• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 婚嫁累輕何怕老,饑寒心慣不憂貧。

    “婚嫁累輕何怕老,饑寒心慣不憂貧。”詩句出處:《戊申歲暮詠懷三首》;是唐朝詩人白居易的作品。

    窮冬月末兩三日,半百年過六七時。
    龍尾趁朝無氣力,牛頭參道有心期。
    榮華外物終須悟,老病傍人豈得知。
    猶被妻兒教漸退,莫求致仕且分司。

    唯生一女才十二,隻欠三年未六旬。
    婚嫁累輕何怕老,饑寒心慣不憂貧。
    紫泥丹筆皆經手,赤紱金章盡到身。
    更擬踟躕覓何事,不歸嵩洛作閑人?

    七年囚閉作籠禽,但願開籠便入林。
    幸得展張今日翅,不能辜負昔時心。
    人間禍福愚難料,世上風波老不禁。
    萬一差池似前事,又應追悔不抽簪。

    【註釋】:

    婚:

    ①男女結合成為夫妻。《周易·屯》:“乘馬班如,求婚媾。”《列子·楊朱》:“人不婚宦,情欲失半。”②姻親關系。《尚書·盤庚上》:“汝克黜乃心,施實德於民,至於婚友。”(克:能。乃:你。)《史記·屈原賈生列傳》:“時秦昭王與楚婚。”

    嫁:

    ①女子結婚。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“十七遣汝嫁。”泛指離傢出外。《孟子·滕文公下》:“女子之嫁也,母命之,往送之門。”白居易《琵琶行》:“老大嫁作商人婦。”②將不好的事情轉移到他人。《史記·趙世傢》:“欲嫁其禍於趙也。”《戰國策·魏策一》:“夫虧楚而益魏,攻楚而適秦,內嫁禍安國,此善事也。”

    累:

    (一)①牽連;連累。《左傳·隱公十一年》:“相時而動,無累後人。”②憂患;災禍。《莊子·山木》:“物物而不物於物,則胡可得而累邪!”(主宰事物而不被事物所役使支配,這樣還有什麼憂患呢!)《呂氏春秋·必己》:“材不材之間,似之而非也,故未免乎累。”③缺點;毛病。嵇康《與山巨源絕交書》:“無萬石之慎,而有好盡之累。” (二)léi ①同“縲”。繩索。《漢書·李廣傳》“以劍斫絕累。”②用繩索捆綁。《孟子·梁惠王下》:“若殺其父兄,��累其子弟……如之何其可也。”③纏繞。《詩經·周南·樛木》:“南有樛木,葛藟累之。”(三)lěi ①堆集;累積。《老子》第六十四章:“九層之臺,起於累土。”②重疊;重復。《韓非子·五蠹》:“是以人民眾而貨財寡,事力勞而供養薄,故民爭。雖倍賞累罰而不免於亂。”③接連;連續。《後漢書·張衡傳》:“累召不應。”柳宗元《答韋中立論師道書》:“數州之犬,皆蒼黃吠噬狂走者累日。”④累計;合計。《墨子·辭過》:“當今之君,其蓄私也,大國拘女累千,小國累百。”(拘女:指女子被拘禁在宮中。)⑤拖累。《後漢書·班超傳》:“願將本所從三十馀人足矣,如有不虞,多益為累。”

    輕:

    ①重量小。與“重”相對。《孟子· 梁惠王上》:“權,然後知輕重。”(權:衡量。)②輕微;微薄;淺薄。諸葛亮《與參軍掾屬教》:“任重才輕。”③輕率;不穩重。劉炎《邇言》:“輕躁寡謀,不必皆年少。”④輕便。《漢書·食貨志上》:“夫寒之於衣,不待輕暖。”⑤輕視;看不起。《老子》:“禍莫大於輕敵。”⑥輕易;隨便。《鹽鐵論·刑德》:“千仞之高,人不輕凌。”⑦使……變輕;減輕。王維《送元中丞傳運江淮》:“薄稅歸天府,輕徭賴使臣。”(天府:朝廷的倉庫。徭:勞役。)⑧用力小。白居易《琵琶行》:“輕攏慢捻(niǎn)抹復挑。”⑨輕快。王維《觀獵》:“雪盡馬蹄輕。”

