• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 貴妃宛轉侍君側,體弱不勝珠翠繁。

    “貴妃宛轉侍君側,體弱不勝珠翠繁。”詩句出處:《江南遇天寶樂叟》;是唐朝詩人白居易的作品。

    白頭病叟泣且言,祿山未亂入梨園。
    能彈琵琶和法曲,多在華清隨至尊。
    是時天下太平久,年年十月坐朝元。
    千官起居環佩合,萬國會同車馬奔。
    金鈿照耀石甕寺,蘭麝薰煮溫湯源。
    貴妃宛轉侍君側,體弱不勝珠翠繁。
    冬雪飄搖錦袍暖,春風蕩漾霓裳翻。
    歡娛未足燕寇至,弓勁馬肥胡語喧。
    幽土人遷避夷狄,鼎湖龍去哭軒轅。
    從此漂淪到南土,萬人死盡一身存。
    秋風江上浪無限,暮雨舟中酒一樽。
    涸魚久失風波勢,枯草曾沾雨露恩。
    我自秦來君莫問,驪山渭水如荒村。
    新豐樹老籠明月,長生殿暗鎖黃昏。
    紅葉紛紛蓋欹瓦,綠苔重重封壞垣。
    唯有中官作宮使,每年寒食一開門。

    【註釋】:

    貴:

    ①價錢高。與“賤”相對。杜甫《歲晏行》:“去年米貴缺軍食,今年米賤太傷農。”《荀子·天論》:“糴貴民饑。”②地位高貴,顯貴。韓愈《師說》:“是故無貴無賤,無長無少,道之所存,師之所存也。”③可貴;重要。《孟子·盡心下》:“民為貴,社稷次之,君為輕。”④崇尚;重視。《尚書·旅獒》:“不貴異物賤用物,民乃足。”《論語·學而》:“禮之用,和為貴”。⑤欲;想要。《戰國策·東周策》:“魏王以國與先生,貴合於秦以伐齊。”⑥敬辭,稱與對方有關的人和事。《國語·周語中》:“其貴國之賓至,則以班加一等,益虔。”(虔:恭敬。)

    妃:

    ①泛指配偶;妻子。《戰國策·秦策五》:“貞女工巧,天下願以為妃。”(貞女:未嫁之女。工巧:指善於做針線活。)②皇帝的妾;太子、王侯的妻。《國語·周語中》:“今陳侯不念胤續之常,棄其伉儷妃嬪。”《新唐書·禮樂志八》:“皇太子納妃。”③通“配(pèi)”匹配;配合。《左傳·文公十四年》:“子叔姬妃齊昭公,生舍。”(子叔姬:人名。)《左傳·昭公九年》:“妃以五成。”(五:指五行,即金、木、水、火、土。)④女神的尊稱。劉向《九嘆》:“迎慮妃於伊雒。”

    宛:

    (一)①彎曲;曲折。《史記·司馬相如列傳》:“宛虹拖於楯軒。”《漢書·司馬相如傳下》:“宛宛黃龍,興德而升。”②仿佛;好像。《詩經·秦風·蒹葭》:“遡遊從之,宛在水中央。”③微小的樣子。《詩經·小雅·小宛》:“宛彼鳴鳩,翰飛戾天。”④鬱結。《史記·扁鵲倉公列傳》:“寒濕氣宛篤不發。” (二)yuān 地名。在今河南南陽一帶。《史記·高祖本紀》:“出軍宛、葉間。”[大宛]西域國名。《漢書·張騫傳》:“西走數十日,至大宛。”

    轉:

    (一)①轉動。《詩經·邶風·柏舟》:“我心匪石,不可轉也。”(匪:非。)②轉運;用車運輸。《史記·項羽本紀》:“丁壯苦軍旅,老弱罷轉漕。”③轉移;輾轉。《漢書·晁錯傳》:“往來轉徙,時至時去,此胡人之生業也。”(徙:遷移。)④改變方向或情勢。《莊子·田子方》:“千轉萬變而不窮。”⑤以舞伴歌。《淮南子·齊俗》:“古者歌樂而無轉。”⑥轉送。⑦舊時詩文結構章法的術語。⑧反而;反倒。《詩經·小雅·谷風》:“將安將樂,女轉棄予。”(女:你。予:我。)⑨愈益;漸趨。《宋書·王景文傳》:“吾逾忝轉深,足以致謗。”(逾忝:指蒙受過分的恩寵。)(二)zhuàn ①旋轉。李白《夢遊天姥吟留別》:“千巖萬轉路不定。”②量詞。相當於“回”、“次”。《木蘭辭》:“策勛十二轉,賞賜百千強。”(策勛:記功。)

