- 繁体
- 简体
- 拼音
-
不是章句無規刺,漸及朝廷絕諷議。
“不是章句無規刺,漸及朝廷絕諷議。”詩句出處:《采詩官》;是唐朝詩人白居易的作品。
采詩聽歌導人言。
言者無罪聞者誡,
下流上通上下泰。
周滅秦興至隋氏,
十代采詩官不置。
郊廟登歌贊君美,
樂府艷詞悅君意。
若求興諭規刺言,
萬句千章無一字。
不是章句無規刺,
漸及朝廷絕諷議。
諍臣杜口為冗員,
諫鼓高懸作虛器。
一人負(戶衣)常端默,
百辟入門兩自媚。
夕郎所賀皆德音,
春官每奏唯祥瑞。
君之堂兮千裡遠,
君之門兮九重閉。
君耳唯聞堂上言,
君眼不見門前事。
貪吏害民無所忌,
奸臣蔽君無所畏。
君不見厲王胡亥之末年,
群臣有利君無利。
君兮君兮願聽此,
欲開壅蔽達人情,
先向歌詩求諷刺。
【註釋】:
不:
(一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)是:
①正確。與“非”相對。《論語·陽貨》:“偃之言是也。”②肯定;認為正確。《墨子·尚同上》:“國君之所是,必皆是之。”③糾正;訂正。《禮記·月令》:“是察阿黨,則罪無有掩蔽。”(察:審察。)④表示判斷,是。《史記·刺客列傳》:“此必是豫讓也。”⑤代詞。表示近指。相當於“此”、“這”。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑥連詞。相當於“於是”。《管子·君臣上》:“非茲,是無以理人;非茲,是無以生財。”⑦助詞。用以前置賓語。《左傳·襄公十四年》:“唯餘馬首是瞻。”[是以]因此;所以。《韓非子·喻老》:“今在骨髓,臣是以無請也。”[是故]因此。《孟子·梁惠王下》:“唯仁者能以大事小,是故湯事葛。”[國是]國傢大計。梁啟超《戊戌政變記·譚嗣同傳》:“定國是之詔既下。”章:
①明顯;顯著。屈原《離騷》:“芳菲菲其彌章。”(彌:更加。)②表彰;表揚。《商君書·說民》:“章蓋則過匿。”③印章;圖章。魏學洢《核舟記》:“又用篆章一。”④音樂的一曲。《史記·呂後本紀》:“王乃為歌詩四章,令樂人歌之。”⑤詩文或詩文的一段。《三國志·魏書·陳思王植傳》:“下筆成章。”⑥條目。⑦規章。《詩經·大雅·假樂》:“不愆不忘,率由舊章。”⑧規則;條理。韓愈《送孟東野序》:“其為言也,亂雜而無章。”⑨奏章。臣子上給皇帝的書信。《文心雕龍·章表》:“章以謝恩。”⑩花紋;文彩。《後漢書·孝仁董皇後紀》:“輿服有章。”[章甫]一種禮帽。《論語·先進》:“端章甫,願為小相焉。”(端:禮服。相:司儀。)[章章]鮮明貌。《荀子·法行》:“雖有珉(mín)之雕雕,不若玉之章章。”(珉:美石。雕雕:鮮明。)句:
(一)①句子。《晉書·孫楚傳附孫綽》:“然每至佳句,輒雲:‘應是我輩語。’”②量詞。 (二)gōu ①彎曲。《周禮·考工記·車人》:“車人為耒……中直者三尺有三寸,上句者二尺有二寸。”(有:又。)②同“鉤”。賈誼《過秦論》:“鉏櫌棘矜,非錟(xián)於句戟長鎩也。”(鉏櫌:指鋤頭的柄。棘矜:棘木杖。錟:鋒利。句戟:即鉤戟,古代兵器。鎩:長矛類兵器。)③拘捕;捉拿。蘇軾《與林天和長官》之八:“豐樂橋數木匠請假暫歸,多日不至,敢煩旨麾句押送來為幸。”(旨麾:同指揮。)④考核;查考。《宋史·神宗紀二》:“己卯,命中書句考四方詔獄。”(詔獄:奉詔令關押犯人的牢獄。)無:
①沒有。跟“有”相對。陸遊《遊山西村》:“山重水復疑無路。”②副詞。表示否定,相當於“不”。《商君書·農戰》:“民以此為教,則粟焉得無少,而兵焉得弱也?”③連詞。表示條件,相當於“無論”、“不論”。《詩經·魯頌·灃水》:“不小不大,從公於邁。”④通“毋”。不要。《古詩源·箜篌引》:“公無渡河,公竟渡河。墮河而死,當奈公何!”⑤非;不是。《管子·形勢》:“則國非其國,而民無其民也。”⑥語氣詞。用於疑問句末,表示疑問,相當於“否”。白居易《問劉十九》:“晚來天欲雪,能飲一杯無?”規:
①圓規;畫圓形或校正圓形的用具。《墨子·天志上》:“譬若輪人之有規,匠人之有矩。”(輪人:周代官名,掌制造車輪及有關部件。)②圓形。《太玄·玄圖》:“天道成規,地道成矩。”(矩:方形。)③準則,典范。《文心雕龍·才略》:“必循規以溫雅。”④謀求;謀劃。《左傳·昭公二十六年》:“侵欲無厭,規求無度。”陶潛《桃花源記》:“聞之,欣然規往。”⑤勸諫;告誡。《荀子· 成相》:“不聽規諫忠是害。”(忠是害:殘害忠良。)《國語·周語上》:“近臣盡規,親戚補察。”⑥通“窺”。窺測。《韓非子·制分》:“然則去微軒之奈何?其務令之相規其情者也。”刺:
(一)①用尖利的東西戳入。《韓非子·外儲說左下》:“樹枳(zhǐ)棘者,成而刺人。”②暗殺。《史記·刺客列傳》:“臣欲使人刺之,終莫能就。”③鏟除。《荀子·富國》:“刺草殖谷,多糞肥田。”(殖:種植。)④用尖刻的話斥責、譏諷。《戰國策·齊策一》:“群臣吏民,能面刺寡人之過者,受上賞。”⑤偵察;打聽。《漢書·丙吉傳》:“馭吏因隨驛騎至公車刺取,知虜入雲中、代郡。”⑥尖利像針的東西。陸龜蒙《薔薇》詩:“中含芒刺欲傷人。”⑦名帖;名片。王充《論衡·骨相》:“通刺倪寬。”⑧撐(船)。《莊子·漁父》:“乃刺船而去。”《史記·陳丞相世傢》:“(陳)平恐,乃解衣躶而佐刺船。”[刺促]忙碌的樣子。《晉書·潘嶽傳》:“和嶠刺促不得休。”(和嶠:人名。)(二)cī 擬聲詞。漸:
(一)①水名。②漸進,逐步發展。《周易· 漸》:“鴻漸於幹。”(鴻:鴻鵠,天鵝。幹:水濱,岸邊。)③端倪,開端。蘇軾《教戰守》:“士大夫亦未嘗言兵,以為生事擾民,漸不可長。”④加重。《列子·力命》:“季梁得疾,七日大漸。”(季梁:人名。)⑤副詞。逐漸;慢慢發展。《漢書·東方朔傳》:“故淫亂之漸,其變為篡。”《徐霞客遊記·黃山遊日記》:“日漸暮,遂前其足,手向後據地,坐而下脫。”⑥次序。《史記·吳太伯世傢》:“今以漸致焉。”《宋史·河渠志二》:“禦河自懷、衛經北京,漸歷邊郡。”⑦《周易》卦名。卦形為艮下巽上。《周易·漸》:“漸,女歸吉。”⑧通“潛(qián)”。潛伏。《漢書·谷永傳》:“意豈將軍忘湛漸之義,委曲從順。”(湛chén:沉密。)⑨通“巉(chán)”。[漸漸]高峻的樣瞭。《詩經·小雅·漸漸之石》:“漸漸之石,維其高矣。” (二)jiān ①浸;沾濕。《詩經·衛風·氓》:“淇水湯(shāng)湯,漸車帷裳。”(湯湯:水勢很盛的樣子。帷裳:車上的佈幔。)②薰染,影響。《論衡·本性》:“一歲嬰兒無爭奪之心,長大之後,或漸利色,狂心悖行由此生也。”《史記·貨殖列傳》:“俗之漸民久矣。”③流入;入。《尚書·禹貢》:“東漸於海。”《法言·學行》:“滿而後漸者其水乎?”④疏導。《史記·越王勾踐世傢》:“禹之功大矣,漸九川,定九州。”⑤詐;欺詐。葉適《〈東溪先生集〉序》:“不步曲捷以漸巧取之。”(曲捷:曲線,捷徑。)《荀子·不茍》:“知則攫盜而漸,愚則毒賊而亂。”(知:智。)《韓非子·詭使》:“下漸行如此,入則亂民。”及:
①趕上;追上。《左傳·成公二年》:“故不能推車而及。”《呂氏春秋·聽言》:“往者不可及,來者不可待。”②至;到達。《左傳·宜公十五年》:“雖鞭之長,不及馬腹。”③如;比得上。《戰國策·齊策一》:“君美甚,徐公何能及也。”④趁著。《左傳·僖公二十二年》:“彼眾我寡,及其未既濟也,請擊之。”(濟:渡河。)《戰國策·趙策四》:“雖少,願及未填溝壑而托之。”⑤介詞。和;與。《詩經·豳風·七月》:“女心傷悲,殆及公子同歸。”(殆:隻怕。公子:指貴族之子。)《詩經·衛風·氓》:“及父偕老,老使我怨。”朝:
(一)①朝見。《禮記·內則》:“昧爽而朝。”②拜訪。《史記·司馬相如列傳》:“臨邛(qióng)令繆為恭敬,日往朝相如。”(臨邛:地名。令:縣令。繆:詐。)③朝廷。《詩經·齊風·雞鳴》:“雞既鳴矣,朝既盈矣。”④朝代。杜甫《諸將》:“漢朝陵墓對南山。”⑤政事。《西京雜記》卷一:“上(漢武帝)時服此裘以聽朝。”(服:穿。)⑥官府大堂。《後漢書·劉寵傳》:“山谷鄙生,未嘗識郡朝。”⑦介詞。面對;向。[朝歌]古地名。在今河南省。商朝曾在這裡建都。 (二)zhāo ①早晨。《詩經·小雅·北山》:“偕偕士子,朝夕從事。”②日;天。白居易《長恨歌》:“天生麗質難自棄,一朝選在君王側。”廷:
①朝廷,君主接受朝拜和處理政事的地方。《韓非子·孤憤》:“無能之士在廷。”《漢書·陸賈傳》:“賈以此遊漢廷公卿間,名聲籍甚。”(籍甚:盛大。)②官署,古時地方官辦理政事的地方。《史記·遊俠列傳》:“(郭)解執恭敬,不敢乘車入其縣廷。”(執:保持。)③通“庭”。庭院;堂前空地。《詩經·唐風· 山有樞》:“子有廷內,弗灑弗掃。”《呂氏春秋·過理》:“乃觸廷槐而死。”絕:
①斷;截斷。《史記·伍子胥列傳》:“楚發兵絕吳兵之後,不得歸。”②《孟子·滕文公上》:“今滕絕長補短,將五十裡也。”引申為斷絕。《論語·堯曰》:“繼絕世,舉逸民。”《抱樸子·交際》:“乃發憤著論,杜門絕交。”又特指氣絕身亡。《呂氏春秋·知接》:“蒙衣袂而絕乎壽宮。”③橫度;穿過。《荀子·勸學》:“假舟楫者,非能水也,而絕江河。”(假:借助。楫:槳。)《呂氏春秋·悔過》:“今行數千裡,又絕諸侯之地以襲國,臣不知其可也。”④極;非常。《史記·呂不韋列傳》:“呂不韋取邯鄲諸姬絕好善舞者與居。”又特指極遙遠的。《史記·衛將軍驃騎列傳》:“因前使絕國功,封騫博望侯。”(騫:張騫。)又指極好的,獨一無二的。《漢書·敘傳上》:“逢蒙絕技於弧矢。”(逢蒙:古代善於射箭的人。弧:弓。)《後漢書·班彪傳附班固》:“此六子者,皆有殊行絕才。”[絕頂]1. 山的最高峰。杜甫《望嶽》:“會當凌絕頂,一覽眾山小。”(會當:定當。)2. 非常的。諷:
①背誦;誦讀。王安石《答孫元規大資書》:“簡在天子之心,而諷於士大夫之口。”②用委婉的話勸諫。《孔子傢語·辯政》:“忠臣之諫君,有五義焉:……五曰諷諫。”③譏諷。劉基《賣柑者言》:“豈其憤世嫉邪者耶? 而托於柑以諷者耶?”議:
①發表言論。《詩經·小雅 ·北山》:“或出入風議。”(風:通“諷”。)②商議;討論。《韓非子·南面》:“群臣畏是言,不敢議事。”(是:此。)③議論;評論。《左傳·襄公三十一年》:“以議執政之善否(pǐ)。”(否:惡。)④建議;主張。《史記·李斯列傳》:“始皇可其議。”(可:同意。)⑤文體的一種。是上給皇帝議論得失的奏表。用以論事說理或陳述意見。劉勰《文心雕龍·議對》:“事實允當,可謂達議體矣。”(達:符合。) -
不是章句无规刺,渐及朝廷绝讽议。
“不是章句无规刺,渐及朝廷绝讽议。”诗句出处:《采诗官》;是唐朝诗人白居易的作品。
采诗听歌导人言。
言者无罪闻者诫,
下流上通上下泰。
周灭秦兴至隋氏,
十代采诗官不置。
郊庙登歌赞君美,
乐府艳词悦君意。
若求兴谕规刺言,
万句千章无一字。
不是章句无规刺,
渐及朝廷绝讽议。
诤臣杜口为冗员,
谏鼓高悬作虚器。
一人负(户衣)常端默,
百辟入门两自媚。
夕郎所贺皆德音,
春官每奏唯祥瑞。
君之堂兮千里远,
君之门兮九重闭。
君耳唯闻堂上言,
君眼不见门前事。
贪吏害民无所忌,
奸臣蔽君无所畏。
君不见厉王胡亥之末年,
群臣有利君无利。
君兮君兮愿听此,
欲开壅蔽达人情,
先向歌诗求讽刺。
【注释】:
不:
(一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)是:
①正确。与“非”相对。《论语·阳货》:“偃之言是也。”②肯定;认为正确。《墨子·尚同上》:“国君之所是,必皆是之。”③纠正;订正。《礼记·月令》:“是察阿党,则罪无有掩蔽。”(察:审察。)④表示判断,是。《史记·刺客列传》:“此必是豫让也。”⑤代词。表示近指。相当于“此”、“这”。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑥连词。相当于“于是”。《管子·君臣上》:“非兹,是无以理人;非兹,是无以生财。”⑦助词。用以前置宾语。《左传·襄公十四年》:“唯余马首是瞻。”[是以]因此;所以。《韩非子·喻老》:“今在骨髓,臣是以无请也。”[是故]因此。《孟子·梁惠王下》:“唯仁者能以大事小,是故汤事葛。”[国是]国家大计。梁启超《戊戌政变记·谭嗣同传》:“定国是之诏既下。”章:
①明显;显著。屈原《离骚》:“芳菲菲其弥章。”(弥:更加。)②表彰;表扬。《商君书·说民》:“章盖则过匿。”③印章;图章。魏学洢《核舟记》:“又用篆章一。”④音乐的一曲。《史记·吕后本纪》:“王乃为歌诗四章,令乐人歌之。”⑤诗文或诗文的一段。《三国志·魏书·陈思王植传》:“下笔成章。”⑥条目。⑦规章。《诗经·大雅·假乐》:“不愆不忘,率由旧章。”⑧规则;条理。韩愈《送孟东野序》:“其为言也,乱杂而无章。”⑨奏章。臣子上给皇帝的书信。《文心雕龙·章表》:“章以谢恩。”⑩花纹;文彩。《后汉书·孝仁董皇后纪》:“舆服有章。”[章甫]一种礼帽。《论语·先进》:“端章甫,愿为小相焉。”(端:礼服。相:司仪。)[章章]鲜明貌。《荀子·法行》:“虽有珉(mín)之雕雕,不若玉之章章。”(珉:美石。雕雕:鲜明。)句:
(一)①句子。《晋书·孙楚传附孙绰》:“然每至佳句,辄云:‘应是我辈语。’”②量词。 (二)gōu ①弯曲。《周礼·考工记·车人》:“车人为耒……中直者三尺有三寸,上句者二尺有二寸。”(有:又。)②同“钩”。贾谊《过秦论》:“鉏櫌棘矜,非锬(xián)于句戟长铩也。”(鉏櫌:指锄头的柄。棘矜:棘木杖。锬:锋利。句戟:即钩戟,古代兵器。铩:长矛类兵器。)③拘捕;捉拿。苏轼《与林天和长官》之八:“丰乐桥数木匠请假暂归,多日不至,敢烦旨麾句押送来为幸。”(旨麾:同指挥。)④考核;查考。《宋史·神宗纪二》:“己卯,命中书句考四方诏狱。”(诏狱:奉诏令关押犯人的牢狱。)无:
①没有。跟“有”相对。陆游《游山西村》:“山重水复疑无路。”②副词。表示否定,相当于“不”。《商君书·农战》:“民以此为教,则粟焉得无少,而兵焉得弱也?”③连词。表示条件,相当于“无论”、“不论”。《诗经·鲁颂·沣水》:“不小不大,从公于迈。”④通“毋”。不要。《古诗源·箜篌引》:“公无渡河,公竟渡河。堕河而死,当奈公何!”⑤非;不是。《管子·形势》:“则国非其国,而民无其民也。”⑥语气词。用于疑问句末,表示疑问,相当于“否”。白居易《问刘十九》:“晚来天欲雪,能饮一杯无?”规:
①圆规;画圆形或校正圆形的用具。《墨子·天志上》:“譬若轮人之有规,匠人之有矩。”(轮人:周代官名,掌制造车轮及有关部件。)②圆形。《太玄·玄图》:“天道成规,地道成矩。”(矩:方形。)③准则,典范。《文心雕龙·才略》:“必循规以温雅。”④谋求;谋划。《左传·昭公二十六年》:“侵欲无厌,规求无度。”陶潜《桃花源记》:“闻之,欣然规往。”⑤劝谏;告诫。《荀子· 成相》:“不听规谏忠是害。”(忠是害:残害忠良。)《国语·周语上》:“近臣尽规,亲戚补察。”⑥通“窥”。窥测。《韩非子·制分》:“然则去微轩之奈何?其务令之相规其情者也。”刺:
(一)①用尖利的东西戳入。《韩非子·外储说左下》:“树枳(zhǐ)棘者,成而刺人。”②暗杀。《史记·刺客列传》:“臣欲使人刺之,终莫能就。”③铲除。《荀子·富国》:“刺草殖谷,多粪肥田。”(殖:种植。)④用尖刻的话斥责、讥讽。《战国策·齐策一》:“群臣吏民,能面刺寡人之过者,受上赏。”⑤侦察;打听。《汉书·丙吉传》:“驭吏因随驿骑至公车刺取,知虏入云中、代郡。”⑥尖利像针的东西。陆龟蒙《蔷薇》诗:“中含芒刺欲伤人。”⑦名帖;名片。王充《论衡·骨相》:“通刺倪宽。”⑧撑(船)。《庄子·渔父》:“乃刺船而去。”《史记·陈丞相世家》:“(陈)平恐,乃解衣躶而佐刺船。”[刺促]忙碌的样子。《晋书·潘岳传》:“和峤刺促不得休。”(和峤:人名。)(二)cī 拟声词。渐:
(一)①水名。②渐进,逐步发展。《周易· 渐》:“鸿渐于干。”(鸿:鸿鹄,天鹅。干:水滨,岸边。)③端倪,开端。苏轼《教战守》:“士大夫亦未尝言兵,以为生事扰民,渐不可长。”④加重。《列子·力命》:“季梁得疾,七日大渐。”(季梁:人名。)⑤副词。逐渐;慢慢发展。《汉书·东方朔传》:“故淫乱之渐,其变为篡。”《徐霞客游记·黄山游日记》:“日渐暮,遂前其足,手向后据地,坐而下脱。”⑥次序。《史记·吴太伯世家》:“今以渐致焉。”《宋史·河渠志二》:“御河自怀、卫经北京,渐历边郡。”⑦《周易》卦名。卦形为艮下巽上。《周易·渐》:“渐,女归吉。”⑧通“潜(qián)”。潜伏。《汉书·谷永传》:“意岂将军忘湛渐之义,委曲从顺。”(湛chén:沉密。)⑨通“巉(chán)”。[渐渐]高峻的样了。《诗经·小雅·渐渐之石》:“渐渐之石,维其高矣。” (二)jiān ①浸;沾湿。《诗经·卫风·氓》:“淇水汤(shāng)汤,渐车帷裳。”(汤汤:水势很盛的样子。帷裳:车上的布幔。)②薰染,影响。《论衡·本性》:“一岁婴儿无争夺之心,长大之后,或渐利色,狂心悖行由此生也。”《史记·货殖列传》:“俗之渐民久矣。”③流入;入。《尚书·禹贡》:“东渐于海。”《法言·学行》:“满而后渐者其水乎?”④疏导。《史记·越王勾践世家》:“禹之功大矣,渐九川,定九州。”⑤诈;欺诈。叶适《〈东溪先生集〉序》:“不步曲捷以渐巧取之。”(曲捷:曲线,捷径。)《荀子·不苟》:“知则攫盗而渐,愚则毒贼而乱。”(知:智。)《韩非子·诡使》:“下渐行如此,入则乱民。”及:
①赶上;追上。《左传·成公二年》:“故不能推车而及。”《吕氏春秋·听言》:“往者不可及,来者不可待。”②至;到达。《左传·宜公十五年》:“虽鞭之长,不及马腹。”③如;比得上。《战国策·齐策一》:“君美甚,徐公何能及也。”④趁着。《左传·僖公二十二年》:“彼众我寡,及其未既济也,请击之。”(济:渡河。)《战国策·赵策四》:“虽少,愿及未填沟壑而托之。”⑤介词。和;与。《诗经·豳风·七月》:“女心伤悲,殆及公子同归。”(殆:只怕。公子:指贵族之子。)《诗经·卫风·氓》:“及父偕老,老使我怨。”朝:
(一)①朝见。《礼记·内则》:“昧爽而朝。”②拜访。《史记·司马相如列传》:“临邛(qióng)令缪为恭敬,日往朝相如。”(临邛:地名。令:县令。缪:诈。)③朝廷。《诗经·齐风·鸡鸣》:“鸡既鸣矣,朝既盈矣。”④朝代。杜甫《诸将》:“汉朝陵墓对南山。”⑤政事。《西京杂记》卷一:“上(汉武帝)时服此裘以听朝。”(服:穿。)⑥官府大堂。《后汉书·刘宠传》:“山谷鄙生,未尝识郡朝。”⑦介词。面对;向。[朝歌]古地名。在今河南省。商朝曾在这里建都。 (二)zhāo ①早晨。《诗经·小雅·北山》:“偕偕士子,朝夕从事。”②日;天。白居易《长恨歌》:“天生丽质难自弃,一朝选在君王侧。”廷:
①朝廷,君主接受朝拜和处理政事的地方。《韩非子·孤愤》:“无能之士在廷。”《汉书·陆贾传》:“贾以此游汉廷公卿间,名声籍甚。”(籍甚:盛大。)②官署,古时地方官办理政事的地方。《史记·游侠列传》:“(郭)解执恭敬,不敢乘车入其县廷。”(执:保持。)③通“庭”。庭院;堂前空地。《诗经·唐风· 山有枢》:“子有廷内,弗洒弗扫。”《吕氏春秋·过理》:“乃触廷槐而死。”绝:
①断;截断。《史记·伍子胥列传》:“楚发兵绝吴兵之后,不得归。”②《孟子·滕文公上》:“今滕绝长补短,将五十里也。”引申为断绝。《论语·尧曰》:“继绝世,举逸民。”《抱朴子·交际》:“乃发愤著论,杜门绝交。”又特指气绝身亡。《吕氏春秋·知接》:“蒙衣袂而绝乎寿宫。”③横度;穿过。《荀子·劝学》:“假舟楫者,非能水也,而绝江河。”(假:借助。楫:桨。)《吕氏春秋·悔过》:“今行数千里,又绝诸侯之地以袭国,臣不知其可也。”④极;非常。《史记·吕不韦列传》:“吕不韦取邯郸诸姬绝好善舞者与居。”又特指极遥远的。《史记·卫将军骠骑列传》:“因前使绝国功,封骞博望侯。”(骞:张骞。)又指极好的,独一无二的。《汉书·叙传上》:“逢蒙绝技于弧矢。”(逢蒙:古代善于射箭的人。弧:弓。)《后汉书·班彪传附班固》:“此六子者,皆有殊行绝才。”[绝顶]1. 山的最高峰。杜甫《望岳》:“会当凌绝顶,一览众山小。”(会当:定当。)2. 非常的。讽:
①背诵;诵读。王安石《答孙元规大资书》:“简在天子之心,而讽于士大夫之口。”②用委婉的话劝谏。《孔子家语·辩政》:“忠臣之谏君,有五义焉:……五曰讽谏。”③讥讽。刘基《卖柑者言》:“岂其愤世嫉邪者耶? 而托于柑以讽者耶?”议:
①发表言论。《诗经·小雅 ·北山》:“或出入风议。”(风:通“讽”。)②商议;讨论。《韩非子·南面》:“群臣畏是言,不敢议事。”(是:此。)③议论;评论。《左传·襄公三十一年》:“以议执政之善否(pǐ)。”(否:恶。)④建议;主张。《史记·李斯列传》:“始皇可其议。”(可:同意。)⑤文体的一种。是上给皇帝议论得失的奏表。用以论事说理或陈述意见。刘勰《文心雕龙·议对》:“事实允当,可谓达议体矣。”(达:符合。) -
bu shi zhang gou mo gui ci ,jian ji chao ting jue feng yi 。
“bu shi zhang gou mo gui ci ,jian ji chao ting jue feng yi 。”shi gou chu chu :《cai shi guan 》;shi tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。
cai shi ting ge dao ren yan 。
yan zhe mo zui wen zhe jie ,
xia liu shang tong shang xia tai 。
zhou mie qin xing zhi sui shi ,
shi dai cai shi guan bu zhi 。
jiao miao deng ge zan jun mei ,
le fu yan ci yue jun yi 。
re qiu xing yu gui ci yan ,
mo gou qian zhang mo yi zi 。
bu shi zhang gou mo gui ci ,
jian ji chao ting jue feng yi 。
zheng chen du kou wei rong yuan ,
jian gu gao xuan zuo xu qi 。
yi ren fu (hu yi )chang duan mo ,
bai bi ru men liang zi mei 。
xi lang suo he jie de yin ,
chun guan mei zou wei xiang rui 。
jun zhi tang xi qian li yuan ,
jun zhi men xi jiu chong bi 。
jun er wei wen tang shang yan ,
jun yan bu jian men qian shi 。
tan li hai min mo suo ji ,
jian chen bi jun mo suo wei 。
jun bu jian li wang hu hai zhi mo nian ,
qun chen you li jun mo li 。
jun xi jun xi yuan ting ci ,
yu kai yong bi da ren qing ,
xian xiang ge shi qiu feng ci 。
【zhu shi 】:
bu :
(yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)shi :
①zheng que 。yu “fei ”xiang dui 。《lun yu ·yang huo 》:“yan zhi yan shi ye 。”②ken ding ;ren wei zheng que 。《mo zi ·shang tong shang 》:“guo jun zhi suo shi ,bi jie shi zhi 。”③jiu zheng ;ding zheng 。《li ji ·yue ling 》:“shi cha a dang ,ze zui mo you yan bi 。”(cha :shen cha 。)④biao shi pan duan ,shi 。《shi ji ·ci ke lie chuan 》:“ci bi shi yu rang ye 。”⑤dai ci 。biao shi jin zhi 。xiang dang yu “ci ”、“zhe ”。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑥lian ci 。xiang dang yu “yu shi ”。《guan zi ·jun chen shang 》:“fei ci ,shi mo yi li ren ;fei ci ,shi mo yi sheng cai 。”⑦zhu ci 。yong yi qian zhi bin yu 。《zuo chuan ·xiang gong shi si nian 》:“wei yu ma shou shi zhan 。”[shi yi ]yin ci ;suo yi 。《han fei zi ·yu lao 》:“jin zai gu sui ,chen shi yi mo qing ye 。”[shi gu ]yin ci 。《meng zi ·liang hui wang xia 》:“wei ren zhe neng yi da shi xiao ,shi gu shang shi ge 。”[guo shi ]guo jia da ji 。liang qi chao 《wu qu zheng bian ji ·tan si tong chuan 》:“ding guo shi zhi zhao ji xia 。”zhang :
