• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 竟夕遂不寐,心體俱翛然。

    “竟夕遂不寐,心體俱翛然。”詩句出處:《松聲修行裡張傢宅南亭作》;是唐朝詩人白居易的作品。

    月好好獨坐,雙松在前軒。西南微風來,潛入枝葉間。
    蕭寥發為聲,半夜明月前。寒山颯颯雨,秋琴泠泠弦。
    一聞滌炎暑,再聽破昏煩。竟夕遂不寐,心體俱翛然。
    南陌車馬動,西鄰歌吹繁。誰知茲簷下,滿耳不為喧。

    【註釋】:

    竟:

    ①樂曲完畢。《周禮·春官·樂師》:“凡樂成則告備”鄭玄註:“成,謂所奏一竟。”②完畢;終瞭。曹操《步出夏門行·龜雖壽》:“神龜雖壽,猶有竟時。”《史記·項羽本紀》:“於是項梁乃教(項)籍兵法,籍大喜,略知其意,又不肯竟學。”③從頭至尾。《世說新語·雅量》:“竟日皆美供,雖晚至亦獲盛饌(zhuàn)。”(供:飯食。饌:食物。)④窮究;追究。《漢書·霍光傳》:“此縣官重太後,故不竟也。”(重:敬重。)蘇舜卿《王公行狀》:“雖末事必竟。”(末事:小事。)⑤同“境”。邊境。《左傳·宣公二年》:“亡不越竟。”(亡:逃亡。)⑥終於;終究。《史記·淮陰侯列傳》:“信亦知其意,怒,竟絕去。”(絕去:決絕而去。)《後漢書·耿棄傳》:“有志者事竟成也。”⑦竟然;居然。《史記·屈原列傳》:“而齊竟怒不救楚,楚大困。”《徐霞客遊記·遊黃山日記》:“擬尋石筍奧境,竟為天奪,濃霧迷漫。”⑧至;直到。《史記·齊太公世傢》:“竟(齊)頃公卒,百姓附,諸侯不犯。”

    夕:

    ①傍晚;日落的時候。《詩經·王風·君子於役》:“日之夕矣,羊牛下來。”②夜晚。《詩經·唐風·綢繆》:“今夕何夕,見此良人。”③古代傍晚時朝見君主。《左傳·成公十二年》:“百官承事,朝而不夕。”④祭祀月亮。《國語·周語上》:“古者先王既有天下……是乎有朝日、夕月以教民事君。”

    遂:

    ①前往;前進。《周易·大壯》:“羝(dī)羊觸藩,不能退,不能遂。”(羝:公羊。藩:籬笆。)②通達。《禮記·緇衣》:“禹立三年,百姓以仁遂焉。”(立:即位。)③成功;順利地做到。《鹽鐵論·大論》:“(孔子)治魯不遂;見逐於齊。”④生長;養育;成長。《墨子·尚同中》:“五谷不孰,六畜不遂。”⑤順心;順適;滿足。《魏書·張彝傳》:“才輕任重,多不遂心。”(任:擔子。)王韜《淞濱瑣話·顧慧仙》:“今日郎已遂欲,何竟忘我耶?”⑥路;通道。柳宗元《罵屍蟲文》:“以通行直遂為顛蹶,以逆施反鬥為安佚。”⑦田間排水小溝。《周禮·遂人》:“夫間有遂,遂上有徑。”⑧先秦時在遠郊設立的一種行政區劃。《禮記·王制》:“不變,移之遂,如初禮。”⑨詳盡;詳究。《荀子·議兵》:“臣請遂道王者諸侯強弱存亡之效,安危之勢。”⑩副詞。1.相當於“於是”、“就”。韓邦靖《關中》:“饑荒失撫禦,盜賊遂縱橫。”2.相當於“竟然”、“終於”。《韓非子·外儲說左上》:“及反,市罷,遂不得履。”

    不:

    (一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    寐:

    睡;睡著。《詩經·魏風·陟岵(hù)》:“夙夜無寐。”《韓非子·六反》:“人皆寐。”[假寐]不脫衣帽打瞌睡。《左傳·宣公二年》:“(趙盾)盛服將朝,尚早,坐而假寐。”

