• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 形質及壽命,危脆若浮煙。

    “形質及壽命,危脆若浮煙。”詩句出處:《效陶潛體詩十六首》;是唐朝詩人白居易的作品。

    不動者厚地,不息者高天。
    無窮者日月,長在者山川。
    松柏與龜鶴,其壽皆千年。
    嗟嗟群物中,而人獨不然。
    早出向朝市,暮已歸下泉。
    形質及壽命,危脆若浮煙。
    堯舜與周孔,古來稱聖賢。
    借問今何在,一去亦不還。
    我無不死藥,兀兀隨化遷。
    所未定知者,修短遲速間。
    幸及身健日,當歌一樽前。
    何必待人勸,持此自為歡。

    翳翳窬月陰,沉沉連日雨。
    開簾望天色,黃雲暗如土。
    行潦毀我墉,疾風壞我宇。
    蓬莠生庭院,泥塗失場圃。
    村深絕賓客,窗晦無儔侶。
    盡日不下床,跳蛙時入戶。
    出門無所往,入室還獨處。
    不以酒自娛,塊然與誰語。

    朝飲一杯酒,冥心合元化。
    兀然無所思,日高尚閑臥。
    暮讀一卷書,會意如嘉話。
    欣然有所遇,夜深猶獨坐。
    又得琴上趣,安弦有餘暇。
    復多詩中狂,下筆不能罷。
    唯茲三四事,持用度晝夜。
    所以陰雨中,經旬不出舍。
    始悟獨往人,心安時亦過。

    東傢采桑婦,雨來苦愁悲。
    蔟蠶北堂前,雨冷不成絲。
    西傢荷鋤叟,雨來亦怨咨。
    種豆南山下,雨多落為萁。
    而我獨何幸,醞酒本無期。
    及此多雨日,正遇新熟時。
    開瓶瀉樽中,玉液黃金脂。
    持玩已可悅,歡嘗有餘滋。
    一酌發好容,再酌開愁眉。
    連延四五酌,酣暢入四肢。
    忽然遺我物,誰復分是非。
    是時連夕雨,酩酊無所知。
    人心苦顛倒,反為憂者嗤。

    朝亦獨醉歌,暮亦獨醉睡。
    未盡一壺酒,已成三獨醉。
    勿嫌飲太少,且喜歡易致。
    一杯復兩杯,多不過三四。
    便得心中適,盡忘身外事。
    更復強一杯,陶然遺萬累。
    一飲一石者,徒以多為貴。
    及其酩酊時,與我亦無異。
    笑謝多飲者,酒錢徒自費。

    天秋無片雲,地靜無纖塵。
    團團新晴月,林外生白輪。
    憶昨陰霖天,連連三四旬。
    賴逢傢醞熟,不覺過朝昏。
    私言雨霽後,可以罷餘樽。
    及對新月色,不醉亦愁人。
    床頭殘酒榼,欲盡味彌淳。
    攜置南簷下,舉酌自殷勤。
    清光入杯杓,白露生衣巾。
    乃知陰與晴,安可無此君。
    我有樂府詩,成來人未聞。
    今宵醉有興,狂詠驚四鄰。
    獨賞猶復爾,何況有交親。

    中秋三五夜,明月在前軒。
    臨觴忽不飲,憶我平生歡。
    我有同心人,邈邈崔與錢。
    我有忘形友,迢迢李與元。
    或飛青雲上,或落江湖間。
    與我不相見,於今四五年。
    我無縮地術,君非馭風仙。
    安得明月下,四人來晤言。
    良夜信難得,佳期杳無緣。
    明月又不駐,漸下西南天。
    豈無他時會,惜此清景前。

    傢醞飲已盡,村中無酒貰。
    坐愁今夜醒,其奈秋懷何。
    有客忽叩門,言語一何佳。
    雲是南村叟,挈榼來相過。
    且喜樽不燥,安問少與多。
    重陽雖已過,籬菊有殘花。
    歡來苦晝短,不覺夕陽斜。
    老人勿遽起,且待新月華。
    客去有餘趣,竟夕獨酣歌。

    原生衣百結,顏子食一簞。
    歡然樂其志,有以忘饑寒。
    今我何人哉,德不及先賢。
    衣食幸相屬,胡為不自安。
    況茲清渭曲,居處安且閑。
    榆柳百餘樹,茅茨十數間。
    寒負簷下日,熱濯澗底泉。
    日出猶未起,日入已復眠。
    西風滿村巷,清涼八月天。
    但有雞犬聲,不聞車馬喧。
    時傾一樽酒,坐望東南山。
    稚侄初學步,牽衣戲我前。
    即此自可樂,庶幾顏與原。

    湛湛樽中酒,有功不自伐。
    不伐人不知,我今代其說。
    良將臨大敵,前驅千萬卒。
    一簞投河飲,赴死心如一。
    壯士磨匕首,勇憤氣咆(口勃)。
    一酣忘報讎,四體如無骨。
    東海殺孝婦,天旱窬年月。
    一酌酹其魂,通宵雨不歇。
    咸陽秦獄氣,冤痛結為物。
    千歲不肯散,一沃亦銷失。
    況茲兒女恨,及彼幽憂疾。
    快飲無不消,如霜得春日。
    方知曲糵靈,萬物無與匹。

    煙霞隔懸圃,風波限瀛州。
    我豈不欲往,大海路阻修。
    神仙但聞說,靈藥不可求。
    長生無得者,舉世如蜉蝣。
    逝者不重回,存者難久留。
    踟躕未死間,何苦懷百憂。
    念此忽內熱,坐看成白頭。
    舉杯還獨飲,顧影自獻酬。
    心與口相約,未醉勿言休。
    今朝不盡醉,知有明朝不?
    不見郭門外,累累墳與丘。
    月明愁殺人,黃蒿風颼颼。
    死者若有知,悔不秉燭遊。

    吾聞潯陽郡,昔有陶徵君。
    愛酒佈愛名,憂醒不憂貧。
    嘗為彭澤令,在官才八旬。
    啾然忽不樂,掛印著公門。
    口吟歸去來,頭戴漉酒巾。
    人吏留不得,直入故山雲。
    歸來五柳下,還以酒養真。
    人間榮與利,擺落如泥塵。
    先生去已久,紙墨有遺文。
    篇篇勸我飲,此外無所雲。
    我從老大來,竊慕其為人。
    其他不可及,且效醉昏昏。

    楚王疑忠臣,江南放屈平。
    晉朝輕高士,林下棄劉伶。
    一人常獨醉,一人常獨醒。
    醒者多苦志,醉者多歡情。
    歡情信獨善,苦志竟何成。
    兀傲甕間臥,憔悴澤畔行。
    彼憂而此樂,道理甚分明。
    願君且飲酒,勿思身後名。

    有一燕趙士,言貌甚奇瑰。
    日日酒傢去,脫衣典數杯。
    問君何落拓,雲仆生草萊。
    地寒命且薄,徒抱王佐才。
    豈無濟時策,君門乏良媒。
    三獻寢不報,遲遲空手回。
    亦有同門生,先升青雲梯。
    貴賤交道絕,朱門叩不開。
    及歸種禾黍,三歲旱為災。
    入山燒黃白,一旦化為灰。
    磋跎五十餘,生世苦不諧。
    處處去不得,卻歸酒中來。

