• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 徼福反成災,藥誤者多矣。

    “徼福反成災,藥誤者多矣。”詩句出處:《戒藥》;是唐朝詩人白居易的作品。

    促促急景中,蠢蠢微塵裡。
    生涯有分限,愛戀無終已。
    早夭羨中年,中年羨暮齒。
    暮齒又貪生,服食求不死。
    朝吞太陽精,夕吸秋石髓。
    徼福反成災,藥誤者多矣。
    以之資嗜欲,又望延甲子。
    天人陰騭間,亦恐無此理。
    域中有真道,所說不如此。
    後身始身存,吾聞諸老氏。

    【註釋】:

    徼:

    (一)①巡察。班固《漢書·趙敬肅王彭祖傳》:“常夜從走卒行徼邯鄲中。”②邊界;邊塞。《漢書·黥佈傳》:“深溝壁壘,守卒分徼乘塞。”③邊關;邊卡。范曄《後漢書·西域傳》:“至於宣元之世,遂稱蕃臣,關徼不閉,羽檄不行。”④邊涯;界限。《老子》第一章:“故常無欲以觀其妙,常有欲以觀其徼。”(二)jiǎo ①求;求取。《左傳·文公二年》:“寡人願徼福於周公、魯公。”②迎合。司馬遷《史記·仲尼弟子列傳》:“今王誠發士卒佐之以徼其志,重寶以說其心,卑辭以尊其禮;其伐齊必也。”

    福:

    ①福氣;幸運。《戰國策·秦策三》:“主聖臣賢,天下之福也。”②賜福;保佑。《左傳·莊公十年》:“小信未孚,神弗福也。”(孚:偏。)③祭祀用過的酒肉。《周禮·天官·膳夫》:“凡祭祀之致福者,受而膳之。”④古時婦女行禮叫“福”。《官場現形記》第四十回:“馬老爺才趕過來作揖,瞿太太也隻得福瞭一福。”⑤通“幅”。佈帛的寬度。《睡虎地秦墓竹簡·秦律·金佈律》:“佈袤(mào)八尺,福廣二尺五寸。”(袤:長。)

    反:

    (一)①翻轉;覆反。《詩經·周南·關雎》:“輾轉反側。”②掉轉頭。《史記·齊太公世傢》:“紂師敗績。紂反走,登鹿臺,遂追斬紂。”(敗績:大敗。)③顛倒;方向相背。跟“正”相對。《呂氏春秋·上農》:“是謂背本反則。”④回還;歸。後作“返”。《楚辭· 九章·哀郢》:“鳥飛反故鄉兮,狐死必首丘。”(首丘:頭朝向土丘。)⑤歸還;償還。《國語·齊語》:“反其侵地。”⑥回復;回報。《周禮·春官·都宗人》:“既祭,反命於國。”⑦違反;違背。《商君書·更法》:“反古者未必可非,循禮者未足多也。”(多:推重。)⑧反叛;造反。《晉書·慕容垂記》:“殺吏焚亭,反形已露。”⑨反復;重復。《詩經·齊風·猗嗟》:“四矢反兮,以禦亂兮。”(矢:箭。)⑩反省;反思。《孟子·公孫醜上》:“自反而不縮,雖褐寬博,吾不惴焉。”(11)類推。《論語·述而》:“舉一隅不以三隅反,則不復也。”(一隅:一方。復:再。)(12)副詞。反而。《韓非子·五蠹》:“故仲尼反為臣而哀公顧為君。”(13)通“販(fàn)”。買貨賣出。《荀子·儒效》:“積反貨而為商賈,積禮義而為君子。”(二)fān ①平反;翻案。《史記·平準書》:“杜周治之,獄少反者。”②傾到。《漢書·張湯傳附張安世》:“何以知其反水漿耶?”

