• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 何況如今鸞鏡中,妾顏未改君心改。

    “何況如今鸞鏡中,妾顏未改君心改。”詩句出處:《太行路-借夫婦以諷君臣之不終也》;是唐朝詩人白居易的作品。

    太行之路能摧車,若比人心是坦途。巫峽之水能覆舟,
    若比人心是安流。人心好惡苦不常,好生毛羽惡生瘡。
    與君結發未五載,豈期牛女為參商。古稱色衰相棄背,
    當時美人猶怨悔。何況如今鸞鏡中,妾顏未改君心改。
    為君熏衣裳,君聞蘭麝不馨香。為君盛容飾,
    君看金翠無顏色。行路難,難重陳。人生莫作婦人身,
    百年苦樂由他人。行路難,難於山,險於水。
    不獨人間夫與妻,近代君臣亦如此。君不見左納言,
    右納史,朝承恩,暮賜死。行路難,不在水,不在山,
    隻在人情反覆間。

    【註釋】:

    何:

    (一)①疑問代詞。1. 什麼。《詩經·召南·何彼穠矣》:“何彼穠(nóng)矣?”(那長得很茂盛的是什麼?)2. 為什麼。《漢書·伍被傳》:“公獨以為無福,何?”3. 何處。韓愈《左遷至藍關示侄孫湘》:“雲橫秦嶺傢何在?”②副詞。1.表示反問。相當於“怎麼”、“哪裡”。《史記·項羽本紀》:“大王來何操?”《後漢書·馬援傳》:“男兒要當死於邊野,以馬革裹屍還葬身,何能臥床上在兒女子手中邪?”(邪:同“耶”。)2.表示感嘆。相當於“多麼”。曹操《觀滄海》:“水何澹澹。” (二)hè 扛;擔。《詩經·曹風·候人》:“何戈與祋(duì)。”(祋:兵器名。)泛指背負。《詩經·小雅· 無羊》:“何蓑(suō)何笠。”引申為承受。《詩經·商頌·長發》:“何天之休。”(休:福。)以上意義後來寫作“荷”。

    況:

    ①比擬;比較。《漢書·高惠高後文功臣表序》:“以往況今,甚可悲傷。”《論衡·論死》:“案火災不能復燃以況之,死人不能復為鬼明矣。”②情形;狀況。高啟《送丁孝廉之錢塘》:“若見故人詢旅況,知君解說不煩書。”③副詞。更加。《國語·晉語一》:“以眾故,不敢愛親,眾況厚之。”《墨子·非攻》:“王況自縱也。”(王:指殷紂王。縱:放縱。)④連詞。何況。《左傳·宣公十二年》:“困獸猶鬥,況國相乎!”杜甫《兵車行》:“況復秦兵耐苦戰,被驅不異犬與雞!”⑤通“貺”。賜;賜予。《漢書·武帝紀》:“遭天地況施,著見景象,屑然如有聞。”(屑:輕微,微小。)《國語·魯語下》:“君以諸侯之故,況使臣以大禮。”

    如:

    ①順從;依照。《左傳·僖公十五年》:“唯所如之,無不如志。”李朝威《柳毅傳》:“毅如其言,遂至其宮。”②往;到……去。《漢書·燕王傳》:“田生如長安,不見(劉)澤。”③似;像;如同。《詩經·小雅·小旻》:“戰戰兢兢,如臨深淵,如履薄冰。”④及;趕得上。《論語·公冶長》:“弗如也! 吾與女弗如也!”⑤奈。“如……何”,相當於“奈……何”,把……怎麼樣。《孟子·滕文公下》:“一薛居州,獨如宋王何?”(薛居州:人名,宋臣。)《列子·湯問》:“其如土石何?”⑥介詞。相當於“於”。引進比較對象。《呂氏春秋·愛士》:“人之困窮,甚如饑渴。”⑦連詞。1. 相當於“如果”,表示假設。《詩經·秦風·黃鳥》:“如可贖兮,人百其身。”2. 相當於“和”。表示並列。《儀禮·鄉飲酒禮》:“公如大夫入。”(大夫:官名。)3. 相當於“而”。表示轉折。至於;卻。《論語·先進》:“如其禮樂,以俟君子。”4.相當於“或者”。表示選擇。《論語·先進》:“安見方六七十如五六十而非邦也者?”(安:怎。方六七十:指縱橫六七十裡。邦:諸侯封國。)⑧助詞。形容詞後綴,相當於“然”,表示“……的樣子”。《論語·鄉黨》:“孔子於鄉黨,恂恂如也,似不能言者。”[不如]也作“弗如”。比不上。岑參《石犀》:“始知李太守,伯禹亦不如。”(伯禹:大禹。)

