- 繁体
- 简体
- 拼音
-
忘機委人代,閉牖察天心。
“忘機委人代,閉牖察天心。”詩句出處:《南山傢園林木交映,盛夏五月幽然清》;是唐朝詩人陳子昂的作品。
鬱蒸炎夏晚,棟宇閟清陰。軒窗交紫靄,簷戶對蒼岑。
鳳蘊仙人籙,鸞歌素女琴。忘機委人代,閉牖察天心。
蛺蝶憐紅藥,蜻蜓愛碧潯。坐觀萬象化,方見百年侵。
擾擾將何息,青青長苦吟。願隨白雲駕,龍鶴相招尋。
【註釋】:
機:
①弓弩上發射箭的機關。《呂氏春秋·察微》:“夫弩機差以米則不發。”②機械;機器。《戰國策·宋衛策》:“公輸般為楚設機,將以攻宋。”(公輸般:即魯班。)《史記·酈生陸賈列傳》:“農夫釋耒,工女下機。”③要點;關鍵。《戰國策·秦策二》:“計者,事之本也;聽者,存亡之機。”(聽:聽取建議。)④重要事務。《貞觀政要·求諫》:“一日萬機,一人聽斷,雖復憂勞,安能盡善?”又重要的。《漢書·霍光傳》:“光自後元秉持萬機。”⑤機會;時機。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“成敗之機,在於今日。”⑥機靈;靈巧多能的人。《世說新語·言語》:“此子珪璋特達,機警有鋒。”委:
①[動]聚積。揚雄《甘泉賦》:“瑞穰穰兮~如山。”②[動]托付。《史記·秦始皇本紀》:“王年少,初即位,~國事大臣。”③[動]放置。賈思勰《齊民要術·作鼓法》:“漉水盡,~著席上。”④[動]推卸。《晉書·王裒傳》:“司馬欲~罪於孤耶!”⑤[動]拋棄。《左傳·襄公三十一年》:“若野賜之,是~君貺於草莽也。”⑥[形]曲折。《史記·天官書》:“若至~曲小變,不可勝道。”⑦[名]江河。沈括《夢溪筆談·雜志一》:“胡人言黑水原下~高,水曾逆流。”⑧[動]通“萎”。枯萎。《詩經·小雅· 谷風》:“無木不~。”代:
①代替。《莊子·秋水》:“莊子來,欲代子相。”②交替。屈原《離騷》:“春與秋其代序。”③繼承;接替。《論衡·偶會》:“父歿(mò)而子嗣,姑死而婦代。”(歿:死。姑:丈夫的母親。婦:兒媳。)《晉書·羊祜傳》:“(祜)疾漸篤,乃舉杜預自代。”(篤:指病重。自代:接替自己。)④朝代。《史記·秦始皇本紀》:“三代之事,何足法也。”⑤歷史的分期。杜甫《詠懷古跡五首》之二:“悵望千秋一灑淚,蕭條異代不同時。”(蕭條:寂寞。)⑥傢族世系以父子相繼為一代。王維《李陵詠》:“三代將門子。”⑦世代;一代又一代。崔顥《江畔老人愁》:“自言傢代仕梁陳,垂朱拖紫三十人。”(梁、陳:朝代名。朱、紫:指官服。)⑧世;世上。白居易《讀張籍古樂府》:“尤工樂府詩,舉代少其倫。”(工:擅長。倫:匹敵。)⑨古國名。1. 戰國時國名。在今河北蔚縣東北。2. 漢代諸侯國名。在今山西省中部及北部一帶。3.十六國國名。在今內蒙古中部一帶。閉:
①關門。《史記·康叔世傢》:“門已閉矣。”②泛指閉上。《史記·張儀列傳》:“願陳子閉口,毋復言。”③結束;停止。④堵塞。《漢書·藝文志序》:“以通閉解結,反之於平。”⑤古時指立秋、立冬。《左傳·僖公五年》:“凡分、至、啟、閉,必書雲物。”(分:春分、秋分。至:夏至、冬至。啟:立春、立夏。雲物:雲色。)牖:
①窗戶。《韓非子·外儲說左上》:“築十版之墻,鑿八尺之牖。”②通“誘”。開導。《太平天國·天情道理書》:“此皆覺世之至言,牖民之正論。”(覺世:使世人覺醒。至言:至理之言。)察:
①仔細看。《周易· 系辭上》:“仰以觀於天文,俯以察於地理。”②考察。《韓非子·外儲說左上》:“夫信不然之物而誅無罪之臣,不察之患也。”③分辨。《淮南子·說林》:“秋毫之末,視之可察。”④考察後加以推薦。《三國志·吳書·吳主權傳》:“郡察孝廉,州舉茂才。”天:
①人的頭部。《呂氏春秋·論人》:“適耳目,節嗜欲,釋智謀,去巧故……若此,則無以害其天矣。”(釋:去除。巧故:偽詐。)②天空。王充《論衡·談天》:“察當今天去地甚高,古天與今無異。”《敕勒歌》:“天似穹(qióng)廬,籠蓋四野。”(穹廬:氈帳。)③在額上刺字的刑罰。《周易· 睽》:“其人天且劓。”(劓:割掉鼻子的刑罰。)④天氣;氣候。《呂氏春秋·季春》:“行秋令,則天多沉陰。”⑤自然界。《荀子·天論》:“天行有常,不為堯存,不為桀亡。”⑥自然形成的。《莊子·養生主》:“依乎天理,批大郤,導大窾。”⑦上帝;自然界的主宰。《春秋繁露 ·郊祭》:“天者,百神之大君也。”⑧天命;天意。《左傳·成公十六年》:“國之存亡,天也。”⑨依憑;依靠者。《儀禮· 喪服》:“夫者,妻之天也。”心:
①心臟。《淮南子·原道》:“心者,五臟之主也。”②通常指思維器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官則思。”《國語·周語上》:“夫民慮之於心,而宣之於口。”③掛懷;關心。唐順之《與呂沃洲巡按書》:“兩公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:於。)④中央;中心。劉禹錫《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《呂氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之處。《三國志·蜀書·龐統法正傳》:“而敵傢數道並進,已入心腹。”2. 親信的人。 -
忘机委人代,闭牖察天心。
“忘机委人代,闭牖察天心。”诗句出处:《南山家园林木交映,盛夏五月幽然清》;是唐朝诗人陈子昂的作品。
郁蒸炎夏晚,栋宇閟清阴。轩窗交紫霭,檐户对苍岑。
凤蕴仙人箓,鸾歌素女琴。忘机委人代,闭牖察天心。
蛱蝶怜红药,蜻蜓爱碧浔。坐观万象化,方见百年侵。
扰扰将何息,青青长苦吟。愿随白云驾,龙鹤相招寻。
【注释】:
机:
①弓弩上发射箭的机关。《吕氏春秋·察微》:“夫弩机差以米则不发。”②机械;机器。《战国策·宋卫策》:“公输般为楚设机,将以攻宋。”(公输般:即鲁班。)《史记·郦生陆贾列传》:“农夫释耒,工女下机。”③要点;关键。《战国策·秦策二》:“计者,事之本也;听者,存亡之机。”(听:听取建议。)④重要事务。《贞观政要·求谏》:“一日万机,一人听断,虽复忧劳,安能尽善?”又重要的。《汉书·霍光传》:“光自后元秉持万机。”⑤机会;时机。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“成败之机,在于今日。”⑥机灵;灵巧多能的人。《世说新语·言语》:“此子珪璋特达,机警有锋。”委:
①[动]聚积。扬雄《甘泉赋》:“瑞穰穰兮~如山。”②[动]托付。《史记·秦始皇本纪》:“王年少,初即位,~国事大臣。”③[动]放置。贾思勰《齐民要术·作鼓法》:“漉水尽,~着席上。”④[动]推卸。《晋书·王裒传》:“司马欲~罪于孤耶!”⑤[动]抛弃。《左传·襄公三十一年》:“若野赐之,是~君贶于草莽也。”⑥[形]曲折。《史记·天官书》:“若至~曲小变,不可胜道。”⑦[名]江河。沈括《梦溪笔谈·杂志一》:“胡人言黑水原下~高,水曾逆流。”⑧[动]通“萎”。枯萎。《诗经·小雅· 谷风》:“无木不~。”代:
①代替。《庄子·秋水》:“庄子来,欲代子相。”②交替。屈原《离骚》:“春与秋其代序。”③继承;接替。《论衡·偶会》:“父殁(mò)而子嗣,姑死而妇代。”(殁:死。姑:丈夫的母亲。妇:儿媳。)《晋书·羊祜传》:“(祜)疾渐笃,乃举杜预自代。”(笃:指病重。自代:接替自己。)④朝代。《史记·秦始皇本纪》:“三代之事,何足法也。”⑤历史的分期。杜甫《咏怀古迹五首》之二:“怅望千秋一洒泪,萧条异代不同时。”(萧条:寂寞。)⑥家族世系以父子相继为一代。王维《李陵咏》:“三代将门子。”⑦世代;一代又一代。崔颢《江畔老人愁》:“自言家代仕梁陈,垂朱拖紫三十人。”(梁、陈:朝代名。朱、紫:指官服。)⑧世;世上。白居易《读张籍古乐府》:“尤工乐府诗,举代少其伦。”(工:擅长。伦:匹敌。)⑨古国名。1. 战国时国名。在今河北蔚县东北。2. 汉代诸侯国名。在今山西省中部及北部一带。3.十六国国名。在今内蒙古中部一带。闭:
①关门。《史记·康叔世家》:“门已闭矣。”②泛指闭上。《史记·张仪列传》:“愿陈子闭口,毋复言。”③结束;停止。④堵塞。《汉书·艺文志序》:“以通闭解结,反之于平。”⑤古时指立秋、立冬。《左传·僖公五年》:“凡分、至、启、闭,必书云物。”(分:春分、秋分。至:夏至、冬至。启:立春、立夏。云物:云色。)牖:
①窗户。《韩非子·外储说左上》:“筑十版之墙,凿八尺之牖。”②通“诱”。开导。《太平天国·天情道理书》:“此皆觉世之至言,牖民之正论。”(觉世:使世人觉醒。至言:至理之言。)察:
①仔细看。《周易· 系辞上》:“仰以观于天文,俯以察于地理。”②考察。《韩非子·外储说左上》:“夫信不然之物而诛无罪之臣,不察之患也。”③分辨。《淮南子·说林》:“秋毫之末,视之可察。”④考察后加以推荐。《三国志·吴书·吴主权传》:“郡察孝廉,州举茂才。”天:
①人的头部。《吕氏春秋·论人》:“适耳目,节嗜欲,释智谋,去巧故……若此,则无以害其天矣。”(释:去除。巧故:伪诈。)②天空。王充《论衡·谈天》:“察当今天去地甚高,古天与今无异。”《敕勒歌》:“天似穹(qióng)庐,笼盖四野。”(穹庐:毡帐。)③在额上刺字的刑罚。《周易· 睽》:“其人天且劓。”(劓:割掉鼻子的刑罚。)④天气;气候。《吕氏春秋·季春》:“行秋令,则天多沉阴。”⑤自然界。《荀子·天论》:“天行有常,不为尧存,不为桀亡。”⑥自然形成的。《庄子·养生主》:“依乎天理,批大郤,导大窾。”⑦上帝;自然界的主宰。《春秋繁露 ·郊祭》:“天者,百神之大君也。”⑧天命;天意。《左传·成公十六年》:“国之存亡,天也。”⑨依凭;依靠者。《仪礼· 丧服》:“夫者,妻之天也。”心:
①心脏。《淮南子·原道》:“心者,五脏之主也。”②通常指思维器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官则思。”《国语·周语上》:“夫民虑之于心,而宣之于口。”③挂怀;关心。唐顺之《与吕沃洲巡按书》:“两公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:于。)④中央;中心。刘禹锡《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《吕氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之处。《三国志·蜀书·庞统法正传》:“而敌家数道并进,已入心腹。”2. 亲信的人。 -
wang ji wei ren dai ,bi you cha tian xin 。
“wang ji wei ren dai ,bi you cha tian xin 。”shi gou chu chu :《na shan jia yuan lin mu jiao ying ,cheng xia wu yue you ran qing 》;shi tang chao shi ren chen zi ang de zuo pin 。
yu zheng yan xia wan ,dong yu bi qing yin 。xuan chuang jiao zi ai ,yan hu dui cang cen 。
feng wen xian ren lu ,luan ge su nv qin 。wang ji wei ren dai ,bi you cha tian xin 。
jia die lian gong yao ,qing ting ai bi xun 。zuo guan mo xiang hua ,fang jian bai nian qin 。
rao rao jiang he xi ,qing qing chang ku yin 。yuan sui bai yun jia ,long he xiang qiao xun 。
【zhu shi 】:
ji :
①gong nu shang fa she jian de ji guan 。《lv shi chun qiu ·cha wei 》:“fu nu ji cha yi mi ze bu fa 。”②ji xie ;ji qi 。《zhan guo ce ·song wei ce 》:“gong shu ban wei chu she ji ,jiang yi gong song 。”(gong shu ban :ji lu ban 。)《shi ji ·li sheng liu gu lie chuan 》:“nong fu shi lei ,gong nv xia ji 。”③yao dian ;guan jian 。《zhan guo ce ·qin ce er 》:“ji zhe ,shi zhi ben ye ;ting zhe ,cun wang zhi ji 。”(ting :ting qu jian yi 。)④chong yao shi wu 。《zhen guan zheng yao ·qiu jian 》:“yi ri mo ji ,yi ren ting duan ,sui fu you lao ,an neng jin shan ?”you chong yao de 。《han shu ·huo guang chuan 》:“guang zi hou yuan bing chi mo ji 。”⑤ji hui ;shi ji 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“cheng bai zhi ji ,zai yu jin ri 。”⑥ji ling ;ling qiao duo neng de ren 。《shi shui xin yu ·yan yu 》:“ci zi gui zhang te da ,ji jing you feng 。”wei :
