• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 是客相逢皆故舊,無僧每見不殷勤。

    “是客相逢皆故舊,無僧每見不殷勤。”詩句出處:《狂吟七言十四韻》;是唐朝詩人白居易的作品。

    亦知世是休明世,自想身非富貴身。
    但恐人間為長物,不如林下作遺民。
    遊依二室成三友,住近雙林當四鄰。
    性海澄(氵亭)平少浪,心田灑掃凈無塵。
    香山閑宿一千夜,梓澤連遊十六春。
    是客相逢皆故舊,無僧每見不殷勤。
    藥停有喜閑銷疾,金盡無憂醉忘貧。
    補綻衣裳愧妻女,支持酒肉賴交親。
    俸隨日計錢盈貫,祿逐年支粟滿(囗禾)。
    [尚書致仕請半俸,百斛亦五十千,歲給祿粟二千,
    可為。]
    洛堰魚鮮供取足,遊村果熟饋爭新。
    詩章人與傳千首,壽命天教過七旬。
    點檢一生僥幸事,東都除我更無人。

    【註釋】:

    是:

    ①正確。與“非”相對。《論語·陽貨》:“偃之言是也。”②肯定;認為正確。《墨子·尚同上》:“國君之所是,必皆是之。”③糾正;訂正。《禮記·月令》:“是察阿黨,則罪無有掩蔽。”(察:審察。)④表示判斷,是。《史記·刺客列傳》:“此必是豫讓也。”⑤代詞。表示近指。相當於“此”、“這”。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑥連詞。相當於“於是”。《管子·君臣上》:“非茲,是無以理人;非茲,是無以生財。”⑦助詞。用以前置賓語。《左傳·襄公十四年》:“唯餘馬首是瞻。”[是以]因此;所以。《韓非子·喻老》:“今在骨髓,臣是以無請也。”[是故]因此。《孟子·梁惠王下》:“唯仁者能以大事小,是故湯事葛。”[國是]國傢大計。梁啟超《戊戌政變記·譚嗣同傳》:“定國是之詔既下。”

    客:

    ①賓客;外來人。李斯《諫逐客書》:“臣聞吏議逐客,竊以為過矣。”《詩經·商頌·那》:“我有嘉客,亦不夷懌(yì)。”(夷懌:喜悅。)②門客;食客。《史記·孟嘗君列傳》:“馮驩聞孟嘗君好客。”《戰國策·齊策四》:“孟嘗君出記,問門下諸客。”③旅客。李商隱《滯雨》:“滯雨長安夜,殘燈獨客愁。”④客商。盧綸《晚次鄂州》:“估客晝眠知浪靜,舟人夜語覺潮生。”⑤旅居;寄居。杜甫《去蜀》:“五載客蜀郡,一年居梓州。”⑥為某種目的而奔走活動的人。《後漢書·馬援傳》:“吳王好劍客。”《周易·系辭下》:“重門擊柝(tuò),以禦暴客。”(柝:打更用的梆子。)

    相:

    (一)①互相;相互。《左傳·隱公元年》:“不及黃泉,無相見也。”②遞相;一方對另一方有所動作。《呂氏春秋·疑似》:“為高葆禱於璐,置鼓其上,遠近相聞。”③質地;實質。劉峻《辯命論》:“昔之玉質金相,英髦秀達,皆擯斥於當年,韞(yùn)奇才而莫用。”(髦:俊傑。韞:藏。)[相對]相向。元稹《與李十二夜飲》:“寒夜燈前賴酒壺,與君相對興(xìng)猶孤。”(二)xiàng ①察看;仔細看。《詩經·大雅·公劉》:“相其陰陽,觀其流泉。”②占視。迷信者看外形而斷定人與事的吉兇禍福。《荀子·非相》:“相人之形狀顏色,而知其吉兇妖祥。”③相貌;形貌。《荀子·非相》:“形相雖善而心術惡。”④輔佐;扶助。《論語·季氏》:“今由與求也,相夫子。”⑤官名。1. 輔佐君主掌管國事的最高官吏。《史記·魏世傢》:“傢貧則思良妻,國亂則思賢相。”2.漢代另指諸侯國的實際執政者,地位相當於郡太守。《後漢書·張衡傳》:“永和初,出為河間相。”又使為相。《續資治通鑒長編·宋仁宗至和二年》:“帝新相文彥博、富弼,意甚自得。”⑥司儀贊禮者。《淮南子·主術》:“口能言而行人稱辭,足能行而相者先導。”(行人:古時的外交官。)⑦選擇。王實甫《西廂記》第五本第四折:“自古相女配夫,新狀元花生滿路。”

    逢:

    (一)①遇見;碰到。李白《古風·二十四》:“路逢鬥雞者。”王維《九月九日憶山東兄弟》:“獨在異鄉為異客,每逢佳節倍思親。”②迎接。王維《與盧象集朱傢》:“主人能愛客,終日有逢迎。”③迎合;奉承。《孟子· 告子下》:“今之大夫,皆逢君之惡。”④大。《禮記·儒行》:“丘少居魯,衣逢掖之衣。”(掖:胳肢窩。“逢掖”即大袖子。)(二)péng [逢逢]象聲詞。鼓聲。李賀《上之回》:“蚩尤死,鼓逢逢。”

    皆:

    ①都;全。《論語·季氏》:“吾二臣者,皆不欲也。”《孟子·梁惠王上》:“百姓皆以王為愛也。”(愛:吝嗇。)《史記·貨殖列傳》:“故言富者皆稱陶朱公。”溫庭筠《望江南》:“過盡千帆皆不是,斜暉脈脈水悠悠。”②普遍。《詩經·周頌·豐年》:“以洽百禮,降福孔皆。”(洽:合。孔:甚。)③通“偕”。相同;偕同。《呂氏春秋·離謂》:“亡國之主,不自以為惑,故與桀、紂、幽、厲皆也。”(幽、厲:指周幽王、周厲王。)又《上德》:“虛素以公,小民皆之。”(虛素:處虛服素、恬淡質樸的意思。)