    今:

    ①此時;現在。《歸去來兮辭》:“實迷途其未遠,覺今是而昨非。”《戰國策·趙策四》:“老夫今者殊不欲食。”《左傳·襄公二年》:“(崔子)今不來矣。”②現代。與“古”相對。《禮記·中庸》:“生乎今之世,反古之道。”(反:違反。)《論語·子罕》:“後生可畏,焉知來者之不如今也?”③今日。《詩經·召南·摽有梅》:“求我庶士,迨其今兮。”(庶:多。士:指未婚男子。迨dài:及;到。)④當今。《孟子·梁惠王上》:“今夫天下之人牧,未有不嗜殺人者也。”⑤將要;將會。司馬遷《史記·項羽本紀》:“豎子不足與謀,奪項王天下者必沛公也。吾屬今為之虜矣。”⑥不久。《史記·申屠嘉列傳》:“汝第往,吾今使人召若。”⑦假如;如果。《史記·項羽本紀》:“今不急下,吾烹太公。”

    鸞:

    ①傳說中鳳凰一類的鳥。《山海經·大荒南經》:“爰有歌舞之鳥,鸞鳥自歌,鳳鳥自舞。”(爰:助詞。)②車鈴。後作“鑾”。司馬相如《上林賦》:“建華旗,鳴玉鸞。”③鸞車。辛棄疾《江神子》:“玉簫聲遠憶驂鸞。”

    中:

    (一)①中間。《墨子·經上》:“中,同長也。”(同長:同樣長的半徑。)柳宗元《天說》:“渾然而中處者,世謂之元氣。”②內;在一定的范圍內。《孟子·滕文公上》:“國中無偽。”《考工記·巨人》:“國中九經九緯。”③位置、等級在高下或兩端之間。《列子·力命》:“中塗遇東郭先生。”(塗:同“途”。)《漢書·食貨志下》:“金有三等,黃金為上,白金為中,赤金為下。”④正;適中。《禮記·玉藻》:“頭頸必中。”《孟子·離婁下》:“湯執中。”(湯:殷商國君。)⑤宜於;合於。《史記·外戚世傢》:“武帝擇宮人不中用者,斥出歸之。” (二)zhòng ①符合;適合。《呂氏春秋·懷寵》:“必中理,然後說。”《荀子·賦篇》:“圓者中規,方者中矩。”②誣蔑;誣蔑別人使受損害。《漢書·何武傳》:“顯怒,欲以吏事中商。”(顯、商:人名。)③遭受;感受。《後漢書·馬援傳》:“援亦中病。”

    妾:

    ①女奴隸。《尚書·費誓》:“臣妾逋(bū)逃。”(臣:男奴。逋:逃亡。)②男子在正妻之外娶的小老婆。《戰國策·齊策一》:“臣之妻私臣,臣之妾畏臣。”③古代女子自稱的謙詞。孟郊《織婦詞》:“夫是田中郎,妾是田中女。”

    顏:

    ①額頭;腦門。《史記·高祖本紀》:“隆準而龍顏。”(隆準:高鼻。)②面容;臉色。《詩經·鄭風·有女同車》:“有女同車,顏如舜華。”(舜:樹名。華:古“花”字。)③臉面;臉皮。《詩經·小雅·巧言》:“巧言如簧,顏之厚矣。”④色彩。李白《古風》之十二:“松柏本孤直,難為桃李顏。”⑤橫匾。《新唐書·馬燧傳》:“帝榜其顏而寵之。”(榜:題匾。)

    未:

    ①十二地支之一。《春秋·莊公二十四年》:“六月辛未,朔,日有食之。”②十二時辰之一,即午後一時至三時。③十二生肖屬羊。④副詞。1.表示否定。a.相當於“不”。《詩經·周頌·小毖》:“未堪傢多難。”b.相當於“沒有”、“不曾”。《詩經 · 召南·草蟲》:“未見君子,我心傷悲。”2. 用在句尾,表示疑問。相當於“否”。《後漢書·劉表傳》:“言出子口而入吾耳,可以言未?”

