• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 巖巒鳥不過,冰雪馬堪遲。

    “巖巒鳥不過,冰雪馬堪遲。”詩句出處:《使青夷軍入居庸三首》;是唐朝詩人高適的作品。

    匹馬行將久,征途去轉難。不知邊地別,隻訝客衣單。
    溪冷泉聲苦,山空木葉幹。莫言關塞極,雲雪尚漫漫。
    古鎮青山口,寒風落日時。巖巒鳥不過,冰雪馬堪遲。
    出塞應無策,還傢賴有期。東山足松桂,歸去結茅茨。
    登頓驅征騎,棲遲愧寶刀。遠行今若此,微祿果徒勞。
    絕坂水連下,群峰雲共高。自堪成白首,何事一青袍。

    【註釋】:

    巖:

    ①崖岸,水邊高地或山崖。《後漢書·丁鴻傳》:“夫壞崖破巖之水,源自涓涓。”(涓涓:細流。)司馬相如《上林賦》:“批巖沖擁。”(批:擊。擁:山崖彎曲處。)②山巖,泛指高山。《水經註·江水》:“重巖疊嶂,隱天蔽日。”③山峰。許渾《行次虎頭巖酬路中丞》:“樟亭去已遠,來虎頭巖。”④山中洞穴;巖洞。杜甫《西枝村尋置草堂地夜宿贊公土室》:“盛論巖中趣。”⑤險峻;險要。《左傳·隱公元年》:“制,巖邑也。”[巖巖]山石堆積的樣子。《詩經·小雅·節南山》:“節彼南山,維石巖巖。”(節:高峻的樣子。維:語氣詞。)

    巒:

    ①指小而尖的山。張衡《西京賦》:“陵巒超壑。”(陵:登。)②指狹長而連綿起伏的山脊。陸雲《失題六章》之一:“登彼修巒。”(修:長。)杜牧《過華清宮絕句》之三:“風過重巒下笑聲。”

    不:

    (一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    過:

    (一)①經過;走過。《韓非子·外儲說左上》:“乘白馬而過關。”《史記·高祖本紀》:“西過高陽。”(高陽:地名)。②過去。杜甫《阻雨不得歸瀼西甘林》:“三伏適已過,驕陽化為霖。”(適:恰好。霖:甘雨。)③超過;勝出。《左傳·隱公元年》:“大都不過參國之一。”(參國之一:國都的三分之 一。)④過分。張居正《答馬總兵》:“一切事體,不必過慮。”⑤探訪;拜訪。《史記·魏公子列傳》:“臣有客在市屠中,願枉車騎過之。”⑥過錯;犯錯誤。《左傳·宣公二年》:“過而能改,善莫大焉。”《論語·學而》:“過則勿憚改。”⑦量詞。遍;次。陸雲《與兄平原書》:“前後讀兄文一再過。” (二)guō 古國名。在今山東省掖縣北。《左傳·襄公四年》:“(寒浞)處澆於過,處豷於戈。” (三)huò 通“禍”。《墨子·魯問》:“故大國之攻小國也,是交相賊也,過必反於國。”

    雪:

    ①雪。《史記·秦始皇本紀》:“大雨雪,深二尺五寸。”②下雪。《晉書·五行志》:“飛騎大將軍車嬴王騰自並州遷鎮鄴,行次真定時,久大雪。”③揩拭。杜甫《丈八溝納涼》詩:“佳人雪藕絲。”④洗除;洗刷。李白《獨漉篇》:“國恥未雪,何由成名?”⑤白色。李白《將進酒》:“君不見高堂明鏡悲白發,朝如青絲暮如雪。”

    堪:

    ①承受得起。《左傳·隱公元年》:“今京不度,非制也。君將不堪。”《後漢書·朱俊傳》:“副相國,非臣所堪也。”嵇康《與山巨源絕交書》:“吾直性狹中,多所不堪,偶與足下相知耳。”(狹中:心地狹窄。)②可以;能夠。《尚書·多方》:“惟爾多方,罔堪顧之。”陸遊《書憤》:“出師一表真名世,千載誰堪伯仲間?”(誰堪伯仲:伯仲,比喻不相上下。即誰能夠相比。)