    成:

    ①完成;實現。李斯《諫逐客書》:“使秦成帝業。”②幫助實現;成全。《論語·顏淵》:“君子成人之美,不成人之惡。”③成為;變為。《禮記·學記》:“玉不琢,不成器。”劉向《說苑·奉使》:“齊之臨淄三百閭,張袂(mèi)成帷,揮汗成雨。”(閭:裡巷。袂:袖子。帷:帷幕。)④成果;成就。李白《化城寺大鐘銘》:“少蘊才略,壯而有成。”(蘊:蓄。)⑤成長;成熟。《荀子·天論》:“(萬物)各得其養以成。”⑥和解;交好。《左傳·成公十一年》:“秦晉為成。”《史記·張儀列傳》:“哀王於是倍從(zòng)約而因儀請成於秦。”(倍:違背。從:指合縱。儀:人名。)⑦已定的;定型的;現成的。《詩經·周頌·昊天有成命》:“昊天有成命,二後受之。”《三國志·蜀書·蔣琬費禕薑維傳論》:“咸承諸葛之成規,因循而不革。”(咸:都。革:改變。)⑧層;重(chóng)。《史記·李斯列傳》:“刑者相半於道,而死人日成積於市。”《呂氏春秋·音初》:“為九成之臺。”⑨古代十裡見方為一成。《漢書·刑法志》:“成方十裡。”

    災:

    ①本指火災,後泛指一切災害。《荀子·臣道》:“災及其身。”②降災;危害。《尚書·盤庚上》:“以自災於厥身。”

    藥:

    ①可治病的植物。泛指一切可治病之物。《周禮·天官·疾醫》:“以五味、五谷、五藥養其病。”(五藥:指草、木、蟲、石、谷。)②特指毒藥。《水滸全傳》第一百二十回:“回到潤州,果然藥發身死。”③療治。《詩經·大雅·板》:“不可救藥。”④芍藥的簡稱。薑夔《揚州慢·淳熙丙申至日》:“念橋邊紅藥,年年知為誰生?”

    誤:

    ①錯誤。《墨子·貴義》:“同歸之物,信有誤者。”②耽誤。無名氏《采桑子》:“誤卻尋花陌上人。”(陌:小路。)③迷惑。《荀子·正論》:“是特奸人之誤於亂說,以欺愚者。”

    者:

    ①代詞。指人、物、事、時間、地點等。《道林寓居》:“青嶂者邊來已熟,紅塵那畔去應疏。”②助詞。1.與動詞、形容詞或短語構成“者”字結構,表示人、事、物等。《老子》:“高者抑之,下者舉之。”《史記·項羽本紀》:“奪項王天下者,必沛公也。”2. 與數詞構成“者”字結構,指稱前邊的事物。《三國志·吳書·周瑜傳》:“此數四者,用兵之患也。”3. 與時間名詞構成“者”字結構,相當於“……的時候”。《莊子·齊物論》:“昔者十日並出。”4.用在名詞主語後,表示提頓或判斷。《史記·陳涉世傢》:“陳勝者,陽城人也。”5. 用在復句的前一分句末,表示因果關系或假設關系。《戰國策·齊策一》:“吾妻之美我者,私我也。”王安石《遊褒禪山記》:“盡吾志而不能至者,可以無悔矣。”③語氣詞。用於句末,與疑問代詞“誰”、“何”等配合,表示疑問語氣。《史記·項羽本紀》:“誰為大王為此計者?”

    多:

    ①數量大,與“少”相對。《孟子·公孫醜下》:“得道者多助,失道者寡助。”(得道:指得治國之道,即行仁政。寡:少。)王維《相思》:“願君多采擷。”②勝過;超過。湯顯祖《紫簫記·巧探》:“想他才似相如,貌多王粲。”(相如:司馬相如,漢辭賦傢。王粲:漢魏間人,貌美多才。)③稱贊;著重。《史記·季佈欒佈列傳》:“諸公皆多季佈能摧剛為柔,朱傢以此名聞當世。”《史記·魏其武安侯列傳》:“士亦以此多之。”④過分的;多餘的。《莊子·漁父》:“今子既上無君侯有司之勢,而下無大臣職事之官,而擅飭(chì)禮樂,選人倫以化齊民,不泰多事乎?”(飭:整頓。泰:太,過於,過分。)劉劭《人物志·體別》:“夫在多疑。”⑤增多。《荀子·天論》:“因物而多之,孰與騁能而化之?”⑥通“哆”,不正。《法言·吾子》:“中正則雅,多哇則鄭。”(哇:淫邪的樂聲。)⑦副詞。表示限定。約相當於“隻”、“僅僅”。朱浮《為幽州牧與彭寵書》:“此猶河濱之民捧土以塞孟津,多見其不知量也。”《論語·子張》:“人雖欲自絕,其何傷於日月乎? 多見其不知量也。”