①ming xian ;xian zhe 。qu yuan 《li sao 》:“fang fei fei ji mi zhang 。”(mi :geng jia 。)②biao zhang ;biao yang 。《shang jun shu ·shui min 》:“zhang gai ze guo ni 。”③yin zhang ;tu zhang 。wei xue yi 《he zhou ji 》:“you yong zhuan zhang yi 。”④yin le de yi qu 。《shi ji ·lv hou ben ji 》:“wang nai wei ge shi si zhang ,ling le ren ge zhi 。”⑤shi wen huo shi wen de yi duan 。《san guo zhi ·wei shu ·chen sai wang zhi chuan 》:“xia bi cheng zhang 。”⑥tiao mu 。⑦gui zhang 。《shi jing ·da ya ·jia le 》:“bu qian bu wang ,lv you jiu zhang 。”⑧gui ze ;tiao li 。han yu 《song meng dong ye xu 》:“ji wei yan ye ,luan za er mo zhang 。”⑨zou zhang 。chen zi shang gei huang di de shu xin 。《wen xin diao long ·zhang biao 》:“zhang yi xie en 。”⑩hua wen ;wen cai 。《hou han shu ·xiao ren dong huang hou ji 》:“yu fu you zhang 。”[zhang fu ]yi chong li mao 。《lun yu ·xian jin 》:“duan zhang fu ,yuan wei xiao xiang yan 。”(duan :li fu 。xiang :si yi 。)[zhang zhang ]xian ming mao 。《xun zi ·fa hang 》:“sui you min (mín)zhi diao diao ,bu re yu zhi zhang zhang 。”(min :mei dan 。diao diao :xian ming 。)gou :
(yi )①gou zi 。《jin shu ·sun chu chuan fu sun chao 》:“ran mei zhi jia gou ,zhe yun :‘ying shi wo bei yu 。’”②liang ci 。 (er )gōu ①wan qu 。《zhou li ·kao gong ji ·che ren 》:“che ren wei lei ……zhong zhi zhe san che you san cun ,shang gou zhe er che you er cun 。”(you :you 。)②tong “gou ”。gu yi 《guo qin lun 》:“chu you ji jin ,fei tan (xián)yu gou ji chang sha ye 。”(chu you :zhi chu tou de bing 。ji jin :ji mu zhang 。tan :feng li 。gou ji :ji gou ji ,gu dai bing qi 。sha :chang mao lei bing qi 。)③ju bu ;zhuo na 。su shi 《yu lin tian he chang guan 》zhi ba :“feng le qiao shu mu jiang qing jia zan gui ,duo ri bu zhi ,gan fan zhi hui gou ya song lai wei xing 。”(zhi hui :tong zhi hui 。)④kao he ;cha kao 。《song shi ·shen zong ji er 》:“ji mao ,ming zhong shu gou kao si fang zhao yu 。”(zhao yu :feng zhao ling guan ya fan ren de lao yu 。)mo :
①mei you 。gen “you ”xiang dui 。liu you 《you shan xi cun 》:“shan chong shui fu yi mo lu 。”②fu ci 。biao shi fou ding ,xiang dang yu “bu ”。《shang jun shu ·nong zhan 》:“min yi ci wei jiao ,ze su yan de mo shao ,er bing yan de ruo ye ?”③lian ci 。biao shi tiao jian ,xiang dang yu “mo lun ”、“bu lun ”。《shi jing ·lu song ·feng shui 》:“bu xiao bu da ,cong gong yu mai 。”④tong “wu ”。bu yao 。《gu shi yuan ·kong hou yin 》:“gong mo du he ,gong jing du he 。duo he er si ,dang nai gong he !”⑤fei ;bu shi 。《guan zi ·xing shi 》:“ze guo fei ji guo ,er min mo ji min ye 。”⑥yu qi ci 。yong yu yi wen gou mo ,biao shi yi wen ,xiang dang yu “fou ”。bai ju yi 《wen liu shi jiu 》:“wan lai tian yu xue ,neng yin yi bei mo ?”gui :
