• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 周宗既滅,靡所止戾。

    “周宗既滅,靡所止戾。”詩句出處:《雨無正》;是先秦詩人詩經的作品。

    浩浩昊天,不駿其德。
    降喪饑饉,斬伐四國。
    旻天疾威,弗慮弗圖。
    舍彼有罪,既伏其辜。
    若此無罪,淪胥以鋪。

    周宗既滅,靡所止戾。
    正大夫離居,莫知我勚。
    三事大夫,莫肯夙夜。
    邦君諸侯,莫肯朝夕。
    庶曰式臧,覆出為惡。

    如何昊天,辟言不信。
    如彼行邁,則靡所臻。
    凡百君子,各敬爾身。
    胡不相畏,不畏於天。

    戎成不退,饑成不遂。
    則我暬禦,憯憯日瘁。
    凡百君子,莫肯用訊。
    聽言則答,譖言則退。

    哀哉不能言,匪舌是出,維躬是瘁。
    哿矣能言,巧言如流,俾躬處休。

    維曰於仕,孔棘且殆。
    雲不可使,得罪於天子。
    亦雲可使,怨及朋友。

    謂爾遷於王都,曰予未有室傢。
    鼠思泣血,無言不疾。
    昔爾出居,誰從作爾室。

    【註釋】:

    周:

    ①周遍;遍及。《國語·齊語》:“服牛軺馬,以周四方。”(軺:輕便馬車。一說“駕”。)《史記·秦始皇本紀》:“親巡天下,周覽遠方。”②周密。《孫子·謀攻》:“輔周則國必強,輔隙則國必弱。”③合。《韓非子·五蠹》:“是以天下之眾,其談言者務為辨,而不周於用。”④完備;周全。《左傳·文公三年》:“君子是以知秦穆之為君也,舉人之周也,與人主壹也。”(壹:專一。)⑤周濟;救濟。賈思勰《齊民要術序》:“周人之急。”⑥周圍;圓圈。楊炯《渾天賦》:“周三徑一,遠近乖於辰極。”(周三徑一:圓周與直徑之比。辰極:北極星。)⑦環繞;循環。《漢書·禮樂志》:“周而復始。”⑧指一定循環的時段。古指一年。《宋書·謝靈運傳》:“在郡一周,稱疾去職。”(稱疾:推說有病。)⑨朝代名。1.公元前十一世紀武王滅紂建立的王朝。又分為西周和東周。至公元前256年為秦所滅。2. 南北朝時宇文覺代西魏建立的王朝。史稱北周(公元557—581年)。3. 唐武後稱帝,改國號為周,止於中宗復位(公元690—705年)。4.五代時郭威代後漢稱帝,改國號為周,史稱後周(公元951—960年)。[周旋]1.運轉。《國語·越語下》:“蚤晏無失,以順天道,周旋無究。”(蚤:通“早”。無究:無窮。)2. 盤繞。王子一《誤入桃源》第二折:“山環水繞天臺洞,勢周旋,形曲折。”3. 交往應酬。曹操《與荀彧傷郭嘉書》:“郭奉孝年不滿四十,相與周旋十一年,險阻艱難皆共罹(lí)之。”(奉孝:郭嘉字。罹:遭受。)4.與敵人較量。蘇軾《和子由苦寒見寄》:“何時逐汝去? 與虜試周旋?”(逐:隨。虜:對敵人的蔑稱。)

    宗:

    ①宗廟;祖廟。《左傳·成公三年》:“首其請於寡君而以戮於宗。”②祖先;祖宗。《漢書 · 宣帝紀贊》:“功光祖宗,業垂後嗣。”③宗族。同祖稱宗。《左傳·僖公五年》:“晉,吾宗也,豈害我哉?”④本;主旨。《老子》:“言有宗,事有君。”⑤尊奉。《史記·孔子世傢》:“孔子佈衣,傳十餘世,學者宗之。”⑥被別人尊奉的事或人。班固《離騷序》:“其文宏博麗雅,為辭賦宗。”《新唐書·陳子昂傳》:“初為感遇詩三十八章,王適曰:是必為海內文宗。”⑦派別。《元史·釋老列傳序》:“惟所謂白雲宗、白蓮宗者,亦或頗通奸利。”

    既:

    ①盡;終瞭。《左傳·僖公二十二年》:“楚人未既濟。”②副詞。已經。《論語·陽貨》:“既得之,患失之。”(患:擔心。)③連詞。1. 常與“且”、“又”呼應,表示二種情況並存。《詩經·大雅·烝民》:“既明且哲,以保其身。”2. 則;就。《論語·季氏》:“既來之,則安之。”

    滅:

    ①[動]熄滅。《韓非子·說林上》:“失火而取水於海,海水雖多,火必不~矣,遠水不救近火也。”②[動]消滅。《戰國策·魏策四》:“秦~韓亡魏。”③[動]消失。杜甫《戲為六絕句》:“爾曹身與名俱~,不廢江河萬古流。”④[動]磨滅。王安石《遊褒禪山記》:“有碑仆道,其文漫~。”⑤[形]昏暗。柳宗元《小石潭記》:“潭西南而望,鬥折蛇行,明~可見。”

    靡:

    (一)①奢侈;浪費。《墨子·節葬》:“此為輟民之事,靡民之財,不可勝計也。”(輟:停止。)②消滅。《荀子·大略》:“害靡國傢。”③損壞;磨損。《國語·越語下》:“靡王躬身。”④分;散。《周易·中孚》:“吾與爾靡之。” (二)mǐ ①倒伏;倒下。《左傳·莊公十年》:“吾視其轍亂,望其旗靡。”②無;沒有。《詩經·邶風·泉水》:“有懷於衛,靡曰不思。”③細膩;細密。枚乘《七發》:“膚色靡曼。”(曼:滑潤而有光澤。)④華麗;美麗。《莊子·天下》:“不侈於後世,不靡於萬物。” (三)mó 通“摩”。磨擦;接觸。《莊子·馬蹄》:“喜則交頸相靡,怒則分背相踶(dì)。”(踶:踢。)

    所:

    ①處所;位置;地方。《墨子·號令》:“夜以火指鼓所。”《詩經·豳風·九罭》:“鴻飛遵渚(zhǔ),公歸無所。”(遵:沿著。渚:水中的沙洲。)②元、明時駐軍的一種建制。《明史·兵志二》:“度(duó)要害地,系一郡者設所,連郡者設衛。”(度:估量。)③不定數詞,附在數量詞後表示概數。《史記·李將軍列傳》:“未到匈奴陳二裡所,止。”(陳:同“陣”。)④量詞。計算房舍及其他處所。《宋書 ·沈慶之傳》:“居清明門外,有宅四所,室宇甚麗。”《史記·扁鵲倉公列傳》:“刺足陽明脈,左右各三所。”⑤助詞。用在動詞前,組成名詞性短語。1. 動詞後不再出現表事物的詞。《荀子·榮辱》:“此小人之所務而君子所不為也。”2. 動詞後用“者”或“的”表示事物。《戰國策·齊策四》:“視吾傢所寡有者。”3. 動詞後仍出現表事物的詞。《史記·項羽本紀》:“獨籍所殺漢軍數百人。”⑥助詞。放在動詞前表示被動,多與“為”配合使用。《漢書·黃霸傳》:“食於道旁,乃為烏所盜肉。”(烏:烏鴉。)[所以]1.表示原因。《史記·廉頗藺相如列傳》:“吾所以為此者,以先國傢之急而後私仇也。”2. 表示使用的東西。《墨子·公輸》:“吾知所以距子矣,吾不言。”(距:同“拒”。)3. 表示方法或憑借。《荀子·議兵》:“彼兵者,所以禁暴除害也。”

    止:

    ①腳。後作“趾”。《漢書·刑法志》:“當斬左止者,笞(chī)五百。”(笞:用竹板打。)②至;到。朱熹《乙卯八月晦日浮翠亭次叔通韻》:“群賢亦戾止,共此一日閑。”(戾:到達。)③停止。《莊子·齊物論》:“曩(nǎng)子行,今子止。”(曩:以往。子:您。)④禁止;阻止《韓非子·有度》:“止詐偽,莫如刑。”⑤停留。《徐霞客遊記·遊黃山記》:“復從峽度棧以上,止文殊院。”(棧:棧道。)⑥居住;棲息。《論語·微子》:“止子路宿。”《詩經 · 秦風·黃鳥》:“交交黃鳥,止於桑。”(交交:鳥鳴聲。)⑦副詞。隻是;僅僅。《莊子·天運》:“止可以一宿,而不可久處。”柳宗元《三戒·黔之驢》:“虎因喜,計之曰:‘技止此耳。’”⑧語氣詞。《詩經·小雅·車舝》:“高山仰止,景行行止。”(景行:大道。)