    南巷有貴人,高蓋駟馬車。
    我問何所苦,四十垂白須。
    答雲君不知,位重多憂虞。
    北裡有寒士,甕牖繩為樞。
    出扶桑棗杖,入臥蝸牛廬。
    散賤無憂患,心安體亦舒。
    東鄰有富翁,藏貨遍五都。
    東京收粟帛,西市鬻金珠。
    朝營暮計算,晝夜不安居。
    西舍有貧者,匹婦配匹夫。
    佈裙行賃舂,短褐坐傭書。
    以此求口食,一飽欣有餘。
    貴賤與貧富,高下雖有殊。
    憂樂與利害,彼此不相窬。
    是以達人觀,萬化同一途。
    但未知生死,勝負兩何如。
    遲疑未知間,且以酒為娛。

    濟水澄而潔,河水渾而黃。
    交流列四瀆,清濁不相傷。
    太公戰牧野,伯夷餓首陽。
    同時號賢聖,進退不相妨。
    謂天不愛民,胡為生稻粱。
    謂天果愛民,胡為生豺狼。
    謂神福善人,孔聖竟棲遑。
    謂神禍淫人,暴秦終霸王。
    顏回與黃憲,何辜早夭亡。
    蝮蛇與鴆鳥,何得壽延長。
    物理不可測,神道亦難量。
    舉頭仰問天,天色但蒼蒼。
    唯當多種黍,日醉手中觴。

    【註釋】:

    形:

    ①[名]形體。《楚辭·漁父》:“顏色憔悴,~容枯槁。”②[名]容貌。王充《論衡·齊世》:“~面醜惡。”③[名]形狀。《後漢書·張衡傳》:“~似酒尊。”④[名]地形。《孫子兵法·地形》:“險~者,我先居之。”⑤[名]形勢。《赤壁之戰》:“則荊吳之勢強,鼎足之~成矣。”⑥[動]表現,顯露。蕭統《文選序》:“情動於中而~ 於言。”⑦[動]對比。《老子》:“長短相~。”⑧[名]通“型”。鑄造器物的模子。《左傳·昭公十二年》:“隨器而制~。”

    質:

    ①以物或人作抵押。韓愈《柳子厚墓志銘》:“其俗以男女質錢,約不時贖。”(不時:隨時。)《管子·山權數》:“請以寶為質於子。”(子:對對方的尊稱。)《左傳·隱公三年》:“故周鄭交質,王子狐為質於鄭,鄭公子忽為質於周。”(狐、忽:均為人名。)②本質;實體。《荀子·勸學》:“其質非不美也。”③物體的底色。柳宗元《捕蛇者說》:“永州之野產異蛇,黑質而白章。”④質量,指事物的優劣。⑤樸實;缺乏文采,與“文”相對。《韓非子·解老》:“好質而惡飾。”⑥質問;問。《漢書·汲黯傳》:“黯(án岸)質天之有無。”⑦評判;對質。劉禹錫《天論上》:“而欲質天之有無。”⑧箭靶。《荀子·勸學》:“是故質的張而弓矢至焉。”(的:箭靶。)《後漢書·馬融傳》:“流矢雨墜,各指所質。”(流矢:亂飛的箭。)⑨古代刑具名。殺人用的砧墊。《漢書·張蒼傳》:“解衣伏質。”⑩通“贄”。古代初次拜見尊長時所送的禮物。《國語·晉語九》:“臣委質於狄之鼓。”(11)臣服;歸順。《韓非子·有度》:“賢者之為人臣,北面委質,無有二心。”

    及:

    ①趕上;追上。《左傳·成公二年》:“故不能推車而及。”《呂氏春秋·聽言》:“往者不可及,來者不可待。”②至;到達。《左傳·宜公十五年》:“雖鞭之長,不及馬腹。”③如;比得上。《戰國策·齊策一》:“君美甚,徐公何能及也。”④趁著。《左傳·僖公二十二年》:“彼眾我寡,及其未既濟也,請擊之。”(濟:渡河。)《戰國策·趙策四》:“雖少,願及未填溝壑而托之。”⑤介詞。和;與。《詩經·豳風·七月》:“女心傷悲,殆及公子同歸。”(殆:隻怕。公子:指貴族之子。)《詩經·衛風·氓》:“及父偕老,老使我怨。”

    壽:

    ①長壽;活得歲數大。《詩經·小雅·天保》:“如南山之壽,不騫不崩。”《老子》第三十三章:“不樂壽,不哀夭。”②年歲;壽命。《史記·范雎蔡澤列傳》:“吾所不知者壽也。”③生日。李商隱《有感》之二:“近聞開壽宴。”④敬酒或送禮物,祝人長壽。《史記·魏其武安侯列傳》:“飲酒酣,武安起為壽,坐皆避席伏。”

    命:

    ①下命令。《左傳·成公六年》:“命伐宋。”又指命令。《左傳·宣公十二年》:“敢不惟命是聽。”②任命;差遣。《列子·湯問》:“命誇娥氏二子負二山。”③取名;命名。《禮記·月令》:“仲冬之月……命之曰暢月。”④生命;性命。《論語·雍也》:“不幸短命死矣。”⑤命運;天命。《史記·外戚世傢》:“孔子罕稱命,蓋難言之也。”

    危:

    ①憂懼。《戰國策 ·西周策》:“竊為君危之。”(竊:私下。)②危險;危急。《左傳·僖公三十年》:“國危矣,若使燭之武見秦君,師必退。”③危險;使遭受危險。《韓非子·外儲說右上》:“此危吾位者也。”④屋脊。《史記·魏世傢》:“上屋騎危。”⑤端正;正。嵇康《與山巨源絕交書》:“危坐一時,痹不得搖。”(痹:麻木。搖:動。)⑥高;高峻。《莊子·盜蹠》:“使子路去其危冠,解其長劍。”李白《夜宿山寺》:“危樓高百尺,手可摘星辰。”⑦星宿名。二十八宿之一。《呂氏春秋·仲夏》:“仲夏之月,日在東井,昏亢中,旦危中。”⑧通“詭”。險詐。《史記·李斯列傳》:“今高有邪佚之志,危反之行。”

    脆:

    ①易折;易碎。《老子》:“萬物草木之生也柔脆,其死也枯槁。”②軟弱;脆弱。《宋史·夏國列傳下》:“若脆怯無他伎者,遷河外耕作。”③聲音明亮。顧雲《池陽醉歌》:“弦索緊快管聲脆。”

    若:

    ①從;順從。《詩經·大雅·烝民》:“邦國若否,仲山甫明之。”②選擇。《詩經·大雅·烝民》:“天子是若。”(是:指仲山甫。)③好像;如同。《莊子·逍遙遊》:“其翼若垂天之雲。”④代詞。1. 人稱代詞。相當於“你”、“你的”。《史記·項羽本紀》:“虞兮虞兮奈若何?”2.指示代詞。相當於“此”、“這”。《論語·憲問》:“君子哉若人!”⑤連詞。1. 表示假設關系,相當於“如果”。《三國志·蜀志·諸葛亮傳》:“若其不才,君可自取。”2. 表示選擇關系,相當於“或者”。《漢書·惠帝紀》:“民年七十以上若不滿十歲有罪當刑者,皆免之。”⑥詞尾。用在形容詞後,表示“……的樣子”。《詩經·衛風·氓》:“桑之未落,其葉沃若。”(沃若:潤澤的樣子。)《史記·司馬相如列傳》:“於是二子愀然改容,超若自失。”(愀qiǎo然:容色變動的樣子。超若:悵惘的樣子。)[若夫]至於。范仲淹《嶽陽樓記》:“若夫霪雨霏霏,連月不開。”

