• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 冠蓋棲野雲,稻粱養山鳥。

    “冠蓋棲野雲,稻粱養山鳥。”詩句出處:《西掖早秋直夜書意》;是唐朝詩人白居易的作品。

    涼風起禁掖,新月生宮沼。
    夜半秋暗來,萬年枝裊裊。
    炎涼遞時節,鐘鼓交昏曉。
    遇聖惜年衰,報恩愁力小。
    素餐無補益,朱綬虛纏繞。
    冠蓋棲野雲,稻粱養山鳥。
    量力私自省,所得已非少。
    五品不為賤,五十不為夭。
    若無知足心,貪求何日瞭?

    【註釋】:

    冠:

    (一)①帽子的總稱。《戰國策·魏策四》:“佈衣之怒,亦免冠徒跣,以頭搶地爾。”(跣xiǎn :光著腳。)②類似冠的東西。《聊齋志異·促織》:“旋見雞伸頸擺撲,臨視,則蟲集冠上,力叮不釋。” (二)guàn ①戴帽子。《孟子·滕文公上》:“‘許子冠乎?’曰:‘冠。’”(許子:當時農傢許行。)②古代的一種儀式。男子二十歲舉行加冠禮,表示已成年。《禮記·曲禮上》:“男子二十冠而字。”(字:命以字。)男子成年也稱冠。《論語·先進》:“冠者五六人,童子六七人,浴乎沂,風乎舞雩(yú),詠而歸。”(沂:水名。風:吹風。舞雩:古代求雨之壇。)③居第一位。《史記·蕭相國世傢》:“位冠群臣,聲施後世。”

    蓋:

    ①用草或葦編成的覆蓋物。《左傳·襄公十四年》:“被苫(shān)蓋,蒙荊棘。”(被:覆蓋。苫:用草編成的覆蓋物。)②建築房屋。王褒《僮約》:“治舍蓋屋。”③車蓋、傘等遮陽擋雨的用具。《周禮·考工記·輪人》:“輪人為蓋。”《史記·淮南衡山列傳》:“為黃屋蓋乘輿,出入擬於天子。”(屋:同“幄”。帳幕。)④器物上的蓋子。《禮記·少儀》:“器則執蓋。”⑤遮蔽;掩蓋。《淮南子·說林》:“日月欲明而浮雲蓋之。”⑥超過;壓倒。《史記·項羽本紀》:“力拔山兮氣蓋世。”⑦崇尚。《國語· 吳語》:“夫固知君王之蓋威以好勝也。”⑧副詞。表推測,相當於“大概”。《論語·裡仁》:“蓋有之矣,我未之見也。”⑨連詞。承接上文。表示原因。《史記·屈原賈生列傳》:“屈平之作《離騷》,蓋自怨生也。”⑩助詞。多用於句首。無實在意義,其作用隻是引出下面的議論或說明。《史記·李斯列傳》:“蓋聞聖人遷徙無常,就變而從時,見末而知本,觀指而睹歸。”(本:根。)(11)通“盍”(hé),是“何不”的合音。《禮記·檀弓上》:“子蓋言子之志於公乎?”(12)通“闔”。門扇。《左傳·莊公三十二年》:“犖有力焉,能投蓋於稷門。”

    棲:

    (一)①鳥類停留、歇宿。張衡《西京賦》:“南翔衡陽,北棲雁門。”②停留;居處。《國語·吳語》:“越王勾踐棲於會稽之上。” (二)xī [棲棲]忙碌不安的樣子。《論語·憲問》:“丘何為是棲棲者與?”

    野:

    ①郊外。《詩經 · 邶風 · 燕燕》:“之子於歸,遠送於野。”②田野;原野。杜甫《旅夜書懷》:“星垂平野闊,月湧大江流。”③朝廷之外;民間。與“朝”相對。指不在朝,不當政。《尚書·大禹謨》:“君子在野,小人在位。”④非人工畜養或培植的(動植物)。李白《訪戴天山道士不遇》詩:“野竹分青靄。”(青靄:山中雲氣。)⑤粗鄙;野蠻。《說苑·修文》:“小人失之野,救野莫如敬。”⑥質樸;缺乏文采。《論語·雍也》:“質勝文則野。”

    雲:

    ①同“雲2”。②說。《論語·子罕》:“牢曰:‘子雲:吾不試,故藝。’”(牢:人名。試:見用於朝廷。藝:多才藝。)③有。《荀子 ·法行》:“其雲益乎?”④代詞。如此。《史記·汲鄭列傳》:“汲、鄭亦雲,悲夫!”(汲、鄭:指汲黯、鄭當時二人。)⑤助詞。1. 用於句首。《詩經·鄭風·風雨》:“既見君子,雲胡不喜?”2. 用於句中。《後漢書·陳龜傳》:“雖歿(mò)軀體,無所雲補。”(歿:死。補:彌補。)⑥語氣詞。用於句末,表陳述語氣。《史記·伯夷列傳》:“餘登箕山,其上蓋有許由塚雲。”[雲雲]通“蕓蕓”。眾多貌。《莊子·在宥》:“萬物雲雲。”

    粱:

    ①谷子,也指小米。《詩經·小雅·黃鳥》:“黃鳥黃鳥,無集於桑,無啄我粱。”(無:同“勿”。)②特指細糧。《管子·小匡》:“食必粱肉,衣必文繡。”《左傳·哀公十三年》:“粱則無矣,粗則有之。”③精美的食物。《韓非子·五蠹》:“故糟糠不飽者不務粱肉。”

    養:

    ①養活;使能生活下去。《論語·為政》:“今之孝者,是為之能養。”②飼養。《史記·項羽本紀》:“今釋弗擊,此所謂‘養虎自遺患’也。”(釋:釋放;放開。)張俞《蠶婦》:“遍身羅綺者,不是養蠶人。”③培養;培植。《晉書·武帝紀》:“方今陽春養物,東作始興。”④保養。《莊子·養生主》:“吾聞庖丁之言,得養生焉。”⑤修養;涵養。《淮南子·俶真》:“和愉虛無,所以養德也。”《孟子·公孫醜上》:“我善養吾浩然之氣。”⑥教育;熏陶。《禮記·文王世子》:“立大傅少傅以養之,欲其知父子君臣之道也。”(大傅、少傅:官名。大:同“太”。)⑦給養;生活資料。《荀子·天論》:“強本而節用,則天不能貧;養備而動時,則天不能病。”(強本:增強農桑業。備:齊全。動時:按時運動。)⑧養護。《左傳·成公十三年》:“敬在養神,篤在守業。”⑨廚師。《公羊傳·宣公十二年》:“廝役扈養死者數百人。”(扈:養馬的人。)⑩通“癢”。發癢。《荀子· 正名》:“疾、養、、熱。”(chuàng:寒涼。)


  • 冠盖栖野云,稻粱养山鸟。

    “冠盖栖野云,稻粱养山鸟。”诗句出处:《西掖早秋直夜书意》;是唐朝诗人白居易的作品。

    凉风起禁掖,新月生宫沼。
    夜半秋暗来,万年枝袅袅。
    炎凉递时节,钟鼓交昏晓。
    遇圣惜年衰,报恩愁力小。
    素餐无补益,朱绶虚缠绕。
    冠盖栖野云,稻粱养山鸟。
    量力私自省,所得已非少。
    五品不为贱,五十不为夭。
    若无知足心,贪求何日了?

    【注释】:

    冠:

    (一)①帽子的总称。《战国策·魏策四》:“布衣之怒,亦免冠徒跣,以头抢地尔。”(跣xiǎn :光着脚。)②类似冠的东西。《聊斋志异·促织》:“旋见鸡伸颈摆扑,临视,则虫集冠上,力叮不释。” (二)guàn ①戴帽子。《孟子·滕文公上》:“‘许子冠乎?’曰:‘冠。’”(许子:当时农家许行。)②古代的一种仪式。男子二十岁举行加冠礼,表示已成年。《礼记·曲礼上》:“男子二十冠而字。”(字:命以字。)男子成年也称冠。《论语·先进》:“冠者五六人,童子六七人,浴乎沂,风乎舞雩(yú),咏而归。”(沂:水名。风:吹风。舞雩:古代求雨之壇。)③居第一位。《史记·萧相国世家》:“位冠群臣,声施后世。”

    盖:

    ①用草或苇编成的覆盖物。《左传·襄公十四年》:“被苫(shān)盖,蒙荆棘。”(被:覆盖。苫:用草编成的覆盖物。)②建筑房屋。王褒《僮约》:“治舍盖屋。”③车盖、伞等遮阳挡雨的用具。《周礼·考工记·轮人》:“轮人为盖。”《史记·淮南衡山列传》:“为黄屋盖乘舆,出入拟于天子。”(屋:同“幄”。帐幕。)④器物上的盖子。《礼记·少仪》:“器则执盖。”⑤遮蔽;掩盖。《淮南子·说林》:“日月欲明而浮云盖之。”⑥超过;压倒。《史记·项羽本纪》:“力拔山兮气盖世。”⑦崇尚。《国语· 吴语》:“夫固知君王之盖威以好胜也。”⑧副词。表推测,相当于“大概”。《论语·里仁》:“盖有之矣,我未之见也。”⑨连词。承接上文。表示原因。《史记·屈原贾生列传》:“屈平之作《离骚》,盖自怨生也。”⑩助词。多用于句首。无实在意义,其作用只是引出下面的议论或说明。《史记·李斯列传》:“盖闻圣人迁徙无常,就变而从时,见末而知本,观指而睹归。”(本:根。)(11)通“盍”(hé),是“何不”的合音。《礼记·檀弓上》:“子盖言子之志于公乎?”(12)通“阖”。门扇。《左传·庄公三十二年》:“荦有力焉,能投盖于稷门。”

