• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 天旱水暗消,塌然委空地。

    “天旱水暗消,塌然委空地。”詩句出處:《秋池二首》;是唐朝詩人白居易的作品。

    前池秋始半,卉物多摧壞。
    欲暮槿先萎,未霜荷已敗。
    默然有所感,可以從茲誡。
    本不種松筠,早凋何足怪。

    鑿池貯秋水,中有蘋與芰。
    天旱水暗消,塌然委空地。
    有似泛泛者,附離權與貴。
    一旦恩勢移,相隨共憔悴。

    【註釋】:

    天:

    ①人的頭部。《呂氏春秋·論人》:“適耳目,節嗜欲,釋智謀,去巧故……若此,則無以害其天矣。”(釋:去除。巧故:偽詐。)②天空。王充《論衡·談天》:“察當今天去地甚高,古天與今無異。”《敕勒歌》:“天似穹(qióng)廬,籠蓋四野。”(穹廬:氈帳。)③在額上刺字的刑罰。《周易· 睽》:“其人天且劓。”(劓:割掉鼻子的刑罰。)④天氣;氣候。《呂氏春秋·季春》:“行秋令,則天多沉陰。”⑤自然界。《荀子·天論》:“天行有常,不為堯存,不為桀亡。”⑥自然形成的。《莊子·養生主》:“依乎天理,批大郤,導大窾。”⑦上帝;自然界的主宰。《春秋繁露 ·郊祭》:“天者,百神之大君也。”⑧天命;天意。《左傳·成公十六年》:“國之存亡,天也。”⑨依憑;依靠者。《儀禮· 喪服》:“夫者,妻之天也。”

    旱:

    ①幹旱;旱災;久不下雨。《左傳·昭公二十五年》:“秋,書再雩(yú),旱甚也。”(雩:古代求雨之祭。)②通“悍”。猛;疾。《史記·屈原賈生列傳》:“水激則旱兮,矢激則遠。”③山名。《詩經·大雅·旱麓》:“瞻彼旱麓,榛楛濟濟。”

    暗:

    ①黑暗;昏暗不明。《楚辭·九辯》:“卒壅蔽此浮雲兮,下暗漠而無光。”(壅蔽:遮蓋。漠:昏暗。)李白《古風五十九首·二十四》:“大車揚飛塵,亭午暗阡陌。”(亭午:正午。阡陌:道路。)②幽暗;幽深。高啟《中秋玩月張校理宅得南字》:“今年在舍反寂寞,暗室困臥如僵蠶。”③不公開;隱蔽。陸遊《入蜀記》卷六:“龍門水尤湍急,多暗石。”④默默地;悄悄地。杜甫《可嘆》詩:“群書萬卷常暗誦。”⑤昏亂;愚昧。《三國志·蜀書·後主傳》:“否(pǐ痞)德暗弱。”(道德低下,愚昧無能。否德:不德。)

    消:

    ①減少;減損。蔡邕《陳太丘碑》:“元方在喪毀瘁,消形嘔血。”②消散。《紅樓夢》第二十七回:“花謝花飛飛滿天,紅消香斷有誰憐?”③融化。許渾《春日思舊遊寄南徐從事劉三復》:“湘潭雲盡暮山出,巴蜀雪消春水來。”④除去;消滅。王充《論衡· 治期》:“夫世亂民逆,國之危殆災害系於上天,賢君之德不能消卻。”⑤消磨;度過。方幹《冬夜泊僧舍》:“無酒能消夜,隨僧早閉門。”⑥消受;享用。白居易《哭從弟》:“一片綠衫消不得,腰金拖紫是何人?”⑦經得起。辛棄疾《摸魚兒·置酒小山亭》:“更能消幾番風雨,匆匆春又歸去。”⑧需要。《儒林外史》第三回:“這自然,何消吩咐。”⑨通“銷”。熔化。白居易《答友問》:“置鐵在洪爐,鐵消易如雪。”[消化]人和動物對食物的溶解吸收。羅大經《鶴林玉露》卷一:“檳榔之功有四……四曰飽能使之饑,蓋食後食之,則飲食消化,不至停積。”[消息]1. 消長;增減。《周易·豐》:“日中則昃(zè),月盈則食,天地盈虛,與時消息。”(昃:日偏西。食:通“蝕”,虧損。)2.音信;信息。周準《明妃曲》:“中原消息斷,胡地風沙寒。”[消渴]指糖尿病、尿崩癥等。《史記·司馬相如列傳》:“相如口吃而善著書,常有消渴疾。”