    故:

    ①緣故;原因。王安石《讀孟嘗君傳》:“世皆稱孟嘗君能得士,士以故歸之。”高叔嗣《簡袁永之獄中》:“罪至欲何言,直以愚慵故。”②事。《韓非子·顯學》:“不道仁義者故,不聽學者之言。”(者:之。)特指祭祀、期會等大事。《禮記·玉藻》:“君無故不殺牛,大夫無故不殺羊,士無故不殺犬豕。”③事故。《孟子·盡心上》:“父母俱存,兄弟無故,一樂也。”④原來的;舊有的。袁凱《客中夜坐》:“落葉蕭蕭江水長,故園歸路更茫茫。”蘇洵《六國論》:“從六國破亡之故事。”⑤老朋友;舊交。曹丕《與吳質書》“昔年疾疫,尋故鄉離其災。”⑥去世。張居正《答總督王鑒川計處黃酋》:“近報吉能亦於三月三日病故。”(吉能:人名。)⑦副詞。1.本來。李白《白頭吟》:“兔絲故無情,隨風任傾倒。”2.仍然。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“三日斷五匹,大人故嫌遲。”(大人:對長輩的敬稱。)3. 故意。《史記·陳涉世傢》:“將尉醉,廣故數言欲之,忿恚尉。”⑧連詞。表示因果;“所以”。蘇洵《六國論》:“故曰弊在賂秦也。”2. 猶則,便。《周易·豫》:“天地以順動,故日月不過而四時不忒(tè);聖人以順動,則刑罰清而民服。”(忒:差錯。)

    舊:

    ①陳舊的;過時的。《論語·公冶長》:“舊令尹之政,必以告新令君。”王安石《元日》:“總把新桃換舊符。”《左傳·昭公二十一年》:“宋城舊鄘及桑林之門而守之。”(鄘:同“墉”。城垣。桑林:城門名。)劉兼《重陽感懷》之二:“張儀舊壁蒼苔厚,諸葛荒祠古木寒。”②故交;舊相識。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“玄素與荊州牧劉表有舊。”③從前的;原來的。諸葛亮《出師表》:“興復漢室,還於舊都。”

    無:

    ①沒有。跟“有”相對。陸遊《遊山西村》:“山重水復疑無路。”②副詞。表示否定,相當於“不”。《商君書·農戰》:“民以此為教,則粟焉得無少,而兵焉得弱也?”③連詞。表示條件,相當於“無論”、“不論”。《詩經·魯頌·灃水》:“不小不大,從公於邁。”④通“毋”。不要。《古詩源·箜篌引》:“公無渡河,公竟渡河。墮河而死,當奈公何!”⑤非;不是。《管子·形勢》:“則國非其國,而民無其民也。”⑥語氣詞。用於疑問句末,表示疑問,相當於“否”。白居易《問劉十九》:“晚來天欲雪,能飲一杯無?”

    每:

    ①逐個;每個。《孟子·離婁下》:“故為政者,每人而悅之,日亦不足矣。”②副詞。1.每次。諸葛亮《前出師表》:“每與臣論此事。”《詩經·秦風·權輿》:“今也每食無餘。”2. 經常。曹操《求言令》:“吾充重任,每懼失中。”③連詞。相當於“雖”、“雖然”。《詩經·小雅·常棣》:“每有良朋,況也永嘆。”[每每]草茂盛的樣子。《左傳·僖公二十八年》:“原田每每。”

    見:

    (一)①看;看到。《詩經·小雅·何人斯》:“我聞其聲,不見其身。”《戰國策·楚策四》:“見兔而顧犬。”《石鐘山記》:“事不目見耳聞,而臆斷有無,可乎?”②拜見;謁見。《墨子·公輸》:“子墨子見王。”③會見。《史記·項羽本紀》:“項伯即入見沛公。”白居易《琵琶行》:“移船相近邀相見。”④見解;見識。《晉書·王渾傳》:“敢陳愚見。”⑤表示被動,相當於“被”。《史記·屈原賈生列傳》:“信而見疑,忠而被謗,能無怨乎?”《楚辭·漁父》:“舉世皆濁而我獨清,眾人皆醉而我獨醒,是以見放。”(放:放逐。)⑥放在動詞前,有稱代自我作用。王安石《答司馬諫議書》:“冀君實或見恕也。”李密《陳情表》:“生孩六月,慈父見背。” (二)xiàn ①顯露;出現。《敕勒歌》:“天蒼蒼,野茫茫,風吹草低見牛羊。”②介紹;引見。《墨子·公輸》:“胡不見我於王?”(胡:為何。)③現成的。《史記·項羽本紀》:“軍無見糧。”

    不:

    (一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    殷:

    (一)①盛大;眾多。《周易·豫》:“先王以作樂崇德,殷薦之上帝。”(殷薦:奏盛大樂歌,祭祀天地鬼神。)《詩經·鄭風·溱洧》:“士與女,殷其盈矣。”引申為深。阮籍《詠懷》:“感物懷殷憂,悄悄令人悲。”②富足。《史記·蘇秦列傳》:“傢殷不足,志高氣揚。”③正當;正值。《尚書·堯典》:“日中星鳥,以殷仲春。”《史記·天官書》:“衡殷南鬥。”(衡:北鬥七星的第五星。南鬥:星名。)[殷殷]1.憂傷的樣子。《詩經·邶風·北門》:“出自北門,憂心殷殷。”2.眾多的樣子。《呂氏春秋·慎人》:“丈夫女子,振振殷殷,無不戴說。”(戴:愛戴;擁護。說yuè:喜歡。) (二)yān 黑紅色。《左傳·成公二年》:“左輪朱殷。” (三)yǐn 雷聲。《詩經· 召南·殷其雷》:“殷其雷,在南山之陽。”引申為震動。司馬相如《上林賦》:“車騎雷起,殷天動地。”杜甫《自京赴奉先縣詠懷五百字》:“君臣留歡娛,樂動殷膠葛。”(膠葛:曠遠的樣子。)