    心:

    ①心臟。《淮南子·原道》:“心者,五臟之主也。”②通常指思維器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官則思。”《國語·周語上》:“夫民慮之於心,而宣之於口。”③掛懷;關心。唐順之《與呂沃洲巡按書》:“兩公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:於。)④中央;中心。劉禹錫《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《呂氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之處。《三國志·蜀書·龐統法正傳》:“而敵傢數道並進,已入心腹。”2. 親信的人。

    體:

    ①身體的總稱。《戰國策·趙策四》:“而恐太後玉體之有郄(xì)也。”(郄:同“卻”。指生病。)②身體的一部分。《論語·微子》:“四體不勤,五谷不分。”③分解(肢體)。《孔子傢語·問禮》:“體其犬豕牛羊。”④體統;體制。《公羊傳·文公九年》:“繼文王之體,守文王之法度。”⑤體裁;書寫形式。《文心雕龍·辨騷》:“揚雄風味,亦言體同《詩》《雅》。”⑥本體;實體。《後漢書·獨行傳序》:“以其名體雖殊,而操行俱絕。”(名:名分。操:操守。絕:高超。)⑦依照;效法。《淮南子·本經》:“帝者體太一。”⑧親身觀察體驗。《宋史·張俊傳》:“帝曰:‘群臣謂朕待卿獨厚,其仰體眷懷,益思勉勵。’”(眷懷:眷顧之情。)⑨體諒;設身處地為人著想。《禮記·中庸》:“敬大臣也,體群臣也。”⑩領悟;體現。《莊子·刻意》:“能體純素,謂之真人。”(11)親近;連接。《禮記·學記》:“就賢體近,足以動眾,未足以化民。”

    俱:

    ①在一起;偕同。《遊褒禪山記》:“遂與之俱出。”陶淵明《讀山海經》:“微雨從東來,好風與之俱。”《管子·大匡》:“入與父俱,出與師俱,上與君俱。”②一同;一齊。《後漢書·朱穆傳》:“彼與草木俱朽。”③皆;都。《孟子·盡心上》:“父母俱存,兄弟無故。”吳均《與朱元思書》:“風煙俱凈,天山共色。”

    翛:

    [翛翛]1. 鳥類羽毛脫落的樣子。《詩經·豳風·鴟鴞》:“予尾翛翛。”(予:我。)2. 草木青翠茂盛的樣子。謝朓《冬日晚郡事隙》:“翛翛蔭窗竹。”3.形容雨聲。白居易《西河雨夜送客》:“雲黑雨翛翛。”[翛然]悠然自得的樣子。白居易《酬吳七見寄》:“口吟耳自聽,當暑忽翛然。”

    然:

    ①燃燒。後來寫作“燃”。《孟子·公孫醜上》:“若火之始然,泉之始達。”②代詞。如此;這樣。《呂氏春秋·用眾》:“物固莫不有長,莫不有短,人亦然。”③對;贊同。《論語·雍也》:“子曰:‘雍之言然。’”④副詞。1.表示出乎意料,相當於“乃”、“竟”。《漢書·丙吉傳》:“君侯為漢相,奸吏成其私,然無所懲艾(yì)。”(艾:治。)2. 表示順承關系。相當於“便”、“就”。《莊子·外物》:“吾得鬥升之水然活耳。”⑤連詞。1.表示轉折關系,相當於“然而”。《左傳·僖公三十年》:“然鄭亡,子亦有不利焉!”2.表示讓步關系,相當於“雖然”。董解元《西廂記諸宮調》卷七:“然憔悴,尚天真,纖腰細褪羅裙。”⑥助詞。1.用作形容詞或副詞詞尾,表示狀態,“……的樣子”。《詩經· 小雅·南有嘉魚》:“南有嘉魚,烝然罩罩。”2. 用於句末,表示比擬。《孟子·盡心上》:“道則高矣,美矣,宜若登天然。”3. 用於句末,表示斷定,相當於“焉”、“也”。《論語·先進》:“若由也,不得其死然。”