    侍:

    ①在尊者或長者身旁陪伴。《禮記·孔子閑居》:“孔子閑居,子夏侍。”(子夏:人名。)②侍奉;伺候。《禮記·曲禮上》:“侍食於長者。”③隨侍的人。《新唐書·李玨傳》:“早喪妻,不置妾侍。”

    君:

    ①君主。《嶽陽樓記》:“處江湖之遠則憂其君。”《論語·泰伯》:“大哉堯之為君也!”(大:偉大。)②封號。《戰國策·燕策二》:“樂毅奔趙,趙封以望諾君。”《史記·淮陰侯列傳》:“始常山王、成安君為佈衣時,相與為刎頸之交。”《史記·信陵君列傳》:“安釐王即位,封公子為信陵君。”③對人的尊稱。《戰國策·齊策一》:“徐公不若君之美也。”王維《送元二使安西》:“勸君更盡一杯酒,西出陽關無故人。”(陽關:地名。)特指妻妾稱夫,子孫稱父祖輩。王勃《滕王閣序》:“傢君作宰。”(宰:指縣令。)[君子]與“小人”相對。1.指在高位的人。《孟子·滕文公上》:“無君子莫治野人,無野人莫養君子。”(野人:百姓。)2.指有道德的人。《論語·述而》:“聖人吾不得而見矣,得見君子者,斯可矣。”(斯可矣:這就可以瞭。)

    側:

    ①旁邊。《商君書·修權》:“君好言,則毀譽之臣在側。”②斜向一邊。《戰國策·秦策一》:“妻側目而視,傾耳而聽。”③用同“仄(zè)”。

    體:

    ①身體的總稱。《戰國策·趙策四》:“而恐太後玉體之有郄(xì)也。”(郄:同“卻”。指生病。)②身體的一部分。《論語·微子》:“四體不勤,五谷不分。”③分解(肢體)。《孔子傢語·問禮》:“體其犬豕牛羊。”④體統;體制。《公羊傳·文公九年》:“繼文王之體,守文王之法度。”⑤體裁;書寫形式。《文心雕龍·辨騷》:“揚雄風味,亦言體同《詩》《雅》。”⑥本體;實體。《後漢書·獨行傳序》:“以其名體雖殊,而操行俱絕。”(名:名分。操:操守。絕:高超。)⑦依照;效法。《淮南子·本經》:“帝者體太一。”⑧親身觀察體驗。《宋史·張俊傳》:“帝曰:‘群臣謂朕待卿獨厚,其仰體眷懷,益思勉勵。’”(眷懷:眷顧之情。)⑨體諒;設身處地為人著想。《禮記·中庸》:“敬大臣也,體群臣也。”⑩領悟;體現。《莊子·刻意》:“能體純素,謂之真人。”(11)親近;連接。《禮記·學記》:“就賢體近,足以動眾,未足以化民。”

    弱:

    ①力氣小;勢力差。跟“強”相反。《左傳·桓公二年》:“本既弱矣,其能久乎?”《孟子·梁惠王上》:“寡固不可以敵眾,弱固不可以敵強。”②削弱;使變弱。賈誼《過秦論》:“諸侯恐懼,會盟而謀弱秦。”③纖柔;柔軟。李商隱《無題二首》之二:“風波不信菱枝弱,月露誰教桂葉香。”④喪失;減少。《晉書·天文志上》:“與赤道東交於角五少弱。”⑤年幼;年少。《左傳·僖公九年》:“夷吾弱不好弄,能鬥不過,長亦不改。”(弄:戲耍。過:過分。)[弱冠(guàn)]古代男子二十歲行加冠禮,表示業已成人,所以常用來表示二十左右的年紀。《漢書·敘傳下》:“賈生矯矯,弱冠登朝。”

    不:

    (一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    勝:

    ①(舊讀shēng)能承擔;經得起。《韓非子·揚權》:“枝大本小,將不勝春風。”(本:莖幹。)②(舊讀shēng)盡;完。《孟子·梁惠王上》:“不違農時,谷不可勝食也。”③戰勝。跟“負”、“敗”相對。《詩經·周頌·武》:“嗣武受之,勝殷遏劉。”(嗣武:指周武王。遏劉:制止屠殺。)④勝過;超過。《論語·雍也》:“質勝文則野。”⑤克制:制服。《鹽鐵論·周秦》:“臧文仲治魯,勝其盜而自矜。”(矜:誇耀。)⑥優美的;美好的。范仲淹《嶽陽樓記》:“予觀夫巴陵勝狀,在洞庭一湖。”⑦勝地或勝景。柳宗元《永州崔中丞萬石亭記》:“見怪石特出,度其下必有殊勝。”⑧優良。王勃《滕王閣序》:“勝友如雲。”