    勤:

    ①勤勞;辛苦;勞苦。《論語·微子》:“四體不勤,五谷不分。”王建《賽神曲》:“新婦上酒勿辭勤,使爾舅姑有所苦!”②使之勞苦。《國語·周語上》:“佈令陳辭而又不至,則增修德而無勤民於遠。”③名詞,勤勞的事。張衡《思玄賦》:“幽獨守此仄陋兮,敢怠遑而舍勤!”(仄陋:出身卑微。遑:暇,偷閑。)④功績;功勞。《周書·賀拔勝傳》:“將軍首舉義兵,共除奸道,功勤未立,逆有此謀,可謂速禍,未見其福。”(逆:反。速禍:招禍。)⑤努力幹;積極用;做事盡力。《尚書·蔡仲之命》:“克勤無怠。”⑥幫助;援助。《左傳·僖公三年》:“齊方勤我,棄德不祥。”⑦慰問;慰勞。韓愈《送楊支使序》:“夫樂道人之善,以勤其歸者,乃吾之心也。”⑧殷切;殷勤。孫復《答張浻書》:“兩辱手書,辭意勤至。”⑨憂愁;憂慮。韋應物《送宣州周錄事》:“惟當存令德,可以解悁(juān)勤。”(悁:憂愁。)⑩經常;頻繁地;次數多。劉開《問說》:“好學而不勤問,非真能好學者也。”


  • 是客相逢皆故旧,无僧每见不殷勤。

    “是客相逢皆故旧,无僧每见不殷勤。”诗句出处:《狂吟七言十四韵》;是唐朝诗人白居易的作品。

    亦知世是休明世,自想身非富贵身。
    但恐人间为长物,不如林下作遗民。
    游依二室成三友,住近双林当四邻。
    性海澄(氵亭)平少浪,心田洒扫净无尘。
    香山闲宿一千夜,梓泽连游十六春。
    是客相逢皆故旧,无僧每见不殷勤。
    药停有喜闲销疾,金尽无忧醉忘贫。
    补绽衣裳愧妻女,支持酒肉赖交亲。
    俸随日计钱盈贯,禄逐年支粟满(囗禾)。
    [尚书致仕请半俸,百斛亦五十千,岁给禄粟二千,
    可为。]
    洛堰鱼鲜供取足,游村果熟馈争新。
    诗章人与传千首,寿命天教过七旬。
    点检一生侥幸事,东都除我更无人。

    【注释】:

    是:

    ①正确。与“非”相对。《论语·阳货》:“偃之言是也。”②肯定;认为正确。《墨子·尚同上》:“国君之所是,必皆是之。”③纠正;订正。《礼记·月令》:“是察阿党,则罪无有掩蔽。”(察:审察。)④表示判断,是。《史记·刺客列传》:“此必是豫让也。”⑤代词。表示近指。相当于“此”、“这”。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑥连词。相当于“于是”。《管子·君臣上》:“非兹,是无以理人;非兹,是无以生财。”⑦助词。用以前置宾语。《左传·襄公十四年》:“唯余马首是瞻。”[是以]因此;所以。《韩非子·喻老》:“今在骨髓,臣是以无请也。”[是故]因此。《孟子·梁惠王下》:“唯仁者能以大事小,是故汤事葛。”[国是]国家大计。梁启超《戊戌政变记·谭嗣同传》:“定国是之诏既下。”

    客:

    ①宾客;外来人。李斯《谏逐客书》:“臣闻吏议逐客,窃以为过矣。”《诗经·商颂·那》:“我有嘉客,亦不夷怿(yì)。”(夷怿:喜悦。)②门客;食客。《史记·孟尝君列传》:“冯驩闻孟尝君好客。”《战国策·齐策四》:“孟尝君出记,问门下诸客。”③旅客。李商隐《滞雨》:“滞雨长安夜,残灯独客愁。”④客商。卢纶《晚次鄂州》:“估客昼眠知浪静,舟人夜语觉潮生。”⑤旅居;寄居。杜甫《去蜀》:“五载客蜀郡,一年居梓州。”⑥为某种目的而奔走活动的人。《后汉书·马援传》:“吴王好剑客。”《周易·系辞下》:“重门击柝(tuò),以御暴客。”(柝:打更用的梆子。)

    相:

    (一)①互相;相互。《左传·隐公元年》:“不及黄泉,无相见也。”②递相;一方对另一方有所动作。《吕氏春秋·疑似》:“为高葆祷于璐,置鼓其上,远近相闻。”③质地;实质。刘峻《辩命论》:“昔之玉质金相,英髦秀达,皆摈斥于当年,韫(yùn)奇才而莫用。”(髦:俊杰。韫:藏。)[相对]相向。元稹《与李十二夜饮》:“寒夜灯前赖酒壶,与君相对兴(xìng)犹孤。”(二)xiàng ①察看;仔细看。《诗经·大雅·公刘》:“相其阴阳,观其流泉。”②占视。迷信者看外形而断定人与事的吉凶祸福。《荀子·非相》:“相人之形状颜色,而知其吉凶妖祥。”③相貌;形貌。《荀子·非相》:“形相虽善而心术恶。”④辅佐;扶助。《论语·季氏》:“今由与求也,相夫子。”⑤官名。1. 辅佐君主掌管国事的最高官吏。《史记·魏世家》:“家贫则思良妻,国乱则思贤相。”2.汉代另指诸侯国的实际执政者,地位相当于郡太守。《后汉书·张衡传》:“永和初,出为河间相。”又使为相。《续资治通鉴长编·宋仁宗至和二年》:“帝新相文彦博、富弼,意甚自得。”⑥司仪赞礼者。《淮南子·主术》:“口能言而行人称辞,足能行而相者先导。”(行人:古时的外交官。)⑦选择。王实甫《西厢记》第五本第四折:“自古相女配夫,新状元花生满路。”

