• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 民莫不榖,我獨何害。

    “民莫不榖,我獨何害。”詩句出處:《四月》;是先秦詩人詩經的作品。

    四月維夏,六月徂暑。
    先祖匪人,胡寧忍予。

    秋日淒淒,百卉具腓。
    亂離瘼矣,爰其適歸。

    冬日烈烈,飄風發發。
    民莫不榖,我獨何害。

    山有嘉卉,侯栗侯梅。
    廢為殘賊,莫知其尤。

    相彼泉水,載清載涿。
    我日構禍,曷雲能榖。

    滔滔江漢,南國之紀。
    盡瘁以仕,寧莫我有。

    匪鶉匪鳶,翰飛戾天。
    匪鱣匪鮪,潛逃於淵。

    山有蕨薇,隰有杞桋。
    君子作歌,維以高哀。

    【註釋】:

    民:

    ①[名]奴隸。《左傳·定公四年》:“昔武王克商,分魯公以殷~六族。”②[名]人民,百姓。《曹劌論戰》:“小惠未遍,~弗從也。”③[名]人。《禮記·王制》:“五方之~,言語不通。”④[名]指別人。《詩經·邶風·谷風》:“凡~有喪,匍匐救之。”

    莫:

    ①(mu)[名]日落的時候。《禮記·聘義》:“日~人倦。”(“暮”的本字。)②[代]沒有什麼。《莊子·秋水》:“天下之水,~大於海。”③[副]不。《墨子·公輸》:“殺臣,宋~能守,乃可攻也。”

    不:

    (一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    榖:

    樹名。即楮(chǔ)樹,又名構樹。落葉喬木,樹皮為造紙原料。《韓詩外傳》卷三:“榖生湯之庭。”(湯:殷商國君。)

    獨:

    ①單一;單獨。《史記·高祖本紀》:“項羽欲與漢王獨身挑戰。”《後漢書·崔駰傳》:“蓋高樹靡陰,獨木不林。”②獨自。蘇軾《石鐘山記》:“獨與邁乘小舟至絕壁下。”③沒有子孫的老人。《禮記·禮運》:“矜(guān)寡孤獨廢疾者,皆有所養。”(矜:通“鰥”。)④獨特;特異;與眾不同之處。《論衡·實知》:“有獨見之明,獨聽之聰。”⑤專斷;獨裁。《荀子·臣道》:“故明主好同,而闇主好獨。”(闇:同“暗”。)⑥副詞。1. 相當於“隻”、“僅僅”。張溥《五人墓碑記》:“獨五人之皎皎,何也?”2.表示反問,相當於“豈”、“難道”。司馬遷《史記·廉頗藺相如列傳》:“相如雖駑,獨畏廉將軍哉?”[獨夫]1. 獨身男子。2. 殘暴無道為人民所憎恨的統治者。

    何:

    (一)①疑問代詞。1. 什麼。《詩經·召南·何彼穠矣》:“何彼穠(nóng)矣?”(那長得很茂盛的是什麼?)2. 為什麼。《漢書·伍被傳》:“公獨以為無福,何?”3. 何處。韓愈《左遷至藍關示侄孫湘》:“雲橫秦嶺傢何在?”②副詞。1.表示反問。相當於“怎麼”、“哪裡”。《史記·項羽本紀》:“大王來何操?”《後漢書·馬援傳》:“男兒要當死於邊野,以馬革裹屍還葬身,何能臥床上在兒女子手中邪?”(邪:同“耶”。)2.表示感嘆。相當於“多麼”。曹操《觀滄海》:“水何澹澹。” (二)hè 扛;擔。《詩經·曹風·候人》:“何戈與祋(duì)。”(祋:兵器名。)泛指背負。《詩經·小雅· 無羊》:“何蓑(suō)何笠。”引申為承受。《詩經·商頌·長發》:“何天之休。”(休:福。)以上意義後來寫作“荷”。

    害:

    (一)①傷害;損害。《左傳·襄公九年》:“作而害身,不可言利。”《孔子傢語·好生》:“小辯害義,小言破道。”②禍患;災害。《周易·系辭下》:“損以遠害,益以興利。”(損:減少。益:增加。)③殺害。《三國志·魏書·武帝紀》:“避難瑯琊,為陶謙所害。”④忌憚。陶弘景《左仙公葛公碑》:“內懷猜害。”⑤險要。張衡《東京賦》:“守位以仁,不恃隘害。”⑥嫉妒。《史記·屈原賈生列傳》:“上官大夫與之同列,爭寵,而心害其能。” (二)hé通“曷”。何不。《孟子·梁惠王上》:“《湯誓》曰:‘時日害喪,予與女偕亡。’”


  • 民莫不榖,我独何害。

    “民莫不榖,我独何害。”诗句出处:《四月》;是先秦诗人诗经的作品。

    四月维夏,六月徂暑。
    先祖匪人,胡宁忍予。

    秋日凄凄,百卉具腓。
    乱离瘼矣,爰其适归。

    冬日烈烈,飘风发发。
    民莫不榖,我独何害。

    山有嘉卉,侯栗侯梅。
    废为残贼,莫知其尤。

    相彼泉水,载清载涿。
    我日构祸,曷云能榖。

    滔滔江汉,南国之纪。
    尽瘁以仕,宁莫我有。

    匪鹑匪鸢,翰飞戾天。
    匪鳣匪鲔,潜逃于渊。

    山有蕨薇,隰有杞桋。
    君子作歌,维以高哀。

    【注释】:

    民:

    ①[名]奴隶。《左传·定公四年》:“昔武王克商,分鲁公以殷~六族。”②[名]人民,百姓。《曹刿论战》:“小惠未遍,~弗从也。”③[名]人。《礼记·王制》:“五方之~,言语不通。”④[名]指别人。《诗经·邶风·谷风》:“凡~有丧,匍匐救之。”

    莫:

    ①(mu)[名]日落的时候。《礼记·聘义》:“日~人倦。”(“暮”的本字。)②[代]没有什么。《庄子·秋水》:“天下之水,~大于海。”③[副]不。《墨子·公输》:“杀臣,宋~能守,乃可攻也。”

    不:

    (一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    榖:

    树名。即楮(chǔ)树,又名构树。落叶乔木,树皮为造纸原料。《韩诗外传》卷三:“榖生汤之庭。”(汤:殷商国君。)

    独:

    ①单一;单独。《史记·高祖本纪》:“项羽欲与汉王独身挑战。”《后汉书·崔骃传》:“盖高树靡阴,独木不林。”②独自。苏轼《石钟山记》:“独与迈乘小舟至绝壁下。”③没有子孙的老人。《礼记·礼运》:“矜(guān)寡孤独废疾者,皆有所养。”(矜:通“鳏”。)④独特;特异;与众不同之处。《论衡·实知》:“有独见之明,独听之聪。”⑤专断;独裁。《荀子·臣道》:“故明主好同,而闇主好独。”(闇:同“暗”。)⑥副词。1. 相当于“只”、“仅仅”。张溥《五人墓碑记》:“独五人之皎皎,何也?”2.表示反问,相当于“岂”、“难道”。司马迁《史记·廉颇蔺相如列传》:“相如虽驽,独畏廉将军哉?”[独夫]1. 独身男子。2. 残暴无道为人民所憎恨的统治者。

    何:

    (一)①疑问代词。1. 什么。《诗经·召南·何彼秾矣》:“何彼秾(nóng)矣?”(那长得很茂盛的是什么?)2. 为什么。《汉书·伍被传》:“公独以为无福,何?”3. 何处。韩愈《左迁至蓝关示侄孙湘》:“云横秦岭家何在?”②副词。1.表示反问。相当于“怎么”、“哪里”。《史记·项羽本纪》:“大王来何操?”《后汉书·马援传》:“男儿要当死于边野,以马革裹尸还葬身,何能卧床上在儿女子手中邪?”(邪:同“耶”。)2.表示感叹。相当于“多么”。曹操《观沧海》:“水何澹澹。” (二)hè 扛;担。《诗经·曹风·候人》:“何戈与祋(duì)。”(祋:兵器名。)泛指背负。《诗经·小雅· 无羊》:“何蓑(suō)何笠。”引申为承受。《诗经·商颂·长发》:“何天之休。”(休:福。)以上意义后来写作“荷”。

    害:

    (一)①伤害;损害。《左传·襄公九年》:“作而害身,不可言利。”《孔子家语·好生》:“小辩害义,小言破道。”②祸患;灾害。《周易·系辞下》:“损以远害,益以兴利。”(损:减少。益:增加。)③杀害。《三国志·魏书·武帝纪》:“避难琅琊,为陶谦所害。”④忌惮。陶弘景《左仙公葛公碑》:“内怀猜害。”⑤险要。张衡《东京赋》:“守位以仁,不恃隘害。”⑥嫉妒。《史记·屈原贾生列传》:“上官大夫与之同列,争宠,而心害其能。” (二)hé通“曷”。何不。《孟子·梁惠王上》:“《汤誓》曰:‘时日害丧,予与女偕亡。’”


  • min mo bu gu ,wo du he hai 。

    “min mo bu gu ,wo du he hai 。”shi gou chu chu :《si yue 》;shi xian qin shi ren shi jing de zuo pin 。

    si yue wei xia ,liu yue cu shu 。
    xian zu fei ren ,hu ning ren yu 。

    qiu ri qi qi ,bai hui ju fei 。
    luan li mo yi ,yuan ji kuo gui 。

    dong ri lie lie ,piao feng fa fa 。
    min mo bu gu ,wo du he hai 。

    shan you jia hui ,hou li hou mei 。
    fei wei can zei ,mo zhi ji you 。

    xiang bi quan shui ,zai qing zai zhuo 。
    wo ri gou huo ,he yun neng gu 。

    tao tao jiang han ,na guo zhi ji 。
    jin cui yi shi ,ning mo wo you 。

    fei chun fei yuan ,han fei li tian 。
    fei shan fei wei ,qian tao yu yuan 。

    shan you jue wei ,xi you qi ti 。
    jun zi zuo ge ,wei yi gao ai 。

    【zhu shi 】:

    min :

