• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 初如疏畎澮,漸若決澥渤。

    “初如疏畎澮,漸若決澥渤。”詩句出處:《和趙郎中捕蝗見寄次韻》;是宋朝詩人蘇軾的作品。

    麥穗人許長,谷苗牛可沒。
    天公獨何意,忍使蝗蟲發。
    驅攘著令典,農事安可忽。
    我仆既胼胝,我馬亦款矻。
    飛騰漸雲少,筋力亦已竭。
    茍無百篇詩,何以醒睡兀。
    初如疏畎澮,漸若決澥渤。
    往來供十吏,腕脫不容歇。
    平生輕妄庸,熟視笑魏勃。
    愛君有逸氣,詩壇專斬伐。
    民病何時休,吏職不可越。
    慎無及世事,向空書咄咄。

    【註釋】:

    初:

    ①開始。《史記·賈誼傳》:“年少初學。”柳宗元《封建論》:“天地果無初乎?”②當初;原先。《後漢書·華佗傳》:“初,軍吏李成苦欬(ké),盡夜不寐……”③從前;往日。《三國志·蜀書·黃權傳》:“先主曰:‘孤負黃權,權不負孤也。’待之如初。”④表示序次的第一。《史記·秦本紀》:“二年初伏,以狗禦蠱。”白居易《暮江吟》:“可憐九月初三夜,露似珍珠月似弓。”⑤才;剛剛。《史記·秦始皇本紀》:“天下初定,又復立國,是樹兵也。”[初無]從來沒有,並沒有。《後漢書·蓋勛傳》:“群臣初無是言也。”

    如:

    ①順從;依照。《左傳·僖公十五年》:“唯所如之,無不如志。”李朝威《柳毅傳》:“毅如其言,遂至其宮。”②往;到……去。《漢書·燕王傳》:“田生如長安,不見(劉)澤。”③似;像;如同。《詩經·小雅·小旻》:“戰戰兢兢,如臨深淵,如履薄冰。”④及;趕得上。《論語·公冶長》:“弗如也! 吾與女弗如也!”⑤奈。“如……何”,相當於“奈……何”,把……怎麼樣。《孟子·滕文公下》:“一薛居州,獨如宋王何?”(薛居州:人名,宋臣。)《列子·湯問》:“其如土石何?”⑥介詞。相當於“於”。引進比較對象。《呂氏春秋·愛士》:“人之困窮,甚如饑渴。”⑦連詞。1. 相當於“如果”,表示假設。《詩經·秦風·黃鳥》:“如可贖兮,人百其身。”2. 相當於“和”。表示並列。《儀禮·鄉飲酒禮》:“公如大夫入。”(大夫:官名。)3. 相當於“而”。表示轉折。至於;卻。《論語·先進》:“如其禮樂,以俟君子。”4.相當於“或者”。表示選擇。《論語·先進》:“安見方六七十如五六十而非邦也者?”(安:怎。方六七十:指縱橫六七十裡。邦:諸侯封國。)⑧助詞。形容詞後綴,相當於“然”,表示“……的樣子”。《論語·鄉黨》:“孔子於鄉黨,恂恂如也,似不能言者。”[不如]也作“弗如”。比不上。岑參《石犀》:“始知李太守,伯禹亦不如。”(伯禹:大禹。)

    疏:

    ①疏通。《孟子·滕文公上》:“禹疏九河。”②清除。仲長統《昌言》:“疏濯胸臆,澡雪腹心。”③分給;分散。《淮南子·道應》:“襄子疏隊而擊之。”④分賜;給予。《鹽鐵論·毀學》:“疏爵分祿以褒賢。”⑤稀,與“密”相對。《老子》第七十三章:“天網恢恢,疏而不失。”⑥疏遠。《漢書·元帝紀》:“繇是疏太子而愛淮陽王。”⑦遠親。亦泛指關系疏遠的人。《管子·形勢》:“子婦不失其常,則長幼理而親疏和。”⑧粗略;疏忽;不周密;不細密。《漢書·賈誼傳》:“天下初定,制度疏闊。”⑨粗糙。《孟子·滕文公上》:“三年之喪,齊(zī)疏之服。”(齊:縫邊。)⑩指粗食。《詩經·大雅·召旻》:“彼疏,斯粺。”(11)分條陳述。《漢書·蘇武傳》:“數疏光過失予燕王。”(光:人名。)(12)臣下給皇帝的奏章。《漢書·董仲舒傳》:“數上疏諫爭。”(13)註釋的一種,對古書的前人註釋加以引申和說明。《隋書·經籍志》:“《莊子義疏》八卷。”

    畎:

    ①兩塊田之間的小水溝。《尚書·益稷》:“予決九川距四海,浚畎澮(kuài),距川。”(距:至,到。澮:田間水道。)又指田中的溝壟。《漢書·食貨志上》:“播種於畎中。”②疏通;流註。李德裕《憶藥欄》:“始畎春泉入。”③兩山間的水道,山谷。《尚書·禹貢》:“岱畎,絲、枲、鉛、松、怪石。”[畎畝]田地;田間;田野;鄉野。《孟子·萬章上》:“以事舜於畎畝之中。”