    栖:

    (一)①鸟类停留、歇宿。张衡《西京赋》:“南翔衡阳,北栖雁门。”②停留;居处。《国语·吴语》:“越王勾践栖于会稽之上。” (二)xī [栖栖]忙碌不安的样子。《论语·宪问》:“丘何为是栖栖者与?”

    野:

    ①郊外。《诗经 · 邶风 · 燕燕》:“之子于归,远送于野。”②田野;原野。杜甫《旅夜书怀》:“星垂平野阔,月涌大江流。”③朝廷之外;民间。与“朝”相对。指不在朝,不当政。《尚书·大禹谟》:“君子在野,小人在位。”④非人工畜养或培植的(动植物)。李白《访戴天山道士不遇》诗:“野竹分青霭。”(青霭:山中云气。)⑤粗鄙;野蛮。《说苑·修文》:“小人失之野,救野莫如敬。”⑥质朴;缺乏文采。《论语·雍也》:“质胜文则野。”

    云:

    ①同“云2”。②说。《论语·子罕》:“牢曰:‘子云:吾不试,故艺。’”(牢:人名。试:见用于朝廷。艺:多才艺。)③有。《荀子 ·法行》:“其云益乎?”④代词。如此。《史记·汲郑列传》:“汲、郑亦云,悲夫!”(汲、郑:指汲黯、郑当时二人。)⑤助词。1. 用于句首。《诗经·郑风·风雨》:“既见君子,云胡不喜?”2. 用于句中。《后汉书·陈龟传》:“虽殁(mò)躯体,无所云补。”(殁:死。补:弥补。)⑥语气词。用于句末,表陈述语气。《史记·伯夷列传》:“余登箕山,其上盖有许由冢云。”[云云]通“芸芸”。众多貌。《庄子·在宥》:“万物云云。”

    粱:

    ①谷子,也指小米。《诗经·小雅·黄鸟》:“黄鸟黄鸟,无集于桑,无啄我粱。”(无:同“勿”。)②特指细粮。《管子·小匡》:“食必粱肉,衣必文绣。”《左传·哀公十三年》:“粱则无矣,粗则有之。”③精美的食物。《韩非子·五蠹》:“故糟糠不饱者不务粱肉。”

    养:

    ①养活;使能生活下去。《论语·为政》:“今之孝者,是为之能养。”②饲养。《史记·项羽本纪》:“今释弗击,此所谓‘养虎自遗患’也。”(释:释放;放开。)张俞《蚕妇》:“遍身罗绮者,不是养蚕人。”③培养;培植。《晋书·武帝纪》:“方今阳春养物,东作始兴。”④保养。《庄子·养生主》:“吾闻庖丁之言,得养生焉。”⑤修养;涵养。《淮南子·俶真》:“和愉虚无,所以养德也。”《孟子·公孙丑上》:“我善养吾浩然之气。”⑥教育;熏陶。《礼记·文王世子》:“立大傅少傅以养之,欲其知父子君臣之道也。”(大傅、少傅:官名。大:同“太”。)⑦给养;生活资料。《荀子·天论》:“强本而节用,则天不能贫;养备而动时,则天不能病。”(强本:增强农桑业。备:齐全。动时:按时运动。)⑧养护。《左传·成公十三年》:“敬在养神,笃在守业。”⑨厨师。《公羊传·宣公十二年》:“厮役扈养死者数百人。”(扈:养马的人。)⑩通“痒”。发痒。《荀子· 正名》:“疾、养、、热。”(chuàng:寒凉。)


  • guan gai qi ye yun ,dao liang yang shan diao 。

    “guan gai qi ye yun ,dao liang yang shan diao 。”shi gou chu chu :《xi ye zao qiu zhi ye shu yi 》;shi tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。

    liang feng qi jin ye ,xin yue sheng gong zhao 。
    ye ban qiu an lai ,mo nian zhi niao niao 。
    yan liang di shi jie ,zhong gu jiao hun xiao 。
    yu sheng xi nian cui ,bao en chou li xiao 。
    su can mo bu yi ,zhu shou xu chan rao 。
    guan gai qi ye yun ,dao liang yang shan diao 。
    liang li si zi sheng ,suo de yi fei shao 。
    wu pin bu wei jian ,wu shi bu wei wai 。
    re mo zhi zu xin ,tan qiu he ri le ?

