• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 似聞遺墨留汝海,古壁蝸涎可垂涕。

    “似聞遺墨留汝海,古壁蝸涎可垂涕。”詩句出處:《子由新修汝州龍興寺吳畫壁》;是宋朝詩人蘇軾的作品。

    丹青久衰工不藝,人物尤難到今世。
    每摹市井作公卿,畫手懸知是徒隸。
    吳生已與不傳死,那復典刑留近歲。
    人間幾處變西方,盡作波濤翻海勢。
    細觀手面分轉側,妙算毫厘得天契。
    始知真放本精微,不比狂花生客慧。
    似聞遺墨留汝海,古壁蝸涎可垂涕。
    力捐金帛扶棟宇,錯落浮雲卷新霽。
    使君坐嘯清夢餘,幾疊衣紋數襟袂。
    他年吊古知有人,姓名聊記東坡弟。

    【註釋】:

    似:

    ①像;類似。《莊子·山木》:“材與不材之間,似之而非也。”古詩《敕勒歌》:“天似穹廬,籠蓋四野。”②似乎;好像。《左傳·襄公三十一年》:“天似啟之。”晏殊《浣溪沙》:“似曾相識燕歸來。”③給與。韓愈《誰氏子》:“寫吾此詩持送似。”賈島《劍客》:“今日把似君,誰為不平事。”④介詞。引進比較對象。劉克莊《風入松》:“逆旅主人相問,今回老似前回?”⑤通“嗣”。繼承;延續。《詩經·大雅·江漢》:“無曰予小子,召公是似。”

    聞:

    (一)①聽見。《韓非子·十過》:“先聞此聲者,其國必削。”②聽說。《韓詩外傳》卷七:“吾聞君子不食鱺(lǐ)魚。”③使上級聽到;報告上級。《韓非子·五蠹》:“令尹誅而楚奸不上聞。”④見聞;知識。《史記·儒林列傳序》:“小吏淺聞,不能究宣,無以明佈諭下。”⑤聞名。李白《贈孟浩然》:“風流天下聞。”⑥領會;掌握。韓愈《師說》:“聞道有先後,術業有專攻。”⑦嗅。《韓非子·十過》:“共王駕而自往,入其幄中,聞酒臭而還。” (二)wèn 名聲;聲譽。《論語·子罕》:“四十、五十而無聞焉,斯亦不足畏也已。”

    遺:

    (一)①失去;丟失。《韓非子·難三》:“齊桓公飲酒醉,遺其冠。”《淮南子·原道》:“禹之趨時也,履遺而弗取,冠掛而弗顧。”(履:鞋。冠:帽。)②遺漏;忽略。《韓非子·有度》:“刑過不避大臣,賞善不遺匹夫。”③遺失;遺漏的東西。司馬遷《報任安書》:“次之又不能拾遺補闕,招賢進能。”(闕:缺失。)④舍棄。賈誼《治安策》:“商君遺禮義。”(商君:指商鞅。)⑤遺留;留給。《史記·韓長儒列傳》:“兄弟不能相教,乃為太後遺憂。” ⑥前代遺留的風氣、風格等。王世貞《藝苑卮言》卷四:“盧(照鄰)、駱(賓王)、王(勃)、楊(炯),號稱四傑,詞旨華靡,固沿陳、隋之遺,翩翩意象,老境超然勝之。”⑦特指死者留下的。諸葛亮《出師表》:“深追先帝遺詔。”(追:追念。)⑧剩下。曹操《蒿裡行》:“生民百遺一。”《漢書·食貨志上》:“地有遺利,民有餘力。”⑨超脫。賈誼《鵩鳥賦》:“至人遺物兮,獨與道俱。”⑩排泄。《南史·梁豫章王綜傳》:“嘗改歲後,問訊臨川王宏,出至中閣,登宏羊車次遺糞而出。”(11)墜;落。劉向《九嘆·思古》:“目眇眇而遺泣。”(泣:眼淚。) (二)wèi ①給予;贈送。《史記·魏公子列傳》:“公子聞之,往請,欲厚遺之。”②特指饋贈。古樂府《飲馬長城窟行》:“客從遠方來,遺我雙鯉魚。”③送達。《三國演義》第三十三回:“表然其言,先遣人以書遺譚。”④指送行。《商君書·畫策》:“強國之民,父遺其子,兄遺其弟,妻遺其夫,皆曰:‘不得,無返!’”(得:指立功取勝。無:同“毋”。)

    墨:

    ①寫字、繪畫用的黑色顏料。《莊子·田子方》:“宋元君將畫圖,眾史皆至,受揖而立舐(shì)紙和(huò)墨,在外者半。”(舐:舔。和:粉狀或粒狀物攙和在一起,或加水攪拌。這裡指研磨。)②黑色。《宋書·禮志五》:“州刺史銅印墨綬。”③指詩文書畫。《史記·蕭相國世傢》:“徒持文墨議論。”④木工用來畫直線的工具。引申為法度、準則。《荀子·禮論》:“故繩墨誠陳矣,則不可欺以曲直。”⑤古代五刑之一。在犯人面部刺字,染以黑色,為懲罰的標記。也稱黥。《尚書·伊訓》:“臣下不匡,其刑墨。”⑥貪污;不廉潔。《左傳·昭公十四年》:“貪以敗官為墨。”⑦墨傢的簡稱。《韓非子·顯學》:“世之顯學,儒墨也。”⑧比喻讀書或識字的能力。⑨通“默”。沉默,不作聲。《漢書·李廣傳附李陵》:“(任立政)微動之,陵墨不應。”(任立政:漢使者,李陵的舊友。微動:用語言暗暗打動。)⑩通“纆”。繩索。《史記·南越列傳》:“成敗之轉,譬若糾墨。”