    澮:

    田間的水溝。《孟子·離婁下》:“茍為無本,七八月之間雨集,溝澮皆盈;其涸也,可立而待也。”

    漸:

    (一)①水名。②漸進,逐步發展。《周易· 漸》:“鴻漸於幹。”(鴻:鴻鵠,天鵝。幹:水濱,岸邊。)③端倪,開端。蘇軾《教戰守》:“士大夫亦未嘗言兵,以為生事擾民,漸不可長。”④加重。《列子·力命》:“季梁得疾,七日大漸。”(季梁:人名。)⑤副詞。逐漸;慢慢發展。《漢書·東方朔傳》:“故淫亂之漸,其變為篡。”《徐霞客遊記·黃山遊日記》:“日漸暮,遂前其足,手向後據地,坐而下脫。”⑥次序。《史記·吳太伯世傢》:“今以漸致焉。”《宋史·河渠志二》:“禦河自懷、衛經北京,漸歷邊郡。”⑦《周易》卦名。卦形為艮下巽上。《周易·漸》:“漸,女歸吉。”⑧通“潛(qián)”。潛伏。《漢書·谷永傳》:“意豈將軍忘湛漸之義,委曲從順。”(湛chén:沉密。)⑨通“巉(chán)”。[漸漸]高峻的樣瞭。《詩經·小雅·漸漸之石》:“漸漸之石,維其高矣。” (二)jiān ①浸;沾濕。《詩經·衛風·氓》:“淇水湯(shāng)湯,漸車帷裳。”(湯湯:水勢很盛的樣子。帷裳:車上的佈幔。)②薰染,影響。《論衡·本性》:“一歲嬰兒無爭奪之心,長大之後,或漸利色,狂心悖行由此生也。”《史記·貨殖列傳》:“俗之漸民久矣。”③流入;入。《尚書·禹貢》:“東漸於海。”《法言·學行》:“滿而後漸者其水乎?”④疏導。《史記·越王勾踐世傢》:“禹之功大矣,漸九川,定九州。”⑤詐;欺詐。葉適《〈東溪先生集〉序》:“不步曲捷以漸巧取之。”(曲捷:曲線,捷徑。)《荀子·不茍》:“知則攫盜而漸,愚則毒賊而亂。”(知:智。)《韓非子·詭使》:“下漸行如此,入則亂民。”

    若:

    ①從;順從。《詩經·大雅·烝民》:“邦國若否,仲山甫明之。”②選擇。《詩經·大雅·烝民》:“天子是若。”(是:指仲山甫。)③好像;如同。《莊子·逍遙遊》:“其翼若垂天之雲。”④代詞。1. 人稱代詞。相當於“你”、“你的”。《史記·項羽本紀》:“虞兮虞兮奈若何?”2.指示代詞。相當於“此”、“這”。《論語·憲問》:“君子哉若人!”⑤連詞。1. 表示假設關系,相當於“如果”。《三國志·蜀志·諸葛亮傳》:“若其不才,君可自取。”2. 表示選擇關系,相當於“或者”。《漢書·惠帝紀》:“民年七十以上若不滿十歲有罪當刑者,皆免之。”⑥詞尾。用在形容詞後,表示“……的樣子”。《詩經·衛風·氓》:“桑之未落,其葉沃若。”(沃若:潤澤的樣子。)《史記·司馬相如列傳》:“於是二子愀然改容,超若自失。”(愀qiǎo然:容色變動的樣子。超若:悵惘的樣子。)[若夫]至於。范仲淹《嶽陽樓記》:“若夫霪雨霏霏,連月不開。”

    決:

    ①排除壅塞;引導水流。《孟子·滕文公上》:“(禹)決汝漢,排淮泗,而註之江。”(汝、漢、淮、泗:都是水名。江:長江。)《論衡·自然》:“汲井決陂,灌溉園田。”(陂bēi:堤岸。)②水沖開堤岸。《史記·孝武本紀》:“是時,上方憂河決。”(上:指漢武帝。河:黃河。)《左傳·襄公三十一年》:“大決所犯,傷人必多。”③斷;絕。《史記·韓信盧綰列傳》:“燕子所以久存者,以諸侯數反,兵連不決也。”李白《古風》五十九首之三:“揮劍決浮雲,諸侯盡西來。”④決定。《戰國策·趙策三》:“平原君猶豫未有所決。”《列子·湯問》:“孔子不能決也。”⑤判決;裁決。方苞《獄中雜記》:“邇年獄訟,情稍重,京兆五城即不敢專決。”(五城:五城禦史。)又特指處以死刑。⑥決戰。《資治通鑒·漢獻帝建安十三年》:“邂逅不如意,便還就孤,孤當與孟德決之。”(邂逅:不期而遇,借指萬一。孤:孫權自稱。孟德:曹操字。)⑦副詞。表示肯定,猶一定、必定。《史記·廉頗藺相如列傳》:“相如度秦王雖齋,決負約不償城,乃使其從者衣褐,懷其璧從徑道亡,歸璧於趙。”⑧通“訣”。辭別;告別。《史記·外戚世傢》:“姊去我西時,與我決於傳舍中。”《漢書·蘇建傳附蘇武》:“(李陵)因泣下沾衿,與武決去。”