    矣:

    語氣詞。①表示既成事實,即事物的已然。相當於“瞭”。《左傳·僖公二十八年》:“險阻艱難,備嘗之矣。”②表示肯定的推測,即事物的必然。相當於“瞭”、“啦”。《史記·淮陰侯列傳》:“願君留意臣之計! 否,必為二子所禽矣。”(禽:通“擒”。捉拿。)③表示感嘆。《呂氏春秋·疑似》:“孽矣!無此事也。”《列子·湯問》:“甚矣,汝之不惠!”(惠:同“慧”。聰明。)④表示命令或請求。相當於“吧”、“啊”。《商君書·更法》:“君無疑矣。”⑤表示疑問。相當於“呢”、“啦”。《孟子·梁惠王上》:“德何如,則可以王(wàng)矣?”(王:行王道。)⑥表示語氣的停頓,引起下文。《詩經·周南·漢廣》:“漢之廣矣,不可泳思。”(思:句末語氣詞。)⑦代詞。與“之”相當。《孟子·盡心上》:“行之而不著焉,習矣而不察焉。”


  • 徼福反成灾,药误者多矣。

    “徼福反成灾,药误者多矣。”诗句出处:《戒药》;是唐朝诗人白居易的作品。

    促促急景中,蠢蠢微尘里。
    生涯有分限,爱恋无终已。
    早夭羡中年,中年羡暮齿。
    暮齿又贪生,服食求不死。
    朝吞太阳精,夕吸秋石髓。
    徼福反成灾,药误者多矣。
    以之资嗜欲,又望延甲子。
    天人阴骘间,亦恐无此理。
    域中有真道,所说不如此。
    后身始身存,吾闻诸老氏。

    【注释】:

    徼:

    (一)①巡察。班固《汉书·赵敬肃王彭祖传》:“常夜从走卒行徼邯郸中。”②边界;边塞。《汉书·黥布传》:“深沟壁垒,守卒分徼乘塞。”③边关;边卡。范晔《后汉书·西域传》:“至于宣元之世,遂称蕃臣,关徼不闭,羽檄不行。”④边涯;界限。《老子》第一章:“故常无欲以观其妙,常有欲以观其徼。”(二)jiǎo ①求;求取。《左传·文公二年》:“寡人愿徼福于周公、鲁公。”②迎合。司马迁《史记·仲尼弟子列传》:“今王诚发士卒佐之以徼其志,重宝以说其心,卑辞以尊其礼;其伐齐必也。”

    福:

    ①福气;幸运。《战国策·秦策三》:“主圣臣贤,天下之福也。”②赐福;保佑。《左传·庄公十年》:“小信未孚,神弗福也。”(孚:偏。)③祭祀用过的酒肉。《周礼·天官·膳夫》:“凡祭祀之致福者,受而膳之。”④古时妇女行礼叫“福”。《官场现形记》第四十回:“马老爷才赶过来作揖,瞿太太也只得福了一福。”⑤通“幅”。布帛的宽度。《睡虎地秦墓竹简·秦律·金布律》:“布袤(mào)八尺,福广二尺五寸。”(袤:长。)

    反:

    (一)①翻转;覆反。《诗经·周南·关雎》:“辗转反侧。”②掉转头。《史记·齐太公世家》:“纣师败绩。纣反走,登鹿台,遂追斩纣。”(败绩:大败。)③颠倒;方向相背。跟“正”相对。《吕氏春秋·上农》:“是谓背本反则。”④回还;归。后作“返”。《楚辞· 九章·哀郢》:“鸟飞反故乡兮,狐死必首丘。”(首丘:头朝向土丘。)⑤归还;偿还。《国语·齐语》:“反其侵地。”⑥回复;回报。《周礼·春官·都宗人》:“既祭,反命于国。”⑦违反;违背。《商君书·更法》:“反古者未必可非,循礼者未足多也。”(多:推重。)⑧反叛;造反。《晋书·慕容垂记》:“杀吏焚亭,反形已露。”⑨反复;重复。《诗经·齐风·猗嗟》:“四矢反兮,以御乱兮。”(矢:箭。)⑩反省;反思。《孟子·公孙丑上》:“自反而不缩,虽褐宽博,吾不惴焉。”(11)类推。《论语·述而》:“举一隅不以三隅反,则不复也。”(一隅:一方。复:再。)(12)副词。反而。《韩非子·五蠹》:“故仲尼反为臣而哀公顾为君。”(13)通“贩(fàn)”。买货卖出。《荀子·儒效》:“积反货而为商贾,积礼义而为君子。”(二)fān ①平反;翻案。《史记·平准书》:“杜周治之,狱少反者。”②倾到。《汉书·张汤传附张安世》:“何以知其反水浆耶?”

    成:

    ①完成;实现。李斯《谏逐客书》:“使秦成帝业。”②帮助实现;成全。《论语·颜渊》:“君子成人之美,不成人之恶。”③成为;变为。《礼记·学记》:“玉不琢,不成器。”刘向《说苑·奉使》:“齐之临淄三百闾,张袂(mèi)成帷,挥汗成雨。”(闾:里巷。袂:袖子。帷:帷幕。)④成果;成就。李白《化城寺大钟铭》:“少蕴才略,壮而有成。”(蕴:蓄。)⑤成长;成熟。《荀子·天论》:“(万物)各得其养以成。”⑥和解;交好。《左传·成公十一年》:“秦晋为成。”《史记·张仪列传》:“哀王于是倍从(zòng)约而因仪请成于秦。”(倍:违背。从:指合纵。仪:人名。)⑦已定的;定型的;现成的。《诗经·周颂·昊天有成命》:“昊天有成命,二后受之。”《三国志·蜀书·蒋琬费祎姜维传论》:“咸承诸葛之成规,因循而不革。”(咸:都。革:改变。)⑧层;重(chóng)。《史记·李斯列传》:“刑者相半于道,而死人日成积于市。”《吕氏春秋·音初》:“为九成之台。”⑨古代十里见方为一成。《汉书·刑法志》:“成方十里。”

    灾:

    ①本指火灾,后泛指一切灾害。《荀子·臣道》:“灾及其身。”②降灾;危害。《尚书·盘庚上》:“以自灾于厥身。”

    药:

    ①可治病的植物。泛指一切可治病之物。《周礼·天官·疾医》:“以五味、五谷、五药养其病。”(五药:指草、木、虫、石、谷。)②特指毒药。《水浒全传》第一百二十回:“回到润州,果然药发身死。”③疗治。《诗经·大雅·板》:“不可救药。”④芍药的简称。姜夔《扬州慢·淳熙丙申至日》:“念桥边红药,年年知为谁生?”

    误:

    ①错误。《墨子·贵义》:“同归之物,信有误者。”②耽误。无名氏《采桑子》:“误却寻花陌上人。”(陌:小路。)③迷惑。《荀子·正论》:“是特奸人之误于乱说,以欺愚者。”

    者:

    ①代词。指人、物、事、时间、地点等。《道林寓居》:“青嶂者边来已熟,红尘那畔去应疏。”②助词。1.与动词、形容词或短语构成“者”字结构,表示人、事、物等。《老子》:“高者抑之,下者举之。”《史记·项羽本纪》:“夺项王天下者,必沛公也。”2. 与数词构成“者”字结构,指称前边的事物。《三国志·吴书·周瑜传》:“此数四者,用兵之患也。”3. 与时间名词构成“者”字结构,相当于“……的时候”。《庄子·齐物论》:“昔者十日并出。”4.用在名词主语后,表示提顿或判断。《史记·陈涉世家》:“陈胜者,阳城人也。”5. 用在复句的前一分句末,表示因果关系或假设关系。《战国策·齐策一》:“吾妻之美我者,私我也。”王安石《游褒禅山记》:“尽吾志而不能至者,可以无悔矣。”③语气词。用于句末,与疑问代词“谁”、“何”等配合,表示疑问语气。《史记·项羽本纪》:“谁为大王为此计者?”

