• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 相公謂禦史,勞子去自巡。

    “相公謂禦史,勞子去自巡。”詩句出處:《酬裴十七功曹巡府西驛途中見寄》;是唐朝詩人韓愈的作品。

    相公罷論道,聿至活東人。禦史坐言事,作吏府中塵。
    遂令河南治,今古無儔倫。四海日富庶,道途隘蹄輪。
    府西三百裡,候館同魚鱗。相公謂禦史,勞子去自巡。
    是時山水秋,光景何鮮新。哀鴻鳴清耳,宿霧褰高旻。
    遺我行旅詩,軒軒有風神。譬如黃金盤,照耀荊璞真。
    我來亦已幸,事賢友其仁。持竿洛水側,孤坐屢窮辰。
    多才自勞苦,無用隻因循。辭免期匪遠,行行及山春。

    【註釋】:

    相:

    (一)①互相;相互。《左傳·隱公元年》:“不及黃泉,無相見也。”②遞相;一方對另一方有所動作。《呂氏春秋·疑似》:“為高葆禱於璐,置鼓其上,遠近相聞。”③質地;實質。劉峻《辯命論》:“昔之玉質金相,英髦秀達,皆擯斥於當年,韞(yùn)奇才而莫用。”(髦:俊傑。韞:藏。)[相對]相向。元稹《與李十二夜飲》:“寒夜燈前賴酒壺,與君相對興(xìng)猶孤。”(二)xiàng ①察看;仔細看。《詩經·大雅·公劉》:“相其陰陽,觀其流泉。”②占視。迷信者看外形而斷定人與事的吉兇禍福。《荀子·非相》:“相人之形狀顏色,而知其吉兇妖祥。”③相貌;形貌。《荀子·非相》:“形相雖善而心術惡。”④輔佐;扶助。《論語·季氏》:“今由與求也,相夫子。”⑤官名。1. 輔佐君主掌管國事的最高官吏。《史記·魏世傢》:“傢貧則思良妻,國亂則思賢相。”2.漢代另指諸侯國的實際執政者,地位相當於郡太守。《後漢書·張衡傳》:“永和初,出為河間相。”又使為相。《續資治通鑒長編·宋仁宗至和二年》:“帝新相文彥博、富弼,意甚自得。”⑥司儀贊禮者。《淮南子·主術》:“口能言而行人稱辭,足能行而相者先導。”(行人:古時的外交官。)⑦選擇。王實甫《西廂記》第五本第四折:“自古相女配夫,新狀元花生滿路。”

    公:

    ①公正;公平。《呂氏春秋·去私》:“外舉不避仇,內舉不避親,祈黃羊可謂公矣。”②公共的;公傢的。陳亮《上孝宗皇帝第三書》:“二聖北狩之痛,蓋國傢之大恥而天下之公憤也。”③公然;公開地。賈誼《論積貯疏》:“殘賊公行,莫之或止。”(殘賊:害。)④公傢,與“私”相對。《詩經·豳風· 七月》:“獻豜於公。”⑤通“功”。功勞。《詩經·小雅·六月》:“薄伐玁狁,以奏膚公。”⑥古代五等爵的第一等。《孟子·萬章下》:“天子一位,公一位,侯一位,伯一位,子、男同一位。”又為諸侯的通稱。《禮記·喪服大記》:“公之喪,大夫俟練,士卒哭而歸。”(練:喪服。)⑦古代朝廷官階的第一級。《漢書·百官公卿表上》:“太師、太傅、太保,是為三公。”後泛指朝中職掌權者。李白《行路難》:“漢朝公卿忌賈生。”⑧對男子的敬稱。《史記·陳涉世傢》:“公等遇雨,皆以失期,失期當斬。”⑨舊稱親屬中的尊長。1.稱祖父。《呂氏春秋·異用》:“孔子之弟子從遠方來者,孔子荷(hè)杖而問之曰:‘子之公不有恙乎?’搏杖而揖之,問曰:‘子之父母不有恙乎?’”(搏杖:扶杖。)2. 稱父親。《戰國策·魏策一》:“將行,其子陳應止其公之行。”3.稱丈夫之父。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“奉事循公姥,進止敢自專?”(循:順從。姥:婆婆。)⑩稱雄性的禽獸。《齊民要術·作醬法》:“母蟹臍大,圓,竟服下,公蟹狹而長。”

    謂:

    ①評論。《論語·公冶長》:“子謂子賤,君子哉若人。”②告訴;對……說。《左傳·僖公三十二年》:“公使謂之曰。”③說。《戰國策·秦策二》:“此乃公孫衍之所謂也。”④叫做;稱為。《孫子兵法·虛實》:“能因敵變化而取勝者,謂之神。”⑤認為;以為。王安石《上皇帝萬言書》:“竊謂在位之人才不足。”⑥通“為”。因為。《漢書·王嘉傳》:“丞相豈兒女子邪?何謂咀藥而死?”⑦圍困。《論語·子罕》:“子謂於匡。”

    禦:

    (一)①駕馭車馬。《論語·為政》:“樊遲禦。”(樊遲:孔子的弟子。)《莊子·達生》:“桓公田於澤,管仲禦。”②駕馭車馬的人。《左傳·襄公十八年》:“其禦追喜以戈殺犬於門中。”③駕馭;控制。賈誼《過秦論》:“振長策而禦宇內。”④統治;治理。《晏子春秋·內篇諫下二十四》:“禮者,所以禦民也。”《國語·周語上》:“百官禦事。”⑤侍奉;陪侍。《商君書·更法》:“公孫鞅、甘龍、杜摯三大夫禦於君。”⑥進獻;多指侍奉君主。《詩經·小雅·吉日》:“以禦賓客,且以酌醴。”(醴:酒。)⑦用;使用。曹植《洛神賦》:“鉛華弗禦。”(鉛華:脂粉。)⑧古代凡與帝王有關的事物,均冠以“禦”字作為敬稱。⑨抵禦;防禦。後作“禦”。《詩經·邶風· 谷風》:“亦以禦冬。” (二)yà(訝)。迎。《詩經·召南·鵲巢》:“之子於歸,百兩禦之。”

    史:

    ①史官。 掌管書籍和負責記載史事的官。《左傳·宣公二年》:“董狐,古之良史也。”②歷史;史書。《莊子·天下》:“舊法世傳之史,尚多有之。”③古代圖書分類法中的第二部,又稱乙部,專門收集各種體裁的史書。④虛浮;文辭繁多。《儀禮·聘禮》:“辭多則史,少則不達。”⑤《史記》的簡稱。高適《遇盧明府有贈》:“胸懷豁清夜,《史》《漢》如流泉。”(《漢》:指《漢書》。流泉:形容文字如泉水湧出。)

    勞:

    (一)①勞動;勞作。《論語·為政》:“有事弟子服其勞。”又勞動者或勞動力的簡稱。②勞苦;操勞。《左傳·僖公三十二年》:“師勞力竭。”③功勞;功績。《貞觀政要·擇要》:“賞當其勞,無功者自退。”④費;煩。《詩經·邶風·燕燕》:“瞻望弗及,實勞我心。”⑤慰勞;慰問。《儀禮·覲禮》:“(侯氏)北而立,王勞之。”司馬遷《報任安書》:“然陵一呼勞軍,士無不起。” (二)lào 通“耢”。一種耙地的農具。賈思勰《齊民要術·耕田》:“春耕尋手勞。”

    子:

    ①孩子,兼指男女。《詩經·豳風· 七月》:“同我婦子,饁彼南畝。”(饁yè:送飯。南畝:指田地。)②兒子或女兒。《戰國策·趙策四》:“丈夫亦愛憐其少子乎?”此指兒子。《韓非子·說林上》:“衛人嫁其子。”此指女兒。③人的通稱,或指男;或指女。《詩經·邶風·匏有苦葉》:“招招舟子,人涉印否?”(涉:過河。印āng:我。)《周南·桃夭》:“之子於歸,宜其室傢。”(之:此。歸:出嫁。)④尊稱,多指男子。《詩經·衛風·氓》:“匪我愆期,子無良媒。”(匪:非。愆qiān:錯,誤。)⑤動物的卵或幼小的動物。《詩經·小雅·小宛》:“螟嶺有子,蜾蠃負之。”(螟蛉mínglíng:一種吃禾心的害蟲。蜾蠃guǒluǒ:細腰蜂。)《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”⑥植物的果實或種子。劉義慶《世說新語·雅量》:“樹在道邊而多子,此必苦李。”李紳《憫農》之一:“春種一粒粟,秋收萬顆子。”⑦古代五等爵位的第四等。《禮記·王制》:“王者之制祿爵:公、侯、伯、子、男凡五等。”⑧地支的第一位,常與天幹相配以紀日、紀年。《春秋 · 桓公十八年》:“夏四月丙子,公薨於齊。”韓愈《息國夫人墓志銘》:“元和七年甲子,日南至,以疾卒。”(元和:唐憲宗年號。日南至:指夏至。)又指十二時辰之一,即子時,自夜十一時至次日晨一時。⑨利息。《史記·貨殖列傳》:“子貸金錢千貫。”

    去:

    (一)①離開。《詩經·魏風·碩鼠》:“逝將去女,適彼樂土。”②距離。《谷梁傳·莊公三十二年》:“梁丘在曹邾之間,去齊八百裡。”③失去;失掉。孟雲卿《悲哉行》:“孤兒去慈親,遠客喪主人。”周亮工《書影》卷一:“郡縣守巡各至,問所失,吏部曰:‘吾傢無一物,獨去破氈具一床耳。’”④除去;舍棄;丟棄。《左傳·隱公六年》:“見惡,如農夫之務去草焉。”韓愈《與孟尚書書》:“何有去聖人之道,舍先王之法,而從夷狄之教,以求福利也。”⑤婉稱去世;死亡。古詩《孤兒行》:“居生不樂,不如早去,下從地下黃泉。”⑥往;到。辛棄疾《摸魚兒》:“休去倚危欄,斜陽正在、煙柳斷腸處。”⑦過去的;從前的。《新語·至德》:“斯乃去事之戒,來事之師也。”⑧助詞。用於形容詞後,相當於“啊”、“瞭”。白居易《鹽商婦》:“綠鬟富去金釵多,皓腕肥來銀釧窄。”(綠鬟:比喻女子烏黑的發髻。)⑨去聲。漢語四聲之一。⑩往;到……去。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“卿可去成婚。”李白《與史郎中飲聽黃鶴樓上吹笛》:“一為遷客去長沙,西望長安不見傢。”(遷客:被貶謫到外地的官員。)(11)通“驅”。驅逐。《左傳·僖公十五年》:“三去之馀,獲其雄狐。” (二)jǔ 收藏。《左傳·昭公十九年》:“紡焉以度而去之。”(紡線搓繩量瞭城墻的高度然後收藏起來。)《史記·周本紀》:“龍亡而漦在,櫝而去之。”(漦lí:涎沫。櫝dú:放在木匣中。)這個意義後來寫作“弆”。