    什:

    ①古代兵制十人為“什”,戶籍十傢為“什”。《左傳·昭公元年》:“以什共車,必克。”《禮記·祭義》:“軍旅什伍。”孔穎達疏:“五人為伍,二伍為什。”②《詩經》的《雅》、《頌》部分以十篇為一組,稱“什”。③詩文的代稱。《宋書·謝靈運傳論》:“紛披風什。”④數詞。用於分數或倍數。《老子》第八十章:“使有什佰之器而不用。”《漢書·韓信傳》:“吾聞兵法:‘什則圍之,倍則戰。’”(什:十倍。倍:一倍。)⑤同“十”。《資治通鑒·漢成帝永始二年》:“今之後起,什倍於前。”⑥雜的;品種多的。多指日用品。《史記·五帝本紀》:“舜……作什器於壽丘。”

    場:

    (一)①多人聚集或事情發生的地方;處所。李白《出自薊北門行》:“推轂出猛將,車旗登戰場。”②科舉時代考試之所;亦指科舉考試。王定保《唐摭言·升沉後進》:“欲入舉場,先問蘇張。”《聊齋志異·鐘生》:“場畢而行母子猶及見也……明日即完畢矣,何爭此一朝夕乎?” (二)cháng ①古祭神用的平地。《國語·楚語下》:“屏攝之位,壇場之所。”②翻曬作物和脫粒的平坦場地。《詩經·豳風·七月》:“九月築場圃,十月納禾稼。”③量詞。用於事情的經過或行為的次數。《宋史·孝宗紀》:“淳熙五年,增銓試為五場,呈試為四場。”


  • 初如疏畎浍,渐若决澥渤。

    “初如疏畎浍,渐若决澥渤。”诗句出处:《和赵郎中捕蝗见寄次韵》;是宋朝诗人苏轼的作品。

    麦穗人许长,谷苗牛可没。
    天公独何意,忍使蝗虫发。
    驱攘著令典,农事安可忽。
    我仆既胼胝,我马亦款矻。
    飞腾渐云少,筋力亦已竭。
    苟无百篇诗,何以醒睡兀。
    初如疏畎浍,渐若决澥渤。
    往来供十吏,腕脱不容歇。
    平生轻妄庸,熟视笑魏勃。
    爱君有逸气,诗坛专斩伐。
    民病何时休,吏职不可越。
    慎无及世事,向空书咄咄。

    【注释】:

    初:

    ①开始。《史记·贾谊传》:“年少初学。”柳宗元《封建论》:“天地果无初乎?”②当初;原先。《后汉书·华佗传》:“初,军吏李成苦欬(ké),尽夜不寐……”③从前;往日。《三国志·蜀书·黄权传》:“先主曰:‘孤负黄权,权不负孤也。’待之如初。”④表示序次的第一。《史记·秦本纪》:“二年初伏,以狗御蛊。”白居易《暮江吟》:“可怜九月初三夜,露似珍珠月似弓。”⑤才;刚刚。《史记·秦始皇本纪》:“天下初定,又复立国,是树兵也。”[初无]从来没有,并没有。《后汉书·盖勋传》:“群臣初无是言也。”

    如:

    ①顺从;依照。《左传·僖公十五年》:“唯所如之,无不如志。”李朝威《柳毅传》:“毅如其言,遂至其宫。”②往;到……去。《汉书·燕王传》:“田生如长安,不见(刘)泽。”③似;像;如同。《诗经·小雅·小旻》:“战战兢兢,如临深渊,如履薄冰。”④及;赶得上。《论语·公冶长》:“弗如也! 吾与女弗如也!”⑤奈。“如……何”,相当于“奈……何”,把……怎么样。《孟子·滕文公下》:“一薛居州,独如宋王何?”(薛居州:人名,宋臣。)《列子·汤问》:“其如土石何?”⑥介词。相当于“于”。引进比较对象。《吕氏春秋·爱士》:“人之困穷,甚如饥渴。”⑦连词。1. 相当于“如果”,表示假设。《诗经·秦风·黄鸟》:“如可赎兮,人百其身。”2. 相当于“和”。表示并列。《仪礼·乡饮酒礼》:“公如大夫入。”(大夫:官名。)3. 相当于“而”。表示转折。至于;却。《论语·先进》:“如其礼乐,以俟君子。”4.相当于“或者”。表示选择。《论语·先进》:“安见方六七十如五六十而非邦也者?”(安:怎。方六七十:指纵横六七十里。邦:诸侯封国。)⑧助词。形容词后缀,相当于“然”,表示“……的样子”。《论语·乡党》:“孔子于乡党,恂恂如也,似不能言者。”[不如]也作“弗如”。比不上。岑参《石犀》:“始知李太守,伯禹亦不如。”(伯禹:大禹。)

    疏:

    ①疏通。《孟子·滕文公上》:“禹疏九河。”②清除。仲长统《昌言》:“疏濯胸臆,澡雪腹心。”③分给;分散。《淮南子·道应》:“襄子疏队而击之。”④分赐;给予。《盐铁论·毁学》:“疏爵分禄以褒贤。”⑤稀,与“密”相对。《老子》第七十三章:“天网恢恢,疏而不失。”⑥疏远。《汉书·元帝纪》:“繇是疏太子而爱淮阳王。”⑦远亲。亦泛指关系疏远的人。《管子·形势》:“子妇不失其常,则长幼理而亲疏和。”⑧粗略;疏忽;不周密;不细密。《汉书·贾谊传》:“天下初定,制度疏阔。”⑨粗糙。《孟子·滕文公上》:“三年之丧,齐(zī)疏之服。”(齐:缝边。)⑩指粗食。《诗经·大雅·召旻》:“彼疏,斯粺。”(11)分条陈述。《汉书·苏武传》:“数疏光过失予燕王。”(光:人名。)(12)臣下给皇帝的奏章。《汉书·董仲舒传》:“数上疏谏争。”(13)注释的一种,对古书的前人注释加以引申和说明。《隋书·经籍志》:“《庄子义疏》八卷。”

    畎:

    ①两块田之间的小水沟。《尚书·益稷》:“予决九川距四海,浚畎浍(kuài),距川。”(距:至,到。浍:田间水道。)又指田中的沟垄。《汉书·食货志上》:“播种于畎中。”②疏通;流注。李德裕《忆药栏》:“始畎春泉入。”③两山间的水道,山谷。《尚书·禹贡》:“岱畎,丝、枲、铅、松、怪石。”[畎亩]田地;田间;田野;乡野。《孟子·万章上》:“以事舜于畎亩之中。”

    浍:

    田间的水沟。《孟子·离娄下》:“苟为无本,七八月之间雨集,沟浍皆盈;其涸也,可立而待也。”

    渐:

    (一)①水名。②渐进,逐步发展。《周易· 渐》:“鸿渐于干。”(鸿:鸿鹄,天鹅。干:水滨,岸边。)③端倪,开端。苏轼《教战守》:“士大夫亦未尝言兵,以为生事扰民,渐不可长。”④加重。《列子·力命》:“季梁得疾,七日大渐。”(季梁:人名。)⑤副词。逐渐;慢慢发展。《汉书·东方朔传》:“故淫乱之渐,其变为篡。”《徐霞客游记·黄山游日记》:“日渐暮,遂前其足,手向后据地,坐而下脱。”⑥次序。《史记·吴太伯世家》:“今以渐致焉。”《宋史·河渠志二》:“御河自怀、卫经北京,渐历边郡。”⑦《周易》卦名。卦形为艮下巽上。《周易·渐》:“渐,女归吉。”⑧通“潜(qián)”。潜伏。《汉书·谷永传》:“意岂将军忘湛渐之义,委曲从顺。”(湛chén:沉密。)⑨通“巉(chán)”。[渐渐]高峻的样了。《诗经·小雅·渐渐之石》:“渐渐之石,维其高矣。” (二)jiān ①浸;沾湿。《诗经·卫风·氓》:“淇水汤(shāng)汤,渐车帷裳。”(汤汤:水势很盛的样子。帷裳:车上的布幔。)②薰染,影响。《论衡·本性》:“一岁婴儿无争夺之心,长大之后,或渐利色,狂心悖行由此生也。”《史记·货殖列传》:“俗之渐民久矣。”③流入;入。《尚书·禹贡》:“东渐于海。”《法言·学行》:“满而后渐者其水乎?”④疏导。《史记·越王勾践世家》:“禹之功大矣,渐九川,定九州。”⑤诈;欺诈。叶适《〈东溪先生集〉序》:“不步曲捷以渐巧取之。”(曲捷:曲线,捷径。)《荀子·不苟》:“知则攫盗而渐,愚则毒贼而乱。”(知:智。)《韩非子·诡使》:“下渐行如此,入则乱民。”

    若:

    ①从;顺从。《诗经·大雅·烝民》:“邦国若否,仲山甫明之。”②选择。《诗经·大雅·烝民》:“天子是若。”(是:指仲山甫。)③好像;如同。《庄子·逍遥游》:“其翼若垂天之云。”④代词。1. 人称代词。相当于“你”、“你的”。《史记·项羽本纪》:“虞兮虞兮奈若何?”2.指示代词。相当于“此”、“这”。《论语·宪问》:“君子哉若人!”⑤连词。1. 表示假设关系,相当于“如果”。《三国志·蜀志·诸葛亮传》:“若其不才,君可自取。”2. 表示选择关系,相当于“或者”。《汉书·惠帝纪》:“民年七十以上若不满十岁有罪当刑者,皆免之。”⑥词尾。用在形容词后,表示“……的样子”。《诗经·卫风·氓》:“桑之未落,其叶沃若。”(沃若:润泽的样子。)《史记·司马相如列传》:“于是二子愀然改容,超若自失。”(愀qiǎo然:容色变动的样子。超若:怅惘的样子。)[若夫]至于。范仲淹《岳阳楼记》:“若夫霪雨霏霏,连月不开。”

