• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 漸怪耳目曠,不聞人世喧。

    “漸怪耳目曠,不聞人世喧。”詩句出處:《遊悟真寺詩一百三十韻》;是唐朝詩人白居易的作品。

    元和九年秋,八月月上弦。
    我遊悟真寺,寺在王順山。
    去山四五裡,先聞水潺湲。
    自茲舍車馬,始涉藍溪灣。
    手拄青竹杖,足蹋白石灘。
    漸怪耳目曠,不聞人世喧。
    山下望山上,初疑不可攀。
    誰知中有路,盤折通巖巔。
    一息幡竿下,再休石龕邊。
    龕間長丈餘,門戶無扃關。
    俯窺不見人,石發垂若鬟。
    驚出白蝙蝠,雙飛如雪翻。
    回首寺門望,青崖夾朱軒。
    如擘山腹開,置寺於其間。
    入門無平地,地窄虛空寬。
    房廊與臺殿,高下隨峰巒。
    巖崿無撮土,樹木多瘦堅。
    根株抱石長,屈曲蟲蛇蟠。
    松桂亂無行,四時鬱芊芊。
    枝梢裊清吹,韻若風中弦。
    日月光不透,綠陰相交延。
    幽鳥時一聲,聞之似寒蟬。
    首憩賓位亭,就坐未及安。
    須臾開北戶,萬裡明豁然。
    拂簷虹霏微,繞棟雲回旋。
    赤日間白雨,陰晴同一川。
    野綠簇草樹,眼界吞秦原。
    渭水細不見,漢陵小於拳。
    卻顧來時路,縈紆映朱欄。
    歷歷上山人,一一遙可觀。
    前對多寶塔,風鐸鳴四端。
    欒櫨與戶牖,恰恰金碧繁。
    雲昔迦葉佛,此地坐涅槃。
    至今鐵缽在,當底手跡穿。
    西開玉像殿,白佛森比肩。
    抖擻塵埃衣,禮拜冰雪顏。
    疊霜為袈裟,貫雹為華鬘。
    逼觀疑鬼功,其跡非雕鐫。
    次登觀音堂,未到聞栴檀。
    上階脫雙履,斂足升凈筵。
    六楹排玉鏡,四座敷金鈿。
    黑夜自光明,不待燈燭燃。
    眾寶互低昂,碧佩珊瑚幡。
    風來似天樂,相觸聲珊珊。
    白珠垂露凝,赤珠滴血殷。
    點綴佛髻上,合為七寶冠。
    雙瓶白琉璃,色若秋水寒。
    隔瓶見舍利,圓轉如金丹。
    玉笛何代物?天人施祗園。
    吹如秋鶴聲,可以降靈仙。
    是時秋方中,三五月正圓。
    寶堂豁三門,金魄當其前。
    月與寶相射,晶光爭鮮妍。
    照人心骨冷,竟夕不欲眠。
    曉尋南塔路,亂竹低嬋娟。
    林幽不逢人,寒蝶飛翾翾。
    山果不識名,離離夾道蕃。
    足以療饑乏,摘嘗味甘酸。
    道南藍谷神,紫傘白紙錢。
    若歲有水旱,詔使修蘋蘩。
    以地清凈故,獻奠無葷膻。
    危石疊四五,磊嵬欹且刓。
    造物者何意,堆在巖東偏。
    冷滑無人跡,苔點如花箋。
    我來登上頭,下臨不測淵。
    目眩手足掉,不敢低頭看。
    風從石下生,薄人而上摶。
    衣服似羽翮,開張欲飛騫。
    岌岌三面峰,峰尖刀劍攢。
    往往白雲過,決開露青天。
    西北日落時,夕暉紅團團。
    千裡翠屏外,走下丹砂丸。
    東南月上時,夜氣青漫漫。
    百丈碧潭底,寫出黃金盤。
    藍水色似藍,日夜長潺潺。
    周回繞山轉,下視如青環。
    或鋪為慢流,或激為奔湍。
    泓澄最深處,浮出蛟龍涎。
    側身入其中,懸磴尤險難。
    捫蘿踏橑木,下逐飲澗猿。
    雪迸起白鷺,錦跳驚紅鱣。
    歇定方盥漱,濯去支體煩。
    淺深皆洞徹,可照腦與肝。
    但愛清見底,欲尋不知源。
    東崖饒怪石,積甃蒼瑯玕。
    溫潤發於外,其間韞璵璠。
    卞和死已久,良玉多棄捐。
    或時泄光彩,夜與星月連。
    中頂最高峰,拄天青玉竿。
    (炯左換鼠)(鼠令)上不得,豈我能攀援。
    上有白蓮池,素葩覆清瀾。
    聞名不可到,處所非人寰。
    又有一片石,大如方尺磚。
    插在半壁上,其下萬仞懸。
    雲有過去師,坐得無生禪。
    號為定心石,長老世相傳。
    卻上謁仙祠,蔓草生綿綿。
    昔聞王氏子,羽化升上玄。
    其西曬藥臺,猶對芝術田。
    時復明月夜,上聞黃鶴言。
    回尋畫龍堂,二叟鬢發斑。
    想見聽法時,歡喜禮印壇。
    復歸泉窟下,化作龍蜿蜒。
    階前石孔在,欲雨生白煙。
    往有寫經僧,身靜心精專。
    感彼雲外鴿,群飛千翩翩。
    來添硯中水,去吸巖底泉。
    一日三往復,時節長不愆。
    經成號聖僧,弟子名楊難。
    誦此蓮花偈,數滿百億千。
    身壞口不壞,舌根如紅蓮。
    顱骨今不見,石函尚存焉。
    粉壁有吳畫,筆彩依舊鮮。
    素屏有褚書,墨色如新幹。
    靈境與異跡,周覽無不殫。
    一遊五晝夜,欲返仍盤桓。
    我本山中人,誤為時網牽。
    牽率使讀書,推挽令效官。
    既登文字科,又忝諫諍員。
    拙直不合時,無益同素餐。
    以此自慚惕,戚戚常寡歡。
    無成心力盡,未老形骸殘。
    今來脫簪組,始覺離憂患。
    及為山水遊,彌得縱疏頑。
    野糜斷羈絆,行走無拘攣。
    池魚放入海,一往何時還。
    身著居士衣,手把南華篇。
    終來此山住,永謝區中緣。
    我今四十餘,從此終身閑。
    若以七十期,猶得三十年。

    【註釋】:

    漸:

    (一)①水名。②漸進,逐步發展。《周易· 漸》:“鴻漸於幹。”(鴻:鴻鵠,天鵝。幹:水濱,岸邊。)③端倪,開端。蘇軾《教戰守》:“士大夫亦未嘗言兵,以為生事擾民,漸不可長。”④加重。《列子·力命》:“季梁得疾,七日大漸。”(季梁:人名。)⑤副詞。逐漸;慢慢發展。《漢書·東方朔傳》:“故淫亂之漸,其變為篡。”《徐霞客遊記·黃山遊日記》:“日漸暮,遂前其足,手向後據地,坐而下脫。”⑥次序。《史記·吳太伯世傢》:“今以漸致焉。”《宋史·河渠志二》:“禦河自懷、衛經北京,漸歷邊郡。”⑦《周易》卦名。卦形為艮下巽上。《周易·漸》:“漸,女歸吉。”⑧通“潛(qián)”。潛伏。《漢書·谷永傳》:“意豈將軍忘湛漸之義,委曲從順。”(湛chén:沉密。)⑨通“巉(chán)”。[漸漸]高峻的樣瞭。《詩經·小雅·漸漸之石》:“漸漸之石,維其高矣。” (二)jiān ①浸;沾濕。《詩經·衛風·氓》:“淇水湯(shāng)湯,漸車帷裳。”(湯湯:水勢很盛的樣子。帷裳:車上的佈幔。)②薰染,影響。《論衡·本性》:“一歲嬰兒無爭奪之心,長大之後,或漸利色,狂心悖行由此生也。”《史記·貨殖列傳》:“俗之漸民久矣。”③流入;入。《尚書·禹貢》:“東漸於海。”《法言·學行》:“滿而後漸者其水乎?”④疏導。《史記·越王勾踐世傢》:“禹之功大矣,漸九川,定九州。”⑤詐;欺詐。葉適《〈東溪先生集〉序》:“不步曲捷以漸巧取之。”(曲捷:曲線,捷徑。)《荀子·不茍》:“知則攫盜而漸,愚則毒賊而亂。”(知:智。)《韓非子·詭使》:“下漸行如此,入則亂民。”

    怪:

    ①奇異的;不常見的。《山海經·中山經》:“江水出焉,東流註於大江,其中多怪蛇。”②奇異的事物。《論語·述而》:“子不語怪、力、亂、神。”又特指傳說中的妖怪。宋之問《龍目灘》:“巨石潛山怪,深篁(huǎng )隱洞仙。”(潛:藏。篁:竹林。)③認為奇怪;覺得奇怪。《史記·管晏列傳》:“晏子怪而問之。”④責怪;責備。《荀子·正論》:“今世俗之為說者,不怪朱、象而非堯、舜,豈不甚矣哉?”《後漢書·張衡傳》:“京師學者咸怪其無征。”

    耳:

    ①耳朵。人和動物的聽覺器官。《韓非子·十過》:“謀出二君之口而入臣之耳,人莫之知也。”②用耳聽,聽說。歐陽修《瀧(shuāng)岡阡表》:“吾耳熟焉,故能詳也。”③語氣詞。1. 表示限止。相當於“罷瞭”。《論語·陽貨》:“前言戲之耳。”2. 表示肯定。相當於“矣”。《史記·刺客列傳》:“且吾所為者極難耳。”《史記·陳涉世傢》:“此教我先威眾耳。”

    目:

    ①眼睛。《荀子·勸學》:“目不能兩視而明。”②觀看;註視。《史記·陳涉世傢》:“卒中往往語,皆指目陳勝。”③以目示意;遞眼色。《史記·項羽本紀》:“范增數目項王。”④看法。方孝孺《答王秀才書》:“俾世俗易心改目,以勉其遠且大者。”⑤眼力;目光。魏征《述懷》:“既傷千裡目,還驚九折魂。”(九折:指道路崎嶇。)孟棨《本事詩·崔護》:“彼此目註者久之。”⑥網眼。劉知幾《史通·敘事》:“捕高鳥者張其萬置(jū),而獲之者由於一目。”(置:捕鳥獸的網。)⑦名目;條目。《梁書·殷鈞傳》:“又受詔料檢西省法書古籍,別為品目。”(省:官署名。)元稹《批宰臣請上尊號第二表》:“百吏雖存,官業多曠;萬目雖設,紀律未張。”⑧標題。《北史·儒林傳上·孫惠蔚》:“惠蔚既入東觀,見典籍未周……或文壞字誤,謬爛相屬,卷目雖多,全定者少。”(東觀:指宮中藏書、著書之處。謬爛:錯誤雜亂。屬:連接。)又目錄。韓愈《上張仆射書》:“有小吏持院中故事節目十餘事來示愈。”⑨頭領。《明史·陳金傳》:“賊覘(chān)諸要害無守者,乃悉所有賂目兵,乘暮遁去。”(覘:窺視。目兵:兵卒中的小頭目。)⑩品評;看待。《世說新語·賞譽》:“世目周侯,嶷如斷山。”(11)列;行列。文天祥《指南錄後序》:“北驅予並往,而不在使者之目。”[目前]1. 眼前。王鰲《震澤長語·文章》:“《禹貢》敘山水脈絡原委,如在目前。”2. 當前;現在。《閱微草堂筆記·灤陽消夏錄二》:“許之,則禍在後日;不許,則禍在目前。”

    曠:

    ①明朗;光明。《易林·明夷之恒》:“曠然大通,復更生活。”②空闊。王安石《遊褒禪山記》:“其下平曠,有泉側出。”袁枚《祭妹文》:“羊山曠渺,南望原隰,西望棲霞,風雨晨昏,羈魂有伴,當不孤寂。”陶潛《桃花源記》:“土地平曠,屋舍儼然。”(儼然:整齊。)特指寬闊之處。張說《嶽州山城》:“東曠迎朝邑,西樓引夕陰。”③開朗;曠達。《後漢書· 竇融傳》:“曠若發矇。”(發矇:使瞎子睜開眼。)范仲淹《嶽陽樓記》:“登斯樓也,則有心曠神怡,寵辱偕忘。”(偕:一並。)④間隔。孟浩然《傢園臥疾畢太祝曜見尋》:“伏枕舊遊曠,笙簧勞夢思。”⑤荒廢。《呂氏春秋·無義》:“以義動,則無壙事矣。”《續資治通鑒·宋真宗大中祥符九年》:“川陜長吏、監押、巡檢有曠弛者代之。”(長吏:縣吏中的位尊者。)又耽擱。昭梿《嘯亭雜錄·佟襄毅伯》:“自公故後,日漸廢弛,至有侍衛曠班,累日不至。”⑥空缺。黃宗羲《原君》:“許由、務光所以曠後世而不聞也。”⑦無配偶的成年男女。《三國志· 魏書·杜畿傳附杜恕》:“今者,外有伺隙之寇,內有貧曠之民。”⑧久遠;遙遠。《後漢書·朱雋傳》:“皆曠年歷載,乃能克敵。”薛福成《合肥蘇氏族譜·序》:“攀追先民於曠遠之世,於實無征,於義無取。”