  • 竟夕遂不寐,心体俱翛然。

    “竟夕遂不寐,心体俱翛然。”诗句出处:《松声修行里张家宅南亭作》;是唐朝诗人白居易的作品。

    月好好独坐,双松在前轩。西南微风来,潜入枝叶间。
    萧寥发为声,半夜明月前。寒山飒飒雨,秋琴泠泠弦。
    一闻涤炎暑,再听破昏烦。竟夕遂不寐,心体俱翛然。
    南陌车马动,西邻歌吹繁。谁知兹檐下,满耳不为喧。

    【注释】:

    竟:

    ①乐曲完毕。《周礼·春官·乐师》:“凡乐成则告备”郑玄注:“成,谓所奏一竟。”②完毕;终了。曹操《步出夏门行·龟虽寿》:“神龟虽寿,犹有竟时。”《史记·项羽本纪》:“于是项梁乃教(项)籍兵法,籍大喜,略知其意,又不肯竟学。”③从头至尾。《世说新语·雅量》:“竟日皆美供,虽晚至亦获盛馔(zhuàn)。”(供:饭食。馔:食物。)④穷究;追究。《汉书·霍光传》:“此县官重太后,故不竟也。”(重:敬重。)苏舜卿《王公行状》:“虽末事必竟。”(末事:小事。)⑤同“境”。边境。《左传·宣公二年》:“亡不越竟。”(亡:逃亡。)⑥终于;终究。《史记·淮阴侯列传》:“信亦知其意,怒,竟绝去。”(绝去:决绝而去。)《后汉书·耿弃传》:“有志者事竟成也。”⑦竟然;居然。《史记·屈原列传》:“而齐竟怒不救楚,楚大困。”《徐霞客游记·游黄山日记》:“拟寻石笋奥境,竟为天夺,浓雾迷漫。”⑧至;直到。《史记·齐太公世家》:“竟(齐)顷公卒,百姓附,诸侯不犯。”

    夕:

    ①傍晚;日落的时候。《诗经·王风·君子于役》:“日之夕矣,羊牛下来。”②夜晚。《诗经·唐风·绸缪》:“今夕何夕,见此良人。”③古代傍晚时朝见君主。《左传·成公十二年》:“百官承事,朝而不夕。”④祭祀月亮。《国语·周语上》:“古者先王既有天下……是乎有朝日、夕月以教民事君。”

    遂:

    ①前往;前进。《周易·大壮》:“羝(dī)羊触藩,不能退,不能遂。”(羝:公羊。藩:篱笆。)②通达。《礼记·缁衣》:“禹立三年,百姓以仁遂焉。”(立:即位。)③成功;顺利地做到。《盐铁论·大论》:“(孔子)治鲁不遂;见逐于齐。”④生长;养育;成长。《墨子·尚同中》:“五谷不孰,六畜不遂。”⑤顺心;顺适;满足。《魏书·张彝传》:“才轻任重,多不遂心。”(任:担子。)王韬《淞滨琐话·顾慧仙》:“今日郎已遂欲,何竟忘我耶?”⑥路;通道。柳宗元《骂尸虫文》:“以通行直遂为颠蹶,以逆施反斗为安佚。”⑦田间排水小沟。《周礼·遂人》:“夫间有遂,遂上有径。”⑧先秦时在远郊设立的一种行政区划。《礼记·王制》:“不变,移之遂,如初礼。”⑨详尽;详究。《荀子·议兵》:“臣请遂道王者诸侯强弱存亡之效,安危之势。”⑩副词。1.相当于“于是”、“就”。韩邦靖《关中》:“饥荒失抚御,盗贼遂纵横。”2.相当于“竟然”、“终于”。《韩非子·外储说左上》:“及反,市罢,遂不得履。”

    不:

    (一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    寐:

    睡;睡着。《诗经·魏风·陟岵(hù)》:“夙夜无寐。”《韩非子·六反》:“人皆寐。”[假寐]不脱衣帽打瞌睡。《左传·宣公二年》:“(赵盾)盛服将朝,尚早,坐而假寐。”

