• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 翛翛阿蘭若,土木老山脅。

    “翛翛阿蘭若,土木老山脅。”詩句出處:《遊土山示蔡天啟秘校》;是宋朝詩人王安石的作品。

    定林瞰土山,近乃在眉睫。
    誰謂秦淮廣,正可藏一艓。
    朝予欲獨往,扶憊強登涉。
    蔡侯聞之喜,喜色見兩頰。
    呼鞍追我馬,亦以兩黥挾。
    斂書付衣囊,裹飯隨藥笈。
    翛翛阿蘭若,土木老山脅。
    鼓鍾臥空曠,簨簴雕捷業。
    升堂廓無主,考擊誰敢輒。
    坡陀謝公傢,藏槨久穿劫。
    百金買酒地,野老今行饁。
    緬懷起東山,勝踐比稠疊。
    於時國累卵,楚夏血常喋。
    外實備艱梗,中仍費調燮。
    公能覺如夢,自喻一蝴蝶。
    桓溫適自弊,苻堅方天厭。
    且可緩九錫,寧當快一捷。
    彼哉鬥筲人,得喪易矜怯。
    妄言屐齒折,吾欲刊史牒。
    傷心新城埭,歸意終難愜。
    漂搖五城舟,尚想浮河檝。
    千秋隴東月,長照西州堞。
    豈無華屋處,亦捉蒲葵箑。
    碎金諒可惜,零落隨秋葉。
    好事所傳玩,空殘法書帖。
    清談眇不嗣,陳跡怳如接。
    東陽故侯孫,少小同鼓篋。
    一官初嶺海,仰視飛鳶跕。
    窮歸放款段,高臥停遠蹀。
    牽襟肘即見,著帽耳才菟。
    數椽危敗屋,為我炊陳浥。
    雖無膏污鼎,尚有羹濡筴。
    縱言及平生,相視開笑靨。
    邯鄲枕上事,且飲且田獵。
    或昏眠委翳,或妄走超躐。
    或叫號而寢,或哭泣而魘。
    幸哉同聖時,田裡老安帖。
    易牛以寶劍,擊壤勝彈鋏。
    追憐衰晉末,此土方岌業。
    強偷須臾樂,撫事終愁惵。
    予雖天戮民,有械無接摺。
    翁今貧而靜,內熱非復葉。
    予衰極今歲,儻與雞夢協。
    委蛻亦何恨,吾兒已長鬣。
    翁雖齒長我,未見白可鑷。
    祝翁尚難老,生理歸善攝。
    久留畏年少,譏我兩呫囁。
    束火扶路還,宵明狐兔懾。
    蔡侯雄俊士,心憭形亦諜。
    異時能飛鞚,快若五陵俠。
    胡為阡陌間,踠足僅相躡。
    諒欲交轡語,呿予不能嗋。

    【註釋】:

    翛:

    [翛翛]1. 鳥類羽毛脫落的樣子。《詩經·豳風·鴟鴞》:“予尾翛翛。”(予:我。)2. 草木青翠茂盛的樣子。謝朓《冬日晚郡事隙》:“翛翛蔭窗竹。”3.形容雨聲。白居易《西河雨夜送客》:“雲黑雨翛翛。”[翛然]悠然自得的樣子。白居易《酬吳七見寄》:“口吟耳自聽,當暑忽翛然。”

    阿:

    (一)助詞。名詞詞頭。多用於人名或親屬稱謂之前。袁枚《祭妹文》:“阿品遠官河南,亦無子女。” (二)ē ①大丘陵;山陵。陶淵明《雜詩》:“白日淪西阿,素月出東嶺。”②山水彎曲處。《詩經·衛風·考槃》:“考槃在阿,碩人之。”③屋簷。 《古詩十九首》之五:“阿閣三重階。”④曲從;迎合。《韓非子·有度》:“法不阿貴。”⑤偏袒。屈原《離騷》:“皇天無私阿兮,覽民德焉錯輔。”⑥細繒。《史記·司馬相如列傳》:“鄭女曼姬,被阿錫。”⑦通“婀(ě)”。柔美的樣子。《詩經·小雅·隰桑》:“隰(xí)桑有阿,其葉有難(nuó)。”(隰:濕地。難:茂盛。)

    蘭:

    ①蘭草,澤蘭。菊科。多年生草本。有香氣,秋末開花。《楚辭·離騷》:“扈江離與辟芷兮,紉秋蘭以為佩。”②蘭花。蘭科,多年生常綠草本。歸有光《項脊軒志》:“又雜植蘭桂竹木於庭。”③木蘭。一種香木。《楚辭·九歌·湘夫人》:“桂棟兮蘭橑,辛夷楣兮藥房。”④通“欄(欄)”。柵欄。《漢書·王莽傳》:“又置奴婢之市,與牛馬同蘭。”⑤通“攔”。阻隔。《戰國策·魏策三》:“晉國之去梁也,千裡有餘,有河山以蘭之。”⑥通“闌”。指放兵器的架子。《管子·小匡》:“輕罪入蘭、盾、鞈革。”(入:交納。鞈革:護胸的雙層革甲。)

    若:

    ①從;順從。《詩經·大雅·烝民》:“邦國若否,仲山甫明之。”②選擇。《詩經·大雅·烝民》:“天子是若。”(是:指仲山甫。)③好像;如同。《莊子·逍遙遊》:“其翼若垂天之雲。”④代詞。1. 人稱代詞。相當於“你”、“你的”。《史記·項羽本紀》:“虞兮虞兮奈若何?”2.指示代詞。相當於“此”、“這”。《論語·憲問》:“君子哉若人!”⑤連詞。1. 表示假設關系,相當於“如果”。《三國志·蜀志·諸葛亮傳》:“若其不才,君可自取。”2. 表示選擇關系,相當於“或者”。《漢書·惠帝紀》:“民年七十以上若不滿十歲有罪當刑者,皆免之。”⑥詞尾。用在形容詞後,表示“……的樣子”。《詩經·衛風·氓》:“桑之未落,其葉沃若。”(沃若:潤澤的樣子。)《史記·司馬相如列傳》:“於是二子愀然改容,超若自失。”(愀qiǎo然:容色變動的樣子。超若:悵惘的樣子。)[若夫]至於。范仲淹《嶽陽樓記》:“若夫霪雨霏霏,連月不開。”

    土:

    (一)①泥土;土壤。《荀子·勸學》:“積土成山,風雨興焉。”《尚書·禹貢》:“(冀州)厥土惟白壤。”(厥:其;它的。)②土地;田地。揚雄《羽獵賦》:“不奪百姓膏腴谷土桑柘之地。”(膏腴:肥沃。)③領土;國土。《左傳·昭公七年》:“普天之下,莫非王土。”④地方;地區。《詩經·魏風·碩鼠》:“逝將去女,適彼樂土。”(逝:通“誓”。去:離開。女:通“汝”,你。適:往。)⑤鄉土;故鄉。《後漢書·班超傳》:“久在絕域,年老思土。”⑥本地的;地方性的。《尚書·旅獒》:“犬馬非其土性不畜。”⑦五行之一。《尚書·洪范》:“五行:一曰水,二曰火,三曰木,四曰金,五曰土。”⑧八音之一。指塤一類的樂器。《周禮·春官·大師》:“皆播之以八音,金、石、土、革、絲、木、匏、竹。”⑨土地神。《公羊傳·僖公三十一年》:“天子祭天,諸侯祭土。” (二)dù ①植物的根。《詩經·豳風·鴟鴞》:“徹彼桑土。”②古代河流名。《詩經·大雅·綿》:“民之初生,自土沮漆。”(沮:通“徂cú”,往。漆:古河名。)

    木:

    ①樹木。《詩經·周南·漢廣》:“南有喬木。”②樹葉。韓駒《念奴嬌·月》:“木落山高真個是,一雨秋容新沐。”③木材;木料。《孟子·梁惠王下》:“為巨室,則必使工師求大木。”④用木料制成的。《三國志 · 蜀書·諸葛亮傳》:“亮復出祁山,以木牛運,糧盡退軍。”⑤特指棺材。《左傳·僖公二十三年》:“我二十五年矣,又如是而嫁,則就木焉。”⑥古代八音之一,指木制的樂器。《周禮·春官·大師》:“皆播之以八音:金、石、土、革、絲、木、匏、竹。”⑦五行之一。⑧質樸;樸實。《論語·子路》:“剛毅木訥,近仁。”

    老:

    ①年歲大。《詩經·邶風·擊鼓》:“與子偕老。”(偕:一同。)《老子》第十八章:“民至老死不相往來。”②衰老。辛棄疾《永遇樂·京口北固亭懷古》:“廉頗老矣,尚能飯否?”③老年人。《戰國策·齊策》:“民扶老攜幼,迎君道中。”特用於對資深長者的敬稱。《詩經·小雅·十月之交》:“不憖遺一老。”(憖yìn:願)④老死;終老。死的諱稱。張溥《五人墓碑記》:“令五人者保其首領以老於戶牖之下。”⑤敬老,養老。《孟子·梁惠王上》:“老吾老以及人之老。”⑥熟練,有經驗。歐陽修《為君難論》:“其父奢,趙之名將,老用於兵者也。”⑦對公卿大夫的總稱。《左傳·昭公十三年》:“天子之老,請帥王賦。”也指大夫的傢臣《論語·憲問》:“孟公綽為趙魏老則優。”(孟公綽:魯大夫。趙魏:都是晉國的世卿。)⑧告老;年老退休。《左傳·襄公三年》:“祁奚請老。”(祁奚:晉大夫。)⑨年久的;歷時久遠的。原來的(與“新”相對)。方苞《獄中雜記》:“而獄中為老監者四,監五室。”⑩陳舊的。歸有光《項脊軒志》:“百年老屋,塵泥滲漉。”(11)前綴。用於稱人、排列次序和某些動植物名。蘇軾《江城子·密州出獵》:“老夫聊發少年狂。”

    脅:

    (一)①胸部的兩旁。《史記·扁鵲倉公列傳》:“更熨兩脅下。”②旁邊;邊側。③威脅;逼迫。《荀子·不茍》:“君子易知而難狎,易懼而難脅。”[脅息]抑制呼息,形容非常恐懼。宋玉《高唐賦》:“股戰脅息。”(股戰:腿發抖。) (二)xī 收斂。《漢書·吳王濞傳》:“脅肩絫足。”


  • 翛翛阿兰若,土木老山胁。

    “翛翛阿兰若,土木老山胁。”诗句出处:《游土山示蔡天启秘校》;是宋朝诗人王安石的作品。

    定林瞰土山,近乃在眉睫。
    谁谓秦淮广,正可藏一艓。
    朝予欲独往,扶惫强登涉。
    蔡侯闻之喜,喜色见两颊。
    呼鞍追我马,亦以两黥挟。
    敛书付衣囊,裹饭随药笈。
    翛翛阿兰若,土木老山胁。
    鼓锺卧空旷,簨簴雕捷业。
    升堂廓无主,考击谁敢辄。
    坡陀谢公家,藏椁久穿劫。
    百金买酒地,野老今行饁。
    缅怀起东山,胜践比稠叠。
    於时国累卵,楚夏血常喋。
    外实备艰梗,中仍费调燮。
    公能觉如梦,自喻一蝴蝶。
    桓温适自弊,苻坚方天厌。
    且可缓九锡,宁当快一捷。
    彼哉斗筲人,得丧易矜怯。
    妄言屐齿折,吾欲刊史牒。
    伤心新城埭,归意终难惬。
    漂摇五城舟,尚想浮河檝。
    千秋陇东月,长照西州堞。
    岂无华屋处,亦捉蒲葵箑。
    碎金谅可惜,零落随秋叶。
    好事所传玩,空残法书帖。
    清谈眇不嗣,陈迹怳如接。
    东阳故侯孙,少小同鼓箧。
    一官初岭海,仰视飞鸢跕。
    穷归放款段,高卧停远蹀。
    牵襟肘即见,著帽耳才菟。
    数椽危败屋,为我炊陈浥。
    虽无膏污鼎,尚有羹濡筴。
    纵言及平生,相视开笑靥。
    邯郸枕上事,且饮且田猎。
    或昏眠委翳,或妄走超躐。
    或叫号而寝,或哭泣而魇。
    幸哉同圣时,田里老安帖。
    易牛以宝剑,击壤胜弹铗。
    追怜衰晋末,此土方岌业。
    强偷须臾乐,抚事终愁惵。
    予虽天戮民,有械无接摺。
    翁今贫而静,内热非复叶。
    予衰极今岁,傥与鸡梦协。
    委蜕亦何恨,吾儿已长鬣。
    翁虽齿长我,未见白可镊。
    祝翁尚难老,生理归善摄。
    久留畏年少,讥我两呫嗫。
    束火扶路还,宵明狐兔慑。
    蔡侯雄俊士,心憭形亦谍。
    异时能飞鞚,快若五陵侠。
    胡为阡陌间,踠足仅相蹑。
    谅欲交辔语,呿予不能嗋。

