• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 尚得州麾養衰疾,優遊豈減居林泉。

    “尚得州麾養衰疾,優遊豈減居林泉。”詩句出處:《依韻和安陸孫司諫見寄》;是宋朝詩人范仲淹的作品。

    穰下故都今善藩,沃衍千裡多豐年。
    孫公頃以清凈化,我來代之慚二天。
    人物高傳臥龍裡,神仙近接弄珠川。
    漢光舊烈山河在,徘徊吊古良依然。
    二十八將固不朽,風雲一代皆忠賢。
    我亦明時得君者,出處十載功不前。
    尚得州麾養衰疾,優遊豈減居林泉。
    因逢故人作宴喜,琴樽風月夕不眠。
    之翰詩詩來若金石,重於我輩何其偏。
    相其直道瞭無悔,寧爭蠖屈與鵬騫。

    【註釋】:

    尚:

    ①加在上面;超過。《詩經·齊風·著》:“尚之以瓊華乎而。”(瓊華:精美的玉。乎而:語氣詞。)②矜誇。《後漢書·張衡傳》:“雖才高於世,而無驕尚之情。”③尊崇;崇尚。《莊子·天道》:“鄉黨尚齒,行事尚賢。”④志趣;愛好。柳宗元《遊南亭夜還敘志七十韻》:“夙抱丘壑尚,率性恣遊遨。”⑤古代特指娶帝王之女為妻。《新唐書·郭釗傳》:“其子仲詞尚饒陽公主。”⑥主管;特指帝王的私人事物。《淮南子·覽冥》:“夫瞽師庶女,位賤尚葈。”(尚葈:即典枲,掌管佈縷麻草之物。)《史記·呂太後本紀》:“襄平侯通尚符節。”(通:紀通,人名。)⑦副詞。尚且;還。《詩經·王風·兔爰》:“我生之初,尚無為。”司馬遷《報任安書》:“如仆,尚何言哉!”

    得:

    ①獲取;得到。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“賢明之士思得明君。”②捉得;找到。《聊齋志異·促織》:“逐而得之。”③得意。《史記·管晏列傳》:“意氣洋洋,甚自得也。”④得到的莊稼;收獲;思想上獲得;心得。漢·晁錯《論貴粟疏》:“亡(wú)農夫之苦,有仟伯之得。”宋·王安石《遊褒禪山記》:“古人之觀於天地、山川、草木、蟲魚、鳥獸,往往有得。”⑤能;能夠《史記·項羽本紀》:“沛公軍霸上,未得與項羽相見。”⑥表示某種動作能做或可以做。前蜀·杜光庭《神仙感遇傳·羅公遠》:“試令羅公取,取不得則羅公輸,取得則僧輸。”⑦需要;應該;必須。《史記·項羽本紀》:“君為我呼入,吾得兄事之。”⑧合適;正確。明· 馬中錫《中山狼傳》:“於彼計則得。”《漢書·敘傳上》:“歷古今之得失。”⑨完成;完瞭。唐·白居易《琵琶行》:“十三學得琵琶成。”⑩通“德”。感激恩德。《孟子·告子上》:“為宮室之美,妻妾之奉,所識窮乏者得我歟?”

    州:

    ①古代的一種居民組織。一說二千五百傢為一州,一說一萬傢為一州。《周禮·大司徒》:“五黨為州。”(黨:五百傢為黨。)②古代行政區,轄境大小各個時代不相同。兩漢三國時州在郡之上,隋唐時相當於以前的郡。諸葛亮《草廬對》:“跨州連郡者不可勝數。”

    麾:

    ①州郡長官所用的旗幟。《周禮·春官·巾車》:“建大麾,以田,以封蕃國。”(田:打獵。)②指揮。葉適《廬州錢公墓志銘》:“公麾諸軍奮擊。”又揮動。全祖望《義武將軍戴少峰畫像記》:“有戴少峰者,佈衣也,舉手一麾,三四千人皆從之。”③同“揮”。用手拂去。蘇軾《答王莊叔二首》之二:“蒸暑麾汗,不能盡意。”[麾下]1. 本指將旗之下,後用以指部下。《後漢書·滕撫傳》:“撫所得賞賜,盡分於麾下。”2. 敬辭,稱將帥。《三國志·吳書·張纮傳》:“願麾下重天授之姿,副四海之望。”

    養:

    ①養活;使能生活下去。《論語·為政》:“今之孝者,是為之能養。”②飼養。《史記·項羽本紀》:“今釋弗擊,此所謂‘養虎自遺患’也。”(釋:釋放;放開。)張俞《蠶婦》:“遍身羅綺者,不是養蠶人。”③培養;培植。《晉書·武帝紀》:“方今陽春養物,東作始興。”④保養。《莊子·養生主》:“吾聞庖丁之言,得養生焉。”⑤修養;涵養。《淮南子·俶真》:“和愉虛無,所以養德也。”《孟子·公孫醜上》:“我善養吾浩然之氣。”⑥教育;熏陶。《禮記·文王世子》:“立大傅少傅以養之,欲其知父子君臣之道也。”(大傅、少傅:官名。大:同“太”。)⑦給養;生活資料。《荀子·天論》:“強本而節用,則天不能貧;養備而動時,則天不能病。”(強本:增強農桑業。備:齊全。動時:按時運動。)⑧養護。《左傳·成公十三年》:“敬在養神,篤在守業。”⑨廚師。《公羊傳·宣公十二年》:“廝役扈養死者數百人。”(扈:養馬的人。)⑩通“癢”。發癢。《荀子· 正名》:“疾、養、、熱。”(chuàng:寒涼。)

    衰:

    (一)①由強轉弱;衰退;衰弱。《左傳·莊公十年》:“一鼓作氣,再而衰,三而竭。”(竭:盡。)《漢書·食貨志上》:“物盛而衰,固其變也。”②減;減退;減少。《戰國策·趙策四》:“日飲食得無衰乎?” (二)suō 同“蓑”。用草編成的雨衣。(三)cuī ①差;依等級遞減。《國語·齊語》:“相(xiàng)地而衰征,則民不移。”(相:視。征:征稅。移:遷徙。)②通“縗”。古代喪服的一種,用粗麻佈制作而成,毛邊。《左傳·襄公三十一年》:“比及葬,三易衰。”(比及:等到。)③等次。《左傳·桓公二年》:“皆有等衰。”

    疾:

    ①疾病。《尚書·金縢》:“王有疾,弗豫。”(豫:痊愈。)《墨子·兼愛上》:“不知疾之所自起,則弗能攻。”②患病。《史記·扁鵲倉公列傳》:“簡子疾,五日不知人。”《左傳·隱公三年》:“宋穆公疾。”③痛苦;困苦。《管子·小問》:“凡牧民者,必知其疾。”《史記·滑稽列傳》:“問之民所疾苦。”④毛病。《史記·孔子世傢》:“孔子賢者,所刺譏皆中諸侯之疾。”⑤憂慮;擔心。《文心雕龍·諸子》:“君子之處世,疾名德之不章。”(章:顯著。)⑥憎恨;厭惡。《孟子·梁惠王上》:“天下之欲疾其君者。”《宋史·樊知古傳》:“吾疾貧富不均,今為汝輩均之。”⑦通“嫉”,忌妒。《墨子· 尚同下》:“愛民不疾,民無可使。”⑧迅猛;急速。《管子·度地》:“夫水之性,以高走下則疾。”⑨(聲音)大,宏亮。《荀子·勸學》:“順風而呼,聲非加疾也,而聞者彰。”

    優:

    ①富饒;豐足。《荀子·王制》:“故魚鱉優多而百姓有餘用也。”《後漢書 ·仲長統傳》:“蓄積非橫賦斂以取優饒者也。”(橫:暴虐。賦:賦稅。斂:征收。)②優厚;優待。《漢書·匡衡傳》:“上以新即位,褒優大臣。”(褒:贊揚。)《晉書·張賓載記》:“任遇優顯,寵冠當時。”③有餘力。《論語·子張》:“仕而優則學,學而優則仕。”(仕:做官。)④優秀;優越。諸葛亮《出師表》:“必能使行陳和睦,優劣得所。”《宋史·蘇轍傳論》:“獨其齒爵皆優於兄。”(齒:壽數。爵:爵位。)⑤閑適自得;安逸。《詩經 · 小雅 · 采菽》:“優哉遊哉,亦是戾(lì)矣。”(戾:好。)⑥猶豫不決。《管子·小匡》:“人君唯優與不敏為不可。”(敏:敏銳。)⑦古代指演員。《管子·小匡》:“倡優侏儒在前,而賢大夫在後。”(侏儒:矮人;小醜。)⑧表演的歌舞、雜戲、戲劇等。《左傳·襄公二十八年》:“且觀優。”《徐霞客遊記·滇遊日記四》:“具酌演優。”(酌:酒。)⑨戲謔。《左傳·襄公六年》:“宋華弱與樂轡少相狎,長相優。”⑩寬和;寬厚。《國語·周語下》:“所以優柔容民。”[優遊]也作“優遊”。1.悠閑自得。《詩經·大雅·卷阿》:“優遊爾休矣。”歐陽修《〈歸田錄〉自序》:“退避榮寵,而優遊田畝,盡其天年。”2.寬廣博大的樣子。《楚辭·九章·惜往日》:“封介山而為之禁兮,報大德之優遊。”3.寬和;寬厚。《孔子傢語·儒行解》:“禮必以和,優遊以法。”4.猶豫不決。《尚書大傳》卷四:“周公將作禮樂,優遊之,三年不能作。”

    遊:

    ①在水上漂浮。《詩經·邶風·谷風》:“泳之遊之。”(泳:在水中潛行。)泛指遊泳。《韓非子·難勢》:“越人善遊矣。”(越:國名。)②虛浮;不切實際。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“遊辭巧飾者雖輕必戮(lù陸)。”③遊玩;遊覽。晁錯《言守邊備塞疏》:“幼則同遊。”引申指旅行;出外求學或求官。《史記·太史公自序》:“二十而南遊江淮。”④交際;交往。《漢書·枚乘傳》:“與英俊並遊。”⑤流動。《漢書·溝洫志》:“水尚有所遊蕩。”⑥縱;放縱。《後漢書·仇覽傳》:“剽輕遊恣。”⑦liú(流)。通“旒”。旌旗上懸垂的飾物。《左傳·桓公二年》:“鞶厲遊纓。”[遊說]為瞭宣傳自己的政治主張四處奔走。《史記·張儀列傳》:“子毋讀書遊說,安得此辱乎?”

    豈:

    (一)副詞。①表示反問。相當於“難道”、“怎麼”。《左傳·僖公五年》:“晉,吾宗也,豈害我哉?”②表示推測或疑問。相當於“是否”。《三國志·蜀志·諸葛亮傳》:“諸葛孔明者,臥龍也,將軍豈願見之乎?”(二)kǎi 同“愷”。快樂;和樂。《詩經·小雅·魚藻》:“豈樂飲酒。”[豈弟]同“愷悌”。和悅可親。《詩經·齊風·載驅》:“齊子豈弟。”(齊子:齊國國君的女兒。)

    減:

    ①減少;減損。宋玉《登徒子好色賦》:“東傢之子,增之一分則太長,減之一分則太短。”②減輕;降低。《後漢書·光武帝紀下》:“天地之性人為貴。其殺奴婢,不得減罪。”《晉書·王渾傳》:“渾所歷之職,前後著稱,及居臺輔,聲望日減。”③少於;次於。沈括《夢溪筆談·官政一》:“鹽之品至多……中國所出,亦不減數十種。”④消滅;除掉。《左傳·文公十七年》:“十一月克滅侯宣多,而隨蔡侯以朝於執事。”

    居:

    (一)①坐。《論語·陽貨》:“居,吾語女。”(語yù:告訴。女rǔ:汝。)《禮記· 曲禮上》:“居不主奧。”(奧:室內西南角。)②居住。《論語·子罕》:“君子居之,何陋之有?”《孟子·滕文公下》:“仲子所居之室,伯夷之所築與?”③住處。《詩經·小雅·雨無正》:“正大夫離居。”《左傳·宣公二年》:“問其名居,不告而退。”④停;留。《新書·大政下》:“待士而以敬,則士必居矣。”柳宗元《小石潭記》:“以其境過清,不可不居,乃記之而去。”⑤處於。《周易·乾》:“是故居上位而不驕,在下位而不憂。”《史記·孫子吳起列傳》:“而孫子為師,居輜車中。”(輜zī車:有帷的車。)⑥閑居;閑處。《論語·先進》:“居則曰:‘不吾知也!’”⑦當;任。戚繼光《將官到任寶鑒》:“居官不難,聽言為難。”⑧占;占據。《中說·天地》:“封域之制無廣地,不居良田。”(封域:指墓地。)《禮記·王制》:“其有中士、下士者,數各居其上之三分。”⑨收藏;積蓄。《論語·公冶長》:“臧文仲居蔡。”(蔡:烏龜殼。)《史記·呂不韋列傳》:“此奇貨可居。”⑩過瞭。用於“有頃”、“久之”、“頃之”等之前,表示相隔一段時間。《史記·李將軍列傳》:“居久之,孝景崩。”(孝景:漢景帝。崩:帝王死亡。)(二)jī語氣詞。相當於“乎”。《詩經·邶風· 日月》:“日居月諸,照臨下土。”(諸:語氣詞。)

    泉:

    ①泉水,一種地下水。《周易·蒙卦》:“山下出泉。”②泉下;墓穴。錢孫貽《虔臺寒食怨詩》:“幾人江上共招魂,瘴海青蠅吊泉戶。”(瘴海:舊指嶺南有瘴霧的海域。戶:門。)③陰間。駱賓王《樂大夫挽辭》:“忽見泉臺路,猶疑水鏡懸。”④古錢幣名。《管子·輕重丁》:“凡稱貸之傢,出泉參千萬,出粟參數千萬鐘。”


  • 尚得州麾养衰疾,优游岂减居林泉。

    “尚得州麾养衰疾,优游岂减居林泉。”诗句出处:《依韵和安陆孙司谏见寄》;是宋朝诗人范仲淹的作品。

    穰下故都今善藩,沃衍千里多丰年。
    孙公顷以清净化,我来代之惭二天。
    人物高传卧龙里,神仙近接弄珠川。
    汉光旧烈山河在,徘徊吊古良依然。
    二十八将固不朽,风云一代皆忠贤。
    我亦明时得君者,出处十载功不前。
    尚得州麾养衰疾,优游岂减居林泉。
    因逢故人作宴喜,琴樽风月夕不眠。
    之翰诗诗来若金石,重于我辈何其偏。
    相其直道了无悔,宁争蠖屈与鹏骞。

    【注释】:

    尚:

    ①加在上面;超过。《诗经·齐风·著》:“尚之以琼华乎而。”(琼华:精美的玉。乎而:语气词。)②矜夸。《后汉书·张衡传》:“虽才高于世,而无骄尚之情。”③尊崇;崇尚。《庄子·天道》:“乡党尚齿,行事尚贤。”④志趣;爱好。柳宗元《游南亭夜还叙志七十韵》:“夙抱丘壑尚,率性恣游遨。”⑤古代特指娶帝王之女为妻。《新唐书·郭钊传》:“其子仲词尚饶阳公主。”⑥主管;特指帝王的私人事物。《淮南子·览冥》:“夫瞽师庶女,位贱尚葈。”(尚葈:即典枲,掌管布缕麻草之物。)《史记·吕太后本纪》:“襄平侯通尚符节。”(通:纪通,人名。)⑦副词。尚且;还。《诗经·王风·兔爰》:“我生之初,尚无为。”司马迁《报任安书》:“如仆,尚何言哉!”

    得:

    ①获取;得到。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“贤明之士思得明君。”②捉得;找到。《聊斋志异·促织》:“逐而得之。”③得意。《史记·管晏列传》:“意气洋洋,甚自得也。”④得到的庄稼;收获;思想上获得;心得。汉·晁错《论贵粟疏》:“亡(wú)农夫之苦,有仟伯之得。”宋·王安石《游褒禅山记》:“古人之观于天地、山川、草木、虫鱼、鸟兽,往往有得。”⑤能;能够《史记·项羽本纪》:“沛公军霸上,未得与项羽相见。”⑥表示某种动作能做或可以做。前蜀·杜光庭《神仙感遇传·罗公远》:“试令罗公取,取不得则罗公输,取得则僧输。”⑦需要;应该;必须。《史记·项羽本纪》:“君为我呼入,吾得兄事之。”⑧合适;正确。明· 马中锡《中山狼传》:“于彼计则得。”《汉书·叙传上》:“历古今之得失。”⑨完成;完了。唐·白居易《琵琶行》:“十三学得琵琶成。”⑩通“德”。感激恩德。《孟子·告子上》:“为宫室之美,妻妾之奉,所识穷乏者得我欤?”

