• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 艤船秦淮擔送我,雲此一可當十朋。

    “艤船秦淮擔送我,雲此一可當十朋。”詩句出處:《同王浚賢良賦龜得升字》;是宋朝詩人王安石的作品。

    世傳一尾龜百齡,此龜逮見隋唐興。
    雖然天幸免焦灼,想屢縮頸愁嚴凝。
    前年赴滿不量力,欲替鰲負三崚嶒。
    番禺使君邂逅見,知困簸蕩因嗟矜。
    疾呼餘且設網取,以組系首龜穿繩。
    北歸與俱度大庾,兩夫贔屭苦不勝。
    艤船秦淮擔送我,雲此一可當十朋。
    昔人寶龜謂神物,奉事稿骨尤兢兢。
    殘民滅國遞爭奪,有此乃敢司黎烝。
    於時睹甲別貴賤,太卜藏法傳昆仍。
    豈如元君須見夢,初知歡喜得未曾。
    自從九江罷納錫,眾漁賤棄秋不登。
    卜人官廢亦已久,果獵誰復知殊稱。
    今君此寶世莫識,我亦坐視心瞢瞢。
    搘床才堪比瓦礫,當粟孰肯捐鬥升。
    糝頭腥臊何足嗜,曳尾污穢適可憎。
    盛溲除聾豈必驗,蹈背出險安敢憑。
    刳腸以占幸無事,卷殼而食病未能。
    如聞翕息可視效,乃往有墮崖千層。
    仰窺朝陽俯引氣,亦得難老如岡陵。
    諒能學此真壽類,世論妄以蟲疑冰。
    嗟餘老矣倦呼吸,起晏光景難瞻承。
    但知故人所玩惜,每戒異物相侵陵。
    唯憂盜賊今好卜,夜半劫請無威懲。
    復恐嚵夫負之走,並竊老木為薪蒸。
    淺樊荒圃不可保,守視且寄鍾山僧。

    【註釋】:

    秦:

    ①周代諸侯國名。戰國時成為七雄之一。公元前221年統一瞭各諸侯國,建立中央集權制國傢。②朝代名。公元前221年,秦始皇統一中國,建立秦王朝,定都咸陽(今陜西省咸陽市東)。③陜西省的別稱。古指今天陜西甘肅一帶。杜甫《奉送嚴公入朝十韻》:“此生那老蜀,不死會歸秦。”

    淮:

    水名,即淮河。《孟子·滕文公下》:“水由地上行,江、淮、河、漢是也。”

    送:

    ①送;送行。《荀子·禮論》:“賓出,主人拜送。”岑參《白雪歌送武判官歸京》:“輪臺東門送君去。”(輪臺:地名。)②目送。《左傳·桓公元年》:“目逆而送之。”(逆:迎。)③運送;傳送。《墨子·雜守》:“外宅粟米畜產財物諸可以佐城者,送入城中。”王安石《元日》:“春風送暖入屠蘇。”(屠蘇:酒名。)④贈送。《儀禮·聘禮》:“賓再拜稽首送幣。”

    雲:

    ①同“雲2”。②說。《論語·子罕》:“牢曰:‘子雲:吾不試,故藝。’”(牢:人名。試:見用於朝廷。藝:多才藝。)③有。《荀子 ·法行》:“其雲益乎?”④代詞。如此。《史記·汲鄭列傳》:“汲、鄭亦雲,悲夫!”(汲、鄭:指汲黯、鄭當時二人。)⑤助詞。1. 用於句首。《詩經·鄭風·風雨》:“既見君子,雲胡不喜?”2. 用於句中。《後漢書·陳龜傳》:“雖歿(mò)軀體,無所雲補。”(歿:死。補:彌補。)⑥語氣詞。用於句末,表陳述語氣。《史記·伯夷列傳》:“餘登箕山,其上蓋有許由塚雲。”[雲雲]通“蕓蕓”。眾多貌。《莊子·在宥》:“萬物雲雲。”

    此:

    ①代詞。這;這個。《孟子·公孫醜下》:“彼一時,此一時也。”《禮記·禮運》:“此之謂大同。”②這樣;這般。庾信《哀江南賦》:“天何為而此醉。”③副詞。乃;則。《後漢書·黃瓊傳》:“必待堯舜之君,此為志士終無時矣。”