①[dong ]ju ji 。yang xiong 《gan quan fu 》:“rui rang rang xi ~ru shan 。”②[dong ]tuo fu 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“wang nian shao ,chu ji wei ,~guo shi da chen 。”③[dong ]fang zhi 。gu sai xie 《ji min yao shu ·zuo gu fa 》:“lu shui jin ,~zhao xi shang 。”④[dong ]tui xie 。《jin shu ·wang pou chuan 》:“si ma yu ~zui yu gu ye !”⑤[dong ]pao qi 。《zuo chuan ·xiang gong san shi yi nian 》:“re ye ci zhi ,shi ~jun kuang yu cao mang ye 。”⑥[xing ]qu she 。《shi ji ·tian guan shu 》:“re zhi ~qu xiao bian ,bu ke sheng dao 。”⑦[ming ]jiang he 。shen gua 《meng xi bi tan ·za zhi yi 》:“hu ren yan hei shui yuan xia ~gao ,shui ceng ni liu 。”⑧[dong ]tong “wei ”。ku wei 。《shi jing ·xiao ya · gu feng 》:“mo mu bu ~。”dai :
①dai ti 。《zhuang zi ·qiu shui 》:“zhuang zi lai ,yu dai zi xiang 。”②jiao ti 。qu yuan 《li sao 》:“chun yu qiu ji dai xu 。”③ji cheng ;jie ti 。《lun heng ·ou hui 》:“fu mo (mò)er zi si ,gu si er fu dai 。”(mo :si 。gu :zhang fu de mu qin 。fu :er xi 。)《jin shu ·yang hu chuan 》:“(hu )ji jian du ,nai ju du yu zi dai 。”(du :zhi bing chong 。zi dai :jie ti zi ji 。)④chao dai 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“san dai zhi shi ,he zu fa ye 。”⑤li shi de fen ji 。du fu 《yong huai gu ji wu shou 》zhi er :“chang wang qian qiu yi sa lei ,xiao tiao yi dai bu tong shi 。”(xiao tiao :ji mo 。)⑥jia zu shi ji yi fu zi xiang ji wei yi dai 。wang wei 《li ling yong 》:“san dai jiang men zi 。”⑦shi dai ;yi dai you yi dai 。cui hao 《jiang pan lao ren chou 》:“zi yan jia dai shi liang chen ,chui zhu tuo zi san shi ren 。”(liang 、chen :chao dai ming 。zhu 、zi :zhi guan fu 。)⑧shi ;shi shang 。bai ju yi 《dou zhang ji gu le fu 》:“you gong le fu shi ,ju dai shao ji lun 。”(gong :shan chang 。lun :pi di 。)⑨gu guo ming 。1. zhan guo shi guo ming 。zai jin he bei wei xian dong bei 。2. han dai zhu hou guo ming 。zai jin shan xi sheng zhong bu ji bei bu yi dai 。3.shi liu guo guo ming 。zai jin nei meng gu zhong bu yi dai 。bi :
①guan men 。《shi ji ·kang shu shi jia 》:“men yi bi yi 。”②fan zhi bi shang 。《shi ji ·zhang yi lie chuan 》:“yuan chen zi bi kou ,wu fu yan 。”③jie shu ;ting zhi 。④du sai 。《han shu ·yi wen zhi xu 》:“yi tong bi jie jie ,fan zhi yu ping 。”⑤gu shi zhi li qiu 、li dong 。《zuo chuan ·xi gong wu nian 》:“fan fen 、zhi 、qi 、bi ,bi shu yun wu 。”(fen :chun fen 、qiu fen 。zhi :xia zhi 、dong zhi 。qi :li chun 、li xia 。yun wu :yun se 。)you :