    ①[ming ]nu li 。《zuo chuan ·ding gong si nian 》:“xi wu wang ke shang ,fen lu gong yi yan ~liu zu 。”②[ming ]ren min ,bai xing 。《cao gui lun zhan 》:“xiao hui wei bian ,~fu cong ye 。”③[ming ]ren 。《li ji ·wang zhi 》:“wu fang zhi ~,yan yu bu tong 。”④[ming ]zhi bie ren 。《shi jing ·bei feng ·gu feng 》:“fan ~you sang ,pu fu jiu zhi 。”

    mo :

    ①(mu)[ming ]ri la de shi hou 。《li ji ·pin yi 》:“ri ~ren juan 。”(“mu ”de ben zi 。)②[dai ]mei you shen me 。《zhuang zi ·qiu shui 》:“tian xia zhi shui ,~da yu hai 。”③[fu ]bu 。《mo zi ·gong shu 》:“sha chen ,song ~neng shou ,nai ke gong ye 。”

    bu :

    (yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)

    gu :

    shu ming 。ji chu (chǔ)shu ,you ming gou shu 。la xie qiao mu ,shu pi wei zao zhi yuan liao 。《han shi wai chuan 》juan san :“gu sheng shang zhi ting 。”(shang :yan shang guo jun 。)

    du :

    ①chan yi ;chan du 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“xiang yu yu yu han wang du shen tiao zhan 。”《hou han shu ·cui yin chuan 》:“gai gao shu mi yin ,du mu bu lin 。”②du zi 。su shi 《dan zhong shan ji 》:“du yu mai cheng xiao zhou zhi jue bi xia 。”③mei you zi sun de lao ren 。《li ji ·li yun 》:“jin (guān)gua gu du fei ji zhe ,jie you suo yang 。”(jin :tong “guan ”。)④du te ;te yi ;yu zhong bu tong zhi chu 。《lun heng ·shi zhi 》:“you du jian zhi ming ,du ting zhi cong 。”⑤zhuan duan ;du cai 。《xun zi ·chen dao 》:“gu ming zhu hao tong ,er an zhu hao du 。”(an :tong “an ”。)⑥fu ci 。1. xiang dang yu “zhi ”、“jin jin ”。zhang pu 《wu ren mu bei ji 》:“du wu ren zhi jiao jiao ,he ye ?”2.biao shi fan wen ,xiang dang yu “qi ”、“nan dao ”。si ma qian 《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“xiang ru sui nu ,du wei lian jiang jun zai ?”[du fu ]1. du shen nan zi 。2. can bao mo dao wei ren min suo zeng hen de tong zhi zhe 。

    he :

    (yi )①yi wen dai ci 。1. shen me 。《shi jing ·shao na ·he bi nong yi 》:“he bi nong (nóng)yi ?”(na chang de hen mao cheng de shi shen me ?)2. wei shen me 。《han shu ·wu bei chuan 》:“gong du yi wei mo fu ,he ?”3. he chu 。han yu 《zuo qian zhi lan guan shi zhi sun xiang 》:“yun heng qin ling jia he zai ?”②fu ci 。1.biao shi fan wen 。xiang dang yu “zen me ”、“na li ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“da wang lai he cao ?”《hou han shu ·ma yuan chuan 》:“nan er yao dang si yu bian ye ,yi ma ge guo shi hai zang shen ,he neng wo chuang shang zai er nv zi shou zhong xie ?”(xie :tong “ye ”。)2.biao shi gan tan 。xiang dang yu “duo me ”。cao cao 《guan cang hai 》:“shui he dan dan 。” (er )hè gang ;dan 。《shi jing ·cao feng ·hou ren 》:“he ge yu dui (duì)。”(dui :bing qi ming 。)fan zhi bei fu 。《shi jing ·xiao ya · mo yang 》:“he suo (suō)he li 。”yin shen wei cheng shou 。《shi jing ·shang song ·chang fa 》:“he tian zhi xiu 。”(xiu :fu 。)yi shang yi yi hou lai xie zuo “he ”。

    hai :

    (yi )①shang hai ;sun hai 。《zuo chuan ·xiang gong jiu nian 》:“zuo er hai shen ,bu ke yan li 。”《kong zi jia yu ·hao sheng 》:“xiao bian hai yi ,xiao yan po dao 。”②huo huan ;zai hai 。《zhou yi ·ji ci xia 》:“sun yi yuan hai ,yi yi xing li 。”(sun :jian shao 。yi :zeng jia 。)③sha hai 。《san guo zhi ·wei shu ·wu di ji 》:“bi nan lang ya ,wei tao qian suo hai 。”④ji dan 。tao hong jing 《zuo xian gong ge gong bei 》:“nei huai cai hai 。”⑤xian yao 。zhang heng 《dong jing fu 》:“shou wei yi ren ,bu shi ai hai 。”⑥ji du 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“shang guan da fu yu zhi tong lie ,zheng chong ,er xin hai ji neng 。” (er )hétong “he ”。he bu 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“《shang shi 》yue :‘shi ri hai sang ,yu yu nv xie wang 。’”