    塌:

    (一)①坍塌;下陷。杜甫《蘇端薛復筵簡薛華醉歌》:“忽憶雨時秋井塌,古人白骨生青苔。”②落下。溫庭筠《鴻臚寺偶成四十韻》:“敗荷塌作泥。”③頹喪。杜甫《垂老別》:“塌然摧肺肝。”④土炕。《太平廣記·集異記》:“女乃嚴一土塌,上佈軟草。” (二)dā 下垂的樣子。杜甫《毒熱寄簡崔評事十六弟》:“林下有塌翼,水中無行舟。”

    然:

    ①燃燒。後來寫作“燃”。《孟子·公孫醜上》:“若火之始然,泉之始達。”②代詞。如此;這樣。《呂氏春秋·用眾》:“物固莫不有長,莫不有短,人亦然。”③對;贊同。《論語·雍也》:“子曰:‘雍之言然。’”④副詞。1.表示出乎意料,相當於“乃”、“竟”。《漢書·丙吉傳》:“君侯為漢相,奸吏成其私,然無所懲艾(yì)。”(艾:治。)2. 表示順承關系。相當於“便”、“就”。《莊子·外物》:“吾得鬥升之水然活耳。”⑤連詞。1.表示轉折關系,相當於“然而”。《左傳·僖公三十年》:“然鄭亡,子亦有不利焉!”2.表示讓步關系,相當於“雖然”。董解元《西廂記諸宮調》卷七:“然憔悴,尚天真,纖腰細褪羅裙。”⑥助詞。1.用作形容詞或副詞詞尾,表示狀態,“……的樣子”。《詩經· 小雅·南有嘉魚》:“南有嘉魚,烝然罩罩。”2. 用於句末,表示比擬。《孟子·盡心上》:“道則高矣,美矣,宜若登天然。”3. 用於句末,表示斷定,相當於“焉”、“也”。《論語·先進》:“若由也,不得其死然。”

    委:

    ①[動]聚積。揚雄《甘泉賦》:“瑞穰穰兮~如山。”②[動]托付。《史記·秦始皇本紀》:“王年少,初即位,~國事大臣。”③[動]放置。賈思勰《齊民要術·作鼓法》:“漉水盡,~著席上。”④[動]推卸。《晉書·王裒傳》:“司馬欲~罪於孤耶!”⑤[動]拋棄。《左傳·襄公三十一年》:“若野賜之,是~君貺於草莽也。”⑥[形]曲折。《史記·天官書》:“若至~曲小變,不可勝道。”⑦[名]江河。沈括《夢溪筆談·雜志一》:“胡人言黑水原下~高,水曾逆流。”⑧[動]通“萎”。枯萎。《詩經·小雅· 谷風》:“無木不~。”

    空:

    (一)①空虛;什麼也沒有。《韓非子·初見秦》:“囷倉空虛。”宋玉《風賦》:“空穴來風。”王維《鹿砦》:“空山不見人。”②不實;空泛。《史記·廉頗藺相如列傳》:“秦貪,負其強,以空言求璧。”③白白地。《漢書·匈奴傳》:“兵不空出。”④天空;空中。李白《送孟浩然之廣陵》:“孤帆遠影碧空盡。”⑤佛教用語。佛教認為一切事物的現象並無實體,都是空的。《般若心經》:“色即是空,空即是色。”(色:指物質現象。) (二)kǒng 孔;洞穴。《周禮· 考工記·函人》:“眡(shì)其鉆空。”(眡:視。)《史記·五帝本紀》:“舜穿井為匿空旁出。”(三)kòng ①窮困。《詩經·小雅·節南山》:“不宜空我師。”(空:用如使動,使……窮困。師:眾;眾人。)《論語·先進》:“回也其庶乎,屢空。”(回:顏回。庶:庶幾;差不多。)②缺少。《法言·問神》:“昔之說《書》者序以百,而《酒誥》之篇俄空焉。”(《酒誥》:《尚書》中的篇名。)白居易《春憶二林寺舊遊》:“最慚僧社題橋處,十八人名空一人。”③間隙;空子。《三國志·吳書·周魴傳》:“看伺空隙,欲復為亂。”④閑著;未被利用的。《史記·蕭相國世傢》:“上林中多空地。”(上林:苑囿名。)《論衡·命義》:“伯牛空居,而遭惡疾。”(伯牛:冉耕,字伯牛。空居:閑居在傢。)