    一:

    ①數詞。《孟子·梁惠王上》:“吾何愛一牛?”(愛:吝惜。)《漢書·律歷志上》:“數者,一、十、百、千、萬也。”又表序數第一。《呂氏春秋·古樂》:“投足以歌八闋:一曰載民,二曰玄鳥。”(八闋:指舞樂的八章。載民、玄鳥:樂曲八章之名。)②專一。《荀子·勸學》:“螾無爪牙之利,筋骨之強,上食埃土,下飲黃泉,用心一也。”(螾:通“蚓”。蚯蚓。)③全;滿。《史記·淮陰侯列傳》:“至拜大將,乃韓信也,一軍皆驚。”④統一;使……一致。《史記·秦始皇本紀》:“一法度衡石丈尺。”⑤相同。《左傳·莊公十二年》:“天下之惡一也。”(惡:指惡人。)⑥整體。賈誼《新書·過秦上》:“合從締交,相與為一。”⑦古代哲學概念。指“道”及“道”所派生的“氣”。⑧副詞。1. 一概;都。《史記·孟嘗君列傳》:“食客數千人,無貴賤一與文等。”2. 一旦。《莊子·徐無鬼》:“一聞人之過,終身不忘。”(過:過失。)3. 乃;竟。《戰國策·齊策一》:“靖郭君之於寡人,一至於此乎?”⑨語氣詞。起加強語氣的作用。《孟子·梁惠王上》:“寡人恥之,願比死者一灑之。”⑩我國民族音樂記音符號之一。[一何]副詞。表示程度深。杜甫《石壕吏》:“吏呼一何怒,婦啼一何苦!”

    可:

    (一)①同意。《左傳·隱公三年》:“公曰:不可。”②正確。《史記·范雎蔡澤列傳》:“使以臣之言為可,願行而利其道;以臣之言為不可,久留臣無為也。”(使:如果。)③值得。白居易《賣炭翁》:“可憐身上衣正單,心憂炭賤願天寒。”④能夠;可以。《論語·公冶長》:“朽木不可雕也。”《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“庶曰:‘此人可就見,不可屈致也。’”⑤著實。《史記·田單列傳》:“吾懼燕(yān)人掘吾城外塚墓,僇(lù)先人,可為寒心。”(僇:通“戮”。殺。此指戮屍。)⑥適合;適宜。張翰《杖賦》:“方圓適意,洪細可乎。”李漁《笠翁一傢言·笠翁偶集·種植部》:“芙蕖則不然:自荷錢出水之日,便為點綴綠波;及其莖葉既生,則又日高日上……此皆言其可目者也。”⑦痊愈。董解元《西廂記諸宮調》卷三:“瘦得渾如削,百般醫療終難可。”(渾:簡直。)⑧當著,對著。周邦彥《南柯子》:“曉來階下按新聲,恰有一方明月可中庭。”(按:擊,奏。一方:一塊。)⑨副詞。1.表示估計,相當於“大約”。王維《洛陽女兒行》:“洛陽女兒對門居,才可容顏十五餘。”2. 表示轉折,相當於“卻”。李白《相逢行》:“相見情已深,未語可知心。”3. 表示反詰,相當於“豈”“哪”。《史記·項羽本紀》:“騅不逝兮可奈何!”方幹《山中言志》:“潛夫自有孤雲侶,可要王侯知姓名?”(潛夫:隱居的人。) (二)kè [可汗(hán)]亦作“可罕”。古代北方一些少數民族君主的稱號。古樂府《木蘭詩》:“昨夜見軍帖,可汗大點兵。”(軍帖:軍中文告。)

    當:

    (一)①面對;面向。王充《論衡·變動》:“盛夏之時,當風而立。”②正在某處。《墨子·兼愛下》:“然當今之時。”③相當於;抵得上。《史記·屈原賈生列傳》:“(張儀)乃曰:‘以一(張)儀而當漢中地,臣請往如楚。’”(如:到。)④抵擋;抵抗。《戰國策·齊策一》:“必一而當十,十而當百,百而當千。”⑤遮擋;擋住。《莊子·人間世》:“汝不知夫螳螂乎,怒其臂以當車轍。”⑥擔當;承受。《宋史·蕭註傳》:“敢當天下大事。”⑦擔任;充當。《晉書·熊遠傳》:“今當官者以理事為俗吏,奉法為苛刻。”⑧主管;掌管。《左傳·襄公二年》:“於是子罕當國。”⑨判決定罪。《史記·蒙恬列傳》:“當高罪死。”⑩適應;符合。《漢書·蓋寬饒傳》:“以言事不當意,而為文吏所詆挫。”(挫:屈辱。)(11)應該;應當。《後漢書·馬援傳》:“窮當益堅,老當益壯。”(12)介詞。引進時間或處所。相當於“就在”。《史記·項羽本紀》:“當是時,秦嘉已立景駒為楚王。”(是:此。) (二)dàng ①恰當;得當。《禮記· 樂記》:“古者天地順而四時當。”②當做。《戰國策·齊策四》:“安步以當車。”③器物的底部或頂端。《韓非子·外儲說右上》:“今有千金之玉卮(zhī),通而無當,可以盛水乎?”(卮:酒杯。)

    朋:

    ①古代貨幣單位。五貝為一串,兩串為一朋。一說兩貝為一朋。《詩經·小雅·菁菁者莪》:“既見君子,賜我百朋。”②朋友。李白《陳情贈友人》詩:“斯人無良朋。”③朋黨。東方朔《七諫·初放》:“群眾成朋兮,上浸以惑。”(浸:逐漸。)④勾結。屈原《離騷》:“世並舉而好朋兮。”⑤倫比。《詩經·唐風·椒聊》:“彼其之子,碩大無朋。”(其:語氣詞。之子:這個人。)⑥同,齊。《後漢書·李固杜喬傳》:“朋心合力。”


  • 舣船秦淮担送我,云此一可当十朋。

    “舣船秦淮担送我,云此一可当十朋。”诗句出处:《同王浚贤良赋龟得升字》;是宋朝诗人王安石的作品。

    世传一尾龟百龄,此龟逮见隋唐兴。
    虽然天幸免焦灼,想屡缩颈愁严凝。
    前年赴满不量力,欲替鳌负三崚嶒。
    番禺使君邂逅见,知困簸荡因嗟矜。
    疾呼余且设网取,以组系首龟穿绳。
    北归与俱度大庾,两夫贔屭苦不胜。
    舣船秦淮担送我,云此一可当十朋。
    昔人宝龟谓神物,奉事稿骨尤兢兢。
    残民灭国递争夺,有此乃敢司黎烝。
    於时睹甲别贵贱,太卜藏法传昆仍。
    岂如元君须见梦,初知欢喜得未曾。
    自从九江罢纳锡,众渔贱弃秋不登。
    卜人官废亦已久,果猎谁复知殊称。
    今君此宝世莫识,我亦坐视心瞢瞢。
    搘床才堪比瓦砾,当粟孰肯捐斗升。
    糁头腥臊何足嗜,曳尾污秽适可憎。
    盛溲除聋岂必验,蹈背出险安敢凭。
    刳肠以占幸无事,卷壳而食病未能。
    如闻翕息可视效,乃往有堕崖千层。
    仰窥朝阳俯引气,亦得难老如冈陵。
    谅能学此真寿类,世论妄以虫疑冰。
    嗟余老矣倦呼吸,起晏光景难瞻承。
    但知故人所玩惜,每戒异物相侵陵。
    唯忧盗贼今好卜,夜半劫请无威惩。
    复恐嚵夫负之走,并窃老木为薪蒸。
    浅樊荒圃不可保,守视且寄锺山僧。

    【注释】:

    秦:

    ①周代诸侯国名。战国时成为七雄之一。公元前221年统一了各诸侯国,建立中央集权制国家。②朝代名。公元前221年,秦始皇统一中国,建立秦王朝,定都咸阳(今陕西省咸阳市东)。③陕西省的别称。古指今天陕西甘肃一带。杜甫《奉送严公入朝十韵》:“此生那老蜀,不死会归秦。”

    淮:

    水名,即淮河。《孟子·滕文公下》:“水由地上行,江、淮、河、汉是也。”

    送:

    ①送;送行。《荀子·礼论》:“宾出,主人拜送。”岑参《白雪歌送武判官归京》:“轮台东门送君去。”(轮台:地名。)②目送。《左传·桓公元年》:“目逆而送之。”(逆:迎。)③运送;传送。《墨子·杂守》:“外宅粟米畜产财物诸可以佐城者,送入城中。”王安石《元日》:“春风送暖入屠苏。”(屠苏:酒名。)④赠送。《仪礼·聘礼》:“宾再拜稽首送币。”

    云:

    ①同“云2”。②说。《论语·子罕》:“牢曰:‘子云:吾不试,故艺。’”(牢:人名。试:见用于朝廷。艺:多才艺。)③有。《荀子 ·法行》:“其云益乎?”④代词。如此。《史记·汲郑列传》:“汲、郑亦云,悲夫!”(汲、郑:指汲黯、郑当时二人。)⑤助词。1. 用于句首。《诗经·郑风·风雨》:“既见君子,云胡不喜?”2. 用于句中。《后汉书·陈龟传》:“虽殁(mò)躯体,无所云补。”(殁:死。补:弥补。)⑥语气词。用于句末,表陈述语气。《史记·伯夷列传》:“余登箕山,其上盖有许由冢云。”[云云]通“芸芸”。众多貌。《庄子·在宥》:“万物云云。”

    此:

    ①代词。这;这个。《孟子·公孙丑下》:“彼一时,此一时也。”《礼记·礼运》:“此之谓大同。”②这样;这般。庾信《哀江南赋》:“天何为而此醉。”③副词。乃;则。《后汉书·黄琼传》:“必待尧舜之君,此为志士终无时矣。”

    一:

    ①数词。《孟子·梁惠王上》:“吾何爱一牛?”(爱:吝惜。)《汉书·律历志上》:“数者,一、十、百、千、万也。”又表序数第一。《吕氏春秋·古乐》:“投足以歌八阕:一曰载民,二曰玄鸟。”(八阕:指舞乐的八章。载民、玄鸟:乐曲八章之名。)②专一。《荀子·劝学》:“螾无爪牙之利,筋骨之强,上食埃土,下饮黄泉,用心一也。”(螾:通“蚓”。蚯蚓。)③全;满。《史记·淮阴侯列传》:“至拜大将,乃韩信也,一军皆惊。”④统一;使……一致。《史记·秦始皇本纪》:“一法度衡石丈尺。”⑤相同。《左传·庄公十二年》:“天下之恶一也。”(恶:指恶人。)⑥整体。贾谊《新书·过秦上》:“合从缔交,相与为一。”⑦古代哲学概念。指“道”及“道”所派生的“气”。⑧副词。1. 一概;都。《史记·孟尝君列传》:“食客数千人,无贵贱一与文等。”2. 一旦。《庄子·徐无鬼》:“一闻人之过,终身不忘。”(过:过失。)3. 乃;竟。《战国策·齐策一》:“靖郭君之于寡人,一至于此乎?”⑨语气词。起加强语气的作用。《孟子·梁惠王上》:“寡人耻之,愿比死者一洒之。”⑩我国民族音乐记音符号之一。[一何]副词。表示程度深。杜甫《石壕吏》:“吏呼一何怒,妇啼一何苦!”

    可:

    (一)①同意。《左传·隐公三年》:“公曰:不可。”②正确。《史记·范雎蔡泽列传》:“使以臣之言为可,愿行而利其道;以臣之言为不可,久留臣无为也。”(使:如果。)③值得。白居易《卖炭翁》:“可怜身上衣正单,心忧炭贱愿天寒。”④能够;可以。《论语·公冶长》:“朽木不可雕也。”《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“庶曰:‘此人可就见,不可屈致也。’”⑤着实。《史记·田单列传》:“吾惧燕(yān)人掘吾城外冢墓,僇(lù)先人,可为寒心。”(僇:通“戮”。杀。此指戮尸。)⑥适合;适宜。张翰《杖赋》:“方圆适意,洪细可乎。”李渔《笠翁一家言·笠翁偶集·种植部》:“芙蕖则不然:自荷钱出水之日,便为点缀绿波;及其茎叶既生,则又日高日上……此皆言其可目者也。”⑦痊愈。董解元《西厢记诸宫调》卷三:“瘦得浑如削,百般医疗终难可。”(浑:简直。)⑧当着,对着。周邦彦《南柯子》:“晓来阶下按新声,恰有一方明月可中庭。”(按:击,奏。一方:一块。)⑨副词。1.表示估计,相当于“大约”。王维《洛阳女儿行》:“洛阳女儿对门居,才可容颜十五余。”2. 表示转折,相当于“却”。李白《相逢行》:“相见情已深,未语可知心。”3. 表示反诘,相当于“岂”“哪”。《史记·项羽本纪》:“骓不逝兮可奈何!”方干《山中言志》:“潜夫自有孤云侣,可要王侯知姓名?”(潜夫:隐居的人。) (二)kè [可汗(hán)]亦作“可罕”。古代北方一些少数民族君主的称号。古乐府《木兰诗》:“昨夜见军帖,可汗大点兵。”(军帖:军中文告。)