    留:

    (一)①停留;停止。《史記·魏公子列傳》:“已卻秦存趙,使將將其軍歸魏,而公子獨與客留趙。”②留下。《史記·高祖本紀》:“呂公因目固留高祖。”③扣留。《史記·李斯列傳》:“趙高因留所賜扶蘇璽書。”(璽書:封口處蓋有玉璽的詔書。)④保存;存留。杜甫《詠懷古跡五首》之三:“一去紫臺連朔漠,獨留青塚向黃昏。”⑤拖延。《戰國策·宋衛策》:“臣請受邊城,徐其攻而留其日。”⑥古地名。1.春秋鄭邑。故地在今河南省開封市陳留城。2. 春秋宋邑。故地在今江蘇省沛縣東南。(二)liù等待;伺候。《莊子·山木》:“執彈而留之。”

    汝:

    ①古水名。源出河南省魯山縣大盂山,流經寶豐、襄城、郾城、上蔡、汝南,註入淮河。②第二人稱代詞。你;你的。《韓非子·內儲說上》:“予汝天下而殺汝身。”

    海:

    ①海洋;大洋靠近陸地的部分。《尚書·禹貢》:“(揚州)沿於江海。”也指大的湖泊。杜甫《兵車行》:“君不見青海頭,古來白骨無人收。”曹操《步出夏門行·觀滄海》:“東臨碣石,以觀滄海。”②連成片的同類事物。李白《關山月》:“明月出天山,蒼茫雲海間。”③來自海外的。江總《山庭春日》:“岸綠開河柳,池紅照海榴。”④大的(容器或容量)。徐光啟《刻幾何原本序》:“百傢之學海。”[四海][海內]古人認為中國為海環繞,所以用來指全國。《孟子·梁惠王上》:“故推恩足以保四海,不推恩無以保妻子。”(推恩:施恩惠於人。)王勃《送杜少府之任蜀州》:“海內存知己,天涯若比鄰。”

    古:

    ①往昔;歷時久遠。與“今”相對。《周易·系辭下》:“上古穴居野處,後世聖人易之以宮室。”(易:換。宮室:房舍。)蘇軾《水調歌頭》:“人有悲歡離合,月有陰晴圓缺,此事古難全。”②指古代的事物;舊;原來。《古詩十九首》之十六:“良人惟古歡,枉駕惠前綏。”③久遠;古老。趙與時《賓退錄》卷三:“客土二字,其來甚古。”④古體詩的簡稱。或稱古風、古詩。與近體詩相對,不受平仄、對仗等格律的限制,形式比較自由。《詩藪·古體上》:“歌至五、七言古,全不入樂矣。”

    壁:

    ①墻;墻壁。《漢書·司馬相如傳》:“相如與馳歸成都,傢徒四壁立。”②營壘。《漢書·高帝紀上》:“帝晨馳入韓信、張耳壁,奪之軍。”③構築營壘;駐守。《史記·項羽本紀》:“項王軍壁垓(gāi)下,兵少食盡,漢軍及諸侯兵圍之數重。夜聞漢軍四面皆楚歌。”(垓下:地名。)④陡峭的山崖。《隋書·豆盧勣(jī)傳》:“其山絕壁千尋,由來乏水,諸羌苦之。”(尋:古代長度單位,八尺為尋。)⑤邊;面。王實甫《西廂記》第四本第三折:“一個這壁,一個那壁,一遞一聲長籲氣。”(遞:輪流;順次。)⑥星宿名。二十八宿(xiù)之一。

    涎:

    (一)①唾沫;口水。《新書·匈奴》:“一國聞之者,見之者,垂涎而相告。”②羨慕;貪圖。章學誠《文史通義·傳記》:“小人涎利構讒,群刺蜂起。”(二)diàn [涎涎]光澤的樣子。《漢書·五行志中之上》:“燕,燕,尾涎涎,張公子,時相見。”

    可:

    (一)①同意。《左傳·隱公三年》:“公曰:不可。”②正確。《史記·范雎蔡澤列傳》:“使以臣之言為可,願行而利其道;以臣之言為不可,久留臣無為也。”(使:如果。)③值得。白居易《賣炭翁》:“可憐身上衣正單,心憂炭賤願天寒。”④能夠;可以。《論語·公冶長》:“朽木不可雕也。”《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“庶曰:‘此人可就見,不可屈致也。’”⑤著實。《史記·田單列傳》:“吾懼燕(yān)人掘吾城外塚墓,僇(lù)先人,可為寒心。”(僇:通“戮”。殺。此指戮屍。)⑥適合;適宜。張翰《杖賦》:“方圓適意,洪細可乎。”李漁《笠翁一傢言·笠翁偶集·種植部》:“芙蕖則不然:自荷錢出水之日,便為點綴綠波;及其莖葉既生,則又日高日上……此皆言其可目者也。”⑦痊愈。董解元《西廂記諸宮調》卷三:“瘦得渾如削,百般醫療終難可。”(渾:簡直。)⑧當著,對著。周邦彥《南柯子》:“曉來階下按新聲,恰有一方明月可中庭。”(按:擊,奏。一方:一塊。)⑨副詞。1.表示估計,相當於“大約”。王維《洛陽女兒行》:“洛陽女兒對門居,才可容顏十五餘。”2. 表示轉折,相當於“卻”。李白《相逢行》:“相見情已深,未語可知心。”3. 表示反詰,相當於“豈”“哪”。《史記·項羽本紀》:“騅不逝兮可奈何!”方幹《山中言志》:“潛夫自有孤雲侶,可要王侯知姓名?”(潛夫:隱居的人。) (二)kè [可汗(hán)]亦作“可罕”。古代北方一些少數民族君主的稱號。古樂府《木蘭詩》:“昨夜見軍帖,可汗大點兵。”(軍帖:軍中文告。)