    【注释】:

    翛:

    [翛翛]1. 鸟类羽毛脱落的样子。《诗经·豳风·鸱鸮》:“予尾翛翛。”(予:我。)2. 草木青翠茂盛的样子。谢朓《冬日晚郡事隙》:“翛翛荫窗竹。”3.形容雨声。白居易《西河雨夜送客》:“云黑雨翛翛。”[翛然]悠然自得的样子。白居易《酬吴七见寄》:“口吟耳自听,当暑忽翛然。”

    阿:

    (一)助词。名词词头。多用于人名或亲属称谓之前。袁枚《祭妹文》:“阿品远官河南,亦无子女。” (二)ē ①大丘陵;山陵。陶渊明《杂诗》:“白日沦西阿,素月出东岭。”②山水弯曲处。《诗经·卫风·考槃》:“考槃在阿,硕人之。”③屋檐。 《古诗十九首》之五:“阿阁三重阶。”④曲从;迎合。《韩非子·有度》:“法不阿贵。”⑤偏袒。屈原《离骚》:“皇天无私阿兮,览民德焉错辅。”⑥细缯。《史记·司马相如列传》:“郑女曼姬,被阿锡。”⑦通“婀(ě)”。柔美的样子。《诗经·小雅·隰桑》:“隰(xí)桑有阿,其叶有难(nuó)。”(隰:湿地。难:茂盛。)

    兰:

    ①兰草,泽兰。菊科。多年生草本。有香气,秋末开花。《楚辞·离骚》:“扈江离与辟芷兮,纫秋兰以为佩。”②兰花。兰科,多年生常绿草本。归有光《项脊轩志》:“又杂植兰桂竹木于庭。”③木兰。一种香木。《楚辞·九歌·湘夫人》:“桂栋兮兰橑,辛夷楣兮药房。”④通“欄(栏)”。栅栏。《汉书·王莽传》:“又置奴婢之市,与牛马同兰。”⑤通“拦”。阻隔。《战国策·魏策三》:“晋国之去梁也,千里有余,有河山以兰之。”⑥通“阑”。指放兵器的架子。《管子·小匡》:“轻罪入兰、盾、鞈革。”(入:交纳。鞈革:护胸的双层革甲。)

    若:

    ①从;顺从。《诗经·大雅·烝民》:“邦国若否,仲山甫明之。”②选择。《诗经·大雅·烝民》:“天子是若。”(是:指仲山甫。)③好像;如同。《庄子·逍遥游》:“其翼若垂天之云。”④代词。1. 人称代词。相当于“你”、“你的”。《史记·项羽本纪》:“虞兮虞兮奈若何?”2.指示代词。相当于“此”、“这”。《论语·宪问》:“君子哉若人!”⑤连词。1. 表示假设关系,相当于“如果”。《三国志·蜀志·诸葛亮传》:“若其不才,君可自取。”2. 表示选择关系,相当于“或者”。《汉书·惠帝纪》:“民年七十以上若不满十岁有罪当刑者,皆免之。”⑥词尾。用在形容词后,表示“……的样子”。《诗经·卫风·氓》:“桑之未落,其叶沃若。”(沃若:润泽的样子。)《史记·司马相如列传》:“于是二子愀然改容,超若自失。”(愀qiǎo然:容色变动的样子。超若:怅惘的样子。)[若夫]至于。范仲淹《岳阳楼记》:“若夫霪雨霏霏,连月不开。”

    土:

    (一)①泥土;土壤。《荀子·劝学》:“积土成山,风雨兴焉。”《尚书·禹贡》:“(冀州)厥土惟白壤。”(厥:其;它的。)②土地;田地。扬雄《羽猎赋》:“不夺百姓膏腴谷土桑柘之地。”(膏腴:肥沃。)③领土;国土。《左传·昭公七年》:“普天之下,莫非王土。”④地方;地区。《诗经·魏风·硕鼠》:“逝将去女,适彼乐土。”(逝:通“誓”。去:离开。女:通“汝”,你。适:往。)⑤乡土;故乡。《后汉书·班超传》:“久在绝域,年老思土。”⑥本地的;地方性的。《尚书·旅獒》:“犬马非其土性不畜。”⑦五行之一。《尚书·洪范》:“五行:一曰水,二曰火,三曰木,四曰金,五曰土。”⑧八音之一。指埙一类的乐器。《周礼·春官·大师》:“皆播之以八音,金、石、土、革、丝、木、匏、竹。”⑨土地神。《公羊传·僖公三十一年》:“天子祭天,诸侯祭土。” (二)dù ①植物的根。《诗经·豳风·鸱鸮》:“彻彼桑土。”②古代河流名。《诗经·大雅·绵》:“民之初生,自土沮漆。”(沮:通“徂cú”,往。漆:古河名。)