    当:

    (一)①面对;面向。王充《论衡·变动》:“盛夏之时,当风而立。”②正在某处。《墨子·兼爱下》:“然当今之时。”③相当于;抵得上。《史记·屈原贾生列传》:“(张仪)乃曰:‘以一(张)仪而当汉中地,臣请往如楚。’”(如:到。)④抵挡;抵抗。《战国策·齐策一》:“必一而当十,十而当百,百而当千。”⑤遮挡;挡住。《庄子·人间世》:“汝不知夫螳螂乎,怒其臂以当车辙。”⑥担当;承受。《宋史·萧注传》:“敢当天下大事。”⑦担任;充当。《晋书·熊远传》:“今当官者以理事为俗吏,奉法为苛刻。”⑧主管;掌管。《左传·襄公二年》:“于是子罕当国。”⑨判决定罪。《史记·蒙恬列传》:“当高罪死。”⑩适应;符合。《汉书·盖宽饶传》:“以言事不当意,而为文吏所诋挫。”(挫:屈辱。)(11)应该;应当。《后汉书·马援传》:“穷当益坚,老当益壮。”(12)介词。引进时间或处所。相当于“就在”。《史记·项羽本纪》:“当是时,秦嘉已立景驹为楚王。”(是:此。) (二)dàng ①恰当;得当。《礼记· 乐记》:“古者天地顺而四时当。”②当做。《战国策·齐策四》:“安步以当车。”③器物的底部或顶端。《韩非子·外储说右上》:“今有千金之玉卮(zhī),通而无当,可以盛水乎?”(卮:酒杯。)

    朋:

    ①古代货币单位。五贝为一串,两串为一朋。一说两贝为一朋。《诗经·小雅·菁菁者莪》:“既见君子,赐我百朋。”②朋友。李白《陈情赠友人》诗:“斯人无良朋。”③朋党。东方朔《七谏·初放》:“群众成朋兮,上浸以惑。”(浸:逐渐。)④勾结。屈原《离骚》:“世并举而好朋兮。”⑤伦比。《诗经·唐风·椒聊》:“彼其之子,硕大无朋。”(其:语气词。之子:这个人。)⑥同,齐。《后汉书·李固杜乔传》:“朋心合力。”


  • yi chuan qin huai dan song wo ,yun ci yi ke dang shi peng 。

    “yi chuan qin huai dan song wo ,yun ci yi ke dang shi peng 。”shi gou chu chu :《tong wang jun xian liang fu gui de sheng zi 》;shi song chao shi ren wang an dan de zuo pin 。

