• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 詞如太阿鋒,誰敢觸其鋏。

    “詞如太阿鋒,誰敢觸其鋏。”詩句出處:《用前韻戲贈葉致遠直講》;是宋朝詩人王安石的作品。

    葉侯越著姓,胄出實楚葉。
    縉雲雖窮遠,冠蓋傳累葉。
    心大有所潛,肩高未嘗脅。
    飄飄凌雲意,強禦莫能懾。
    辟雍海環流,用汝作舟檝。
    開胸出妙義,可發蒙起魘。
    詞如太阿鋒,誰敢觸其鋏。
    聽之心凜然,難者口因嗋。
    摶飛欲峨峨,鍛墮今跕跕。
    忘情塞上馬,適志夢中蝶。
    若金靜無求,在冶惟所挾。
    載醪但彼惑,饋漿非我諜。
    經綸安所施,有寓聊自愜。
    棋經看在手,棋訣傳滿篋。
    坐尋棋勢打,側寫棋圖貼。
    攜持山林屐,刺擿溝港艓。
    一枰嘗自副,當熱寧忘箑。
    反嗤褦襶子,但守一經笈。
    亡羊等殘生,朽筴何足摺。
    歡然值手敵,便與對匕筴。
    縱橫子墮局,腷膊聲出堞。
    樵父弛遠擔,牧奴停晏饁。
    旁觀各技癢,竊議兒女囁。
    所矜在得喪,聞此更心惵。
    熟視籠兩手,徐思捻長鬣。
    微吟靜愔愔,堅坐高帖帖。
    未快巖谷叟,斧柯嘗爛浥。
    趨邊恥局縮,穿腹愁危嶪。
    或撞關以攻,或覷眼而厭。
    或羸行伺擊,或猛出追躡。
    垂成忽破壞,中斷俄連接。
    或外示閑暇,伐事先和燮。
    或冒突超越,鼓行令震疊。
    或粗見形勢,驅除令遠蹀。
    或開拓疆境,欲並包總攝。
    或僅殘尺寸,如黑子著靨。
    或橫潰解散,如屍僵血喋。
    或慚如告亡,或喜如獻捷。
    陷敵未甘虜,報仇方借俠。
    諱輸寧斷頭,悔悞乃批頰。
    終朝已罷精,既夜未交睫。
    翻然悟且嘆,此何直劫劫。
    孟軻惡妨行,陶侃懲廢業。
    揚雄有前言,韋曜存往牒。
    晉臣抑帝手,捘侯何啻涉。
    冶城子爭道,拒父乃如輒。
    爭也實逆德,豈如私鬥怯。
    藝成況窮苦,此殆天所厭。
    如今劉與李,倫等安可躐。
    試令取一毫,亦乏寸公鑷。
    以此待君子,未與回參協。
    操具投諸江,道耕而德獵。

    【註釋】:

    詞:

    ①能獨立運用的最小語言單位。②言詞;詞句。《鹽鐵論·刑德》:“惑於愚儒之文詞。”③文體名。又名“詩餘”、“長短句”。始於唐,盛於宋。張炎《詞源·清空》:“薑白石詞,如野雲孤飛,去留無跡。”④供詞。《淮南子·時則》:“審決獄,平詞訟。”

    如:

    ①順從;依照。《左傳·僖公十五年》:“唯所如之,無不如志。”李朝威《柳毅傳》:“毅如其言,遂至其宮。”②往;到……去。《漢書·燕王傳》:“田生如長安,不見(劉)澤。”③似;像;如同。《詩經·小雅·小旻》:“戰戰兢兢,如臨深淵,如履薄冰。”④及;趕得上。《論語·公冶長》:“弗如也! 吾與女弗如也!”⑤奈。“如……何”,相當於“奈……何”,把……怎麼樣。《孟子·滕文公下》:“一薛居州,獨如宋王何?”(薛居州:人名,宋臣。)《列子·湯問》:“其如土石何?”⑥介詞。相當於“於”。引進比較對象。《呂氏春秋·愛士》:“人之困窮,甚如饑渴。”⑦連詞。1. 相當於“如果”,表示假設。《詩經·秦風·黃鳥》:“如可贖兮,人百其身。”2. 相當於“和”。表示並列。《儀禮·鄉飲酒禮》:“公如大夫入。”(大夫:官名。)3. 相當於“而”。表示轉折。至於;卻。《論語·先進》:“如其禮樂,以俟君子。”4.相當於“或者”。表示選擇。《論語·先進》:“安見方六七十如五六十而非邦也者?”(安:怎。方六七十:指縱橫六七十裡。邦:諸侯封國。)⑧助詞。形容詞後綴,相當於“然”,表示“……的樣子”。《論語·鄉黨》:“孔子於鄉黨,恂恂如也,似不能言者。”[不如]也作“弗如”。比不上。岑參《石犀》:“始知李太守,伯禹亦不如。”(伯禹:大禹。)