    何:

    (一)①疑問代詞。1. 什麼。《詩經·召南·何彼穠矣》:“何彼穠(nóng)矣?”(那長得很茂盛的是什麼?)2. 為什麼。《漢書·伍被傳》:“公獨以為無福,何?”3. 何處。韓愈《左遷至藍關示侄孫湘》:“雲橫秦嶺傢何在?”②副詞。1.表示反問。相當於“怎麼”、“哪裡”。《史記·項羽本紀》:“大王來何操?”《後漢書·馬援傳》:“男兒要當死於邊野,以馬革裹屍還葬身,何能臥床上在兒女子手中邪?”(邪:同“耶”。)2.表示感嘆。相當於“多麼”。曹操《觀滄海》:“水何澹澹。” (二)hè 扛;擔。《詩經·曹風·候人》:“何戈與祋(duì)。”(祋:兵器名。)泛指背負。《詩經·小雅· 無羊》:“何蓑(suō)何笠。”引申為承受。《詩經·商頌·長發》:“何天之休。”(休:福。)以上意義後來寫作“荷”。

    老:

    ①年歲大。《詩經·邶風·擊鼓》:“與子偕老。”(偕:一同。)《老子》第十八章:“民至老死不相往來。”②衰老。辛棄疾《永遇樂·京口北固亭懷古》:“廉頗老矣,尚能飯否?”③老年人。《戰國策·齊策》:“民扶老攜幼,迎君道中。”特用於對資深長者的敬稱。《詩經·小雅·十月之交》:“不憖遺一老。”(憖yìn:願)④老死;終老。死的諱稱。張溥《五人墓碑記》:“令五人者保其首領以老於戶牖之下。”⑤敬老,養老。《孟子·梁惠王上》:“老吾老以及人之老。”⑥熟練,有經驗。歐陽修《為君難論》:“其父奢,趙之名將,老用於兵者也。”⑦對公卿大夫的總稱。《左傳·昭公十三年》:“天子之老,請帥王賦。”也指大夫的傢臣《論語·憲問》:“孟公綽為趙魏老則優。”(孟公綽:魯大夫。趙魏:都是晉國的世卿。)⑧告老;年老退休。《左傳·襄公三年》:“祁奚請老。”(祁奚:晉大夫。)⑨年久的;歷時久遠的。原來的(與“新”相對)。方苞《獄中雜記》:“而獄中為老監者四,監五室。”⑩陳舊的。歸有光《項脊軒志》:“百年老屋,塵泥滲漉。”(11)前綴。用於稱人、排列次序和某些動植物名。蘇軾《江城子·密州出獵》:“老夫聊發少年狂。”

    饑:

    ①餓。與“飽”相對。《韓非子·飾邪》:“傢有常業,雖饑不餓。國有常法,雖危不亡。”②通“饑2”。饑荒。《墨子·七患》:“五谷不收謂之饑。”《漢書·翼奉傳》:“今東方連年饑饉。”

    寒:

    ①冷。《禮記·月令》:“寒熱不節,民多虐疾。”《呂氏春秋·察今》:“見瓶水之冰,而知天下之寒。”②貧窮;貧寒。杜甫《自京赴奉先縣詠懷》:“彤庭所分帛,本自寒女出。”(彤庭:指富貴人傢。)《晉書·劉毅傳》:“是以上品無寒門,下品無士族。”③害怕;畏懼。《聊齋志異·辛十四娘》:“誤入澗谷,狼奔鴟(chī)叫,豎毛寒心。”(鴟:貓頭鷹。)

    心:

    ①心臟。《淮南子·原道》:“心者,五臟之主也。”②通常指思維器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官則思。”《國語·周語上》:“夫民慮之於心,而宣之於口。”③掛懷;關心。唐順之《與呂沃洲巡按書》:“兩公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:於。)④中央;中心。劉禹錫《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《呂氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之處。《三國志·蜀書·龐統法正傳》:“而敵傢數道並進,已入心腹。”2. 親信的人。