    珠:

    ①蚌殼體內所生的圓粒,可作裝飾品。《國語·楚語下》:“龜、珠、角、齒、皮、革、羽、毛,所以備賦,以戒不虞者也。”(不虞:意料不到的事。)《莊子·胠篋》:“擿玉毀珠,小盜不起。”(擿:通“擲”,扔掉。)②珠狀物。李賀《龍夜吟》:“粉淚凝珠滴紅線。”③通“朱”。紅色。《後漢書·袁安傳附袁逢》:“賜以珠畫。”

    翠:

    ①“翡翠”的省稱。《楚辭·招魂》:“砥室翠翹(qiáo)。”(砥:石。翹:羽毛。)權德輿《旅館雪晴又睹新月眾興所感因成雜言》:“珠環翠佩聲珊珊。”(佩:佩飾。珊珊:玉聲。)②青綠色。李白《廬山謠》:“翠影紅霞映朝日。”③一種青綠色的雌鳥,也叫“翠鳥。”左思《蜀都賦》:“孔翠群翔,犀象競馳。”

    繁:

    (一)①多;盛;繁多。《荀子·富國》:“故不教而誅,則刑繁而邪不勝。”②雜亂;繁雜。梅堯臣《擬李益〈竹窗聞風〉》:“窗前風動竹,聲碎影仍繁。”③茂盛。李商隱《和馬郎中移白菊見示》:“繁花疑自月中生。”④繁殖。《管子·八觀》:“薦草多衍,則六畜繁也。”(薦:茂草。衍:盛多。) (二)pán 馬腹帶。《禮記·禮器》:“大路繁纓一就。”


  • 贵妃宛转侍君侧,体弱不胜珠翠繁。

    “贵妃宛转侍君侧,体弱不胜珠翠繁。”诗句出处:《江南遇天宝乐叟》;是唐朝诗人白居易的作品。

    白头病叟泣且言,禄山未乱入梨园。
    能弹琵琶和法曲,多在华清随至尊。
    是时天下太平久,年年十月坐朝元。
    千官起居环佩合,万国会同车马奔。
    金钿照耀石瓮寺,兰麝薰煮温汤源。
    贵妃宛转侍君侧,体弱不胜珠翠繁。
    冬雪飘摇锦袍暖,春风荡漾霓裳翻。
    欢娱未足燕寇至,弓劲马肥胡语喧。
    幽土人迁避夷狄,鼎湖龙去哭轩辕。
    从此漂沦到南土,万人死尽一身存。
    秋风江上浪无限,暮雨舟中酒一樽。
    涸鱼久失风波势,枯草曾沾雨露恩。
    我自秦来君莫问,骊山渭水如荒村。
    新丰树老笼明月,长生殿暗锁黄昏。
    红叶纷纷盖欹瓦,绿苔重重封坏垣。
    唯有中官作宫使,每年寒食一开门。

    【注释】:

    贵:

    ①价钱高。与“贱”相对。杜甫《岁晏行》:“去年米贵缺军食,今年米贱太伤农。”《荀子·天论》:“籴贵民饥。”②地位高贵,显贵。韩愈《师说》:“是故无贵无贱,无长无少,道之所存,师之所存也。”③可贵;重要。《孟子·尽心下》:“民为贵,社稷次之,君为轻。”④崇尚;重视。《尚书·旅獒》:“不贵异物贱用物,民乃足。”《论语·学而》:“礼之用,和为贵”。⑤欲;想要。《战国策·东周策》:“魏王以国与先生,贵合于秦以伐齐。”⑥敬辞,称与对方有关的人和事。《国语·周语中》:“其贵国之宾至,则以班加一等,益虔。”(虔:恭敬。)

    妃:

    ①泛指配偶;妻子。《战国策·秦策五》:“贞女工巧,天下愿以为妃。”(贞女:未嫁之女。工巧:指善于做针线活。)②皇帝的妾;太子、王侯的妻。《国语·周语中》:“今陈侯不念胤续之常,弃其伉俪妃嫔。”《新唐书·礼乐志八》:“皇太子纳妃。”③通“配(pèi)”匹配;配合。《左传·文公十四年》:“子叔姬妃齐昭公,生舍。”(子叔姬:人名。)《左传·昭公九年》:“妃以五成。”(五:指五行,即金、木、水、火、土。)④女神的尊称。刘向《九叹》:“迎虑妃于伊雒。”

    宛:

    (一)①弯曲;曲折。《史记·司马相如列传》:“宛虹拖于楯轩。”《汉书·司马相如传下》:“宛宛黄龙,兴德而升。”②仿佛;好像。《诗经·秦风·蒹葭》:“遡游从之,宛在水中央。”③微小的样子。《诗经·小雅·小宛》:“宛彼鸣鸠,翰飞戾天。”④郁结。《史记·扁鹊仓公列传》:“寒湿气宛笃不发。” (二)yuān 地名。在今河南南阳一带。《史记·高祖本纪》:“出军宛、叶间。”[大宛]西域国名。《汉书·张骞传》:“西走数十日,至大宛。”

    转:

    (一)①转动。《诗经·邶风·柏舟》:“我心匪石,不可转也。”(匪:非。)②转运;用车运输。《史记·项羽本纪》:“丁壮苦军旅,老弱罢转漕。”③转移;辗转。《汉书·晁错传》:“往来转徙,时至时去,此胡人之生业也。”(徙:迁移。)④改变方向或情势。《庄子·田子方》:“千转万变而不穷。”⑤以舞伴歌。《淮南子·齐俗》:“古者歌乐而无转。”⑥转送。⑦旧时诗文结构章法的术语。⑧反而;反倒。《诗经·小雅·谷风》:“将安将乐,女转弃予。”(女:你。予:我。)⑨愈益;渐趋。《宋书·王景文传》:“吾逾忝转深,足以致谤。”(逾忝:指蒙受过分的恩宠。)(二)zhuàn ①旋转。李白《梦游天姥吟留别》:“千岩万转路不定。”②量词。相当于“回”、“次”。《木兰辞》:“策勋十二转,赏赐百千强。”(策勋:记功。)

    侍:

    ①在尊者或长者身旁陪伴。《礼记·孔子闲居》:“孔子闲居,子夏侍。”(子夏:人名。)②侍奉;伺候。《礼记·曲礼上》:“侍食于长者。”③随侍的人。《新唐书·李珏传》:“早丧妻,不置妾侍。”

    君:

    ①君主。《岳阳楼记》:“处江湖之远则忧其君。”《论语·泰伯》:“大哉尧之为君也!”(大:伟大。)②封号。《战国策·燕策二》:“乐毅奔赵,赵封以望诺君。”《史记·淮阴侯列传》:“始常山王、成安君为布衣时,相与为刎颈之交。”《史记·信陵君列传》:“安釐王即位,封公子为信陵君。”③对人的尊称。《战国策·齐策一》:“徐公不若君之美也。”王维《送元二使安西》:“劝君更尽一杯酒,西出阳关无故人。”(阳关:地名。)特指妻妾称夫,子孙称父祖辈。王勃《滕王阁序》:“家君作宰。”(宰:指县令。)[君子]与“小人”相对。1.指在高位的人。《孟子·滕文公上》:“无君子莫治野人,无野人莫养君子。”(野人:百姓。)2.指有道德的人。《论语·述而》:“圣人吾不得而见矣,得见君子者,斯可矣。”(斯可矣:这就可以了。)

    侧:

    ①旁边。《商君书·修权》:“君好言,则毁誉之臣在侧。”②斜向一边。《战国策·秦策一》:“妻侧目而视,倾耳而听。”③用同“仄(zè)”。

    体:

    ①身体的总称。《战国策·赵策四》:“而恐太后玉体之有郄(xì)也。”(郄:同“卻”。指生病。)②身体的一部分。《论语·微子》:“四体不勤,五谷不分。”③分解(肢体)。《孔子家语·问礼》:“体其犬豕牛羊。”④体统;体制。《公羊传·文公九年》:“继文王之体,守文王之法度。”⑤体裁;书写形式。《文心雕龙·辨骚》:“扬雄风味,亦言体同《诗》《雅》。”⑥本体;实体。《后汉书·独行传序》:“以其名体虽殊,而操行俱绝。”(名:名分。操:操守。绝:高超。)⑦依照;效法。《淮南子·本经》:“帝者体太一。”⑧亲身观察体验。《宋史·张俊传》:“帝曰:‘群臣谓朕待卿独厚,其仰体眷怀,益思勉励。’”(眷怀:眷顾之情。)⑨体谅;设身处地为人着想。《礼记·中庸》:“敬大臣也,体群臣也。”⑩领悟;体现。《庄子·刻意》:“能体纯素,谓之真人。”(11)亲近;连接。《礼记·学记》:“就贤体近,足以动众,未足以化民。”

    弱:

    ①力气小;势力差。跟“强”相反。《左传·桓公二年》:“本既弱矣,其能久乎?”《孟子·梁惠王上》:“寡固不可以敌众,弱固不可以敌强。”②削弱;使变弱。贾谊《过秦论》:“诸侯恐惧,会盟而谋弱秦。”③纤柔;柔软。李商隐《无题二首》之二:“风波不信菱枝弱,月露谁教桂叶香。”④丧失;减少。《晋书·天文志上》:“与赤道东交于角五少弱。”⑤年幼;年少。《左传·僖公九年》:“夷吾弱不好弄,能斗不过,长亦不改。”(弄:戏耍。过:过分。)[弱冠(guàn)]古代男子二十岁行加冠礼,表示业已成人,所以常用来表示二十左右的年纪。《汉书·叙传下》:“贾生矫矫,弱冠登朝。”

    不:

    (一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    胜:

    ①(旧读shēng)能承担;经得起。《韩非子·扬权》:“枝大本小,将不胜春风。”(本:茎干。)②(旧读shēng)尽;完。《孟子·梁惠王上》:“不违农时,谷不可胜食也。”③战胜。跟“负”、“败”相对。《诗经·周颂·武》:“嗣武受之,胜殷遏刘。”(嗣武:指周武王。遏刘:制止屠杀。)④胜过;超过。《论语·雍也》:“质胜文则野。”⑤克制:制服。《盐铁论·周秦》:“臧文仲治鲁,胜其盗而自矜。”(矜:夸耀。)⑥优美的;美好的。范仲淹《岳阳楼记》:“予观夫巴陵胜状,在洞庭一湖。”⑦胜地或胜景。柳宗元《永州崔中丞万石亭记》:“见怪石特出,度其下必有殊胜。”⑧优良。王勃《滕王阁序》:“胜友如云。”

    珠:

    ①蚌壳体内所生的圆粒,可作装饰品。《国语·楚语下》:“龟、珠、角、齿、皮、革、羽、毛,所以备赋,以戒不虞者也。”(不虞:意料不到的事。)《庄子·胠箧》:“擿玉毁珠,小盗不起。”(擿:通“掷”,扔掉。)②珠状物。李贺《龙夜吟》:“粉泪凝珠滴红线。”③通“朱”。红色。《后汉书·袁安传附袁逢》:“赐以珠画。”

    翠:

    ①“翡翠”的省称。《楚辞·招魂》:“砥室翠翘(qiáo)。”(砥:石。翘:羽毛。)权德舆《旅馆雪晴又睹新月众兴所感因成杂言》:“珠环翠佩声珊珊。”(佩:佩饰。珊珊:玉声。)②青绿色。李白《庐山谣》:“翠影红霞映朝日。”③一种青绿色的雌鸟,也叫“翠鸟。”左思《蜀都赋》:“孔翠群翔,犀象竞驰。”

    繁:

    (一)①多;盛;繁多。《荀子·富国》:“故不教而诛,则刑繁而邪不胜。”②杂乱;繁杂。梅尧臣《拟李益〈竹窗闻风〉》:“窗前风动竹,声碎影仍繁。”③茂盛。李商隐《和马郎中移白菊见示》:“繁花疑自月中生。”④繁殖。《管子·八观》:“荐草多衍,则六畜繁也。”(荐:茂草。衍:盛多。) (二)pán 马腹带。《礼记·礼器》:“大路繁缨一就。”


  • gui fei wan zhuai shi jun ce ,ti ruo bu sheng zhu cui fan 。

    “gui fei wan zhuai shi jun ce ,ti ruo bu sheng zhu cui fan 。”shi gou chu chu :《jiang na yu tian bao le sou 》;shi tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。

    bai tou bing sou qi ju yan ,lu shan wei luan ru li yuan 。
    neng dan pi pa he fa qu ,duo zai hua qing sui zhi zun 。
    shi shi tian xia tai ping jiu ,nian nian shi yue zuo chao yuan 。
    qian guan qi ju huan pei ge ,mo guo hui tong che ma ben 。
    jin dian zhao yao dan weng si ,lan she xun zhu wen shang yuan 。
    gui fei wan zhuai shi jun ce ,ti ruo bu sheng zhu cui fan 。
    dong xue piao yao jin pao nuan ,chun feng dang yang ni chang fan 。
    huan yu wei zu yan kou zhi ,gong jin ma fei hu yu xuan 。
    you tu ren qian bi yi di ,ding hu long qu ku xuan yuan 。
    cong ci piao lun dao na tu ,mo ren si jin yi shen cun 。
    qiu feng jiang shang lang mo xian ,mu yu zhou zhong jiu yi zun 。
    he yu jiu shi feng bo shi ,ku cao ceng zhan yu lou en 。
    wo zi qin lai jun mo wen ,li shan wei shui ru huang cun 。
    xin feng shu lao long ming yue ,chang sheng dian an suo huang hun 。
    gong xie fen fen gai ji wa ,lu tai chong chong feng huai yuan 。
    wei you zhong guan zuo gong shi ,mei nian han shi yi kai men 。