    决:

    ①排除壅塞;引导水流。《孟子·滕文公上》:“(禹)决汝汉,排淮泗,而注之江。”(汝、汉、淮、泗:都是水名。江:长江。)《论衡·自然》:“汲井决陂,灌溉园田。”(陂bēi:堤岸。)②水冲开堤岸。《史记·孝武本纪》:“是时,上方忧河决。”(上:指汉武帝。河:黄河。)《左传·襄公三十一年》:“大决所犯,伤人必多。”③断;绝。《史记·韩信卢绾列传》:“燕子所以久存者,以诸侯数反,兵连不决也。”李白《古风》五十九首之三:“挥剑决浮云,诸侯尽西来。”④决定。《战国策·赵策三》:“平原君犹豫未有所决。”《列子·汤问》:“孔子不能决也。”⑤判决;裁决。方苞《狱中杂记》:“迩年狱讼,情稍重,京兆五城即不敢专决。”(五城:五城御史。)又特指处以死刑。⑥决战。《资治通鉴·汉献帝建安十三年》:“邂逅不如意,便还就孤,孤当与孟德决之。”(邂逅:不期而遇,借指万一。孤:孙权自称。孟德:曹操字。)⑦副词。表示肯定,犹一定、必定。《史记·廉颇蔺相如列传》:“相如度秦王虽斋,决负约不偿城,乃使其从者衣褐,怀其璧从径道亡,归璧于赵。”⑧通“诀”。辞别;告别。《史记·外戚世家》:“姊去我西时,与我决于传舍中。”《汉书·苏建传附苏武》:“(李陵)因泣下沾衿,与武决去。”

    什:

    ①古代兵制十人为“什”,户籍十家为“什”。《左传·昭公元年》:“以什共车,必克。”《礼记·祭义》:“军旅什伍。”孔颖达疏:“五人为伍,二伍为什。”②《诗经》的《雅》、《颂》部分以十篇为一组,称“什”。③诗文的代称。《宋书·谢灵运传论》:“纷披风什。”④数词。用于分数或倍数。《老子》第八十章:“使有什佰之器而不用。”《汉书·韩信传》:“吾闻兵法:‘什则围之,倍则战。’”(什:十倍。倍:一倍。)⑤同“十”。《资治通鉴·汉成帝永始二年》:“今之后起,什倍于前。”⑥杂的;品种多的。多指日用品。《史记·五帝本纪》:“舜……作什器于寿丘。”

    场:

    (一)①多人聚集或事情发生的地方;处所。李白《出自蓟北门行》:“推毂出猛将,车旗登战场。”②科举时代考试之所;亦指科举考试。王定保《唐摭言·升沉后进》:“欲入举场,先问苏张。”《聊斋志异·钟生》:“场毕而行母子犹及见也……明日即完毕矣,何争此一朝夕乎?” (二)cháng ①古祭神用的平地。《国语·楚语下》:“屏摄之位,坛场之所。”②翻晒作物和脱粒的平坦场地。《诗经·豳风·七月》:“九月筑场圃,十月纳禾稼。”③量词。用于事情的经过或行为的次数。《宋史·孝宗纪》:“淳熙五年,增铨试为五场,呈试为四场。”


  • chu ru shu quan hui ,jian re jue xie bo 。

    “chu ru shu quan hui ,jian re jue xie bo 。”shi gou chu chu :《he zhao lang zhong bu huang jian ji ci yun 》;shi song chao shi ren su shi de zuo pin 。

    mai sui ren hu chang ,gu miao niu ke mei 。
    tian gong du he yi ,ren shi huang chong fa 。
    qu rang zhe ling dian ,nong shi an ke hu 。
    wo pu ji pian zhi ,wo ma yi kuan ku 。
    fei teng jian yun shao ,jin li yi yi jie 。
    gou mo bai pian shi ,he yi xing shui wu 。
    chu ru shu quan hui ,jian re jue xie bo 。
    wang lai gong shi li ,wan tuo bu rong xie 。
    ping sheng qing wang yong ,shou shi xiao wei bo 。
    ai jun you yi qi ,shi tan zhuan zhan fa 。
    min bing he shi xiu ,li zhi bu ke yue 。
    shen mo ji shi shi ,xiang kong shu duo duo 。

    【zhu shi 】:

    chu :

    ①kai shi 。《shi ji ·gu yi chuan 》:“nian shao chu xue 。”liu zong yuan 《feng jian lun 》:“tian de guo mo chu hu ?”②dang chu ;yuan xian 。《hou han shu ·hua tuo chuan 》:“chu ,jun li li cheng ku kai (ké),jin ye bu mei ……”③cong qian ;wang ri 。《san guo zhi ·shu shu ·huang quan chuan 》:“xian zhu yue :‘gu fu huang quan ,quan bu fu gu ye 。’dai zhi ru chu 。”④biao shi xu ci de di yi 。《shi ji ·qin ben ji 》:“er nian chu fu ,yi gou yu gu 。”bai ju yi 《mu jiang yin 》:“ke lian jiu yue chu san ye ,lou shi zhen zhu yue shi gong 。”⑤cai ;gang gang 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“tian xia chu ding ,you fu li guo ,shi shu bing ye 。”[chu mo ]cong lai mei you ,bing mei you 。《hou han shu ·gai xun chuan 》:“qun chen chu mo shi yan ye 。”

    ru :

