• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 三彭恣啖嚙,二豎肯逋播。

    “三彭恣啖嚙,二豎肯逋播。”詩句出處:《次韻子由病酒肺疾發》;是宋朝詩人蘇軾的作品。

    憶子少年時,肺喘疲坐臥。
    喊呀或終日,勢若風雨過。
    虛陽作浮漲,客冷仍下墮。
    妻孥恐悵望,膾炙不登坐。
    終年禁晚食,半夜發清餓。
    胃強鬲苦滿,肺斂腹輒破。
    三彭恣啖嚙,二豎肯逋播。
    寸田可治生,誰勸耕黃糯。
    (新法方田謂上腴為黃糯。
    )探懷得真藥,不待君臣佐。
    初如雪花積,漸作櫻珠大。
    隔墻聞三咽,隱隱如轉磨。
    自茲失故疾,陽唱陰輒和。
    神仙多歷試,中路或坎坷。
    平生不盡器,痛飲知無奈。
    舊人眼看盡,老伴餘幾個。
    殘年一鬥粟,待子同舂簸。
    雲何不自珍,醉病又一挫。
    真源結梨棗,世味等糠。
    耕耘當待獲,願子勤自課。
    相將賦遠遊,仙語不用些。

    【註釋】:

    三:

    (一)(sān)①數目。二加一所得。②代表多次或多數。如:三反四覆;三令五申。參見“三折肱”。(二)(sān,舊讀sàn)再三。見“三思”、“三復”。

    三彭:

    即三屍神。章孝標《道者》詩:“七魄憎陽盛,三彭惡命延。”《雲笈七籤》卷八十二:“三彭者,三屍之姓也。常居人身中,伺人之過,欲令人死。每以庚申日條列人罪目,奏於上天。學仙之士,不去三屍,無由得道。”參見“三屍”。

    恣:

    ①放縱;無拘束。《荀子·成相》:“吏敬法莫敢恣。”②任憑。《戰國策·趙策四》:“恣君之所使之。”

    啖:

    ①吃。《漢書·霍光傳》:“與從官飲啖。”②給吃。李白《俠客行》:“將炙(zhì)啖朱亥。”③利誘。《史記·高祖本紀》:“啖以利,因襲攻武關,破之。”④通“淡”。薄味。《史記·劉敬叔孫通傳》:“呂後與陛下攻苦食啖,其可背哉!”(陛下:指高祖。攻苦:攻冒苦難。)

    嚙:

    ①咬;啃。柳宗元《捕蛇者說》:“以嚙人,無禦之者。”②侵蝕。《呂氏春秋·開春》:“昔王季歷葬於渦山之尾,欒水嚙其墓”。③缺口。《淮南子·人間》:“夫墻之壞也於隙,劍之折必有嚙。”

    二:

    ①數目。一加一所得。②雙;比。如:獨一無二。《史記·淮陰侯列傳》:“此所謂功無二於天下。”③兩樣;別的。如:不二價。④再次。《南齊書·禮志上》:“醮酒二辭。”⑤次;副。如:二花臉。《禮記·坊記》:“唯卜之日稱二君。”

    二豎:

    《左傳·成公十年》:“公疾病,求醫於秦,秦伯使醫緩為之,未至。公夢疾為二豎子曰:‘彼良醫也,懼傷我,焉逃之?’其一曰:‘居肓之上,膏之下,若我何?’”後因以“二豎”稱病魔。豎,小孩。陳弘緒《與楊維節書》:“而賤恙猶未見有霍然之勢,甚矣二豎之頑也!”

    豎:

    ①[動]直立。李華《吊古戰場文》:“野~旌旗,川回組練。”②[名]童仆。《列子·說符》:“楊子之鄰人亡羊,既率其黨,又請楊子之~追之。”

    肯:

    ①附在骨頭上的肉。《莊子·養生主》:“技經肯綮(qìng)之未嘗。”(技:“枝”字之誤,指枝脈。經:經脈。綮:筋骨結合處。)②願意。《國語·晉語四》:“楚眾欲止,子玉不肯。”袁枚《祭妹文》:“早知訣汝,則予豈肯遠遊?”③贊同;同意。司馬光《涑(sù)水紀聞》卷五:“群臣奏事,大抵首肯而已。”④允許;許可。《戰國策· 趙策四》:“太後不肯,大臣強諫。”[肯綮]1.筋骨結合處。2.事情的關鍵或要害。宋濂《鄭景彝傳》:“有所質問,咸中肯綮。”

    逋:

    ①逃亡。晁錯《賢良文學對策》:“內外咸怨,離散逋逃。”(咸:都。)②指逃亡者。韓愈《柳州羅池廟碑》:“流逋四歸,樂生興事。”③拖欠。《晉書·桓伊傳》:“宜並合小縣,除諸郡逋米。”④拖欠之物。《漢書·昭帝紀》:“三年以前逋更賦未入者,皆勿收。”⑤拖延;懈怠。《晉書·蔡謨傳》:“久逋王命。”

    播:

    ①撒種。《詩經·豳風·七月》:“其始播百谷。”②散佈;佈施。張衡《思玄賦》:“播餘香而莫聞。”(餘:我。)③分散。《尚書·禹貢》:“又北播為九河。”④遷徙。《後漢書·史弼傳》:“周有播蕩之禍,漢有爰盎之變。”(愛盎:人名。)⑤舍棄。劉向《九嘆· 思古》:“播規矩以背度兮,錯權衡而任意。”(度:法度。錯:置;放下。)⑥通“簸(bǒ)”。搖動。《莊子·人間世》:“鼓筴播精,足以食十人。”(鼓:指抖動。筴:小簸箕。 精:精米。)


  • 三彭恣啖啮,二竖肯逋播。

    “三彭恣啖啮,二竖肯逋播。”诗句出处:《次韵子由病酒肺疾发》;是宋朝诗人苏轼的作品。

    忆子少年时,肺喘疲坐卧。
    喊呀或终日,势若风雨过。
    虚阳作浮涨,客冷仍下堕。
    妻孥恐怅望,脍炙不登坐。
    终年禁晚食,半夜发清饿。
    胃强鬲苦满,肺敛腹辄破。
    三彭恣啖啮,二竖肯逋播。
    寸田可治生,谁劝耕黄糯。
    (新法方田谓上腴为黄糯。
    )探怀得真药,不待君臣佐。
    初如雪花积,渐作樱珠大。
    隔墙闻三咽,隐隐如转磨。
    自兹失故疾,阳唱阴辄和。
    神仙多历试,中路或坎坷。
    平生不尽器,痛饮知无奈。
    旧人眼看尽,老伴余几个。
    残年一斗粟,待子同舂簸。
    云何不自珍,醉病又一挫。
    真源结梨枣,世味等糠。
    耕耘当待获,愿子勤自课。
    相将赋远游,仙语不用些。

    【注释】:

    三:

    (一)(sān)①数目。二加一所得。②代表多次或多数。如:三反四覆;三令五申。参见“三折肱”。(二)(sān,旧读sàn)再三。见“三思”、“三复”。

    三彭:

    即三尸神。章孝标《道者》诗:“七魄憎阳盛,三彭恶命延。”《云笈七籤》卷八十二:“三彭者,三尸之姓也。常居人身中,伺人之过,欲令人死。每以庚申日条列人罪目,奏于上天。学仙之士,不去三尸,无由得道。”参见“三尸”。

    恣:

    ①放纵;无拘束。《荀子·成相》:“吏敬法莫敢恣。”②任凭。《战国策·赵策四》:“恣君之所使之。”

    啖:

    ①吃。《汉书·霍光传》:“与从官饮啖。”②给吃。李白《侠客行》:“将炙(zhì)啖朱亥。”③利诱。《史记·高祖本纪》:“啖以利,因袭攻武关,破之。”④通“淡”。薄味。《史记·刘敬叔孙通传》:“吕后与陛下攻苦食啖,其可背哉!”(陛下:指高祖。攻苦:攻冒苦难。)

    啮:

    ①咬;啃。柳宗元《捕蛇者说》:“以啮人,无御之者。”②侵蚀。《吕氏春秋·开春》:“昔王季历葬于涡山之尾,栾水啮其墓”。③缺口。《淮南子·人间》:“夫墙之坏也于隙,剑之折必有啮。”

    二:

    ①数目。一加一所得。②双;比。如:独一无二。《史记·淮阴侯列传》:“此所谓功无二于天下。”③两样;别的。如:不二价。④再次。《南齐书·礼志上》:“醮酒二辞。”⑤次;副。如:二花脸。《礼记·坊记》:“唯卜之日称二君。”

    二竖:

    《左传·成公十年》:“公疾病,求医于秦,秦伯使医缓为之,未至。公梦疾为二竖子曰:‘彼良医也,惧伤我,焉逃之?’其一曰:‘居肓之上,膏之下,若我何?’”后因以“二竖”称病魔。竖,小孩。陈弘绪《与杨维节书》:“而贱恙犹未见有霍然之势,甚矣二竖之顽也!”