    多:

    ①数量大,与“少”相对。《孟子·公孙丑下》:“得道者多助,失道者寡助。”(得道:指得治国之道,即行仁政。寡:少。)王维《相思》:“愿君多采撷。”②胜过;超过。汤显祖《紫箫记·巧探》:“想他才似相如,貌多王粲。”(相如:司马相如,汉辞赋家。王粲:汉魏间人,貌美多才。)③称赞;着重。《史记·季布栾布列传》:“诸公皆多季布能摧刚为柔,朱家以此名闻当世。”《史记·魏其武安侯列传》:“士亦以此多之。”④过分的;多余的。《庄子·渔父》:“今子既上无君侯有司之势,而下无大臣职事之官,而擅饬(chì)礼乐,选人伦以化齐民,不泰多事乎?”(饬:整顿。泰:太,过于,过分。)刘劭《人物志·体别》:“夫在多疑。”⑤增多。《荀子·天论》:“因物而多之,孰与骋能而化之?”⑥通“哆”,不正。《法言·吾子》:“中正则雅,多哇则郑。”(哇:淫邪的乐声。)⑦副词。表示限定。约相当于“只”、“仅仅”。朱浮《为幽州牧与彭宠书》:“此犹河滨之民捧土以塞孟津,多见其不知量也。”《论语·子张》:“人虽欲自绝,其何伤于日月乎? 多见其不知量也。”

    矣:

    语气词。①表示既成事实,即事物的已然。相当于“了”。《左传·僖公二十八年》:“险阻艰难,备尝之矣。”②表示肯定的推测,即事物的必然。相当于“了”、“啦”。《史记·淮阴侯列传》:“愿君留意臣之计! 否,必为二子所禽矣。”(禽:通“擒”。捉拿。)③表示感叹。《吕氏春秋·疑似》:“孽矣!无此事也。”《列子·汤问》:“甚矣,汝之不惠!”(惠:同“慧”。聪明。)④表示命令或请求。相当于“吧”、“啊”。《商君书·更法》:“君无疑矣。”⑤表示疑问。相当于“呢”、“啦”。《孟子·梁惠王上》:“德何如,则可以王(wàng)矣?”(王:行王道。)⑥表示语气的停顿,引起下文。《诗经·周南·汉广》:“汉之广矣,不可泳思。”(思:句末语气词。)⑦代词。与“之”相当。《孟子·尽心上》:“行之而不著焉,习矣而不察焉。”


  • jiao fu fan cheng zai ,yao wu zhe duo yi 。

    “jiao fu fan cheng zai ,yao wu zhe duo yi 。”shi gou chu chu :《jie yao 》;shi tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。

    cu cu ji jing zhong ,chun chun wei chen li 。
    sheng ya you fen xian ,ai lian mo zhong yi 。
    zao wai xian zhong nian ,zhong nian xian mu chi 。
    mu chi you tan sheng ,fu shi qiu bu si 。
    chao tun tai yang jing ,xi xi qiu dan sui 。
    jiao fu fan cheng zai ,yao wu zhe duo yi 。
    yi zhi zi shi yu ,you wang yan jia zi 。
    tian ren yin zhi jian ,yi kong mo ci li 。
    yu zhong you zhen dao ,suo shui bu ru ci 。
    hou shen shi shen cun ,wu wen zhu lao shi 。

    【zhu shi 】:

    jiao :

    (yi )①xun cha 。ban gu 《han shu ·zhao jing su wang peng zu chuan 》:“chang ye cong zou cu hang jiao han dan zhong 。”②bian jie ;bian sai 。《han shu ·qing bu chuan 》:“shen gou bi lei ,shou cu fen jiao cheng sai 。”③bian guan ;bian ka 。fan ye 《hou han shu ·xi yu chuan 》:“zhi yu xuan yuan zhi shi ,sui chen fan chen ,guan jiao bu bi ,yu xi bu hang 。”④bian ya ;jie xian 。《lao zi 》di yi zhang :“gu chang mo yu yi guan ji miao ,chang you yu yi guan ji jiao 。”(er )jiǎo ①qiu ;qiu qu 。《zuo chuan ·wen gong er nian 》:“gua ren yuan jiao fu yu zhou gong 、lu gong 。”②ying ge 。si ma qian 《shi ji ·zhong ni di zi lie chuan 》:“jin wang cheng fa shi cu zuo zhi yi jiao ji zhi ,chong bao yi shui ji xin ,bei ci yi zun ji li ;ji fa ji bi ye 。”

    fu :