    自:

    ①自己。《詩經·大雅·文王》:“永言配命,自求多福。”(言:通“焉”。配命:合乎天命。)《老子》:“知人者智,自知者明。”②親自。宋濂《送東陽馬生序》:“每假借於藏書之傢,手自筆錄,計日以還。”《史記·蕭相國世傢》:“高祖自將。”③自然。《史記·李將軍列傳》:“諺曰:‘桃李無言,下自成蹊。’”(蹊:小徑;小路。)④介詞。1.從。《孟子·滕文公上》:“有為神農之言者許行,自楚之滕。”(神農:傳說為古代造耒耜、興農業的帝王。許行:當時的農學傢。)《論語·學而》:“有朋自遠方來。”2. 由於。《史記·屈原賈生列傳》:“屈平之作《離騷》,蓋自怨生也。”《漢書·灌夫傳》:“侯自我得之,自我捐之,無所恨。”⑤連詞。表示假設。可譯為假如。《左傳·成公十六年》:“唯聖人能內外無患,自非聖人,外寧必有內憂。”⑥連詞。表示假設的讓步。可譯為即使。《漢書·高祖紀下》:“高祖不修文學,而性明達,好謀能聽,自監門戍卒,見之如舊。”又《杜周傳》:“自京師不曉,況於遠方?”

    巡:

    ①巡視;巡行。《史記·秦始皇本經》:“三十有七年,親巡天下。”②量詞。多用於飲酒。《左傳·桓公十二年》:“使伯嘉諜之,三巡數之。”


  • 相公谓御史,劳子去自巡。

    “相公谓御史,劳子去自巡。”诗句出处:《酬裴十七功曹巡府西驿途中见寄》;是唐朝诗人韩愈的作品。

    相公罢论道,聿至活东人。御史坐言事,作吏府中尘。
    遂令河南治,今古无俦伦。四海日富庶,道途隘蹄轮。
    府西三百里,候馆同鱼鳞。相公谓御史,劳子去自巡。
    是时山水秋,光景何鲜新。哀鸿鸣清耳,宿雾褰高旻。
    遗我行旅诗,轩轩有风神。譬如黄金盘,照耀荆璞真。
    我来亦已幸,事贤友其仁。持竿洛水侧,孤坐屡穷辰。
    多才自劳苦,无用只因循。辞免期匪远,行行及山春。

    【注释】:

    相:

    (一)①互相;相互。《左传·隐公元年》:“不及黄泉,无相见也。”②递相;一方对另一方有所动作。《吕氏春秋·疑似》:“为高葆祷于璐,置鼓其上,远近相闻。”③质地;实质。刘峻《辩命论》:“昔之玉质金相,英髦秀达,皆摈斥于当年,韫(yùn)奇才而莫用。”(髦:俊杰。韫:藏。)[相对]相向。元稹《与李十二夜饮》:“寒夜灯前赖酒壶,与君相对兴(xìng)犹孤。”(二)xiàng ①察看;仔细看。《诗经·大雅·公刘》:“相其阴阳,观其流泉。”②占视。迷信者看外形而断定人与事的吉凶祸福。《荀子·非相》:“相人之形状颜色,而知其吉凶妖祥。”③相貌;形貌。《荀子·非相》:“形相虽善而心术恶。”④辅佐;扶助。《论语·季氏》:“今由与求也,相夫子。”⑤官名。1. 辅佐君主掌管国事的最高官吏。《史记·魏世家》:“家贫则思良妻,国乱则思贤相。”2.汉代另指诸侯国的实际执政者,地位相当于郡太守。《后汉书·张衡传》:“永和初,出为河间相。”又使为相。《续资治通鉴长编·宋仁宗至和二年》:“帝新相文彦博、富弼,意甚自得。”⑥司仪赞礼者。《淮南子·主术》:“口能言而行人称辞,足能行而相者先导。”(行人:古时的外交官。)⑦选择。王实甫《西厢记》第五本第四折:“自古相女配夫,新状元花生满路。”

    公:

    ①公正;公平。《吕氏春秋·去私》:“外举不避仇,内举不避亲,祈黄羊可谓公矣。”②公共的;公家的。陈亮《上孝宗皇帝第三书》:“二圣北狩之痛,盖国家之大耻而天下之公愤也。”③公然;公开地。贾谊《论积贮疏》:“残贼公行,莫之或止。”(残贼:害。)④公家,与“私”相对。《诗经·豳风· 七月》:“献豜于公。”⑤通“功”。功劳。《诗经·小雅·六月》:“薄伐玁狁,以奏肤公。”⑥古代五等爵的第一等。《孟子·万章下》:“天子一位,公一位,侯一位,伯一位,子、男同一位。”又为诸侯的通称。《礼记·丧服大记》:“公之丧,大夫俟练,士卒哭而归。”(练:丧服。)⑦古代朝廷官阶的第一级。《汉书·百官公卿表上》:“太师、太傅、太保,是为三公。”后泛指朝中职掌权者。李白《行路难》:“汉朝公卿忌贾生。”⑧对男子的敬称。《史记·陈涉世家》:“公等遇雨,皆以失期,失期当斩。”⑨旧称亲属中的尊长。1.称祖父。《吕氏春秋·异用》:“孔子之弟子从远方来者,孔子荷(hè)杖而问之曰:‘子之公不有恙乎?’搏杖而揖之,问曰:‘子之父母不有恙乎?’”(搏杖:扶杖。)2. 称父亲。《战国策·魏策一》:“将行,其子陈应止其公之行。”3.称丈夫之父。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“奉事循公姥,进止敢自专?”(循:顺从。姥:婆婆。)⑩称雄性的禽兽。《齐民要术·作酱法》:“母蟹脐大,圆,竟服下,公蟹狭而长。”