    慣:

    ①習慣;慣常。《宋書·宗愨傳》:“宗軍人,慣啖粗食。”②縱容;放任。晏幾道《鷓鴣天》:“夢魂慣得無拘檢,又踏楊花過謝橋。”③用同“貫”。通;穿。《抱樸子·勖學》:“夫斲削刻畫之薄技,射禦騎乘之易事,猶須慣習,然後能善。”

    不:

    (一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    憂:

    ①擔憂;發愁。《鹽鐵論·伐功》:“憂人之患者,民一心而歸之,湯武是也。”(湯武:商湯王和周武王。)白居易《賣炭翁》:“心憂炭賤願天寒。”②困厄;憂患。《新書·禮》:“憂民之憂者,民必憂其憂。”蘇軾《貧士》:“未能遣一力,分汝薪水憂。”③特指父母的喪事。《魏書·李彪傳》:“朝臣丁父憂者假滿赴職。”(丁:遭遇。)

    貧:

    ①窮。與“富”相對。《論語·學而》:“貧而無諂,富而無驕。”②匱乏;缺少。《文心雕龍·練字》:“富於萬篇,貧於一字。”


  • 婚嫁累轻何怕老,饥寒心惯不忧贫。

    “婚嫁累轻何怕老,饥寒心惯不忧贫。”诗句出处:《戊申岁暮咏怀三首》;是唐朝诗人白居易的作品。

    穷冬月末两三日,半百年过六七时。
    龙尾趁朝无气力,牛头参道有心期。
    荣华外物终须悟,老病傍人岂得知。
    犹被妻儿教渐退,莫求致仕且分司。

    唯生一女才十二,只欠三年未六旬。
    婚嫁累轻何怕老,饥寒心惯不忧贫。
    紫泥丹笔皆经手,赤绂金章尽到身。
    更拟踟蹰觅何事,不归嵩洛作闲人?

    七年囚闭作笼禽,但愿开笼便入林。
    幸得展张今日翅,不能辜负昔时心。
    人间祸福愚难料,世上风波老不禁。
    万一差池似前事,又应追悔不抽簪。

    【注释】:

    婚:

    ①男女结合成为夫妻。《周易·屯》:“乘马班如,求婚媾。”《列子·杨朱》:“人不婚宦,情欲失半。”②姻亲关系。《尚书·盘庚上》:“汝克黜乃心,施实德于民,至于婚友。”(克:能。乃:你。)《史记·屈原贾生列传》:“时秦昭王与楚婚。”

    嫁:

    ①女子结婚。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“十七遣汝嫁。”泛指离家出外。《孟子·滕文公下》:“女子之嫁也,母命之,往送之门。”白居易《琵琶行》:“老大嫁作商人妇。”②将不好的事情转移到他人。《史记·赵世家》:“欲嫁其祸于赵也。”《战国策·魏策一》:“夫亏楚而益魏,攻楚而适秦,内嫁祸安国,此善事也。”

    累:

    (一)①牵连;连累。《左传·隐公十一年》:“相时而动,无累后人。”②忧患;灾祸。《庄子·山木》:“物物而不物于物,则胡可得而累邪!”(主宰事物而不被事物所役使支配,这样还有什么忧患呢!)《吕氏春秋·必己》:“材不材之间,似之而非也,故未免乎累。”③缺点;毛病。嵇康《与山巨源绝交书》:“无万石之慎,而有好尽之累。” (二)léi ①同“缧”。绳索。《汉书·李广传》“以剑斫绝累。”②用绳索捆绑。《孟子·梁惠王下》:“若杀其父兄,��累其子弟……如之何其可也。”③缠绕。《诗经·周南·樛木》:“南有樛木,葛藟累之。”(三)lěi ①堆集;累积。《老子》第六十四章:“九层之台,起于累土。”②重叠;重复。《韩非子·五蠹》:“是以人民众而货财寡,事力劳而供养薄,故民争。虽倍赏累罚而不免于乱。”③接连;连续。《后汉书·张衡传》:“累召不应。”柳宗元《答韦中立论师道书》:“数州之犬,皆苍黄吠噬狂走者累日。”④累计;合计。《墨子·辞过》:“当今之君,其蓄私也,大国拘女累千,小国累百。”(拘女:指女子被拘禁在宫中。)⑤拖累。《后汉书·班超传》:“愿将本所从三十馀人足矣,如有不虞,多益为累。”