    ①shun cong ;yi zhao 。《zuo chuan ·xi gong shi wu nian 》:“wei suo ru zhi ,mo bu ru zhi 。”li chao wei 《liu yi chuan 》:“yi ru ji yan ,sui zhi ji gong 。”②wang ;dao ……qu 。《han shu ·yan wang chuan 》:“tian sheng ru chang an ,bu jian (liu )ze 。”③shi ;xiang ;ru tong 。《shi jing ·xiao ya ·xiao min 》:“zhan zhan jing jing ,ru lin shen yuan ,ru lv bao bing 。”④ji ;gan de shang 。《lun yu ·gong ye chang 》:“fu ru ye ! wu yu nv fu ru ye !”⑤nai 。“ru ……he ”,xiang dang yu “nai ……he ”,ba ……zen me yang 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“yi xue ju zhou ,du ru song wang he ?”(xue ju zhou :ren ming ,song chen 。)《lie zi ·shang wen 》:“ji ru tu dan he ?”⑥jie ci 。xiang dang yu “yu ”。yin jin bi jiao dui xiang 。《lv shi chun qiu ·ai shi 》:“ren zhi kun qiong ,shen ru ji ke 。”⑦lian ci 。1. xiang dang yu “ru guo ”,biao shi jia she 。《shi jing ·qin feng ·huang diao 》:“ru ke shu xi ,ren bai ji shen 。”2. xiang dang yu “he ”。biao shi bing lie 。《yi li ·xiang yin jiu li 》:“gong ru da fu ru 。”(da fu :guan ming 。)3. xiang dang yu “er ”。biao shi zhuai she 。zhi yu ;que 。《lun yu ·xian jin 》:“ru ji li le ,yi qi jun zi 。”4.xiang dang yu “huo zhe ”。biao shi shua ze 。《lun yu ·xian jin 》:“an jian fang liu qi shi ru wu liu shi er fei bang ye zhe ?”(an :zen 。fang liu qi shi :zhi zong heng liu qi shi li 。bang :zhu hou feng guo 。)⑧zhu ci 。xing rong ci hou chuo ,xiang dang yu “ran ”,biao shi “……de yang zi ”。《lun yu ·xiang dang 》:“kong zi yu xiang dang ,xun xun ru ye ,shi bu neng yan zhe 。”[bu ru ]ye zuo “fu ru ”。bi bu shang 。cen can 《dan xi 》:“shi zhi li tai shou ,bai yu yi bu ru 。”(bai yu :da yu 。)

    shu :

    ①shu tong 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“yu shu jiu he 。”②qing chu 。zhong chang tong 《chang yan 》:“shu zhuo xiong yi ,zao xue fu xin 。”③fen gei ;fen san 。《huai na zi ·dao ying 》:“xiang zi shu dui er ji zhi 。”④fen ci ;gei yu 。《yan tie lun ·hui xue 》:“shu jue fen lu yi bao xian 。”⑤xi ,yu “mi ”xiang dui 。《lao zi 》di qi shi san zhang :“tian wang hui hui ,shu er bu shi 。”⑥shu yuan 。《han shu ·yuan di ji 》:“yao shi shu tai zi er ai huai yang wang 。”⑦yuan qin 。yi fan zhi guan ji shu yuan de ren 。《guan zi ·xing shi 》:“zi fu bu shi ji chang ,ze chang you li er qin shu he 。”⑧cu lve ;shu hu ;bu zhou mi ;bu xi mi 。《han shu ·gu yi chuan 》:“tian xia chu ding ,zhi du shu kuo 。”⑨cu cao 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“san nian zhi sang ,ji (zī)shu zhi fu 。”(ji :feng bian 。)⑩zhi cu shi 。《shi jing ·da ya ·shao min 》:“bi shu ,si bai 。”(11)fen tiao chen shu 。《han shu ·su wu chuan 》:“shu shu guang guo shi yu yan wang 。”(guang :ren ming 。)(12)chen xia gei huang di de zou zhang 。《han shu ·dong zhong shu chuan 》:“shu shang shu jian zheng 。”(13)zhu shi de yi chong ,dui gu shu de qian ren zhu shi jia yi yin shen he shui ming 。《sui shu ·jing ji zhi 》:“《zhuang zi yi shu 》ba juan 。”

    quan :