    垂:

    ①邊疆。《荀子· 臣道》:“邊境之臣處,則疆垂不喪。”②邊。王粲《詠史》詩:“妻子當立泣,兄弟哭路垂。”③垂掛。《莊子·逍遙遊》:“鵬之背,不知幾千裡也,怒而飛,其翼若垂天之雲。”④流下;滴下。李煜《破陣子》:“垂淚對宮娥。”⑤賜予。《鹽鐵論·本議》:“陛下垂大惠。”⑥流傳。《荀子·王霸》:“名垂乎後世。”⑦副詞。1.表時間。將近;快要。杜甫《垂老別》:“四郊未寧靜,垂老不得安。”2. 敬詞。猶“俯”、“惠”。曹植《朔風詩》:“君不垂眷,豈雲其誠?”(眷:顧念。豈雲句:還有什麼誠意可言?)

    涕:

    ①眼淚。《詩經·小雅 ·小弁》:“心之憂矣,涕既隕之。”(隕:墜落。)②流淚;哭泣。陳亮《念奴嬌·登多景樓》:“登高懷遠,也學英雄涕。”③鼻涕。王褒《僮約》:“目淚下落,鼻涕長一尺。”


  • 似闻遗墨留汝海,古壁蜗涎可垂涕。

    “似闻遗墨留汝海,古壁蜗涎可垂涕。”诗句出处:《子由新修汝州龙兴寺吴画壁》;是宋朝诗人苏轼的作品。

    丹青久衰工不艺,人物尤难到今世。
    每摹市井作公卿,画手悬知是徒隶。
    吴生已与不传死,那复典刑留近岁。
    人间几处变西方,尽作波涛翻海势。
    细观手面分转侧,妙算毫厘得天契。
    始知真放本精微,不比狂花生客慧。
    似闻遗墨留汝海,古壁蜗涎可垂涕。
    力捐金帛扶栋宇,错落浮云卷新霁。
    使君坐啸清梦余,几叠衣纹数襟袂。
    他年吊古知有人,姓名聊记东坡弟。

    【注释】:

    似:

    ①像;类似。《庄子·山木》:“材与不材之间,似之而非也。”古诗《敕勒歌》:“天似穹庐,笼盖四野。”②似乎;好像。《左传·襄公三十一年》:“天似启之。”晏殊《浣溪沙》:“似曾相识燕归来。”③给与。韩愈《谁氏子》:“写吾此诗持送似。”贾岛《剑客》:“今日把似君,谁为不平事。”④介词。引进比较对象。刘克庄《风入松》:“逆旅主人相问,今回老似前回?”⑤通“嗣”。继承;延续。《诗经·大雅·江汉》:“无曰予小子,召公是似。”

    闻:

    (一)①听见。《韩非子·十过》:“先闻此声者,其国必削。”②听说。《韩诗外传》卷七:“吾闻君子不食鲡(lǐ)鱼。”③使上级听到;报告上级。《韩非子·五蠹》:“令尹诛而楚奸不上闻。”④见闻;知识。《史记·儒林列传序》:“小吏浅闻,不能究宣,无以明布谕下。”⑤闻名。李白《赠孟浩然》:“风流天下闻。”⑥领会;掌握。韩愈《师说》:“闻道有先后,术业有专攻。”⑦嗅。《韩非子·十过》:“共王驾而自往,入其幄中,闻酒臭而还。” (二)wèn 名声;声誉。《论语·子罕》:“四十、五十而无闻焉,斯亦不足畏也已。”

    遗:

    (一)①失去;丢失。《韩非子·难三》:“齐桓公饮酒醉,遗其冠。”《淮南子·原道》:“禹之趋时也,履遗而弗取,冠挂而弗顾。”(履:鞋。冠:帽。)②遗漏;忽略。《韩非子·有度》:“刑过不避大臣,赏善不遗匹夫。”③遗失;遗漏的东西。司马迁《报任安书》:“次之又不能拾遗补阙,招贤进能。”(阙:缺失。)④舍弃。贾谊《治安策》:“商君遗礼义。”(商君:指商鞅。)⑤遗留;留给。《史记·韩长儒列传》:“兄弟不能相教,乃为太后遗忧。” ⑥前代遗留的风气、风格等。王世贞《艺苑卮言》卷四:“卢(照邻)、骆(宾王)、王(勃)、杨(炯),号称四杰,词旨华靡,固沿陈、隋之遗,翩翩意象,老境超然胜之。”⑦特指死者留下的。诸葛亮《出师表》:“深追先帝遗诏。”(追:追念。)⑧剩下。曹操《蒿里行》:“生民百遗一。”《汉书·食货志上》:“地有遗利,民有余力。”⑨超脱。贾谊《鵩鸟赋》:“至人遗物兮,独与道俱。”⑩排泄。《南史·梁豫章王综传》:“尝改岁后,问讯临川王宏,出至中阁,登宏羊车次遗粪而出。”(11)坠;落。刘向《九叹·思古》:“目眇眇而遗泣。”(泣:眼泪。) (二)wèi ①给予;赠送。《史记·魏公子列传》:“公子闻之,往请,欲厚遗之。”②特指馈赠。古乐府《饮马长城窟行》:“客从远方来,遗我双鲤鱼。”③送达。《三国演义》第三十三回:“表然其言,先遣人以书遗谭。”④指送行。《商君书·画策》:“强国之民,父遗其子,兄遗其弟,妻遗其夫,皆曰:‘不得,无返!’”(得:指立功取胜。无:同“毋”。)