    不:

    (一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    聞:

    (一)①聽見。《韓非子·十過》:“先聞此聲者,其國必削。”②聽說。《韓詩外傳》卷七:“吾聞君子不食鱺(lǐ)魚。”③使上級聽到;報告上級。《韓非子·五蠹》:“令尹誅而楚奸不上聞。”④見聞;知識。《史記·儒林列傳序》:“小吏淺聞,不能究宣,無以明佈諭下。”⑤聞名。李白《贈孟浩然》:“風流天下聞。”⑥領會;掌握。韓愈《師說》:“聞道有先後,術業有專攻。”⑦嗅。《韓非子·十過》:“共王駕而自往,入其幄中,聞酒臭而還。” (二)wèn 名聲;聲譽。《論語·子罕》:“四十、五十而無聞焉,斯亦不足畏也已。”

    世:

    ①古代稱三十年為一世。《論語 · 子路》:“如有王者,必世而後仁。”(仁:仁政成功。)②世代;父子相繼為一世。《戰國策·趙策四》:“今三世以前,至於趙之為趙。”③繼承。《公羊傳·昭公三十一年》:“大夫之義不得世。”④一代又一代;世代相承的。《漢書·樓護傳》:“父世醫也,護少隨父為醫長安。”⑤傢世;世系。《呂氏春秋·知化》:“殘其國,絕其世。”⑥人的一生;一輩子。王羲之《蘭亭集序》:“夫人之相與,俯仰一世。”(相與:交往。俯仰:生活。)⑦時代;朝代。陶潛《桃花源記》:“問今是何世,乃不知有漢,無論魏晉。”⑧人世;世界。《荀子·議兵》:“此世之所以亂也。”⑨當時的。《鹽鐵論·論儒》:“孟軻守舊術,不知世務。”


  • 渐怪耳目旷,不闻人世喧。

    “渐怪耳目旷,不闻人世喧。”诗句出处:《游悟真寺诗一百三十韵》;是唐朝诗人白居易的作品。

    元和九年秋,八月月上弦。
    我游悟真寺,寺在王顺山。
    去山四五里,先闻水潺湲。
    自兹舍车马,始涉蓝溪湾。
    手拄青竹杖,足蹋白石滩。
    渐怪耳目旷,不闻人世喧。
    山下望山上,初疑不可攀。
    谁知中有路,盘折通岩巅。
    一息幡竿下,再休石龛边。
    龛间长丈余,门户无扃关。
    俯窥不见人,石发垂若鬟。
    惊出白蝙蝠,双飞如雪翻。
    回首寺门望,青崖夹朱轩。
    如擘山腹开,置寺于其间。
    入门无平地,地窄虚空宽。
    房廊与台殿,高下随峰峦。
    岩崿无撮土,树木多瘦坚。
    根株抱石长,屈曲虫蛇蟠。
    松桂乱无行,四时郁芊芊。
    枝梢袅清吹,韵若风中弦。
    日月光不透,绿阴相交延。
    幽鸟时一声,闻之似寒蝉。
    首憩宾位亭,就坐未及安。
    须臾开北户,万里明豁然。
    拂檐虹霏微,绕栋云回旋。
    赤日间白雨,阴晴同一川。
    野绿簇草树,眼界吞秦原。
    渭水细不见,汉陵小于拳。
    却顾来时路,萦纡映朱栏。
    历历上山人,一一遥可观。
    前对多宝塔,风铎鸣四端。
    栾栌与户牖,恰恰金碧繁。
    云昔迦叶佛,此地坐涅槃。
    至今铁钵在,当底手迹穿。
    西开玉像殿,白佛森比肩。
    抖擞尘埃衣,礼拜冰雪颜。
    叠霜为袈裟,贯雹为华鬘。
    逼观疑鬼功,其迹非雕镌。
    次登观音堂,未到闻栴檀。
    上阶脱双履,敛足升净筵。
    六楹排玉镜,四座敷金钿。
    黑夜自光明,不待灯烛燃。
    众宝互低昂,碧佩珊瑚幡。
    风来似天乐,相触声珊珊。
    白珠垂露凝,赤珠滴血殷。
    点缀佛髻上,合为七宝冠。
    双瓶白琉璃,色若秋水寒。
    隔瓶见舍利,圆转如金丹。
    玉笛何代物?天人施祗园。
    吹如秋鹤声,可以降灵仙。
    是时秋方中,三五月正圆。
    宝堂豁三门,金魄当其前。
    月与宝相射,晶光争鲜妍。
    照人心骨冷,竟夕不欲眠。
    晓寻南塔路,乱竹低婵娟。
    林幽不逢人,寒蝶飞翾翾。
    山果不识名,离离夹道蕃。
    足以疗饥乏,摘尝味甘酸。
    道南蓝谷神,紫伞白纸钱。
    若岁有水旱,诏使修苹蘩。
    以地清净故,献奠无荤膻。
    危石叠四五,磊嵬欹且刓。
    造物者何意,堆在岩东偏。
    冷滑无人迹,苔点如花笺。
    我来登上头,下临不测渊。
    目眩手足掉,不敢低头看。
    风从石下生,薄人而上抟。
    衣服似羽翮,开张欲飞骞。
    岌岌三面峰,峰尖刀剑攒。
    往往白云过,决开露青天。
    西北日落时,夕晖红团团。
    千里翠屏外,走下丹砂丸。
    东南月上时,夜气青漫漫。
    百丈碧潭底,写出黄金盘。
    蓝水色似蓝,日夜长潺潺。
    周回绕山转,下视如青环。
    或铺为慢流,或激为奔湍。
    泓澄最深处,浮出蛟龙涎。
    侧身入其中,悬磴尤险难。
    扪萝踏橑木,下逐饮涧猿。
    雪迸起白鹭,锦跳惊红鳣。
    歇定方盥漱,濯去支体烦。
    浅深皆洞彻,可照脑与肝。
    但爱清见底,欲寻不知源。
    东崖饶怪石,积甃苍琅玕。
    温润发于外,其间韫玙璠。
    卞和死已久,良玉多弃捐。
    或时泄光彩,夜与星月连。
    中顶最高峰,拄天青玉竿。
    (炯左换鼠)(鼠令)上不得,岂我能攀援。
    上有白莲池,素葩覆清澜。
    闻名不可到,处所非人寰。
    又有一片石,大如方尺砖。
    插在半壁上,其下万仞悬。
    云有过去师,坐得无生禅。
    号为定心石,长老世相传。
    却上谒仙祠,蔓草生绵绵。
    昔闻王氏子,羽化升上玄。
    其西晒药台,犹对芝术田。
    时复明月夜,上闻黄鹤言。
    回寻画龙堂,二叟鬓发斑。
    想见听法时,欢喜礼印坛。
    复归泉窟下,化作龙蜿蜒。
    阶前石孔在,欲雨生白烟。
    往有写经僧,身静心精专。
    感彼云外鸽,群飞千翩翩。
    来添砚中水,去吸岩底泉。
    一日三往复,时节长不愆。
    经成号圣僧,弟子名杨难。
    诵此莲花偈,数满百亿千。
    身坏口不坏,舌根如红莲。
    颅骨今不见,石函尚存焉。
    粉壁有吴画,笔彩依旧鲜。
    素屏有褚书,墨色如新干。
    灵境与异迹,周览无不殚。
    一游五昼夜,欲返仍盘桓。
    我本山中人,误为时网牵。
    牵率使读书,推挽令效官。
    既登文字科,又忝谏诤员。
    拙直不合时,无益同素餐。
    以此自惭惕,戚戚常寡欢。
    无成心力尽,未老形骸残。
    今来脱簪组,始觉离忧患。
    及为山水游,弥得纵疏顽。
    野糜断羁绊,行走无拘挛。
    池鱼放入海,一往何时还。
    身著居士衣,手把南华篇。
    终来此山住,永谢区中缘。
    我今四十余,从此终身闲。
    若以七十期,犹得三十年。