    太:

    ①極大。《淮南子·詮言》:“洞同天地,渾沌為樸,未造而成物,謂之太一。”②極遠。《荀子 · 正論》:“太古薄葬,棺厚三寸,衣衾三領,葬田不妨田。”(不妨田:指無墳丘。)③超過一定數量的。《史記·項羽本紀》:“漢有天下太半,而諸侯皆附之。楚兵罷(pí)食盡,此天亡楚之時也。”(罷:同“疲”。)④對年長、位尊或輩分高的人的尊稱。《漢書·李廣蘇建傳附蘇武》:“來時太夫人已不幸。”《史記·高祖本紀》:“高祖五日一朝太公。”⑤過於;過分。《晉書·夏侯湛傳》:“吾子所以褒飾之太矣。斟酌之喻,非小醜之所堪也。”⑥同“泰”。安泰。《老子》第三十五章:“執大象,天下往,往而不害安平太。”(大象:指事物的本原。)《呂氏春秋·大樂》:“天下太平,萬物安寧。”

    阿:

    (一)助詞。名詞詞頭。多用於人名或親屬稱謂之前。袁枚《祭妹文》:“阿品遠官河南,亦無子女。” (二)ē ①大丘陵;山陵。陶淵明《雜詩》:“白日淪西阿,素月出東嶺。”②山水彎曲處。《詩經·衛風·考槃》:“考槃在阿,碩人之。”③屋簷。 《古詩十九首》之五:“阿閣三重階。”④曲從;迎合。《韓非子·有度》:“法不阿貴。”⑤偏袒。屈原《離騷》:“皇天無私阿兮,覽民德焉錯輔。”⑥細繒。《史記·司馬相如列傳》:“鄭女曼姬,被阿錫。”⑦通“婀(ě)”。柔美的樣子。《詩經·小雅·隰桑》:“隰(xí)桑有阿,其葉有難(nuó)。”(隰:濕地。難:茂盛。)

    鋒:

    ①兵器銳利的部分。《尚書·費誓》:“鍛乃戈矛,礪乃鋒刃。”②器物的尖端。沈括《夢溪筆談》卷二十四:“方傢以磁石磨針鋒,則能指南。”③作戰或行軍時的先頭部隊。《三國志·魏書·張郃傳》:“從討柳城,與張遼俱為軍鋒。”

    敢:

    ①勇敢;有膽氣。《莊子·盜蹠》:“勇悍果敢,聚眾率兵,此下德也。”《新唐書·石雄傳》:“少為牙校,敢毅善戰,氣蓋軍中。”②敢於;有膽量做某事。《漢書·趙充國傳》:“用兵深入敢戰者吉。”③謙詞。有冒昧的意思。《左傳·宣公十二年》:“敢佈腹心。”(佈腹心:指講出心裡話。)④豈敢;怎敢。《左傳·襄公二十六年》:“敬以待命,敢有貳心乎?”

    觸:

    ①用角抵觸。《淮南子·兵略》:“有角者觸。”《周易·大壯》:“羝(dī)羊觸藩。”(羝:公羊。藩:籬笆。)②碰撞;接觸。《韓非子·五蠹》:“兔走觸株,折頸而死。”③觸犯;冒犯。《漢書·食貨志下》:“民搖手觸禁,不得耕桑。”④觸動;引發。《周易·系辭上》:“觸類而長之,天下之能事畢矣。”

    其:

    (一)①代詞。1.相當於“他(她、它)”、“他的”;“他們(她們)”、“他們的”。《論語·衛靈公》:“工欲善其事,必先利其器。”宋濂《送東陽馬生序》:“或遇其叱咄(duō),色愈恭,禮愈至。”(叱咄:呵斥。)2. 相當於“我(的)”。王安石《遊褒禪山記》:“餘亦悔其隨之而不得極夫遊之樂也。”(極:盡。)3.表示指代。相當於“這”、“那”、“其中的”。《史記·項羽本紀》:“今欲舉大事,將非其人不可。”彭端淑《為學一首示子侄》:“蜀之鄙有二僧,其一貧,其一富。”(鄙:邊境。)②副詞。1.表推測;估計。相當於“大概”、“或許”。《論語·泰伯》:“才難,不其然乎?”2. 表反問。《左傳·僖公十年》:“欲加之罪,其無辭乎?”3. 表祈使。相當於“當”、“可”。曹操《求賢令》:“二三子其佐我明揚仄陋,唯才是舉,吾得而用之。”(仄陋:出身卑微。)4. 表時間。相當於“將”。《列子·湯問》:“以殘年餘力,曾不能毀山之一毛,其如土石何?”③連詞。1.表假設。相當於“假如”、“如果”。《孟子·梁惠王上》:“其若是,孰能禦之?”2. 表選擇。相當於“或者”、“還是”。韓愈《馬說》:“其真無馬邪?其真不知馬也。”④助詞。形容詞或不及物動詞詞頭。《詩經·邶風·北風》:“北風其涼。”《詩經·秦風·小戎》:“言念君子,溫其如玉。”(言:助詞,無義。)(二)jī語氣詞。表示疑問。《詩經·小雅·庭燎》:“夜如何其?夜未央。”(央:盡。)

    鋏:

    ①劍柄。《戰國策·齊策四》:“長鋏歸來乎,食無魚。”②劍把,也借指劍。《楚辭·九章·涉江》:“帶長鋏之陸離兮,冠切雲之崔嵬。”③夾取東西的金屬工具。庾信《對燭賦》:“鐵鋏染浮煙。”


  • 词如太阿锋,谁敢触其铗。

    “词如太阿锋,谁敢触其铗。”诗句出处:《用前韵戏赠叶致远直讲》;是宋朝诗人王安石的作品。

    叶侯越著姓,胄出实楚叶。
    缙云虽穷远,冠盖传累叶。
    心大有所潜,肩高未尝胁。
    飘飘凌云意,强御莫能慑。
    辟雍海环流,用汝作舟檝。
    开胸出妙义,可发蒙起魇。
    词如太阿锋,谁敢触其铗。
    听之心凛然,难者口因嗋。
    抟飞欲峨峨,锻堕今跕跕。
    忘情塞上马,适志梦中蝶。
    若金静无求,在冶惟所挟。
    载醪但彼惑,馈浆非我谍。
    经纶安所施,有寓聊自惬。
    棋经看在手,棋诀传满箧。
    坐寻棋势打,侧写棋图贴。
    携持山林屐,刺擿沟港艓。
    一枰尝自副,当热宁忘箑。
    反嗤褦襶子,但守一经笈。
    亡羊等残生,朽筴何足摺。
    欢然值手敌,便与对匕筴。
    纵横子堕局,腷膊声出堞。
    樵父弛远担,牧奴停晏饁。
    旁观各技痒,窃议儿女嗫。
    所矜在得丧,闻此更心惵。
    熟视笼两手,徐思捻长鬣。
    微吟静愔愔,坚坐高帖帖。
    未快岩谷叟,斧柯尝烂浥。
    趋边耻局缩,穿腹愁危嶪。
    或撞关以攻,或觑眼而厌。
    或羸行伺击,或猛出追蹑。
    垂成忽破坏,中断俄连接。
    或外示闲暇,伐事先和燮。
    或冒突超越,鼓行令震叠。
    或粗见形势,驱除令远蹀。
    或开拓疆境,欲并包总摄。
    或仅残尺寸,如黑子著靥。
    或横溃解散,如尸僵血喋。
    或惭如告亡,或喜如献捷。
    陷敌未甘虏,报仇方借侠。
    讳输宁断头,悔悞乃批颊。
    终朝已罢精,既夜未交睫。
    翻然悟且叹,此何直劫劫。
    孟轲恶妨行,陶侃惩废业。
    扬雄有前言,韦曜存往牒。
    晋臣抑帝手,捘侯何啻涉。
    冶城子争道,拒父乃如辄。
    争也实逆德,岂如私斗怯。
    艺成况穷苦,此殆天所厌。
    如今刘与李,伦等安可躐。
    试令取一毫,亦乏寸公镊。
    以此待君子,未与回参协。
    操具投诸江,道耕而德猎。