    墨:

    ①写字、绘画用的黑色颜料。《庄子·田子方》:“宋元君将画图,众史皆至,受揖而立舐(shì)纸和(huò)墨,在外者半。”(舐:舔。和:粉状或粒状物搀和在一起,或加水搅拌。这里指研磨。)②黑色。《宋书·礼志五》:“州刺史铜印墨绶。”③指诗文书画。《史记·萧相国世家》:“徒持文墨议论。”④木工用来画直线的工具。引申为法度、准则。《荀子·礼论》:“故绳墨诚陈矣,则不可欺以曲直。”⑤古代五刑之一。在犯人面部刺字,染以黑色,为惩罚的标记。也称黥。《尚书·伊训》:“臣下不匡,其刑墨。”⑥贪污;不廉洁。《左传·昭公十四年》:“贪以败官为墨。”⑦墨家的简称。《韩非子·显学》:“世之显学,儒墨也。”⑧比喻读书或识字的能力。⑨通“默”。沉默,不作声。《汉书·李广传附李陵》:“(任立政)微动之,陵墨不应。”(任立政:汉使者,李陵的旧友。微动:用语言暗暗打动。)⑩通“纆”。绳索。《史记·南越列传》:“成败之转,譬若纠墨。”

    留:

    (一)①停留;停止。《史记·魏公子列传》:“已却秦存赵,使将将其军归魏,而公子独与客留赵。”②留下。《史记·高祖本纪》:“吕公因目固留高祖。”③扣留。《史记·李斯列传》:“赵高因留所赐扶苏玺书。”(玺书:封口处盖有玉玺的诏书。)④保存;存留。杜甫《咏怀古迹五首》之三:“一去紫台连朔漠,独留青塚向黄昏。”⑤拖延。《战国策·宋卫策》:“臣请受边城,徐其攻而留其日。”⑥古地名。1.春秋郑邑。故地在今河南省开封市陈留城。2. 春秋宋邑。故地在今江苏省沛县东南。(二)liù等待;伺候。《庄子·山木》:“执弹而留之。”

    汝:

    ①古水名。源出河南省鲁山县大盂山,流经宝丰、襄城、郾城、上蔡、汝南,注入淮河。②第二人称代词。你;你的。《韩非子·内储说上》:“予汝天下而杀汝身。”

    海:

    ①海洋;大洋靠近陆地的部分。《尚书·禹贡》:“(扬州)沿于江海。”也指大的湖泊。杜甫《兵车行》:“君不见青海头,古来白骨无人收。”曹操《步出夏门行·观沧海》:“东临碣石,以观沧海。”②连成片的同类事物。李白《关山月》:“明月出天山,苍茫云海间。”③来自海外的。江总《山庭春日》:“岸绿开河柳,池红照海榴。”④大的(容器或容量)。徐光启《刻几何原本序》:“百家之学海。”[四海][海内]古人认为中国为海环绕,所以用来指全国。《孟子·梁惠王上》:“故推恩足以保四海,不推恩无以保妻子。”(推恩:施恩惠于人。)王勃《送杜少府之任蜀州》:“海内存知己,天涯若比邻。”

    古:

    ①往昔;历时久远。与“今”相对。《周易·系辞下》:“上古穴居野处,后世圣人易之以宫室。”(易:换。宫室:房舍。)苏轼《水调歌头》:“人有悲欢离合,月有阴晴圆缺,此事古难全。”②指古代的事物;旧;原来。《古诗十九首》之十六:“良人惟古欢,枉驾惠前绥。”③久远;古老。赵与时《宾退录》卷三:“客土二字,其来甚古。”④古体诗的简称。或称古风、古诗。与近体诗相对,不受平仄、对仗等格律的限制,形式比较自由。《诗薮·古体上》:“歌至五、七言古,全不入乐矣。”

    壁:

    ①墙;墙壁。《汉书·司马相如传》:“相如与驰归成都,家徒四壁立。”②营垒。《汉书·高帝纪上》:“帝晨驰入韩信、张耳壁,夺之军。”③构筑营垒;驻守。《史记·项羽本纪》:“项王军壁垓(gāi)下,兵少食尽,汉军及诸侯兵围之数重。夜闻汉军四面皆楚歌。”(垓下:地名。)④陡峭的山崖。《隋书·豆卢勣(jī)传》:“其山绝壁千寻,由来乏水,诸羌苦之。”(寻:古代长度单位,八尺为寻。)⑤边;面。王实甫《西厢记》第四本第三折:“一个这壁,一个那壁,一递一声长吁气。”(递:轮流;顺次。)⑥星宿名。二十八宿(xiù)之一。