    shi chuan yi wei gui bai ling ,ci gui dai jian sui tang xing 。
    sui ran tian xing mian jiao zhuo ,xiang lv su geng chou yan ning 。
    qian nian fu man bu liang li ,yu ti ao fu san ling ceng 。
    fan yu shi jun xie hou jian ,zhi kun bo dang yin jie jin 。
    ji hu yu ju she wang qu ,yi zu ji shou gui chuan sheng 。
    bei gui yu ju du da yu ,liang fu bi xi ku bu sheng 。
    yi chuan qin huai dan song wo ,yun ci yi ke dang shi peng 。
    xi ren bao gui wei shen wu ,feng shi gao gu you jing jing 。
    can min mie guo di zheng duo ,you ci nai gan si li zheng 。
    wu shi du jia bie gui jian ,tai bo cang fa chuan kun reng 。
    qi ru yuan jun xu jian meng ,chu zhi huan xi de wei ceng 。
    zi cong jiu jiang ba na xi ,zhong yu jian qi qiu bu deng 。
    bo ren guan fei yi yi jiu ,guo lie shei fu zhi shu chen 。
    jin jun ci bao shi mo shi ,wo yi zuo shi xin meng meng 。
    zhi chuang cai kan bi wa li ,dang su shu ken juan dou sheng 。
    san tou xing sao he zu shi ,ye wei wu hui kuo ke zeng 。
    cheng sou chu long qi bi yan ,dao bei chu xian an gan ping 。
    ku chang yi zhan xing mo shi ,juan ke er shi bing wei neng 。
    ru wen xi xi ke shi xiao ,nai wang you duo ya qian ceng 。
    yang kui chao yang fu yin qi ,yi de nan lao ru gang ling 。
    liang neng xue ci zhen shou lei ,shi lun wang yi chong yi bing 。
    jie yu lao yi juan hu xi ,qi yan guang jing nan zhan cheng 。
    dan zhi gu ren suo wan xi ,mei jie yi wu xiang qin ling 。
    wei you dao zei jin hao bo ,ye ban jie qing mo wei cheng 。
    fu kong chan fu fu zhi zou ,bing qie lao mu wei xin zheng 。
    jian fan huang pu bu ke bao ,shou shi ju ji zhong shan seng 。

    【zhu shi 】:

    qin :

    ①zhou dai zhu hou guo ming 。zhan guo shi cheng wei qi xiong zhi yi 。gong yuan qian 221nian tong yi le ge zhu hou guo ,jian li zhong yang ji quan zhi guo jia 。②chao dai ming 。gong yuan qian 221nian ,qin shi huang tong yi zhong guo ,jian li qin wang chao ,ding dou xian yang (jin shan xi sheng xian yang shi dong )。③shan xi sheng de bie chen 。gu zhi jin tian shan xi gan su yi dai 。du fu 《feng song yan gong ru chao shi yun 》:“ci sheng na lao shu ,bu si hui gui qin 。”

    huai :

    shui ming ,ji huai he 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“shui you de shang hang ,jiang 、huai 、he 、han shi ye 。”

    song :

    ①song ;song hang 。《xun zi ·li lun 》:“bin chu ,zhu ren bai song 。”cen can 《bai xue ge song wu pan guan gui jing 》:“lun tai dong men song jun qu 。”(lun tai :de ming 。)②mu song 。《zuo chuan ·huan gong yuan nian 》:“mu ni er song zhi 。”(ni :ying 。)③yun song ;chuan song 。《mo zi ·za shou 》:“wai zhai su mi chu chan cai wu zhu ke yi zuo cheng zhe ,song ru cheng zhong 。”wang an dan 《yuan ri 》:“chun feng song nuan ru tu su 。”(tu su :jiu ming 。)④zeng song 。《yi li ·pin li 》:“bin zai bai ji shou song bi 。”

    yun :

    ①tong “yun 2”。②shui 。《lun yu ·zi han 》:“lao yue :‘zi yun :wu bu shi ,gu yi 。’”(lao :ren ming 。shi :jian yong yu chao ting 。yi :duo cai yi 。)③you 。《xun zi ·fa hang 》:“ji yun yi hu ?”④dai ci 。ru ci 。《shi ji ·ji zheng lie chuan 》:“ji 、zheng yi yun ,bei fu !”(ji 、zheng :zhi ji an 、zheng dang shi er ren 。)⑤zhu ci 。1. yong yu gou shou 。《shi jing ·zheng feng ·feng yu 》:“ji jian jun zi ,yun hu bu xi ?”2. yong yu gou zhong 。《hou han shu ·chen gui chuan 》:“sui mo (mò)qu ti ,mo suo yun bu 。”(mo :si 。bu :mi bu 。)⑥yu qi ci 。yong yu gou mo ,biao chen shu yu qi 。《shi ji ·bai yi lie chuan 》:“yu deng ji shan ,ji shang gai you hu you zhong yun 。”[yun yun ]tong “yun yun ”。zhong duo mao 。《zhuang zi ·zai you 》:“mo wu yun yun 。”

    ci :