    地:

    ①大地。與“天”相對。《管子·形勢解》:“地生養萬物。”②陸地;地面。《左傳·僖公四年》:“公(晉獻公)至,毒而獻之。公祭之地,地墳(fèn);與犬,犬斃。”(墳:隆起。)③土地;田地。《周禮·地官·載師》:“以廛裡任國中之地,以場圃任園地。”(廛:城市中的空地。國中:指王城之內。)④領土;疆土。《孟子·離婁上》:“爭地以戰,殺人盈野。”⑤地方;場所。《孫子兵法·虛實》:“先處戰地而待敵者佚。”⑥處境;地位。《史記·李斯列傳》:“久處卑賤之位,困苦之地。”⑦指境界。齊己《移居西湖作》:“隻待秋聲滌心地,衲衣新洗健形容。”(衲衣:僧衣。)⑧地步。杜甫《奉送魏六丈佑少府之交廣》:“議論有餘地,公侯來未遲。”⑨路程。李白《妾薄命》:“長門一步地,不肯暫回車。”⑩通“第”。副詞。但;隻。《漢書·丙吉傳》:“西曹地忍之,此不過污丞相車茵耳。”


  • 天旱水暗消,塌然委空地。

    “天旱水暗消,塌然委空地。”诗句出处:《秋池二首》;是唐朝诗人白居易的作品。

    前池秋始半,卉物多摧坏。
    欲暮槿先萎,未霜荷已败。
    默然有所感,可以从兹诫。
    本不种松筠,早凋何足怪。

    凿池贮秋水,中有苹与芰。
    天旱水暗消,塌然委空地。
    有似泛泛者,附离权与贵。
    一旦恩势移,相随共憔悴。

    【注释】:

    天:

    ①人的头部。《吕氏春秋·论人》:“适耳目,节嗜欲,释智谋,去巧故……若此,则无以害其天矣。”(释:去除。巧故:伪诈。)②天空。王充《论衡·谈天》:“察当今天去地甚高,古天与今无异。”《敕勒歌》:“天似穹(qióng)庐,笼盖四野。”(穹庐:毡帐。)③在额上刺字的刑罚。《周易· 睽》:“其人天且劓。”(劓:割掉鼻子的刑罚。)④天气;气候。《吕氏春秋·季春》:“行秋令,则天多沉阴。”⑤自然界。《荀子·天论》:“天行有常,不为尧存,不为桀亡。”⑥自然形成的。《庄子·养生主》:“依乎天理,批大郤,导大窾。”⑦上帝;自然界的主宰。《春秋繁露 ·郊祭》:“天者,百神之大君也。”⑧天命;天意。《左传·成公十六年》:“国之存亡,天也。”⑨依凭;依靠者。《仪礼· 丧服》:“夫者,妻之天也。”

    旱:

    ①干旱;旱灾;久不下雨。《左传·昭公二十五年》:“秋,书再雩(yú),旱甚也。”(雩:古代求雨之祭。)②通“悍”。猛;疾。《史记·屈原贾生列传》:“水激则旱兮,矢激则远。”③山名。《诗经·大雅·旱麓》:“瞻彼旱麓,榛楛济济。”

    暗:

    ①黑暗;昏暗不明。《楚辞·九辩》:“卒壅蔽此浮云兮,下暗漠而无光。”(壅蔽:遮盖。漠:昏暗。)李白《古风五十九首·二十四》:“大车扬飞尘,亭午暗阡陌。”(亭午:正午。阡陌:道路。)②幽暗;幽深。高启《中秋玩月张校理宅得南字》:“今年在舍反寂寞,暗室困卧如僵蚕。”③不公开;隐蔽。陆游《入蜀记》卷六:“龙门水尤湍急,多暗石。”④默默地;悄悄地。杜甫《可叹》诗:“群书万卷常暗诵。”⑤昏乱;愚昧。《三国志·蜀书·后主传》:“否(pǐ痞)德暗弱。”(道德低下,愚昧无能。否德:不德。)