    涎:

    (一)①唾沫;口水。《新书·匈奴》:“一国闻之者,见之者,垂涎而相告。”②羡慕;贪图。章学诚《文史通义·传记》:“小人涎利构谗,群刺蜂起。”(二)diàn [涎涎]光泽的样子。《汉书·五行志中之上》:“燕,燕,尾涎涎,张公子,时相见。”

    可:

    (一)①同意。《左传·隐公三年》:“公曰:不可。”②正确。《史记·范雎蔡泽列传》:“使以臣之言为可,愿行而利其道;以臣之言为不可,久留臣无为也。”(使:如果。)③值得。白居易《卖炭翁》:“可怜身上衣正单,心忧炭贱愿天寒。”④能够;可以。《论语·公冶长》:“朽木不可雕也。”《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“庶曰:‘此人可就见,不可屈致也。’”⑤着实。《史记·田单列传》:“吾惧燕(yān)人掘吾城外冢墓,僇(lù)先人,可为寒心。”(僇:通“戮”。杀。此指戮尸。)⑥适合;适宜。张翰《杖赋》:“方圆适意,洪细可乎。”李渔《笠翁一家言·笠翁偶集·种植部》:“芙蕖则不然:自荷钱出水之日,便为点缀绿波;及其茎叶既生,则又日高日上……此皆言其可目者也。”⑦痊愈。董解元《西厢记诸宫调》卷三:“瘦得浑如削,百般医疗终难可。”(浑:简直。)⑧当着,对着。周邦彦《南柯子》:“晓来阶下按新声,恰有一方明月可中庭。”(按:击,奏。一方:一块。)⑨副词。1.表示估计,相当于“大约”。王维《洛阳女儿行》:“洛阳女儿对门居,才可容颜十五余。”2. 表示转折,相当于“却”。李白《相逢行》:“相见情已深,未语可知心。”3. 表示反诘,相当于“岂”“哪”。《史记·项羽本纪》:“骓不逝兮可奈何!”方干《山中言志》:“潜夫自有孤云侣,可要王侯知姓名?”(潜夫:隐居的人。) (二)kè [可汗(hán)]亦作“可罕”。古代北方一些少数民族君主的称号。古乐府《木兰诗》:“昨夜见军帖,可汗大点兵。”(军帖:军中文告。)

    垂:

    ①边疆。《荀子· 臣道》:“边境之臣处,则疆垂不丧。”②边。王粲《咏史》诗:“妻子当立泣,兄弟哭路垂。”③垂挂。《庄子·逍遥游》:“鹏之背,不知几千里也,怒而飞,其翼若垂天之云。”④流下;滴下。李煜《破阵子》:“垂泪对宫娥。”⑤赐予。《盐铁论·本议》:“陛下垂大惠。”⑥流传。《荀子·王霸》:“名垂乎后世。”⑦副词。1.表时间。将近;快要。杜甫《垂老别》:“四郊未宁静,垂老不得安。”2. 敬词。犹“俯”、“惠”。曹植《朔风诗》:“君不垂眷,岂云其诚?”(眷:顾念。岂云句:还有什么诚意可言?)

    涕:

    ①眼泪。《诗经·小雅 ·小弁》:“心之忧矣,涕既陨之。”(陨:坠落。)②流泪;哭泣。陈亮《念奴娇·登多景楼》:“登高怀远,也学英雄涕。”③鼻涕。王褒《僮约》:“目泪下落,鼻涕长一尺。”


  • shi wen wei mo liu ru hai ,gu bi luo xian ke chui ti 。

    “shi wen wei mo liu ru hai ,gu bi luo xian ke chui ti 。”shi gou chu chu :《zi you xin xiu ru zhou long xing si wu hua bi 》;shi song chao shi ren su shi de zuo pin 。

    dan qing jiu cui gong bu yi ,ren wu you nan dao jin shi 。
    mei mo shi jing zuo gong qing ,hua shou xuan zhi shi tu li 。
    wu sheng yi yu bu chuan si ,na fu dian xing liu jin sui 。
    ren jian ji chu bian xi fang ,jin zuo bo tao fan hai shi 。
    xi guan shou mian fen zhuai ce ,miao suan hao li de tian qi 。
    shi zhi zhen fang ben jing wei ,bu bi kuang hua sheng ke hui 。
    shi wen wei mo liu ru hai ,gu bi luo xian ke chui ti 。
    li juan jin bo fu dong yu ,cuo la fu yun juan xin ji 。
    shi jun zuo xiao qing meng yu ,ji die yi wen shu jin mei 。
    ta nian diao gu zhi you ren ,xing ming liao ji dong po di 。

    【zhu shi 】:

    shi :

    ①xiang ;lei shi 。《zhuang zi ·shan mu 》:“cai yu bu cai zhi jian ,shi zhi er fei ye 。”gu shi 《chi le ge 》:“tian shi qiong lu ,long gai si ye 。”②shi hu ;hao xiang 。《zuo chuan ·xiang gong san shi yi nian 》:“tian shi qi zhi 。”yan shu 《huan xi sha 》:“shi ceng xiang shi yan gui lai 。”③gei yu 。han yu 《shei shi zi 》:“xie wu ci shi chi song shi 。”gu dao 《jian ke 》:“jin ri ba shi jun ,shei wei bu ping shi 。”④jie ci 。yin jin bi jiao dui xiang 。liu ke zhuang 《feng ru song 》:“ni lv zhu ren xiang wen ,jin hui lao shi qian hui ?”⑤tong “si ”。ji cheng ;yan xu 。《shi jing ·da ya ·jiang han 》:“mo yue yu xiao zi ,shao gong shi shi 。”

    wen :