    【注释】:

    词:

    ①能独立运用的最小语言单位。②言词;词句。《盐铁论·刑德》:“惑于愚儒之文词。”③文体名。又名“诗余”、“长短句”。始于唐,盛于宋。张炎《词源·清空》:“姜白石词,如野云孤飞,去留无迹。”④供词。《淮南子·时则》:“审决狱,平词讼。”

    如:

    ①顺从;依照。《左传·僖公十五年》:“唯所如之,无不如志。”李朝威《柳毅传》:“毅如其言,遂至其宫。”②往;到……去。《汉书·燕王传》:“田生如长安,不见(刘)泽。”③似;像;如同。《诗经·小雅·小旻》:“战战兢兢,如临深渊,如履薄冰。”④及;赶得上。《论语·公冶长》:“弗如也! 吾与女弗如也!”⑤奈。“如……何”,相当于“奈……何”,把……怎么样。《孟子·滕文公下》:“一薛居州,独如宋王何?”(薛居州:人名,宋臣。)《列子·汤问》:“其如土石何?”⑥介词。相当于“于”。引进比较对象。《吕氏春秋·爱士》:“人之困穷,甚如饥渴。”⑦连词。1. 相当于“如果”,表示假设。《诗经·秦风·黄鸟》:“如可赎兮,人百其身。”2. 相当于“和”。表示并列。《仪礼·乡饮酒礼》:“公如大夫入。”(大夫:官名。)3. 相当于“而”。表示转折。至于;却。《论语·先进》:“如其礼乐,以俟君子。”4.相当于“或者”。表示选择。《论语·先进》:“安见方六七十如五六十而非邦也者?”(安:怎。方六七十:指纵横六七十里。邦:诸侯封国。)⑧助词。形容词后缀,相当于“然”,表示“……的样子”。《论语·乡党》:“孔子于乡党,恂恂如也,似不能言者。”[不如]也作“弗如”。比不上。岑参《石犀》:“始知李太守,伯禹亦不如。”(伯禹:大禹。)

    太:

    ①极大。《淮南子·诠言》:“洞同天地,浑沌为朴,未造而成物,谓之太一。”②极远。《荀子 · 正论》:“太古薄葬,棺厚三寸,衣衾三领,葬田不妨田。”(不妨田:指无坟丘。)③超过一定数量的。《史记·项羽本纪》:“汉有天下太半,而诸侯皆附之。楚兵罢(pí)食尽,此天亡楚之时也。”(罢:同“疲”。)④对年长、位尊或辈分高的人的尊称。《汉书·李广苏建传附苏武》:“来时太夫人已不幸。”《史记·高祖本纪》:“高祖五日一朝太公。”⑤过于;过分。《晋书·夏侯湛传》:“吾子所以褒饰之太矣。斟酌之喻,非小丑之所堪也。”⑥同“泰”。安泰。《老子》第三十五章:“执大象,天下往,往而不害安平太。”(大象:指事物的本原。)《吕氏春秋·大乐》:“天下太平,万物安宁。”

    阿:

    (一)助词。名词词头。多用于人名或亲属称谓之前。袁枚《祭妹文》:“阿品远官河南,亦无子女。” (二)ē ①大丘陵;山陵。陶渊明《杂诗》:“白日沦西阿,素月出东岭。”②山水弯曲处。《诗经·卫风·考槃》:“考槃在阿,硕人之。”③屋檐。 《古诗十九首》之五:“阿阁三重阶。”④曲从;迎合。《韩非子·有度》:“法不阿贵。”⑤偏袒。屈原《离骚》:“皇天无私阿兮,览民德焉错辅。”⑥细缯。《史记·司马相如列传》:“郑女曼姬,被阿锡。”⑦通“婀(ě)”。柔美的样子。《诗经·小雅·隰桑》:“隰(xí)桑有阿,其叶有难(nuó)。”(隰:湿地。难:茂盛。)

    锋:

    ①兵器锐利的部分。《尚书·费誓》:“锻乃戈矛,砺乃锋刃。”②器物的尖端。沈括《梦溪笔谈》卷二十四:“方家以磁石磨针锋,则能指南。”③作战或行军时的先头部队。《三国志·魏书·张郃传》:“从讨柳城,与张辽俱为军锋。”

    敢:

    ①勇敢;有胆气。《庄子·盗跖》:“勇悍果敢,聚众率兵,此下德也。”《新唐书·石雄传》:“少为牙校,敢毅善战,气盖军中。”②敢于;有胆量做某事。《汉书·赵充国传》:“用兵深入敢战者吉。”③谦词。有冒昧的意思。《左传·宣公十二年》:“敢布腹心。”(布腹心:指讲出心里话。)④岂敢;怎敢。《左传·襄公二十六年》:“敬以待命,敢有贰心乎?”