    木:

    ①树木。《诗经·周南·汉广》:“南有乔木。”②树叶。韩驹《念奴娇·月》:“木落山高真个是,一雨秋容新沐。”③木材;木料。《孟子·梁惠王下》:“为巨室,则必使工师求大木。”④用木料制成的。《三国志 · 蜀书·诸葛亮传》:“亮复出祁山,以木牛运,粮尽退军。”⑤特指棺材。《左传·僖公二十三年》:“我二十五年矣,又如是而嫁,则就木焉。”⑥古代八音之一,指木制的乐器。《周礼·春官·大师》:“皆播之以八音:金、石、土、革、丝、木、匏、竹。”⑦五行之一。⑧质朴;朴实。《论语·子路》:“刚毅木讷,近仁。”

    老:

    ①年岁大。《诗经·邶风·击鼓》:“与子偕老。”(偕:一同。)《老子》第十八章:“民至老死不相往来。”②衰老。辛弃疾《永遇乐·京口北固亭怀古》:“廉颇老矣,尚能饭否?”③老年人。《战国策·齐策》:“民扶老携幼,迎君道中。”特用于对资深长者的敬称。《诗经·小雅·十月之交》:“不慭遗一老。”(慭yìn:愿)④老死;终老。死的讳称。张溥《五人墓碑记》:“令五人者保其首领以老于户牖之下。”⑤敬老,养老。《孟子·梁惠王上》:“老吾老以及人之老。”⑥熟练,有经验。欧阳修《为君难论》:“其父奢,赵之名将,老用于兵者也。”⑦对公卿大夫的总称。《左传·昭公十三年》:“天子之老,请帅王赋。”也指大夫的家臣《论语·宪问》:“孟公绰为赵魏老则优。”(孟公绰:鲁大夫。赵魏:都是晋国的世卿。)⑧告老;年老退休。《左传·襄公三年》:“祁奚请老。”(祁奚:晋大夫。)⑨年久的;历时久远的。原来的(与“新”相对)。方苞《狱中杂记》:“而狱中为老监者四,监五室。”⑩陈旧的。归有光《项脊轩志》:“百年老屋,尘泥渗漉。”(11)前缀。用于称人、排列次序和某些动植物名。苏轼《江城子·密州出猎》:“老夫聊发少年狂。”

    胁:

    (一)①胸部的两旁。《史记·扁鹊仓公列传》:“更熨两胁下。”②旁边;边侧。③威胁;逼迫。《荀子·不苟》:“君子易知而难狎,易惧而难胁。”[胁息]抑制呼息,形容非常恐惧。宋玉《高唐赋》:“股战胁息。”(股战:腿发抖。) (二)xī 收敛。《汉书·吴王濞传》:“胁肩絫足。”


  • shu shu a lan re ,tu mu lao shan xie 。

    “shu shu a lan re ,tu mu lao shan xie 。”shi gou chu chu :《you tu shan shi cai tian qi bi jiao 》;shi song chao shi ren wang an dan de zuo pin 。