    州:

    ①古代的一种居民组织。一说二千五百家为一州,一说一万家为一州。《周礼·大司徒》:“五党为州。”(党:五百家为党。)②古代行政区,辖境大小各个时代不相同。两汉三国时州在郡之上,隋唐时相当于以前的郡。诸葛亮《草庐对》:“跨州连郡者不可胜数。”

    麾:

    ①州郡长官所用的旗帜。《周礼·春官·巾车》:“建大麾,以田,以封蕃国。”(田:打猎。)②指挥。叶适《庐州钱公墓志铭》:“公麾诸军奋击。”又挥动。全祖望《义武将军戴少峰画像记》:“有戴少峰者,布衣也,举手一麾,三四千人皆从之。”③同“挥”。用手拂去。苏轼《答王庄叔二首》之二:“蒸暑麾汗,不能尽意。”[麾下]1. 本指将旗之下,后用以指部下。《后汉书·滕抚传》:“抚所得赏赐,尽分于麾下。”2. 敬辞,称将帅。《三国志·吴书·张纮传》:“愿麾下重天授之姿,副四海之望。”

    养:

    ①养活;使能生活下去。《论语·为政》:“今之孝者,是为之能养。”②饲养。《史记·项羽本纪》:“今释弗击,此所谓‘养虎自遗患’也。”(释:释放;放开。)张俞《蚕妇》:“遍身罗绮者,不是养蚕人。”③培养;培植。《晋书·武帝纪》:“方今阳春养物,东作始兴。”④保养。《庄子·养生主》:“吾闻庖丁之言,得养生焉。”⑤修养;涵养。《淮南子·俶真》:“和愉虚无,所以养德也。”《孟子·公孙丑上》:“我善养吾浩然之气。”⑥教育;熏陶。《礼记·文王世子》:“立大傅少傅以养之,欲其知父子君臣之道也。”(大傅、少傅:官名。大:同“太”。)⑦给养;生活资料。《荀子·天论》:“强本而节用,则天不能贫;养备而动时,则天不能病。”(强本:增强农桑业。备:齐全。动时:按时运动。)⑧养护。《左传·成公十三年》:“敬在养神,笃在守业。”⑨厨师。《公羊传·宣公十二年》:“厮役扈养死者数百人。”(扈:养马的人。)⑩通“痒”。发痒。《荀子· 正名》:“疾、养、、热。”(chuàng:寒凉。)

    衰:

    (一)①由强转弱;衰退;衰弱。《左传·庄公十年》:“一鼓作气,再而衰,三而竭。”(竭:尽。)《汉书·食货志上》:“物盛而衰,固其变也。”②减;减退;减少。《战国策·赵策四》:“日饮食得无衰乎?” (二)suō 同“蓑”。用草编成的雨衣。(三)cuī ①差;依等级递减。《国语·齐语》:“相(xiàng)地而衰征,则民不移。”(相:视。征:征税。移:迁徙。)②通“缞”。古代丧服的一种,用粗麻布制作而成,毛边。《左传·襄公三十一年》:“比及葬,三易衰。”(比及:等到。)③等次。《左传·桓公二年》:“皆有等衰。”

    疾:

    ①疾病。《尚书·金縢》:“王有疾,弗豫。”(豫:痊愈。)《墨子·兼爱上》:“不知疾之所自起,则弗能攻。”②患病。《史记·扁鹊仓公列传》:“简子疾,五日不知人。”《左传·隐公三年》:“宋穆公疾。”③痛苦;困苦。《管子·小问》:“凡牧民者,必知其疾。”《史记·滑稽列传》:“问之民所疾苦。”④毛病。《史记·孔子世家》:“孔子贤者,所刺讥皆中诸侯之疾。”⑤忧虑;担心。《文心雕龙·诸子》:“君子之处世,疾名德之不章。”(章:显著。)⑥憎恨;厌恶。《孟子·梁惠王上》:“天下之欲疾其君者。”《宋史·樊知古传》:“吾疾贫富不均,今为汝辈均之。”⑦通“嫉”,忌妒。《墨子· 尚同下》:“爱民不疾,民无可使。”⑧迅猛;急速。《管子·度地》:“夫水之性,以高走下则疾。”⑨(声音)大,宏亮。《荀子·劝学》:“顺风而呼,声非加疾也,而闻者彰。”

    优:

    ①富饶;丰足。《荀子·王制》:“故鱼鳖优多而百姓有余用也。”《后汉书 ·仲长统传》:“蓄积非横赋敛以取优饶者也。”(横:暴虐。赋:赋税。敛:征收。)②优厚;优待。《汉书·匡衡传》:“上以新即位,褒优大臣。”(褒:赞扬。)《晋书·张宾载记》:“任遇优显,宠冠当时。”③有余力。《论语·子张》:“仕而优则学,学而优则仕。”(仕:做官。)④优秀;优越。诸葛亮《出师表》:“必能使行陈和睦,优劣得所。”《宋史·苏辙传论》:“独其齿爵皆优于兄。”(齿:寿数。爵:爵位。)⑤闲适自得;安逸。《诗经 · 小雅 · 采菽》:“优哉游哉,亦是戾(lì)矣。”(戾:好。)⑥犹豫不决。《管子·小匡》:“人君唯优与不敏为不可。”(敏:敏锐。)⑦古代指演员。《管子·小匡》:“倡优侏儒在前,而贤大夫在后。”(侏儒:矮人;小丑。)⑧表演的歌舞、杂戏、戏剧等。《左传·襄公二十八年》:“且观优。”《徐霞客游记·滇游日记四》:“具酌演优。”(酌:酒。)⑨戏谑。《左传·襄公六年》:“宋华弱与乐辔少相狎,长相优。”⑩宽和;宽厚。《国语·周语下》:“所以优柔容民。”[优游]也作“优遊”。1.悠闲自得。《诗经·大雅·卷阿》:“优游尔休矣。”欧阳修《〈归田录〉自序》:“退避荣宠,而优游田亩,尽其天年。”2.宽广博大的样子。《楚辞·九章·惜往日》:“封介山而为之禁兮,报大德之优游。”3.宽和;宽厚。《孔子家语·儒行解》:“礼必以和,优游以法。”4.犹豫不决。《尚书大传》卷四:“周公将作礼乐,优游之,三年不能作。”

    游:

    ①在水上漂浮。《诗经·邶风·谷风》:“泳之游之。”(泳:在水中潜行。)泛指游泳。《韩非子·难势》:“越人善游矣。”(越:国名。)②虚浮;不切实际。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“游辞巧饰者虽轻必戮(lù陆)。”③游玩;游览。晁错《言守边备塞疏》:“幼则同游。”引申指旅行;出外求学或求官。《史记·太史公自序》:“二十而南游江淮。”④交际;交往。《汉书·枚乘传》:“与英俊并游。”⑤流动。《汉书·沟洫志》:“水尚有所游荡。”⑥纵;放纵。《后汉书·仇览传》:“剽轻游恣。”⑦liú(流)。通“旒”。旌旗上悬垂的饰物。《左传·桓公二年》:“鞶厉游缨。”[游说]为了宣传自己的政治主张四处奔走。《史记·张仪列传》:“子毋读书游说,安得此辱乎?”