    心:

    ①心脏。《淮南子·原道》:“心者,五脏之主也。”②通常指思维器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官则思。”《国语·周语上》:“夫民虑之于心,而宣之于口。”③挂怀;关心。唐顺之《与吕沃洲巡按书》:“两公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:于。)④中央;中心。刘禹锡《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《吕氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之处。《三国志·蜀书·庞统法正传》:“而敌家数道并进,已入心腹。”2. 亲信的人。

    体:

    ①身体的总称。《战国策·赵策四》:“而恐太后玉体之有郄(xì)也。”(郄:同“卻”。指生病。)②身体的一部分。《论语·微子》:“四体不勤,五谷不分。”③分解(肢体)。《孔子家语·问礼》:“体其犬豕牛羊。”④体统;体制。《公羊传·文公九年》:“继文王之体,守文王之法度。”⑤体裁;书写形式。《文心雕龙·辨骚》:“扬雄风味,亦言体同《诗》《雅》。”⑥本体;实体。《后汉书·独行传序》:“以其名体虽殊,而操行俱绝。”(名:名分。操:操守。绝:高超。)⑦依照;效法。《淮南子·本经》:“帝者体太一。”⑧亲身观察体验。《宋史·张俊传》:“帝曰:‘群臣谓朕待卿独厚,其仰体眷怀,益思勉励。’”(眷怀:眷顾之情。)⑨体谅;设身处地为人着想。《礼记·中庸》:“敬大臣也,体群臣也。”⑩领悟;体现。《庄子·刻意》:“能体纯素,谓之真人。”(11)亲近;连接。《礼记·学记》:“就贤体近,足以动众,未足以化民。”

    俱:

    ①在一起;偕同。《游褒禅山记》:“遂与之俱出。”陶渊明《读山海经》:“微雨从东来,好风与之俱。”《管子·大匡》:“入与父俱,出与师俱,上与君俱。”②一同;一齐。《后汉书·朱穆传》:“彼与草木俱朽。”③皆;都。《孟子·尽心上》:“父母俱存,兄弟无故。”吴均《与朱元思书》:“风烟俱净,天山共色。”

    翛:

    [翛翛]1. 鸟类羽毛脱落的样子。《诗经·豳风·鸱鸮》:“予尾翛翛。”(予:我。)2. 草木青翠茂盛的样子。谢朓《冬日晚郡事隙》:“翛翛荫窗竹。”3.形容雨声。白居易《西河雨夜送客》:“云黑雨翛翛。”[翛然]悠然自得的样子。白居易《酬吴七见寄》:“口吟耳自听,当暑忽翛然。”

    然:

    ①燃烧。后来写作“燃”。《孟子·公孙丑上》:“若火之始然,泉之始达。”②代词。如此;这样。《吕氏春秋·用众》:“物固莫不有长,莫不有短,人亦然。”③对;赞同。《论语·雍也》:“子曰:‘雍之言然。’”④副词。1.表示出乎意料,相当于“乃”、“竟”。《汉书·丙吉传》:“君侯为汉相,奸吏成其私,然无所惩艾(yì)。”(艾:治。)2. 表示顺承关系。相当于“便”、“就”。《庄子·外物》:“吾得斗升之水然活耳。”⑤连词。1.表示转折关系,相当于“然而”。《左传·僖公三十年》:“然郑亡,子亦有不利焉!”2.表示让步关系,相当于“虽然”。董解元《西厢记诸宫调》卷七:“然憔悴,尚天真,纤腰细褪罗裙。”⑥助词。1.用作形容词或副词词尾,表示状态,“……的样子”。《诗经· 小雅·南有嘉鱼》:“南有嘉鱼,烝然罩罩。”2. 用于句末,表示比拟。《孟子·尽心上》:“道则高矣,美矣,宜若登天然。”3. 用于句末,表示断定,相当于“焉”、“也”。《论语·先进》:“若由也,不得其死然。”