    浮:

    ①漂在水面。與“沉”相對。《詩經·小雅·菁菁者莪》:“泛泛楊舟,載沉載浮。”(載:則。)②行船。宋玉《高唐賦》:“若浮海而望碣石。”(碣石:山名。)③表面上的;空虛不實。《東周列國志》第四十七回:“乃於要道,深掘陷坑,將草蓐掩蓋,上用浮土。”④虛浮;浮華。魏征《十漸不克終疏》:“必先淳樸而抑浮華。”⑤浮躁。《國語·楚語上》:“教之樂,以疏其穢而鎮其浮。”⑥超過;多餘。曾鞏《故朝散大夫孫公行狀》:“天下所以大困者,在浮費。”⑦罰人飲酒。《說苑·善說》:“飲不釂者,浮以大百。”[浮生]舊稱短促虛空的人生。李涉《題鶴林寺僧舍》:“因過竹院逢僧話,又得浮生半日閑。”[浮圖][浮屠]梵語譯音。1.佛;佛陀。《後漢書·西域傳·天竺》:“後桓帝好神,數祀浮圖、老子。”2.和尚。韓愈《送浮屠文暢師序》:“夫文暢,浮屠也。”3.佛塔。蘇軾《薦誠禪院五百羅漢記》:“且造鐵浮屠十有三級,高百二十尺。”

    煙:

    (一)①物質燃燒時產生的氣狀物。《國語 · 魯語上》:“既其葬也,焚,煙徹於上。”王維《輞川閑居贈裴秀才迪》:“墟裡上孤煙。”②泛指雲氣、霧靄等煙狀之物。陳子昂《春日登金華觀》:“山川亂雲日,樓榭入煙霄。”杜牧《泊秦淮》:“煙籠寒水月籠沙。”③煙熏所積的灰。可制墨。簡文帝《與湘東王書》:“煙墨不言,受其驅染。”晁貫之《墨經·松》:“墨取廬山松煙。”代指墨。庾肩吾《謝賚銅硯筆格啟》:“煙磨青石。” (二)yīn [煙煴]1.古人指天地未分時的混沌之氣。班固《東都賦》:“降煙煴,調元氣。”2. 為陰陽二氣和合的樣子。張衡《思玄賦》:“天地煙煴,百卉含葩。”3.雲煙彌漫的樣子。江淹《別賦》:“襲青氣之煙煴。”


  • 形质及寿命,危脆若浮烟。

    “形质及寿命,危脆若浮烟。”诗句出处:《效陶潜体诗十六首》;是唐朝诗人白居易的作品。

    不动者厚地,不息者高天。
    无穷者日月,长在者山川。
    松柏与龟鹤,其寿皆千年。
    嗟嗟群物中,而人独不然。
    早出向朝市,暮已归下泉。
    形质及寿命,危脆若浮烟。
    尧舜与周孔,古来称圣贤。
    借问今何在,一去亦不还。
    我无不死药,兀兀随化迁。
    所未定知者,修短迟速间。
    幸及身健日,当歌一樽前。
    何必待人劝,持此自为欢。

    翳翳窬月阴,沉沉连日雨。
    开帘望天色,黄云暗如土。
    行潦毁我墉,疾风坏我宇。
    蓬莠生庭院,泥涂失场圃。
    村深绝宾客,窗晦无俦侣。
    尽日不下床,跳蛙时入户。
    出门无所往,入室还独处。
    不以酒自娱,块然与谁语。

    朝饮一杯酒,冥心合元化。
    兀然无所思,日高尚闲卧。
    暮读一卷书,会意如嘉话。
    欣然有所遇,夜深犹独坐。
    又得琴上趣,安弦有余暇。
    复多诗中狂,下笔不能罢。
    唯兹三四事,持用度昼夜。
    所以阴雨中,经旬不出舍。
    始悟独往人,心安时亦过。

    东家采桑妇,雨来苦愁悲。
    蔟蚕北堂前,雨冷不成丝。
    西家荷锄叟,雨来亦怨咨。
    种豆南山下,雨多落为萁。
    而我独何幸,酝酒本无期。
    及此多雨日,正遇新熟时。
    开瓶泻樽中,玉液黄金脂。
    持玩已可悦,欢尝有余滋。
    一酌发好容,再酌开愁眉。
    连延四五酌,酣畅入四肢。
    忽然遗我物,谁复分是非。
    是时连夕雨,酩酊无所知。
    人心苦颠倒,反为忧者嗤。

    朝亦独醉歌,暮亦独醉睡。
    未尽一壶酒,已成三独醉。
    勿嫌饮太少,且喜欢易致。
    一杯复两杯,多不过三四。
    便得心中适,尽忘身外事。
    更复强一杯,陶然遗万累。
    一饮一石者,徒以多为贵。
    及其酩酊时,与我亦无异。
    笑谢多饮者,酒钱徒自费。

    天秋无片云,地静无纤尘。
    团团新晴月,林外生白轮。
    忆昨阴霖天,连连三四旬。
    赖逢家酝熟,不觉过朝昏。
    私言雨霁后,可以罢余樽。
    及对新月色,不醉亦愁人。
    床头残酒榼,欲尽味弥淳。
    携置南檐下,举酌自殷勤。
    清光入杯杓,白露生衣巾。
    乃知阴与晴,安可无此君。
    我有乐府诗,成来人未闻。
    今宵醉有兴,狂咏惊四邻。
    独赏犹复尔,何况有交亲。

    中秋三五夜,明月在前轩。
    临觞忽不饮,忆我平生欢。
    我有同心人,邈邈崔与钱。
    我有忘形友,迢迢李与元。
    或飞青云上,或落江湖间。
    与我不相见,于今四五年。
    我无缩地术,君非驭风仙。
    安得明月下,四人来晤言。
    良夜信难得,佳期杳无缘。
    明月又不驻,渐下西南天。
    岂无他时会,惜此清景前。

    家酝饮已尽,村中无酒贳。
    坐愁今夜醒,其奈秋怀何。
    有客忽叩门,言语一何佳。
    云是南村叟,挈榼来相过。
    且喜樽不燥,安问少与多。
    重阳虽已过,篱菊有残花。
    欢来苦昼短,不觉夕阳斜。
    老人勿遽起,且待新月华。
    客去有余趣,竟夕独酣歌。

    原生衣百结,颜子食一箪。
    欢然乐其志,有以忘饥寒。
    今我何人哉,德不及先贤。
    衣食幸相属,胡为不自安。
    况兹清渭曲,居处安且闲。
    榆柳百余树,茅茨十数间。
    寒负檐下日,热濯涧底泉。
    日出犹未起,日入已复眠。
    西风满村巷,清凉八月天。
    但有鸡犬声,不闻车马喧。
    时倾一樽酒,坐望东南山。
    稚侄初学步,牵衣戏我前。
    即此自可乐,庶几颜与原。