    岂:

    (一)副词。①表示反问。相当于“难道”、“怎么”。《左传·僖公五年》:“晋,吾宗也,岂害我哉?”②表示推测或疑问。相当于“是否”。《三国志·蜀志·诸葛亮传》:“诸葛孔明者,卧龙也,将军岂愿见之乎?”(二)kǎi 同“愷”。快乐;和乐。《诗经·小雅·鱼藻》:“岂乐饮酒。”[岂弟]同“愷悌”。和悦可亲。《诗经·齐风·载驱》:“齐子岂弟。”(齐子:齐国国君的女儿。)

    减:

    ①减少;减损。宋玉《登徒子好色赋》:“东家之子,增之一分则太长,减之一分则太短。”②减轻;降低。《后汉书·光武帝纪下》:“天地之性人为贵。其杀奴婢,不得减罪。”《晋书·王浑传》:“浑所历之职,前后著称,及居台辅,声望日减。”③少于;次于。沈括《梦溪笔谈·官政一》:“盐之品至多……中国所出,亦不减数十种。”④消灭;除掉。《左传·文公十七年》:“十一月克灭侯宣多,而随蔡侯以朝于执事。”

    居:

    (一)①坐。《论语·阳货》:“居,吾语女。”(语yù:告诉。女rǔ:汝。)《礼记· 曲礼上》:“居不主奥。”(奥:室内西南角。)②居住。《论语·子罕》:“君子居之,何陋之有?”《孟子·滕文公下》:“仲子所居之室,伯夷之所筑与?”③住处。《诗经·小雅·雨无正》:“正大夫离居。”《左传·宣公二年》:“问其名居,不告而退。”④停;留。《新书·大政下》:“待士而以敬,则士必居矣。”柳宗元《小石潭记》:“以其境过清,不可不居,乃记之而去。”⑤处于。《周易·乾》:“是故居上位而不骄,在下位而不忧。”《史记·孙子吴起列传》:“而孙子为师,居辎车中。”(辎zī车:有帷的车。)⑥闲居;闲处。《论语·先进》:“居则曰:‘不吾知也!’”⑦当;任。戚继光《将官到任宝鉴》:“居官不难,听言为难。”⑧占;占据。《中说·天地》:“封域之制无广地,不居良田。”(封域:指墓地。)《礼记·王制》:“其有中士、下士者,数各居其上之三分。”⑨收藏;积蓄。《论语·公冶长》:“臧文仲居蔡。”(蔡:乌龟壳。)《史记·吕不韦列传》:“此奇货可居。”⑩过了。用于“有顷”、“久之”、“顷之”等之前,表示相隔一段时间。《史记·李将军列传》:“居久之,孝景崩。”(孝景:汉景帝。崩:帝王死亡。)(二)jī语气词。相当于“乎”。《诗经·邶风· 日月》:“日居月诸,照临下土。”(诸:语气词。)

    泉:

    ①泉水,一种地下水。《周易·蒙卦》:“山下出泉。”②泉下;墓穴。钱孙贻《虔台寒食怨诗》:“几人江上共招魂,瘴海青蝇吊泉户。”(瘴海:旧指岭南有瘴雾的海域。户:门。)③阴间。骆宾王《乐大夫挽辞》:“忽见泉台路,犹疑水镜悬。”④古钱币名。《管子·轻重丁》:“凡称贷之家,出泉参千万,出粟参数千万钟。”


  • shang de zhou hui yang cui ji ,you you qi jian ju lin quan 。

    “shang de zhou hui yang cui ji ,you you qi jian ju lin quan 。”shi gou chu chu :《yi yun he an liu sun si jian jian ji 》;shi song chao shi ren fan zhong yan de zuo pin 。

    rang xia gu dou jin shan fan ,wo yan qian li duo feng nian 。
    sun gong qing yi qing jing hua ,wo lai dai zhi can er tian 。
    ren wu gao chuan wo long li ,shen xian jin jie long zhu chuan 。
    han guang jiu lie shan he zai ,pai huai diao gu liang yi ran 。
    er shi ba jiang gu bu xiu ,feng yun yi dai jie zhong xian 。
    wo yi ming shi de jun zhe ,chu chu shi zai gong bu qian 。
    shang de zhou hui yang cui ji ,you you qi jian ju lin quan 。
    yin feng gu ren zuo yan xi ,qin zun feng yue xi bu mian 。
    zhi han shi shi lai re jin dan ,chong yu wo bei he ji pian 。
    xiang ji zhi dao le mo hui ,ning zheng huo qu yu peng jian 。

    【zhu shi 】:

    shang :

    ①jia zai shang mian ;chao guo 。《shi jing ·ji feng ·zhe 》:“shang zhi yi qiong hua hu er 。”(qiong hua :jing mei de yu 。hu er :yu qi ci 。)②jin kua 。《hou han shu ·zhang heng chuan 》:“sui cai gao yu shi ,er mo jiao shang zhi qing 。”③zun chong ;chong shang 。《zhuang zi ·tian dao 》:“xiang dang shang chi ,hang shi shang xian 。”④zhi qu ;ai hao 。liu zong yuan 《you na ting ye hai xu zhi qi shi yun 》:“su bao qiu he shang ,lv xing zi you ao 。”⑤gu dai te zhi qu di wang zhi nv wei qi 。《xin tang shu ·guo zhao chuan 》:“ji zi zhong ci shang rao yang gong zhu 。”⑥zhu guan ;te zhi di wang de si ren shi wu 。《huai na zi ·lan ming 》:“fu gu shi shu nv ,wei jian shang xi 。”(shang xi :ji dian xi ,zhang guan bu lv ma cao zhi wu 。)《shi ji ·lv tai hou ben ji 》:“xiang ping hou tong shang fu jie 。”(tong :ji tong ,ren ming 。)⑦fu ci 。shang ju ;hai 。《shi jing ·wang feng ·tu yuan 》:“wo sheng zhi chu ,shang mo wei 。”si ma qian 《bao ren an shu 》:“ru pu ,shang he yan zai !”