    ①fu qi ;xing yun 。《zhan guo ce ·qin ce san 》:“zhu sheng chen xian ,tian xia zhi fu ye 。”②ci fu ;bao you 。《zuo chuan ·zhuang gong shi nian 》:“xiao xin wei fu ,shen fu fu ye 。”(fu :pian 。)③ji si yong guo de jiu rou 。《zhou li ·tian guan ·shan fu 》:“fan ji si zhi zhi fu zhe ,shou er shan zhi 。”④gu shi fu nv hang li jiao “fu ”。《guan chang xian xing ji 》di si shi hui :“ma lao ye cai gan guo lai zuo yi ,ju tai tai ye zhi de fu le yi fu 。”⑤tong “fu ”。bu bo de kuan du 。《shui hu de qin mu zhu jian ·qin lv ·jin bu lv 》:“bu mao (mào)ba che ,fu an er che wu cun 。”(mao :chang 。)

    fan :

    (yi )①fan zhuai ;fu fan 。《shi jing ·zhou na ·guan ju 》:“nian zhuai fan ce 。”②diao zhuai tou 。《shi ji ·ji tai gong shi jia 》:“zhou shi bai ji 。zhou fan zou ,deng lu tai ,sui zhui zhan zhou 。”(bai ji :da bai 。)③dian dao ;fang xiang xiang bei 。gen “zheng ”xiang dui 。《lv shi chun qiu ·shang nong 》:“shi wei bei ben fan ze 。”④hui hai ;gui 。hou zuo “fan ”。《chu ci · jiu zhang ·ai ying 》:“diao fei fan gu xiang xi ,hu si bi shou qiu 。”(shou qiu :tou chao xiang tu qiu 。)⑤gui hai ;chang hai 。《guo yu ·ji yu 》:“fan ji qin de 。”⑥hui fu ;hui bao 。《zhou li ·chun guan ·dou zong ren 》:“ji ji ,fan ming yu guo 。”⑦wei fan ;wei bei 。《shang jun shu ·geng fa 》:“fan gu zhe wei bi ke fei ,xun li zhe wei zu duo ye 。”(duo :tui chong 。)⑧fan pan ;zao fan 。《jin shu ·mu rong chui ji 》:“sha li fen ting ,fan xing yi lou 。”⑨fan fu ;chong fu 。《shi jing ·ji feng ·yi jie 》:“si shi fan xi ,yi yu luan xi 。”(shi :jian 。)⑩fan sheng ;fan sai 。《meng zi ·gong sun chou shang 》:“zi fan er bu su ,sui he kuan bo ,wu bu zhui yan 。”(11)lei tui 。《lun yu ·shu er 》:“ju yi yu bu yi san yu fan ,ze bu fu ye 。”(yi yu :yi fang 。fu :zai 。)(12)fu ci 。fan er 。《han fei zi ·wu du 》:“gu zhong ni fan wei chen er ai gong gu wei jun 。”(13)tong “fan (fàn)”。mai huo mai chu 。《xun zi ·ru xiao 》:“ji fan huo er wei shang gu ,ji li yi er wei jun zi 。”(er )fān ①ping fan ;fan an 。《shi ji ·ping zhun shu 》:“du zhou zhi zhi ,yu shao fan zhe 。”②qing dao 。《han shu ·zhang shang chuan fu zhang an shi 》:“he yi zhi ji fan shui jiang ye ?”

    cheng :