  • jing xi sui bu mei ,xin ti ju shu ran 。

    “jing xi sui bu mei ,xin ti ju shu ran 。”shi gou chu chu :《song sheng xiu hang li zhang jia zhai na ting zuo 》;shi tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。

    yue hao hao du zuo ,shuang song zai qian xuan 。xi na wei feng lai ,qian ru zhi xie jian 。
    xiao liao fa wei sheng ,ban ye ming yue qian 。han shan sa sa yu ,qiu qin ling ling xian 。
    yi wen di yan shu ,zai ting po hun fan 。jing xi sui bu mei ,xin ti ju shu ran 。
    na mo che ma dong ,xi lin ge chui fan 。shei zhi ci yan xia ,man er bu wei xuan 。

    【zhu shi 】:

    jing :

    ①le qu wan bi 。《zhou li ·chun guan ·le shi 》:“fan le cheng ze gao bei ”zheng xuan zhu :“cheng ,wei suo zou yi jing 。”②wan bi ;zhong le 。cao cao 《bu chu xia men hang ·gui sui shou 》:“shen gui sui shou ,you you jing shi 。”《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“yu shi xiang liang nai jiao (xiang )ji bing fa ,ji da xi ,lve zhi ji yi ,you bu ken jing xue 。”③cong tou zhi wei 。《shi shui xin yu ·ya liang 》:“jing ri jie mei gong ,sui wan zhi yi huo cheng zhuan (zhuàn)。”(gong :fan shi 。zhuan :shi wu 。)④qiong jiu ;zhui jiu 。《han shu ·huo guang chuan 》:“ci xian guan chong tai hou ,gu bu jing ye 。”(chong :jing chong 。)su shun qing 《wang gong hang zhuang 》:“sui mo shi bi jing 。”(mo shi :xiao shi 。)⑤tong “jing ”。bian jing 。《zuo chuan ·xuan gong er nian 》:“wang bu yue jing 。”(wang :tao wang 。)⑥zhong yu ;zhong jiu 。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“xin yi zhi ji yi ,nu ,jing jue qu 。”(jue qu :jue jue er qu 。)《hou han shu ·geng qi chuan 》:“you zhi zhe shi jing cheng ye 。”⑦jing ran ;ju ran 。《shi ji ·qu yuan lie chuan 》:“er ji jing nu bu jiu chu ,chu da kun 。”《xu xia ke you ji ·you huang shan ri ji 》:“ni xun dan sun ao jing ,jing wei tian duo ,nong wu mi man 。”⑧zhi ;zhi dao 。《shi ji ·ji tai gong shi jia 》:“jing (ji )qing gong cu ,bai xing fu ,zhu hou bu fan 。”

    xi :

    ①bang wan ;ri la de shi hou 。《shi jing ·wang feng ·jun zi yu yi 》:“ri zhi xi yi ,yang niu xia lai 。”②ye wan 。《shi jing ·tang feng ·chou miao 》:“jin xi he xi ,jian ci liang ren 。”③gu dai bang wan shi chao jian jun zhu 。《zuo chuan ·cheng gong shi er nian 》:“bai guan cheng shi ,chao er bu xi 。”④ji si yue liang 。《guo yu ·zhou yu shang 》:“gu zhe xian wang ji you tian xia ……shi hu you chao ri 、xi yue yi jiao min shi jun 。”

    sui :

