 》:“ke qin yu bang ,ke jian yu jia 。”《meng zi ·liang hui wang shang 》:“bai mu zhi tian ,wu duo ji shi ,shu kou zhi jia ke yi mo ji yi 。”②jia ting de zhu suo 。du fu 《ku yu 》:“qun mu shui guang xia ,mo jia yun qi zhong 。”③qing da fu de cai yi 。《lun yu ·ji shi 》:“qiu ye wen you guo you jia zhe ,bu huan gua er huan bu jun 。”④xue shu liu pa 。《xun zi ·jie bi 》:“jin zhu hou yi zheng ,bai jia yi shui ,ze bi huo shi huo fei ,huo zhi huo luan 。”gui :
(yi )①chu jia ;jia 。《shi jing ·zhou na ·tao wai 》:“zhi zi yu gui ,yi ji shi jia 。”②fan hui 。tao qian 《gui yuan tian ju 》:“chen xing li huang hui ,dai yue he chu gui 。”(xing :qi lai 。)③song hui ;jiao hai 。《meng zi · jin xin shang 》:“jiu jia er bu gui 。”(jia :jie )④gui yi ;gui fu 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“wei si ren ,wu shei yu gui ?”(wei :ru guo mei you 。)⑤jie ju ;gui su 。《zhou yi ·ji ci xia 》:“tian xia tong gui er shu tu 。”(shu :bu tong 。tu :lu 。)⑥si 。《er ya ·shi xun 》:“gui zhi wei yan gui ye 。” (er )kuì ①tong “kui ”。zeng song 。《lun yu ·yang huo 》:“(yang huo )gui kong zi tun 。”《shi ji ·zhou ben ji 》:“jin tang shu de jia gu ,suo zhi cheng wang ,cheng wang yi gui zhou gong yu bing suo 。”②tong “kui ”。can kui 。《zhan guo ce ·qin ce yi 》:“zhuang you gui se 。”wei :
①shi er de zhi zhi yi 。《chun qiu ·zhuang gong er shi si nian 》:“liu yue xin wei ,shuo ,ri you shi zhi 。”②shi er shi chen zhi yi ,ji wu hou yi shi zhi san shi 。③shi er sheng xiao shu yang 。④fu ci 。1.biao shi fou ding 。a.xiang dang yu “bu ”。《shi jing ·zhou song ·xiao bi 》:“wei kan jia duo nan 。”b.xiang dang yu “mei you ”、“bu ceng ”。《shi jing · shao na ·cao chong 》:“wei jian jun zi ,wo xin shang bei 。”2. yong zai gou wei ,biao shi yi wen 。xiang dang yu “fou ”。《hou han shu ·liu biao chuan 》:“yan chu zi kou er ru wu er ,ke yi yan wei ?”neng :
①neng li ;cai neng 。《xun zi ·wang zhi 》:“mo neng bu guan ,mo gong bu shang 。”②you neng li ;you cai neng 。zhu ge liang 《chu shi biao 》:“xian di chen zhi yue neng 。”③neng gou ;sheng ren 。《lun yu ·xian jin 》:“fei yue neng zhi ,yuan xue yan 。”④shan chang ;shan yu 。cai yuan pei 《tu hua 》:“shan hua zhe duo gong shu er neng shi 。”(shu :shu fa 。)⑤he mu ,qin shan 。《zuo chuan ·xiang gong er shi er nian 》:“ling yin zhi bu neng ,er suo zhi ye 。”⑥ru ci ;zhe ban 。du fu 《mao wu wei qiu feng suo po ge 》:“na cun qun tong qi wo lao mo li ,ren neng dui mian wei dao zei 。”(ren :ren xin 。)⑦ji ,da dao 。wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“gai yu suo zhi ,bi hao you zhe shang bu neng shi yi 。”⑧fu ci 。yao tong “nai ”、“yu shi ”。《guan zi ·quan xiu 》:“er zhe bu shi ,ze min neng ke de er guan ye 。”⑨tong “nai ”。ren nai ,jin de qi 。《huai na zi ·de xing 》:“shi shui zhe shan you neng han 。”(shi shui :zhi yu bie jiong wu deng 。)ti :