    【注释】:

    渐:

    (一)①水名。②渐进,逐步发展。《周易· 渐》:“鸿渐于干。”(鸿:鸿鹄,天鹅。干:水滨,岸边。)③端倪,开端。苏轼《教战守》:“士大夫亦未尝言兵,以为生事扰民,渐不可长。”④加重。《列子·力命》:“季梁得疾,七日大渐。”(季梁:人名。)⑤副词。逐渐;慢慢发展。《汉书·东方朔传》:“故淫乱之渐,其变为篡。”《徐霞客游记·黄山游日记》:“日渐暮,遂前其足,手向后据地,坐而下脱。”⑥次序。《史记·吴太伯世家》:“今以渐致焉。”《宋史·河渠志二》:“御河自怀、卫经北京,渐历边郡。”⑦《周易》卦名。卦形为艮下巽上。《周易·渐》:“渐,女归吉。”⑧通“潜(qián)”。潜伏。《汉书·谷永传》:“意岂将军忘湛渐之义,委曲从顺。”(湛chén:沉密。)⑨通“巉(chán)”。[渐渐]高峻的样了。《诗经·小雅·渐渐之石》:“渐渐之石,维其高矣。” (二)jiān ①浸;沾湿。《诗经·卫风·氓》:“淇水汤(shāng)汤,渐车帷裳。”(汤汤:水势很盛的样子。帷裳:车上的布幔。)②薰染,影响。《论衡·本性》:“一岁婴儿无争夺之心,长大之后,或渐利色,狂心悖行由此生也。”《史记·货殖列传》:“俗之渐民久矣。”③流入;入。《尚书·禹贡》:“东渐于海。”《法言·学行》:“满而后渐者其水乎?”④疏导。《史记·越王勾践世家》:“禹之功大矣,渐九川,定九州。”⑤诈;欺诈。叶适《〈东溪先生集〉序》:“不步曲捷以渐巧取之。”(曲捷:曲线,捷径。)《荀子·不苟》:“知则攫盗而渐,愚则毒贼而乱。”(知:智。)《韩非子·诡使》:“下渐行如此,入则乱民。”

    怪:

    ①奇异的;不常见的。《山海经·中山经》:“江水出焉,东流注于大江,其中多怪蛇。”②奇异的事物。《论语·述而》:“子不语怪、力、乱、神。”又特指传说中的妖怪。宋之问《龙目滩》:“巨石潜山怪,深篁(huǎng )隐洞仙。”(潜:藏。篁:竹林。)③认为奇怪;觉得奇怪。《史记·管晏列传》:“晏子怪而问之。”④责怪;责备。《荀子·正论》:“今世俗之为说者,不怪朱、象而非尧、舜,岂不甚矣哉?”《后汉书·张衡传》:“京师学者咸怪其无征。”

    耳:

    ①耳朵。人和动物的听觉器官。《韩非子·十过》:“谋出二君之口而入臣之耳,人莫之知也。”②用耳听,听说。欧阳修《泷(shuāng)冈阡表》:“吾耳熟焉,故能详也。”③语气词。1. 表示限止。相当于“罢了”。《论语·阳货》:“前言戏之耳。”2. 表示肯定。相当于“矣”。《史记·刺客列传》:“且吾所为者极难耳。”《史记·陈涉世家》:“此教我先威众耳。”

    目:

    ①眼睛。《荀子·劝学》:“目不能两视而明。”②观看;注视。《史记·陈涉世家》:“卒中往往语,皆指目陈胜。”③以目示意;递眼色。《史记·项羽本纪》:“范增数目项王。”④看法。方孝孺《答王秀才书》:“俾世俗易心改目,以勉其远且大者。”⑤眼力;目光。魏征《述怀》:“既伤千里目,还惊九折魂。”(九折:指道路崎岖。)孟棨《本事诗·崔护》:“彼此目注者久之。”⑥网眼。刘知几《史通·叙事》:“捕高鸟者张其万置(jū),而获之者由于一目。”(置:捕鸟兽的网。)⑦名目;条目。《梁书·殷钧传》:“又受诏料检西省法书古籍,别为品目。”(省:官署名。)元稹《批宰臣请上尊号第二表》:“百吏虽存,官业多旷;万目虽设,纪律未张。”⑧标题。《北史·儒林传上·孙惠蔚》:“惠蔚既入东观,见典籍未周……或文坏字误,谬烂相属,卷目虽多,全定者少。”(东观:指宫中藏书、著书之处。谬烂:错误杂乱。属:连接。)又目录。韩愈《上张仆射书》:“有小吏持院中故事节目十余事来示愈。”⑨头领。《明史·陈金传》:“贼觇(chān)诸要害无守者,乃悉所有赂目兵,乘暮遁去。”(觇:窥视。目兵:兵卒中的小头目。)⑩品评;看待。《世说新语·赏誉》:“世目周侯,嶷如断山。”(11)列;行列。文天祥《指南录后序》:“北驱予并往,而不在使者之目。”[目前]1. 眼前。王鳌《震泽长语·文章》:“《禹贡》叙山水脉络原委,如在目前。”2. 当前;现在。《阅微草堂笔记·滦阳消夏录二》:“许之,则祸在后日;不许,则祸在目前。”