    (yi )①ting jian 。《han fei zi ·shi guo 》:“xian wen ci sheng zhe ,ji guo bi xiao 。”②ting shui 。《han shi wai chuan 》juan qi :“wu wen jun zi bu shi li (lǐ)yu 。”③shi shang ji ting dao ;bao gao shang ji 。《han fei zi ·wu du 》:“ling yin zhu er chu jian bu shang wen 。”④jian wen ;zhi shi 。《shi ji ·ru lin lie chuan xu 》:“xiao li jian wen ,bu neng jiu xuan ,mo yi ming bu yu xia 。”⑤wen ming 。li bai 《zeng meng hao ran 》:“feng liu tian xia wen 。”⑥ling hui ;zhang wo 。han yu 《shi shui 》:“wen dao you xian hou ,shu ye you zhuan gong 。”⑦xiu 。《han fei zi ·shi guo 》:“gong wang jia er zi wang ,ru ji wo zhong ,wen jiu chou er hai 。” (er )wèn ming sheng ;sheng yu 。《lun yu ·zi han 》:“si shi 、wu shi er mo wen yan ,si yi bu zu wei ye yi 。”

    wei :

    (yi )①shi qu ;diu shi 。《han fei zi ·nan san 》:“ji huan gong yin jiu zui ,wei ji guan 。”《huai na zi ·yuan dao 》:“yu zhi qu shi ye ,lv wei er fu qu ,guan gua er fu gu 。”(lv :xie 。guan :mao 。)②wei lou ;hu lve 。《han fei zi ·you du 》:“xing guo bu bi da chen ,shang shan bu wei pi fu 。”③wei shi ;wei lou de dong xi 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“ci zhi you bu neng she wei bu que ,qiao xian jin neng 。”(que :que shi 。)④she qi 。gu yi 《zhi an ce 》:“shang jun wei li yi 。”(shang jun :zhi shang yang 。)⑤wei liu ;liu gei 。《shi ji ·han chang ru lie chuan 》:“xiong di bu neng xiang jiao ,nai wei tai hou wei you 。” ⑥qian dai wei liu de feng qi 、feng ge deng 。wang shi zhen 《yi yuan zhi yan 》juan si :“lu (zhao lin )、jia (bin wang )、wang (bo )、yang (jiong ),hao chen si jie ,ci zhi hua mi ,gu yan chen 、sui zhi wei ,pian pian yi xiang ,lao jing chao ran sheng zhi 。”⑦te zhi si zhe liu xia de 。zhu ge liang 《chu shi biao 》:“shen zhui xian di wei zhao 。”(zhui :zhui nian 。)⑧sheng xia 。cao cao 《hao li hang 》:“sheng min bai wei yi 。”《han shu ·shi huo zhi shang 》:“de you wei li ,min you yu li 。”⑨chao tuo 。gu yi 《鵩diao fu 》:“zhi ren wei wu xi ,du yu dao ju 。”⑩pai xie 。《na shi ·liang yu zhang wang zeng chuan 》:“chang gai sui hou ,wen xun lin chuan wang hong ,chu zhi zhong ge ,deng hong yang che ci wei fen er chu 。”(11)zhui ;la 。liu xiang 《jiu tan ·sai gu 》:“mu miao miao er wei qi 。”(qi :yan lei 。) (er )wèi ①gei yu ;zeng song 。《shi ji ·wei gong zi lie chuan 》:“gong zi wen zhi ,wang qing ,yu hou wei zhi 。”②te zhi kui zeng 。gu le fu 《yin ma chang cheng ku hang 》:“ke cong yuan fang lai ,wei wo shuang li yu 。”③song da 。《san guo yan yi 》di san shi san hui :“biao ran ji yan ,xian qian ren yi shu wei tan 。”④zhi song hang 。《shang jun shu ·hua ce 》:“jiang guo zhi min ,fu wei ji zi ,xiong wei ji di ,qi wei ji fu ,jie yue :‘bu de ,mo fan !’”(de :zhi li gong qu sheng 。mo :tong “wu ”。)

    mo :

    ①xie zi 、hui hua yong de hei se yan liao 。《zhuang zi ·tian zi fang 》:“song yuan jun jiang hua tu ,zhong shi jie zhi ,shou yi er li shi (shì)zhi he (huò)mo ,zai wai zhe ban 。”(shi :tian 。he :fen zhuang huo li zhuang wu chan he zai yi qi ,huo jia shui jiao ban 。zhe li zhi yan mo 。)②hei se 。《song shu ·li zhi wu 》:“zhou ci shi tong yin mo shou 。”③zhi shi wen shu hua 。《shi ji ·xiao xiang guo shi jia 》:“tu chi wen mo yi lun 。”④mu gong yong lai hua zhi xian de gong ju 。yin shen wei fa du 、zhun ze 。《xun zi ·li lun 》:“gu sheng mo cheng chen yi ,ze bu ke qi yi qu zhi 。”⑤gu dai wu xing zhi yi 。zai fan ren mian bu ci zi ,ran yi hei se ,wei cheng fa de biao ji 。ye chen qing 。《shang shu ·yi xun 》:“chen xia bu kuang ,ji xing mo 。”⑥tan wu ;bu lian jie 。《zuo chuan ·zhao gong shi si nian 》:“tan yi bai guan wei mo 。”⑦mo jia de jian chen 。《han fei zi ·xian xue 》:“shi zhi xian xue ,ru mo ye 。”⑧bi yu dou shu huo shi zi de neng li 。⑨tong “mo ”。chen mo ,bu zuo sheng 。《han shu ·li an chuan fu li ling 》:“(ren li zheng )wei dong zhi ,ling mo bu ying 。”(ren li zheng :han shi zhe ,li ling de jiu you 。wei dong :yong yu yan an an da dong 。)⑩tong “mo ”。sheng suo 。《shi ji ·na yue lie chuan 》:“cheng bai zhi zhuai ,pi re jiu mo 。”