    遲:

    (一)①徐行。《詩經·邶風·谷風》:“行道遲遲,中心有違。”(中心:心中。違:不順心。)②緩慢。賈誼《新書·大政》:“自古至於今,與民為仇者,有遲有速,而民必勝之。”《莊子·養生主》:“吾見其難為,怵(chù)然為戒,視為止,行為遲。”(怵然:恐懼的樣子。)③晚。《金史·食貨志》:“地寒,稼穡遲熟。”④猶豫。白居易《琵琶行》:“尋聲暗問彈者誰,琵琶聲停欲語遲。”⑤魯鈍。《三國志·吳書·孫奐傳》:“初吾憂其遲鈍,今治軍,諸將少能及者,吾無憂矣。”⑥長久。歐陽修《蘇氏文集序》:“遲久而不相及。”[遲明]黎明;破曉。曹唐《望九華寄池陽杜員外》:“戴月早辭三秀館,遲明初識九華峰。”[遲遲]1.緩慢的樣子。白居易《長恨歌》:“遲遲鐘鼓初長夜,耿耿星河欲曙天。”2.從容不迫的樣子。《禮記·孔子閑居》:“無聲之樂,氣志不違;無體之禮,威儀遲遲。”3.遲疑不前的樣子。范曄《後漢書·鄧彪等傳論》:“統之方軌易因,險途難禦,故昔人明慎於所受之分,遲遲於歧路之間也。”[遲暮]1.暮年。比喻衰老。屈原《離騷》:“惟草木之零落兮,恐美人之遲暮。”2.徐緩。鮑照《舞鶴賦》:“颯沓矜顧,遷延遲暮。”(颯沓:群飛的樣子。)[遲日]1.日子久。《商君書·君臣》:“遲日曠久、積勞私門者得。”2.春日。杜甫《絕句二首》之一:“遲日江山麗,春風花草香。” (二)zhì等待。《後漢書·章帝紀》:“朕思遲直士,側席異聞。”(思:思念。側席:不正坐,以待賢者。異聞:新的學說見解。)


  • 岩峦鸟不过,冰雪马堪迟。

    “岩峦鸟不过,冰雪马堪迟。”诗句出处:《使青夷军入居庸三首》;是唐朝诗人高适的作品。

    匹马行将久,征途去转难。不知边地别,只讶客衣单。
    溪冷泉声苦,山空木叶干。莫言关塞极,云雪尚漫漫。
    古镇青山口,寒风落日时。岩峦鸟不过,冰雪马堪迟。
    出塞应无策,还家赖有期。东山足松桂,归去结茅茨。
    登顿驱征骑,栖迟愧宝刀。远行今若此,微禄果徒劳。
    绝坂水连下,群峰云共高。自堪成白首,何事一青袍。

    【注释】:

    岩:

    ①崖岸,水边高地或山崖。《后汉书·丁鸿传》:“夫坏崖破岩之水,源自涓涓。”(涓涓:细流。)司马相如《上林赋》:“批岩冲拥。”(批:击。拥:山崖弯曲处。)②山岩,泛指高山。《水经注·江水》:“重岩叠嶂,隐天蔽日。”③山峰。许浑《行次虎头岩酬路中丞》:“樟亭去已远,来虎头岩。”④山中洞穴;岩洞。杜甫《西枝村寻置草堂地夜宿赞公土室》:“盛论岩中趣。”⑤险峻;险要。《左传·隐公元年》:“制,岩邑也。”[岩岩]山石堆积的样子。《诗经·小雅·节南山》:“节彼南山,维石岩岩。”(节:高峻的样子。维:语气词。)

    峦:

    ①指小而尖的山。张衡《西京赋》:“陵峦超壑。”(陵:登。)②指狭长而连绵起伏的山脊。陆云《失题六章》之一:“登彼修峦。”(修:长。)杜牧《过华清宫绝句》之三:“风过重峦下笑声。”

    不:

    (一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    过:

    (一)①经过;走过。《韩非子·外储说左上》:“乘白马而过关。”《史记·高祖本纪》:“西过高阳。”(高阳:地名)。②过去。杜甫《阻雨不得归瀼西甘林》:“三伏适已过,骄阳化为霖。”(适:恰好。霖:甘雨。)③超过;胜出。《左传·隐公元年》:“大都不过参国之一。”(参国之一:国都的三分之 一。)④过分。张居正《答马总兵》:“一切事体,不必过虑。”⑤探访;拜访。《史记·魏公子列传》:“臣有客在市屠中,愿枉车骑过之。”⑥过错;犯错误。《左传·宣公二年》:“过而能改,善莫大焉。”《论语·学而》:“过则勿惮改。”⑦量词。遍;次。陆云《与兄平原书》:“前后读兄文一再过。” (二)guō 古国名。在今山东省掖县北。《左传·襄公四年》:“(寒浞)处浇于过,处豷于戈。” (三)huò 通“祸”。《墨子·鲁问》:“故大国之攻小国也,是交相贼也,过必反于国。”

    雪:

    ①雪。《史记·秦始皇本纪》:“大雨雪,深二尺五寸。”②下雪。《晋书·五行志》:“飞骑大将军车嬴王腾自并州迁镇邺,行次真定时,久大雪。”③揩拭。杜甫《丈八沟纳凉》诗:“佳人雪藕丝。”④洗除;洗刷。李白《独漉篇》:“国耻未雪,何由成名?”⑤白色。李白《将进酒》:“君不见高堂明镜悲白发,朝如青丝暮如雪。”

    堪:

    ①承受得起。《左传·隐公元年》:“今京不度,非制也。君将不堪。”《后汉书·朱俊传》:“副相国,非臣所堪也。”嵇康《与山巨源绝交书》:“吾直性狭中,多所不堪,偶与足下相知耳。”(狭中:心地狭窄。)②可以;能够。《尚书·多方》:“惟尔多方,罔堪顾之。”陆游《书愤》:“出师一表真名世,千载谁堪伯仲间?”(谁堪伯仲:伯仲,比喻不相上下。即谁能够相比。)

    迟:

    (一)①徐行。《诗经·邶风·谷风》:“行道迟迟,中心有违。”(中心:心中。违:不顺心。)②缓慢。贾谊《新书·大政》:“自古至于今,与民为仇者,有迟有速,而民必胜之。”《庄子·养生主》:“吾见其难为,怵(chù)然为戒,视为止,行为迟。”(怵然:恐惧的样子。)③晚。《金史·食货志》:“地寒,稼穑迟熟。”④犹豫。白居易《琵琶行》:“寻声暗问弹者谁,琵琶声停欲语迟。”⑤鲁钝。《三国志·吴书·孙奂传》:“初吾忧其迟钝,今治军,诸将少能及者,吾无忧矣。”⑥长久。欧阳修《苏氏文集序》:“迟久而不相及。”[迟明]黎明;破晓。曹唐《望九华寄池阳杜员外》:“戴月早辞三秀馆,迟明初识九华峰。”[迟迟]1.缓慢的样子。白居易《长恨歌》:“迟迟钟鼓初长夜,耿耿星河欲曙天。”2.从容不迫的样子。《礼记·孔子闲居》:“无声之乐,气志不违;无体之礼,威仪迟迟。”3.迟疑不前的样子。范晔《后汉书·邓彪等传论》:“统之方轨易因,险途难御,故昔人明慎于所受之分,迟迟于歧路之间也。”[迟暮]1.暮年。比喻衰老。屈原《离骚》:“惟草木之零落兮,恐美人之迟暮。”2.徐缓。鲍照《舞鹤赋》:“飒沓矜顾,迁延迟暮。”(飒沓:群飞的样子。)[迟日]1.日子久。《商君书·君臣》:“迟日旷久、积劳私门者得。”2.春日。杜甫《绝句二首》之一:“迟日江山丽,春风花草香。” (二)zhì等待。《后汉书·章帝纪》:“朕思迟直士,侧席异闻。”(思:思念。侧席:不正坐,以待贤者。异闻:新的学说见解。)