    ding lin kan tu shan ,jin nai zai mei jie 。
    shei wei qin huai an ,zheng ke cang yi die 。
    chao yu yu du wang ,fu bei jiang deng she 。
    cai hou wen zhi xi ,xi se jian liang jia 。
    hu an zhui wo ma ,yi yi liang qing jia 。
    lian shu fu yi nang ,guo fan sui yao ji 。
    shu shu a lan re ,tu mu lao shan xie 。
    gu zhong wo kong kuang ,sun ju diao jie ye 。
    sheng tang kuo mo zhu ,kao ji shei gan zhe 。
    po tuo xie gong jia ,cang guo jiu chuan jie 。
    bai jin mai jiu de ,ye lao jin hang ye 。
    mian huai qi dong shan ,sheng jian bi chou die 。
    wu shi guo lei luan ,chu xia xie chang die 。
    wai shi bei jian geng ,zhong reng fei diao xie 。
    gong neng jiao ru meng ,zi yu yi hu die 。
    huan wen kuo zi bi ,fu jian fang tian ya 。
    ju ke huan jiu xi ,ning dang kuai yi jie 。
    bi zai dou shao ren ,de sang yi jin qie 。
    wang yan ji chi she ,wu yu kan shi die 。
    shang xin xin cheng dai ,gui yi zhong nan qie 。
    piao yao wu cheng zhou ,shang xiang fu he ji 。
    qian qiu long dong yue ,chang zhao xi zhou die 。
    qi mo hua wu chu ,yi zhuo pu kui sha 。
    sui jin liang ke xi ,ling la sui qiu xie 。
    hao shi suo chuan wan ,kong can fa shu tie 。
    qing tan miao bu si ,chen ji huang ru jie 。
    dong yang gu hou sun ,shao xiao tong gu qie 。
    yi guan chu ling hai ,yang shi fei yuan die 。
    qiong gui fang kuan duan ,gao wo ting yuan die 。
    qian jin zhou ji jian ,zhe mao er cai tu 。
    shu chuan wei bai wu ,wei wo chui chen ya 。
    sui mo gao wu ding ,shang you geng ru ce 。
    zong yan ji ping sheng ,xiang shi kai xiao ye 。
    han dan zhen shang shi ,ju yin ju tian lie 。
    huo hun mian wei yi ,huo wang zou chao lie 。
    huo jiao hao er qin ,huo ku qi er yan 。
    xing zai tong sheng shi ,tian li lao an tie 。
    yi niu yi bao jian ,ji rang sheng dan jia 。
    zhui lian cui jin mo ,ci tu fang ji ye 。
    jiang tou xu yu le ,fu shi zhong chou die 。
    yu sui tian lu min ,you xie mo jie la 。
    weng jin pin er jing ,nei re fei fu xie 。
    yu cui ji jin sui ,tang yu ji meng xie 。
    wei tui yi he hen ,wu er yi chang lie 。
    weng sui chi chang wo ,wei jian bai ke nie 。
    zhu weng shang nan lao ,sheng li gui shan she 。
    jiu liu wei nian shao ,ji wo liang che nie 。
    shu huo fu lu hai ,xiao ming hu tu she 。
    cai hou xiong jun shi ,xin liao xing yi die 。
    yi shi neng fei kong ,kuai re wu ling xia 。
    hu wei qian mo jian ,wan zu jin xiang nie 。
    liang yu jiao pei yu ,ka yu bu neng xie 。

    【zhu shi 】:

    shu :

    [shu shu ]1. diao lei yu mao tuo la de yang zi 。《shi jing ·bin feng ·chi xiao 》:“yu wei shu shu 。”(yu :wo 。)2. cao mu qing cui mao cheng de yang zi 。xie tiao 《dong ri wan jun shi xi 》:“shu shu yin chuang zhu 。”3.xing rong yu sheng 。bai ju yi 《xi he yu ye song ke 》:“yun hei yu shu shu 。”[shu ran ]you ran zi de de yang zi 。bai ju yi 《chou wu qi jian ji 》:“kou yin er zi ting ,dang shu hu shu ran 。”

    a :

    (yi )zhu ci 。ming ci ci tou 。duo yong yu ren ming huo qin shu chen wei zhi qian 。yuan mei 《ji mei wen 》:“a pin yuan guan he na ,yi mo zi nv 。” (er )ē ①da qiu ling ;shan ling 。tao yuan ming 《za shi 》:“bai ri lun xi a ,su yue chu dong ling 。”②shan shui wan qu chu 。《shi jing ·wei feng ·kao 槃》:“kao 槃zai a ,shuo ren zhi 。”③wu yan 。 《gu shi shi jiu shou 》zhi wu :“a ge san chong jie 。”④qu cong ;ying ge 。《han fei zi ·you du 》:“fa bu a gui 。”⑤pian tan 。qu yuan 《li sao 》:“huang tian mo si a xi ,lan min de yan cuo fu 。”⑥xi zeng 。《shi ji ·si ma xiang ru lie chuan 》:“zheng nv man ji ,bei a xi 。”⑦tong “e (ě)”。rou mei de yang zi 。《shi jing ·xiao ya ·xi sang 》:“xi (xí)sang you a ,ji xie you nan (nuó)。”(xi :shi de 。nan :mao cheng 。)

    lan :