    轻:

    ①重量小。与“重”相对。《孟子· 梁惠王上》:“权,然后知轻重。”(权:衡量。)②轻微;微薄;浅薄。诸葛亮《与参军掾属教》:“任重才轻。”③轻率;不稳重。刘炎《迩言》:“轻躁寡谋,不必皆年少。”④轻便。《汉书·食货志上》:“夫寒之于衣,不待轻暖。”⑤轻视;看不起。《老子》:“祸莫大于轻敌。”⑥轻易;随便。《盐铁论·刑德》:“千仞之高,人不轻凌。”⑦使……变轻;减轻。王维《送元中丞传运江淮》:“薄税归天府,轻徭赖使臣。”(天府:朝廷的仓库。徭:劳役。)⑧用力小。白居易《琵琶行》:“轻拢慢捻(niǎn)抹复挑。”⑨轻快。王维《观猎》:“雪尽马蹄轻。”

    何:

    (一)①疑问代词。1. 什么。《诗经·召南·何彼秾矣》:“何彼秾(nóng)矣?”(那长得很茂盛的是什么?)2. 为什么。《汉书·伍被传》:“公独以为无福,何?”3. 何处。韩愈《左迁至蓝关示侄孙湘》:“云横秦岭家何在?”②副词。1.表示反问。相当于“怎么”、“哪里”。《史记·项羽本纪》:“大王来何操?”《后汉书·马援传》:“男儿要当死于边野,以马革裹尸还葬身,何能卧床上在儿女子手中邪?”(邪:同“耶”。)2.表示感叹。相当于“多么”。曹操《观沧海》:“水何澹澹。” (二)hè 扛;担。《诗经·曹风·候人》:“何戈与祋(duì)。”(祋:兵器名。)泛指背负。《诗经·小雅· 无羊》:“何蓑(suō)何笠。”引申为承受。《诗经·商颂·长发》:“何天之休。”(休:福。)以上意义后来写作“荷”。

    老:

    ①年岁大。《诗经·邶风·击鼓》:“与子偕老。”(偕:一同。)《老子》第十八章:“民至老死不相往来。”②衰老。辛弃疾《永遇乐·京口北固亭怀古》:“廉颇老矣,尚能饭否?”③老年人。《战国策·齐策》:“民扶老携幼,迎君道中。”特用于对资深长者的敬称。《诗经·小雅·十月之交》:“不慭遗一老。”(慭yìn:愿)④老死;终老。死的讳称。张溥《五人墓碑记》:“令五人者保其首领以老于户牖之下。”⑤敬老,养老。《孟子·梁惠王上》:“老吾老以及人之老。”⑥熟练,有经验。欧阳修《为君难论》:“其父奢,赵之名将,老用于兵者也。”⑦对公卿大夫的总称。《左传·昭公十三年》:“天子之老,请帅王赋。”也指大夫的家臣《论语·宪问》:“孟公绰为赵魏老则优。”(孟公绰:鲁大夫。赵魏:都是晋国的世卿。)⑧告老;年老退休。《左传·襄公三年》:“祁奚请老。”(祁奚:晋大夫。)⑨年久的;历时久远的。原来的(与“新”相对)。方苞《狱中杂记》:“而狱中为老监者四,监五室。”⑩陈旧的。归有光《项脊轩志》:“百年老屋,尘泥渗漉。”(11)前缀。用于称人、排列次序和某些动植物名。苏轼《江城子·密州出猎》:“老夫聊发少年狂。”