    de :

    ①huo qu ;de dao 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“xian ming zhi shi sai de ming jun 。”②zhuo de ;zhao dao 。《liao zhai zhi yi ·cu zhi 》:“zhu er de zhi 。”③de yi 。《shi ji ·guan yan lie chuan 》:“yi qi xiang xiang ,shen zi de ye 。”④de dao de zhuang jia ;shou huo ;sai xiang shang huo de ;xin de 。han ·chao cuo 《lun gui su shu 》:“wang (wú)nong fu zhi ku ,you qian bai zhi de 。”song ·wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“gu ren zhi guan yu tian de 、shan chuan 、cao mu 、chong yu 、diao shou ,wang wang you de 。”⑤neng ;neng gou 《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“pei gong jun ba shang ,wei de yu xiang yu xiang jian 。”⑥biao shi mou chong dong zuo neng zuo huo ke yi zuo 。qian shu ·du guang ting 《shen xian gan yu chuan ·luo gong yuan 》:“shi ling luo gong qu ,qu bu de ze luo gong shu ,qu de ze seng shu 。”⑦xu yao ;ying gai ;bi xu 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“jun wei wo hu ru ,wu de xiong shi zhi 。”⑧ge kuo ;zheng que 。ming · ma zhong xi 《zhong shan lang chuan 》:“yu bi ji ze de 。”《han shu ·xu chuan shang 》:“li gu jin zhi de shi 。”⑨wan cheng ;wan le 。tang ·bai ju yi 《pi pa hang 》:“shi san xue de pi pa cheng 。”⑩tong “de ”。gan ji en de 。《meng zi ·gao zi shang 》:“wei gong shi zhi mei ,qi qie zhi feng ,suo shi qiong fa zhe de wo yu ?”

    zhou :

    ①gu dai de yi chong ju min zu zhi 。yi shui er qian wu bai jia wei yi zhou ,yi shui yi mo jia wei yi zhou 。《zhou li ·da si tu 》:“wu dang wei zhou 。”(dang :wu bai jia wei dang 。)②gu dai hang zheng ou ,he jing da xiao ge ge shi dai bu xiang tong 。liang han san guo shi zhou zai jun zhi shang ,sui tang shi xiang dang yu yi qian de jun 。zhu ge liang 《cao lu dui 》:“kua zhou lian jun zhe bu ke sheng shu 。”

    hui :

    ①zhou jun chang guan suo yong de qi zhi 。《zhou li ·chun guan ·jin che 》:“jian da hui ,yi tian ,yi feng fan guo 。”(tian :da lie 。)②zhi hui 。xie kuo 《lu zhou qian gong mu zhi ming 》:“gong hui zhu jun fen ji 。”you hui dong 。quan zu wang 《yi wu jiang jun dai shao feng hua xiang ji 》:“you dai shao feng zhe ,bu yi ye ,ju shou yi hui ,san si qian ren jie cong zhi 。”③tong “hui ”。yong shou bi qu 。su shi 《da wang zhuang shu er shou 》zhi er :“zheng shu hui han ,bu neng jin yi 。”[hui xia ]1. ben zhi jiang qi zhi xia ,hou yong yi zhi bu xia 。《hou han shu ·teng fu chuan 》:“fu suo de shang ci ,jin fen yu hui xia 。”2. jing ci ,chen jiang shuai 。《san guo zhi ·wu shu ·zhang hong chuan 》:“yuan hui xia chong tian shou zhi zi ,fu si hai zhi wang 。”

    yang :

    ①yang huo ;shi neng sheng huo xia qu 。《lun yu ·wei zheng 》:“jin zhi xiao zhe ,shi wei zhi neng yang 。”②si yang 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“jin shi fu ji ,ci suo wei ‘yang hu zi wei huan ’ye 。”(shi :shi fang ;fang kai 。)zhang shu 《can fu 》:“bian shen luo qi zhe ,bu shi yang can ren 。”③pei yang ;pei zhi 。《jin shu ·wu di ji 》:“fang jin yang chun yang wu ,dong zuo shi xing 。”④bao yang 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“wu wen pao ding zhi yan ,de yang sheng yan 。”⑤xiu yang ;han yang 。《huai na zi ·chu zhen 》:“he yu xu mo ,suo yi yang de ye 。”《meng zi ·gong sun chou shang 》:“wo shan yang wu hao ran zhi qi 。”⑥jiao yo ;xun tao 。《li ji ·wen wang shi zi 》:“li da fu shao fu yi yang zhi ,yu ji zhi fu zi jun chen zhi dao ye 。”(da fu 、shao fu :guan ming 。da :tong “tai ”。)⑦gei yang ;sheng huo zi liao 。《xun zi ·tian lun 》:“jiang ben er jie yong ,ze tian bu neng pin ;yang bei er dong shi ,ze tian bu neng bing 。”(jiang ben :zeng jiang nong sang ye 。bei :ji quan 。dong shi :an shi yun dong 。)⑧yang hu 。《zuo chuan ·cheng gong shi san nian 》:“jing zai yang shen ,du zai shou ye 。”⑨chu shi 。《gong yang chuan ·xuan gong shi er nian 》:“si yi hu yang si zhe shu bai ren 。”(hu :yang ma de ren 。)⑩tong “yang ”。fa yang 。《xun zi · zheng ming 》:“ji 、yang 、、re 。”(chuàng:han liang 。)

    cui :