    ①lan cao ,ze lan 。ju ke 。duo nian sheng cao ben 。you xiang qi ,qiu mo kai hua 。《chu ci ·li sao 》:“hu jiang li yu bi zhi xi ,ren qiu lan yi wei pei 。”②lan hua 。lan ke ,duo nian sheng chang lu cao ben 。gui you guang 《xiang ji xuan zhi 》:“you za zhi lan gui zhu mu yu ting 。”③mu lan 。yi chong xiang mu 。《chu ci ·jiu ge ·xiang fu ren 》:“gui dong xi lan lao ,xin yi mei xi yao fang 。”④tong “欄(lan )”。shan lan 。《han shu ·wang mang chuan 》:“you zhi nu bi zhi shi ,yu niu ma tong lan 。”⑤tong “lan ”。zu ge 。《zhan guo ce ·wei ce san 》:“jin guo zhi qu liang ye ,qian li you yu ,you he shan yi lan zhi 。”⑥tong “lan ”。zhi fang bing qi de jia zi 。《guan zi ·xiao kuang 》:“qing zui ru lan 、dun 、ge ge 。”(ru :jiao na 。ge ge :hu xiong de shuang ceng ge jia 。)

    re :

    ①cong ;shun cong 。《shi jing ·da ya ·zheng min 》:“bang guo re fou ,zhong shan fu ming zhi 。”②shua ze 。《shi jing ·da ya ·zheng min 》:“tian zi shi re 。”(shi :zhi zhong shan fu 。)③hao xiang ;ru tong 。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“ji yi re chui tian zhi yun 。”④dai ci 。1. ren chen dai ci 。xiang dang yu “ni ”、“ni de ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“yu xi yu xi nai re he ?”2.zhi shi dai ci 。xiang dang yu “ci ”、“zhe ”。《lun yu ·xian wen 》:“jun zi zai re ren !”⑤lian ci 。1. biao shi jia she guan ji ,xiang dang yu “ru guo ”。《san guo zhi ·shu zhi ·zhu ge liang chuan 》:“re ji bu cai ,jun ke zi qu 。”2. biao shi shua ze guan ji ,xiang dang yu “huo zhe ”。《han shu ·hui di ji 》:“min nian qi shi yi shang re bu man shi sui you zui dang xing zhe ,jie mian zhi 。”⑥ci wei 。yong zai xing rong ci hou ,biao shi “……de yang zi ”。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“sang zhi wei la ,ji xie wo re 。”(wo re :run ze de yang zi 。)《shi ji ·si ma xiang ru lie chuan 》:“yu shi er zi qiao ran gai rong ,chao re zi shi 。”(qiao qiǎoran :rong se bian dong de yang zi 。chao re :chang wang de yang zi 。)[re fu ]zhi yu 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“re fu yin yu fei fei ,lian yue bu kai 。”

    tu :

    (yi )①ni tu ;tu rang 。《xun zi ·quan xue 》:“ji tu cheng shan ,feng yu xing yan 。”《shang shu ·yu gong 》:“(ji zhou )jue tu wei bai rang 。”(jue :ji ;ta de 。)②tu de ;tian de 。yang xiong 《yu lie fu 》:“bu duo bai xing gao yu gu tu sang zhe zhi de 。”(gao yu :fei wo 。)③ling tu ;guo tu 。《zuo chuan ·zhao gong qi nian 》:“pu tian zhi xia ,mo fei wang tu 。”④de fang ;de ou 。《shi jing ·wei feng ·shuo shu 》:“shi jiang qu nv ,kuo bi le tu 。”(shi :tong “shi ”。qu :li kai 。nv :tong “ru ”,ni 。kuo :wang 。)⑤xiang tu ;gu xiang 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“jiu zai jue yu ,nian lao sai tu 。”⑥ben de de ;de fang xing de 。《shang shu ·lv ao 》:“quan ma fei ji tu xing bu chu 。”⑦wu hang zhi yi 。《shang shu ·hong fan 》:“wu hang :yi yue shui ,er yue huo ,san yue mu ,si yue jin ,wu yue tu 。”⑧ba yin zhi yi 。zhi xun yi lei de le qi 。《zhou li ·chun guan ·da shi 》:“jie bo zhi yi ba yin ,jin 、dan 、tu 、ge 、si 、mu 、pao 、zhu 。”⑨tu de shen 。《gong yang chuan ·xi gong san shi yi nian 》:“tian zi ji tian ,zhu hou ji tu 。” (er )dù ①zhi wu de gen 。《shi jing ·bin feng ·chi xiao 》:“che bi sang tu 。”②gu dai he liu ming 。《shi jing ·da ya ·mian 》:“min zhi chu sheng ,zi tu ju qi 。”(ju :tong “cu cú”,wang 。qi :gu he ming 。)

    mu :