    饥:

    ①饿。与“饱”相对。《韩非子·饰邪》:“家有常业,虽饥不饿。国有常法,虽危不亡。”②通“饥2”。饥荒。《墨子·七患》:“五谷不收谓之饥。”《汉书·翼奉传》:“今东方连年饥馑。”

    寒:

    ①冷。《礼记·月令》:“寒热不节,民多虐疾。”《吕氏春秋·察今》:“见瓶水之冰,而知天下之寒。”②贫穷;贫寒。杜甫《自京赴奉先县咏怀》:“彤庭所分帛,本自寒女出。”(彤庭:指富贵人家。)《晋书·刘毅传》:“是以上品无寒门,下品无士族。”③害怕;畏惧。《聊斋志异·辛十四娘》:“误入涧谷,狼奔鸱(chī)叫,竖毛寒心。”(鸱:猫头鹰。)

    心:

    ①心脏。《淮南子·原道》:“心者,五脏之主也。”②通常指思维器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官则思。”《国语·周语上》:“夫民虑之于心,而宣之于口。”③挂怀;关心。唐顺之《与吕沃洲巡按书》:“两公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:于。)④中央;中心。刘禹锡《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《吕氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之处。《三国志·蜀书·庞统法正传》:“而敌家数道并进,已入心腹。”2. 亲信的人。

    惯:

    ①习惯;惯常。《宋书·宗悫传》:“宗军人,惯啖粗食。”②纵容;放任。晏几道《鹧鸪天》:“梦魂惯得无拘检,又踏杨花过谢桥。”③用同“贯”。通;穿。《抱朴子·勖学》:“夫斲削刻画之薄技,射御骑乘之易事,犹须惯习,然后能善。”

    不:

    (一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    忧:

    ①担忧;发愁。《盐铁论·伐功》:“忧人之患者,民一心而归之,汤武是也。”(汤武:商汤王和周武王。)白居易《卖炭翁》:“心忧炭贱愿天寒。”②困厄;忧患。《新书·礼》:“忧民之忧者,民必忧其忧。”苏轼《贫士》:“未能遣一力,分汝薪水忧。”③特指父母的丧事。《魏书·李彪传》:“朝臣丁父忧者假满赴职。”(丁:遭遇。)

    贫:

    ①穷。与“富”相对。《论语·学而》:“贫而无谄,富而无骄。”②匮乏;缺少。《文心雕龙·练字》:“富于万篇,贫于一字。”


  • hun jia lei qing he pa lao ,ji han xin guan bu you pin 。

    “hun jia lei qing he pa lao ,ji han xin guan bu you pin 。”shi gou chu chu :《wu shen sui mu yong huai san shou 》;shi tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。

    qiong dong yue mo liang san ri ,ban bai nian guo liu qi shi 。
    long wei chen chao mo qi li ,niu tou can dao you xin ji 。
    rong hua wai wu zhong xu wu ,lao bing bang ren qi de zhi 。
    you bei qi er jiao jian tui ,mo qiu zhi shi ju fen si 。

    wei sheng yi nv cai shi er ,zhi qian san nian wei liu xun 。
    hun jia lei qing he pa lao ,ji han xin guan bu you pin 。
    zi ni dan bi jie jing shou ,chi fu jin zhang jin dao shen 。
    geng ni chi chu mi he shi ,bu gui song luo zuo xian ren ?

    qi nian qiu bi zuo long qin ,dan yuan kai long bian ru lin 。
    xing de zhan zhang jin ri chi ,bu neng gu fu xi shi xin 。
    ren jian huo fu yu nan liao ,shi shang feng bo lao bu jin 。
    mo yi cha chi shi qian shi ,you ying zhui hui bu chou zan 。

    【zhu shi 】:

    hun :