①yuan gui ;hua yuan xing huo jiao zheng yuan xing de yong ju 。《mo zi ·tian zhi shang 》:“pi re lun ren zhi you gui ,jiang ren zhi you ju 。”(lun ren :zhou dai guan ming ,zhang zhi zao che lun ji you guan bu jian 。)②yuan xing 。《tai xuan ·xuan tu 》:“tian dao cheng gui ,de dao cheng ju 。”(ju :fang xing 。)③zhun ze ,dian fan 。《wen xin diao long ·cai lve 》:“bi xun gui yi wen ya 。”④mou qiu ;mou hua 。《zuo chuan ·zhao gong er shi liu nian 》:“qin yu mo ya ,gui qiu mo du 。”tao qian 《tao hua yuan ji 》:“wen zhi ,xin ran gui wang 。”⑤quan jian ;gao jie 。《xun zi · cheng xiang 》:“bu ting gui jian zhong shi hai 。”(zhong shi hai :can hai zhong liang 。)《guo yu ·zhou yu shang 》:“jin chen jin gui ,qin qi bu cha 。”⑥tong “kui ”。kui ce 。《han fei zi ·zhi fen 》:“ran ze qu wei xuan zhi nai he ?ji wu ling zhi xiang gui ji qing zhe ye 。”ci :
(yi )①yong jian li de dong xi chuo ru 。《han fei zi ·wai chu shui zuo xia 》:“shu zhi (zhǐ)ji zhe ,cheng er ci ren 。”②an sha 。《shi ji ·ci ke lie chuan 》:“chen yu shi ren ci zhi ,zhong mo neng jiu 。”③chan chu 。《xun zi ·fu guo 》:“ci cao shi gu ,duo fen fei tian 。”(shi :chong zhi 。)④yong jian ke de hua chi ze 、ji feng 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“qun chen li min ,neng mian ci gua ren zhi guo zhe ,shou shang shang 。”⑤zhen cha ;da ting 。《han shu ·bing ji chuan 》:“yu li yin sui yi ji zhi gong che ci qu ,zhi lu ru yun zhong 、dai jun 。”⑥jian li xiang zhen de dong xi 。liu gui meng 《qiang wei 》shi :“zhong han mang ci yu shang ren 。”⑦ming tie ;ming pian 。wang chong 《lun heng ·gu xiang 》:“tong ci ni kuan 。”⑧cheng (chuan )。《zhuang zi ·yu fu 》:“nai ci chuan er qu 。”《shi ji ·chen cheng xiang shi jia 》:“(chen )ping kong ,nai jie yi luo er zuo ci chuan 。”[ci cu ]mang liu de yang zi 。《jin shu ·pan yue chuan 》:“he jiao ci cu bu de xiu 。”(he jiao :ren ming 。)(er )cī ni sheng ci 。jian :
(yi )①shui ming 。②jian jin ,zhu bu fa zhan 。《zhou yi · jian 》:“hong jian yu gan 。”(hong :hong gu ,tian e 。gan :shui bin ,an bian 。)③duan ni ,kai duan 。su shi 《jiao zhan shou 》:“shi da fu yi wei chang yan bing ,yi wei sheng shi rao min ,jian bu ke chang 。”④jia chong 。《lie zi ·li ming 》:“ji liang de ji ,qi ri da jian 。”(ji liang :ren ming 。)⑤fu ci 。zhu jian ;man man fa zhan 。《han shu ·dong fang shuo chuan 》:“gu yin luan zhi jian ,ji bian wei cuan 。”《xu xia ke you ji ·huang shan you ri ji 》:“ri jian mu ,sui qian ji zu ,shou xiang hou ju de ,zuo er xia tuo 。”⑥ci xu 。《shi ji ·wu tai bai shi jia 》:“jin yi jian zhi yan 。”《song shi ·he qu zhi er 》:“yu he zi huai 、wei jing bei jing ,jian li bian jun 。”⑦《zhou yi 》gua ming 。gua xing wei gen xia xun shang 。《zhou yi ·jian 》:“jian ,nv gui ji 。”⑧tong “qian (qián)”。qian fu 。《han shu ·gu yong chuan 》:“yi qi jiang jun wang zhan jian zhi yi ,wei qu cong shun 。”(zhan chén:chen mi 。)⑨tong “chan (chán)”。[jian jian ]gao jun de yang le 。《shi jing ·xiao ya ·jian jian zhi dan 》:“jian jian zhi dan ,wei ji gao yi 。” (er )jiān ①jin ;zhan shi 。