    ①wan cheng ;shi xian 。li si 《jian zhu ke shu 》:“shi qin cheng di ye 。”②bang zhu shi xian ;cheng quan 。《lun yu ·yan yuan 》:“jun zi cheng ren zhi mei ,bu cheng ren zhi e 。”③cheng wei ;bian wei 。《li ji ·xue ji 》:“yu bu zhuo ,bu cheng qi 。”liu xiang 《shui yuan ·feng shi 》:“ji zhi lin zi san bai lv ,zhang mei (mèi)cheng wei ,hui han cheng yu 。”(lv :li hang 。mei :xiu zi 。wei :wei mu 。)④cheng guo ;cheng jiu 。li bai 《hua cheng si da zhong ming 》:“shao wen cai lve ,zhuang er you cheng 。”(wen :xu 。)⑤cheng chang ;cheng shou 。《xun zi ·tian lun 》:“(mo wu )ge de ji yang yi cheng 。”⑥he jie ;jiao hao 。《zuo chuan ·cheng gong shi yi nian 》:“qin jin wei cheng 。”《shi ji ·zhang yi lie chuan 》:“ai wang yu shi bei cong (zòng)yao er yin yi qing cheng yu qin 。”(bei :wei bei 。cong :zhi ge zong 。yi :ren ming 。)⑦yi ding de ;ding xing de ;xian cheng de 。《shi jing ·zhou song ·hao tian you cheng ming 》:“hao tian you cheng ming ,er hou shou zhi 。”《san guo zhi ·shu shu ·jiang wan fei yi jiang wei chuan lun 》:“xian cheng zhu ge zhi cheng gui ,yin xun er bu ge 。”(xian :dou 。ge :gai bian 。)⑧ceng ;chong (chóng)。《shi ji ·li si lie chuan 》:“xing zhe xiang ban yu dao ,er si ren ri cheng ji yu shi 。”《lv shi chun qiu ·yin chu 》:“wei jiu cheng zhi tai 。”⑨gu dai shi li jian fang wei yi cheng 。《han shu ·xing fa zhi 》:“cheng fang shi li 。”

    zai :

    ①ben zhi huo zai ,hou fan zhi yi qie zai hai 。《xun zi ·chen dao 》:“zai ji ji shen 。”②jiang zai ;wei hai 。《shang shu ·pan geng shang 》:“yi zi zai yu jue shen 。”

    yao :

    ①ke zhi bing de zhi wu 。fan zhi yi qie ke zhi bing zhi wu 。《zhou li ·tian guan ·ji yi 》:“yi wu wei 、wu gu 、wu yao yang ji bing 。”(wu yao :zhi cao 、mu 、chong 、dan 、gu 。)②te zhi du yao 。《shui hu quan chuan 》di yi bai er shi hui :“hui dao run zhou ,guo ran yao fa shen si 。”③liao zhi 。《shi jing ·da ya ·ban 》:“bu ke jiu yao 。”④shao yao de jian chen 。jiang kui 《yang zhou man ·chun xi bing shen zhi ri 》:“nian qiao bian gong yao ,nian nian zhi wei shei sheng ?”

    wu :

    ①cuo wu 。《mo zi ·gui yi 》:“tong gui zhi wu ,xin you wu zhe 。”②dan wu 。mo ming shi 《cai sang zi 》:“wu que xun hua mo shang ren 。”(mo :xiao lu 。)③mi huo 。《xun zi ·zheng lun 》:“shi te jian ren zhi wu yu luan shui ,yi qi yu zhe 。”

    zhe :

    ①dai ci 。zhi ren 、wu 、shi 、shi jian 、de dian deng 。《dao lin yu ju 》:“qing zhang zhe bian lai yi shou ,gong chen na pan qu ying shu 。”②zhu ci 。1.yu dong ci 、xing rong ci huo duan yu gou cheng “zhe ”zi jie gou ,biao shi ren 、shi 、wu deng 。《lao zi 》:“gao zhe yi zhi ,xia zhe ju zhi 。”《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“duo xiang wang tian xia zhe ,bi pei gong ye 。”2. yu shu ci gou cheng “zhe ”zi jie gou ,zhi chen qian bian de shi wu 。《san guo zhi ·wu shu ·zhou yu chuan 》:“ci shu si zhe ,yong bing zhi huan ye 。”3. yu shi jian ming ci gou cheng “zhe ”zi jie gou ,xiang dang yu “……de shi hou ”。《zhuang zi ·ji wu lun 》:“xi zhe shi ri bing chu 。”4.yong zai ming ci zhu yu hou ,biao shi di du huo pan duan 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“chen sheng zhe ,yang cheng ren ye 。”5. yong zai fu gou de qian yi fen gou mo ,biao shi yin guo guan ji huo jia she guan ji 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“wu qi zhi mei wo zhe ,si wo ye 。”wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“jin wu zhi er bu neng zhi zhe ,ke yi mo hui yi 。”③yu qi ci 。yong yu gou mo ,yu yi wen dai ci “shei ”、“he ”deng pei ge ,biao shi yi wen yu qi 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“shei wei da wang wei ci ji zhe ?”