    逢:

    (一)①遇见;碰到。李白《古风·二十四》:“路逢斗鸡者。”王维《九月九日忆山东兄弟》:“独在异乡为异客,每逢佳节倍思亲。”②迎接。王维《与卢象集朱家》:“主人能爱客,终日有逢迎。”③迎合;奉承。《孟子· 告子下》:“今之大夫,皆逢君之恶。”④大。《礼记·儒行》:“丘少居鲁,衣逢掖之衣。”(掖:胳肢窝。“逢掖”即大袖子。)(二)péng [逢逢]象声词。鼓声。李贺《上之回》:“蚩尤死,鼓逢逢。”

    皆:

    ①都;全。《论语·季氏》:“吾二臣者,皆不欲也。”《孟子·梁惠王上》:“百姓皆以王为爱也。”(爱:吝啬。)《史记·货殖列传》:“故言富者皆称陶朱公。”温庭筠《望江南》:“过尽千帆皆不是,斜晖脉脉水悠悠。”②普遍。《诗经·周颂·丰年》:“以洽百礼,降福孔皆。”(洽:合。孔:甚。)③通“偕”。相同;偕同。《吕氏春秋·离谓》:“亡国之主,不自以为惑,故与桀、纣、幽、厉皆也。”(幽、厉:指周幽王、周厉王。)又《上德》:“虚素以公,小民皆之。”(虚素:处虚服素、恬淡质朴的意思。)

    故:

    ①缘故;原因。王安石《读孟尝君传》:“世皆称孟尝君能得士,士以故归之。”高叔嗣《简袁永之狱中》:“罪至欲何言,直以愚慵故。”②事。《韩非子·显学》:“不道仁义者故,不听学者之言。”(者:之。)特指祭祀、期会等大事。《礼记·玉藻》:“君无故不杀牛,大夫无故不杀羊,士无故不杀犬豕。”③事故。《孟子·尽心上》:“父母俱存,兄弟无故,一乐也。”④原来的;旧有的。袁凯《客中夜坐》:“落叶萧萧江水长,故园归路更茫茫。”苏洵《六国论》:“从六国破亡之故事。”⑤老朋友;旧交。曹丕《与吴质书》“昔年疾疫,寻故乡离其灾。”⑥去世。张居正《答总督王鉴川计处黄酋》:“近报吉能亦于三月三日病故。”(吉能:人名。)⑦副词。1.本来。李白《白头吟》:“兔丝故无情,随风任倾倒。”2.仍然。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“三日断五匹,大人故嫌迟。”(大人:对长辈的敬称。)3. 故意。《史记·陈涉世家》:“将尉醉,广故数言欲之,忿恚尉。”⑧连词。表示因果;“所以”。苏洵《六国论》:“故曰弊在赂秦也。”2. 犹则,便。《周易·豫》:“天地以顺动,故日月不过而四时不忒(tè);圣人以顺动,则刑罚清而民服。”(忒:差错。)

    旧:

    ①陈旧的;过时的。《论语·公冶长》:“旧令尹之政,必以告新令君。”王安石《元日》:“总把新桃换旧符。”《左传·昭公二十一年》:“宋城旧鄘及桑林之门而守之。”(鄘:同“墉”。城垣。桑林:城门名。)刘兼《重阳感怀》之二:“张仪旧壁苍苔厚,诸葛荒祠古木寒。”②故交;旧相识。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“玄素与荆州牧刘表有旧。”③从前的;原来的。诸葛亮《出师表》:“兴复汉室,还于旧都。”

    无:

    ①没有。跟“有”相对。陆游《游山西村》:“山重水复疑无路。”②副词。表示否定,相当于“不”。《商君书·农战》:“民以此为教,则粟焉得无少,而兵焉得弱也?”③连词。表示条件,相当于“无论”、“不论”。《诗经·鲁颂·沣水》:“不小不大,从公于迈。”④通“毋”。不要。《古诗源·箜篌引》:“公无渡河,公竟渡河。堕河而死,当奈公何!”⑤非;不是。《管子·形势》:“则国非其国,而民无其民也。”⑥语气词。用于疑问句末,表示疑问,相当于“否”。白居易《问刘十九》:“晚来天欲雪,能饮一杯无?”