    ①dai ci 。zhe ;zhe ge 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“bi yi shi ,ci yi shi ye 。”《li ji ·li yun 》:“ci zhi wei da tong 。”②zhe yang ;zhe ban 。yu xin 《ai jiang na fu 》:“tian he wei er ci zui 。”③fu ci 。nai ;ze 。《hou han shu ·huang qiong chuan 》:“bi dai yao shun zhi jun ,ci wei zhi shi zhong mo shi yi 。”

    yi :

    ①shu ci 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“wu he ai yi niu ?”(ai :lin xi 。)《han shu ·lv li zhi shang 》:“shu zhe ,yi 、shi 、bai 、qian 、mo ye 。”you biao xu shu di yi 。《lv shi chun qiu ·gu le 》:“tou zu yi ge ba que :yi yue zai min ,er yue xuan diao 。”(ba que :zhi wu le de ba zhang 。zai min 、xuan diao :le qu ba zhang zhi ming 。)②zhuan yi 。《xun zi ·quan xue 》:“yin mo zhao ya zhi li ,jin gu zhi jiang ,shang shi ai tu ,xia yin huang quan ,yong xin yi ye 。”(yin :tong “yin ”。qiu yin 。)③quan ;man 。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“zhi bai da jiang ,nai han xin ye ,yi jun jie jing 。”④tong yi ;shi ……yi zhi 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“yi fa du heng dan zhang che 。”⑤xiang tong 。《zuo chuan ·zhuang gong shi er nian 》:“tian xia zhi e yi ye 。”(e :zhi e ren 。)⑥zheng ti 。gu yi 《xin shu ·guo qin shang 》:“ge cong di jiao ,xiang yu wei yi 。”⑦gu dai zhe xue gai nian 。zhi “dao ”ji “dao ”suo pa sheng de “qi ”。⑧fu ci 。1. yi gai ;dou 。《shi ji ·meng chang jun lie chuan 》:“shi ke shu qian ren ,mo gui jian yi yu wen deng 。”2. yi dan 。《zhuang zi ·xu mo gui 》:“yi wen ren zhi guo ,zhong shen bu wang 。”(guo :guo shi 。)3. nai ;jing 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“jing guo jun zhi yu gua ren ,yi zhi yu ci hu ?”⑨yu qi ci 。qi jia jiang yu qi de zuo yong 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“gua ren chi zhi ,yuan bi si zhe yi sa zhi 。”⑩wo guo min zu yin le ji yin fu hao zhi yi 。[yi he ]fu ci 。biao shi cheng du shen 。du fu 《dan hao li 》:“li hu yi he nu ,fu ti yi he ku !”

    ke :

    (yi )①tong yi 。《zuo chuan ·yin gong san nian 》:“gong yue :bu ke 。”②zheng que 。《shi ji ·fan ju cai ze lie chuan 》:“shi yi chen zhi yan wei ke ,yuan hang er li ji dao ;yi chen zhi yan wei bu ke ,jiu liu chen mo wei ye 。”(shi :ru guo 。)③zhi de 。bai ju yi 《mai tan weng 》:“ke lian shen shang yi zheng chan ,xin you tan jian yuan tian han 。”④neng gou ;ke yi 。《lun yu ·gong ye chang 》:“xiu mu bu ke diao ye 。”《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“shu yue :‘ci ren ke jiu jian ,bu ke qu zhi ye 。’”⑤zhao shi 。《shi ji ·tian chan lie chuan 》:“wu ju yan (yān)ren jue wu cheng wai zhong mu ,僇(lù)xian ren ,ke wei han xin 。”(僇:tong “lu ”。sha 。ci zhi lu shi 。)⑥kuo ge ;kuo yi 。zhang han 《zhang fu 》:“fang yuan kuo yi ,hong xi ke hu 。”li yu 《li weng yi jia yan ·li weng ou ji ·chong zhi bu 》:“fu qu ze bu ran :zi he qian chu shui zhi ri ,bian wei dian chuo lu bo ;ji ji jing xie ji sheng ,ze you ri gao ri shang ……ci jie yan ji ke mu zhe ye 。”⑦quan yu 。dong jie yuan 《xi xiang ji zhu gong diao 》juan san :“shou de hun ru xiao ,bai ban yi liao zhong nan ke 。”(hun :jian zhi 。)⑧dang zhao ,dui zhao 。zhou bang yan 《na ke zi 》:“xiao lai jie xia an xin sheng ,qia you yi fang ming yue ke zhong ting 。”(an :ji ,zou 。yi fang :yi kuai 。)⑨fu ci 。1.biao shi gu ji ,xiang dang yu “da yao ”。wang wei 《luo yang nv er hang 》:“luo yang nv er dui men ju ,cai ke rong yan shi wu yu 。”2. biao shi zhuai she ,xiang dang yu “que ”。li bai 《xiang feng hang 》:“xiang jian qing yi shen ,wei yu ke zhi xin 。”3. biao shi fan jie ,xiang dang yu “qi ”“na ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“zhui bu shi xi ke nai he !”fang gan 《shan zhong yan zhi 》:“qian fu zi you gu yun lv ,ke yao wang hou zhi xing ming ?”(qian fu :yin ju de ren 。) (er )kè [ke han (hán)]yi zuo “ke han ”。gu dai bei fang yi xie shao shu min zu jun zhu de chen hao 。gu le fu 《mu lan shi 》:“zuo ye jian jun tie ,ke han da dian bing 。”(jun tie :jun zhong wen gao 。)