    谓:

    ①评论。《论语·公冶长》:“子谓子贱,君子哉若人。”②告诉;对……说。《左传·僖公三十二年》:“公使谓之曰。”③说。《战国策·秦策二》:“此乃公孙衍之所谓也。”④叫做;称为。《孙子兵法·虚实》:“能因敌变化而取胜者,谓之神。”⑤认为;以为。王安石《上皇帝万言书》:“窃谓在位之人才不足。”⑥通“为”。因为。《汉书·王嘉传》:“丞相岂儿女子邪?何谓咀药而死?”⑦围困。《论语·子罕》:“子谓于匡。”

    御:

    (一)①驾驭车马。《论语·为政》:“樊迟御。”(樊迟:孔子的弟子。)《庄子·达生》:“桓公田于泽,管仲御。”②驾驭车马的人。《左传·襄公十八年》:“其御追喜以戈杀犬于门中。”③驾驭;控制。贾谊《过秦论》:“振长策而御宇内。”④统治;治理。《晏子春秋·内篇谏下二十四》:“礼者,所以御民也。”《国语·周语上》:“百官御事。”⑤侍奉;陪侍。《商君书·更法》:“公孙鞅、甘龙、杜挚三大夫御于君。”⑥进献;多指侍奉君主。《诗经·小雅·吉日》:“以御宾客,且以酌醴。”(醴:酒。)⑦用;使用。曹植《洛神赋》:“铅华弗御。”(铅华:脂粉。)⑧古代凡与帝王有关的事物,均冠以“御”字作为敬称。⑨抵御;防御。后作“禦”。《诗经·邶风· 谷风》:“亦以御冬。” (二)yà(讶)。迎。《诗经·召南·鹊巢》:“之子于归,百两御之。”

    史:

    ①史官。 掌管书籍和负责记载史事的官。《左传·宣公二年》:“董狐,古之良史也。”②历史;史书。《庄子·天下》:“旧法世传之史,尚多有之。”③古代图书分类法中的第二部,又称乙部,专门收集各种体裁的史书。④虚浮;文辞繁多。《仪礼·聘礼》:“辞多则史,少则不达。”⑤《史记》的简称。高适《遇卢明府有赠》:“胸怀豁清夜,《史》《汉》如流泉。”(《汉》:指《汉书》。流泉:形容文字如泉水涌出。)

    劳:

    (一)①劳动;劳作。《论语·为政》:“有事弟子服其劳。”又劳动者或劳动力的简称。②劳苦;操劳。《左传·僖公三十二年》:“师劳力竭。”③功劳;功绩。《贞观政要·择要》:“赏当其劳,无功者自退。”④费;烦。《诗经·邶风·燕燕》:“瞻望弗及,实劳我心。”⑤慰劳;慰问。《仪礼·觐礼》:“(侯氏)北而立,王劳之。”司马迁《报任安书》:“然陵一呼劳军,士无不起。” (二)lào 通“耢”。一种耙地的农具。贾思勰《齐民要术·耕田》:“春耕寻手劳。”

    子:

    ①孩子,兼指男女。《诗经·豳风· 七月》:“同我妇子,馌彼南亩。”(馌yè:送饭。南亩:指田地。)②儿子或女儿。《战国策·赵策四》:“丈夫亦爱怜其少子乎?”此指儿子。《韩非子·说林上》:“卫人嫁其子。”此指女儿。③人的通称,或指男;或指女。《诗经·邶风·匏有苦叶》:“招招舟子,人涉印否?”(涉:过河。印āng:我。)《周南·桃夭》:“之子于归,宜其室家。”(之:此。归:出嫁。)④尊称,多指男子。《诗经·卫风·氓》:“匪我愆期,子无良媒。”(匪:非。愆qiān:错,误。)⑤动物的卵或幼小的动物。《诗经·小雅·小宛》:“螟岭有子,蜾蠃负之。”(螟蛉mínglíng:一种吃禾心的害虫。蜾蠃guǒluǒ:细腰蜂。)《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”⑥植物的果实或种子。刘义庆《世说新语·雅量》:“树在道边而多子,此必苦李。”李绅《悯农》之一:“春种一粒粟,秋收万颗子。”⑦古代五等爵位的第四等。《礼记·王制》:“王者之制禄爵:公、侯、伯、子、男凡五等。”⑧地支的第一位,常与天干相配以纪日、纪年。《春秋 · 桓公十八年》:“夏四月丙子,公薨于齐。”韩愈《息国夫人墓志铭》:“元和七年甲子,日南至,以疾卒。”(元和:唐宪宗年号。日南至:指夏至。)又指十二时辰之一,即子时,自夜十一时至次日晨一时。⑨利息。《史记·货殖列传》:“子贷金钱千贯。”