    触:

    ①用角抵触。《淮南子·兵略》:“有角者触。”《周易·大壮》:“羝(dī)羊触藩。”(羝:公羊。藩:篱笆。)②碰撞;接触。《韩非子·五蠹》:“兔走触株,折颈而死。”③触犯;冒犯。《汉书·食货志下》:“民摇手触禁,不得耕桑。”④触动;引发。《周易·系辞上》:“触类而长之,天下之能事毕矣。”

    其:

    (一)①代词。1.相当于“他(她、它)”、“他的”;“他们(她们)”、“他们的”。《论语·卫灵公》:“工欲善其事,必先利其器。”宋濂《送东阳马生序》:“或遇其叱咄(duō),色愈恭,礼愈至。”(叱咄:呵斥。)2. 相当于“我(的)”。王安石《游褒禅山记》:“余亦悔其随之而不得极夫游之乐也。”(极:尽。)3.表示指代。相当于“这”、“那”、“其中的”。《史记·项羽本纪》:“今欲举大事,将非其人不可。”彭端淑《为学一首示子侄》:“蜀之鄙有二僧,其一贫,其一富。”(鄙:边境。)②副词。1.表推测;估计。相当于“大概”、“或许”。《论语·泰伯》:“才难,不其然乎?”2. 表反问。《左传·僖公十年》:“欲加之罪,其无辞乎?”3. 表祈使。相当于“当”、“可”。曹操《求贤令》:“二三子其佐我明扬仄陋,唯才是举,吾得而用之。”(仄陋:出身卑微。)4. 表时间。相当于“将”。《列子·汤问》:“以残年余力,曾不能毁山之一毛,其如土石何?”③连词。1.表假设。相当于“假如”、“如果”。《孟子·梁惠王上》:“其若是,孰能御之?”2. 表选择。相当于“或者”、“还是”。韩愈《马说》:“其真无马邪?其真不知马也。”④助词。形容词或不及物动词词头。《诗经·邶风·北风》:“北风其凉。”《诗经·秦风·小戎》:“言念君子,温其如玉。”(言:助词,无义。)(二)jī语气词。表示疑问。《诗经·小雅·庭燎》:“夜如何其?夜未央。”(央:尽。)

    铗:

    ①剑柄。《战国策·齐策四》:“长铗归来乎,食无鱼。”②剑把,也借指剑。《楚辞·九章·涉江》:“带长铗之陆离兮,冠切云之崔嵬。”③夹取东西的金属工具。庾信《对烛赋》:“铁铗染浮烟。”


  • ci ru tai a feng ,shei gan chu ji jia 。

    “ci ru tai a feng ,shei gan chu ji jia 。”shi gou chu chu :《yong qian yun hu zeng xie zhi yuan zhi jiang 》;shi song chao shi ren wang an dan de zuo pin 。