    戾:

    ①彎曲。《呂氏春秋·盡數》:“飲必小咽,端直無戾。”②違背。《後漢書·范升傳》:“今動與時戾,事與道反。”《淮南子· 覽冥》:“舉事戾蒼天。”③乖張;乖戾。不講情理。《荀子·榮辱》:“猛貪而戾。”④暴虐;兇暴。《韓非子·五蠹》:“故罰薄不為慈,嚴誅不為戾。”⑤罪過;災禍。《左傳·文公四年》:“其敢幹大禮以自取戾?”(幹:冒犯。)⑥至;到。《詩經·大雅·旱麓》:“鳶飛戾天,魚躍於淵。”⑦猛烈。潘嶽《秋興賦》:“庭樹槭以灑落兮,勁風戾而吹帷。”(槭:樹枝光禿貌。)⑧安定。《詩經·大雅·桑柔》:“民之未戾,職盜為寇。”《左傳·襄公二十九年》:“其必使子產息之,乃猶可以戾,不然將亡矣。”⑨通“癘”。瘟疫。《墨子·天志中》:“是以天之為寒熱也,節四時調陰陽雨露也,時五谷孰(熟),六畜遂,疾菑戾疫兇饑則不至。”


  • 周宗既灭,靡所止戾。

    “周宗既灭,靡所止戾。”诗句出处:《雨无正》;是先秦诗人诗经的作品。

    浩浩昊天,不骏其德。
    降丧饥馑,斩伐四国。
    旻天疾威,弗虑弗图。
    舍彼有罪,既伏其辜。
    若此无罪,沦胥以铺。

    周宗既灭,靡所止戾。
    正大夫离居,莫知我勚。
    三事大夫,莫肯夙夜。
    邦君诸侯,莫肯朝夕。
    庶曰式臧,覆出为恶。

    如何昊天,辟言不信。
    如彼行迈,则靡所臻。
    凡百君子,各敬尔身。
    胡不相畏,不畏于天。

    戎成不退,饥成不遂。
    则我暬御,憯憯日瘁。
    凡百君子,莫肯用讯。
    听言则答,谮言则退。

    哀哉不能言,匪舌是出,维躬是瘁。
    哿矣能言,巧言如流,俾躬处休。

    维曰于仕,孔棘且殆。
    云不可使,得罪于天子。
    亦云可使,怨及朋友。

    谓尔迁于王都,曰予未有室家。
    鼠思泣血,无言不疾。
    昔尔出居,谁从作尔室。

    【注释】:

    周:

    ①周遍;遍及。《国语·齐语》:“服牛轺马,以周四方。”(轺:轻便马车。一说“驾”。)《史记·秦始皇本纪》:“亲巡天下,周览远方。”②周密。《孙子·谋攻》:“辅周则国必强,辅隙则国必弱。”③合。《韩非子·五蠹》:“是以天下之众,其谈言者务为辨,而不周于用。”④完备;周全。《左传·文公三年》:“君子是以知秦穆之为君也,举人之周也,与人主壹也。”(壹:专一。)⑤周济;救济。贾思勰《齐民要术序》:“周人之急。”⑥周围;圆圈。杨炯《浑天赋》:“周三径一,远近乖于辰极。”(周三径一:圆周与直径之比。辰极:北极星。)⑦环绕;循环。《汉书·礼乐志》:“周而复始。”⑧指一定循环的时段。古指一年。《宋书·谢灵运传》:“在郡一周,称疾去职。”(称疾:推说有病。)⑨朝代名。1.公元前十一世纪武王灭纣建立的王朝。又分为西周和东周。至公元前256年为秦所灭。2. 南北朝时宇文觉代西魏建立的王朝。史称北周(公元557—581年)。3. 唐武后称帝,改国号为周,止于中宗复位(公元690—705年)。4.五代时郭威代后汉称帝,改国号为周,史称后周(公元951—960年)。[周旋]1.运转。《国语·越语下》:“蚤晏无失,以顺天道,周旋无究。”(蚤:通“早”。无究:无穷。)2. 盘绕。王子一《误入桃源》第二折:“山环水绕天台洞,势周旋,形曲折。”3. 交往应酬。曹操《与荀彧伤郭嘉书》:“郭奉孝年不满四十,相与周旋十一年,险阻艰难皆共罹(lí)之。”(奉孝:郭嘉字。罹:遭受。)4.与敌人较量。苏轼《和子由苦寒见寄》:“何时逐汝去? 与虏试周旋?”(逐:随。虏:对敌人的蔑称。)