    【zhu shi 】:

    gui :

    ①jia qian gao 。yu “jian ”xiang dui 。du fu 《sui yan hang 》:“qu nian mi gui que jun shi ,jin nian mi jian tai shang nong 。”《xun zi ·tian lun 》:“di gui min ji 。”②de wei gao gui ,xian gui 。han yu 《shi shui 》:“shi gu mo gui mo jian ,mo chang mo shao ,dao zhi suo cun ,shi zhi suo cun ye 。”③ke gui ;chong yao 。《meng zi ·jin xin xia 》:“min wei gui ,she ji ci zhi ,jun wei qing 。”④chong shang ;chong shi 。《shang shu ·lv ao 》:“bu gui yi wu jian yong wu ,min nai zu 。”《lun yu ·xue er 》:“li zhi yong ,he wei gui ”。⑤yu ;xiang yao 。《zhan guo ce ·dong zhou ce 》:“wei wang yi guo yu xian sheng ,gui ge yu qin yi fa ji 。”⑥jing ci ,chen yu dui fang you guan de ren he shi 。《guo yu ·zhou yu zhong 》:“ji gui guo zhi bin zhi ,ze yi ban jia yi deng ,yi qian 。”(qian :gong jing 。)

    fei :

    ①fan zhi pei ou ;qi zi 。《zhan guo ce ·qin ce wu 》:“zhen nv gong qiao ,tian xia yuan yi wei fei 。”(zhen nv :wei jia zhi nv 。gong qiao :zhi shan yu zuo zhen xian huo 。)②huang di de qie ;tai zi 、wang hou de qi 。《guo yu ·zhou yu zhong 》:“jin chen hou bu nian yin xu zhi chang ,qi ji kang li fei pin 。”《xin tang shu ·li le zhi ba 》:“huang tai zi na fei 。”③tong “pei (pèi)”pi pei ;pei ge 。《zuo chuan ·wen gong shi si nian 》:“zi shu ji fei ji zhao gong ,sheng she 。”(zi shu ji :ren ming 。)《zuo chuan ·zhao gong jiu nian 》:“fei yi wu cheng 。”(wu :zhi wu hang ,ji jin 、mu 、shui 、huo 、tu 。)④nv shen de zun chen 。liu xiang 《jiu tan 》:“ying lv fei yu yi luo 。”

    wan :

    (yi )①wan qu ;qu she 。《shi ji ·si ma xiang ru lie chuan 》:“wan hong tuo yu dun xuan 。”《han shu ·si ma xiang ru chuan xia 》:“wan wan huang long ,xing de er sheng 。”②fang fo ;hao xiang 。《shi jing ·qin feng ·jian jia 》:“su you cong zhi ,wan zai shui zhong yang 。”③wei xiao de yang zi 。《shi jing ·xiao ya ·xiao wan 》:“wan bi ming jiu ,han fei li tian 。”④yu jie 。《shi ji ·bian que cang gong lie chuan 》:“han shi qi wan du bu fa 。” (er )yuān de ming 。zai jin he na na yang yi dai 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“chu jun wan 、xie jian 。”[da wan ]xi yu guo ming 。《han shu ·zhang jian chuan 》:“xi zou shu shi ri ,zhi da wan 。”

    zhuai :

    (yi )①zhuai dong 。《shi jing ·bei feng ·bai zhou 》:“wo xin fei dan ,bu ke zhuai ye 。”(fei :fei 。)②zhuai yun ;yong che yun shu 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“ding zhuang ku jun lv ,lao ruo ba zhuai cao 。”③zhuai yi ;nian zhuai 。《han shu ·chao cuo chuan 》:“wang lai zhuai xi ,shi zhi shi qu ,ci hu ren zhi sheng ye ye 。”(xi :qian yi 。)④gai bian fang xiang huo qing shi 。《zhuang zi ·tian zi fang 》:“qian zhuai mo bian er bu qiong 。”⑤yi wu ban ge 。《huai na zi ·ji su 》:“gu zhe ge le er mo zhuai 。”⑥zhuai song 。⑦jiu shi shi wen jie gou zhang fa de shu yu 。⑧fan er ;fan dao 。《shi jing ·xiao ya ·gu feng 》:“jiang an jiang le ,nv zhuai qi yu 。”(nv :ni 。yu :wo 。)⑨yu yi ;jian qu 。《song shu ·wang jing wen chuan 》:“wu yu tian zhuai shen ,zu yi zhi bang 。”(yu tian :zhi meng shou guo fen de en chong 。)(er )zhuàn ①xuan zhuai 。li bai 《meng you tian lao yin liu bie 》:“qian yan mo zhuai lu bu ding 。”②liang ci 。xiang dang yu “hui ”、“ci ”。《mu lan ci 》:“ce xun shi er zhuai ,shang ci bai qian jiang 。”(ce xun :ji gong 。)

    shi :