    去:

    (一)①离开。《诗经·魏风·硕鼠》:“逝将去女,适彼乐土。”②距离。《谷梁传·庄公三十二年》:“梁丘在曹邾之间,去齐八百里。”③失去;失掉。孟云卿《悲哉行》:“孤儿去慈亲,远客丧主人。”周亮工《书影》卷一:“郡县守巡各至,问所失,吏部曰:‘吾家无一物,独去破毡具一床耳。’”④除去;舍弃;丢弃。《左传·隐公六年》:“见恶,如农夫之务去草焉。”韩愈《与孟尚书书》:“何有去圣人之道,舍先王之法,而从夷狄之教,以求福利也。”⑤婉称去世;死亡。古诗《孤儿行》:“居生不乐,不如早去,下从地下黄泉。”⑥往;到。辛弃疾《摸鱼儿》:“休去倚危栏,斜阳正在、烟柳断肠处。”⑦过去的;从前的。《新语·至德》:“斯乃去事之戒,来事之师也。”⑧助词。用于形容词后,相当于“啊”、“了”。白居易《盐商妇》:“绿鬟富去金钗多,皓腕肥来银钏窄。”(绿鬟:比喻女子乌黑的发髻。)⑨去声。汉语四声之一。⑩往;到……去。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“卿可去成婚。”李白《与史郎中饮听黄鹤楼上吹笛》:“一为迁客去长沙,西望长安不见家。”(迁客:被贬谪到外地的官员。)(11)通“驱”。驱逐。《左传·僖公十五年》:“三去之馀,获其雄狐。” (二)jǔ 收藏。《左传·昭公十九年》:“纺焉以度而去之。”(纺线搓绳量了城墙的高度然后收藏起来。)《史记·周本纪》:“龙亡而漦在,椟而去之。”(漦lí:涎沫。椟dú:放在木匣中。)这个意义后来写作“弆”。

    自:

    ①自己。《诗经·大雅·文王》:“永言配命,自求多福。”(言:通“焉”。配命:合乎天命。)《老子》:“知人者智,自知者明。”②亲自。宋濂《送东阳马生序》:“每假借于藏书之家,手自笔录,计日以还。”《史记·萧相国世家》:“高祖自将。”③自然。《史记·李将军列传》:“谚曰:‘桃李无言,下自成蹊。’”(蹊:小径;小路。)④介词。1.从。《孟子·滕文公上》:“有为神农之言者许行,自楚之滕。”(神农:传说为古代造耒耜、兴农业的帝王。许行:当时的农学家。)《论语·学而》:“有朋自远方来。”2. 由于。《史记·屈原贾生列传》:“屈平之作《离骚》,盖自怨生也。”《汉书·灌夫传》:“侯自我得之,自我捐之,无所恨。”⑤连词。表示假设。可译为假如。《左传·成公十六年》:“唯圣人能内外无患,自非圣人,外宁必有内忧。”⑥连词。表示假设的让步。可译为即使。《汉书·高祖纪下》:“高祖不修文学,而性明达,好谋能听,自监门戍卒,见之如旧。”又《杜周传》:“自京师不晓,况于远方?”

    巡:

    ①巡视;巡行。《史记·秦始皇本经》:“三十有七年,亲巡天下。”②量词。多用于饮酒。《左传·桓公十二年》:“使伯嘉谍之,三巡数之。”


  • xiang gong wei yu shi ,lao zi qu zi xun 。

    “xiang gong wei yu shi ,lao zi qu zi xun 。”shi gou chu chu :《chou pei shi qi gong cao xun fu xi yi tu zhong jian ji 》;shi tang chao shi ren han yu de zuo pin 。

    xiang gong ba lun dao ,yu zhi huo dong ren 。yu shi zuo yan shi ,zuo li fu zhong chen 。
    sui ling he na zhi ,jin gu mo chou lun 。si hai ri fu shu ,dao tu ai ti lun 。
    fu xi san bai li ,hou guan tong yu lin 。xiang gong wei yu shi ,lao zi qu zi xun 。
    shi shi shan shui qiu ,guang jing he xian xin 。ai hong ming qing er ,su wu qian gao min 。
    wei wo hang lv shi ,xuan xuan you feng shen 。pi ru huang jin pan ,zhao yao jing pu zhen 。
    wo lai yi yi xing ,shi xian you ji ren 。chi gan luo shui ce ,gu zuo lv qiong chen 。
    duo cai zi lao ku ,mo yong zhi yin xun 。ci mian ji fei yuan ,hang hang ji shan chun 。

    【zhu shi 】:

    xiang :