    竖:

    ①[动]直立。李华《吊古战场文》:“野~旌旗,川回组练。”②[名]童仆。《列子·说符》:“杨子之邻人亡羊,既率其党,又请杨子之~追之。”

    肯:

    ①附在骨头上的肉。《庄子·养生主》:“技经肯綮(qìng)之未尝。”(技:“枝”字之误,指枝脉。经:经脉。綮:筋骨结合处。)②愿意。《国语·晋语四》:“楚众欲止,子玉不肯。”袁枚《祭妹文》:“早知诀汝,则予岂肯远游?”③赞同;同意。司马光《涑(sù)水纪闻》卷五:“群臣奏事,大抵首肯而已。”④允许;许可。《战国策· 赵策四》:“太后不肯,大臣强谏。”[肯綮]1.筋骨结合处。2.事情的关键或要害。宋濂《郑景彝传》:“有所质问,咸中肯綮。”

    逋:

    ①逃亡。晁错《贤良文学对策》:“内外咸怨,离散逋逃。”(咸:都。)②指逃亡者。韩愈《柳州罗池庙碑》:“流逋四归,乐生兴事。”③拖欠。《晋书·桓伊传》:“宜并合小县,除诸郡逋米。”④拖欠之物。《汉书·昭帝纪》:“三年以前逋更赋未入者,皆勿收。”⑤拖延;懈怠。《晋书·蔡谟传》:“久逋王命。”

    播:

    ①撒种。《诗经·豳风·七月》:“其始播百谷。”②散布;布施。张衡《思玄赋》:“播余香而莫闻。”(余:我。)③分散。《尚书·禹贡》:“又北播为九河。”④迁徙。《后汉书·史弼传》:“周有播荡之祸,汉有爰盎之变。”(爱盎:人名。)⑤舍弃。刘向《九叹· 思古》:“播规矩以背度兮,错权衡而任意。”(度:法度。错:置;放下。)⑥通“簸(bǒ)”。摇动。《庄子·人间世》:“鼓筴播精,足以食十人。”(鼓:指抖动。筴:小簸箕。 精:精米。)


  • san peng zi dan nie ,er shu ken bu bo 。

    “san peng zi dan nie ,er shu ken bu bo 。”shi gou chu chu :《ci yun zi you bing jiu fei ji fa 》;shi song chao shi ren su shi de zuo pin 。

    yi zi shao nian shi ,fei chuan pi zuo wo 。
    han ya huo zhong ri ,shi re feng yu guo 。
    xu yang zuo fu zhang ,ke leng reng xia duo 。
    qi nu kong chang wang ,kuai zhi bu deng zuo 。
    zhong nian jin wan shi ,ban ye fa qing e 。
    wei jiang ge ku man ,fei lian fu zhe po 。
    san peng zi dan nie ,er shu ken bu bo 。
    cun tian ke zhi sheng ,shei quan geng huang nuo 。
    (xin fa fang tian wei shang yu wei huang nuo 。
    )tan huai de zhen yao ,bu dai jun chen zuo 。
    chu ru xue hua ji ,jian zuo ying zhu da 。
    ge qiang wen san yan ,yin yin ru zhuai mo 。
    zi ci shi gu ji ,yang chang yin zhe he 。
    shen xian duo li shi ,zhong lu huo kan ke 。
    ping sheng bu jin qi ,tong yin zhi mo nai 。
    jiu ren yan kan jin ,lao ban yu ji ge 。
    can nian yi dou su ,dai zi tong chong bo 。
    yun he bu zi zhen ,zui bing you yi cuo 。
    zhen yuan jie li zao ,shi wei deng kang 。
    geng yun dang dai huo ,yuan zi qin zi ke 。
    xiang jiang fu yuan you ,xian yu bu yong xie 。

    【zhu shi 】:

    san :

    (yi )(sān)①shu mu 。er jia yi suo de 。②dai biao duo ci huo duo shu 。ru :san fan si fu ;san ling wu shen 。can jian “san she gong ”。(er )(sān,jiu dou sàn)zai san 。jian “san sai ”、“san fu ”。

    san peng :

    ji san shi shen 。zhang xiao biao 《dao zhe 》shi :“qi bo zeng yang cheng ,san peng e ming yan 。”《yun ji qi 籤》juan ba shi er :“san peng zhe ,san shi zhi xing ye 。chang ju ren shen zhong ,ci ren zhi guo ,yu ling ren si 。mei yi geng shen ri tiao lie ren zui mu ,zou yu shang tian 。xue xian zhi shi ,bu qu san shi ,mo you de dao 。”can jian “san shi ”。

    zi :

    ①fang zong ;mo ju shu 。《xun zi ·cheng xiang 》:“li jing fa mo gan zi 。”②ren ping 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“zi jun zhi suo shi zhi 。”

    dan :