    ①zai zun zhe huo chang zhe shen pang pei ban 。《li ji ·kong zi xian ju 》:“kong zi xian ju ,zi xia shi 。”(zi xia :ren ming 。)②shi feng ;ci hou 。《li ji ·qu li shang 》:“shi shi yu chang zhe 。”③sui shi de ren 。《xin tang shu ·li jue chuan 》:“zao sang qi ,bu zhi qie shi 。”

    jun :

    ①jun zhu 。《yue yang lou ji 》:“chu jiang hu zhi yuan ze you ji jun 。”《lun yu ·tai bai 》:“da zai yao zhi wei jun ye !”(da :wei da 。)②feng hao 。《zhan guo ce ·yan ce er 》:“le yi ben zhao ,zhao feng yi wang nuo jun 。”《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“shi chang shan wang 、cheng an jun wei bu yi shi ,xiang yu wei wen geng zhi jiao 。”《shi ji ·xin ling jun lie chuan 》:“an 釐wang ji wei ,feng gong zi wei xin ling jun 。”③dui ren de zun chen 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“xu gong bu re jun zhi mei ye 。”wang wei 《song yuan er shi an xi 》:“quan jun geng jin yi bei jiu ,xi chu yang guan mo gu ren 。”(yang guan :de ming 。)te zhi qi qie chen fu ,zi sun chen fu zu bei 。wang bo 《teng wang ge xu 》:“jia jun zuo zai 。”(zai :zhi xian ling 。)[jun zi ]yu “xiao ren ”xiang dui 。1.zhi zai gao wei de ren 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“mo jun zi mo zhi ye ren ,mo ye ren mo yang jun zi 。”(ye ren :bai xing 。)2.zhi you dao de de ren 。《lun yu ·shu er 》:“sheng ren wu bu de er jian yi ,de jian jun zi zhe ,si ke yi 。”(si ke yi :zhe jiu ke yi le 。)

    ce :

    ①pang bian 。《shang jun shu ·xiu quan 》:“jun hao yan ,ze hui yu zhi chen zai ce 。”②xie xiang yi bian 。《zhan guo ce ·qin ce yi 》:“qi ce mu er shi ,qing er er ting 。”③yong tong “ze (zè)”。

    ti :

    ①shen ti de zong chen 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“er kong tai hou yu ti zhi you qie (xì)ye 。”(qie :tong “卻”。zhi sheng bing 。)②shen ti de yi bu fen 。《lun yu ·wei zi 》:“si ti bu qin ,wu gu bu fen 。”③fen jie (zhi ti )。《kong zi jia yu ·wen li 》:“ti ji quan shi niu yang 。”④ti tong ;ti zhi 。《gong yang chuan ·wen gong jiu nian 》:“ji wen wang zhi ti ,shou wen wang zhi fa du 。”⑤ti cai ;shu xie xing shi 。《wen xin diao long ·bian sao 》:“yang xiong feng wei ,yi yan ti tong 《shi 》《ya 》。”⑥ben ti ;shi ti 。《hou han shu ·du hang chuan xu 》:“yi ji ming ti sui shu ,er cao hang ju jue 。”(ming :ming fen 。cao :cao shou 。jue :gao chao 。)⑦yi zhao ;xiao fa 。《huai na zi ·ben jing 》:“di zhe ti tai yi 。”⑧qin shen guan cha ti yan 。《song shi ·zhang jun chuan 》:“di yue :‘qun chen wei zhen dai qing du hou ,ji yang ti juan huai ,yi sai mian li 。’”(juan huai :juan gu zhi qing 。)⑨ti liang ;she shen chu de wei ren zhao xiang 。《li ji ·zhong yong 》:“jing da chen ye ,ti qun chen ye 。”⑩ling wu ;ti xian 。《zhuang zi ·ke yi 》:“neng ti chun su ,wei zhi zhen ren 。”(11)qin jin ;lian jie 。《li ji ·xue ji 》:“jiu xian ti jin ,zu yi dong zhong ,wei zu yi hua min 。”

    ruo :