    旷:

    ①明朗;光明。《易林·明夷之恒》:“旷然大通,复更生活。”②空阔。王安石《游褒禅山记》:“其下平旷,有泉侧出。”袁枚《祭妹文》:“羊山旷渺,南望原隰,西望栖霞,风雨晨昏,羁魂有伴,当不孤寂。”陶潜《桃花源记》:“土地平旷,屋舍俨然。”(俨然:整齐。)特指宽阔之处。张说《岳州山城》:“东旷迎朝邑,西楼引夕阴。”③开朗;旷达。《后汉书· 窦融传》:“旷若发矇。”(发矇:使瞎子睁开眼。)范仲淹《岳阳楼记》:“登斯楼也,则有心旷神怡,宠辱偕忘。”(偕:一并。)④间隔。孟浩然《家园卧疾毕太祝曜见寻》:“伏枕旧游旷,笙簧劳梦思。”⑤荒废。《吕氏春秋·无义》:“以义动,则无圹事矣。”《续资治通鉴·宋真宗大中祥符九年》:“川陕长吏、监押、巡检有旷弛者代之。”(长吏:县吏中的位尊者。)又耽搁。昭梿《啸亭杂录·佟襄毅伯》:“自公故后,日渐废弛,至有侍卫旷班,累日不至。”⑥空缺。黄宗羲《原君》:“许由、务光所以旷后世而不闻也。”⑦无配偶的成年男女。《三国志· 魏书·杜畿传附杜恕》:“今者,外有伺隙之寇,内有贫旷之民。”⑧久远;遥远。《后汉书·朱雋传》:“皆旷年历载,乃能克敌。”薛福成《合肥苏氏族谱·序》:“攀追先民于旷远之世,于实无征,于义无取。”

    不:

    (一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    闻:

    (一)①听见。《韩非子·十过》:“先闻此声者,其国必削。”②听说。《韩诗外传》卷七:“吾闻君子不食鲡(lǐ)鱼。”③使上级听到;报告上级。《韩非子·五蠹》:“令尹诛而楚奸不上闻。”④见闻;知识。《史记·儒林列传序》:“小吏浅闻,不能究宣,无以明布谕下。”⑤闻名。李白《赠孟浩然》:“风流天下闻。”⑥领会;掌握。韩愈《师说》:“闻道有先后,术业有专攻。”⑦嗅。《韩非子·十过》:“共王驾而自往,入其幄中,闻酒臭而还。” (二)wèn 名声;声誉。《论语·子罕》:“四十、五十而无闻焉,斯亦不足畏也已。”

    世:

    ①古代称三十年为一世。《论语 · 子路》:“如有王者,必世而后仁。”(仁:仁政成功。)②世代;父子相继为一世。《战国策·赵策四》:“今三世以前,至于赵之为赵。”③继承。《公羊传·昭公三十一年》:“大夫之义不得世。”④一代又一代;世代相承的。《汉书·楼护传》:“父世医也,护少随父为医长安。”⑤家世;世系。《吕氏春秋·知化》:“残其国,绝其世。”⑥人的一生;一辈子。王羲之《兰亭集序》:“夫人之相与,俯仰一世。”(相与:交往。俯仰:生活。)⑦时代;朝代。陶潜《桃花源记》:“问今是何世,乃不知有汉,无论魏晋。”⑧人世;世界。《荀子·议兵》:“此世之所以乱也。”⑨当时的。《盐铁论·论儒》:“孟轲守旧术,不知世务。”


  • jian guai er mu kuang ,bu wen ren shi xuan 。

    “jian guai er mu kuang ,bu wen ren shi xuan 。”shi gou chu chu :《you wu zhen si shi yi bai san shi yun 》;shi tang chao shi ren bai ju yi de zuo pin 。