    (yi )①hu xiang ;xiang hu 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“bu ji huang quan ,mo xiang jian ye 。”②di xiang ;yi fang dui ling yi fang you suo dong zuo 。《lv shi chun qiu ·yi shi 》:“wei gao bao dao yu lu ,zhi gu ji shang ,yuan jin xiang wen 。”③zhi de ;shi zhi 。liu jun 《bian ming lun 》:“xi zhi yu zhi jin xiang ,ying mao xiu da ,jie bin chi yu dang nian ,yun (yùn)ji cai er mo yong 。”(mao :jun jie 。yun :cang 。)[xiang dui ]xiang xiang 。yuan zhen 《yu li shi er ye yin 》:“han ye deng qian lai jiu hu ,yu jun xiang dui xing (xìng)you gu 。”(er )xiàng ①cha kan ;zai xi kan 。《shi jing ·da ya ·gong liu 》:“xiang ji yin yang ,guan ji liu quan 。”②zhan shi 。mi xin zhe kan wai xing er duan ding ren yu shi de ji xiong huo fu 。《xun zi ·fei xiang 》:“xiang ren zhi xing zhuang yan se ,er zhi ji ji xiong yao xiang 。”③xiang mao ;xing mao 。《xun zi ·fei xiang 》:“xing xiang sui shan er xin shu e 。”④fu zuo ;fu zhu 。《lun yu ·ji shi 》:“jin you yu qiu ye ,xiang fu zi 。”⑤guan ming 。1. fu zuo jun zhu zhang guan guo shi de zui gao guan li 。《shi ji ·wei shi jia 》:“jia pin ze sai liang qi ,guo luan ze sai xian xiang 。”2.han dai ling zhi zhu hou guo de shi ji zhi zheng zhe ,de wei xiang dang yu jun tai shou 。《hou han shu ·zhang heng chuan 》:“yong he chu ,chu wei he jian xiang 。”you shi wei xiang 。《xu zi zhi tong jian chang bian ·song ren zong zhi he er nian 》:“di xin xiang wen yan bo 、fu bi ,yi shen zi de 。”⑥si yi zan li zhe 。《huai na zi ·zhu shu 》:“kou neng yan er hang ren chen ci ,zu neng hang er xiang zhe xian dao 。”(hang ren :gu shi de wai jiao guan 。)⑦shua ze 。wang shi fu 《xi xiang ji 》di wu ben di si she :“zi gu xiang nv pei fu ,xin zhuang yuan hua sheng man lu 。”

    gong :

    ①gong zheng ;gong ping 。《lv shi chun qiu ·qu si 》:“wai ju bu bi chou ,nei ju bu bi qin ,qi huang yang ke wei gong yi 。”②gong gong de ;gong jia de 。chen liang 《shang xiao zong huang di di san shu 》:“er sheng bei shou zhi tong ,gai guo jia zhi da chi er tian xia zhi gong fen ye 。”③gong ran ;gong kai de 。gu yi 《lun ji zhu shu 》:“can zei gong hang ,mo zhi huo zhi 。”(can zei :hai 。)④gong jia ,yu “si ”xiang dui 。《shi jing ·bin feng · qi yue 》:“suo jian yu gong 。”⑤tong “gong ”。gong lao 。《shi jing ·xiao ya ·liu yue 》:“bao fa xian yun ,yi zou fu gong 。”⑥gu dai wu deng jue de di yi deng 。《meng zi ·mo zhang xia 》:“tian zi yi wei ,gong yi wei ,hou yi wei ,bai yi wei ,zi 、nan tong yi wei 。”you wei zhu hou de tong chen 。《li ji ·sang fu da ji 》:“gong zhi sang ,da fu qi lian ,shi cu ku er gui 。”(lian :sang fu 。)⑦gu dai chao ting guan jie de di yi ji 。《han shu ·bai guan gong qing biao shang 》:“tai shi 、tai fu 、tai bao ,shi wei san gong 。”hou fan zhi chao zhong zhi zhang quan zhe 。li bai 《hang lu nan 》:“han chao gong qing ji gu sheng 。”⑧dui nan zi de jing chen 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“gong deng yu yu ,jie yi shi ji ,shi ji dang zhan 。”⑨jiu chen qin shu zhong de zun chang 。1.chen zu fu 。《lv shi chun qiu ·yi yong 》:“kong zi zhi di zi cong yuan fang lai zhe ,kong zi he (hè)zhang er wen zhi yue :‘zi zhi gong bu you yang hu ?’bo zhang er yi zhi ,wen yue :‘zi zhi fu mu bu you yang hu ?’”(bo zhang :fu zhang 。)2. chen fu qin 。《zhan guo ce ·wei ce yi 》:“jiang hang ,ji zi chen ying zhi ji gong zhi hang 。”3.chen zhang fu zhi fu 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“feng shi xun gong lao ,jin zhi gan zi zhuan ?”(xun :shun cong 。lao :po po 。)⑩chen xiong xing de qin shou 。《ji min yao shu ·zuo jiang fa 》:“mu xie qi da ,yuan ,jing fu xia ,gong xie xia er chang 。”

    wei :

    ①ping lun 。《lun yu ·gong ye chang 》:“zi wei zi jian ,jun zi zai re ren 。”②gao su ;dui ……shui 。《zuo chuan ·xi gong san shi er nian 》:“gong shi wei zhi yue 。”③shui 。《zhan guo ce ·qin ce er 》:“ci nai gong sun yan zhi suo wei ye 。”④jiao zuo ;chen wei 。《sun zi bing fa ·xu shi 》:“neng yin di bian hua er qu sheng zhe ,wei zhi shen 。”⑤ren wei ;yi wei 。wang an dan 《shang huang di mo yan shu 》:“qie wei zai wei zhi ren cai bu zu 。”⑥tong “wei ”。yin wei 。《han shu ·wang jia chuan 》:“cheng xiang qi er nv zi xie ?he wei ju yao er si ?”⑦wei kun 。《lun yu ·zi han 》:“zi wei yu kuang 。”

    yu :