    消:

    ①减少;减损。蔡邕《陈太丘碑》:“元方在丧毁瘁,消形呕血。”②消散。《红楼梦》第二十七回:“花谢花飞飞满天,红消香断有谁怜?”③融化。许浑《春日思旧游寄南徐从事刘三复》:“湘潭云尽暮山出,巴蜀雪消春水来。”④除去;消灭。王充《论衡· 治期》:“夫世乱民逆,国之危殆灾害系于上天,贤君之德不能消却。”⑤消磨;度过。方干《冬夜泊僧舍》:“无酒能消夜,随僧早闭门。”⑥消受;享用。白居易《哭从弟》:“一片绿衫消不得,腰金拖紫是何人?”⑦经得起。辛弃疾《摸鱼儿·置酒小山亭》:“更能消几番风雨,匆匆春又归去。”⑧需要。《儒林外史》第三回:“这自然,何消吩咐。”⑨通“销”。熔化。白居易《答友问》:“置铁在洪炉,铁消易如雪。”[消化]人和动物对食物的溶解吸收。罗大经《鹤林玉露》卷一:“槟榔之功有四……四曰饱能使之饥,盖食后食之,则饮食消化,不至停积。”[消息]1. 消长;增减。《周易·丰》:“日中则昃(zè),月盈则食,天地盈虚,与时消息。”(昃:日偏西。食:通“蚀”,亏损。)2.音信;信息。周准《明妃曲》:“中原消息断,胡地风沙寒。”[消渴]指糖尿病、尿崩症等。《史记·司马相如列传》:“相如口吃而善著书,常有消渴疾。”

    塌:

    (一)①坍塌;下陷。杜甫《苏端薛复筵简薛华醉歌》:“忽忆雨时秋井塌,古人白骨生青苔。”②落下。温庭筠《鸿胪寺偶成四十韵》:“败荷塌作泥。”③颓丧。杜甫《垂老别》:“塌然摧肺肝。”④土炕。《太平广记·集异记》:“女乃严一土塌,上布软草。” (二)dā 下垂的样子。杜甫《毒热寄简崔评事十六弟》:“林下有塌翼,水中无行舟。”

    然:

    ①燃烧。后来写作“燃”。《孟子·公孙丑上》:“若火之始然,泉之始达。”②代词。如此;这样。《吕氏春秋·用众》:“物固莫不有长,莫不有短,人亦然。”③对;赞同。《论语·雍也》:“子曰:‘雍之言然。’”④副词。1.表示出乎意料,相当于“乃”、“竟”。《汉书·丙吉传》:“君侯为汉相,奸吏成其私,然无所惩艾(yì)。”(艾:治。)2. 表示顺承关系。相当于“便”、“就”。《庄子·外物》:“吾得斗升之水然活耳。”⑤连词。1.表示转折关系,相当于“然而”。《左传·僖公三十年》:“然郑亡,子亦有不利焉!”2.表示让步关系,相当于“虽然”。董解元《西厢记诸宫调》卷七:“然憔悴,尚天真,纤腰细褪罗裙。”⑥助词。1.用作形容词或副词词尾,表示状态,“……的样子”。《诗经· 小雅·南有嘉鱼》:“南有嘉鱼,烝然罩罩。”2. 用于句末,表示比拟。《孟子·尽心上》:“道则高矣,美矣,宜若登天然。”3. 用于句末,表示断定,相当于“焉”、“也”。《论语·先进》:“若由也,不得其死然。”

    委:

    ①[动]聚积。扬雄《甘泉赋》:“瑞穰穰兮~如山。”②[动]托付。《史记·秦始皇本纪》:“王年少,初即位,~国事大臣。”③[动]放置。贾思勰《齐民要术·作鼓法》:“漉水尽,~着席上。”④[动]推卸。《晋书·王裒传》:“司马欲~罪于孤耶!”⑤[动]抛弃。《左传·襄公三十一年》:“若野赐之,是~君贶于草莽也。”⑥[形]曲折。《史记·天官书》:“若至~曲小变,不可胜道。”⑦[名]江河。沈括《梦溪笔谈·杂志一》:“胡人言黑水原下~高,水曾逆流。”⑧[动]通“萎”。枯萎。《诗经·小雅· 谷风》:“无木不~。”