    ①qian wang ;qian jin 。《zhou yi ·da zhuang 》:“di (dī)yang chu fan ,bu neng tui ,bu neng sui 。”(di :gong yang 。fan :li ba 。)②tong da 。《li ji ·zi yi 》:“yu li san nian ,bai xing yi ren sui yan 。”(li :ji wei 。)③cheng gong ;shun li de zuo dao 。《yan tie lun ·da lun 》:“(kong zi )zhi lu bu sui ;jian zhu yu ji 。”④sheng chang ;yang yo ;cheng chang 。《mo zi ·shang tong zhong 》:“wu gu bu shu ,liu chu bu sui 。”⑤shun xin ;shun kuo ;man zu 。《wei shu ·zhang yi chuan 》:“cai qing ren chong ,duo bu sui xin 。”(ren :dan zi 。)wang tao 《song bin suo hua ·gu hui xian 》:“jin ri lang yi sui yu ,he jing wang wo ye ?”⑥lu ;tong dao 。liu zong yuan 《ma shi chong wen 》:“yi tong hang zhi sui wei dian jue ,yi ni shi fan dou wei an yi 。”⑦tian jian pai shui xiao gou 。《zhou li ·sui ren 》:“fu jian you sui ,sui shang you jing 。”⑧xian qin shi zai yuan jiao she li de yi chong hang zheng ou hua 。《li ji ·wang zhi 》:“bu bian ,yi zhi sui ,ru chu li 。”⑨xiang jin ;xiang jiu 。《xun zi ·yi bing 》:“chen qing sui dao wang zhe zhu hou jiang ruo cun wang zhi xiao ,an wei zhi shi 。”⑩fu ci 。1.xiang dang yu “yu shi ”、“jiu ”。han bang jing 《guan zhong 》:“ji huang shi fu yu ,dao zei sui zong heng 。”2.xiang dang yu “jing ran ”、“zhong yu ”。《han fei zi ·wai chu shui zuo shang 》:“ji fan ,shi ba ,sui bu de lv 。”

    bu :

    (yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)

    mei :

    shui ;shui zhao 。《shi jing ·wei feng ·zhi hu (hù)》:“su ye mo mei 。”《han fei zi ·liu fan 》:“ren jie mei 。”[jia mei ]bu tuo yi mao da ke shui 。《zuo chuan ·xuan gong er nian 》:“(zhao dun )cheng fu jiang chao ,shang zao ,zuo er jia mei 。”

    xin :

    ①xin zang 。《huai na zi ·yuan dao 》:“xin zhe ,wu zang zhi zhu ye 。”②tong chang zhi sai wei qi guan he sai xiang 、gan qing deng 。《meng zi ·gao zi shang 》:“xin zhi guan ze sai 。”《guo yu ·zhou yu shang 》:“fu min lv zhi yu xin ,er xuan zhi yu kou 。”③gua huai ;guan xin 。tang shun zhi 《yu lv wo zhou xun an shu 》:“liang gong zhe ,yi ri ju hu ji wei ,yi ri xin hu ji min zhe ye 。”(hu :yu 。)④zhong yang ;zhong xin 。liu yu xi 《dong ting qiu yue hang 》:“dong ting hu yue sheng hu xin 。”⑤xing su ming 。er shi ba su zhi yi 。《lv shi chun qiu ·ji xia 》:“ji xia zhi yue ,ri zai liu ,hun xin zhong ,dan wei zhong 。”[xin fu ]1.yao hai zhi chu 。《san guo zhi ·shu shu ·pang tong fa zheng chuan 》:“er di jia shu dao bing jin ,yi ru xin fu 。”2. qin xin de ren 。

    ti :

    ①shen ti de zong chen 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“er kong tai hou yu ti zhi you qie (xì)ye 。”(qie :tong “卻”。zhi sheng bing 。)②shen ti de yi bu fen 。《lun yu ·wei zi 》:“si ti bu qin ,wu gu bu fen 。”③fen jie (zhi ti )。《kong zi jia yu ·wen li 》:“ti ji quan shi niu yang 。”④ti tong ;ti zhi 。《gong yang chuan ·wen gong jiu nian 》:“ji wen wang zhi ti ,shou wen wang zhi fa du 。”⑤ti cai ;shu xie xing shi 。《wen xin diao long ·bian sao 》:“yang xiong feng wei ,yi yan ti tong 《shi 》《ya 》。”⑥ben ti ;shi ti 。《hou han shu ·du hang chuan xu 》:“yi ji ming ti sui shu ,er cao hang ju jue 。”(ming :ming fen 。cao :cao shou 。jue :gao chao 。)⑦yi zhao ;xiao fa 。《huai na zi ·ben jing 》:“di zhe ti tai yi 。”⑧qin shen guan cha ti yan 。《song shi ·zhang jun chuan 》:“di yue :‘qun chen wei zhen dai qing du hou ,ji yang ti juan huai ,yi sai mian li 。’”(juan huai :juan gu zhi qing 。)⑨ti liang ;she shen chu de wei ren zhao xiang 。《li ji ·zhong yong 》:“jing da chen ye ,ti qun chen ye 。”⑩ling wu ;ti xian 。《zhuang zi ·ke yi 》:“neng ti chun su ,wei zhi zhen ren 。”(11)qin jin ;lian jie 。《li ji ·xue ji 》:“jiu xian ti jin ,zu yi dong zhong ,wei zu yi hua min 。”

