• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 龜性愚且善,鳩心鈍無惡。

    “龜性愚且善,鳩心鈍無惡。”詩句出處:《遇物感興因示子弟》;是唐朝詩人白居易的作品。

    聖擇狂夫言,俗信老人語。
    我有老狂詞,聽之吾語汝。
    吾觀器用中,劍銳鋒多傷。
    吾觀形骸內,骨勁齒先亡。
    寄言處世者,不可苦剛強。
    龜性愚且善,鳩心鈍無惡。
    人賤拾支床,鶻欺擒暖腳。
    寄言立身者,不得全柔弱。
    彼固罹禍難,此未免憂患。
    於何保終吉,強弱剛柔間。
    上遵周孔訓,旁鑒老莊言。
    不唯鞭其後,亦要軛其先。

    【註釋】:

    龜:

    (一)①烏龜。 屬爬行動物。腹背均有甲殼,頭尾四肢能縮入甲殼之內,耐饑渴,壽命長。《禮記·禮運》:“麟、鳳、龜、龍,謂之四靈。”②龜甲。1.古代用來占卜的龜甲。《禮記·玉藻》:“卜人定龜。”(卜人:占卜者。)2. 秦以前用作貨幣的龜甲。《周易·損》:“或益之十朋之龜。”(益:增。朋:貨幣單位。五貝一串,兩串一朋。)《史記·平準書》:“虞夏之幣……或錢,或佈,或刀,或龜幣。”③官印。古代印章的紐多作龜形,故稱。潘嶽《馬汧督誄》:“剔子雙龜,貫以三木。”(剔:去除。三木:加在頸、手、足上的刑具。)曹植《王仲宣誄》:“金龜紫綬,以彰勛則。” (二)jūn 皮膚凍裂。也作“皸”。《莊子·逍遙遊》:“宋人有善為不龜手之藥者。” (三)qiū [龜茲(cí)]漢代西域國名。在今新疆庫車縣一帶。《漢書·西域傳》:“龜茲國王治延城,去長安七千四百八十裡。”

    性:

    ①人的本性。左思《魏都賦》:“人有異同之性。”②事物的本質。《孫子·勢》:“木石之性,安則靜,危則動。”③性情;性格。劉義慶《世說新語·忿狷》:“王藍田性急。”④生命;性命。《左傳· 昭公八年》:“莫保其性。”⑤身體。《史記·留侯世傢》:“留侯性多病。”(留侯:張良。)

    愚:

    ①愚笨;無知。《論語 ·為政》:“回也不愚。”(回:顏回。)柳宗元《愚溪詩序》:“餘以愚觸罪。”又指愚笨的人。《論語· 陽貨》:“古之愚也直。”(直:直率。)②蒙蔽;欺騙。《孫子·九地》:“能愚士卒之耳目,使之無知。”賈誼《過秦論》:“於是廢先王之道,燔百傢之言,以愚黔首。”(黔首:百姓。)③自稱謙詞。《史記·劉敬叔孫通列傳》:“愚以為匈奴不可擊也。”諸葛亮《出師表》:“愚以為宮中之事,事無大小,悉以咨之。”

    且:

    (一)①副詞。1. 姑且;暫且。《史記·淮陰侯列傳》:“韓信謝曰:‘先生且休矣! 我將念之。’”(休:止。念:思考。)2. 將要;將近。《列子·湯問》:“北山愚公者,年且九十。”②連詞。1.表示並列,相當於“而且”、“並且”。《論語·述而》:“不義而富且貴,於我如浮雲。”2.[既……且……]相當於“又……又……”。《孫子兵法·謀攻》:“三軍且惑且疑。”3. [且……且……]表示相承,相當於“一邊……一邊……”。《史記·淮陰侯列傳》:“上且怒且喜。”4.表示遞進,相當於“況且”、“尚且”。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“且北方之人,不習水戰。”《孟子·梁惠王上》:“獸相食,且人惡(wù)之。”(惡:憎惡。)(二)jū 語氣詞。《詩經·鄭風·出其東門》:“匪我思且。”

    善:

    ①美好。諸葛亮《出師表》:“以咨諏善道,察納雅言。”②心地善良。《孟子·告子上》:“人無有不善,水無有不下。”③認為好;贊許。《史記·留侯世傢》:“良數以《太公兵法》說沛公,沛公善之。”④親善;對人友好。《國語·晉語三》:“夫固國者,在親眾而善鄰。”⑤辦妥;處理好。《晏子春秋·內篇問上六》:“國有具官,然後其政可善。”(具:完備。)⑥副詞。好好地。《左傳·昭公十三年》:“子善視之。”⑦熟悉。王夫之《周易外傳》卷五:“識其品式,辨其條理,善其用,定其禮。”⑧擅長;善於。《論語·子罕》:“夫子循循然善誘人。”⑨容易;易於。陶潛《感士不遇賦》:“彼達人之善覺,乃逃祿而歸耕。”⑩通“繕”。修治;修整。《莊子·養生主》:“善刀而藏之。”(11)通“膳”。膳食。《顏氏傢訓·治傢》:“蔬果之畜,園場之所產;雞豚之善,塒圈之所生。”(畜:積貯。塒:在墻上鑿的雞窩。)(12)語氣詞。表示應答或贊賞。《墨子·公輸》:“善哉,吾請無攻宋矣。”

    鳩:

    ①古為五鳩(祝鳩、雎鳩、鳲鳩、鷞鳩、鶻鳩)的總稱。今為鳩鴿科部分鳥類的通稱。《詩經·召南·鵲巢》:“維鵲有巢,維鳩居之。”(維:助詞。)②聚集;收集。《三國志·魏書·王朗傳》:“鳩集兆民,於茲魏土。”《晉書·石季龍載記》:“若得反魂蜀漢,當鳩率宗族,混同王化。”(反:同“返”。)③安定。《國語·晉語九》:“庶曰可以鑒而鳩趙宗乎。”《左傳·定公四年》:“若鳩楚竟,敢不聽命?”(竟:同“境”。)④度量。《左傳·襄公二十五年》:“度山林,鳩藪澤。”

    心:

    ①心臟。《淮南子·原道》:“心者,五臟之主也。”②通常指思維器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官則思。”《國語·周語上》:“夫民慮之於心,而宣之於口。”③掛懷;關心。唐順之《與呂沃洲巡按書》:“兩公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:於。)④中央;中心。劉禹錫《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《呂氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之處。《三國志·蜀書·龐統法正傳》:“而敵傢數道並進,已入心腹。”2. 親信的人。

    鈍:

    ①刀劍不鋒利。漢·賈誼《吊屈原賦》:“莫邪為鈍兮,鉛刀為銛。”②愚笨;遲滯;笨拙。諸葛亮《前出師表》:“庶竭駑鈍。”《漢書·鮑宣傳》:“臣宣吶鈍於辭,不勝惓惓,盡死節而已。”

    無:

    ①沒有。跟“有”相對。陸遊《遊山西村》:“山重水復疑無路。”②副詞。表示否定,相當於“不”。《商君書·農戰》:“民以此為教,則粟焉得無少,而兵焉得弱也?”③連詞。表示條件,相當於“無論”、“不論”。《詩經·魯頌·灃水》:“不小不大,從公於邁。”④通“毋”。不要。《古詩源·箜篌引》:“公無渡河,公竟渡河。墮河而死,當奈公何!”⑤非;不是。《管子·形勢》:“則國非其國,而民無其民也。”⑥語氣詞。用於疑問句末,表示疑問,相當於“否”。白居易《問劉十九》:“晚來天欲雪,能飲一杯無?”

    惡:

    (一)①罪過;罪惡;不好的行為。與“善”相對。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“無惡不懲,無善不顯。”②惡人;壞人。《書·康誥》:“元惡大憝(duì)。”(元:大。憝:惡人。)《荀子·王制》:“無惡不待教而誅。”③醜。與“美”相對。《韓非子·說林上》:“今子美而我惡。”④壞;不好。《論語·裡仁》:“士志於道,而恥惡衣惡食者,未足與議也。”⑤兇狠;兇猛。元好問《雨溪》:“山堂夜半北風惡,一點相思愁殺人。” (二)wù ①討厭;憎恨。《荀子·天論》:“天不為人之惡寒也輟冬。”②恥;慚愧。《孟子·告子上》:“羞惡之心,義也。” (三)wū 代詞。表示疑問。相當於“怎麼”、“怎樣”。《孟子·梁惠王上》:“問曰:‘天下惡乎定?’曰:‘定於一。’”《孟子·盡心上》:“路惡在?”[惡乎]於何處。《論語·裡仁》:“君子去仁,惡乎成名?”《荀子·勸學》:“學惡乎始,惡乎終。”