    改:

    ①變更;改易。《論語·雍也》:“人不堪其憂,回也不改其樂。”(回:即孔子弟子顏回。)②改正。《論語·學而》:“過則勿憚改。”《史記·孝文帝紀》:“雖復欲改過自新,其道無由也。”

    君:

    ①君主。《嶽陽樓記》:“處江湖之遠則憂其君。”《論語·泰伯》:“大哉堯之為君也!”(大:偉大。)②封號。《戰國策·燕策二》:“樂毅奔趙,趙封以望諾君。”《史記·淮陰侯列傳》:“始常山王、成安君為佈衣時,相與為刎頸之交。”《史記·信陵君列傳》:“安釐王即位,封公子為信陵君。”③對人的尊稱。《戰國策·齊策一》:“徐公不若君之美也。”王維《送元二使安西》:“勸君更盡一杯酒,西出陽關無故人。”(陽關:地名。)特指妻妾稱夫,子孫稱父祖輩。王勃《滕王閣序》:“傢君作宰。”(宰:指縣令。)[君子]與“小人”相對。1.指在高位的人。《孟子·滕文公上》:“無君子莫治野人,無野人莫養君子。”(野人:百姓。)2.指有道德的人。《論語·述而》:“聖人吾不得而見矣,得見君子者,斯可矣。”(斯可矣:這就可以瞭。)

    心:

    ①心臟。《淮南子·原道》:“心者,五臟之主也。”②通常指思維器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官則思。”《國語·周語上》:“夫民慮之於心,而宣之於口。”③掛懷;關心。唐順之《與呂沃洲巡按書》:“兩公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:於。)④中央;中心。劉禹錫《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《呂氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之處。《三國志·蜀書·龐統法正傳》:“而敵傢數道並進,已入心腹。”2. 親信的人。

    改:

    ①變更;改易。《論語·雍也》:“人不堪其憂,回也不改其樂。”(回:即孔子弟子顏回。)②改正。《論語·學而》:“過則勿憚改。”《史記·孝文帝紀》:“雖復欲改過自新,其道無由也。”


  • 何况如今鸾镜中,妾颜未改君心改。

    “何况如今鸾镜中,妾颜未改君心改。”诗句出处:《太行路-借夫妇以讽君臣之不终也》;是唐朝诗人白居易的作品。

    太行之路能摧车,若比人心是坦途。巫峡之水能覆舟,
    若比人心是安流。人心好恶苦不常,好生毛羽恶生疮。
    与君结发未五载,岂期牛女为参商。古称色衰相弃背,
    当时美人犹怨悔。何况如今鸾镜中,妾颜未改君心改。
    为君熏衣裳,君闻兰麝不馨香。为君盛容饰,
    君看金翠无颜色。行路难,难重陈。人生莫作妇人身,
    百年苦乐由他人。行路难,难于山,险于水。
    不独人间夫与妻,近代君臣亦如此。君不见左纳言,
    右纳史,朝承恩,暮赐死。行路难,不在水,不在山,
    只在人情反覆间。

    【注释】:

    何:

    (一)①疑问代词。1. 什么。《诗经·召南·何彼秾矣》:“何彼秾(nóng)矣?”(那长得很茂盛的是什么?)2. 为什么。《汉书·伍被传》:“公独以为无福,何?”3. 何处。韩愈《左迁至蓝关示侄孙湘》:“云横秦岭家何在?”②副词。1.表示反问。相当于“怎么”、“哪里”。《史记·项羽本纪》:“大王来何操?”《后汉书·马援传》:“男儿要当死于边野,以马革裹尸还葬身,何能卧床上在儿女子手中邪?”(邪:同“耶”。)2.表示感叹。相当于“多么”。曹操《观沧海》:“水何澹澹。” (二)hè 扛;担。《诗经·曹风·候人》:“何戈与祋(duì)。”(祋:兵器名。)泛指背负。《诗经·小雅· 无羊》:“何蓑(suō)何笠。”引申为承受。《诗经·商颂·长发》:“何天之休。”(休:福。)以上意义后来写作“荷”。

    况:

    ①比拟;比较。《汉书·高惠高后文功臣表序》:“以往况今,甚可悲伤。”《论衡·论死》:“案火灾不能复燃以况之,死人不能复为鬼明矣。”②情形;状况。高启《送丁孝廉之钱塘》:“若见故人询旅况,知君解说不烦书。”③副词。更加。《国语·晋语一》:“以众故,不敢爱亲,众况厚之。”《墨子·非攻》:“王况自纵也。”(王:指殷纣王。纵:放纵。)④连词。何况。《左传·宣公十二年》:“困兽犹斗,况国相乎!”杜甫《兵车行》:“况复秦兵耐苦战,被驱不异犬与鸡!”⑤通“贶”。赐;赐予。《汉书·武帝纪》:“遭天地况施,著见景象,屑然如有闻。”(屑:轻微,微小。)《国语·鲁语下》:“君以诸侯之故,况使臣以大礼。”

    如:

    ①顺从;依照。《左传·僖公十五年》:“唯所如之,无不如志。”李朝威《柳毅传》:“毅如其言,遂至其宫。”②往;到……去。《汉书·燕王传》:“田生如长安,不见(刘)泽。”③似;像;如同。《诗经·小雅·小旻》:“战战兢兢,如临深渊,如履薄冰。”④及;赶得上。《论语·公冶长》:“弗如也! 吾与女弗如也!”⑤奈。“如……何”,相当于“奈……何”,把……怎么样。《孟子·滕文公下》:“一薛居州,独如宋王何?”(薛居州:人名,宋臣。)《列子·汤问》:“其如土石何?”⑥介词。相当于“于”。引进比较对象。《吕氏春秋·爱士》:“人之困穷,甚如饥渴。”⑦连词。1. 相当于“如果”,表示假设。《诗经·秦风·黄鸟》:“如可赎兮,人百其身。”2. 相当于“和”。表示并列。《仪礼·乡饮酒礼》:“公如大夫入。”(大夫:官名。)3. 相当于“而”。表示转折。至于;却。《论语·先进》:“如其礼乐,以俟君子。”4.相当于“或者”。表示选择。《论语·先进》:“安见方六七十如五六十而非邦也者?”(安:怎。方六七十:指纵横六七十里。邦:诸侯封国。)⑧助词。形容词后缀,相当于“然”,表示“……的样子”。《论语·乡党》:“孔子于乡党,恂恂如也,似不能言者。”[不如]也作“弗如”。比不上。岑参《石犀》:“始知李太守,伯禹亦不如。”(伯禹:大禹。)

    今:

    ①此时;现在。《归去来兮辞》:“实迷途其未远,觉今是而昨非。”《战国策·赵策四》:“老夫今者殊不欲食。”《左传·襄公二年》:“(崔子)今不来矣。”②现代。与“古”相对。《礼记·中庸》:“生乎今之世,反古之道。”(反:违反。)《论语·子罕》:“后生可畏,焉知来者之不如今也?”③今日。《诗经·召南·摽有梅》:“求我庶士,迨其今兮。”(庶:多。士:指未婚男子。迨dài:及;到。)④当今。《孟子·梁惠王上》:“今夫天下之人牧,未有不嗜杀人者也。”⑤将要;将会。司马迁《史记·项羽本纪》:“竖子不足与谋,夺项王天下者必沛公也。吾属今为之虏矣。”⑥不久。《史记·申屠嘉列传》:“汝第往,吾今使人召若。”⑦假如;如果。《史记·项羽本纪》:“今不急下,吾烹太公。”

    鸾:

    ①传说中凤凰一类的鸟。《山海经·大荒南经》:“爰有歌舞之鸟,鸾鸟自歌,凤鸟自舞。”(爰:助词。)②车铃。后作“銮”。司马相如《上林赋》:“建华旗,鸣玉鸾。”③鸾车。辛弃疾《江神子》:“玉箫声远忆骖鸾。”

    中:

    (一)①中间。《墨子·经上》:“中,同长也。”(同长:同样长的半径。)柳宗元《天说》:“浑然而中处者,世谓之元气。”②内;在一定的范围内。《孟子·滕文公上》:“国中无伪。”《考工记·巨人》:“国中九经九纬。”③位置、等级在高下或两端之间。《列子·力命》:“中涂遇东郭先生。”(涂:同“途”。)《汉书·食货志下》:“金有三等,黄金为上,白金为中,赤金为下。”④正;适中。《礼记·玉藻》:“头颈必中。”《孟子·离娄下》:“汤执中。”(汤:殷商国君。)⑤宜于;合于。《史记·外戚世家》:“武帝择宫人不中用者,斥出归之。” (二)zhòng ①符合;适合。《吕氏春秋·怀宠》:“必中理,然后说。”《荀子·赋篇》:“圆者中规,方者中矩。”②诬蔑;诬蔑别人使受损害。《汉书·何武传》:“显怒,欲以吏事中商。”(显、商:人名。)③遭受;感受。《后汉书·马援传》:“援亦中病。”

    妾:

    ①女奴隶。《尚书·费誓》:“臣妾逋(bū)逃。”(臣:男奴。逋:逃亡。)②男子在正妻之外娶的小老婆。《战国策·齐策一》:“臣之妻私臣,臣之妾畏臣。”③古代女子自称的谦词。孟郊《织妇词》:“夫是田中郎,妾是田中女。”

    颜:

    ①额头;脑门。《史记·高祖本纪》:“隆准而龙颜。”(隆准:高鼻。)②面容;脸色。《诗经·郑风·有女同车》:“有女同车,颜如舜华。”(舜:树名。华:古“花”字。)③脸面;脸皮。《诗经·小雅·巧言》:“巧言如簧,颜之厚矣。”④色彩。李白《古风》之十二:“松柏本孤直,难为桃李颜。”⑤横匾。《新唐书·马燧传》:“帝榜其颜而宠之。”(榜:题匾。)

    未:

    ①十二地支之一。《春秋·庄公二十四年》:“六月辛未,朔,日有食之。”②十二时辰之一,即午后一时至三时。③十二生肖属羊。④副词。1.表示否定。a.相当于“不”。《诗经·周颂·小毖》:“未堪家多难。”b.相当于“没有”、“不曾”。《诗经 · 召南·草虫》:“未见君子,我心伤悲。”2. 用在句尾,表示疑问。相当于“否”。《后汉书·刘表传》:“言出子口而入吾耳,可以言未?”