    宗:

    ①宗庙;祖庙。《左传·成公三年》:“首其请于寡君而以戮于宗。”②祖先;祖宗。《汉书 · 宣帝纪赞》:“功光祖宗,业垂后嗣。”③宗族。同祖称宗。《左传·僖公五年》:“晋,吾宗也,岂害我哉?”④本;主旨。《老子》:“言有宗,事有君。”⑤尊奉。《史记·孔子世家》:“孔子布衣,传十余世,学者宗之。”⑥被别人尊奉的事或人。班固《离骚序》:“其文宏博丽雅,为辞赋宗。”《新唐书·陈子昂传》:“初为感遇诗三十八章,王适曰:是必为海内文宗。”⑦派别。《元史·释老列传序》:“惟所谓白云宗、白莲宗者,亦或颇通奸利。”

    既:

    ①尽;终了。《左传·僖公二十二年》:“楚人未既济。”②副词。已经。《论语·阳货》:“既得之,患失之。”(患:担心。)③连词。1. 常与“且”、“又”呼应,表示二种情况并存。《诗经·大雅·烝民》:“既明且哲,以保其身。”2. 则;就。《论语·季氏》:“既来之,则安之。”

    灭:

    ①[动]熄灭。《韩非子·说林上》:“失火而取水于海,海水虽多,火必不~矣,远水不救近火也。”②[动]消灭。《战国策·魏策四》:“秦~韩亡魏。”③[动]消失。杜甫《戏为六绝句》:“尔曹身与名俱~,不废江河万古流。”④[动]磨灭。王安石《游褒禅山记》:“有碑仆道,其文漫~。”⑤[形]昏暗。柳宗元《小石潭记》:“潭西南而望,斗折蛇行,明~可见。”

    靡:

    (一)①奢侈;浪费。《墨子·节葬》:“此为辍民之事,靡民之财,不可胜计也。”(辍:停止。)②消灭。《荀子·大略》:“害靡国家。”③损坏;磨损。《国语·越语下》:“靡王躬身。”④分;散。《周易·中孚》:“吾与尔靡之。” (二)mǐ ①倒伏;倒下。《左传·庄公十年》:“吾视其辙乱,望其旗靡。”②无;没有。《诗经·邶风·泉水》:“有怀于卫,靡曰不思。”③细腻;细密。枚乘《七发》:“肤色靡曼。”(曼:滑润而有光泽。)④华丽;美丽。《庄子·天下》:“不侈于后世,不靡于万物。” (三)mó 通“摩”。磨擦;接触。《庄子·马蹄》:“喜则交颈相靡,怒则分背相踶(dì)。”(踶:踢。)

    所:

    ①处所;位置;地方。《墨子·号令》:“夜以火指鼓所。”《诗经·豳风·九罭》:“鸿飞遵渚(zhǔ),公归无所。”(遵:沿着。渚:水中的沙洲。)②元、明时驻军的一种建制。《明史·兵志二》:“度(duó)要害地,系一郡者设所,连郡者设卫。”(度:估量。)③不定数词,附在数量词后表示概数。《史记·李将军列传》:“未到匈奴陈二里所,止。”(陈:同“阵”。)④量词。计算房舍及其他处所。《宋书 ·沈庆之传》:“居清明门外,有宅四所,室宇甚丽。”《史记·扁鹊仓公列传》:“刺足阳明脉,左右各三所。”⑤助词。用在动词前,组成名词性短语。1. 动词后不再出现表事物的词。《荀子·荣辱》:“此小人之所务而君子所不为也。”2. 动词后用“者”或“的”表示事物。《战国策·齐策四》:“视吾家所寡有者。”3. 动词后仍出现表事物的词。《史记·项羽本纪》:“独籍所杀汉军数百人。”⑥助词。放在动词前表示被动,多与“为”配合使用。《汉书·黄霸传》:“食于道旁,乃为乌所盗肉。”(乌:乌鸦。)[所以]1.表示原因。《史记·廉颇蔺相如列传》:“吾所以为此者,以先国家之急而后私仇也。”2. 表示使用的东西。《墨子·公输》:“吾知所以距子矣,吾不言。”(距:同“拒”。)3. 表示方法或凭借。《荀子·议兵》:“彼兵者,所以禁暴除害也。”