    duo :

    ①shu liang da ,yu “shao ”xiang dui 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“de dao zhe duo zhu ,shi dao zhe gua zhu 。”(de dao :zhi de zhi guo zhi dao ,ji hang ren zheng 。gua :shao 。)wang wei 《xiang sai 》:“yuan jun duo cai xie 。”②sheng guo ;chao guo 。shang xian zu 《zi xiao ji ·qiao tan 》:“xiang ta cai shi xiang ru ,mao duo wang can 。”(xiang ru :si ma xiang ru ,han ci fu jia 。wang can :han wei jian ren ,mao mei duo cai 。)③chen zan ;zhao chong 。《shi ji ·ji bu luan bu lie chuan 》:“zhu gong jie duo ji bu neng cui gang wei rou ,zhu jia yi ci ming wen dang shi 。”《shi ji ·wei ji wu an hou lie chuan 》:“shi yi yi ci duo zhi 。”④guo fen de ;duo yu de 。《zhuang zi ·yu fu 》:“jin zi ji shang mo jun hou you si zhi shi ,er xia mo da chen zhi shi zhi guan ,er shan chi (chì)li le ,shua ren lun yi hua ji min ,bu tai duo shi hu ?”(chi :zheng du 。tai :tai ,guo yu ,guo fen 。)liu shao 《ren wu zhi ·ti bie 》:“fu zai duo yi 。”⑤zeng duo 。《xun zi ·tian lun 》:“yin wu er duo zhi ,shu yu cheng neng er hua zhi ?”⑥tong “chi ”,bu zheng 。《fa yan ·wu zi 》:“zhong zheng ze ya ,duo wa ze zheng 。”(wa :yin xie de le sheng 。)⑦fu ci 。biao shi xian ding 。yao xiang dang yu “zhi ”、“jin jin ”。zhu fu 《wei you zhou mu yu peng chong shu 》:“ci you he bin zhi min peng tu yi sai meng jin ,duo jian ji bu zhi liang ye 。”《lun yu ·zi zhang 》:“ren sui yu zi jue ,ji he shang yu ri yue hu ? duo jian ji bu zhi liang ye 。”

    yi :

    yu qi ci 。①biao shi ji cheng shi shi ,ji shi wu de yi ran 。xiang dang yu “le ”。《zuo chuan ·xi gong er shi ba nian 》:“xian zu jian nan ,bei chang zhi yi 。”②biao shi ken ding de tui ce ,ji shi wu de bi ran 。xiang dang yu “le ”、“la ”。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“yuan jun liu yi chen zhi ji ! fou ,bi wei er zi suo qin yi 。”(qin :tong “qin ”。zhuo na 。)③biao shi gan tan 。《lv shi chun qiu ·yi shi 》:“nie yi !mo ci shi ye 。”《lie zi ·shang wen 》:“shen yi ,ru zhi bu hui !”(hui :tong “hui ”。cong ming 。)④biao shi ming ling huo qing qiu 。xiang dang yu “ba ”、“a ”。《shang jun shu ·geng fa 》:“jun mo yi yi 。”⑤biao shi yi wen 。xiang dang yu “ne ”、“la ”。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“de he ru ,ze ke yi wang (wàng)yi ?”(wang :hang wang dao 。)⑥biao shi yu qi de ting du ,yin qi xia wen 。《shi jing ·zhou na ·han an 》:“han zhi an yi ,bu ke yong sai 。”(sai :gou mo yu qi ci 。)⑦dai ci 。yu “zhi ”xiang dang 。《meng zi ·jin xin shang 》:“hang zhi er bu zhe yan ,xi yi er bu cha yan 。”