    改:

    ①变更;改易。《论语·雍也》:“人不堪其忧,回也不改其乐。”(回:即孔子弟子颜回。)②改正。《论语·学而》:“过则勿惮改。”《史记·孝文帝纪》:“虽复欲改过自新,其道无由也。”

    君:

    ①君主。《岳阳楼记》:“处江湖之远则忧其君。”《论语·泰伯》:“大哉尧之为君也!”(大:伟大。)②封号。《战国策·燕策二》:“乐毅奔赵,赵封以望诺君。”《史记·淮阴侯列传》:“始常山王、成安君为布衣时,相与为刎颈之交。”《史记·信陵君列传》:“安釐王即位,封公子为信陵君。”③对人的尊称。《战国策·齐策一》:“徐公不若君之美也。”王维《送元二使安西》:“劝君更尽一杯酒,西出阳关无故人。”(阳关:地名。)特指妻妾称夫,子孙称父祖辈。王勃《滕王阁序》:“家君作宰。”(宰:指县令。)[君子]与“小人”相对。1.指在高位的人。《孟子·滕文公上》:“无君子莫治野人,无野人莫养君子。”(野人:百姓。)2.指有道德的人。《论语·述而》:“圣人吾不得而见矣,得见君子者,斯可矣。”(斯可矣:这就可以了。)

    心:

    ①心脏。《淮南子·原道》:“心者,五脏之主也。”②通常指思维器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官则思。”《国语·周语上》:“夫民虑之于心,而宣之于口。”③挂怀;关心。唐顺之《与吕沃洲巡按书》:“两公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:于。)④中央;中心。刘禹锡《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《吕氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之处。《三国志·蜀书·庞统法正传》:“而敌家数道并进,已入心腹。”2. 亲信的人。

    改:

    ①变更;改易。《论语·雍也》:“人不堪其忧,回也不改其乐。”(回:即孔子弟子颜回。)②改正。《论语·学而》:“过则勿惮改。”《史记·孝文帝纪》:“虽复欲改过自新,其道无由也。”


  • he kuang ru jin luan jing zhong ,qie yan wei gai jun xin gai 。

    “he kuang ru jin luan jing zhong ,qie yan wei gai jun xin gai 。”shi gou chu chu :《tai hang lu -jie fu fu yi feng jun chen zhi bu zhong ye 》;shi tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。

    tai hang zhi lu neng cui che ,re bi ren xin shi tan tu 。wu xia zhi shui neng fu zhou ,
    re bi ren xin shi an liu 。ren xin hao e ku bu chang ,hao sheng mao yu e sheng chuang 。
    yu jun jie fa wei wu zai ,qi ji niu nv wei can shang 。gu chen se cui xiang qi bei ,
    dang shi mei ren you yuan hui 。he kuang ru jin luan jing zhong ,qie yan wei gai jun xin gai 。
    wei jun xun yi chang ,jun wen lan she bu xin xiang 。wei jun cheng rong shi ,
    jun kan jin cui mo yan se 。hang lu nan ,nan chong chen 。ren sheng mo zuo fu ren shen ,
    bai nian ku le you ta ren 。hang lu nan ,nan yu shan ,xian yu shui 。
    bu du ren jian fu yu qi ,jin dai jun chen yi ru ci 。jun bu jian zuo na yan ,
    you na shi ,chao cheng en ,mu ci si 。hang lu nan ,bu zai shui ,bu zai shan ,
    zhi zai ren qing fan fu jian 。

    【zhu shi 】:

    he :