    dang :

    (yi )①mian dui ;mian xiang 。wang chong 《lun heng ·bian dong 》:“cheng xia zhi shi ,dang feng er li 。”②zheng zai mou chu 。《mo zi ·jian ai xia 》:“ran dang jin zhi shi 。”③xiang dang yu ;di de shang 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“(zhang yi )nai yue :‘yi yi (zhang )yi er dang han zhong de ,chen qing wang ru chu 。’”(ru :dao 。)④di dang ;di kang 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“bi yi er dang shi ,shi er dang bai ,bai er dang qian 。”⑤zhe dang ;dang zhu 。《zhuang zi ·ren jian shi 》:“ru bu zhi fu tang lang hu ,nu ji bei yi dang che zhe 。”⑥dan dang ;cheng shou 。《song shi ·xiao zhu chuan 》:“gan dang tian xia da shi 。”⑦dan ren ;chong dang 。《jin shu ·xiong yuan chuan 》:“jin dang guan zhe yi li shi wei su li ,feng fa wei ke ke 。”⑧zhu guan ;zhang guan 。《zuo chuan ·xiang gong er nian 》:“yu shi zi han dang guo 。”⑨pan jue ding zui 。《shi ji ·meng tian lie chuan 》:“dang gao zui si 。”⑩kuo ying ;fu ge 。《han shu ·gai kuan rao chuan 》:“yi yan shi bu dang yi ,er wei wen li suo di cuo 。”(cuo :qu ru 。)(11)ying gai ;ying dang 。《hou han shu ·ma yuan chuan 》:“qiong dang yi jian ,lao dang yi zhuang 。”(12)jie ci 。yin jin shi jian huo chu suo 。xiang dang yu “jiu zai ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“dang shi shi ,qin jia yi li jing ju wei chu wang 。”(shi :ci 。) (er )dàng ①qia dang ;de dang 。《li ji · le ji 》:“gu zhe tian de shun er si shi dang 。”②dang zuo 。《zhan guo ce ·ji ce si 》:“an bu yi dang che 。”③qi wu de de bu huo ding duan 。《han fei zi ·wai chu shui you shang 》:“jin you qian jin zhi yu zhi (zhī),tong er mo dang ,ke yi cheng shui hu ?”(zhi :jiu bei 。)

    peng :

    ①gu dai huo bi chan wei 。wu bei wei yi chuan ,liang chuan wei yi peng 。yi shui liang bei wei yi peng 。《shi jing ·xiao ya ·jing jing zhe e 》:“ji jian jun zi ,ci wo bai peng 。”②peng you 。li bai 《chen qing zeng you ren 》shi :“si ren mo liang peng 。”③peng dang 。dong fang shuo 《qi jian ·chu fang 》:“qun zhong cheng peng xi ,shang jin yi huo 。”(jin :zhu jian 。)④gou jie 。qu yuan 《li sao 》:“shi bing ju er hao peng xi 。”⑤lun bi 。《shi jing ·tang feng ·jiao liao 》:“bi ji zhi zi ,shuo da mo peng 。”(ji :yu qi ci 。zhi zi :zhe ge ren 。)⑥tong ,ji 。《hou han shu ·li gu du qiao chuan 》:“peng xin ge li 。”