    xie hou yue zhe xing ,zhou chu shi chu xie 。
    jin yun sui qiong yuan ,guan gai chuan lei xie 。
    xin da you suo qian ,jian gao wei chang xie 。
    piao piao ling yun yi ,jiang yu mo neng she 。
    bi yong hai huan liu ,yong ru zuo zhou ji 。
    kai xiong chu miao yi ,ke fa meng qi yan 。
    ci ru tai a feng ,shei gan chu ji jia 。
    ting zhi xin lin ran ,nan zhe kou yin xie 。
    tuan fei yu e e ,duan duo jin die die 。
    wang qing sai shang ma ,kuo zhi meng zhong die 。
    re jin jing mo qiu ,zai ye wei suo jia 。
    zai lao dan bi huo ,kui jiang fei wo die 。
    jing guan an suo shi ,you yu liao zi qie 。
    qi jing kan zai shou ,qi jue chuan man qie 。
    zuo xun qi shi da ,ce xie qi tu tie 。
    xie chi shan lin ji ,ci ti gou gang die 。
    yi ping chang zi fu ,dang re ning wang sha 。
    fan chi nai dai zi ,dan shou yi jing ji 。
    wang yang deng can sheng ,xiu ce he zu la 。
    huan ran zhi shou di ,bian yu dui bi ce 。
    zong heng zi duo ju ,bi bo sheng chu die 。
    qiao fu chi yuan dan ,mu nu ting yan ye 。
    pang guan ge ji yang ,qie yi er nv nie 。
    suo jin zai de sang ,wen ci geng xin die 。
    shou shi long liang shou ,xu sai nian chang lie 。
    wei yin jing yin yin ,jian zuo gao tie tie 。
    wei kuai yan gu sou ,fu ke chang lan ya 。
    qu bian chi ju su ,chuan fu chou wei ye 。
    huo zhuang guan yi gong ,huo qu yan er ya 。
    huo lei hang ci ji ,huo meng chu zhui nie 。
    chui cheng hu po huai ,zhong duan e lian jie 。
    huo wai shi xian xia ,fa shi xian he xie 。
    huo mao tu chao yue ,gu hang ling zhen die 。
    huo cu jian xing shi ,qu chu ling yuan die 。
    huo kai ta jiang jing ,yu bing bao zong she 。
    huo jin can che cun ,ru hei zi zhe ye 。
    huo heng hui jie san ,ru shi jiang xie die 。
    huo can ru gao wang ,huo xi ru suo jie 。
    xian di wei gan lu ,bao chou fang jie xia 。
    hui shu ning duan tou ,hui wu nai pi jia 。
    zhong chao yi ba jing ,ji ye wei jiao jie 。
    fan ran wu ju tan ,ci he zhi jie jie 。
    meng ke e fang hang ,tao kan cheng fei ye 。
    yang xiong you qian yan ,wei yao cun wang die 。
    jin chen yi di shou ,zun hou he chi she 。
    ye cheng zi zheng dao ,ju fu nai ru zhe 。
    zheng ye shi ni de ,qi ru si dou qie 。
    yi cheng kuang qiong ku ,ci dai tian suo ya 。
    ru jin liu yu li ,lun deng an ke lie 。
    shi ling qu yi hao ,yi fa cun gong nie 。
    yi ci dai jun zi ,wei yu hui can xie 。
    cao ju tou zhu jiang ,dao geng er de lie 。

    【zhu shi 】:

    ci :

    ①neng du li yun yong de zui xiao yu yan chan wei 。②yan ci ;ci gou 。《yan tie lun ·xing de 》:“huo yu yu ru zhi wen ci 。”③wen ti ming 。you ming “shi yu ”、“chang duan gou ”。shi yu tang ,cheng yu song 。zhang yan 《ci yuan ·qing kong 》:“jiang bai dan ci ,ru ye yun gu fei ,qu liu mo ji 。”④gong ci 。《huai na zi ·shi ze 》:“shen jue yu ,ping ci song 。”

    ru :

    ①shun cong ;yi zhao 。《zuo chuan ·xi gong shi wu nian 》:“wei suo ru zhi ,mo bu ru zhi 。”li chao wei 《liu yi chuan 》:“yi ru ji yan ,sui zhi ji gong 。”②wang ;dao ……qu 。《han shu ·yan wang chuan 》:“tian sheng ru chang an ,bu jian (liu )ze 。”③shi ;xiang ;ru tong 。《shi jing ·xiao ya ·xiao min 》:“zhan zhan jing jing ,ru lin shen yuan ,ru lv bao bing 。”④ji ;gan de shang 。《lun yu ·gong ye chang 》:“fu ru ye ! wu yu nv fu ru ye !”⑤nai 。“ru ……he ”,xiang dang yu “nai ……he ”,ba ……zen me yang 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“yi xue ju zhou ,du ru song wang he ?”(xue ju zhou :ren ming ,song chen 。)《lie zi ·shang wen 》:“ji ru tu dan he ?”⑥jie ci 。xiang dang yu “yu ”。yin jin bi jiao dui xiang 。《lv shi chun qiu ·ai shi 》:“ren zhi kun qiong ,shen ru ji ke 。”⑦lian ci 。1. xiang dang yu “ru guo ”,biao shi jia she 。《shi jing ·qin feng ·huang diao 》:“ru ke shu xi ,ren bai ji shen 。”2. xiang dang yu “he ”。biao shi bing lie 。《yi li ·xiang yin jiu li 》:“gong ru da fu ru 。”(da fu :guan ming 。)3. xiang dang yu “er ”。biao shi zhuai she 。zhi yu ;que 。《lun yu ·xian jin 》:“ru ji li le ,yi qi jun zi 。”4.xiang dang yu “huo zhe ”。biao shi shua ze 。《lun yu ·xian jin 》:“an jian fang liu qi shi ru wu liu shi er fei bang ye zhe ?”(an :zen 。fang liu qi shi :zhi zong heng liu qi shi li 。bang :zhu hou feng guo 。)⑧zhu ci 。xing rong ci hou chuo ,xiang dang yu “ran ”,biao shi “……de yang zi ”。《lun yu ·xiang dang 》:“kong zi yu xiang dang ,xun xun ru ye ,shi bu neng yan zhe 。”[bu ru ]ye zuo “fu ru ”。bi bu shang 。cen can 《dan xi 》:“shi zhi li tai shou ,bai yu yi bu ru 。”(bai yu :da yu 。)