    (yi )①yi wen dai ci 。1. shen me 。《shi jing ·shao na ·he bi nong yi 》:“he bi nong (nóng)yi ?”(na chang de hen mao cheng de shi shen me ?)2. wei shen me 。《han shu ·wu bei chuan 》:“gong du yi wei mo fu ,he ?”3. he chu 。han yu 《zuo qian zhi lan guan shi zhi sun xiang 》:“yun heng qin ling jia he zai ?”②fu ci 。1.biao shi fan wen 。xiang dang yu “zen me ”、“na li ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“da wang lai he cao ?”《hou han shu ·ma yuan chuan 》:“nan er yao dang si yu bian ye ,yi ma ge guo shi hai zang shen ,he neng wo chuang shang zai er nv zi shou zhong xie ?”(xie :tong “ye ”。)2.biao shi gan tan 。xiang dang yu “duo me ”。cao cao 《guan cang hai 》:“shui he dan dan 。” (er )hè gang ;dan 。《shi jing ·cao feng ·hou ren 》:“he ge yu dui (duì)。”(dui :bing qi ming 。)fan zhi bei fu 。《shi jing ·xiao ya · mo yang 》:“he suo (suō)he li 。”yin shen wei cheng shou 。《shi jing ·shang song ·chang fa 》:“he tian zhi xiu 。”(xiu :fu 。)yi shang yi yi hou lai xie zuo “he ”。

    kuang :

    ①bi ni ;bi jiao 。《han shu ·gao hui gao hou wen gong chen biao xu 》:“yi wang kuang jin ,shen ke bei shang 。”《lun heng ·lun si 》:“an huo zai bu neng fu ran yi kuang zhi ,si ren bu neng fu wei gui ming yi 。”②qing xing ;zhuang kuang 。gao qi 《song ding xiao lian zhi qian tang 》:“re jian gu ren xun lv kuang ,zhi jun jie shui bu fan shu 。”③fu ci 。geng jia 。《guo yu ·jin yu yi 》:“yi zhong gu ,bu gan ai qin ,zhong kuang hou zhi 。”《mo zi ·fei gong 》:“wang kuang zi zong ye 。”(wang :zhi yan zhou wang 。zong :fang zong 。)④lian ci 。he kuang 。《zuo chuan ·xuan gong shi er nian 》:“kun shou you dou ,kuang guo xiang hu !”du fu 《bing che hang 》:“kuang fu qin bing nai ku zhan ,bei qu bu yi quan yu ji !”⑤tong “kuang ”。ci ;ci yu 。《han shu ·wu di ji 》:“zao tian de kuang shi ,zhe jian jing xiang ,xie ran ru you wen 。”(xie :qing wei ,wei xiao 。)《guo yu ·lu yu xia 》:“jun yi zhu hou zhi gu ,kuang shi chen yi da li 。”

    ru :

    ①shun cong ;yi zhao 。《zuo chuan ·xi gong shi wu nian 》:“wei suo ru zhi ,mo bu ru zhi 。”li chao wei 《liu yi chuan 》:“yi ru ji yan ,sui zhi ji gong 。”②wang ;dao ……qu 。《han shu ·yan wang chuan 》:“tian sheng ru chang an ,bu jian (liu )ze 。”③shi ;xiang ;ru tong 。《shi jing ·xiao ya ·xiao min 》:“zhan zhan jing jing ,ru lin shen yuan ,ru lv bao bing 。”④ji ;gan de shang 。《lun yu ·gong ye chang 》:“fu ru ye ! wu yu nv fu ru ye !”⑤nai 。“ru ……he ”,xiang dang yu “nai ……he ”,ba ……zen me yang 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“yi xue ju zhou ,du ru song wang he ?”(xue ju zhou :ren ming ,song chen 。)《lie zi ·shang wen 》:“ji ru tu dan he ?”⑥jie ci 。xiang dang yu “yu ”。yin jin bi jiao dui xiang 。《lv shi chun qiu ·ai shi 》:“ren zhi kun qiong ,shen ru ji ke 。”⑦lian ci 。1. xiang dang yu “ru guo ”,biao shi jia she 。《shi jing ·qin feng ·huang diao 》:“ru ke shu xi ,ren bai ji shen 。”2. xiang dang yu “he ”。biao shi bing lie 。《yi li ·xiang yin jiu li 》:“gong ru da fu ru 。”(da fu :guan ming 。)3. xiang dang yu “er ”。biao shi zhuai she 。zhi yu ;que 。《lun yu ·xian jin 》:“ru ji li le ,yi qi jun zi 。”4.xiang dang yu “huo zhe ”。biao shi shua ze 。《lun yu ·xian jin 》:“an jian fang liu qi shi ru wu liu shi er fei bang ye zhe ?”(an :zen 。fang liu qi shi :zhi zong heng liu qi shi li 。bang :zhu hou feng guo 。)⑧zhu ci 。xing rong ci hou chuo ,xiang dang yu “ran ”,biao shi “……de yang zi ”。《lun yu ·xiang dang 》:“kong zi yu xiang dang ,xun xun ru ye ,shi bu neng yan zhe 。”[bu ru ]ye zuo “fu ru ”。bi bu shang 。cen can 《dan xi 》:“shi zhi li tai shou ,bai yu yi bu ru 。”(bai yu :da yu 。)

    jin :