  • 龟性愚且善,鸠心钝无恶。

    “龟性愚且善,鸠心钝无恶。”诗句出处:《遇物感兴因示子弟》;是唐朝诗人白居易的作品。

    圣择狂夫言,俗信老人语。
    我有老狂词,听之吾语汝。
    吾观器用中,剑锐锋多伤。
    吾观形骸内,骨劲齿先亡。
    寄言处世者,不可苦刚强。
    龟性愚且善,鸠心钝无恶。
    人贱拾支床,鹘欺擒暖脚。
    寄言立身者,不得全柔弱。
    彼固罹祸难,此未免忧患。
    于何保终吉,强弱刚柔间。
    上遵周孔训,旁鉴老庄言。
    不唯鞭其后,亦要轭其先。

    【注释】:

    龟:

    (一)①乌龟。 属爬行动物。腹背均有甲壳,头尾四肢能缩入甲壳之内,耐饥渴,寿命长。《礼记·礼运》:“麟、凤、龟、龙,谓之四灵。”②龟甲。1.古代用来占卜的龟甲。《礼记·玉藻》:“卜人定龟。”(卜人:占卜者。)2. 秦以前用作货币的龟甲。《周易·损》:“或益之十朋之龟。”(益:增。朋:货币单位。五贝一串,两串一朋。)《史记·平准书》:“虞夏之币……或钱,或布,或刀,或龟币。”③官印。古代印章的纽多作龟形,故称。潘岳《马汧督诔》:“剔子双龟,贯以三木。”(剔:去除。三木:加在颈、手、足上的刑具。)曹植《王仲宣诔》:“金龟紫绶,以彰勋则。” (二)jūn 皮肤冻裂。也作“皲”。《庄子·逍遥游》:“宋人有善为不龟手之药者。” (三)qiū [龟兹(cí)]汉代西域国名。在今新疆库车县一带。《汉书·西域传》:“龟兹国王治延城,去长安七千四百八十里。”

    性:

    ①人的本性。左思《魏都赋》:“人有异同之性。”②事物的本质。《孙子·势》:“木石之性,安则静,危则动。”③性情;性格。刘义庆《世说新语·忿狷》:“王蓝田性急。”④生命;性命。《左传· 昭公八年》:“莫保其性。”⑤身体。《史记·留侯世家》:“留侯性多病。”(留侯:张良。)

    愚:

    ①愚笨;无知。《论语 ·为政》:“回也不愚。”(回:颜回。)柳宗元《愚溪诗序》:“余以愚触罪。”又指愚笨的人。《论语· 阳货》:“古之愚也直。”(直:直率。)②蒙蔽;欺骗。《孙子·九地》:“能愚士卒之耳目,使之无知。”贾谊《过秦论》:“于是废先王之道,燔百家之言,以愚黔首。”(黔首:百姓。)③自称谦词。《史记·刘敬叔孙通列传》:“愚以为匈奴不可击也。”诸葛亮《出师表》:“愚以为宫中之事,事无大小,悉以咨之。”

    且:

    (一)①副词。1. 姑且;暂且。《史记·淮阴侯列传》:“韩信谢曰:‘先生且休矣! 我将念之。’”(休:止。念:思考。)2. 将要;将近。《列子·汤问》:“北山愚公者,年且九十。”②连词。1.表示并列,相当于“而且”、“并且”。《论语·述而》:“不义而富且贵,于我如浮云。”2.[既……且……]相当于“又……又……”。《孙子兵法·谋攻》:“三军且惑且疑。”3. [且……且……]表示相承,相当于“一边……一边……”。《史记·淮阴侯列传》:“上且怒且喜。”4.表示递进,相当于“况且”、“尚且”。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“且北方之人,不习水战。”《孟子·梁惠王上》:“兽相食,且人恶(wù)之。”(恶:憎恶。)(二)jū 语气词。《诗经·郑风·出其东门》:“匪我思且。”

    善:

    ①美好。诸葛亮《出师表》:“以咨诹善道,察纳雅言。”②心地善良。《孟子·告子上》:“人无有不善,水无有不下。”③认为好;赞许。《史记·留侯世家》:“良数以《太公兵法》说沛公,沛公善之。”④亲善;对人友好。《国语·晋语三》:“夫固国者,在亲众而善邻。”⑤办妥;处理好。《晏子春秋·内篇问上六》:“国有具官,然后其政可善。”(具:完备。)⑥副词。好好地。《左传·昭公十三年》:“子善视之。”⑦熟悉。王夫之《周易外传》卷五:“识其品式,辨其条理,善其用,定其礼。”⑧擅长;善于。《论语·子罕》:“夫子循循然善诱人。”⑨容易;易于。陶潜《感士不遇赋》:“彼达人之善觉,乃逃禄而归耕。”⑩通“缮”。修治;修整。《庄子·养生主》:“善刀而藏之。”(11)通“膳”。膳食。《颜氏家训·治家》:“蔬果之畜,园场之所产;鸡豚之善,埘圈之所生。”(畜:积贮。埘:在墙上凿的鸡窝。)(12)语气词。表示应答或赞赏。《墨子·公输》:“善哉,吾请无攻宋矣。”

    鸠:

    ①古为五鸠(祝鸠、雎鸠、鸤鸠、鷞鸠、鹘鸠)的总称。今为鸠鸽科部分鸟类的通称。《诗经·召南·鹊巢》:“维鹊有巢,维鸠居之。”(维:助词。)②聚集;收集。《三国志·魏书·王朗传》:“鸠集兆民,于兹魏土。”《晋书·石季龙载记》:“若得反魂蜀汉,当鸠率宗族,混同王化。”(反:同“返”。)③安定。《国语·晋语九》:“庶曰可以鉴而鸠赵宗乎。”《左传·定公四年》:“若鸠楚竟,敢不听命?”(竟:同“境”。)④度量。《左传·襄公二十五年》:“度山林,鸠薮泽。”

    心:

    ①心脏。《淮南子·原道》:“心者,五脏之主也。”②通常指思维器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官则思。”《国语·周语上》:“夫民虑之于心,而宣之于口。”③挂怀;关心。唐顺之《与吕沃洲巡按书》:“两公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:于。)④中央;中心。刘禹锡《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《吕氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之处。《三国志·蜀书·庞统法正传》:“而敌家数道并进,已入心腹。”2. 亲信的人。

    钝:

    ①刀剑不锋利。汉·贾谊《吊屈原赋》:“莫邪为钝兮,铅刀为铦。”②愚笨;迟滞;笨拙。诸葛亮《前出师表》:“庶竭驽钝。”《汉书·鲍宣传》:“臣宣呐钝于辞,不胜惓惓,尽死节而已。”

    无:

    ①没有。跟“有”相对。陆游《游山西村》:“山重水复疑无路。”②副词。表示否定,相当于“不”。《商君书·农战》:“民以此为教,则粟焉得无少,而兵焉得弱也?”③连词。表示条件,相当于“无论”、“不论”。《诗经·鲁颂·沣水》:“不小不大,从公于迈。”④通“毋”。不要。《古诗源·箜篌引》:“公无渡河,公竟渡河。堕河而死,当奈公何!”⑤非;不是。《管子·形势》:“则国非其国,而民无其民也。”⑥语气词。用于疑问句末,表示疑问,相当于“否”。白居易《问刘十九》:“晚来天欲雪,能饮一杯无?”

    恶:

    (一)①罪过;罪恶;不好的行为。与“善”相对。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“无恶不惩,无善不显。”②恶人;坏人。《书·康诰》:“元恶大憝(duì)。”(元:大。憝:恶人。)《荀子·王制》:“无恶不待教而诛。”③丑。与“美”相对。《韩非子·说林上》:“今子美而我恶。”④坏;不好。《论语·里仁》:“士志于道,而耻恶衣恶食者,未足与议也。”⑤凶狠;凶猛。元好问《雨溪》:“山堂夜半北风恶,一点相思愁杀人。” (二)wù ①讨厌;憎恨。《荀子·天论》:“天不为人之恶寒也辍冬。”②耻;惭愧。《孟子·告子上》:“羞恶之心,义也。” (三)wū 代词。表示疑问。相当于“怎么”、“怎样”。《孟子·梁惠王上》:“问曰:‘天下恶乎定?’曰:‘定于一。’”《孟子·尽心上》:“路恶在?”[恶乎]于何处。《论语·里仁》:“君子去仁,恶乎成名?”《荀子·劝学》:“学恶乎始,恶乎终。”