    liu :

    (yi )①ting liu ;ting zhi 。《shi ji ·wei gong zi lie chuan 》:“yi que qin cun zhao ,shi jiang jiang ji jun gui wei ,er gong zi du yu ke liu zhao 。”②liu xia 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“lv gong yin mu gu liu gao zu 。”③kou liu 。《shi ji ·li si lie chuan 》:“zhao gao yin liu suo ci fu su xi shu 。”(xi shu :feng kou chu gai you yu xi de zhao shu 。)④bao cun ;cun liu 。du fu 《yong huai gu ji wu shou 》zhi san :“yi qu zi tai lian shuo mo ,du liu qing zhong xiang huang hun 。”⑤tuo yan 。《zhan guo ce ·song wei ce 》:“chen qing shou bian cheng ,xu ji gong er liu ji ri 。”⑥gu de ming 。1.chun qiu zheng yi 。gu de zai jin he na sheng kai feng shi chen liu cheng 。2. chun qiu song yi 。gu de zai jin jiang su sheng pei xian dong na 。(er )liùdeng dai ;ci hou 。《zhuang zi ·shan mu 》:“zhi dan er liu zhi 。”

    ru :

    ①gu shui ming 。yuan chu he na sheng lu shan xian da yu shan ,liu jing bao feng 、xiang cheng 、yan cheng 、shang cai 、ru na ,zhu ru huai he 。②di er ren chen dai ci 。ni ;ni de 。《han fei zi ·nei chu shui shang 》:“yu ru tian xia er sha ru shen 。”

    hai :

    ①hai xiang ;da xiang kao jin liu de de bu fen 。《shang shu ·yu gong 》:“(yang zhou )yan yu jiang hai 。”ye zhi da de hu bo 。du fu 《bing che hang 》:“jun bu jian qing hai tou ,gu lai bai gu mo ren shou 。”cao cao 《bu chu xia men hang ·guan cang hai 》:“dong lin jie dan ,yi guan cang hai 。”②lian cheng pian de tong lei shi wu 。li bai 《guan shan yue 》:“ming yue chu tian shan ,cang mang yun hai jian 。”③lai zi hai wai de 。jiang zong 《shan ting chun ri 》:“an lu kai he liu ,chi gong zhao hai liu 。”④da de (rong qi huo rong liang )。xu guang qi 《ke ji he yuan ben xu 》:“bai jia zhi xue hai 。”[si hai ][hai nei ]gu ren ren wei zhong guo wei hai huan rao ,suo yi yong lai zhi quan guo 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“gu tui en zu yi bao si hai ,bu tui en mo yi bao qi zi 。”(tui en :shi en hui yu ren 。)wang bo 《song du shao fu zhi ren shu zhou 》:“hai nei cun zhi ji ,tian ya re bi lin 。”

    gu :

    ①wang xi ;li shi jiu yuan 。yu “jin ”xiang dui 。《zhou yi ·ji ci xia 》:“shang gu xue ju ye chu ,hou shi sheng ren yi zhi yi gong shi 。”(yi :huan 。gong shi :fang she 。)su shi 《shui diao ge tou 》:“ren you bei huan li ge ,yue you yin qing yuan que ,ci shi gu nan quan 。”②zhi gu dai de shi wu ;jiu ;yuan lai 。《gu shi shi jiu shou 》zhi shi liu :“liang ren wei gu huan ,wang jia hui qian sui 。”③jiu yuan ;gu lao 。zhao yu shi 《bin tui lu 》juan san :“ke tu er zi ,ji lai shen gu 。”④gu ti shi de jian chen 。huo chen gu feng 、gu shi 。yu jin ti shi xiang dui ,bu shou ping ze 、dui zhang deng ge lv de xian zhi ,xing shi bi jiao zi you 。《shi sou ·gu ti shang 》:“ge zhi wu 、qi yan gu ,quan bu ru le yi 。”

    bi :

    ①qiang ;qiang bi 。《han shu ·si ma xiang ru chuan 》:“xiang ru yu chi gui cheng dou ,jia tu si bi li 。”②ying lei 。《han shu ·gao di ji shang 》:“di chen chi ru han xin 、zhang er bi ,duo zhi jun 。”③gou zhu ying lei ;zhu shou 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“xiang wang jun bi gai (gāi)xia ,bing shao shi jin ,han jun ji zhu hou bing wei zhi shu chong 。ye wen han jun si mian jie chu ge 。”(gai xia :de ming 。)④dou qiao de shan ya 。《sui shu ·dou lu 勣(jī)chuan 》:“ji shan jue bi qian xun ,you lai fa shui ,zhu qiang ku zhi 。”(xun :gu dai chang du chan wei ,ba che wei xun 。)⑤bian ;mian 。wang shi fu 《xi xiang ji 》di si ben di san she :“yi ge zhe bi ,yi ge na bi ,yi di yi sheng chang xu qi 。”(di :lun liu ;shun ci 。)⑥xing su ming 。er shi ba su (xiù)zhi yi 。

    xian :