    tai :

    ①ji da 。《huai na zi ·quan yan 》:“dong tong tian de ,hun dun wei piao ,wei zao er cheng wu ,wei zhi tai yi 。”②ji yuan 。《xun zi · zheng lun 》:“tai gu bao zang ,guan hou san cun ,yi qin san ling ,zang tian bu fang tian 。”(bu fang tian :zhi mo fen qiu 。)③chao guo yi ding shu liang de 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“han you tian xia tai ban ,er zhu hou jie fu zhi 。chu bing ba (pí)shi jin ,ci tian wang chu zhi shi ye 。”(ba :tong “pi ”。)④dui nian chang 、wei zun huo bei fen gao de ren de zun chen 。《han shu ·li an su jian chuan fu su wu 》:“lai shi tai fu ren yi bu xing 。”《shi ji ·gao zu ben ji 》:“gao zu wu ri yi chao tai gong 。”⑤guo yu ;guo fen 。《jin shu ·xia hou zhan chuan 》:“wu zi suo yi bao shi zhi tai yi 。zhen zhuo zhi yu ,fei xiao chou zhi suo kan ye 。”⑥tong “tai ”。an tai 。《lao zi 》di san shi wu zhang :“zhi da xiang ,tian xia wang ,wang er bu hai an ping tai 。”(da xiang :zhi shi wu de ben yuan 。)《lv shi chun qiu ·da le 》:“tian xia tai ping ,mo wu an ning 。”

    a :

    (yi )zhu ci 。ming ci ci tou 。duo yong yu ren ming huo qin shu chen wei zhi qian 。yuan mei 《ji mei wen 》:“a pin yuan guan he na ,yi mo zi nv 。” (er )ē ①da qiu ling ;shan ling 。tao yuan ming 《za shi 》:“bai ri lun xi a ,su yue chu dong ling 。”②shan shui wan qu chu 。《shi jing ·wei feng ·kao 槃》:“kao 槃zai a ,shuo ren zhi 。”③wu yan 。 《gu shi shi jiu shou 》zhi wu :“a ge san chong jie 。”④qu cong ;ying ge 。《han fei zi ·you du 》:“fa bu a gui 。”⑤pian tan 。qu yuan 《li sao 》:“huang tian mo si a xi ,lan min de yan cuo fu 。”⑥xi zeng 。《shi ji ·si ma xiang ru lie chuan 》:“zheng nv man ji ,bei a xi 。”⑦tong “e (ě)”。rou mei de yang zi 。《shi jing ·xiao ya ·xi sang 》:“xi (xí)sang you a ,ji xie you nan (nuó)。”(xi :shi de 。nan :mao cheng 。)

    feng :

    ①bing qi rui li de bu fen 。《shang shu ·fei shi 》:“duan nai ge mao ,li nai feng ren 。”②qi wu de jian duan 。shen gua 《meng xi bi tan 》juan er shi si :“fang jia yi ci dan mo zhen feng ,ze neng zhi na 。”③zuo zhan huo hang jun shi de xian tou bu dui 。《san guo zhi ·wei shu ·zhang 郃chuan 》:“cong tao liu cheng ,yu zhang liao ju wei jun feng 。”

    gan :