    ①chi 。《han shu ·huo guang chuan 》:“yu cong guan yin dan 。”②gei chi 。li bai 《xia ke hang 》:“jiang zhi (zhì)dan zhu hai 。”③li you 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“dan yi li ,yin xi gong wu guan ,po zhi 。”④tong “dan ”。bao wei 。《shi ji ·liu jing shu sun tong chuan 》:“lv hou yu bi xia gong ku shi dan ,ji ke bei zai !”(bi xia :zhi gao zu 。gong ku :gong mao ku nan 。)

    nie :

    ①yao ;ken 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“yi nie ren ,mo yu zhi zhe 。”②qin shi 。《lv shi chun qiu ·kai chun 》:“xi wang ji li zang yu guo shan zhi wei ,luan shui nie ji mu ”。③que kou 。《huai na zi ·ren jian 》:“fu qiang zhi huai ye yu xi ,jian zhi she bi you nie 。”

    er :

    ①shu mu 。yi jia yi suo de 。②shuang ;bi 。ru :du yi mo er 。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“ci suo wei gong mo er yu tian xia 。”③liang yang ;bie de 。ru :bu er jia 。④zai ci 。《na ji shu ·li zhi shang 》:“jiao jiu er ci 。”⑤ci ;fu 。ru :er hua lian 。《li ji ·fang ji 》:“wei bo zhi ri chen er jun 。”

    er shu :

    《zuo chuan ·cheng gong shi nian 》:“gong ji bing ,qiu yi yu qin ,qin bai shi yi huan wei zhi ,wei zhi 。gong meng ji wei er shu zi yue :‘bi liang yi ye ,ju shang wo ,yan tao zhi ?’ji yi yue :‘ju huang zhi shang ,gao zhi xia ,re wo he ?’”hou yin yi “er shu ”chen bing mo 。shu ,xiao hai 。chen hong xu 《yu yang wei jie shu 》:“er jian yang you wei jian you huo ran zhi shi ,shen yi er shu zhi wan ye !”

    shu :

    ①[dong ]zhi li 。li hua 《diao gu zhan chang wen 》:“ye ~jing qi ,chuan hui zu lian 。”②[ming ]tong pu 。《lie zi ·shui fu 》:“yang zi zhi lin ren wang yang ,ji lv ji dang ,you qing yang zi zhi ~zhui zhi 。”

    ken :

    ①fu zai gu tou shang de rou 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“ji jing ken qi (qìng)zhi wei chang 。”(ji :“zhi ”zi zhi wu ,zhi zhi mai 。jing :jing mai 。qi :jin gu jie ge chu 。)②yuan yi 。《guo yu ·jin yu si 》:“chu zhong yu zhi ,zi yu bu ken 。”yuan mei 《ji mei wen 》:“zao zhi jue ru ,ze yu qi ken yuan you ?”③zan tong ;tong yi 。si ma guang 《su (sù)shui ji wen 》juan wu :“qun chen zou shi ,da di shou ken er yi 。”④yun hu ;hu ke 。《zhan guo ce · zhao ce si 》:“tai hou bu ken ,da chen jiang jian 。”[ken qi ]1.jin gu jie ge chu 。2.shi qing de guan jian huo yao hai 。song lian 《zheng jing yi chuan 》:“you suo zhi wen ,xian zhong ken qi 。”

    bu :

    ①tao wang 。chao cuo 《xian liang wen xue dui ce 》:“nei wai xian yuan ,li san bu tao 。”(xian :dou 。)②zhi tao wang zhe 。han yu 《liu zhou luo chi miao bei 》:“liu bu si gui ,le sheng xing shi 。”③tuo qian 。《jin shu ·huan yi chuan 》:“yi bing ge xiao xian ,chu zhu jun bu mi 。”④tuo qian zhi wu 。《han shu ·zhao di ji 》:“san nian yi qian bu geng fu wei ru zhe ,jie wu shou 。”⑤tuo yan ;xie dai 。《jin shu ·cai mo chuan 》:“jiu bu wang ming 。”

    bo :

    ①sa chong 。《shi jing ·bin feng ·qi yue 》:“ji shi bo bai gu 。”②san bu ;bu shi 。zhang heng 《sai xuan fu 》:“bo yu xiang er mo wen 。”(yu :wo 。)③fen san 。《shang shu ·yu gong 》:“you bei bo wei jiu he 。”④qian xi 。《hou han shu ·shi bi chuan 》:“zhou you bo dang zhi huo ,han you yuan ang zhi bian 。”(ai ang :ren ming 。)⑤she qi 。liu xiang 《jiu tan · sai gu 》:“bo gui ju yi bei du xi ,cuo quan heng er ren yi 。”(du :fa du 。cuo :zhi ;fang xia 。)⑥tong “bo (bǒ)”。yao dong 。《zhuang zi ·ren jian shi 》:“gu ce bo jing ,zu yi shi shi ren 。”(gu :zhi dou dong 。ce :xiao bo ji 。 jing :jing mi 。)