    每:

    ①逐个;每个。《孟子·离娄下》:“故为政者,每人而悦之,日亦不足矣。”②副词。1.每次。诸葛亮《前出师表》:“每与臣论此事。”《诗经·秦风·权舆》:“今也每食无余。”2. 经常。曹操《求言令》:“吾充重任,每惧失中。”③连词。相当于“虽”、“虽然”。《诗经·小雅·常棣》:“每有良朋,况也永叹。”[每每]草茂盛的样子。《左传·僖公二十八年》:“原田每每。”

    见:

    (一)①看;看到。《诗经·小雅·何人斯》:“我闻其声,不见其身。”《战国策·楚策四》:“见兔而顾犬。”《石钟山记》:“事不目见耳闻,而臆断有无,可乎?”②拜见;谒见。《墨子·公输》:“子墨子见王。”③会见。《史记·项羽本纪》:“项伯即入见沛公。”白居易《琵琶行》:“移船相近邀相见。”④见解;见识。《晋书·王浑传》:“敢陈愚见。”⑤表示被动,相当于“被”。《史记·屈原贾生列传》:“信而见疑,忠而被谤,能无怨乎?”《楚辞·渔父》:“举世皆浊而我独清,众人皆醉而我独醒,是以见放。”(放:放逐。)⑥放在动词前,有称代自我作用。王安石《答司马谏议书》:“冀君实或见恕也。”李密《陈情表》:“生孩六月,慈父见背。” (二)xiàn ①显露;出现。《敕勒歌》:“天苍苍,野茫茫,风吹草低见牛羊。”②介绍;引见。《墨子·公输》:“胡不见我于王?”(胡:为何。)③现成的。《史记·项羽本纪》:“军无见粮。”

    不:

    (一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    殷:

    (一)①盛大;众多。《周易·豫》:“先王以作乐崇德,殷荐之上帝。”(殷荐:奏盛大乐歌,祭祀天地鬼神。)《诗经·郑风·溱洧》:“士与女,殷其盈矣。”引申为深。阮籍《咏怀》:“感物怀殷忧,悄悄令人悲。”②富足。《史记·苏秦列传》:“家殷不足,志高气扬。”③正当;正值。《尚书·尧典》:“日中星鸟,以殷仲春。”《史记·天官书》:“衡殷南斗。”(衡:北斗七星的第五星。南斗:星名。)[殷殷]1.忧伤的样子。《诗经·邶风·北门》:“出自北门,忧心殷殷。”2.众多的样子。《吕氏春秋·慎人》:“丈夫女子,振振殷殷,无不戴说。”(戴:爱戴;拥护。说yuè:喜欢。) (二)yān 黑红色。《左传·成公二年》:“左轮朱殷。” (三)yǐn 雷声。《诗经· 召南·殷其雷》:“殷其雷,在南山之阳。”引申为震动。司马相如《上林赋》:“车骑雷起,殷天动地。”杜甫《自京赴奉先县咏怀五百字》:“君臣留欢娱,乐动殷胶葛。”(胶葛:旷远的样子。)

    勤:

    ①勤劳;辛苦;劳苦。《论语·微子》:“四体不勤,五谷不分。”王建《赛神曲》:“新妇上酒勿辞勤,使尔舅姑有所苦!”②使之劳苦。《国语·周语上》:“布令陈辞而又不至,则增修德而无勤民于远。”③名词,勤劳的事。张衡《思玄赋》:“幽独守此仄陋兮,敢怠遑而舍勤!”(仄陋:出身卑微。遑:暇,偷闲。)④功绩;功劳。《周书·贺拔胜传》:“将军首举义兵,共除奸道,功勤未立,逆有此谋,可谓速祸,未见其福。”(逆:反。速祸:招祸。)⑤努力干;积极用;做事尽力。《尚书·蔡仲之命》:“克勤无怠。”⑥帮助;援助。《左传·僖公三年》:“齐方勤我,弃德不祥。”⑦慰问;慰劳。韩愈《送杨支使序》:“夫乐道人之善,以勤其归者,乃吾之心也。”⑧殷切;殷勤。孙复《答张浻书》:“两辱手书,辞意勤至。”⑨忧愁;忧虑。韦应物《送宣州周录事》:“惟当存令德,可以解悁(juān)勤。”(悁:忧愁。)⑩经常;频繁地;次数多。刘开《问说》:“好学而不勤问,非真能好学者也。”


  • shi ke xiang feng jie gu jiu ,mo seng mei jian bu yan qin 。

    “shi ke xiang feng jie gu jiu ,mo seng mei jian bu yan qin 。”shi gou chu chu :《kuang yin qi yan shi si yun 》;shi tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。

    yi zhi shi shi xiu ming shi ,zi xiang shen fei fu gui shen 。
    dan kong ren jian wei chang wu ,bu ru lin xia zuo wei min 。
    you yi er shi cheng san you ,zhu jin shuang lin dang si lin 。
    xing hai cheng (san ting )ping shao lang ,xin tian sa sao jing mo chen 。
    xiang shan xian su yi qian ye ,zi ze lian you shi liu chun 。
    shi ke xiang feng jie gu jiu ,mo seng mei jian bu yan qin 。
    yao ting you xi xian xiao ji ,jin jin mo you zui wang pin 。
    bu zhan yi chang kui qi nv ,zhi chi jiu rou lai jiao qin 。
    feng sui ri ji qian ying guan ,lu zhu nian zhi su man (wei he )。
    [shang shu zhi shi qing ban feng ,bai hu yi wu shi qian ,sui gei lu su er qian ,
    ke wei 。]
    luo yan yu xian gong qu zu ,you cun guo shou kui zheng xin 。
    shi zhang ren yu chuan qian shou ,shou ming tian jiao guo qi xun 。
    dian jian yi sheng jiao xing shi ,dong dou chu wo geng mo ren 。

    【zhu shi 】:

    shi :