  • gui xing yu ju shan ,jiu xin dun mo e 。

    “gui xing yu ju shan ,jiu xin dun mo e 。”shi gou chu chu :《yu wu gan xing yin shi zi di 》;shi tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。

    sheng ze kuang fu yan ,su xin lao ren yu 。
    wo you lao kuang ci ,ting zhi wu yu ru 。
    wu guan qi yong zhong ,jian rui feng duo shang 。
    wu guan xing hai nei ,gu jin chi xian wang 。
    ji yan chu shi zhe ,bu ke ku gang jiang 。
    gui xing yu ju shan ,jiu xin dun mo e 。
    ren jian she zhi chuang ,gu qi qin nuan jiao 。
    ji yan li shen zhe ,bu de quan rou ruo 。
    bi gu li huo nan ,ci wei mian you huan 。
    yu he bao zhong ji ,jiang ruo gang rou jian 。
    shang zun zhou kong xun ,pang jian lao zhuang yan 。
    bu wei bian ji hou ,yi yao e ji xian 。

    【zhu shi 】:

    gui :

    (yi )①wu gui 。 shu pa hang dong wu 。fu bei jun you jia ke ,tou wei si zhi neng su ru jia ke zhi nei ,nai ji ke ,shou ming chang 。《li ji ·li yun 》:“lin 、feng 、gui 、long ,wei zhi si ling 。”②gui jia 。1.gu dai yong lai zhan bo de gui jia 。《li ji ·yu zao 》:“bo ren ding gui 。”(bo ren :zhan bo zhe 。)2. qin yi qian yong zuo huo bi de gui jia 。《zhou yi ·sun 》:“huo yi zhi shi peng zhi gui 。”(yi :zeng 。peng :huo bi chan wei 。wu bei yi chuan ,liang chuan yi peng 。)《shi ji ·ping zhun shu 》:“yu xia zhi bi ……huo qian ,huo bu ,huo dao ,huo gui bi 。”③guan yin 。gu dai yin zhang de niu duo zuo gui xing ,gu chen 。pan yue 《ma qian du lei 》:“ti zi shuang gui ,guan yi san mu 。”(ti :qu chu 。san mu :jia zai geng 、shou 、zu shang de xing ju 。)cao zhi 《wang zhong xuan lei 》:“jin gui zi shou ,yi zhang xun ze 。” (er )jūn pi fu dong lie 。ye zuo “jun ”。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“song ren you shan wei bu gui shou zhi yao zhe 。” (san )qiū [gui ci (cí)]han dai xi yu guo ming 。zai jin xin jiang ku che xian yi dai 。《han shu ·xi yu chuan 》:“gui ci guo wang zhi yan cheng ,qu chang an qi qian si bai ba shi li 。”

    xing :

    ①ren de ben xing 。zuo sai 《wei dou fu 》:“ren you yi tong zhi xing 。”②shi wu de ben zhi 。《sun zi ·shi 》:“mu dan zhi xing ,an ze jing ,wei ze dong 。”③xing qing ;xing ge 。liu yi qing 《shi shui xin yu ·fen juan 》:“wang lan tian xing ji 。”④sheng ming ;xing ming 。《zuo chuan · zhao gong ba nian 》:“mo bao ji xing 。”⑤shen ti 。《shi ji ·liu hou shi jia 》:“liu hou xing duo bing 。”(liu hou :zhang liang 。)

    yu :

    ①yu ben ;mo zhi 。《lun yu ·wei zheng 》:“hui ye bu yu 。”(hui :yan hui 。)liu zong yuan 《yu xi shi xu 》:“yu yi yu chu zui 。”you zhi yu ben de ren 。《lun yu · yang huo 》:“gu zhi yu ye zhi 。”(zhi :zhi lv 。)②meng bi ;qi pian 。《sun zi ·jiu de 》:“neng yu shi cu zhi er mu ,shi zhi mo zhi 。”gu yi 《guo qin lun 》:“yu shi fei xian wang zhi dao ,fan bai jia zhi yan ,yi yu qian shou 。”(qian shou :bai xing 。)③zi chen qian ci 。《shi ji ·liu jing shu sun tong lie chuan 》:“yu yi wei xiong nu bu ke ji ye 。”zhu ge liang 《chu shi biao 》:“yu yi wei gong zhong zhi shi ,shi mo da xiao ,xi yi zi zhi 。”

    ju :