    湛湛樽中酒,有功不自伐。
    不伐人不知,我今代其说。
    良将临大敌,前驱千万卒。
    一箪投河饮,赴死心如一。
    壮士磨匕首,勇愤气咆(口勃)。
    一酣忘报雠,四体如无骨。
    东海杀孝妇,天旱窬年月。
    一酌酹其魂,通宵雨不歇。
    咸阳秦狱气,冤痛结为物。
    千岁不肯散,一沃亦销失。
    况兹儿女恨,及彼幽忧疾。
    快饮无不消,如霜得春日。
    方知曲糵灵,万物无与匹。

    烟霞隔悬圃,风波限瀛州。
    我岂不欲往,大海路阻修。
    神仙但闻说,灵药不可求。
    长生无得者,举世如蜉蝣。
    逝者不重回,存者难久留。
    踟蹰未死间,何苦怀百忧。
    念此忽内热,坐看成白头。
    举杯还独饮,顾影自献酬。
    心与口相约,未醉勿言休。
    今朝不尽醉,知有明朝不?
    不见郭门外,累累坟与丘。
    月明愁杀人,黄蒿风飕飕。
    死者若有知,悔不秉烛游。

    吾闻浔阳郡,昔有陶徵君。
    爱酒布爱名,忧醒不忧贫。
    尝为彭泽令,在官才八旬。
    啾然忽不乐,挂印著公门。
    口吟归去来,头戴漉酒巾。
    人吏留不得,直入故山云。
    归来五柳下,还以酒养真。
    人间荣与利,摆落如泥尘。
    先生去已久,纸墨有遗文。
    篇篇劝我饮,此外无所云。
    我从老大来,窃慕其为人。
    其他不可及,且效醉昏昏。

    楚王疑忠臣,江南放屈平。
    晋朝轻高士,林下弃刘伶。
    一人常独醉,一人常独醒。
    醒者多苦志,醉者多欢情。
    欢情信独善,苦志竟何成。
    兀傲瓮间卧,憔悴泽畔行。
    彼忧而此乐,道理甚分明。
    愿君且饮酒,勿思身后名。

    有一燕赵士,言貌甚奇瑰。
    日日酒家去,脱衣典数杯。
    问君何落拓,云仆生草莱。
    地寒命且薄,徒抱王佐才。
    岂无济时策,君门乏良媒。
    三献寝不报,迟迟空手回。
    亦有同门生,先升青云梯。
    贵贱交道绝,朱门叩不开。
    及归种禾黍,三岁旱为灾。
    入山烧黄白,一旦化为灰。
    磋跎五十余,生世苦不谐。
    处处去不得,却归酒中来。

    南巷有贵人,高盖驷马车。
    我问何所苦,四十垂白须。
    答云君不知,位重多忧虞。
    北里有寒士,瓮牖绳为枢。
    出扶桑枣杖,入卧蜗牛庐。
    散贱无忧患,心安体亦舒。
    东邻有富翁,藏货遍五都。
    东京收粟帛,西市鬻金珠。
    朝营暮计算,昼夜不安居。
    西舍有贫者,匹妇配匹夫。
    布裙行赁舂,短褐坐佣书。
    以此求口食,一饱欣有余。
    贵贱与贫富,高下虽有殊。
    忧乐与利害,彼此不相窬。
    是以达人观,万化同一途。
    但未知生死,胜负两何如。
    迟疑未知间,且以酒为娱。

    济水澄而洁,河水浑而黄。
    交流列四渎,清浊不相伤。
    太公战牧野,伯夷饿首阳。
    同时号贤圣,进退不相妨。
    谓天不爱民,胡为生稻粱。
    谓天果爱民,胡为生豺狼。
    谓神福善人,孔圣竟栖遑。
    谓神祸淫人,暴秦终霸王。
    颜回与黄宪,何辜早夭亡。
    蝮蛇与鸩鸟,何得寿延长。
    物理不可测,神道亦难量。
    举头仰问天,天色但苍苍。
    唯当多种黍,日醉手中觞。

    【注释】:

    形:

    ①[名]形体。《楚辞·渔父》:“颜色憔悴,~容枯槁。”②[名]容貌。王充《论衡·齐世》:“~面丑恶。”③[名]形状。《后汉书·张衡传》:“~似酒尊。”④[名]地形。《孙子兵法·地形》:“险~者,我先居之。”⑤[名]形势。《赤壁之战》:“则荆吴之势强,鼎足之~成矣。”⑥[动]表现,显露。萧统《文选序》:“情动于中而~ 于言。”⑦[动]对比。《老子》:“长短相~。”⑧[名]通“型”。铸造器物的模子。《左传·昭公十二年》:“随器而制~。”

    质:

    ①以物或人作抵押。韩愈《柳子厚墓志铭》:“其俗以男女质钱,约不时赎。”(不时:随时。)《管子·山权数》:“请以宝为质于子。”(子:对对方的尊称。)《左传·隐公三年》:“故周郑交质,王子狐为质于郑,郑公子忽为质于周。”(狐、忽:均为人名。)②本质;实体。《荀子·劝学》:“其质非不美也。”③物体的底色。柳宗元《捕蛇者说》:“永州之野产异蛇,黑质而白章。”④质量,指事物的优劣。⑤朴实;缺乏文采,与“文”相对。《韩非子·解老》:“好质而恶饰。”⑥质问;问。《汉书·汲黯传》:“黯(án岸)质天之有无。”⑦评判;对质。刘禹锡《天论上》:“而欲质天之有无。”⑧箭靶。《荀子·劝学》:“是故质的张而弓矢至焉。”(的:箭靶。)《后汉书·马融传》:“流矢雨坠,各指所质。”(流矢:乱飞的箭。)⑨古代刑具名。杀人用的砧垫。《汉书·张苍传》:“解衣伏质。”⑩通“贽”。古代初次拜见尊长时所送的礼物。《国语·晋语九》:“臣委质于狄之鼓。”(11)臣服;归顺。《韩非子·有度》:“贤者之为人臣,北面委质,无有二心。”

    及:

    ①赶上;追上。《左传·成公二年》:“故不能推车而及。”《吕氏春秋·听言》:“往者不可及,来者不可待。”②至;到达。《左传·宜公十五年》:“虽鞭之长,不及马腹。”③如;比得上。《战国策·齐策一》:“君美甚,徐公何能及也。”④趁着。《左传·僖公二十二年》:“彼众我寡,及其未既济也,请击之。”(济:渡河。)《战国策·赵策四》:“虽少,愿及未填沟壑而托之。”⑤介词。和;与。《诗经·豳风·七月》:“女心伤悲,殆及公子同归。”(殆:只怕。公子:指贵族之子。)《诗经·卫风·氓》:“及父偕老,老使我怨。”

    寿:

    ①长寿;活得岁数大。《诗经·小雅·天保》:“如南山之寿,不骞不崩。”《老子》第三十三章:“不乐寿,不哀夭。”②年岁;寿命。《史记·范雎蔡泽列传》:“吾所不知者寿也。”③生日。李商隐《有感》之二:“近闻开寿宴。”④敬酒或送礼物,祝人长寿。《史记·魏其武安侯列传》:“饮酒酣,武安起为寿,坐皆避席伏。”

    命:

    ①下命令。《左传·成公六年》:“命伐宋。”又指命令。《左传·宣公十二年》:“敢不惟命是听。”②任命;差遣。《列子·汤问》:“命夸娥氏二子负二山。”③取名;命名。《礼记·月令》:“仲冬之月……命之曰畅月。”④生命;性命。《论语·雍也》:“不幸短命死矣。”⑤命运;天命。《史记·外戚世家》:“孔子罕称命,盖难言之也。”