    ①ci shi ;xian zai 。《gui qu lai xi ci 》:“shi mi tu ji wei yuan ,jiao jin shi er zuo fei 。”《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“lao fu jin zhe shu bu yu shi 。”《zuo chuan ·xiang gong er nian 》:“(cui zi )jin bu lai yi 。”②xian dai 。yu “gu ”xiang dui 。《li ji ·zhong yong 》:“sheng hu jin zhi shi ,fan gu zhi dao 。”(fan :wei fan 。)《lun yu ·zi han 》:“hou sheng ke wei ,yan zhi lai zhe zhi bu ru jin ye ?”③jin ri 。《shi jing ·shao na ·biao you mei 》:“qiu wo shu shi ,dai ji jin xi 。”(shu :duo 。shi :zhi wei hun nan zi 。dai dài:ji ;dao 。)④dang jin 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“jin fu tian xia zhi ren mu ,wei you bu shi sha ren zhe ye 。”⑤jiang yao ;jiang hui 。si ma qian 《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“shu zi bu zu yu mou ,duo xiang wang tian xia zhe bi pei gong ye 。wu shu jin wei zhi lu yi 。”⑥bu jiu 。《shi ji ·shen tu jia lie chuan 》:“ru di wang ,wu jin shi ren shao re 。”⑦jia ru ;ru guo 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“jin bu ji xia ,wu peng tai gong 。”

    luan :

    ①chuan shui zhong feng huang yi lei de diao 。《shan hai jing ·da huang na jing 》:“yuan you ge wu zhi diao ,luan diao zi ge ,feng diao zi wu 。”(yuan :zhu ci 。)②che ling 。hou zuo “luan ”。si ma xiang ru 《shang lin fu 》:“jian hua qi ,ming yu luan 。”③luan che 。xin qi ji 《jiang shen zi 》:“yu xiao sheng yuan yi can luan 。”

    zhong :

    (yi )①zhong jian 。《mo zi ·jing shang 》:“zhong ,tong chang ye 。”(tong chang :tong yang chang de ban jing 。)liu zong yuan 《tian shui 》:“hun ran er zhong chu zhe ,shi wei zhi yuan qi 。”②nei ;zai yi ding de fan wei nei 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“guo zhong mo wei 。”《kao gong ji ·ju ren 》:“guo zhong jiu jing jiu wei 。”③wei zhi 、deng ji zai gao xia huo liang duan zhi jian 。《lie zi ·li ming 》:“zhong tu yu dong guo xian sheng 。”(tu :tong “tu ”。)《han shu ·shi huo zhi xia 》:“jin you san deng ,huang jin wei shang ,bai jin wei zhong ,chi jin wei xia 。”④zheng ;kuo zhong 。《li ji ·yu zao 》:“tou geng bi zhong 。”《meng zi ·li lou xia 》:“shang zhi zhong 。”(shang :yan shang guo jun 。)⑤yi yu ;ge yu 。《shi ji ·wai qi shi jia 》:“wu di ze gong ren bu zhong yong zhe ,chi chu gui zhi 。” (er )zhòng ①fu ge ;kuo ge 。《lv shi chun qiu ·huai chong 》:“bi zhong li ,ran hou shui 。”《xun zi ·fu pian 》:“yuan zhe zhong gui ,fang zhe zhong ju 。”②wu mie ;wu mie bie ren shi shou sun hai 。《han shu ·he wu chuan 》:“xian nu ,yu yi li shi zhong shang 。”(xian 、shang :ren ming 。)③zao shou ;gan shou 。《hou han shu ·ma yuan chuan 》:“yuan yi zhong bing 。”

    qie :

    ①nv nu li 。《shang shu ·fei shi 》:“chen qie bu (bū)tao 。”(chen :nan nu 。bu :tao wang 。)②nan zi zai zheng qi zhi wai qu de xiao lao po 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“chen zhi qi si chen ,chen zhi qie wei chen 。”③gu dai nv zi zi chen de qian ci 。meng jiao 《zhi fu ci 》:“fu shi tian zhong lang ,qie shi tian zhong nv 。”

    yan :

    ①e tou ;nao men 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“long zhun er long yan 。”(long zhun :gao bi 。)②mian rong ;lian se 。《shi jing ·zheng feng ·you nv tong che 》:“you nv tong che ,yan ru shun hua 。”(shun :shu ming 。hua :gu “hua ”zi 。)③lian mian ;lian pi 。《shi jing ·xiao ya ·qiao yan 》:“qiao yan ru huang ,yan zhi hou yi 。”④se cai 。li bai 《gu feng 》zhi shi er :“song bai ben gu zhi ,nan wei tao li yan 。”⑤heng bian 。《xin tang shu ·ma sui chuan 》:“di bang ji yan er chong zhi 。”(bang :ti bian 。)

    wei :