    ①zheng que 。yu “fei ”xiang dui 。《lun yu ·yang huo 》:“yan zhi yan shi ye 。”②ken ding ;ren wei zheng que 。《mo zi ·shang tong shang 》:“guo jun zhi suo shi ,bi jie shi zhi 。”③jiu zheng ;ding zheng 。《li ji ·yue ling 》:“shi cha a dang ,ze zui mo you yan bi 。”(cha :shen cha 。)④biao shi pan duan ,shi 。《shi ji ·ci ke lie chuan 》:“ci bi shi yu rang ye 。”⑤dai ci 。biao shi jin zhi 。xiang dang yu “ci ”、“zhe ”。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑥lian ci 。xiang dang yu “yu shi ”。《guan zi ·jun chen shang 》:“fei ci ,shi mo yi li ren ;fei ci ,shi mo yi sheng cai 。”⑦zhu ci 。yong yi qian zhi bin yu 。《zuo chuan ·xiang gong shi si nian 》:“wei yu ma shou shi zhan 。”[shi yi ]yin ci ;suo yi 。《han fei zi ·yu lao 》:“jin zai gu sui ,chen shi yi mo qing ye 。”[shi gu ]yin ci 。《meng zi ·liang hui wang xia 》:“wei ren zhe neng yi da shi xiao ,shi gu shang shi ge 。”[guo shi ]guo jia da ji 。liang qi chao 《wu qu zheng bian ji ·tan si tong chuan 》:“ding guo shi zhi zhao ji xia 。”

    ke :

    ①bin ke ;wai lai ren 。li si 《jian zhu ke shu 》:“chen wen li yi zhu ke ,qie yi wei guo yi 。”《shi jing ·shang song ·na 》:“wo you jia ke ,yi bu yi yi (yì)。”(yi yi :xi yue 。)②men ke ;shi ke 。《shi ji ·meng chang jun lie chuan 》:“feng huan wen meng chang jun hao ke 。”《zhan guo ce ·ji ce si 》:“meng chang jun chu ji ,wen men xia zhu ke 。”③lv ke 。li shang yin 《zhi yu 》:“zhi yu chang an ye ,can deng du ke chou 。”④ke shang 。lu guan 《wan ci e zhou 》:“gu ke zhou mian zhi lang jing ,zhou ren ye yu jiao chao sheng 。”⑤lv ju ;ji ju 。du fu 《qu shu 》:“wu zai ke shu jun ,yi nian ju zi zhou 。”⑥wei mou chong mu de er ben zou huo dong de ren 。《hou han shu ·ma yuan chuan 》:“wu wang hao jian ke 。”《zhou yi ·ji ci xia 》:“chong men ji tuo (tuò),yi yu bao ke 。”(tuo :da geng yong de bang zi 。)

    xiang :

    (yi )①hu xiang ;xiang hu 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“bu ji huang quan ,mo xiang jian ye 。”②di xiang ;yi fang dui ling yi fang you suo dong zuo 。《lv shi chun qiu ·yi shi 》:“wei gao bao dao yu lu ,zhi gu ji shang ,yuan jin xiang wen 。”③zhi de ;shi zhi 。liu jun 《bian ming lun 》:“xi zhi yu zhi jin xiang ,ying mao xiu da ,jie bin chi yu dang nian ,yun (yùn)ji cai er mo yong 。”(mao :jun jie 。yun :cang 。)[xiang dui ]xiang xiang 。yuan zhen 《yu li shi er ye yin 》:“han ye deng qian lai jiu hu ,yu jun xiang dui xing (xìng)you gu 。”(er )xiàng ①cha kan ;zai xi kan 。《shi jing ·da ya ·gong liu 》:“xiang ji yin yang ,guan ji liu quan 。”②zhan shi 。mi xin zhe kan wai xing er duan ding ren yu shi de ji xiong huo fu 。《xun zi ·fei xiang 》:“xiang ren zhi xing zhuang yan se ,er zhi ji ji xiong yao xiang 。”③xiang mao ;xing mao 。《xun zi ·fei xiang 》:“xing xiang sui shan er xin shu e 。”④fu zuo ;fu zhu 。《lun yu ·ji shi 》:“jin you yu qiu ye ,xiang fu zi 。”⑤guan ming 。1. fu zuo jun zhu zhang guan guo shi de zui gao guan li 。《shi ji ·wei shi jia 》:“jia pin ze sai liang qi ,guo luan ze sai xian xiang 。”2.han dai ling zhi zhu hou guo de shi ji zhi zheng zhe ,de wei xiang dang yu jun tai shou 。《hou han shu ·zhang heng chuan 》:“yong he chu ,chu wei he jian xiang 。”you shi wei xiang 。《xu zi zhi tong jian chang bian ·song ren zong zhi he er nian 》:“di xin xiang wen yan bo 、fu bi ,yi shen zi de 。”⑥si yi zan li zhe 。《huai na zi ·zhu shu 》:“kou neng yan er hang ren chen ci ,zu neng hang er xiang zhe xian dao 。”(hang ren :gu shi de wai jiao guan 。)⑦shua ze 。wang shi fu 《xi xiang ji 》di wu ben di si she :“zi gu xiang nv pei fu ,xin zhuang yuan hua sheng man lu 。”

    feng :

    (yi )①yu jian ;peng dao 。li bai 《gu feng ·er shi si 》:“lu feng dou ji zhe 。”wang wei 《jiu yue jiu ri yi shan dong xiong di 》:“du zai yi xiang wei yi ke ,mei feng jia jie bei sai qin 。”②ying jie 。wang wei 《yu lu xiang ji zhu jia 》:“zhu ren neng ai ke ,zhong ri you feng ying 。”③ying ge ;feng cheng 。《meng zi · gao zi xia 》:“jin zhi da fu ,jie feng jun zhi e 。”④da 。《li ji ·ru hang 》:“qiu shao ju lu ,yi feng ye zhi yi 。”(ye :ga zhi wo 。“feng ye ”ji da xiu zi 。)(er )péng [feng feng ]xiang sheng ci 。gu sheng 。li he 《shang zhi hui 》:“chi you si ,gu feng feng 。”

    jie :