    危:

    ①忧惧。《战国策 ·西周策》:“窃为君危之。”(窃:私下。)②危险;危急。《左传·僖公三十年》:“国危矣,若使烛之武见秦君,师必退。”③危险;使遭受危险。《韩非子·外储说右上》:“此危吾位者也。”④屋脊。《史记·魏世家》:“上屋骑危。”⑤端正;正。嵇康《与山巨源绝交书》:“危坐一时,痹不得摇。”(痹:麻木。摇:动。)⑥高;高峻。《庄子·盗跖》:“使子路去其危冠,解其长剑。”李白《夜宿山寺》:“危楼高百尺,手可摘星辰。”⑦星宿名。二十八宿之一。《吕氏春秋·仲夏》:“仲夏之月,日在东井,昏亢中,旦危中。”⑧通“诡”。险诈。《史记·李斯列传》:“今高有邪佚之志,危反之行。”

    脆:

    ①易折;易碎。《老子》:“万物草木之生也柔脆,其死也枯槁。”②软弱;脆弱。《宋史·夏国列传下》:“若脆怯无他伎者,迁河外耕作。”③声音明亮。顾云《池阳醉歌》:“弦索紧快管声脆。”

    若:

    ①从;顺从。《诗经·大雅·烝民》:“邦国若否,仲山甫明之。”②选择。《诗经·大雅·烝民》:“天子是若。”(是:指仲山甫。)③好像;如同。《庄子·逍遥游》:“其翼若垂天之云。”④代词。1. 人称代词。相当于“你”、“你的”。《史记·项羽本纪》:“虞兮虞兮奈若何?”2.指示代词。相当于“此”、“这”。《论语·宪问》:“君子哉若人!”⑤连词。1. 表示假设关系,相当于“如果”。《三国志·蜀志·诸葛亮传》:“若其不才,君可自取。”2. 表示选择关系,相当于“或者”。《汉书·惠帝纪》:“民年七十以上若不满十岁有罪当刑者,皆免之。”⑥词尾。用在形容词后,表示“……的样子”。《诗经·卫风·氓》:“桑之未落,其叶沃若。”(沃若:润泽的样子。)《史记·司马相如列传》:“于是二子愀然改容,超若自失。”(愀qiǎo然:容色变动的样子。超若:怅惘的样子。)[若夫]至于。范仲淹《岳阳楼记》:“若夫霪雨霏霏,连月不开。”

    浮:

    ①漂在水面。与“沉”相对。《诗经·小雅·菁菁者莪》:“泛泛杨舟,载沉载浮。”(载:则。)②行船。宋玉《高唐赋》:“若浮海而望碣石。”(碣石:山名。)③表面上的;空虚不实。《东周列国志》第四十七回:“乃于要道,深掘陷坑,将草蓐掩盖,上用浮土。”④虚浮;浮华。魏征《十渐不克终疏》:“必先淳朴而抑浮华。”⑤浮躁。《国语·楚语上》:“教之乐,以疏其秽而镇其浮。”⑥超过;多余。曾巩《故朝散大夫孙公行状》:“天下所以大困者,在浮费。”⑦罚人饮酒。《说苑·善说》:“饮不釂者,浮以大百。”[浮生]旧称短促虚空的人生。李涉《题鹤林寺僧舍》:“因过竹院逢僧话,又得浮生半日闲。”[浮图][浮屠]梵语译音。1.佛;佛陀。《后汉书·西域传·天竺》:“后桓帝好神,数祀浮图、老子。”2.和尚。韩愈《送浮屠文畅师序》:“夫文畅,浮屠也。”3.佛塔。苏轼《荐诚禅院五百罗汉记》:“且造铁浮屠十有三级,高百二十尺。”

    烟:

    (一)①物质燃烧时产生的气状物。《国语 · 鲁语上》:“既其葬也,焚,烟彻于上。”王维《辋川闲居赠裴秀才迪》:“墟里上孤烟。”②泛指云气、雾霭等烟状之物。陈子昂《春日登金华观》:“山川乱云日,楼榭入烟霄。”杜牧《泊秦淮》:“烟笼寒水月笼沙。”③烟熏所积的灰。可制墨。简文帝《与湘东王书》:“烟墨不言,受其驱染。”晁贯之《墨经·松》:“墨取庐山松烟。”代指墨。庾肩吾《谢赉铜砚笔格启》:“烟磨青石。” (二)yīn [烟煴]1.古人指天地未分时的混沌之气。班固《东都赋》:“降烟煴,调元气。”2. 为阴阳二气和合的样子。张衡《思玄赋》:“天地烟煴,百卉含葩。”3.云烟弥漫的样子。江淹《别赋》:“袭青气之烟煴。”


  • xing zhi ji shou ming ,wei cui re fu yan 。

    “xing zhi ji shou ming ,wei cui re fu yan 。”shi gou chu chu :《xiao tao qian ti shi shi liu shou 》;shi tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。

    bu dong zhe hou de ,bu xi zhe gao tian 。
    mo qiong zhe ri yue ,chang zai zhe shan chuan 。
    song bai yu gui he ,ji shou jie qian nian 。
    jie jie qun wu zhong ,er ren du bu ran 。
    zao chu xiang chao shi ,mu yi gui xia quan 。
    xing zhi ji shou ming ,wei cui re fu yan 。
    yao shun yu zhou kong ,gu lai chen sheng xian 。
    jie wen jin he zai ,yi qu yi bu hai 。
    wo mo bu si yao ,wu wu sui hua qian 。
    suo wei ding zhi zhe ,xiu duan chi su jian 。
    xing ji shen jian ri ,dang ge yi zun qian 。
    he bi dai ren quan ,chi ci zi wei huan 。

    yi yi yu yue yin ,chen chen lian ri yu 。
    kai lian wang tian se ,huang yun an ru tu 。
    hang lao hui wo yong ,ji feng huai wo yu 。
    peng you sheng ting yuan ,ni tu shi chang pu 。
    cun shen jue bin ke ,chuang hui mo chou lv 。
    jin ri bu xia chuang ,tiao wa shi ru hu 。
    chu men mo suo wang ,ru shi hai du chu 。
    bu yi jiu zi yu ,kuai ran yu shei yu 。

    chao yin yi bei jiu ,ming xin ge yuan hua 。
    wu ran mo suo sai ,ri gao shang xian wo 。
    mu dou yi juan shu ,hui yi ru jia hua 。
    xin ran you suo yu ,ye shen you du zuo 。
    you de qin shang qu ,an xian you yu xia 。
    fu duo shi zhong kuang ,xia bi bu neng ba 。
    wei ci san si shi ,chi yong du zhou ye 。
    suo yi yin yu zhong ,jing xun bu chu she 。
    shi wu du wang ren ,xin an shi yi guo 。