    止:

    ①脚。后作“趾”。《汉书·刑法志》:“当斩左止者,笞(chī)五百。”(笞:用竹板打。)②至;到。朱熹《乙卯八月晦日浮翠亭次叔通韵》:“群贤亦戾止,共此一日闲。”(戾:到达。)③停止。《庄子·齐物论》:“曩(nǎng)子行,今子止。”(曩:以往。子:您。)④禁止;阻止《韩非子·有度》:“止诈伪,莫如刑。”⑤停留。《徐霞客游记·游黄山记》:“复从峡度栈以上,止文殊院。”(栈:栈道。)⑥居住;栖息。《论语·微子》:“止子路宿。”《诗经 · 秦风·黄鸟》:“交交黄鸟,止于桑。”(交交:鸟鸣声。)⑦副词。只是;仅仅。《庄子·天运》:“止可以一宿,而不可久处。”柳宗元《三戒·黔之驴》:“虎因喜,计之曰:‘技止此耳。’”⑧语气词。《诗经·小雅·车舝》:“高山仰止,景行行止。”(景行:大道。)

    戾:

    ①弯曲。《吕氏春秋·尽数》:“饮必小咽,端直无戾。”②违背。《后汉书·范升传》:“今动与时戾,事与道反。”《淮南子· 览冥》:“举事戾苍天。”③乖张;乖戾。不讲情理。《荀子·荣辱》:“猛贪而戾。”④暴虐;凶暴。《韩非子·五蠹》:“故罚薄不为慈,严诛不为戾。”⑤罪过;灾祸。《左传·文公四年》:“其敢干大礼以自取戾?”(干:冒犯。)⑥至;到。《诗经·大雅·旱麓》:“鸢飞戾天,鱼跃于渊。”⑦猛烈。潘岳《秋兴赋》:“庭树槭以洒落兮,劲风戾而吹帷。”(槭:树枝光秃貌。)⑧安定。《诗经·大雅·桑柔》:“民之未戾,职盗为寇。”《左传·襄公二十九年》:“其必使子产息之,乃犹可以戾,不然将亡矣。”⑨通“疠”。瘟疫。《墨子·天志中》:“是以天之为寒热也,节四时调阴阳雨露也,时五谷孰(熟),六畜遂,疾菑戾疫凶饥则不至。”


  • zhou zong ji mie ,mi suo zhi li 。

    “zhou zong ji mie ,mi suo zhi li 。”shi gou chu chu :《yu mo zheng 》;shi xian qin shi ren shi jing de zuo pin 。

    hao hao hao tian ,bu jun ji de 。
    jiang sang ji jin ,zhan fa si guo 。
    min tian ji wei ,fu lv fu tu 。
    she bi you zui ,ji fu ji gu 。
    re ci mo zui ,lun xu yi pu 。

    zhou zong ji mie ,mi suo zhi li 。
    zheng da fu li ju ,mo zhi wo yi 。
    san shi da fu ,mo ken su ye 。
    bang jun zhu hou ,mo ken chao xi 。
    shu yue shi zang ,fu chu wei e 。

    ru he hao tian ,bi yan bu xin 。
    ru bi hang mai ,ze mi suo zhen 。
    fan bai jun zi ,ge jing er shen 。
    hu bu xiang wei ,bu wei yu tian 。

    rong cheng bu tui ,ji cheng bu sui 。
    ze wo xie yu ,can can ri cui 。
    fan bai jun zi ,mo ken yong xun 。
    ting yan ze da ,zen yan ze tui 。

    ai zai bu neng yan ,fei she shi chu ,wei gong shi cui 。
    ge yi neng yan ,qiao yan ru liu ,bi gong chu xiu 。

    wei yue yu shi ,kong ji ju dai 。
    yun bu ke shi ,de zui yu tian zi 。
    yi yun ke shi ,yuan ji peng you 。

    wei er qian yu wang dou ,yue yu wei you shi jia 。
    shu sai qi xie ,mo yan bu ji 。
    xi er chu ju ,shei cong zuo er shi 。