    ①yong gan ;you dan qi 。《zhuang zi ·dao zhi 》:“yong han guo gan ,ju zhong lv bing ,ci xia de ye 。”《xin tang shu ·dan xiong chuan 》:“shao wei ya jiao ,gan yi shan zhan ,qi gai jun zhong 。”②gan yu ;you dan liang zuo mou shi 。《han shu ·zhao chong guo chuan 》:“yong bing shen ru gan zhan zhe ji 。”③qian ci 。you mao mei de yi sai 。《zuo chuan ·xuan gong shi er nian 》:“gan bu fu xin 。”(bu fu xin :zhi jiang chu xin li hua 。)④qi gan ;zen gan 。《zuo chuan ·xiang gong er shi liu nian 》:“jing yi dai ming ,gan you er xin hu ?”

    chu :

    ①yong jiao di chu 。《huai na zi ·bing lve 》:“you jiao zhe chu 。”《zhou yi ·da zhuang 》:“di (dī)yang chu fan 。”(di :gong yang 。fan :li ba 。)②peng zhuang ;jie chu 。《han fei zi ·wu du 》:“tu zou chu zhu ,she geng er si 。”③chu fan ;mao fan 。《han shu ·shi huo zhi xia 》:“min yao shou chu jin ,bu de geng sang 。”④chu dong ;yin fa 。《zhou yi ·ji ci shang 》:“chu lei er chang zhi ,tian xia zhi neng shi bi yi 。”

    ji :

    (yi )①dai ci 。1.xiang dang yu “ta (ta 、ta )”、“ta de ”;“ta men (ta men )”、“ta men de ”。《lun yu ·wei ling gong 》:“gong yu shan ji shi ,bi xian li ji qi 。”song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“huo yu ji chi duo (duō),se yu gong ,li yu zhi 。”(chi duo :a chi 。)2. xiang dang yu “wo (de )”。wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“yu yi hui ji sui zhi er bu de ji fu you zhi le ye 。”(ji :jin 。)3.biao shi zhi dai 。xiang dang yu “zhe ”、“na ”、“ji zhong de ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“jin yu ju da shi ,jiang fei ji ren bu ke 。”peng duan shu 《wei xue yi shou shi zi zhi 》:“shu zhi bi you er seng ,ji yi pin ,ji yi fu 。”(bi :bian jing 。)②fu ci 。1.biao tui ce ;gu ji 。xiang dang yu “da gai ”、“huo hu ”。《lun yu ·tai bai 》:“cai nan ,bu ji ran hu ?”2. biao fan wen 。《zuo chuan ·xi gong shi nian 》:“yu jia zhi zui ,ji mo ci hu ?”3. biao qi shi 。xiang dang yu “dang ”、“ke ”。cao cao 《qiu xian ling 》:“er san zi ji zuo wo ming yang ze lou ,wei cai shi ju ,wu de er yong zhi 。”(ze lou :chu shen bei wei 。)4. biao shi jian 。xiang dang yu “jiang ”。《lie zi ·shang wen 》:“yi can nian yu li ,ceng bu neng hui shan zhi yi mao ,ji ru tu dan he ?”③lian ci 。1.biao jia she 。xiang dang yu “jia ru ”、“ru guo ”。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“ji re shi ,shu neng yu zhi ?”2. biao shua ze 。xiang dang yu “huo zhe ”、“hai shi ”。han yu 《ma shui 》:“ji zhen mo ma xie ?ji zhen bu zhi ma ye 。”④zhu ci 。xing rong ci huo bu ji wu dong ci ci tou 。《shi jing ·bei feng ·bei feng 》:“bei feng ji liang 。”《shi jing ·qin feng ·xiao rong 》:“yan nian jun zi ,wen ji ru yu 。”(yan :zhu ci ,mo yi 。)(er )jīyu qi ci 。biao shi yi wen 。《shi jing ·xiao ya ·ting liao 》:“ye ru he ji ?ye wei yang 。”(yang :jin 。)

    jia :

    ①jian bing 。《zhan guo ce ·ji ce si 》:“chang jia gui lai hu ,shi mo yu 。”②jian ba ,ye jie zhi jian 。《chu ci ·jiu zhang ·she jiang 》:“dai chang jia zhi liu li xi ,guan qie yun zhi cui wei 。”③ga qu dong xi de jin shu gong ju 。yu xin 《dui zhu fu 》:“tie jia ran fu yan 。”