    (yi )①fu ci 。1. gu ju ;zan ju 。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“han xin xie yue :‘xian sheng ju xiu yi ! wo jiang nian zhi 。’”(xiu :zhi 。nian :sai kao 。)2. jiang yao ;jiang jin 。《lie zi ·shang wen 》:“bei shan yu gong zhe ,nian ju jiu shi 。”②lian ci 。1.biao shi bing lie ,xiang dang yu “er ju ”、“bing ju ”。《lun yu ·shu er 》:“bu yi er fu ju gui ,yu wo ru fu yun 。”2.[ji ……ju ……]xiang dang yu “you ……you ……”。《sun zi bing fa ·mou gong 》:“san jun ju huo ju yi 。”3. [ju ……ju ……]biao shi xiang cheng ,xiang dang yu “yi bian ……yi bian ……”。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“shang ju nu ju xi 。”4.biao shi di jin ,xiang dang yu “kuang ju ”、“shang ju ”。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“ju bei fang zhi ren ,bu xi shui zhan 。”《meng zi ·liang hui wang shang 》:“shou xiang shi ,ju ren e (wù)zhi 。”(e :zeng e 。)(er )jū yu qi ci 。《shi jing ·zheng feng ·chu ji dong men 》:“fei wo sai ju 。”

    shan :

    ①mei hao 。zhu ge liang 《chu shi biao 》:“yi zi zou shan dao ,cha na ya yan 。”②xin de shan liang 。《meng zi ·gao zi shang 》:“ren mo you bu shan ,shui mo you bu xia 。”③ren wei hao ;zan hu 。《shi ji ·liu hou shi jia 》:“liang shu yi 《tai gong bing fa 》shui pei gong ,pei gong shan zhi 。”④qin shan ;dui ren you hao 。《guo yu ·jin yu san 》:“fu gu guo zhe ,zai qin zhong er shan lin 。”⑤ban tuo ;chu li hao 。《yan zi chun qiu ·nei pian wen shang liu 》:“guo you ju guan ,ran hou ji zheng ke shan 。”(ju :wan bei 。)⑥fu ci 。hao hao de 。《zuo chuan ·zhao gong shi san nian 》:“zi shan shi zhi 。”⑦shou xi 。wang fu zhi 《zhou yi wai chuan 》juan wu :“shi ji pin shi ,bian ji tiao li ,shan ji yong ,ding ji li 。”⑧shan chang ;shan yu 。《lun yu ·zi han 》:“fu zi xun xun ran shan you ren 。”⑨rong yi ;yi yu 。tao qian 《gan shi bu yu fu 》:“bi da ren zhi shan jiao ,nai tao lu er gui geng 。”⑩tong “shan ”。xiu zhi ;xiu zheng 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“shan dao er cang zhi 。”(11)tong “shan ”。shan shi 。《yan shi jia xun ·zhi jia 》:“shu guo zhi chu ,yuan chang zhi suo chan ;ji tun zhi shan ,shi juan zhi suo sheng 。”(chu :ji zhu 。shi :zai qiang shang zao de ji wo 。)(12)yu qi ci 。biao shi ying da huo zan shang 。《mo zi ·gong shu 》:“shan zai ,wu qing mo gong song yi 。”

    jiu :

    ①gu wei wu jiu (zhu jiu 、ju jiu 、shi jiu 、shuang jiu 、gu jiu )de zong chen 。jin wei jiu ge ke bu fen diao lei de tong chen 。《shi jing ·shao na ·que chao 》:“wei que you chao ,wei jiu ju zhi 。”(wei :zhu ci 。)②ju ji ;shou ji 。《san guo zhi ·wei shu ·wang lang chuan 》:“jiu ji zhao min ,yu ci wei tu 。”《jin shu ·dan ji long zai ji 》:“re de fan hun shu han ,dang jiu lv zong zu ,hun tong wang hua 。”(fan :tong “fan ”。)③an ding 。《guo yu ·jin yu jiu 》:“shu yue ke yi jian er jiu zhao zong hu 。”《zuo chuan ·ding gong si nian 》:“re jiu chu jing ,gan bu ting ming ?”(jing :tong “jing ”。)④du liang 。《zuo chuan ·xiang gong er shi wu nian 》:“du shan lin ,jiu sou ze 。”

    xin :