    空:

    (一)①空虚;什么也没有。《韩非子·初见秦》:“囷仓空虚。”宋玉《风赋》:“空穴来风。”王维《鹿砦》:“空山不见人。”②不实;空泛。《史记·廉颇蔺相如列传》:“秦贪,负其强,以空言求璧。”③白白地。《汉书·匈奴传》:“兵不空出。”④天空;空中。李白《送孟浩然之广陵》:“孤帆远影碧空尽。”⑤佛教用语。佛教认为一切事物的现象并无实体,都是空的。《般若心经》:“色即是空,空即是色。”(色:指物质现象。) (二)kǒng 孔;洞穴。《周礼· 考工记·函人》:“眡(shì)其钻空。”(眡:视。)《史记·五帝本纪》:“舜穿井为匿空旁出。”(三)kòng ①穷困。《诗经·小雅·节南山》:“不宜空我师。”(空:用如使动,使……穷困。师:众;众人。)《论语·先进》:“回也其庶乎,屡空。”(回:颜回。庶:庶几;差不多。)②缺少。《法言·问神》:“昔之说《书》者序以百,而《酒诰》之篇俄空焉。”(《酒诰》:《尚书》中的篇名。)白居易《春忆二林寺旧游》:“最惭僧社题桥处,十八人名空一人。”③间隙;空子。《三国志·吴书·周鲂传》:“看伺空隙,欲复为乱。”④闲着;未被利用的。《史记·萧相国世家》:“上林中多空地。”(上林:苑囿名。)《论衡·命义》:“伯牛空居,而遭恶疾。”(伯牛:冉耕,字伯牛。空居:闲居在家。)

    地:

    ①大地。与“天”相对。《管子·形势解》:“地生养万物。”②陆地;地面。《左传·僖公四年》:“公(晋献公)至,毒而献之。公祭之地,地坟(fèn);与犬,犬斃。”(坟:隆起。)③土地;田地。《周礼·地官·载师》:“以廛里任国中之地,以场圃任园地。”(廛:城市中的空地。国中:指王城之内。)④领土;疆土。《孟子·离娄上》:“争地以战,杀人盈野。”⑤地方;场所。《孙子兵法·虚实》:“先处战地而待敌者佚。”⑥处境;地位。《史记·李斯列传》:“久处卑贱之位,困苦之地。”⑦指境界。齐己《移居西湖作》:“只待秋声涤心地,衲衣新洗健形容。”(衲衣:僧衣。)⑧地步。杜甫《奉送魏六丈佑少府之交广》:“议论有余地,公侯来未迟。”⑨路程。李白《妾薄命》:“长门一步地,不肯暂回车。”⑩通“第”。副词。但;只。《汉书·丙吉传》:“西曹地忍之,此不过污丞相车茵耳。”


  • tian han shui an xiao ,ta ran wei kong de 。

    “tian han shui an xiao ,ta ran wei kong de 。”shi gou chu chu :《qiu chi er shou 》;shi tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。

    qian chi qiu shi ban ,hui wu duo cui huai 。
    yu mu jin xian wei ,wei shuang he yi bai 。
    mo ran you suo gan ,ke yi cong ci jie 。
    ben bu chong song jun ,zao diao he zu guai 。

    zao chi zhu qiu shui ,zhong you ping yu ji 。
    tian han shui an xiao ,ta ran wei kong de 。
    you shi fan fan zhe ,fu li quan yu gui 。
    yi dan en shi yi ,xiang sui gong qiao cui 。

    【zhu shi 】:

    tian :