    【zhu shi 】:

    zhou :

    ①zhou bian ;bian ji 。《guo yu ·ji yu 》:“fu niu yao ma ,yi zhou si fang 。”(yao :qing bian ma che 。yi shui “jia ”。)《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“qin xun tian xia ,zhou lan yuan fang 。”②zhou mi 。《sun zi ·mou gong 》:“fu zhou ze guo bi jiang ,fu xi ze guo bi ruo 。”③ge 。《han fei zi ·wu du 》:“shi yi tian xia zhi zhong ,ji tan yan zhe wu wei bian ,er bu zhou yu yong 。”④wan bei ;zhou quan 。《zuo chuan ·wen gong san nian 》:“jun zi shi yi zhi qin mu zhi wei jun ye ,ju ren zhi zhou ye ,yu ren zhu yi ye 。”(yi :zhuan yi 。)⑤zhou ji ;jiu ji 。gu sai xie 《ji min yao shu xu 》:“zhou ren zhi ji 。”⑥zhou wei ;yuan juan 。yang jiong 《hun tian fu 》:“zhou san jing yi ,yuan jin guai yu chen ji 。”(zhou san jing yi :yuan zhou yu zhi jing zhi bi 。chen ji :bei ji xing 。)⑦huan rao ;xun huan 。《han shu ·li le zhi 》:“zhou er fu shi 。”⑧zhi yi ding xun huan de shi duan 。gu zhi yi nian 。《song shu ·xie ling yun chuan 》:“zai jun yi zhou ,chen ji qu zhi 。”(chen ji :tui shui you bing 。)⑨chao dai ming 。1.gong yuan qian shi yi shi ji wu wang mie zhou jian li de wang chao 。you fen wei xi zhou he dong zhou 。zhi gong yuan qian 256nian wei qin suo mie 。2. na bei chao shi yu wen jiao dai xi wei jian li de wang chao 。shi chen bei zhou (gong yuan 557—581nian )。3. tang wu hou chen di ,gai guo hao wei zhou ,zhi yu zhong zong fu wei (gong yuan 690—705nian )。4.wu dai shi guo wei dai hou han chen di ,gai guo hao wei zhou ,shi chen hou zhou (gong yuan 951—960nian )。[zhou xuan ]1.yun zhuai 。《guo yu ·yue yu xia 》:“zao yan mo shi ,yi shun tian dao ,zhou xuan mo jiu 。”(zao :tong “zao ”。mo jiu :mo qiong 。)2. pan rao 。wang zi yi 《wu ru tao yuan 》di er she :“shan huan shui rao tian tai dong ,shi zhou xuan ,xing qu she 。”3. jiao wang ying chou 。cao cao 《yu xun yu shang guo jia shu 》:“guo feng xiao nian bu man si shi ,xiang yu zhou xuan shi yi nian ,xian zu jian nan jie gong li (lí)zhi 。”(feng xiao :guo jia zi 。li :zao shou 。)4.yu di ren jiao liang 。su shi 《he zi you ku han jian ji 》:“he shi zhu ru qu ? yu lu shi zhou xuan ?”(zhu :sui 。lu :dui di ren de mie chen 。)

    zong :

    ①zong miao ;zu miao 。《zuo chuan ·cheng gong san nian 》:“shou ji qing yu gua jun er yi lu yu zong 。”②zu xian ;zu zong 。《han shu · xuan di ji zan 》:“gong guang zu zong ,ye chui hou si 。”③zong zu 。tong zu chen zong 。《zuo chuan ·xi gong wu nian 》:“jin ,wu zong ye ,qi hai wo zai ?”④ben ;zhu zhi 。《lao zi 》:“yan you zong ,shi you jun 。”⑤zun feng 。《shi ji ·kong zi shi jia 》:“kong zi bu yi ,chuan shi yu shi ,xue zhe zong zhi 。”⑥bei bie ren zun feng de shi huo ren 。ban gu 《li sao xu 》:“ji wen hong bo li ya ,wei ci fu zong 。”《xin tang shu ·chen zi ang chuan 》:“chu wei gan yu shi san shi ba zhang ,wang kuo yue :shi bi wei hai nei wen zong 。”⑦pa bie 。《yuan shi ·shi lao lie chuan xu 》:“wei suo wei bai yun zong 、bai lian zong zhe ,yi huo po tong jian li 。”

    ji :