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“qi shui shang (shāng)shang ,jian che wei chang 。”(shang shang :shui shi hen cheng de yang zi 。wei chang :che shang de bu man 。)②xun ran ,ying xiang 。《lun heng ·ben xing 》:“yi sui ying er mo zheng duo zhi xin ,chang da zhi hou ,huo jian li se ,kuang xin bei hang you ci sheng ye 。”《shi ji ·huo shi lie chuan 》:“su zhi jian min jiu yi 。”③liu ru ;ru 。《shang shu ·yu gong 》:“dong jian yu hai 。”《fa yan ·xue hang 》:“man er hou jian zhe ji shui hu ?”④shu dao 。《shi ji ·yue wang gou jian shi jia 》:“yu zhi gong da yi ,jian jiu chuan ,ding jiu zhou 。”⑤zha ;qi zha 。xie kuo 《〈dong xi xian sheng ji 〉xu 》:“bu bu qu jie yi jian qiao qu zhi 。”(qu jie :qu xian ,jie jing 。)《xun zi ·bu gou 》:“zhi ze jue dao er jian ,yu ze du zei er luan 。”(zhi :zhi 。)《han fei zi ·gui shi 》:“xia jian hang ru ci ,ru ze luan min 。”ji :
①gan shang ;zhui shang 。《zuo chuan ·cheng gong er nian 》:“gu bu neng tui che er ji 。”《lv shi chun qiu ·ting yan 》:“wang zhe bu ke ji ,lai zhe bu ke dai 。”②zhi ;dao da 。《zuo chuan ·yi gong shi wu nian 》:“sui bian zhi chang ,bu ji ma fu 。”③ru ;bi de shang 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“jun mei shen ,xu gong he neng ji ye 。”④chen zhao 。《zuo chuan ·xi gong er shi er nian 》:“bi zhong wo gua ,ji ji wei ji ji ye ,qing ji zhi 。”(ji :du he 。)《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“sui shao ,yuan ji wei tian gou he er tuo zhi 。”⑤jie ci 。he ;yu 。《shi jing ·bin feng ·qi yue 》:“nv xin shang bei ,dai ji gong zi tong gui 。”(dai :zhi pa 。gong zi :zhi gui zu zhi zi 。)《shi jing ·wei feng ·mang 》:“ji fu xie lao ,lao shi wo yuan 。”chao :
(yi )①chao jian 。《li ji ·nei ze 》:“mei shuang er chao 。”②bai fang 。《shi ji ·si ma xiang ru lie chuan 》:“lin qiong (qióng)ling miao wei gong jing ,ri wang chao xiang ru 。”(lin qiong :de ming 。ling :xian ling 。miao :zha 。)③chao ting 。《shi jing ·ji feng ·ji ming 》:“ji ji ming yi ,chao ji ying yi 。”④chao dai 。du fu 《zhu jiang 》:“han chao ling mu dui na shan 。”⑤zheng shi 。《xi jing za ji 》juan yi :“shang (han wu di )shi fu ci qiu yi ting chao 。”(fu :chuan 。)⑥guan fu da tang 。《hou han shu ·liu chong chuan 》:“shan gu bi sheng ,wei chang shi jun chao 。”⑦jie ci 。mian dui ;xiang 。[chao ge ]gu de ming 。zai jin he na sheng 。shang chao ceng zai zhe li jian dou 。 (er )zhāo ①zao chen 。《shi jing ·xiao ya ·bei shan 》:“xie xie shi zi ,chao xi cong shi 。”②ri ;tian 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“tian sheng li zhi nan zi qi ,yi chao shua zai jun wang ce 。”ting :
①chao ting ,jun zhu jie shou chao bai he chu li zheng shi de de fang 。《han fei zi ·gu fen 》:“mo neng zhi shi zai ting 。”《han shu ·liu gu chuan 》:“gu yi ci you han ting gong qing jian ,ming sheng ji shen 。”(ji shen :cheng da 。)②guan shu ,gu shi de fang guan ban li zheng shi de de fang 。《shi ji ·you xia lie chuan 》:“(guo )jie zhi gong jing ,bu gan cheng che ru ji xian ting 。”(zhi :bao chi 。)③tong “ting ”。ting yuan ;tang qian kong de 。《shi jing ·tang feng · shan you shu 》:“zi you ting nei ,fu sa fu sao 。”《lv shi chun qiu ·guo li 》:“nai chu ting huai er si 。”jue :