    ①nan nv jie ge cheng wei fu qi 。《zhou yi ·tun 》:“cheng ma ban ru ,qiu hun gou 。”《lie zi ·yang zhu 》:“ren bu hun huan ,qing yu shi ban 。”②yin qin guan ji 。《shang shu ·pan geng shang 》:“ru ke chu nai xin ,shi shi de yu min ,zhi yu hun you 。”(ke :neng 。nai :ni 。)《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“shi qin zhao wang yu chu hun 。”

    jia :

    ①nv zi jie hun 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“shi qi qian ru jia 。”fan zhi li jia chu wai 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“nv zi zhi jia ye ,mu ming zhi ,wang song zhi men 。”bai ju yi 《pi pa hang 》:“lao da jia zuo shang ren fu 。”②jiang bu hao de shi qing zhuai yi dao ta ren 。《shi ji ·zhao shi jia 》:“yu jia ji huo yu zhao ye 。”《zhan guo ce ·wei ce yi 》:“fu kui chu er yi wei ,gong chu er kuo qin ,nei jia huo an guo ,ci shan shi ye 。”

    lei :

    (yi )①qian lian ;lian lei 。《zuo chuan ·yin gong shi yi nian 》:“xiang shi er dong ,mo lei hou ren 。”②you huan ;zai huo 。《zhuang zi ·shan mu 》:“wu wu er bu wu yu wu ,ze hu ke de er lei xie !”(zhu zai shi wu er bu bei shi wu suo yi shi zhi pei ,zhe yang hai you shen me you huan ne !)《lv shi chun qiu ·bi ji 》:“cai bu cai zhi jian ,shi zhi er fei ye ,gu wei mian hu lei 。”③que dian ;mao bing 。ji kang 《yu shan ju yuan jue jiao shu 》:“mo mo dan zhi shen ,er you hao jin zhi lei 。” (er )léi ①tong “lei ”。sheng suo 。《han shu ·li an chuan 》“yi jian zhuo jue lei 。”②yong sheng suo kun bang 。《meng zi ·liang hui wang xia 》:“re sha ji fu xiong ,��lei ji zi di ……ru zhi he ji ke ye 。”③chan rao 。《shi jing ·zhou na ·jiu mu 》:“na you jiu mu ,ge lei lei zhi 。”(san )lěi ①dui ji ;lei ji 。《lao zi 》di liu shi si zhang :“jiu ceng zhi tai ,qi yu lei tu 。”②chong die ;chong fu 。《han fei zi ·wu du 》:“shi yi ren min zhong er huo cai gua ,shi li lao er gong yang bao ,gu min zheng 。sui bei shang lei fa er bu mian yu luan 。”③jie lian ;lian xu 。《hou han shu ·zhang heng chuan 》:“lei shao bu ying 。”liu zong yuan 《da wei zhong li lun shi dao shu 》:“shu zhou zhi quan ,jie cang huang fei shi kuang zou zhe lei ri 。”④lei ji ;ge ji 。《mo zi ·ci guo 》:“dang jin zhi jun ,ji xu si ye ,da guo ju nv lei qian ,xiao guo lei bai 。”(ju nv :zhi nv zi bei ju jin zai gong zhong 。)⑤tuo lei 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“yuan jiang ben suo cong san shi yu ren zu yi ,ru you bu yu ,duo yi wei lei 。”

    qing :

    ①chong liang xiao 。yu “chong ”xiang dui 。《meng zi · liang hui wang shang 》:“quan ,ran hou zhi qing chong 。”(quan :heng liang 。)②qing wei ;wei bao ;jian bao 。zhu ge liang 《yu can jun yuan shu jiao 》:“ren chong cai qing 。”③qing lv ;bu wen chong 。liu yan 《er yan 》:“qing zao gua mou ,bu bi jie nian shao 。”④qing bian 。《han shu ·shi huo zhi shang 》:“fu han zhi yu yi ,bu dai qing nuan 。”⑤qing shi ;kan bu qi 。《lao zi 》:“huo mo da yu qing di 。”⑥qing yi ;sui bian 。《yan tie lun ·xing de 》:“qian ren zhi gao ,ren bu qing ling 。”⑦shi ……bian qing ;jian qing 。wang wei 《song yuan zhong cheng chuan yun jiang huai 》:“bao shui gui tian fu ,qing yao lai shi chen 。”(tian fu :chao ting de cang ku 。yao :lao yi 。)⑧yong li xiao 。bai ju yi 《pi pa hang 》:“qing long man nian (niǎn)ma fu tiao 。”⑨qing kuai 。wang wei 《guan lie 》:“xue jin ma ti qing 。”

    he :