    (yi )①tuo mo ;kou shui 。《xin shu ·xiong nu 》:“yi guo wen zhi zhe ,jian zhi zhe ,chui xian er xiang gao 。”②xian mu ;tan tu 。zhang xue cheng 《wen shi tong yi ·chuan ji 》:“xiao ren xian li gou chan ,qun ci feng qi 。”(er )diàn [xian xian ]guang ze de yang zi 。《han shu ·wu hang zhi zhong zhi shang 》:“yan ,yan ,wei xian xian ,zhang gong zi ,shi xiang jian 。”

    ke :

    (yi )①tong yi 。《zuo chuan ·yin gong san nian 》:“gong yue :bu ke 。”②zheng que 。《shi ji ·fan ju cai ze lie chuan 》:“shi yi chen zhi yan wei ke ,yuan hang er li ji dao ;yi chen zhi yan wei bu ke ,jiu liu chen mo wei ye 。”(shi :ru guo 。)③zhi de 。bai ju yi 《mai tan weng 》:“ke lian shen shang yi zheng chan ,xin you tan jian yuan tian han 。”④neng gou ;ke yi 。《lun yu ·gong ye chang 》:“xiu mu bu ke diao ye 。”《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“shu yue :‘ci ren ke jiu jian ,bu ke qu zhi ye 。’”⑤zhao shi 。《shi ji ·tian chan lie chuan 》:“wu ju yan (yān)ren jue wu cheng wai zhong mu ,僇(lù)xian ren ,ke wei han xin 。”(僇:tong “lu ”。sha 。ci zhi lu shi 。)⑥kuo ge ;kuo yi 。zhang han 《zhang fu 》:“fang yuan kuo yi ,hong xi ke hu 。”li yu 《li weng yi jia yan ·li weng ou ji ·chong zhi bu 》:“fu qu ze bu ran :zi he qian chu shui zhi ri ,bian wei dian chuo lu bo ;ji ji jing xie ji sheng ,ze you ri gao ri shang ……ci jie yan ji ke mu zhe ye 。”⑦quan yu 。dong jie yuan 《xi xiang ji zhu gong diao 》juan san :“shou de hun ru xiao ,bai ban yi liao zhong nan ke 。”(hun :jian zhi 。)⑧dang zhao ,dui zhao 。zhou bang yan 《na ke zi 》:“xiao lai jie xia an xin sheng ,qia you yi fang ming yue ke zhong ting 。”(an :ji ,zou 。yi fang :yi kuai 。)⑨fu ci 。1.biao shi gu ji ,xiang dang yu “da yao ”。wang wei 《luo yang nv er hang 》:“luo yang nv er dui men ju ,cai ke rong yan shi wu yu 。”2. biao shi zhuai she ,xiang dang yu “que ”。li bai 《xiang feng hang 》:“xiang jian qing yi shen ,wei yu ke zhi xin 。”3. biao shi fan jie ,xiang dang yu “qi ”“na ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“zhui bu shi xi ke nai he !”fang gan 《shan zhong yan zhi 》:“qian fu zi you gu yun lv ,ke yao wang hou zhi xing ming ?”(qian fu :yin ju de ren 。) (er )kè [ke han (hán)]yi zuo “ke han ”。gu dai bei fang yi xie shao shu min zu jun zhu de chen hao 。gu le fu 《mu lan shi 》:“zuo ye jian jun tie ,ke han da dian bing 。”(jun tie :jun zhong wen gao 。)

    chui :

    ①bian jiang 。《xun zi · chen dao 》:“bian jing zhi chen chu ,ze jiang chui bu sang 。”②bian 。wang can 《yong shi 》shi :“qi zi dang li qi ,xiong di ku lu chui 。”③chui gua 。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“peng zhi bei ,bu zhi ji qian li ye ,nu er fei ,ji yi re chui tian zhi yun 。”④liu xia ;di xia 。li yu 《po zhen zi 》:“chui lei dui gong e 。”⑤ci yu 。《yan tie lun ·ben yi 》:“bi xia chui da hui 。”⑥liu chuan 。《xun zi ·wang ba 》:“ming chui hu hou shi 。”⑦fu ci 。1.biao shi jian 。jiang jin ;kuai yao 。du fu 《chui lao bie 》:“si jiao wei ning jing ,chui lao bu de an 。”2. jing ci 。you “fu ”、“hui ”。cao zhi 《shuo feng shi 》:“jun bu chui juan ,qi yun ji cheng ?”(juan :gu nian 。qi yun gou :hai you shen me cheng yi ke yan ?)

    ti :

    ①yan lei 。《shi jing ·xiao ya ·xiao bian 》:“xin zhi you yi ,ti ji yun zhi 。”(yun :zhui la 。)②liu lei ;ku qi 。chen liang 《nian nu jiao ·deng duo jing lou 》:“deng gao huai yuan ,ye xue ying xiong ti 。”③bi ti 。wang bao 《tong yao 》:“mu lei xia la ,bi ti chang yi che 。”