    yuan he jiu nian qiu ,ba yue yue shang xian 。
    wo you wu zhen si ,si zai wang shun shan 。
    qu shan si wu li ,xian wen shui chan yuan 。
    zi ci she che ma ,shi she lan xi wan 。
    shou zhu qing zhu zhang ,zu ta bai dan tan 。
    jian guai er mu kuang ,bu wen ren shi xuan 。
    shan xia wang shan shang ,chu yi bu ke pan 。
    shei zhi zhong you lu ,pan she tong yan dian 。
    yi xi fan gan xia ,zai xiu dan kan bian 。
    kan jian chang zhang yu ,men hu mo jiong guan 。
    fu kui bu jian ren ,dan fa chui re huan 。
    jing chu bai bian fu ,shuang fei ru xue fan 。
    hui shou si men wang ,qing ya ga zhu xuan 。
    ru bo shan fu kai ,zhi si yu ji jian 。
    ru men mo ping de ,de zhai xu kong kuan 。
    fang lang yu tai dian ,gao xia sui feng luan 。
    yan e mo cuo tu ,shu mu duo shou jian 。
    gen zhu bao dan chang ,qu qu chong she pan 。
    song gui luan mo hang ,si shi yu qian qian 。
    zhi sao niao qing chui ,yun re feng zhong xian 。
    ri yue guang bu tou ,lu yin xiang jiao yan 。
    you diao shi yi sheng ,wen zhi shi han chan 。
    shou qi bin wei ting ,jiu zuo wei ji an 。
    xu yu kai bei hu ,mo li ming hua ran 。
    bi yan hong fei wei ,rao dong yun hui xuan 。
    chi ri jian bai yu ,yin qing tong yi chuan 。
    ye lu cu cao shu ,yan jie tun qin yuan 。
    wei shui xi bu jian ,han ling xiao yu quan 。
    que gu lai shi lu ,ying yu ying zhu lan 。
    li li shang shan ren ,yi yi yao ke guan 。
    qian dui duo bao da ,feng duo ming si duan 。
    luan lu yu hu you ,qia qia jin bi fan 。
    yun xi jia xie fo ,ci de zuo nie 槃。
    zhi jin tie bo zai ,dang de shou ji chuan 。
    xi kai yu xiang dian ,bai fo sen bi jian 。
    dou sou chen ai yi ,li bai bing xue yan 。
    die shuang wei jia sha ,guan bao wei hua man 。
    bi guan yi gui gong ,ji ji fei diao juan 。
    ci deng guan yin tang ,wei dao wen zhan tan 。
    shang jie tuo shuang lv ,lian zu sheng jing yan 。
    liu ying pai yu jing ,si zuo fu jin dian 。
    hei ye zi guang ming ,bu dai deng zhu ran 。
    zhong bao hu di ang ,bi pei shan hu fan 。
    feng lai shi tian le ,xiang chu sheng shan shan 。
    bai zhu chui lou ning ,chi zhu di xie yan 。
    dian chuo fo ji shang ,ge wei qi bao guan 。
    shuang ping bai liu li ,se re qiu shui han 。
    ge ping jian she li ,yuan zhuai ru jin dan 。
    yu di he dai wu ?tian ren shi zhi yuan 。
    chui ru qiu he sheng ,ke yi jiang ling xian 。
    shi shi qiu fang zhong ,san wu yue zheng yuan 。
    bao tang hua san men ,jin bo dang ji qian 。
    yue yu bao xiang she ,jing guang zheng xian yan 。
    zhao ren xin gu leng ,jing xi bu yu mian 。
    xiao xun na da lu ,luan zhu di chan juan 。
    lin you bu feng ren ,han die fei xuan xuan 。
    shan guo bu shi ming ,li li ga dao fan 。
    zu yi liao ji fa ,zhai chang wei gan suan 。
    dao na lan gu shen ,zi san bai zhi qian 。
    re sui you shui han ,zhao shi xiu ping fan 。
    yi de qing jing gu ,suo dian mo hun shan 。
    wei dan die si wu ,lei wei ji ju wan 。
    zao wu zhe he yi ,dui zai yan dong pian 。
    leng hua mo ren ji ,tai dian ru hua jian 。
    wo lai deng shang tou ,xia lin bu ce yuan 。
    mu xuan shou zu diao ,bu gan di tou kan 。
    feng cong dan xia sheng ,bao ren er shang tuan 。
    yi fu shi yu he ,kai zhang yu fei jian 。
    ji ji san mian feng ,feng jian dao jian cuan 。
    wang wang bai yun guo ,jue kai lou qing tian 。
    xi bei ri la shi ,xi hui gong tuan tuan 。
    qian li cui bing wai ,zou xia dan sha wan 。
    dong na yue shang shi ,ye qi qing man man 。
    bai zhang bi tan de ,xie chu huang jin pan 。
    lan shui se shi lan ,ri ye chang chan chan 。
    zhou hui rao shan zhuai ,xia shi ru qing huan 。
    huo pu wei man liu ,huo ji wei ben tuan 。
    hong cheng zui shen chu ,fu chu jiao long xian 。
    ce shen ru ji zhong ,xuan deng you xian nan 。
    men luo ta lao mu ,xia zhu yin jian yuan 。
    xue beng qi bai lu ,jin tiao jing gong shan 。
    xie ding fang guan shu ,zhuo qu zhi ti fan 。
    jian shen jie dong che ,ke zhao nao yu gan 。
    dan ai qing jian de ,yu xun bu zhi yuan 。
    dong ya rao guai dan ,ji zhou cang lang gan 。
    wen run fa yu wai ,ji jian yun yu fan 。
    bian he si yi jiu ,liang yu duo qi juan 。
    huo shi xie guang cai ,ye yu xing yue lian 。
    zhong ding zui gao feng ,zhu tian qing yu gan 。
    (jiong zuo huan shu )(shu ling )shang bu de ,qi wo neng pan yuan 。
    shang you bai lian chi ,su pa fu qing lan 。
    wen ming bu ke dao ,chu suo fei ren huan 。
    you you yi pian dan ,da ru fang che zhuan 。
    cha zai ban bi shang ,ji xia mo ren xuan 。
    yun you guo qu shi ,zuo de mo sheng chan 。
    hao wei ding xin dan ,chang lao shi xiang chuan 。
    que shang ye xian ci ,man cao sheng mian mian 。
    xi wen wang shi zi ,yu hua sheng shang xuan 。
    ji xi shai yao tai ,you dui zhi shu tian 。
    shi fu ming yue ye ,shang wen huang he yan 。
    hui xun hua long tang ,er sou bin fa ban 。
    xiang jian ting fa shi ,huan xi li yin tan 。
    fu gui quan ku xia ,hua zuo long wan yan 。
    jie qian dan kong zai ,yu yu sheng bai yan 。
    wang you xie jing seng ,shen jing xin jing zhuan 。
    gan bi yun wai ge ,qun fei qian pian pian 。
    lai tian yan zhong shui ,qu xi yan de quan 。
    yi ri san wang fu ,shi jie chang bu qian 。
    jing cheng hao sheng seng ,di zi ming yang nan 。
    song ci lian hua ji ,shu man bai yi qian 。
    shen huai kou bu huai ,she gen ru gong lian 。
    lu gu jin bu jian ,dan han shang cun yan 。
    fen bi you wu hua ,bi cai yi jiu xian 。
    su bing you chu shu ,mo se ru xin gan 。
    ling jing yu yi ji ,zhou lan mo bu dan 。
    yi you wu zhou ye ,yu fan reng pan huan 。
    wo ben shan zhong ren ,wu wei shi wang qian 。
    qian lv shi dou shu ,tui wan ling xiao guan 。
    ji deng wen zi ke ,you tian jian zheng yuan 。
    zhuo zhi bu ge shi ,mo yi tong su can 。
    yi ci zi can ti ,qi qi chang gua huan 。
    mo cheng xin li jin ,wei lao xing hai can 。
    jin lai tuo zan zu ,shi jiao li you huan 。
    ji wei shan shui you ,mi de zong shu wan 。
    ye mei duan ji ban ,hang zou mo ju luan 。
    chi yu fang ru hai ,yi wang he shi hai 。
    shen zhe ju shi yi ,shou ba na hua pian 。
    zhong lai ci shan zhu ,yong xie ou zhong yuan 。
    wo jin si shi yu ,cong ci zhong shen xian 。
    re yi qi shi ji ,you de san shi nian 。