①duan ;jie duan 。《shi ji ·wu zi xu lie chuan 》:“chu fa bing jue wu bing zhi hou ,bu de gui 。”②《meng zi ·teng wen gong shang 》:“jin teng jue chang bu duan ,jiang wu shi li ye 。”yin shen wei duan jue 。《lun yu ·yao yue 》:“ji jue shi ,ju yi min 。”《bao piao zi ·jiao ji 》:“nai fa fen zhe lun ,du men jue jiao 。”you te zhi qi jue shen wang 。《lv shi chun qiu ·zhi jie 》:“meng yi mei er jue hu shou gong 。”③heng du ;chuan guo 。《xun zi ·quan xue 》:“jia zhou ji zhe ,fei neng shui ye ,er jue jiang he 。”(jia :jie zhu 。ji :jiang 。)《lv shi chun qiu ·hui guo 》:“jin hang shu qian li ,you jue zhu hou zhi de yi xi guo ,chen bu zhi ji ke ye 。”④ji ;fei chang 。《shi ji ·lv bu wei lie chuan 》:“lv bu wei qu han dan zhu ji jue hao shan wu zhe yu ju 。”you te zhi ji yao yuan de 。《shi ji ·wei jiang jun biao ji lie chuan 》:“yin qian shi jue guo gong ,feng jian bo wang hou 。”(jian :zhang jian 。)you zhi ji hao de ,du yi mo er de 。《han shu ·xu chuan shang 》:“feng meng jue ji yu hu shi 。”(feng meng :gu dai shan yu she jian de ren 。hu :gong 。)《hou han shu ·ban biao chuan fu ban gu 》:“ci liu zi zhe ,jie you shu hang jue cai 。”[jue ding ]1. shan de zui gao feng 。du fu 《wang yue 》:“hui dang ling jue ding ,yi lan zhong shan xiao 。”(hui dang :ding dang 。)2. fei chang de 。feng :
①bei song ;song dou 。wang an dan 《da sun yuan gui da zi shu 》:“jian zai tian zi zhi xin ,er feng yu shi da fu zhi kou 。”②yong wei wan de hua quan jian 。《kong zi jia yu ·bian zheng 》:“zhong chen zhi jian jun ,you wu yi yan :……wu yue feng jian 。”③ji feng 。liu ji 《mai gan zhe yan 》:“qi ji fen shi ji xie zhe ye ? er tuo yu gan yi feng zhe ye ?”yi :
①fa biao yan lun 。《shi jing ·xiao ya ·bei shan 》:“huo chu ru feng yi 。”(feng :tong “feng ”。)②shang yi ;tao lun 。《han fei zi ·na mian 》:“qun chen wei shi yan ,bu gan yi shi 。”(shi :ci 。)③yi lun ;ping lun 。《zuo chuan ·xiang gong san shi yi nian 》:“yi yi zhi zheng zhi shan fou (pǐ)。”(fou :e 。)④jian yi ;zhu zhang 。《shi ji ·li si lie chuan 》:“shi huang ke ji yi 。”(ke :tong yi 。)⑤wen ti de yi chong 。shi shang gei huang di yi lun de shi de zou biao 。yong yi lun shi shui li huo chen shu yi jian 。liu xie 《wen xin diao long ·yi dui 》:“shi shi yun dang ,ke wei da yi ti yi 。”(da :fu ge 。)
今日更新
-
导引冲和气,觉春生酒面。
[2020-05-03]
-
褘衣俱侍、玳筵启。
[2020-05-03]
-
贤均樛木,宜颂二南诗。
[2020-05-03]
-
奉圣德、坤宁俱备。
[2020-05-03]
-
移棹采初开,嗅金缨留取。
[2020-05-03]
今日推荐
-
惟有暗香长在,饱参清露霏微。
[2020-02-16]
-
檐外几声风玉,丁东敲断人肠。
[2020-02-16]
-
春晚不拈红粉,碧窗自录仙书。
[2020-02-16]
-
人似行云不见。
[2020-02-16]
-
羞容似替人垂泪。
[2020-02-16]