    ①liang kuai tian zhi jian de xiao shui gou 。《shang shu ·yi ji 》:“yu jue jiu chuan ju si hai ,jun quan hui (kuài),ju chuan 。”(ju :zhi ,dao 。hui :tian jian shui dao 。)you zhi tian zhong de gou long 。《han shu ·shi huo zhi shang 》:“bo chong yu quan zhong 。”②shu tong ;liu zhu 。li de yu 《yi yao lan 》:“shi quan chun quan ru 。”③liang shan jian de shui dao ,shan gu 。《shang shu ·yu gong 》:“dai quan ,si 、xi 、qian 、song 、guai dan 。”[quan mu ]tian de ;tian jian ;tian ye ;xiang ye 。《meng zi ·mo zhang shang 》:“yi shi shun yu quan mu zhi zhong 。”

    hui :

    tian jian de shui gou 。《meng zi ·li lou xia 》:“gou wei mo ben ,qi ba yue zhi jian yu ji ,gou hui jie ying ;ji he ye ,ke li er dai ye 。”

    jian :

    (yi )①shui ming 。②jian jin ,zhu bu fa zhan 。《zhou yi · jian 》:“hong jian yu gan 。”(hong :hong gu ,tian e 。gan :shui bin ,an bian 。)③duan ni ,kai duan 。su shi 《jiao zhan shou 》:“shi da fu yi wei chang yan bing ,yi wei sheng shi rao min ,jian bu ke chang 。”④jia chong 。《lie zi ·li ming 》:“ji liang de ji ,qi ri da jian 。”(ji liang :ren ming 。)⑤fu ci 。zhu jian ;man man fa zhan 。《han shu ·dong fang shuo chuan 》:“gu yin luan zhi jian ,ji bian wei cuan 。”《xu xia ke you ji ·huang shan you ri ji 》:“ri jian mu ,sui qian ji zu ,shou xiang hou ju de ,zuo er xia tuo 。”⑥ci xu 。《shi ji ·wu tai bai shi jia 》:“jin yi jian zhi yan 。”《song shi ·he qu zhi er 》:“yu he zi huai 、wei jing bei jing ,jian li bian jun 。”⑦《zhou yi 》gua ming 。gua xing wei gen xia xun shang 。《zhou yi ·jian 》:“jian ,nv gui ji 。”⑧tong “qian (qián)”。qian fu 。《han shu ·gu yong chuan 》:“yi qi jiang jun wang zhan jian zhi yi ,wei qu cong shun 。”(zhan chén:chen mi 。)⑨tong “chan (chán)”。[jian jian ]gao jun de yang le 。《shi jing ·xiao ya ·jian jian zhi dan 》:“jian jian zhi dan ,wei ji gao yi 。” (er )jiān ①jin ;zhan shi 。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“qi shui shang (shāng)shang ,jian che wei chang 。”(shang shang :shui shi hen cheng de yang zi 。wei chang :che shang de bu man 。)②xun ran ,ying xiang 。《lun heng ·ben xing 》:“yi sui ying er mo zheng duo zhi xin ,chang da zhi hou ,huo jian li se ,kuang xin bei hang you ci sheng ye 。”《shi ji ·huo shi lie chuan 》:“su zhi jian min jiu yi 。”③liu ru ;ru 。《shang shu ·yu gong 》:“dong jian yu hai 。”《fa yan ·xue hang 》:“man er hou jian zhe ji shui hu ?”④shu dao 。《shi ji ·yue wang gou jian shi jia 》:“yu zhi gong da yi ,jian jiu chuan ,ding jiu zhou 。”⑤zha ;qi zha 。xie kuo 《〈dong xi xian sheng ji 〉xu 》:“bu bu qu jie yi jian qiao qu zhi 。”(qu jie :qu xian ,jie jing 。)《xun zi ·bu gou 》:“zhi ze jue dao er jian ,yu ze du zei er luan 。”(zhi :zhi 。)《han fei zi ·gui shi 》:“xia jian hang ru ci ,ru ze luan min 。”

    re :

    ①cong ;shun cong 。《shi jing ·da ya ·zheng min 》:“bang guo re fou ,zhong shan fu ming zhi 。”②shua ze 。《shi jing ·da ya ·zheng min 》:“tian zi shi re 。”(shi :zhi zhong shan fu 。)③hao xiang ;ru tong 。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“ji yi re chui tian zhi yun 。”④dai ci 。1. ren chen dai ci 。xiang dang yu “ni ”、“ni de ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“yu xi yu xi nai re he ?”2.zhi shi dai ci 。xiang dang yu “ci ”、“zhe ”。《lun yu ·xian wen 》:“jun zi zai re ren !”⑤lian ci 。1. biao shi jia she guan ji ,xiang dang yu “ru guo ”。《san guo zhi ·shu zhi ·zhu ge liang chuan 》:“re ji bu cai ,jun ke zi qu 。”2. biao shi shua ze guan ji ,xiang dang yu “huo zhe ”。《han shu ·hui di ji 》:“min nian qi shi yi shang re bu man shi sui you zui dang xing zhe ,jie mian zhi 。”⑥ci wei 。yong zai xing rong ci hou ,biao shi “……de yang zi ”。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“sang zhi wei la ,ji xie wo re 。”(wo re :run ze de yang zi 。)《shi ji ·si ma xiang ru lie chuan 》:“yu shi er zi qiao ran gai rong ,chao re zi shi 。”(qiao qiǎoran :rong se bian dong de yang zi 。chao re :chang wang de yang zi 。)[re fu ]zhi yu 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“re fu yin yu fei fei ,lian yue bu kai 。”

    jue :