    ①shu mu 。《shi jing ·zhou na ·han an 》:“na you qiao mu 。”②shu xie 。han ju 《nian nu jiao ·yue 》:“mu la shan gao zhen ge shi ,yi yu qiu rong xin mu 。”③mu cai ;mu liao 。《meng zi ·liang hui wang xia 》:“wei ju shi ,ze bi shi gong shi qiu da mu 。”④yong mu liao zhi cheng de 。《san guo zhi · shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“liang fu chu qi shan ,yi mu niu yun ,liang jin tui jun 。”⑤te zhi guan cai 。《zuo chuan ·xi gong er shi san nian 》:“wo er shi wu nian yi ,you ru shi er jia ,ze jiu mu yan 。”⑥gu dai ba yin zhi yi ,zhi mu zhi de le qi 。《zhou li ·chun guan ·da shi 》:“jie bo zhi yi ba yin :jin 、dan 、tu 、ge 、si 、mu 、pao 、zhu 。”⑦wu hang zhi yi 。⑧zhi piao ;piao shi 。《lun yu ·zi lu 》:“gang yi mu ne ,jin ren 。”

    lao :

    ①nian sui da 。《shi jing ·bei feng ·ji gu 》:“yu zi xie lao 。”(xie :yi tong 。)《lao zi 》di shi ba zhang :“min zhi lao si bu xiang wang lai 。”②cui lao 。xin qi ji 《yong yu le ·jing kou bei gu ting huai gu 》:“lian po lao yi ,shang neng fan fou ?”③lao nian ren 。《zhan guo ce ·ji ce 》:“min fu lao xie you ,ying jun dao zhong 。”te yong yu dui zi shen chang zhe de jing chen 。《shi jing ·xiao ya ·shi yue zhi jiao 》:“bu yin wei yi lao 。”(yin yìn:yuan )④lao si ;zhong lao 。si de hui chen 。zhang pu 《wu ren mu bei ji 》:“ling wu ren zhe bao ji shou ling yi lao yu hu you zhi xia 。”⑤jing lao ,yang lao 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“lao wu lao yi ji ren zhi lao 。”⑥shou lian ,you jing yan 。ou yang xiu 《wei jun nan lun 》:“ji fu she ,zhao zhi ming jiang ,lao yong yu bing zhe ye 。”⑦dui gong qing da fu de zong chen 。《zuo chuan ·zhao gong shi san nian 》:“tian zi zhi lao ,qing shuai wang fu 。”ye zhi da fu de jia chen 《lun yu ·xian wen 》:“meng gong chao wei zhao wei lao ze you 。”(meng gong chao :lu da fu 。zhao wei :dou shi jin guo de shi qing 。)⑧gao lao ;nian lao tui xiu 。《zuo chuan ·xiang gong san nian 》:“qi xi qing lao 。”(qi xi :jin da fu 。)⑨nian jiu de ;li shi jiu yuan de 。yuan lai de (yu “xin ”xiang dui )。fang bao 《yu zhong za ji 》:“er yu zhong wei lao jian zhe si ,jian wu shi 。”⑩chen jiu de 。gui you guang 《xiang ji xuan zhi 》:“bai nian lao wu ,chen ni shen lu 。”(11)qian chuo 。yong yu chen ren 、pai lie ci xu he mou xie dong zhi wu ming 。su shi 《jiang cheng zi ·mi zhou chu lie 》:“lao fu liao fa shao nian kuang 。”

    xie :

    (yi )①xiong bu de liang pang 。《shi ji ·bian que cang gong lie chuan 》:“geng yu liang xie xia 。”②pang bian ;bian ce 。③wei xie ;bi pai 。《xun zi ·bu gou 》:“jun zi yi zhi er nan xia ,yi ju er nan xie 。”[xie xi ]yi zhi hu xi ,xing rong fei chang kong ju 。song yu 《gao tang fu 》:“gu zhan xie xi 。”(gu zhan :tui fa dou 。) (er )xī shou lian 。《han shu ·wu wang bi chuan 》:“xie jian lei zu 。”