  • yan luan diao bu guo ,bing xue ma kan chi 。

    “yan luan diao bu guo ,bing xue ma kan chi 。”shi gou chu chu :《shi qing yi jun ru ju yong san shou 》;shi tang chao shi ren gao kuo de zuo pin 。

    pi ma hang jiang jiu ,zheng tu qu zhuai nan 。bu zhi bian de bie ,zhi ya ke yi chan 。
    xi leng quan sheng ku ,shan kong mu xie gan 。mo yan guan sai ji ,yun xue shang man man 。
    gu zhen qing shan kou ,han feng la ri shi 。yan luan diao bu guo ,bing xue ma kan chi 。
    chu sai ying mo ce ,hai jia lai you ji 。dong shan zu song gui ,gui qu jie mao ci 。
    deng du qu zheng ji ,qi chi kui bao dao 。yuan hang jin re ci ,wei lu guo tu lao 。
    jue ban shui lian xia ,qun feng yun gong gao 。zi kan cheng bai shou ,he shi yi qing pao 。

    【zhu shi 】:

    yan :

    ①ya an ,shui bian gao de huo shan ya 。《hou han shu ·ding hong chuan 》:“fu huai ya po yan zhi shui ,yuan zi juan juan 。”(juan juan :xi liu 。)si ma xiang ru 《shang lin fu 》:“pi yan chong yong 。”(pi :ji 。yong :shan ya wan qu chu 。)②shan yan ,fan zhi gao shan 。《shui jing zhu ·jiang shui 》:“chong yan die zhang ,yin tian bi ri 。”③shan feng 。hu hun 《hang ci hu tou yan chou lu zhong cheng 》:“zhang ting qu yi yuan ,lai hu tou yan 。”④shan zhong dong xue ;yan dong 。du fu 《xi zhi cun xun zhi cao tang de ye su zan gong tu shi 》:“cheng lun yan zhong qu 。”⑤xian jun ;xian yao 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“zhi ,yan yi ye 。”[yan yan ]shan dan dui ji de yang zi 。《shi jing ·xiao ya ·jie na shan 》:“jie bi na shan ,wei dan yan yan 。”(jie :gao jun de yang zi 。wei :yu qi ci 。)

    luan :

    ①zhi xiao er jian de shan 。zhang heng 《xi jing fu 》:“ling luan chao he 。”(ling :deng 。)②zhi xia chang er lian mian qi fu de shan ji 。liu yun 《shi ti liu zhang 》zhi yi :“deng bi xiu luan 。”(xiu :chang 。)du mu 《guo hua qing gong jue gou 》zhi san :“feng guo chong luan xia xiao sheng 。”

    bu :

    (yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)

    guo :

    (yi )①jing guo ;zou guo 。《han fei zi ·wai chu shui zuo shang 》:“cheng bai ma er guo guan 。”《shi ji ·gao zu ben ji 》:“xi guo gao yang 。”(gao yang :de ming )。②guo qu 。du fu 《zu yu bu de gui rang xi gan lin 》:“san fu kuo yi guo ,jiao yang hua wei lin 。”(kuo :qia hao 。lin :gan yu 。)③chao guo ;sheng chu 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“da dou bu guo can guo zhi yi 。”(can guo zhi yi :guo dou de san fen zhi yi 。)④guo fen 。zhang ju zheng 《da ma zong bing 》:“yi qie shi ti ,bu bi guo lv 。”⑤tan fang ;bai fang 。《shi ji ·wei gong zi lie chuan 》:“chen you ke zai shi tu zhong ,yuan wang che ji guo zhi 。”⑥guo cuo ;fan cuo wu 。《zuo chuan ·xuan gong er nian 》:“guo er neng gai ,shan mo da yan 。”《lun yu ·xue er 》:“guo ze wu dan gai 。”⑦liang ci 。bian ;ci 。liu yun 《yu xiong ping yuan shu 》:“qian hou dou xiong wen yi zai guo 。” (er )guō gu guo ming 。zai jin shan dong sheng ye xian bei 。《zuo chuan ·xiang gong si nian 》:“(han zhuo )chu jiao yu guo ,chu yi yu ge 。” (san )huò tong “huo ”。《mo zi ·lu wen 》:“gu da guo zhi gong xiao guo ye ,shi jiao xiang zei ye ,guo bi fan yu guo 。”

    xue :