    (yi )①yi wen dai ci 。1. shen me 。《shi jing ·shao na ·he bi nong yi 》:“he bi nong (nóng)yi ?”(na chang de hen mao cheng de shi shen me ?)2. wei shen me 。《han shu ·wu bei chuan 》:“gong du yi wei mo fu ,he ?”3. he chu 。han yu 《zuo qian zhi lan guan shi zhi sun xiang 》:“yun heng qin ling jia he zai ?”②fu ci 。1.biao shi fan wen 。xiang dang yu “zen me ”、“na li ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“da wang lai he cao ?”《hou han shu ·ma yuan chuan 》:“nan er yao dang si yu bian ye ,yi ma ge guo shi hai zang shen ,he neng wo chuang shang zai er nv zi shou zhong xie ?”(xie :tong “ye ”。)2.biao shi gan tan 。xiang dang yu “duo me ”。cao cao 《guan cang hai 》:“shui he dan dan 。” (er )hè gang ;dan 。《shi jing ·cao feng ·hou ren 》:“he ge yu dui (duì)。”(dui :bing qi ming 。)fan zhi bei fu 。《shi jing ·xiao ya · mo yang 》:“he suo (suō)he li 。”yin shen wei cheng shou 。《shi jing ·shang song ·chang fa 》:“he tian zhi xiu 。”(xiu :fu 。)yi shang yi yi hou lai xie zuo “he ”。

    lao :

    ①nian sui da 。《shi jing ·bei feng ·ji gu 》:“yu zi xie lao 。”(xie :yi tong 。)《lao zi 》di shi ba zhang :“min zhi lao si bu xiang wang lai 。”②cui lao 。xin qi ji 《yong yu le ·jing kou bei gu ting huai gu 》:“lian po lao yi ,shang neng fan fou ?”③lao nian ren 。《zhan guo ce ·ji ce 》:“min fu lao xie you ,ying jun dao zhong 。”te yong yu dui zi shen chang zhe de jing chen 。《shi jing ·xiao ya ·shi yue zhi jiao 》:“bu yin wei yi lao 。”(yin yìn:yuan )④lao si ;zhong lao 。si de hui chen 。zhang pu 《wu ren mu bei ji 》:“ling wu ren zhe bao ji shou ling yi lao yu hu you zhi xia 。”⑤jing lao ,yang lao 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“lao wu lao yi ji ren zhi lao 。”⑥shou lian ,you jing yan 。ou yang xiu 《wei jun nan lun 》:“ji fu she ,zhao zhi ming jiang ,lao yong yu bing zhe ye 。”⑦dui gong qing da fu de zong chen 。《zuo chuan ·zhao gong shi san nian 》:“tian zi zhi lao ,qing shuai wang fu 。”ye zhi da fu de jia chen 《lun yu ·xian wen 》:“meng gong chao wei zhao wei lao ze you 。”(meng gong chao :lu da fu 。zhao wei :dou shi jin guo de shi qing 。)⑧gao lao ;nian lao tui xiu 。《zuo chuan ·xiang gong san nian 》:“qi xi qing lao 。”(qi xi :jin da fu 。)⑨nian jiu de ;li shi jiu yuan de 。yuan lai de (yu “xin ”xiang dui )。fang bao 《yu zhong za ji 》:“er yu zhong wei lao jian zhe si ,jian wu shi 。”⑩chen jiu de 。gui you guang 《xiang ji xuan zhi 》:“bai nian lao wu ,chen ni shen lu 。”(11)qian chuo 。yong yu chen ren 、pai lie ci xu he mou xie dong zhi wu ming 。su shi 《jiang cheng zi ·mi zhou chu lie 》:“lao fu liao fa shao nian kuang 。”

    ji :