    ju :

    ①zai yi qi ;xie tong 。《you bao chan shan ji 》:“sui yu zhi ju chu 。”tao yuan ming 《dou shan hai jing 》:“wei yu cong dong lai ,hao feng yu zhi ju 。”《guan zi ·da kuang 》:“ru yu fu ju ,chu yu shi ju ,shang yu jun ju 。”②yi tong ;yi ji 。《hou han shu ·zhu mu chuan 》:“bi yu cao mu ju xiu 。”③jie ;dou 。《meng zi ·jin xin shang 》:“fu mu ju cun ,xiong di mo gu 。”wu jun 《yu zhu yuan sai shu 》:“feng yan ju jing ,tian shan gong se 。”

    shu :

    [shu shu ]1. diao lei yu mao tuo la de yang zi 。《shi jing ·bin feng ·chi xiao 》:“yu wei shu shu 。”(yu :wo 。)2. cao mu qing cui mao cheng de yang zi 。xie tiao 《dong ri wan jun shi xi 》:“shu shu yin chuang zhu 。”3.xing rong yu sheng 。bai ju yi 《xi he yu ye song ke 》:“yun hei yu shu shu 。”[shu ran ]you ran zi de de yang zi 。bai ju yi 《chou wu qi jian ji 》:“kou yin er zi ting ,dang shu hu shu ran 。”

    ran :

    ①ran shao 。hou lai xie zuo “ran ”。《meng zi ·gong sun chou shang 》:“re huo zhi shi ran ,quan zhi shi da 。”②dai ci 。ru ci ;zhe yang 。《lv shi chun qiu ·yong zhong 》:“wu gu mo bu you chang ,mo bu you duan ,ren yi ran 。”③dui ;zan tong 。《lun yu ·yong ye 》:“zi yue :‘yong zhi yan ran 。’”④fu ci 。1.biao shi chu hu yi liao ,xiang dang yu “nai ”、“jing ”。《han shu ·bing ji chuan 》:“jun hou wei han xiang ,jian li cheng ji si ,ran mo suo cheng ai (yì)。”(ai :zhi 。)2. biao shi shun cheng guan ji 。xiang dang yu “bian ”、“jiu ”。《zhuang zi ·wai wu 》:“wu de dou sheng zhi shui ran huo er 。”⑤lian ci 。1.biao shi zhuai she guan ji ,xiang dang yu “ran er ”。《zuo chuan ·xi gong san shi nian 》:“ran zheng wang ,zi yi you bu li yan !”2.biao shi rang bu guan ji ,xiang dang yu “sui ran ”。dong jie yuan 《xi xiang ji zhu gong diao 》juan qi :“ran qiao cui ,shang tian zhen ,qian yao xi tui luo qun 。”⑥zhu ci 。1.yong zuo xing rong ci huo fu ci ci wei ,biao shi zhuang tai ,“……de yang zi ”。《shi jing · xiao ya ·na you jia yu 》:“na you jia yu ,zheng ran zhao zhao 。”2. yong yu gou mo ,biao shi bi ni 。《meng zi ·jin xin shang 》:“dao ze gao yi ,mei yi ,yi re deng tian ran 。”3. yong yu gou mo ,biao shi duan ding ,xiang dang yu “yan ”、“ye ”。《lun yu ·xian jin 》:“re you ye ,bu de ji si ran 。”