    ①ren de tou bu 。《lv shi chun qiu ·lun ren 》:“kuo er mu ,jie shi yu ,shi zhi mou ,qu qiao gu ……re ci ,ze mo yi hai ji tian yi 。”(shi :qu chu 。qiao gu :wei zha 。)②tian kong 。wang chong 《lun heng ·tan tian 》:“cha dang jin tian qu de shen gao ,gu tian yu jin mo yi 。”《chi le ge 》:“tian shi qiong (qióng)lu ,long gai si ye 。”(qiong lu :zhan zhang 。)③zai e shang ci zi de xing fa 。《zhou yi · kui 》:“ji ren tian ju yi 。”(yi :ge diao bi zi de xing fa 。)④tian qi ;qi hou 。《lv shi chun qiu ·ji chun 》:“hang qiu ling ,ze tian duo chen yin 。”⑤zi ran jie 。《xun zi ·tian lun 》:“tian hang you chang ,bu wei yao cun ,bu wei jie wang 。”⑥zi ran xing cheng de 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“yi hu tian li ,pi da xi ,dao da kuan 。”⑦shang di ;zi ran jie de zhu zai 。《chun qiu fan lou ·jiao ji 》:“tian zhe ,bai shen zhi da jun ye 。”⑧tian ming ;tian yi 。《zuo chuan ·cheng gong shi liu nian 》:“guo zhi cun wang ,tian ye 。”⑨yi ping ;yi kao zhe 。《yi li · sang fu 》:“fu zhe ,qi zhi tian ye 。”

    han :

    ①gan han ;han zai ;jiu bu xia yu 。《zuo chuan ·zhao gong er shi wu nian 》:“qiu ,shu zai yu (yú),han shen ye 。”(yu :gu dai qiu yu zhi ji 。)②tong “han ”。meng ;ji 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“shui ji ze han xi ,shi ji ze yuan 。”③shan ming 。《shi jing ·da ya ·han lu 》:“zhan bi han lu ,zhen hu ji ji 。”

    an :

    ①hei an ;hun an bu ming 。《chu ci ·jiu bian 》:“cu yong bi ci fu yun xi ,xia an mo er mo guang 。”(yong bi :zhe gai 。mo :hun an 。)li bai 《gu feng wu shi jiu shou ·er shi si 》:“da che yang fei chen ,ting wu an qian mo 。”(ting wu :zheng wu 。qian mo :dao lu 。)②you an ;you shen 。gao qi 《zhong qiu wan yue zhang jiao li zhai de na zi 》:“jin nian zai she fan ji mo ,an shi kun wo ru jiang can 。”③bu gong kai ;yin bi 。liu you 《ru shu ji 》juan liu :“long men shui you tuan ji ,duo an dan 。”④mo mo de ;qiao qiao de 。du fu 《ke tan 》shi :“qun shu mo juan chang an song 。”⑤hun luan ;yu mei 。《san guo zhi ·shu shu ·hou zhu chuan 》:“fou (pǐpi )de an ruo 。”(dao de di xia ,yu mei mo neng 。fou de :bu de 。)

    xiao :

    ①jian shao ;jian sun 。cai yong 《chen tai qiu bei 》:“yuan fang zai sang hui cui ,xiao xing ou xie 。”②xiao san 。《gong lou meng 》di er shi qi hui :“hua xie hua fei fei man tian ,gong xiao xiang duan you shei lian ?”③rong hua 。hu hun 《chun ri sai jiu you ji na xu cong shi liu san fu 》:“xiang tan yun jin mu shan chu ,ba shu xue xiao chun shui lai 。”④chu qu ;xiao mie 。wang chong 《lun heng · zhi ji 》:“fu shi luan min ni ,guo zhi wei dai zai hai ji yu shang tian ,xian jun zhi de bu neng xiao que 。”⑤xiao mo ;du guo 。fang gan 《dong ye bo seng she 》:“mo jiu neng xiao ye ,sui seng zao bi men 。”⑥xiao shou ;xiang yong 。bai ju yi 《ku cong di 》:“yi pian lu shan xiao bu de ,yao jin tuo zi shi he ren ?”⑦jing de qi 。xin qi ji 《mo yu er ·zhi jiu xiao shan ting 》:“geng neng xiao ji fan feng yu ,cong cong chun you gui qu 。”⑧xu yao 。《ru lin wai shi 》di san hui :“zhe zi ran ,he xiao fen fu 。”⑨tong “xiao ”。rong hua 。bai ju yi 《da you wen 》:“zhi tie zai hong lu ,tie xiao yi ru xue 。”[xiao hua ]ren he dong wu dui shi wu de rong jie xi shou 。luo da jing 《he lin yu lou 》juan yi :“bin lang zhi gong you si ……si yue bao neng shi zhi ji ,gai shi hou shi zhi ,ze yin shi xiao hua ,bu zhi ting ji 。”[xiao xi ]1. xiao chang ;zeng jian 。《zhou yi ·feng 》:“ri zhong ze ze (zè),yue ying ze shi ,tian de ying xu ,yu shi xiao xi 。”(ze :ri pian xi 。shi :tong “shi ”,kui sun 。)2.yin xin ;xin xi 。zhou zhun 《ming fei qu 》:“zhong yuan xiao xi duan ,hu de feng sha han 。”[xiao ke ]zhi tang niao bing 、niao beng zheng deng 。《shi ji ·si ma xiang ru lie chuan 》:“xiang ru kou chi er shan zhe shu ,chang you xiao ke ji 。”

    ta :