    (yi )①you jiang zhuai ruo ;cui tui ;cui ruo 。《zuo chuan ·zhuang gong shi nian 》:“yi gu zuo qi ,zai er cui ,san er jie 。”(jie :jin 。)《han shu ·shi huo zhi shang 》:“wu cheng er cui ,gu ji bian ye 。”②jian ;jian tui ;jian shao 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“ri yin shi de mo cui hu ?” (er )suō tong “suo ”。yong cao bian cheng de yu yi 。(san )cuī ①cha ;yi deng ji di jian 。《guo yu ·ji yu 》:“xiang (xiàng)de er cui zheng ,ze min bu yi 。”(xiang :shi 。zheng :zheng shui 。yi :qian xi 。)②tong “cui ”。gu dai sang fu de yi chong ,yong cu ma bu zhi zuo er cheng ,mao bian 。《zuo chuan ·xiang gong san shi yi nian 》:“bi ji zang ,san yi cui 。”(bi ji :deng dao 。)③deng ci 。《zuo chuan ·huan gong er nian 》:“jie you deng cui 。”

    ji :

    ①ji bing 。《shang shu ·jin teng 》:“wang you ji ,fu yu 。”(yu :quan yu 。)《mo zi ·jian ai shang 》:“bu zhi ji zhi suo zi qi ,ze fu neng gong 。”②huan bing 。《shi ji ·bian que cang gong lie chuan 》:“jian zi ji ,wu ri bu zhi ren 。”《zuo chuan ·yin gong san nian 》:“song mu gong ji 。”③tong ku ;kun ku 。《guan zi ·xiao wen 》:“fan mu min zhe ,bi zhi ji ji 。”《shi ji ·hua ji lie chuan 》:“wen zhi min suo ji ku 。”④mao bing 。《shi ji ·kong zi shi jia 》:“kong zi xian zhe ,suo ci ji jie zhong zhu hou zhi ji 。”⑤you lv ;dan xin 。《wen xin diao long ·zhu zi 》:“jun zi zhi chu shi ,ji ming de zhi bu zhang 。”(zhang :xian zhe 。)⑥zeng hen ;ya e 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“tian xia zhi yu ji ji jun zhe 。”《song shi ·fan zhi gu chuan 》:“wu ji pin fu bu jun ,jin wei ru bei jun zhi 。”⑦tong “ji ”,ji du 。《mo zi · shang tong xia 》:“ai min bu ji ,min mo ke shi 。”⑧xun meng ;ji su 。《guan zi ·du de 》:“fu shui zhi xing ,yi gao zou xia ze ji 。”⑨(sheng yin )da ,hong liang 。《xun zi ·quan xue 》:“shun feng er hu ,sheng fei jia ji ye ,er wen zhe zhang 。”

    you :

    ①fu rao ;feng zu 。《xun zi ·wang zhi 》:“gu yu bie you duo er bai xing you yu yong ye 。”《hou han shu ·zhong chang tong chuan 》:“xu ji fei heng fu lian yi qu you rao zhe ye 。”(heng :bao nve 。fu :fu shui 。lian :zheng shou 。)②you hou ;you dai 。《han shu ·kuang heng chuan 》:“shang yi xin ji wei ,bao you da chen 。”(bao :zan yang 。)《jin shu ·zhang bin zai ji 》:“ren yu you xian ,chong guan dang shi 。”③you yu li 。《lun yu ·zi zhang 》:“shi er you ze xue ,xue er you ze shi 。”(shi :zuo guan 。)④you xiu ;you yue 。zhu ge liang 《chu shi biao 》:“bi neng shi hang chen he mu ,you lie de suo 。”《song shi ·su zhe chuan lun 》:“du ji chi jue jie you yu xiong 。”(chi :shou shu 。jue :jue wei 。)⑤xian kuo zi de ;an yi 。《shi jing · xiao ya · cai shu 》:“you zai you zai ,yi shi li (lì)yi 。”(li :hao 。)⑥you yu bu jue 。《guan zi ·xiao kuang 》:“ren jun wei you yu bu min wei bu ke 。”(min :min rui 。)⑦gu dai zhi yan yuan 。《guan zi ·xiao kuang 》:“chang you zhu ru zai qian ,er xian da fu zai hou 。”(zhu ru :ai ren ;xiao chou 。)⑧biao yan de ge wu 、za hu 、hu ju deng 。《zuo chuan ·xiang gong er shi ba nian 》:“ju guan you 。”《xu xia ke you ji ·dian you ri ji si 》:“ju zhuo yan you 。”(zhuo :jiu 。)⑨hu xue 。《zuo chuan ·xiang gong liu nian 》:“song hua ruo yu le pei shao xiang xia ,chang xiang you 。”⑩kuan he ;kuan hou 。《guo yu ·zhou yu xia 》:“suo yi you rou rong min 。”[you you ]ye zuo “you 遊”。1.you xian zi de 。《shi jing ·da ya ·juan a 》:“you you er xiu yi 。”ou yang xiu 《〈gui tian lu 〉zi xu 》:“tui bi rong chong ,er you you tian mu ,jin ji tian nian 。”2.kuan an bo da de yang zi 。《chu ci ·jiu zhang ·xi wang ri 》:“feng jie shan er wei zhi jin xi ,bao da de zhi you you 。”3.kuan he ;kuan hou 。《kong zi jia yu ·ru hang jie 》:“li bi yi he ,you you yi fa 。”4.you yu bu jue 。《shang shu da chuan 》juan si :“zhou gong jiang zuo li le ,you you zhi ,san nian bu neng zuo 。”

    you :