    ①jin ;zhong le 。《zuo chuan ·xi gong er shi er nian 》:“chu ren wei ji ji 。”②fu ci 。yi jing 。《lun yu ·yang huo 》:“ji de zhi ,huan shi zhi 。”(huan :dan xin 。)③lian ci 。1. chang yu “ju ”、“you ”hu ying ,biao shi er chong qing kuang bing cun 。《shi jing ·da ya ·zheng min 》:“ji ming ju zhe ,yi bao ji shen 。”2. ze ;jiu 。《lun yu ·ji shi 》:“ji lai zhi ,ze an zhi 。”

    mie :

    ①[dong ]xi mie 。《han fei zi ·shui lin shang 》:“shi huo er qu shui yu hai ,hai shui sui duo ,huo bi bu ~yi ,yuan shui bu jiu jin huo ye 。”②[dong ]xiao mie 。《zhan guo ce ·wei ce si 》:“qin ~han wang wei 。”③[dong ]xiao shi 。du fu 《hu wei liu jue gou 》:“er cao shen yu ming ju ~,bu fei jiang he mo gu liu 。”④[dong ]mo mie 。wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“you bei pu dao ,ji wen man ~。”⑤[xing ]hun an 。liu zong yuan 《xiao dan tan ji 》:“tan xi na er wang ,dou she she hang ,ming ~ke jian 。”

    mi :

    (yi )①she chi ;lang fei 。《mo zi ·jie zang 》:“ci wei chuo min zhi shi ,mi min zhi cai ,bu ke sheng ji ye 。”(chuo :ting zhi 。)②xiao mie 。《xun zi ·da lve 》:“hai mi guo jia 。”③sun huai ;mo sun 。《guo yu ·yue yu xia 》:“mi wang gong shen 。”④fen ;san 。《zhou yi ·zhong fu 》:“wu yu er mi zhi 。” (er )mǐ ①dao fu ;dao xia 。《zuo chuan ·zhuang gong shi nian 》:“wu shi ji zhe luan ,wang ji qi mi 。”②mo ;mei you 。《shi jing ·bei feng ·quan shui 》:“you huai yu wei ,mi yue bu sai 。”③xi ni ;xi mi 。mei cheng 《qi fa 》:“fu se mi man 。”(man :hua run er you guang ze 。)④hua li ;mei li 。《zhuang zi ·tian xia 》:“bu chi yu hou shi ,bu mi yu mo wu 。” (san )mó tong “ma ”。mo ca ;jie chu 。《zhuang zi ·ma ti 》:“xi ze jiao geng xiang mi ,nu ze fen bei xiang chi (dì)。”(chi :ti 。)

    suo :

    ①chu suo ;wei zhi ;de fang 。《mo zi ·hao ling 》:“ye yi huo zhi gu suo 。”《shi jing ·bin feng ·jiu yu 》:“hong fei zun zhu (zhǔ),gong gui mo suo 。”(zun :yan zhao 。zhu :shui zhong de sha zhou 。)②yuan 、ming shi zhu jun de yi chong jian zhi 。《ming shi ·bing zhi er 》:“du (duó)yao hai de ,ji yi jun zhe she suo ,lian jun zhe she wei 。”(du :gu liang 。)③bu ding shu ci ,fu zai shu liang ci hou biao shi gai shu 。《shi ji ·li jiang jun lie chuan 》:“wei dao xiong nu chen er li suo ,zhi 。”(chen :tong “zhen ”。)④liang ci 。ji suan fang she ji ji ta chu suo 。《song shu ·shen qing zhi chuan 》:“ju qing ming men wai ,you zhai si suo ,shi yu shen li 。”《shi ji ·bian que cang gong lie chuan 》:“ci zu yang ming mai ,zuo you ge san suo 。”⑤zhu ci 。yong zai dong ci qian ,zu cheng ming ci xing duan yu 。1. dong ci hou bu zai chu xian biao shi wu de ci 。《xun zi ·rong ru 》:“ci xiao ren zhi suo wu er jun zi suo bu wei ye 。”2. dong ci hou yong “zhe ”huo “de ”biao shi shi wu 。《zhan guo ce ·ji ce si 》:“shi wu jia suo gua you zhe 。”3. dong ci hou reng chu xian biao shi wu de ci 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“du ji suo sha han jun shu bai ren 。”⑥zhu ci 。fang zai dong ci qian biao shi bei dong ,duo yu “wei ”pei ge shi yong 。《han shu ·huang ba chuan 》:“shi yu dao pang ,nai wei wu suo dao rou 。”(wu :wu ya 。)[suo yi ]1.biao shi yuan yin 。《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“wu suo yi wei ci zhe ,yi xian guo jia zhi ji er hou si chou ye 。”2. biao shi shi yong de dong xi 。《mo zi ·gong shu 》:“wu zhi suo yi ju zi yi ,wu bu yan 。”(ju :tong “ju ”。)3. biao shi fang fa huo ping jie 。《xun zi ·yi bing 》:“bi bing zhe ,suo yi jin bao chu hai ye 。”