    dong jia cai sang fu ,yu lai ku chou bei 。
    cu can bei tang qian ,yu leng bu cheng si 。
    xi jia he chu sou ,yu lai yi yuan zi 。
    chong dou na shan xia ,yu duo la wei qi 。
    er wo du he xing ,yun jiu ben mo ji 。
    ji ci duo yu ri ,zheng yu xin shou shi 。
    kai ping xie zun zhong ,yu ye huang jin zhi 。
    chi wan yi ke yue ,huan chang you yu zi 。
    yi zhuo fa hao rong ,zai zhuo kai chou mei 。
    lian yan si wu zhuo ,han chang ru si zhi 。
    hu ran wei wo wu ,shei fu fen shi fei 。
    shi shi lian xi yu ,ming ding mo suo zhi 。
    ren xin ku dian dao ,fan wei you zhe chi 。

    chao yi du zui ge ,mu yi du zui shui 。
    wei jin yi hu jiu ,yi cheng san du zui 。
    wu xian yin tai shao ,ju xi huan yi zhi 。
    yi bei fu liang bei ,duo bu guo san si 。
    bian de xin zhong kuo ,jin wang shen wai shi 。
    geng fu jiang yi bei ,tao ran wei mo lei 。
    yi yin yi dan zhe ,tu yi duo wei gui 。
    ji ji ming ding shi ,yu wo yi mo yi 。
    xiao xie duo yin zhe ,jiu qian tu zi fei 。

    tian qiu mo pian yun ,de jing mo qian chen 。
    tuan tuan xin qing yue ,lin wai sheng bai lun 。
    yi zuo yin lin tian ,lian lian san si xun 。
    lai feng jia yun shou ,bu jiao guo chao hun 。
    si yan yu ji hou ,ke yi ba yu zun 。
    ji dui xin yue se ,bu zui yi chou ren 。
    chuang tou can jiu ke ,yu jin wei mi chun 。
    xie zhi na yan xia ,ju zhuo zi yan qin 。
    qing guang ru bei biao ,bai lou sheng yi jin 。
    nai zhi yin yu qing ,an ke mo ci jun 。
    wo you le fu shi ,cheng lai ren wei wen 。
    jin xiao zui you xing ,kuang yong jing si lin 。
    du shang you fu er ,he kuang you jiao qin 。

    zhong qiu san wu ye ,ming yue zai qian xuan 。
    lin shang hu bu yin ,yi wo ping sheng huan 。
    wo you tong xin ren ,miao miao cui yu qian 。
    wo you wang xing you ,tiao tiao li yu yuan 。
    huo fei qing yun shang ,huo la jiang hu jian 。
    yu wo bu xiang jian ,yu jin si wu nian 。
    wo mo su de shu ,jun fei yu feng xian 。
    an de ming yue xia ,si ren lai wu yan 。
    liang ye xin nan de ,jia ji yao mo yuan 。
    ming yue you bu zhu ,jian xia xi na tian 。
    qi mo ta shi hui ,xi ci qing jing qian 。

    jia yun yin yi jin ,cun zhong mo jiu shi 。
    zuo chou jin ye xing ,ji nai qiu huai he 。
    you ke hu kou men ,yan yu yi he jia 。
    yun shi na cun sou ,qie ke lai xiang guo 。
    ju xi zun bu zao ,an wen shao yu duo 。
    chong yang sui yi guo ,li ju you can hua 。
    huan lai ku zhou duan ,bu jiao xi yang xie 。
    lao ren wu ju qi ,ju dai xin yue hua 。
    ke qu you yu qu ,jing xi du han ge 。

    yuan sheng yi bai jie ,yan zi shi yi dan 。
    huan ran le ji zhi ,you yi wang ji han 。
    jin wo he ren zai ,de bu ji xian xian 。
    yi shi xing xiang shu ,hu wei bu zi an 。
    kuang ci qing wei qu ,ju chu an ju xian 。
    yu liu bai yu shu ,mao ci shi shu jian 。
    han fu yan xia ri ,re zhuo jian de quan 。
    ri chu you wei qi ,ri ru yi fu mian 。
    xi feng man cun hang ,qing liang ba yue tian 。
    dan you ji quan sheng ,bu wen che ma xuan 。
    shi qing yi zun jiu ,zuo wang dong na shan 。
    zhi zhi chu xue bu ,qian yi hu wo qian 。
    ji ci zi ke le ,shu ji yan yu yuan 。

    zhan zhan zun zhong jiu ,you gong bu zi fa 。
    bu fa ren bu zhi ,wo jin dai ji shui 。
    liang jiang lin da di ,qian qu qian mo cu 。
    yi dan tou he yin ,fu si xin ru yi 。
    zhuang shi mo bi shou ,yong fen qi pao (kou bo )。
    yi han wang bao chou ,si ti ru mo gu 。
    dong hai sha xiao fu ,tian han yu nian yue 。
    yi zhuo lei ji hun ,tong xiao yu bu xie 。
    xian yang qin yu qi ,yuan tong jie wei wu 。
    qian sui bu ken san ,yi wo yi xiao shi 。
    kuang ci er nv hen ,ji bi you you ji 。
    kuai yin mo bu xiao ,ru shuang de chun ri 。
    fang zhi qu nie ling ,mo wu mo yu pi 。

    yan xia ge xuan pu ,feng bo xian ying zhou 。
    wo qi bu yu wang ,da hai lu zu xiu 。
    shen xian dan wen shui ,ling yao bu ke qiu 。
    chang sheng mo de zhe ,ju shi ru fu you 。
    shi zhe bu chong hui ,cun zhe nan jiu liu 。
    chi chu wei si jian ,he ku huai bai you 。
    nian ci hu nei re ,zuo kan cheng bai tou 。
    ju bei hai du yin ,gu ying zi suo chou 。
    xin yu kou xiang yao ,wei zui wu yan xiu 。
    jin chao bu jin zui ,zhi you ming chao bu ?
    bu jian guo men wai ,lei lei fen yu qiu 。
    yue ming chou sha ren ,huang hao feng sou sou 。
    si zhe re you zhi ,hui bu bing zhu you 。

    wu wen xun yang jun ,xi you tao zheng jun 。
    ai jiu bu ai ming ,you xing bu you pin 。
    chang wei peng ze ling ,zai guan cai ba xun 。
    jiu ran hu bu le ,gua yin zhe gong men 。
    kou yin gui qu lai ,tou dai lu jiu jin 。
    ren li liu bu de ,zhi ru gu shan yun 。
    gui lai wu liu xia ,hai yi jiu yang zhen 。
    ren jian rong yu li ,bai la ru ni chen 。
    xian sheng qu yi jiu ,zhi mo you wei wen 。
    pian pian quan wo yin ,ci wai mo suo yun 。
    wo cong lao da lai ,qie mu ji wei ren 。
    ji ta bu ke ji ,ju xiao zui hun hun 。

    chu wang yi zhong chen ,jiang na fang qu ping 。
    jin chao qing gao shi ,lin xia qi liu ling 。
    yi ren chang du zui ,yi ren chang du xing 。
    xing zhe duo ku zhi ,zui zhe duo huan qing 。
    huan qing xin du shan ,ku zhi jing he cheng 。
    wu ao weng jian wo ,qiao cui ze pan hang 。
    bi you er ci le ,dao li shen fen ming 。
    yuan jun ju yin jiu ,wu sai shen hou ming 。