    (yi )①jia yu che ma 。《lun yu ·wei zheng 》:“fan chi yu 。”(fan chi :kong zi de di zi 。)《zhuang zi ·da sheng 》:“huan gong tian yu ze ,guan zhong yu 。”②jia yu che ma de ren 。《zuo chuan ·xiang gong shi ba nian 》:“ji yu zhui xi yi ge sha quan yu men zhong 。”③jia yu ;kong zhi 。gu yi 《guo qin lun 》:“zhen chang ce er yu yu nei 。”④tong zhi ;zhi li 。《yan zi chun qiu ·nei pian jian xia er shi si 》:“li zhe ,suo yi yu min ye 。”《guo yu ·zhou yu shang 》:“bai guan yu shi 。”⑤shi feng ;pei shi 。《shang jun shu ·geng fa 》:“gong sun yang 、gan long 、du zhi san da fu yu yu jun 。”⑥jin suo ;duo zhi shi feng jun zhu 。《shi jing ·xiao ya ·ji ri 》:“yi yu bin ke ,ju yi zhuo li 。”(li :jiu 。)⑦yong ;shi yong 。cao zhi 《luo shen fu 》:“qian hua fu yu 。”(qian hua :zhi fen 。)⑧gu dai fan yu di wang you guan de shi wu ,jun guan yi “yu ”zi zuo wei jing chen 。⑨di yu ;fang yu 。hou zuo “禦”。《shi jing ·bei feng · gu feng 》:“yi yi yu dong 。” (er )yà(ya )。ying 。《shi jing ·shao na ·que chao 》:“zhi zi yu gui ,bai liang yu zhi 。”

    shi :

    ①shi guan 。 zhang guan shu ji he fu ze ji zai shi shi de guan 。《zuo chuan ·xuan gong er nian 》:“dong hu ,gu zhi liang shi ye 。”②li shi ;shi shu 。《zhuang zi ·tian xia 》:“jiu fa shi chuan zhi shi ,shang duo you zhi 。”③gu dai tu shu fen lei fa zhong de di er bu ,you chen yi bu ,zhuan men shou ji ge chong ti cai de shi shu 。④xu fu ;wen ci fan duo 。《yi li ·pin li 》:“ci duo ze shi ,shao ze bu da 。”⑤《shi ji 》de jian chen 。gao kuo 《yu lu ming fu you zeng 》:“xiong huai hua qing ye ,《shi 》《han 》ru liu quan 。”(《han 》:zhi 《han shu 》。liu quan :xing rong wen zi ru quan shui chong chu 。)

    lao :

    (yi )①lao dong ;lao zuo 。《lun yu ·wei zheng 》:“you shi di zi fu ji lao 。”you lao dong zhe huo lao dong li de jian chen 。②lao ku ;cao lao 。《zuo chuan ·xi gong san shi er nian 》:“shi lao li jie 。”③gong lao ;gong ji 。《zhen guan zheng yao ·ze yao 》:“shang dang ji lao ,mo gong zhe zi tui 。”④fei ;fan 。《shi jing ·bei feng ·yan yan 》:“zhan wang fu ji ,shi lao wo xin 。”⑤wei lao ;wei wen 。《yi li ·jin li 》:“(hou shi )bei er li ,wang lao zhi 。”si ma qian 《bao ren an shu 》:“ran ling yi hu lao jun ,shi mo bu qi 。” (er )lào tong “lao ”。yi chong ba de de nong ju 。gu sai xie 《ji min yao shu ·geng tian 》:“chun geng xun shou lao 。”

    zi :

    ①hai zi ,jian zhi nan nv 。《shi jing ·bin feng · qi yue 》:“tong wo fu zi ,ye bi na mu 。”(ye yè:song fan 。na mu :zhi tian de 。)②er zi huo nv er 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“zhang fu yi ai lian ji shao zi hu ?”ci zhi er zi 。《han fei zi ·shui lin shang 》:“wei ren jia ji zi 。”ci zhi nv er 。③ren de tong chen ,huo zhi nan ;huo zhi nv 。《shi jing ·bei feng ·pao you ku xie 》:“qiao qiao zhou zi ,ren she yin fou ?”(she :guo he 。yin āng:wo 。)《zhou na ·tao wai 》:“zhi zi yu gui ,yi ji shi jia 。”(zhi :ci 。gui :chu jia 。)④zun chen ,duo zhi nan zi 。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“fei wo qian ji ,zi mo liang mei 。”(fei :fei 。qian qiān:cuo ,wu 。)⑤dong wu de luan huo you xiao de dong wu 。《shi jing ·xiao ya ·xiao wan 》:“ming ling you zi ,guo luo fu zhi 。”(ming ling mínglíng:yi chong chi he xin de hai chong 。guo luo guǒluǒ:xi yao feng 。)《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”⑥zhi wu de guo shi huo chong zi 。liu yi qing 《shi shui xin yu ·ya liang 》:“shu zai dao bian er duo zi ,ci bi ku li 。”li shen 《min nong 》zhi yi :“chun chong yi li su ,qiu shou mo ke zi 。”⑦gu dai wu deng jue wei de di si deng 。《li ji ·wang zhi 》:“wang zhe zhi zhi lu jue :gong 、hou 、bai 、zi 、nan fan wu deng 。”⑧de zhi de di yi wei ,chang yu tian gan xiang pei yi ji ri 、ji nian 。《chun qiu · huan gong shi ba nian 》:“xia si yue bing zi ,gong hong yu ji 。”han yu 《xi guo fu ren mu zhi ming 》:“yuan he qi nian jia zi ,ri na zhi ,yi ji cu 。”(yuan he :tang xian zong nian hao 。ri na zhi :zhi xia zhi 。)you zhi shi er shi chen zhi yi ,ji zi shi ,zi ye shi yi shi zhi ci ri chen yi shi 。⑨li xi 。《shi ji ·huo shi lie chuan 》:“zi dai jin qian qian guan 。”

    qu :