    【zhu shi 】:

    jian :

    (yi )①shui ming 。②jian jin ,zhu bu fa zhan 。《zhou yi · jian 》:“hong jian yu gan 。”(hong :hong gu ,tian e 。gan :shui bin ,an bian 。)③duan ni ,kai duan 。su shi 《jiao zhan shou 》:“shi da fu yi wei chang yan bing ,yi wei sheng shi rao min ,jian bu ke chang 。”④jia chong 。《lie zi ·li ming 》:“ji liang de ji ,qi ri da jian 。”(ji liang :ren ming 。)⑤fu ci 。zhu jian ;man man fa zhan 。《han shu ·dong fang shuo chuan 》:“gu yin luan zhi jian ,ji bian wei cuan 。”《xu xia ke you ji ·huang shan you ri ji 》:“ri jian mu ,sui qian ji zu ,shou xiang hou ju de ,zuo er xia tuo 。”⑥ci xu 。《shi ji ·wu tai bai shi jia 》:“jin yi jian zhi yan 。”《song shi ·he qu zhi er 》:“yu he zi huai 、wei jing bei jing ,jian li bian jun 。”⑦《zhou yi 》gua ming 。gua xing wei gen xia xun shang 。《zhou yi ·jian 》:“jian ,nv gui ji 。”⑧tong “qian (qián)”。qian fu 。《han shu ·gu yong chuan 》:“yi qi jiang jun wang zhan jian zhi yi ,wei qu cong shun 。”(zhan chén:chen mi 。)⑨tong “chan (chán)”。[jian jian ]gao jun de yang le 。《shi jing ·xiao ya ·jian jian zhi dan 》:“jian jian zhi dan ,wei ji gao yi 。” (er )jiān ①jin ;zhan shi 。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“qi shui shang (shāng)shang ,jian che wei chang 。”(shang shang :shui shi hen cheng de yang zi 。wei chang :che shang de bu man 。)②xun ran ,ying xiang 。《lun heng ·ben xing 》:“yi sui ying er mo zheng duo zhi xin ,chang da zhi hou ,huo jian li se ,kuang xin bei hang you ci sheng ye 。”《shi ji ·huo shi lie chuan 》:“su zhi jian min jiu yi 。”③liu ru ;ru 。《shang shu ·yu gong 》:“dong jian yu hai 。”《fa yan ·xue hang 》:“man er hou jian zhe ji shui hu ?”④shu dao 。《shi ji ·yue wang gou jian shi jia 》:“yu zhi gong da yi ,jian jiu chuan ,ding jiu zhou 。”⑤zha ;qi zha 。xie kuo 《〈dong xi xian sheng ji 〉xu 》:“bu bu qu jie yi jian qiao qu zhi 。”(qu jie :qu xian ,jie jing 。)《xun zi ·bu gou 》:“zhi ze jue dao er jian ,yu ze du zei er luan 。”(zhi :zhi 。)《han fei zi ·gui shi 》:“xia jian hang ru ci ,ru ze luan min 。”

    guai :

    ①ji yi de ;bu chang jian de 。《shan hai jing ·zhong shan jing 》:“jiang shui chu yan ,dong liu zhu yu da jiang ,ji zhong duo guai she 。”②ji yi de shi wu 。《lun yu ·shu er 》:“zi bu yu guai 、li 、luan 、shen 。”you te zhi chuan shui zhong de yao guai 。song zhi wen 《long mu tan 》:“ju dan qian shan guai ,shen huang (huǎng )yin dong xian 。”(qian :cang 。huang :zhu lin 。)③ren wei ji guai ;jiao de ji guai 。《shi ji ·guan yan lie chuan 》:“yan zi guai er wen zhi 。”④ze guai ;ze bei 。《xun zi ·zheng lun 》:“jin shi su zhi wei shui zhe ,bu guai zhu 、xiang er fei yao 、shun ,qi bu shen yi zai ?”《hou han shu ·zhang heng chuan 》:“jing shi xue zhe xian guai ji mo zheng 。”

    er :

    ①er duo 。ren he dong wu de ting jiao qi guan 。《han fei zi ·shi guo 》:“mou chu er jun zhi kou er ru chen zhi er ,ren mo zhi zhi ye 。”②yong er ting ,ting shui 。ou yang xiu 《long (shuāng)gang qian biao 》:“wu er shou yan ,gu neng xiang ye 。”③yu qi ci 。1. biao shi xian zhi 。xiang dang yu “ba le ”。《lun yu ·yang huo 》:“qian yan hu zhi er 。”2. biao shi ken ding 。xiang dang yu “yi ”。《shi ji ·ci ke lie chuan 》:“ju wu suo wei zhe ji nan er 。”《shi ji ·chen she shi jia 》:“ci jiao wo xian wei zhong er 。”

    mu :

    ①yan jing 。《xun zi ·quan xue 》:“mu bu neng liang shi er ming 。”②guan kan ;zhu shi 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“cu zhong wang wang yu ,jie zhi mu chen sheng 。”③yi mu shi yi ;di yan se 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“fan zeng shu mu xiang wang 。”④kan fa 。fang xiao ru 《da wang xiu cai shu 》:“bi shi su yi xin gai mu ,yi mian ji yuan ju da zhe 。”⑤yan li ;mu guang 。wei zheng 《shu huai 》:“ji shang qian li mu ,hai jing jiu she hun 。”(jiu she :zhi dao lu qi qu 。)meng qi 《ben shi shi ·cui hu 》:“bi ci mu zhu zhe jiu zhi 。”⑥wang yan 。liu zhi ji 《shi tong ·xu shi 》:“bu gao diao zhe zhang ji mo zhi (jū),er huo zhi zhe you yu yi mu 。”(zhi :bu diao shou de wang 。)⑦ming mu ;tiao mu 。《liang shu ·yan jun chuan 》:“you shou zhao liao jian xi sheng fa shu gu ji ,bie wei pin mu 。”(sheng :guan shu ming 。)yuan zhen 《pi zai chen qing shang zun hao di er biao 》:“bai li sui cun ,guan ye duo kuang ;mo mu sui she ,ji lv wei zhang 。”⑧biao ti 。《bei shi ·ru lin chuan shang ·sun hui wei 》:“hui wei ji ru dong guan ,jian dian ji wei zhou ……huo wen huai zi wu ,miu lan xiang shu ,juan mu sui duo ,quan ding zhe shao 。”(dong guan :zhi gong zhong cang shu 、zhe shu zhi chu 。miu lan :cuo wu za luan 。shu :lian jie 。)you mu lu 。han yu 《shang zhang pu she shu 》:“you xiao li chi yuan zhong gu shi jie mu shi yu shi lai shi yu 。”⑨tou ling 。《ming shi ·chen jin chuan 》:“zei chan (chān)zhu yao hai mo shou zhe ,nai xi suo you lu mu bing ,cheng mu dun qu 。”(chan :kui shi 。mu bing :bing cu zhong de xiao tou mu 。)⑩pin ping ;kan dai 。《shi shui xin yu ·shang yu 》:“shi mu zhou hou ,yi ru duan shan 。”(11)lie ;hang lie 。wen tian xiang 《zhi na lu hou xu 》:“bei qu yu bing wang ,er bu zai shi zhe zhi mu 。”[mu qian ]1. yan qian 。wang ao 《zhen ze chang yu ·wen zhang 》:“《yu gong 》xu shan shui mai lao yuan wei ,ru zai mu qian 。”2. dang qian ;xian zai 。《yue wei cao tang bi ji ·luan yang xiao xia lu er 》:“hu zhi ,ze huo zai hou ri ;bu hu ,ze huo zai mu qian 。”