    you yi yan zhao shi ,yan mao shen ji gui 。
    ri ri jiu jia qu ,tuo yi dian shu bei 。
    wen jun he la ta ,yun pu sheng cao lai 。
    de han ming ju bao ,tu bao wang zuo cai 。
    qi mo ji shi ce ,jun men fa liang mei 。
    san suo qin bu bao ,chi chi kong shou hui 。
    yi you tong men sheng ,xian sheng qing yun ti 。
    gui jian jiao dao jue ,zhu men kou bu kai 。
    ji gui chong he shu ,san sui han wei zai 。
    ru shan shao huang bai ,yi dan hua wei hui 。
    cuo tuo wu shi yu ,sheng shi ku bu xie 。
    chu chu qu bu de ,que gui jiu zhong lai 。

    na hang you gui ren ,gao gai si ma che 。
    wo wen he suo ku ,si shi chui bai xu 。
    da yun jun bu zhi ,wei chong duo you yu 。
    bei li you han shi ,weng you sheng wei shu 。
    chu fu sang zao zhang ,ru wo luo niu lu 。
    san jian mo you huan ,xin an ti yi shu 。
    dong lin you fu weng ,cang huo bian wu dou 。
    dong jing shou su bo ,xi shi yu jin zhu 。
    chao ying mu ji suan ,zhou ye bu an ju 。
    xi she you pin zhe ,pi fu pei pi fu 。
    bu qun hang lin chong ,duan he zuo yong shu 。
    yi ci qiu kou shi ,yi bao xin you yu 。
    gui jian yu pin fu ,gao xia sui you shu 。
    you le yu li hai ,bi ci bu xiang yu 。
    shi yi da ren guan ,mo hua tong yi tu 。
    dan wei zhi sheng si ,sheng fu liang he ru 。
    chi yi wei zhi jian ,ju yi jiu wei yu 。

    ji shui cheng er jie ,he shui hun er huang 。
    jiao liu lie si du ,qing zhuo bu xiang shang 。
    tai gong zhan mu ye ,bai yi e shou yang 。
    tong shi hao xian sheng ,jin tui bu xiang fang 。
    wei tian bu ai min ,hu wei sheng dao liang 。
    wei tian guo ai min ,hu wei sheng chai lang 。
    wei shen fu shan ren ,kong sheng jing qi huang 。
    wei shen huo yin ren ,bao qin zhong ba wang 。
    yan hui yu huang xian ,he gu zao wai wang 。
    fu she yu zhen diao ,he de shou yan chang 。
    wu li bu ke ce ,shen dao yi nan liang 。
    ju tou yang wen tian ,tian se dan cang cang 。
    wei dang duo chong shu ,ri zui shou zhong shang 。

    【zhu shi 】:

    xing :

    ①[ming ]xing ti 。《chu ci ·yu fu 》:“yan se qiao cui ,~rong ku gao 。”②[ming ]rong mao 。wang chong 《lun heng ·ji shi 》:“~mian chou e 。”③[ming ]xing zhuang 。《hou han shu ·zhang heng chuan 》:“~shi jiu zun 。”④[ming ]de xing 。《sun zi bing fa ·de xing 》:“xian ~zhe ,wo xian ju zhi 。”⑤[ming ]xing shi 。《chi bi zhi zhan 》:“ze jing wu zhi shi jiang ,ding zu zhi ~cheng yi 。”⑥[dong ]biao xian ,xian lou 。xiao tong 《wen shua xu 》:“qing dong yu zhong er ~ yu yan 。”⑦[dong ]dui bi 。《lao zi 》:“chang duan xiang ~。”⑧[ming ]tong “xing ”。zhu zao qi wu de mo zi 。《zuo chuan ·zhao gong shi er nian 》:“sui qi er zhi ~。”

    zhi :

    ①yi wu huo ren zuo di ya 。han yu 《liu zi hou mu zhi ming 》:“ji su yi nan nv zhi qian ,yao bu shi shu 。”(bu shi :sui shi 。)《guan zi ·shan quan shu 》:“qing yi bao wei zhi yu zi 。”(zi :dui dui fang de zun chen 。)《zuo chuan ·yin gong san nian 》:“gu zhou zheng jiao zhi ,wang zi hu wei zhi yu zheng ,zheng gong zi hu wei zhi yu zhou 。”(hu 、hu :jun wei ren ming 。)②ben zhi ;shi ti 。《xun zi ·quan xue 》:“ji zhi fei bu mei ye 。”③wu ti de de se 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“yong zhou zhi ye chan yi she ,hei zhi er bai zhang 。”④zhi liang ,zhi shi wu de you lie 。⑤piao shi ;que fa wen cai ,yu “wen ”xiang dui 。《han fei zi ·jie lao 》:“hao zhi er e shi 。”⑥zhi wen ;wen 。《han shu ·ji an chuan 》:“an (ánan )zhi tian zhi you mo 。”⑦ping pan ;dui zhi 。liu yu xi 《tian lun shang 》:“er yu zhi tian zhi you mo 。”⑧jian ba 。《xun zi ·quan xue 》:“shi gu zhi de zhang er gong shi zhi yan 。”(de :jian ba 。)《hou han shu ·ma rong chuan 》:“liu shi yu zhui ,ge zhi suo zhi 。”(liu shi :luan fei de jian 。)⑨gu dai xing ju ming 。sha ren yong de zhen dian 。《han shu ·zhang cang chuan 》:“jie yi fu zhi 。”⑩tong “zhi ”。gu dai chu ci bai jian zun chang shi suo song de li wu 。《guo yu ·jin yu jiu 》:“chen wei zhi yu di zhi gu 。”(11)chen fu ;gui shun 。《han fei zi ·you du 》:“xian zhe zhi wei ren chen ,bei mian wei zhi ,mo you er xin 。”

    ji :

    ①gan shang ;zhui shang 。《zuo chuan ·cheng gong er nian 》:“gu bu neng tui che er ji 。”《lv shi chun qiu ·ting yan 》:“wang zhe bu ke ji ,lai zhe bu ke dai 。”②zhi ;dao da 。《zuo chuan ·yi gong shi wu nian 》:“sui bian zhi chang ,bu ji ma fu 。”③ru ;bi de shang 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“jun mei shen ,xu gong he neng ji ye 。”④chen zhao 。《zuo chuan ·xi gong er shi er nian 》:“bi zhong wo gua ,ji ji wei ji ji ye ,qing ji zhi 。”(ji :du he 。)《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“sui shao ,yuan ji wei tian gou he er tuo zhi 。”⑤jie ci 。he ;yu 。《shi jing ·bin feng ·qi yue 》:“nv xin shang bei ,dai ji gong zi tong gui 。”(dai :zhi pa 。gong zi :zhi gui zu zhi zi 。)《shi jing ·wei feng ·mang 》:“ji fu xie lao ,lao shi wo yuan 。”

    shou :

    ①chang shou ;huo de sui shu da 。《shi jing ·xiao ya ·tian bao 》:“ru na shan zhi shou ,bu jian bu beng 。”《lao zi 》di san shi san zhang :“bu le shou ,bu ai wai 。”②nian sui ;shou ming 。《shi ji ·fan ju cai ze lie chuan 》:“wu suo bu zhi zhe shou ye 。”③sheng ri 。li shang yin 《you gan 》zhi er :“jin wen kai shou yan 。”④jing jiu huo song li wu ,zhu ren chang shou 。《shi ji ·wei ji wu an hou lie chuan 》:“yin jiu han ,wu an qi wei shou ,zuo jie bi xi fu 。”

    ming :