    【zhu shi 】:

    guan :

    (yi )①mao zi de zong chen 。《zhan guo ce ·wei ce si 》:“bu yi zhi nu ,yi mian guan tu xian ,yi tou qiang de er 。”(xian xiǎn :guang zhao jiao 。)②lei shi guan de dong xi 。《liao zhai zhi yi ·cu zhi 》:“xuan jian ji shen geng bai pu ,lin shi ,ze chong ji guan shang ,li ding bu shi 。” (er )guàn ①dai mao zi 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“‘hu zi guan hu ?’yue :‘guan 。’”(hu zi :dang shi nong jia hu hang 。)②gu dai de yi chong yi shi 。nan zi er shi sui ju hang jia guan li ,biao shi yi cheng nian 。《li ji ·qu li shang 》:“nan zi er shi guan er zi 。”(zi :ming yi zi 。)nan zi cheng nian ye chen guan 。《lun yu ·xian jin 》:“guan zhe wu liu ren ,tong zi liu qi ren ,yu hu yi ,feng hu wu yu (yú),yong er gui 。”(yi :shui ming 。feng :chui feng 。wu yu :gu dai qiu yu zhi 壇。)③ju di yi wei 。《shi ji ·xiao xiang guo shi jia 》:“wei guan qun chen ,sheng shi hou shi 。”

    gai :

    ①yong cao huo wei bian cheng de fu gai wu 。《zuo chuan ·xiang gong shi si nian 》:“bei shan (shān)gai ,meng jing ji 。”(bei :fu gai 。shan :yong cao bian cheng de fu gai wu 。)②jian zhu fang wu 。wang bao 《tong yao 》:“zhi she gai wu 。”③che gai 、san deng zhe yang dang yu de yong ju 。《zhou li ·kao gong ji ·lun ren 》:“lun ren wei gai 。”《shi ji ·huai na heng shan lie chuan 》:“wei huang wu gai cheng yu ,chu ru ni yu tian zi 。”(wu :tong “wo ”。zhang mu 。)④qi wu shang de gai zi 。《li ji ·shao yi 》:“qi ze zhi gai 。”⑤zhe bi ;yan gai 。《huai na zi ·shui lin 》:“ri yue yu ming er fu yun gai zhi 。”⑥chao guo ;ya dao 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“li ba shan xi qi gai shi 。”⑦chong shang 。《guo yu · wu yu 》:“fu gu zhi jun wang zhi gai wei yi hao sheng ye 。”⑧fu ci 。biao tui ce ,xiang dang yu “da gai ”。《lun yu ·li ren 》:“gai you zhi yi ,wo wei zhi jian ye 。”⑨lian ci 。cheng jie shang wen 。biao shi yuan yin 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“qu ping zhi zuo 《li sao 》,gai zi yuan sheng ye 。”⑩zhu ci 。duo yong yu gou shou 。mo shi zai yi yi ,ji zuo yong zhi shi yin chu xia mian de yi lun huo shui ming 。《shi ji ·li si lie chuan 》:“gai wen sheng ren qian xi mo chang ,jiu bian er cong shi ,jian mo er zhi ben ,guan zhi er du gui 。”(ben :gen 。)(11)tong “he ”(hé),shi “he bu ”de ge yin 。《li ji ·tan gong shang 》:“zi gai yan zi zhi zhi yu gong hu ?”(12)tong “he ”。men shan 。《zuo chuan ·zhuang gong san shi er nian 》:“luo you li yan ,neng tou gai yu ji men 。”

    qi :

    (yi )①diao lei ting liu 、xie su 。zhang heng 《xi jing fu 》:“na xiang heng yang ,bei qi yan men 。”②ting liu ;ju chu 。《guo yu ·wu yu 》:“yue wang gou jian qi yu hui ji zhi shang 。” (er )xī [qi qi ]mang liu bu an de yang zi 。《lun yu ·xian wen 》:“qiu he wei shi qi qi zhe yu ?”

    ye :