    ①shi er de zhi zhi yi 。《chun qiu ·zhuang gong er shi si nian 》:“liu yue xin wei ,shuo ,ri you shi zhi 。”②shi er shi chen zhi yi ,ji wu hou yi shi zhi san shi 。③shi er sheng xiao shu yang 。④fu ci 。1.biao shi fou ding 。a.xiang dang yu “bu ”。《shi jing ·zhou song ·xiao bi 》:“wei kan jia duo nan 。”b.xiang dang yu “mei you ”、“bu ceng ”。《shi jing · shao na ·cao chong 》:“wei jian jun zi ,wo xin shang bei 。”2. yong zai gou wei ,biao shi yi wen 。xiang dang yu “fou ”。《hou han shu ·liu biao chuan 》:“yan chu zi kou er ru wu er ,ke yi yan wei ?”

    gai :

    ①bian geng ;gai yi 。《lun yu ·yong ye 》:“ren bu kan ji you ,hui ye bu gai ji le 。”(hui :ji kong zi di zi yan hui 。)②gai zheng 。《lun yu ·xue er 》:“guo ze wu dan gai 。”《shi ji ·xiao wen di ji 》:“sui fu yu gai guo zi xin ,ji dao mo you ye 。”

    jun :

    ①jun zhu 。《yue yang lou ji 》:“chu jiang hu zhi yuan ze you ji jun 。”《lun yu ·tai bai 》:“da zai yao zhi wei jun ye !”(da :wei da 。)②feng hao 。《zhan guo ce ·yan ce er 》:“le yi ben zhao ,zhao feng yi wang nuo jun 。”《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“shi chang shan wang 、cheng an jun wei bu yi shi ,xiang yu wei wen geng zhi jiao 。”《shi ji ·xin ling jun lie chuan 》:“an 釐wang ji wei ,feng gong zi wei xin ling jun 。”③dui ren de zun chen 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“xu gong bu re jun zhi mei ye 。”wang wei 《song yuan er shi an xi 》:“quan jun geng jin yi bei jiu ,xi chu yang guan mo gu ren 。”(yang guan :de ming 。)te zhi qi qie chen fu ,zi sun chen fu zu bei 。wang bo 《teng wang ge xu 》:“jia jun zuo zai 。”(zai :zhi xian ling 。)[jun zi ]yu “xiao ren ”xiang dui 。1.zhi zai gao wei de ren 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“mo jun zi mo zhi ye ren ,mo ye ren mo yang jun zi 。”(ye ren :bai xing 。)2.zhi you dao de de ren 。《lun yu ·shu er 》:“sheng ren wu bu de er jian yi ,de jian jun zi zhe ,si ke yi 。”(si ke yi :zhe jiu ke yi le 。)

    xin :

    ①xin zang 。《huai na zi ·yuan dao 》:“xin zhe ,wu zang zhi zhu ye 。”②tong chang zhi sai wei qi guan he sai xiang 、gan qing deng 。《meng zi ·gao zi shang 》:“xin zhi guan ze sai 。”《guo yu ·zhou yu shang 》:“fu min lv zhi yu xin ,er xuan zhi yu kou 。”③gua huai ;guan xin 。tang shun zhi 《yu lv wo zhou xun an shu 》:“liang gong zhe ,yi ri ju hu ji wei ,yi ri xin hu ji min zhe ye 。”(hu :yu 。)④zhong yang ;zhong xin 。liu yu xi 《dong ting qiu yue hang 》:“dong ting hu yue sheng hu xin 。”⑤xing su ming 。er shi ba su zhi yi 。《lv shi chun qiu ·ji xia 》:“ji xia zhi yue ,ri zai liu ,hun xin zhong ,dan wei zhong 。”[xin fu ]1.yao hai zhi chu 。《san guo zhi ·shu shu ·pang tong fa zheng chuan 》:“er di jia shu dao bing jin ,yi ru xin fu 。”2. qin xin de ren 。

    gai :

    ①bian geng ;gai yi 。《lun yu ·yong ye 》:“ren bu kan ji you ,hui ye bu gai ji le 。”(hui :ji kong zi di zi yan hui 。)②gai zheng 。《lun yu ·xue er 》:“guo ze wu dan gai 。”《shi ji ·xiao wen di ji 》:“sui fu yu gai guo zi xin ,ji dao mo you ye 。”