    (yi )①tan ta ;xia xian 。du fu 《su duan xue fu yan jian xue hua zui ge 》:“hu yi yu shi qiu jing ta ,gu ren bai gu sheng qing tai 。”②la xia 。wen ting jun 《hong lu si ou cheng si shi yun 》:“bai he ta zuo ni 。”③tui sang 。du fu 《chui lao bie 》:“ta ran cui fei gan 。”④tu kang 。《tai ping an ji ·ji yi ji 》:“nv nai yan yi tu ta ,shang bu ruan cao 。” (er )dā xia chui de yang zi 。du fu 《du re ji jian cui ping shi shi liu di 》:“lin xia you ta yi ,shui zhong mo hang zhou 。”

    ran :

    ①ran shao 。hou lai xie zuo “ran ”。《meng zi ·gong sun chou shang 》:“re huo zhi shi ran ,quan zhi shi da 。”②dai ci 。ru ci ;zhe yang 。《lv shi chun qiu ·yong zhong 》:“wu gu mo bu you chang ,mo bu you duan ,ren yi ran 。”③dui ;zan tong 。《lun yu ·yong ye 》:“zi yue :‘yong zhi yan ran 。’”④fu ci 。1.biao shi chu hu yi liao ,xiang dang yu “nai ”、“jing ”。《han shu ·bing ji chuan 》:“jun hou wei han xiang ,jian li cheng ji si ,ran mo suo cheng ai (yì)。”(ai :zhi 。)2. biao shi shun cheng guan ji 。xiang dang yu “bian ”、“jiu ”。《zhuang zi ·wai wu 》:“wu de dou sheng zhi shui ran huo er 。”⑤lian ci 。1.biao shi zhuai she guan ji ,xiang dang yu “ran er ”。《zuo chuan ·xi gong san shi nian 》:“ran zheng wang ,zi yi you bu li yan !”2.biao shi rang bu guan ji ,xiang dang yu “sui ran ”。dong jie yuan 《xi xiang ji zhu gong diao 》juan qi :“ran qiao cui ,shang tian zhen ,qian yao xi tui luo qun 。”⑥zhu ci 。1.yong zuo xing rong ci huo fu ci ci wei ,biao shi zhuang tai ,“……de yang zi ”。《shi jing · xiao ya ·na you jia yu 》:“na you jia yu ,zheng ran zhao zhao 。”2. yong yu gou mo ,biao shi bi ni 。《meng zi ·jin xin shang 》:“dao ze gao yi ,mei yi ,yi re deng tian ran 。”3. yong yu gou mo ,biao shi duan ding ,xiang dang yu “yan ”、“ye ”。《lun yu ·xian jin 》:“re you ye ,bu de ji si ran 。”

    wei :

    ①[dong ]ju ji 。yang xiong 《gan quan fu 》:“rui rang rang xi ~ru shan 。”②[dong ]tuo fu 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“wang nian shao ,chu ji wei ,~guo shi da chen 。”③[dong ]fang zhi 。gu sai xie 《ji min yao shu ·zuo gu fa 》:“lu shui jin ,~zhao xi shang 。”④[dong ]tui xie 。《jin shu ·wang pou chuan 》:“si ma yu ~zui yu gu ye !”⑤[dong ]pao qi 。《zuo chuan ·xiang gong san shi yi nian 》:“re ye ci zhi ,shi ~jun kuang yu cao mang ye 。”⑥[xing ]qu she 。《shi ji ·tian guan shu 》:“re zhi ~qu xiao bian ,bu ke sheng dao 。”⑦[ming ]jiang he 。shen gua 《meng xi bi tan ·za zhi yi 》:“hu ren yan hei shui yuan xia ~gao ,shui ceng ni liu 。”⑧[dong ]tong “wei ”。ku wei 。《shi jing ·xiao ya · gu feng 》:“mo mu bu ~。”

    kong :