    ①xue 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“da yu xue ,shen er che wu cun 。”②xia xue 。《jin shu ·wu hang zhi 》:“fei ji da jiang jun che ying wang teng zi bing zhou qian zhen ye ,hang ci zhen ding shi ,jiu da xue 。”③kai shi 。du fu 《zhang ba gou na liang 》shi :“jia ren xue ou si 。”④xi chu ;xi shua 。li bai 《du lu pian 》:“guo chi wei xue ,he you cheng ming ?”⑤bai se 。li bai 《jiang jin jiu 》:“jun bu jian gao tang ming jing bei bai fa ,chao ru qing si mu ru xue 。”

    kan :

    ①cheng shou de qi 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“jin jing bu du ,fei zhi ye 。jun jiang bu kan 。”《hou han shu ·zhu jun chuan 》:“fu xiang guo ,fei chen suo kan ye 。”ji kang 《yu shan ju yuan jue jiao shu 》:“wu zhi xing xia zhong ,duo suo bu kan ,ou yu zu xia xiang zhi er 。”(xia zhong :xin de xia zhai 。)②ke yi ;neng gou 。《shang shu ·duo fang 》:“wei er duo fang ,wang kan gu zhi 。”liu you 《shu fen 》:“chu shi yi biao zhen ming shi ,qian zai shei kan bai zhong jian ?”(shei kan bai zhong :bai zhong ,bi yu bu xiang shang xia 。ji shei neng gou xiang bi 。)

    chi :

    (yi )①xu hang 。《shi jing ·bei feng ·gu feng 》:“hang dao chi chi ,zhong xin you wei 。”(zhong xin :xin zhong 。wei :bu shun xin 。)②huan man 。gu yi 《xin shu ·da zheng 》:“zi gu zhi yu jin ,yu min wei chou zhe ,you chi you su ,er min bi sheng zhi 。”《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“wu jian ji nan wei ,chu (chù)ran wei jie ,shi wei zhi ,hang wei chi 。”(chu ran :kong ju de yang zi 。)③wan 。《jin shi ·shi huo zhi 》:“de han ,jia se chi shou 。”④you yu 。bai ju yi 《pi pa hang 》:“xun sheng an wen dan zhe shei ,pi pa sheng ting yu yu chi 。”⑤lu dun 。《san guo zhi ·wu shu ·sun huan chuan 》:“chu wu you ji chi dun ,jin zhi jun ,zhu jiang shao neng ji zhe ,wu mo you yi 。”⑥chang jiu 。ou yang xiu 《su shi wen ji xu 》:“chi jiu er bu xiang ji 。”[chi ming ]li ming ;po xiao 。cao tang 《wang jiu hua ji chi yang du yuan wai 》:“dai yue zao ci san xiu guan ,chi ming chu shi jiu hua feng 。”[chi chi ]1.huan man de yang zi 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“chi chi zhong gu chu chang ye ,geng geng xing he yu shu tian 。”2.cong rong bu pai de yang zi 。《li ji ·kong zi xian ju 》:“mo sheng zhi le ,qi zhi bu wei ;mo ti zhi li ,wei yi chi chi 。”3.chi yi bu qian de yang zi 。fan ye 《hou han shu ·deng biao deng chuan lun 》:“tong zhi fang gui yi yin ,xian tu nan yu ,gu xi ren ming shen yu suo shou zhi fen ,chi chi yu qi lu zhi jian ye 。”[chi mu ]1.mu nian 。bi yu cui lao 。qu yuan 《li sao 》:“wei cao mu zhi ling la xi ,kong mei ren zhi chi mu 。”2.xu huan 。bao zhao 《wu he fu 》:“sa da jin gu ,qian yan chi mu 。”(sa da :qun fei de yang zi 。)[chi ri ]1.ri zi jiu 。《shang jun shu ·jun chen 》:“chi ri kuang jiu 、ji lao si men zhe de 。”2.chun ri 。du fu 《jue gou er shou 》zhi yi :“chi ri jiang shan li ,chun feng hua cao xiang 。” (er )zhìdeng dai 。《hou han shu ·zhang di ji 》:“zhen sai chi zhi shi ,ce xi yi wen 。”(sai :sai nian 。ce xi :bu zheng zuo ,yi dai xian zhe 。yi wen :xin de xue shui jian jie 。)