①e tou 。song yu 《qiao hun 》:“diao ti hei chi 。”②wu ti de qian duan 。zuo sai 《shu dou fu 》:“jin pu jiao ying ,yu ti xiang hui 。”(jin pu :men shang shou xing huan niu 。yu ti :chuan tou de yu shi 。)③shu xie ;ti xie 。《shi shui xin yu ·jian ao 》:“ti men shang zuo ‘feng ’zi er qu 。”④ming ming ;ti ming 。《han fei zi ·he shi 》:“bei fu bao yu er ti zhi yi dan 。”⑤pin ping 。《hou han shu ·hu shao chuan 》:“mei yue zhe geng ji pin ti 。”⑥ti mu 。《shi shui xin yu ·wen xue 》:“xie kan ti ,bian ge shi si zuo tong 。”⑦tong “di ”。kan ;shi 。《shi jing · xiao ya ·xiao wan 》:“ti bi ji ling ,zai fei zai ming 。”[ti mu ]1.ming ti ;ti mu 。du fu 《feng liu zeng ji xian yuan cui yu er xue shi 》shi :“tian lao shu ti mu 。”(tian lao :zhi san gong 。)2.shu ji de biao mu 。《na shi ·wang seng qian chuan 》:“qu 《san guo zhi 》ju zhi chuang tou bai ri hu ……ru ceng wei kui ji ti mu 。”3.ming chen 。《bei shi ·nian xian chuan 》:“shi hang dian chu cheng ,wei you ti mu ,di zhao jin shi ge ming zhi 。”4.jie kou ;ming yi 。bai ju yi 《song lv zhang zhou 》shi :“du zui shi mo ming ,jie jun zuo ti mu 。”5.pin ping 。《shi shui xin yu ·zheng shi 》:“ju mo shi cai ,fan suo ti mu ,jie ru ji yan 。”shi :
①wen xue ti cai de yi chong 。《shang shu ·shun dian 》:“shi yan zhi 。”②te zhi 《shi jing 》。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“《shi 》yue :‘xiao zi bu kui ,yong xi er lei 。’”(xi :ci 。lei :shan 。)③feng chi 。《li ji ·nei ze 》:“chao fu qin men wai ,shi fu zhi 。”ji :
①ji ju ;yi fu 。《xun zi ·quan xue 》:“xie liu gui er er ao (áo),fei she (shé)dan (shàn)zhi xue mo ke ji tuo zhe ,yong xin zao ye 。”(gui :tui 。ao :qian ga 。she :tong “she ”。dan :tong “shan ”。)《zhan guo ce ·ji ce si 》:“shi ren shu meng chang jun ,yuan ji shi men xia 。”②tuo fu ;wei tuo 。《han shu ·bing ji chuan 》:“shou qiang bao zhi shu (zhǔ),ren tian xia zhi ji 。”(shu :wei tuo 。)zhu ge liang 《chu shi biao 》:“xian di zhi chen jin shen ,gu lin beng ji chen yi da shi ye 。”③jie 。《zhan guo ce ·dong zhou ce 》:“gua ren jiang ji jing yu liang 。”wu :
①fang wu ;wu she 。《shi jing ·bin feng ·qi yue 》:“ji ji cheng wu ,ji shi bo bai gu 。”②che gai 。《han shu ·gao di ji shang 》:“ji xin nai cheng wang che ,huang wu zuo dao (dú)。”(dao :yong li niu wei zuo de yu mao chuang 。)③gu dai jing tian de ou hua 。san bai mu wei wu 。《zhou li ·de guan ·xiao si tu 》:“kao fu wu 。”(fu :yi bai mu wei fu 。)④fang ding 。《shi jing ·bin feng ·qi yue 》:“ji ji cheng wu ,ji shi bo bai gu 。”bi :
①qiang ;qiang bi 。《han shu ·si ma xiang ru chuan 》:“xiang ru yu chi gui cheng dou ,jia tu si bi li 。”②ying lei 。《han shu ·gao di ji shang 》:“di chen chi ru han xin 、zhang er bi ,duo zhi jun 。”③gou zhu ying lei ;zhu shou 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“xiang wang jun bi gai (gāi)xia ,bing shao shi jin ,han jun ji zhu hou bing wei zhi shu chong 。ye wen han jun si mian jie chu ge 。”(gai xia :de ming 。)④dou qiao de shan ya 。《sui shu ·dou lu 勣(jī)chuan 》:“ji shan jue bi qian xun ,you lai fa shui ,zhu qiang ku zhi 。”(xun :gu dai chang du chan wei ,ba che wei xun 。)⑤bian ;mian 。wang shi fu 《xi xiang ji 》di si ben di san she :“yi ge zhe bi ,yi ge na bi ,yi di yi sheng chang xu qi 。”(di :lun liu ;shun ci 。)⑥xing su ming 。er shi ba su (xiù)zhi yi 。
今日更新
-
导引冲和气,觉春生酒面。
[2020-05-03]
-
褘衣俱侍、玳筵启。
[2020-05-03]
-
贤均樛木,宜颂二南诗。
[2020-05-03]
-
奉圣德、坤宁俱备。
[2020-05-03]
-
移棹采初开,嗅金缨留取。
[2020-05-03]
今日推荐
-
惟有暗香长在,饱参清露霏微。
[2020-02-16]
-
檐外几声风玉,丁东敲断人肠。
[2020-02-16]
-
春晚不拈红粉,碧窗自录仙书。
[2020-02-16]
-
人似行云不见。
[2020-02-16]
-
羞容似替人垂泪。
[2020-02-16]