    ①dou ;quan 。《lun yu ·ji shi 》:“wu er chen zhe ,jie bu yu ye 。”《meng zi ·liang hui wang shang 》:“bai xing jie yi wang wei ai ye 。”(ai :lin se 。)《shi ji ·huo shi lie chuan 》:“gu yan fu zhe jie chen tao zhu gong 。”wen ting jun 《wang jiang na 》:“guo jin qian fan jie bu shi ,xie hui mai mai shui you you 。”②pu bian 。《shi jing ·zhou song ·feng nian 》:“yi qia bai li ,jiang fu kong jie 。”(qia :ge 。kong :shen 。)③tong “xie ”。xiang tong ;xie tong 。《lv shi chun qiu ·li wei 》:“wang guo zhi zhu ,bu zi yi wei huo ,gu yu jie 、zhou 、you 、li jie ye 。”(you 、li :zhi zhou you wang 、zhou li wang 。)you 《shang de 》:“xu su yi gong ,xiao min jie zhi 。”(xu su :chu xu fu su 、tian dan zhi piao de yi sai 。)

    gu :

    ①yuan gu ;yuan yin 。wang an dan 《dou meng chang jun chuan 》:“shi jie chen meng chang jun neng de shi ,shi yi gu gui zhi 。”gao shu si 《jian yuan yong zhi yu zhong 》:“zui zhi yu he yan ,zhi yi yu yong gu 。”②shi 。《han fei zi ·xian xue 》:“bu dao ren yi zhe gu ,bu ting xue zhe zhi yan 。”(zhe :zhi 。)te zhi ji si 、ji hui deng da shi 。《li ji ·yu zao 》:“jun mo gu bu sha niu ,da fu mo gu bu sha yang ,shi mo gu bu sha quan shi 。”③shi gu 。《meng zi ·jin xin shang 》:“fu mu ju cun ,xiong di mo gu ,yi le ye 。”④yuan lai de ;jiu you de 。yuan kai 《ke zhong ye zuo 》:“la xie xiao xiao jiang shui chang ,gu yuan gui lu geng mang mang 。”su xun 《liu guo lun 》:“cong liu guo po wang zhi gu shi 。”⑤lao peng you ;jiu jiao 。cao pi 《yu wu zhi shu 》“xi nian ji yi ,xun gu xiang li ji zai 。”⑥qu shi 。zhang ju zheng 《da zong du wang jian chuan ji chu huang qiu 》:“jin bao ji neng yi yu san yue san ri bing gu 。”(ji neng :ren ming 。)⑦fu ci 。1.ben lai 。li bai 《bai tou yin 》:“tu si gu mo qing ,sui feng ren qing dao 。”2.reng ran 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“san ri duan wu pi ,da ren gu xian chi 。”(da ren :dui chang bei de jing chen 。)3. gu yi 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“jiang wei zui ,an gu shu yan yu zhi ,fen hui wei 。”⑧lian ci 。biao shi yin guo ;“suo yi ”。su xun 《liu guo lun 》:“gu yue bi zai lu qin ye 。”2. you ze ,bian 。《zhou yi ·yu 》:“tian de yi shun dong ,gu ri yue bu guo er si shi bu te (tè);sheng ren yi shun dong ,ze xing fa qing er min fu 。”(te :cha cuo 。)

    jiu :

    ①chen jiu de ;guo shi de 。《lun yu ·gong ye chang 》:“jiu ling yin zhi zheng ,bi yi gao xin ling jun 。”wang an dan 《yuan ri 》:“zong ba xin tao huan jiu fu 。”《zuo chuan ·zhao gong er shi yi nian 》:“song cheng jiu yong ji sang lin zhi men er shou zhi 。”(yong :tong “yong ”。cheng yuan 。sang lin :cheng men ming 。)liu jian 《chong yang gan huai 》zhi er :“zhang yi jiu bi cang tai hou ,zhu ge huang ci gu mu han 。”②gu jiao ;jiu xiang shi 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“xuan su yu jing zhou mu liu biao you jiu 。”③cong qian de ;yuan lai de 。zhu ge liang 《chu shi biao 》:“xing fu han shi ,hai yu jiu dou 。”

    mo :

    ①mei you 。gen “you ”xiang dui 。liu you 《you shan xi cun 》:“shan chong shui fu yi mo lu 。”②fu ci 。biao shi fou ding ,xiang dang yu “bu ”。《shang jun shu ·nong zhan 》:“min yi ci wei jiao ,ze su yan de mo shao ,er bing yan de ruo ye ?”③lian ci 。biao shi tiao jian ,xiang dang yu “mo lun ”、“bu lun ”。《shi jing ·lu song ·feng shui 》:“bu xiao bu da ,cong gong yu mai 。”④tong “wu ”。bu yao 。《gu shi yuan ·kong hou yin 》:“gong mo du he ,gong jing du he 。duo he er si ,dang nai gong he !”⑤fei ;bu shi 。《guan zi ·xing shi 》:“ze guo fei ji guo ,er min mo ji min ye 。”⑥yu qi ci 。yong yu yi wen gou mo ,biao shi yi wen ,xiang dang yu “fou ”。bai ju yi 《wen liu shi jiu 》:“wan lai tian yu xue ,neng yin yi bei mo ?”

    mei :

    ①zhu ge ;mei ge 。《meng zi ·li lou xia 》:“gu wei zheng zhe ,mei ren er yue zhi ,ri yi bu zu yi 。”②fu ci 。1.mei ci 。zhu ge liang 《qian chu shi biao 》:“mei yu chen lun ci shi 。”《shi jing ·qin feng ·quan yu 》:“jin ye mei shi mo yu 。”2. jing chang 。cao cao 《qiu yan ling 》:“wu chong chong ren ,mei ju shi zhong 。”③lian ci 。xiang dang yu “sui ”、“sui ran ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“mei you liang peng ,kuang ye yong tan 。”[mei mei ]cao mao cheng de yang zi 。《zuo chuan ·xi gong er shi ba nian 》:“yuan tian mei mei 。”

    jian :