    (yi )①kong xu ;shen me ye mei you 。《han fei zi ·chu jian qin 》:“qun cang kong xu 。”song yu 《feng fu 》:“kong xue lai feng 。”wang wei 《lu zhai 》:“kong shan bu jian ren 。”②bu shi ;kong fan 。《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“qin tan ,fu ji jiang ,yi kong yan qiu bi 。”③bai bai de 。《han shu ·xiong nu chuan 》:“bing bu kong chu 。”④tian kong ;kong zhong 。li bai 《song meng hao ran zhi an ling 》:“gu fan yuan ying bi kong jin 。”⑤fo jiao yong yu 。fo jiao ren wei yi qie shi wu de xian xiang bing mo shi ti ,dou shi kong de 。《ban re xin jing 》:“se ji shi kong ,kong ji shi se 。”(se :zhi wu zhi xian xiang 。) (er )kǒng kong ;dong xue 。《zhou li · kao gong ji ·han ren 》:“shi (shì)ji zuan kong 。”(shi :shi 。)《shi ji ·wu di ben ji 》:“shun chuan jing wei ni kong pang chu 。”(san )kòng ①qiong kun 。《shi jing ·xiao ya ·jie na shan 》:“bu yi kong wo shi 。”(kong :yong ru shi dong ,shi ……qiong kun 。shi :zhong ;zhong ren 。)《lun yu ·xian jin 》:“hui ye ji shu hu ,lv kong 。”(hui :yan hui 。shu :shu ji ;cha bu duo 。)②que shao 。《fa yan ·wen shen 》:“xi zhi shui 《shu 》zhe xu yi bai ,er 《jiu gao 》zhi pian e kong yan 。”(《jiu gao 》:《shang shu 》zhong de pian ming 。)bai ju yi 《chun yi er lin si jiu you 》:“zui can seng she ti qiao chu ,shi ba ren ming kong yi ren 。”③jian xi ;kong zi 。《san guo zhi ·wu shu ·zhou fang chuan 》:“kan ci kong xi ,yu fu wei luan 。”④xian zhao ;wei bei li yong de 。《shi ji ·xiao xiang guo shi jia 》:“shang lin zhong duo kong de 。”(shang lin :yuan you ming 。)《lun heng ·ming yi 》:“bai niu kong ju ,er zao e ji 。”(bai niu :ran geng ,zi bai niu 。kong ju :xian ju zai jia 。)

    de :

    ①da de 。yu “tian ”xiang dui 。《guan zi ·xing shi jie 》:“de sheng yang mo wu 。”②liu de ;de mian 。《zuo chuan ·xi gong si nian 》:“gong (jin suo gong )zhi ,du er suo zhi 。gong ji zhi de ,de fen (fèn);yu quan ,quan 斃。”(fen :long qi 。)③tu de ;tian de 。《zhou li ·de guan ·zai shi 》:“yi chan li ren guo zhong zhi de ,yi chang pu ren yuan de 。”(chan :cheng shi zhong de kong de 。guo zhong :zhi wang cheng zhi nei 。)④ling tu ;jiang tu 。《meng zi ·li lou shang 》:“zheng de yi zhan ,sha ren ying ye 。”⑤de fang ;chang suo 。《sun zi bing fa ·xu shi 》:“xian chu zhan de er dai di zhe yi 。”⑥chu jing ;de wei 。《shi ji ·li si lie chuan 》:“jiu chu bei jian zhi wei ,kun ku zhi de 。”⑦zhi jing jie 。ji ji 《yi ju xi hu zuo 》:“zhi dai qiu sheng di xin de ,na yi xin xi jian xing rong 。”(na yi :seng yi 。)⑧de bu 。du fu 《feng song wei liu zhang you shao fu zhi jiao an 》:“yi lun you yu de ,gong hou lai wei chi 。”⑨lu cheng 。li bai 《qie bao ming 》:“chang men yi bu de ,bu ken zan hui che 。”⑩tong “di ”。fu ci 。dan ;zhi 。《han shu ·bing ji chuan 》:“xi cao de ren zhi ,ci bu guo wu cheng xiang che yin er 。”