    kuang :

    ①ming lang ;guang ming 。《yi lin ·ming yi zhi heng 》:“kuang ran da tong ,fu geng sheng huo 。”②kong kuo 。wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“ji xia ping kuang ,you quan ce chu 。”yuan mei 《ji mei wen 》:“yang shan kuang miao ,na wang yuan xi ,xi wang qi xia ,feng yu chen hun ,ji hun you ban ,dang bu gu ji 。”tao qian 《tao hua yuan ji 》:“tu de ping kuang ,wu she yan ran 。”(yan ran :zheng ji 。)te zhi kuan kuo zhi chu 。zhang shui 《yue zhou shan cheng 》:“dong kuang ying chao yi ,xi lou yin xi yin 。”③kai lang ;kuang da 。《hou han shu · dou rong chuan 》:“kuang re fa 矇。”(fa 矇:shi xia zi zheng kai yan 。)fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“deng si lou ye ,ze you xin kuang shen yi ,chong ru xie wang 。”(xie :yi bing 。)④jian ge 。meng hao ran 《jia yuan wo ji bi tai zhu yao jian xun 》:“fu zhen jiu you kuang ,sheng huang lao meng sai 。”⑤huang fei 。《lv shi chun qiu ·mo yi 》:“yi yi dong ,ze mo kuang shi yi 。”《xu zi zhi tong jian ·song zhen zong da zhong xiang fu jiu nian 》:“chuan shan chang li 、jian ya 、xun jian you kuang chi zhe dai zhi 。”(chang li :xian li zhong de wei zun zhe 。)you dan ge 。zhao lian 《xiao ting za lu ·tong xiang yi bai 》:“zi gong gu hou ,ri jian fei chi ,zhi you shi wei kuang ban ,lei ri bu zhi 。”⑥kong que 。huang zong xi 《yuan jun 》:“hu you 、wu guang suo yi kuang hou shi er bu wen ye 。”⑦mo pei ou de cheng nian nan nv 。《san guo zhi · wei shu ·du ji chuan fu du shu 》:“jin zhe ,wai you ci xi zhi kou ,nei you pin kuang zhi min 。”⑧jiu yuan ;yao yuan 。《hou han shu ·zhu 雋chuan 》:“jie kuang nian li zai ,nai neng ke di 。”xue fu cheng 《ge fei su shi zu pu ·xu 》:“pan zhui xian min yu kuang yuan zhi shi ,yu shi mo zheng ,yu yi mo qu 。”

    bu :

    (yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)

    wen :

    (yi )①ting jian 。《han fei zi ·shi guo 》:“xian wen ci sheng zhe ,ji guo bi xiao 。”②ting shui 。《han shi wai chuan 》juan qi :“wu wen jun zi bu shi li (lǐ)yu 。”③shi shang ji ting dao ;bao gao shang ji 。《han fei zi ·wu du 》:“ling yin zhu er chu jian bu shang wen 。”④jian wen ;zhi shi 。《shi ji ·ru lin lie chuan xu 》:“xiao li jian wen ,bu neng jiu xuan ,mo yi ming bu yu xia 。”⑤wen ming 。li bai 《zeng meng hao ran 》:“feng liu tian xia wen 。”⑥ling hui ;zhang wo 。han yu 《shi shui 》:“wen dao you xian hou ,shu ye you zhuan gong 。”⑦xiu 。《han fei zi ·shi guo 》:“gong wang jia er zi wang ,ru ji wo zhong ,wen jiu chou er hai 。” (er )wèn ming sheng ;sheng yu 。《lun yu ·zi han 》:“si shi 、wu shi er mo wen yan ,si yi bu zu wei ye yi 。”

    shi :

    ①gu dai chen san shi nian wei yi shi 。《lun yu · zi lu 》:“ru you wang zhe ,bi shi er hou ren 。”(ren :ren zheng cheng gong 。)②shi dai ;fu zi xiang ji wei yi shi 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“jin san shi yi qian ,zhi yu zhao zhi wei zhao 。”③ji cheng 。《gong yang chuan ·zhao gong san shi yi nian 》:“da fu zhi yi bu de shi 。”④yi dai you yi dai ;shi dai xiang cheng de 。《han shu ·lou hu chuan 》:“fu shi yi ye ,hu shao sui fu wei yi chang an 。”⑤jia shi ;shi ji 。《lv shi chun qiu ·zhi hua 》:“can ji guo ,jue ji shi 。”⑥ren de yi sheng ;yi bei zi 。wang xi zhi 《lan ting ji xu 》:“fu ren zhi xiang yu ,fu yang yi shi 。”(xiang yu :jiao wang 。fu yang :sheng huo 。)⑦shi dai ;chao dai 。tao qian 《tao hua yuan ji 》:“wen jin shi he shi ,nai bu zhi you han ,mo lun wei jin 。”⑧ren shi ;shi jie 。《xun zi ·yi bing 》:“ci shi zhi suo yi luan ye 。”⑨dang shi de 。《yan tie lun ·lun ru 》:“meng ke shou jiu shu ,bu zhi shi wu 。”