    (yi )①kan ;kan dao 。《shi jing ·xiao ya ·he ren si 》:“wo wen ji sheng ,bu jian ji shen 。”《zhan guo ce ·chu ce si 》:“jian tu er gu quan 。”《dan zhong shan ji 》:“shi bu mu jian er wen ,er yi duan you mo ,ke hu ?”②bai jian ;ye jian 。《mo zi ·gong shu 》:“zi mo zi jian wang 。”③hui jian 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“xiang bai ji ru jian pei gong 。”bai ju yi 《pi pa hang 》:“yi chuan xiang jin yao xiang jian 。”④jian jie ;jian shi 。《jin shu ·wang hun chuan 》:“gan chen yu jian 。”⑤biao shi bei dong ,xiang dang yu “bei ”。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“xin er jian yi ,zhong er bei bang ,neng mo yuan hu ?”《chu ci ·yu fu 》:“ju shi jie zhuo er wo du qing ,zhong ren jie zui er wo du xing ,shi yi jian fang 。”(fang :fang zhu 。)⑥fang zai dong ci qian ,you chen dai zi wo zuo yong 。wang an dan 《da si ma jian yi shu 》:“ji jun shi huo jian shu ye 。”li mi 《chen qing biao 》:“sheng hai liu yue ,ci fu jian bei 。” (er )xiàn ①xian lou ;chu xian 。《chi le ge 》:“tian cang cang ,ye mang mang ,feng chui cao di jian niu yang 。”②jie shao ;yin jian 。《mo zi ·gong shu 》:“hu bu jian wo yu wang ?”(hu :wei he 。)③xian cheng de 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“jun mo jian liang 。”

    bu :

    (yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)

    yan :

    (yi )①cheng da ;zhong duo 。《zhou yi ·yu 》:“xian wang yi zuo le chong de ,yan jian zhi shang di 。”(yan jian :zou cheng da le ge ,ji si tian de gui shen 。)《shi jing ·zheng feng ·qin wei 》:“shi yu nv ,yan ji ying yi 。”yin shen wei shen 。ruan ji 《yong huai 》:“gan wu huai yan you ,qiao qiao ling ren bei 。”②fu zu 。《shi ji ·su qin lie chuan 》:“jia yan bu zu ,zhi gao qi yang 。”③zheng dang ;zheng zhi 。《shang shu ·yao dian 》:“ri zhong xing diao ,yi yan zhong chun 。”《shi ji ·tian guan shu 》:“heng yan na dou 。”(heng :bei dou qi xing de di wu xing 。na dou :xing ming 。)[yan yan ]1.you shang de yang zi 。《shi jing ·bei feng ·bei men 》:“chu zi bei men ,you xin yan yan 。”2.zhong duo de yang zi 。《lv shi chun qiu ·shen ren 》:“zhang fu nv zi ,zhen zhen yan yan ,mo bu dai shui 。”(dai :ai dai ;yong hu 。shui yuè:xi huan 。) (er )yān hei gong se 。《zuo chuan ·cheng gong er nian 》:“zuo lun zhu yan 。” (san )yǐn lei sheng 。《shi jing · shao na ·yan ji lei 》:“yan ji lei ,zai na shan zhi yang 。”yin shen wei zhen dong 。si ma xiang ru 《shang lin fu 》:“che ji lei qi ,yan tian dong de 。”du fu 《zi jing fu feng xian xian yong huai wu bai zi 》:“jun chen liu huan yu ,le dong yan jiao ge 。”(jiao ge :kuang yuan de yang zi 。)

    qin :

    ①qin lao ;xin ku ;lao ku 。《lun yu ·wei zi 》:“si ti bu qin ,wu gu bu fen 。”wang jian 《sai shen qu 》:“xin fu shang jiu wu ci qin ,shi er jiu gu you suo ku !”②shi zhi lao ku 。《guo yu ·zhou yu shang 》:“bu ling chen ci er you bu zhi ,ze zeng xiu de er mo qin min yu yuan 。”③ming ci ,qin lao de shi 。zhang heng 《sai xuan fu 》:“you du shou ci ze lou xi ,gan dai huang er she qin !”(ze lou :chu shen bei wei 。huang :xia ,tou xian 。)④gong ji ;gong lao 。《zhou shu ·he ba sheng chuan 》:“jiang jun shou ju yi bing ,gong chu jian dao ,gong qin wei li ,ni you ci mou ,ke wei su huo ,wei jian ji fu 。”(ni :fan 。su huo :qiao huo 。)⑤nu li gan ;ji ji yong ;zuo shi jin li 。《shang shu ·cai zhong zhi ming 》:“ke qin mo dai 。”⑥bang zhu ;yuan zhu 。《zuo chuan ·xi gong san nian 》:“ji fang qin wo ,qi de bu xiang 。”⑦wei wen ;wei lao 。han yu 《song yang zhi shi xu 》:“fu le dao ren zhi shan ,yi qin ji gui zhe ,nai wu zhi xin ye 。”⑧yan qie ;yan qin 。sun fu 《da zhang jiong shu 》:“liang ru shou shu ,ci yi qin zhi 。”⑨you chou ;you lv 。wei ying wu 《song xuan zhou zhou lu shi 》:“wei dang cun ling de ,ke yi jie juan (juān)qin 。”(juan :you chou 。)⑩jing chang ;pin fan de ;ci shu duo 。liu kai 《wen shui 》:“hao xue er bu qin wen ,fei zhen neng hao xue zhe ye 。”