    ①xin zang 。《huai na zi ·yuan dao 》:“xin zhe ,wu zang zhi zhu ye 。”②tong chang zhi sai wei qi guan he sai xiang 、gan qing deng 。《meng zi ·gao zi shang 》:“xin zhi guan ze sai 。”《guo yu ·zhou yu shang 》:“fu min lv zhi yu xin ,er xuan zhi yu kou 。”③gua huai ;guan xin 。tang shun zhi 《yu lv wo zhou xun an shu 》:“liang gong zhe ,yi ri ju hu ji wei ,yi ri xin hu ji min zhe ye 。”(hu :yu 。)④zhong yang ;zhong xin 。liu yu xi 《dong ting qiu yue hang 》:“dong ting hu yue sheng hu xin 。”⑤xing su ming 。er shi ba su zhi yi 。《lv shi chun qiu ·ji xia 》:“ji xia zhi yue ,ri zai liu ,hun xin zhong ,dan wei zhong 。”[xin fu ]1.yao hai zhi chu 。《san guo zhi ·shu shu ·pang tong fa zheng chuan 》:“er di jia shu dao bing jin ,yi ru xin fu 。”2. qin xin de ren 。

    dun :

    ①dao jian bu feng li 。han ·gu yi 《diao qu yuan fu 》:“mo xie wei dun xi ,qian dao wei gua 。”②yu ben ;chi zhi ;ben zhuo 。zhu ge liang 《qian chu shi biao 》:“shu jie nu dun 。”《han shu ·bao xuan chuan 》:“chen xuan na dun yu ci ,bu sheng juan juan ,jin si jie er yi 。”

    mo :

    ①mei you 。gen “you ”xiang dui 。liu you 《you shan xi cun 》:“shan chong shui fu yi mo lu 。”②fu ci 。biao shi fou ding ,xiang dang yu “bu ”。《shang jun shu ·nong zhan 》:“min yi ci wei jiao ,ze su yan de mo shao ,er bing yan de ruo ye ?”③lian ci 。biao shi tiao jian ,xiang dang yu “mo lun ”、“bu lun ”。《shi jing ·lu song ·feng shui 》:“bu xiao bu da ,cong gong yu mai 。”④tong “wu ”。bu yao 。《gu shi yuan ·kong hou yin 》:“gong mo du he ,gong jing du he 。duo he er si ,dang nai gong he !”⑤fei ;bu shi 。《guan zi ·xing shi 》:“ze guo fei ji guo ,er min mo ji min ye 。”⑥yu qi ci 。yong yu yi wen gou mo ,biao shi yi wen ,xiang dang yu “fou ”。bai ju yi 《wen liu shi jiu 》:“wan lai tian yu xue ,neng yin yi bei mo ?”

    e :

    (yi )①zui guo ;zui e ;bu hao de hang wei 。yu “shan ”xiang dui 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“mo e bu cheng ,mo shan bu xian 。”②e ren ;huai ren 。《shu ·kang gao 》:“yuan e da dui (duì)。”(yuan :da 。dui :e ren 。)《xun zi ·wang zhi 》:“mo e bu dai jiao er zhu 。”③chou 。yu “mei ”xiang dui 。《han fei zi ·shui lin shang 》:“jin zi mei er wo e 。”④huai ;bu hao 。《lun yu ·li ren 》:“shi zhi yu dao ,er chi e yi e shi zhe ,wei zu yu yi ye 。”⑤xiong hen ;xiong meng 。yuan hao wen 《yu xi 》:“shan tang ye ban bei feng e ,yi dian xiang sai chou sha ren 。” (er )wù ①tao ya ;zeng hen 。《xun zi ·tian lun 》:“tian bu wei ren zhi e han ye chuo dong 。”②chi ;can kui 。《meng zi ·gao zi shang 》:“xiu e zhi xin ,yi ye 。” (san )wū dai ci 。biao shi yi wen 。xiang dang yu “zen me ”、“zen yang ”。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“wen yue :‘tian xia e hu ding ?’yue :‘ding yu yi 。’”《meng zi ·jin xin shang 》:“lu e zai ?”[e hu ]yu he chu 。《lun yu ·li ren 》:“jun zi qu ren ,e hu cheng ming ?”《xun zi ·quan xue 》:“xue e hu shi ,e hu zhong 。”