    (yi )①li kai 。《shi jing ·wei feng ·shuo shu 》:“shi jiang qu nv ,kuo bi le tu 。”②ju li 。《gu liang chuan ·zhuang gong san shi er nian 》:“liang qiu zai cao zhu zhi jian ,qu ji ba bai li 。”③shi qu ;shi diao 。meng yun qing 《bei zai hang 》:“gu er qu ci qin ,yuan ke sang zhu ren 。”zhou liang gong 《shu ying 》juan yi :“jun xian shou xun ge zhi ,wen suo shi ,li bu yue :‘wu jia mo yi wu ,du qu po zhan ju yi chuang er 。’”④chu qu ;she qi ;diu qi 。《zuo chuan ·yin gong liu nian 》:“jian e ,ru nong fu zhi wu qu cao yan 。”han yu 《yu meng shang shu shu 》:“he you qu sheng ren zhi dao ,she xian wang zhi fa ,er cong yi di zhi jiao ,yi qiu fu li ye 。”⑤wan chen qu shi ;si wang 。gu shi 《gu er hang 》:“ju sheng bu le ,bu ru zao qu ,xia cong de xia huang quan 。”⑥wang ;dao 。xin qi ji 《mo yu er 》:“xiu qu yi wei lan ,xie yang zheng zai 、yan liu duan chang chu 。”⑦guo qu de ;cong qian de 。《xin yu ·zhi de 》:“si nai qu shi zhi jie ,lai shi zhi shi ye 。”⑧zhu ci 。yong yu xing rong ci hou ,xiang dang yu “a ”、“le ”。bai ju yi 《yan shang fu 》:“lu huan fu qu jin chai duo ,hao wan fei lai yin chuan zhai 。”(lu huan :bi yu nv zi wu hei de fa ji 。)⑨qu sheng 。han yu si sheng zhi yi 。⑩wang ;dao ……qu 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“qing ke qu cheng hun 。”li bai 《yu shi lang zhong yin ting huang he lou shang chui di 》:“yi wei qian ke qu chang sha ,xi wang chang an bu jian jia 。”(qian ke :bei bian zhe dao wai de de guan yuan 。)(11)tong “qu ”。qu zhu 。《zuo chuan ·xi gong shi wu nian 》:“san qu zhi yu ,huo ji xiong hu 。” (er )jǔ shou cang 。《zuo chuan ·zhao gong shi jiu nian 》:“fang yan yi du er qu zhi 。”(fang xian cuo sheng liang le cheng qiang de gao du ran hou shou cang qi lai 。)《shi ji ·zhou ben ji 》:“long wang er chi zai ,du er qu zhi 。”(chi lí:xian mo 。du dú:fang zai mu xia zhong 。)zhe ge yi yi hou lai xie zuo “ju ”。

    zi :

    ①zi ji 。《shi jing ·da ya ·wen wang 》:“yong yan pei ming ,zi qiu duo fu 。”(yan :tong “yan ”。pei ming :ge hu tian ming 。)《lao zi 》:“zhi ren zhe zhi ,zi zhi zhe ming 。”②qin zi 。song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“mei jia jie yu cang shu zhi jia ,shou zi bi lu ,ji ri yi hai 。”《shi ji ·xiao xiang guo shi jia 》:“gao zu zi jiang 。”③zi ran 。《shi ji ·li jiang jun lie chuan 》:“yan yue :‘tao li mo yan ,xia zi cheng qi 。’”(qi :xiao jing ;xiao lu 。)④jie ci 。1.cong 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“you wei shen nong zhi yan zhe hu hang ,zi chu zhi teng 。”(shen nong :chuan shui wei gu dai zao lei si 、xing nong ye de di wang 。hu hang :dang shi de nong xue jia 。)《lun yu ·xue er 》:“you peng zi yuan fang lai 。”2. you yu 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“qu ping zhi zuo 《li sao 》,gai zi yuan sheng ye 。”《han shu ·guan fu chuan 》:“hou zi wo de zhi ,zi wo juan zhi ,mo suo hen 。”⑤lian ci 。biao shi jia she 。ke yi wei jia ru 。《zuo chuan ·cheng gong shi liu nian 》:“wei sheng ren neng nei wai mo huan ,zi fei sheng ren ,wai ning bi you nei you 。”⑥lian ci 。biao shi jia she de rang bu 。ke yi wei ji shi 。《han shu ·gao zu ji xia 》:“gao zu bu xiu wen xue ,er xing ming da ,hao mou neng ting ,zi jian men shu cu ,jian zhi ru jiu 。”you 《du zhou chuan 》:“zi jing shi bu xiao ,kuang yu yuan fang ?”

    xun :

    ①xun shi ;xun hang 。《shi ji ·qin shi huang ben jing 》:“san shi you qi nian ,qin xun tian xia 。”②liang ci 。duo yong yu yin jiu 。《zuo chuan ·huan gong shi er nian 》:“shi bai jia die zhi ,san xun shu zhi 。”