    ①zai shui shang piao fu 。《shi jing ·bei feng ·gu feng 》:“yong zhi you zhi 。”(yong :zai shui zhong qian hang 。)fan zhi you yong 。《han fei zi ·nan shi 》:“yue ren shan you yi 。”(yue :guo ming 。)②xu fu ;bu qie shi ji 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“you ci qiao shi zhe sui qing bi lu (lùliu )。”③you wan ;you lan 。chao cuo 《yan shou bian bei sai shu 》:“you ze tong you 。”yin shen zhi lv hang ;chu wai qiu xue huo qiu guan 。《shi ji ·tai shi gong zi xu 》:“er shi er na you jiang huai 。”④jiao ji ;jiao wang 。《han shu ·mei cheng chuan 》:“yu ying jun bing you 。”⑤liu dong 。《han shu ·gou xu zhi 》:“shui shang you suo you dang 。”⑥zong ;fang zong 。《hou han shu ·chou lan chuan 》:“piao qing you zi 。”⑦liú(liu )。tong “liu ”。jing qi shang xuan chui de shi wu 。《zuo chuan ·huan gong er nian 》:“pan li you ying 。”[you shui ]wei le xuan chuan zi ji de zheng zhi zhu zhang si chu ben zou 。《shi ji ·zhang yi lie chuan 》:“zi wu dou shu you shui ,an de ci ru hu ?”

    qi :

    (yi )fu ci 。①biao shi fan wen 。xiang dang yu “nan dao ”、“zen me ”。《zuo chuan ·xi gong wu nian 》:“jin ,wu zong ye ,qi hai wo zai ?”②biao shi tui ce huo yi wen 。xiang dang yu “shi fou ”。《san guo zhi ·shu zhi ·zhu ge liang chuan 》:“zhu ge kong ming zhe ,wo long ye ,jiang jun qi yuan jian zhi hu ?”(er )kǎi tong “愷”。kuai le ;he le 。《shi jing ·xiao ya ·yu zao 》:“qi le yin jiu 。”[qi di ]tong “愷ti ”。he yue ke qin 。《shi jing ·ji feng ·zai qu 》:“ji zi qi di 。”(ji zi :ji guo guo jun de nv er 。)

    jian :

    ①jian shao ;jian sun 。song yu 《deng tu zi hao se fu 》:“dong jia zhi zi ,zeng zhi yi fen ze tai chang ,jian zhi yi fen ze tai duan 。”②jian qing ;jiang di 。《hou han shu ·guang wu di ji xia 》:“tian de zhi xing ren wei gui 。ji sha nu bi ,bu de jian zui 。”《jin shu ·wang hun chuan 》:“hun suo li zhi zhi ,qian hou zhe chen ,ji ju tai fu ,sheng wang ri jian 。”③shao yu ;ci yu 。shen gua 《meng xi bi tan ·guan zheng yi 》:“yan zhi pin zhi duo ……zhong guo suo chu ,yi bu jian shu shi chong 。”④xiao mie ;chu diao 。《zuo chuan ·wen gong shi qi nian 》:“shi yi yue ke mie hou xuan duo ,er sui cai hou yi chao yu zhi shi 。”

    ju :

    (yi )①zuo 。《lun yu ·yang huo 》:“ju ,wu yu nv 。”(yu yù:gao su 。nv rǔ:ru 。)《li ji · qu li shang 》:“ju bu zhu ao 。”(ao :shi nei xi na jiao 。)②ju zhu 。《lun yu ·zi han 》:“jun zi ju zhi ,he lou zhi you ?”《meng zi ·teng wen gong xia 》:“zhong zi suo ju zhi shi ,bai yi zhi suo zhu yu ?”③zhu chu 。《shi jing ·xiao ya ·yu mo zheng 》:“zheng da fu li ju 。”《zuo chuan ·xuan gong er nian 》:“wen ji ming ju ,bu gao er tui 。”④ting ;liu 。《xin shu ·da zheng xia 》:“dai shi er yi jing ,ze shi bi ju yi 。”liu zong yuan 《xiao dan tan ji 》:“yi ji jing guo qing ,bu ke bu ju ,nai ji zhi er qu 。”⑤chu yu 。《zhou yi ·gan 》:“shi gu ju shang wei er bu jiao ,zai xia wei er bu you 。”《shi ji ·sun zi wu qi lie chuan 》:“er sun zi wei shi ,ju zi che zhong 。”(zi zīche :you wei de che 。)⑥xian ju ;xian chu 。《lun yu ·xian jin 》:“ju ze yue :‘bu wu zhi ye !’”⑦dang ;ren 。qi ji guang 《jiang guan dao ren bao jian 》:“ju guan bu nan ,ting yan wei nan 。”⑧zhan ;zhan ju 。《zhong shui ·tian de 》:“feng yu zhi zhi mo an de ,bu ju liang tian 。”(feng yu :zhi mu de 。)《li ji ·wang zhi 》:“ji you zhong shi 、xia shi zhe ,shu ge ju ji shang zhi san fen 。”⑨shou cang ;ji xu 。《lun yu ·gong ye chang 》:“zang wen zhong ju cai 。”(cai :wu gui ke 。)《shi ji ·lv bu wei lie chuan 》:“ci ji huo ke ju 。”⑩guo le 。yong yu “you qing ”、“jiu zhi ”、“qing zhi ”deng zhi qian ,biao shi xiang ge yi duan shi jian 。《shi ji ·li jiang jun lie chuan 》:“ju jiu zhi ,xiao jing beng 。”(xiao jing :han jing di 。beng :di wang si wang 。)(er )jīyu qi ci 。xiang dang yu “hu ”。《shi jing ·bei feng · ri yue 》:“ri ju yue zhu ,zhao lin xia tu 。”(zhu :yu qi ci 。)

    quan :

    ①quan shui ,yi chong de xia shui 。《zhou yi ·meng gua 》:“shan xia chu quan 。”②quan xia ;mu xue 。qian sun yi 《qian tai han shi yuan shi 》:“ji ren jiang shang gong qiao hun ,zhang hai qing ying diao quan hu 。”(zhang hai :jiu zhi ling na you zhang wu de hai yu 。hu :men 。)③yin jian 。jia bin wang 《le da fu wan ci 》:“hu jian quan tai lu ,you yi shui jing xuan 。”④gu qian bi ming 。《guan zi ·qing chong ding 》:“fan chen dai zhi jia ,chu quan can qian mo ,chu su can shu qian mo zhong 。”