    ①e 。yu “bao ”xiang dui 。《han fei zi ·shi xie 》:“jia you chang ye ,sui ji bu e 。guo you chang fa ,sui wei bu wang 。”②tong “ji 2”。ji huang 。《mo zi ·qi huan 》:“wu gu bu shou wei zhi ji 。”《han shu ·yi feng chuan 》:“jin dong fang lian nian ji jin 。”

    han :

    ①leng 。《li ji ·yue ling 》:“han re bu jie ,min duo nve ji 。”《lv shi chun qiu ·cha jin 》:“jian ping shui zhi bing ,er zhi tian xia zhi han 。”②pin qiong ;pin han 。du fu 《zi jing fu feng xian xian yong huai 》:“tong ting suo fen bo ,ben zi han nv chu 。”(tong ting :zhi fu gui ren jia 。)《jin shu ·liu yi chuan 》:“shi yi shang pin mo han men ,xia pin mo shi zu 。”③hai pa ;wei ju 。《liao zhai zhi yi ·xin shi si niang 》:“wu ru jian gu ,lang ben chi (chī)jiao ,shu mao han xin 。”(chi :mao tou ying 。)

    xin :

    ①xin zang 。《huai na zi ·yuan dao 》:“xin zhe ,wu zang zhi zhu ye 。”②tong chang zhi sai wei qi guan he sai xiang 、gan qing deng 。《meng zi ·gao zi shang 》:“xin zhi guan ze sai 。”《guo yu ·zhou yu shang 》:“fu min lv zhi yu xin ,er xuan zhi yu kou 。”③gua huai ;guan xin 。tang shun zhi 《yu lv wo zhou xun an shu 》:“liang gong zhe ,yi ri ju hu ji wei ,yi ri xin hu ji min zhe ye 。”(hu :yu 。)④zhong yang ;zhong xin 。liu yu xi 《dong ting qiu yue hang 》:“dong ting hu yue sheng hu xin 。”⑤xing su ming 。er shi ba su zhi yi 。《lv shi chun qiu ·ji xia 》:“ji xia zhi yue ,ri zai liu ,hun xin zhong ,dan wei zhong 。”[xin fu ]1.yao hai zhi chu 。《san guo zhi ·shu shu ·pang tong fa zheng chuan 》:“er di jia shu dao bing jin ,yi ru xin fu 。”2. qin xin de ren 。

    guan :

    ①xi guan ;guan chang 。《song shu ·zong que chuan 》:“zong jun ren ,guan dan cu shi 。”②zong rong ;fang ren 。yan ji dao 《zhe gu tian 》:“meng hun guan de mo ju jian ,you ta yang hua guo xie qiao 。”③yong tong “guan ”。tong ;chuan 。《bao piao zi ·xu xue 》:“fu zhuo xiao ke hua zhi bao ji ,she yu ji cheng zhi yi shi ,you xu guan xi ,ran hou neng shan 。”

    bu :

    (yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)

    you :

    ①dan you ;fa chou 。《yan tie lun ·fa gong 》:“you ren zhi huan zhe ,min yi xin er gui zhi ,shang wu shi ye 。”(shang wu :shang shang wang he zhou wu wang 。)bai ju yi 《mai tan weng 》:“xin you tan jian yuan tian han 。”②kun e ;you huan 。《xin shu ·li 》:“you min zhi you zhe ,min bi you ji you 。”su shi 《pin shi 》:“wei neng qian yi li ,fen ru xin shui you 。”③te zhi fu mu de sang shi 。《wei shu ·li biao chuan 》:“chao chen ding fu you zhe jia man fu zhi 。”(ding :zao yu 。)

    pin :

    ①qiong 。yu “fu ”xiang dui 。《lun yu ·xue er 》:“pin er mo chan ,fu er mo jiao 。”②kui fa ;que shao 。《wen xin diao long ·lian zi 》:“fu yu mo pian ,pin yu yi zi 。”