    ①li qi xiao ;shi li cha 。gen “jiang ”xiang fan 。《zuo chuan ·huan gong er nian 》:“ben ji ruo yi ,ji neng jiu hu ?”《meng zi ·liang hui wang shang 》:“gua gu bu ke yi di zhong ,ruo gu bu ke yi di jiang 。”②xiao ruo ;shi bian ruo 。gu yi 《guo qin lun 》:“zhu hou kong ju ,hui meng er mou ruo qin 。”③qian rou ;rou ruan 。li shang yin 《mo ti er shou 》zhi er :“feng bo bu xin ling zhi ruo ,yue lou shei jiao gui xie xiang 。”④sang shi ;jian shao 。《jin shu ·tian wen zhi shang 》:“yu chi dao dong jiao yu jiao wu shao ruo 。”⑤nian you ;nian shao 。《zuo chuan ·xi gong jiu nian 》:“yi wu ruo bu hao long ,neng dou bu guo ,chang yi bu gai 。”(long :hu shua 。guo :guo fen 。)[ruo guan (guàn)]gu dai nan zi er shi sui hang jia guan li ,biao shi ye yi cheng ren ,suo yi chang yong lai biao shi er shi zuo you de nian ji 。《han shu ·xu chuan xia 》:“gu sheng jiao jiao ,ruo guan deng chao 。”

    bu :

    (yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)

    sheng :

    ①(jiu dou shēng)neng cheng dan ;jing de qi 。《han fei zi ·yang quan 》:“zhi da ben xiao ,jiang bu sheng chun feng 。”(ben :jing gan 。)②(jiu dou shēng)jin ;wan 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“bu wei nong shi ,gu bu ke sheng shi ye 。”③zhan sheng 。gen “fu ”、“bai ”xiang dui 。《shi jing ·zhou song ·wu 》:“si wu shou zhi ,sheng yan e liu 。”(si wu :zhi zhou wu wang 。e liu :zhi zhi tu sha 。)④sheng guo ;chao guo 。《lun yu ·yong ye 》:“zhi sheng wen ze ye 。”⑤ke zhi :zhi fu 。《yan tie lun ·zhou qin 》:“zang wen zhong zhi lu ,sheng ji dao er zi jin 。”(jin :kua yao 。)⑥you mei de ;mei hao de 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“yu guan fu ba ling sheng zhuang ,zai dong ting yi hu 。”⑦sheng de huo sheng jing 。liu zong yuan 《yong zhou cui zhong cheng mo dan ting ji 》:“jian guai dan te chu ,du ji xia bi you shu sheng 。”⑧you liang 。wang bo 《teng wang ge xu 》:“sheng you ru yun 。”

    zhu :

    ①bang ke ti nei suo sheng de yuan li ,ke zuo zhuang shi pin 。《guo yu ·chu yu xia 》:“gui 、zhu 、jiao 、chi 、pi 、ge 、yu 、mao ,suo yi bei fu ,yi jie bu yu zhe ye 。”(bu yu :yi liao bu dao de shi 。)《zhuang zi ·qu qie 》:“ti yu hui zhu ,xiao dao bu qi 。”(ti :tong “zhi ”,reng diao 。)②zhu zhuang wu 。li he 《long ye yin 》:“fen lei ning zhu di gong xian 。”③tong “zhu ”。gong se 。《hou han shu ·yuan an chuan fu yuan feng 》:“ci yi zhu hua 。”

    cui :

    ①“fei cui ”de sheng chen 。《chu ci ·qiao hun 》:“di shi cui qiao (qiáo)。”(di :dan 。qiao :yu mao 。)quan de yu 《lv guan xue qing you du xin yue zhong xing suo gan yin cheng za yan 》:“zhu huan cui pei sheng shan shan 。”(pei :pei shi 。shan shan :yu sheng 。)②qing lu se 。li bai 《lu shan yao 》:“cui ying gong xia ying chao ri 。”③yi chong qing lu se de ci diao ,ye jiao “cui diao 。”zuo sai 《shu dou fu 》:“kong cui qun xiang ,xi xiang jing chi 。”

    fan :

    (yi )①duo ;cheng ;fan duo 。《xun zi ·fu guo 》:“gu bu jiao er zhu ,ze xing fan er xie bu sheng 。”②za luan ;fan za 。mei yao chen 《ni li yi 〈zhu chuang wen feng 〉》:“chuang qian feng dong zhu ,sheng sui ying reng fan 。”③mao cheng 。li shang yin 《he ma lang zhong yi bai ju jian shi 》:“fan hua yi zi yue zhong sheng 。”④fan shi 。《guan zi ·ba guan 》:“jian cao duo yan ,ze liu chu fan ye 。”(jian :mao cao 。yan :cheng duo 。) (er )pán ma fu dai 。《li ji ·li qi 》:“da lu fan ying yi jiu 。”