    zhi :

    ①jiao 。hou zuo “zhi ”。《han shu ·xing fa zhi 》:“dang zhan zuo zhi zhe ,chi (chī)wu bai 。”(chi :yong zhu ban da 。)②zhi ;dao 。zhu xi 《yi mao ba yue hui ri fu cui ting ci shu tong yun 》:“qun xian yi li zhi ,gong ci yi ri xian 。”(li :dao da 。)③ting zhi 。《zhuang zi ·ji wu lun 》:“nang (nǎng)zi hang ,jin zi zhi 。”(nang :yi wang 。zi :nin 。)④jin zhi ;zu zhi 《han fei zi ·you du 》:“zhi zha wei ,mo ru xing 。”⑤ting liu 。《xu xia ke you ji ·you huang shan ji 》:“fu cong xia du zhan yi shang ,zhi wen shu yuan 。”(zhan :zhan dao 。)⑥ju zhu ;qi xi 。《lun yu ·wei zi 》:“zhi zi lu su 。”《shi jing · qin feng ·huang diao 》:“jiao jiao huang diao ,zhi yu sang 。”(jiao jiao :diao ming sheng 。)⑦fu ci 。zhi shi ;jin jin 。《zhuang zi ·tian yun 》:“zhi ke yi yi su ,er bu ke jiu chu 。”liu zong yuan 《san jie ·qian zhi lv 》:“hu yin xi ,ji zhi yue :‘ji zhi ci er 。’”⑧yu qi ci 。《shi jing ·xiao ya ·che xia 》:“gao shan yang zhi ,jing hang hang zhi 。”(jing hang :da dao 。)

    li :

    ①wan qu 。《lv shi chun qiu ·jin shu 》:“yin bi xiao yan ,duan zhi mo li 。”②wei bei 。《hou han shu ·fan sheng chuan 》:“jin dong yu shi li ,shi yu dao fan 。”《huai na zi · lan ming 》:“ju shi li cang tian 。”③guai zhang ;guai li 。bu jiang qing li 。《xun zi ·rong ru 》:“meng tan er li 。”④bao nve ;xiong bao 。《han fei zi ·wu du 》:“gu fa bao bu wei ci ,yan zhu bu wei li 。”⑤zui guo ;zai huo 。《zuo chuan ·wen gong si nian 》:“ji gan gan da li yi zi qu li ?”(gan :mao fan 。)⑥zhi ;dao 。《shi jing ·da ya ·han lu 》:“yuan fei li tian ,yu yue yu yuan 。”⑦meng lie 。pan yue 《qiu xing fu 》:“ting shu qi yi sa la xi ,jin feng li er chui wei 。”(qi :shu zhi guang tu mao 。)⑧an ding 。《shi jing ·da ya ·sang rou 》:“min zhi wei li ,zhi dao wei kou 。”《zuo chuan ·xiang gong er shi jiu nian 》:“ji bi shi zi chan xi zhi ,nai you ke yi li ,bu ran jiang wang yi 。”⑨tong “li ”。wen yi 。《mo zi ·tian zhi zhong 》:“shi yi tian zhi wei han re ye ,jie si shi diao yin yang yu lou ye ,shi wu gu shu (shou ),liu chu sui ,ji zai li yi xiong ji ze bu zhi 。”