    ①pai chu yong sai ;yin dao shui liu 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“(yu )jue ru han ,pai huai si ,er zhu zhi jiang 。”(ru 、han 、huai 、si :dou shi shui ming 。jiang :chang jiang 。)《lun heng ·zi ran 》:“ji jing jue bei ,guan gai yuan tian 。”(bei bēi:di an 。)②shui chong kai di an 。《shi ji ·xiao wu ben ji 》:“shi shi ,shang fang you he jue 。”(shang :zhi han wu di 。he :huang he 。)《zuo chuan ·xiang gong san shi yi nian 》:“da jue suo fan ,shang ren bi duo 。”③duan ;jue 。《shi ji ·han xin lu wan lie chuan 》:“yan zi suo yi jiu cun zhe ,yi zhu hou shu fan ,bing lian bu jue ye 。”li bai 《gu feng 》wu shi jiu shou zhi san :“hui jian jue fu yun ,zhu hou jin xi lai 。”④jue ding 。《zhan guo ce ·zhao ce san 》:“ping yuan jun you yu wei you suo jue 。”《lie zi ·shang wen 》:“kong zi bu neng jue ye 。”⑤pan jue ;cai jue 。fang bao 《yu zhong za ji 》:“er nian yu song ,qing shao chong ,jing zhao wu cheng ji bu gan zhuan jue 。”(wu cheng :wu cheng yu shi 。)you te zhi chu yi si xing 。⑥jue zhan 。《zi zhi tong jian ·han suo di jian an shi san nian 》:“xie hou bu ru yi ,bian hai jiu gu ,gu dang yu meng de jue zhi 。”(xie hou :bu ji er yu ,jie zhi mo yi 。gu :sun quan zi chen 。meng de :cao cao zi 。)⑦fu ci 。biao shi ken ding ,you yi ding 、bi ding 。《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“xiang ru du qin wang sui zhai ,jue fu yao bu chang cheng ,nai shi ji cong zhe yi he ,huai ji bi cong jing dao wang ,gui bi yu zhao 。”⑧tong “jue ”。ci bie ;gao bie 。《shi ji ·wai qi shi jia 》:“zi qu wo xi shi ,yu wo jue yu chuan she zhong 。”《han shu ·su jian chuan fu su wu 》:“(li ling )yin qi xia zhan jin ,yu wu jue qu 。”

    shen :

    ①gu dai bing zhi shi ren wei “shen ”,hu ji shi jia wei “shen ”。《zuo chuan ·zhao gong yuan nian 》:“yi shen gong che ,bi ke 。”《li ji ·ji yi 》:“jun lv shen wu 。”kong ying da shu :“wu ren wei wu ,er wu wei shen 。”②《shi jing 》de 《ya 》、《song 》bu fen yi shi pian wei yi zu ,chen “shen ”。③shi wen de dai chen 。《song shu ·xie ling yun chuan lun 》:“fen pi feng shen 。”④shu ci 。yong yu fen shu huo bei shu 。《lao zi 》di ba shi zhang :“shi you shen bai zhi qi er bu yong 。”《han shu ·han xin chuan 》:“wu wen bing fa :‘shen ze wei zhi ,bei ze zhan 。’”(shen :shi bei 。bei :yi bei 。)⑤tong “shi ”。《zi zhi tong jian ·han cheng di yong shi er nian 》:“jin zhi hou qi ,shen bei yu qian 。”⑥za de ;pin chong duo de 。duo zhi ri yong pin 。《shi ji ·wu di ben ji 》:“shun ……zuo shen qi yu shou qiu 。”

    chang :

    (yi )①duo ren ju ji huo shi qing fa sheng de de fang ;chu suo 。li bai 《chu zi ji bei men hang 》:“tui gu chu meng jiang ,che qi deng zhan chang 。”②ke ju shi dai kao shi zhi suo ;yi zhi ke ju kao shi 。wang ding bao 《tang zhi yan ·sheng chen hou jin 》:“yu ru ju chang ,xian wen su zhang 。”《liao zhai zhi yi ·zhong sheng 》:“chang bi er hang mu zi you ji jian ye ……ming ri ji wan bi yi ,he zheng ci yi chao xi hu ?” (er )cháng ①gu ji shen yong de ping de 。《guo yu ·chu yu xia 》:“bing she zhi wei ,tan chang zhi suo 。”②fan shai zuo wu he tuo li de ping tan chang de 。《shi jing ·bin feng ·qi yue 》:“jiu yue zhu chang pu ,shi yue na he jia 。”③liang ci 。yong yu shi qing de jing guo huo hang wei de ci shu 。《song shi ·xiao zong ji 》:“chun xi wu nian ,zeng quan shi wei wu chang ,cheng shi wei si chang 。”