    ①xia ming ling 。《zuo chuan ·cheng gong liu nian 》:“ming fa song 。”you zhi ming ling 。《zuo chuan ·xuan gong shi er nian 》:“gan bu wei ming shi ting 。”②ren ming ;cha qian 。《lie zi ·shang wen 》:“ming kua e shi er zi fu er shan 。”③qu ming ;ming ming 。《li ji ·yue ling 》:“zhong dong zhi yue ……ming zhi yue chang yue 。”④sheng ming ;xing ming 。《lun yu ·yong ye 》:“bu xing duan ming si yi 。”⑤ming yun ;tian ming 。《shi ji ·wai qi shi jia 》:“kong zi han chen ming ,gai nan yan zhi ye 。”

    wei :

    ①you ju 。《zhan guo ce ·xi zhou ce 》:“qie wei jun wei zhi 。”(qie :si xia 。)②wei xian ;wei ji 。《zuo chuan ·xi gong san shi nian 》:“guo wei yi ,re shi zhu zhi wu jian qin jun ,shi bi tui 。”③wei xian ;shi zao shou wei xian 。《han fei zi ·wai chu shui you shang 》:“ci wei wu wei zhe ye 。”④wu ji 。《shi ji ·wei shi jia 》:“shang wu ji wei 。”⑤duan zheng ;zheng 。ji kang 《yu shan ju yuan jue jiao shu 》:“wei zuo yi shi ,bi bu de yao 。”(bi :ma mu 。yao :dong 。)⑥gao ;gao jun 。《zhuang zi ·dao zhi 》:“shi zi lu qu ji wei guan ,jie ji chang jian 。”li bai 《ye su shan si 》:“wei lou gao bai che ,shou ke zhai xing chen 。”⑦xing su ming 。er shi ba su zhi yi 。《lv shi chun qiu ·zhong xia 》:“zhong xia zhi yue ,ri zai dong jing ,hun kang zhong ,dan wei zhong 。”⑧tong “gui ”。xian zha 。《shi ji ·li si lie chuan 》:“jin gao you xie yi zhi zhi ,wei fan zhi hang 。”

    cui :

    ①yi she ;yi sui 。《lao zi 》:“mo wu cao mu zhi sheng ye rou cui ,ji si ye ku gao 。”②ruan ruo ;cui ruo 。《song shi ·xia guo lie chuan xia 》:“re cui qie mo ta ji zhe ,qian he wai geng zuo 。”③sheng yin ming liang 。gu yun 《chi yang zui ge 》:“xian suo jin kuai guan sheng cui 。”

    re :

    ①cong ;shun cong 。《shi jing ·da ya ·zheng min 》:“bang guo re fou ,zhong shan fu ming zhi 。”②shua ze 。《shi jing ·da ya ·zheng min 》:“tian zi shi re 。”(shi :zhi zhong shan fu 。)③hao xiang ;ru tong 。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“ji yi re chui tian zhi yun 。”④dai ci 。1. ren chen dai ci 。xiang dang yu “ni ”、“ni de ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“yu xi yu xi nai re he ?”2.zhi shi dai ci 。xiang dang yu “ci ”、“zhe ”。《lun yu ·xian wen 》:“jun zi zai re ren !”⑤lian ci 。1. biao shi jia she guan ji ,xiang dang yu “ru guo ”。《san guo zhi ·shu zhi ·zhu ge liang chuan 》:“re ji bu cai ,jun ke zi qu 。”2. biao shi shua ze guan ji ,xiang dang yu “huo zhe ”。《han shu ·hui di ji 》:“min nian qi shi yi shang re bu man shi sui you zui dang xing zhe ,jie mian zhi 。”⑥ci wei 。yong zai xing rong ci hou ,biao shi “……de yang zi ”。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“sang zhi wei la ,ji xie wo re 。”(wo re :run ze de yang zi 。)《shi ji ·si ma xiang ru lie chuan 》:“yu shi er zi qiao ran gai rong ,chao re zi shi 。”(qiao qiǎoran :rong se bian dong de yang zi 。chao re :chang wang de yang zi 。)[re fu ]zhi yu 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“re fu yin yu fei fei ,lian yue bu kai 。”

    fu :

    ①piao zai shui mian 。yu “chen ”xiang dui 。《shi jing ·xiao ya ·jing jing zhe e 》:“fan fan yang zhou ,zai chen zai fu 。”(zai :ze 。)②hang chuan 。song yu 《gao tang fu 》:“re fu hai er wang jie dan 。”(jie dan :shan ming 。)③biao mian shang de ;kong xu bu shi 。《dong zhou lie guo zhi 》di si shi qi hui :“nai yu yao dao ,shen jue xian keng ,jiang cao ru yan gai ,shang yong fu tu 。”④xu fu ;fu hua 。wei zheng 《shi jian bu ke zhong shu 》:“bi xian chun piao er yi fu hua 。”⑤fu zao 。《guo yu ·chu yu shang 》:“jiao zhi le ,yi shu ji hui er zhen ji fu 。”⑥chao guo ;duo yu 。ceng gong 《gu chao san da fu sun gong hang zhuang 》:“tian xia suo yi da kun zhe ,zai fu fei 。”⑦fa ren yin jiu 。《shui yuan ·shan shui 》:“yin bu jiao zhe ,fu yi da bai 。”[fu sheng ]jiu chen duan cu xu kong de ren sheng 。li she 《ti he lin si seng she 》:“yin guo zhu yuan feng seng hua ,you de fu sheng ban ri xian 。”[fu tu ][fu tu ]fan yu yi yin 。1.fo ;fo tuo 。《hou han shu ·xi yu chuan ·tian zhu 》:“hou huan di hao shen ,shu si fu tu 、lao zi 。”2.he shang 。han yu 《song fu tu wen chang shi xu 》:“fu wen chang ,fu tu ye 。”3.fo da 。su shi 《jian cheng chan yuan wu bai luo han ji 》:“ju zao tie fu tu shi you san ji ,gao bai er shi che 。”

    yan :

    (yi )①wu zhi ran shao shi chan sheng de qi zhuang wu 。《guo yu · lu yu shang 》:“ji ji zang ye ,fen ,yan che yu shang 。”wang wei 《wang chuan xian ju zeng pei xiu cai di 》:“xu li shang gu yan 。”②fan zhi yun qi 、wu ai deng yan zhuang zhi wu 。chen zi ang 《chun ri deng jin hua guan 》:“shan chuan luan yun ri ,lou xie ru yan xiao 。”du mu 《bo qin huai 》:“yan long han shui yue long sha 。”③yan xun suo ji de hui 。ke zhi mo 。jian wen di 《yu xiang dong wang shu 》:“yan mo bu yan ,shou ji qu ran 。”chao guan zhi 《mo jing ·song 》:“mo qu lu shan song yan 。”dai zhi mo 。yu jian wu 《xie lai tong yan bi ge qi 》:“yan mo qing dan 。” (er )yīn [yan yun ]1.gu ren zhi tian de wei fen shi de hun dun zhi qi 。ban gu 《dong dou fu 》:“jiang yan yun ,diao yuan qi 。”2. wei yin yang er qi he ge de yang zi 。zhang heng 《sai xuan fu 》:“tian de yan yun ,bai hui han pa 。”3.yun yan mi man de yang zi 。jiang yan 《bie fu 》:“xi qing qi zhi yan yun 。”