    ①jiao wai 。《shi jing · bei feng · yan yan 》:“zhi zi yu gui ,yuan song yu ye 。”②tian ye ;yuan ye 。du fu 《lv ye shu huai 》:“xing chui ping ye kuo ,yue chong da jiang liu 。”③chao ting zhi wai ;min jian 。yu “chao ”xiang dui 。zhi bu zai chao ,bu dang zheng 。《shang shu ·da yu mo 》:“jun zi zai ye ,xiao ren zai wei 。”④fei ren gong chu yang huo pei zhi de (dong zhi wu )。li bai 《fang dai tian shan dao shi bu yu 》shi :“ye zhu fen qing ai 。”(qing ai :shan zhong yun qi 。)⑤cu bi ;ye man 。《shui yuan ·xiu wen 》:“xiao ren shi zhi ye ,jiu ye mo ru jing 。”⑥zhi piao ;que fa wen cai 。《lun yu ·yong ye 》:“zhi sheng wen ze ye 。”

    yun :

    ①tong “yun 2”。②shui 。《lun yu ·zi han 》:“lao yue :‘zi yun :wu bu shi ,gu yi 。’”(lao :ren ming 。shi :jian yong yu chao ting 。yi :duo cai yi 。)③you 。《xun zi ·fa hang 》:“ji yun yi hu ?”④dai ci 。ru ci 。《shi ji ·ji zheng lie chuan 》:“ji 、zheng yi yun ,bei fu !”(ji 、zheng :zhi ji an 、zheng dang shi er ren 。)⑤zhu ci 。1. yong yu gou shou 。《shi jing ·zheng feng ·feng yu 》:“ji jian jun zi ,yun hu bu xi ?”2. yong yu gou zhong 。《hou han shu ·chen gui chuan 》:“sui mo (mò)qu ti ,mo suo yun bu 。”(mo :si 。bu :mi bu 。)⑥yu qi ci 。yong yu gou mo ,biao chen shu yu qi 。《shi ji ·bai yi lie chuan 》:“yu deng ji shan ,ji shang gai you hu you zhong yun 。”[yun yun ]tong “yun yun ”。zhong duo mao 。《zhuang zi ·zai you 》:“mo wu yun yun 。”

    liang :

    ①gu zi ,ye zhi xiao mi 。《shi jing ·xiao ya ·huang diao 》:“huang diao huang diao ,mo ji yu sang ,mo zhuo wo liang 。”(mo :tong “wu ”。)②te zhi xi liang 。《guan zi ·xiao kuang 》:“shi bi liang rou ,yi bi wen xiu 。”《zuo chuan ·ai gong shi san nian 》:“liang ze mo yi ,cu ze you zhi 。”③jing mei de shi wu 。《han fei zi ·wu du 》:“gu zao kang bu bao zhe bu wu liang rou 。”

    yang :

    ①yang huo ;shi neng sheng huo xia qu 。《lun yu ·wei zheng 》:“jin zhi xiao zhe ,shi wei zhi neng yang 。”②si yang 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“jin shi fu ji ,ci suo wei ‘yang hu zi wei huan ’ye 。”(shi :shi fang ;fang kai 。)zhang shu 《can fu 》:“bian shen luo qi zhe ,bu shi yang can ren 。”③pei yang ;pei zhi 。《jin shu ·wu di ji 》:“fang jin yang chun yang wu ,dong zuo shi xing 。”④bao yang 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“wu wen pao ding zhi yan ,de yang sheng yan 。”⑤xiu yang ;han yang 。《huai na zi ·chu zhen 》:“he yu xu mo ,suo yi yang de ye 。”《meng zi ·gong sun chou shang 》:“wo shan yang wu hao ran zhi qi 。”⑥jiao yo ;xun tao 。《li ji ·wen wang shi zi 》:“li da fu shao fu yi yang zhi ,yu ji zhi fu zi jun chen zhi dao ye 。”(da fu 、shao fu :guan ming 。da :tong “tai ”。)⑦gei yang ;sheng huo zi liao 。《xun zi ·tian lun 》:“jiang ben er jie yong ,ze tian bu neng pin ;yang bei er dong shi ,ze tian bu neng bing 。”(jiang ben :zeng jiang nong sang ye 。bei :ji quan 。dong shi :an shi yun dong 。)⑧yang hu 。《zuo chuan ·cheng gong shi san nian 》:“jing zai yang shen ,du zai shou ye 。”⑨chu shi 。《gong yang chuan ·xuan gong shi er nian 》:“si yi hu yang si zhe shu bai ren 。”(hu :yang ma de ren 。)⑩tong “yang ”。fa yang 。《xun zi · zheng ming 》:“ji 、yang 、、re 。”(chuàng:han liang 。)