①chuang hu 。《han fei zi ·wai chu shui zuo shang 》:“zhu shi ban zhi qiang ,zao ba che zhi you 。”②tong “you ”。kai dao 。《tai ping tian guo ·tian qing dao li shu 》:“ci jie jiao shi zhi zhi yan ,you min zhi zheng lun 。”(jiao shi :shi shi ren jiao xing 。zhi yan :zhi li zhi yan 。)cha :
①zai xi kan 。《zhou yi · ji ci shang 》:“yang yi guan yu tian wen ,fu yi cha yu de li 。”②kao cha 。《han fei zi ·wai chu shui zuo shang 》:“fu xin bu ran zhi wu er zhu mo zui zhi chen ,bu cha zhi huan ye 。”③fen bian 。《huai na zi ·shui lin 》:“qiu hao zhi mo ,shi zhi ke cha 。”④kao cha hou jia yi tui jian 。《san guo zhi ·wu shu ·wu zhu quan chuan 》:“jun cha xiao lian ,zhou ju mao cai 。”tian :
①ren de tou bu 。《lv shi chun qiu ·lun ren 》:“kuo er mu ,jie shi yu ,shi zhi mou ,qu qiao gu ……re ci ,ze mo yi hai ji tian yi 。”(shi :qu chu 。qiao gu :wei zha 。)②tian kong 。wang chong 《lun heng ·tan tian 》:“cha dang jin tian qu de shen gao ,gu tian yu jin mo yi 。”《chi le ge 》:“tian shi qiong (qióng)lu ,long gai si ye 。”(qiong lu :zhan zhang 。)③zai e shang ci zi de xing fa 。《zhou yi · kui 》:“ji ren tian ju yi 。”(yi :ge diao bi zi de xing fa 。)④tian qi ;qi hou 。《lv shi chun qiu ·ji chun 》:“hang qiu ling ,ze tian duo chen yin 。”⑤zi ran jie 。《xun zi ·tian lun 》:“tian hang you chang ,bu wei yao cun ,bu wei jie wang 。”⑥zi ran xing cheng de 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“yi hu tian li ,pi da xi ,dao da kuan 。”⑦shang di ;zi ran jie de zhu zai 。《chun qiu fan lou ·jiao ji 》:“tian zhe ,bai shen zhi da jun ye 。”⑧tian ming ;tian yi 。《zuo chuan ·cheng gong shi liu nian 》:“guo zhi cun wang ,tian ye 。”⑨yi ping ;yi kao zhe 。《yi li · sang fu 》:“fu zhe ,qi zhi tian ye 。”xin :
①xin zang 。《huai na zi ·yuan dao 》:“xin zhe ,wu zang zhi zhu ye 。”②tong chang zhi sai wei qi guan he sai xiang 、gan qing deng 。《meng zi ·gao zi shang 》:“xin zhi guan ze sai 。”《guo yu ·zhou yu shang 》:“fu min lv zhi yu xin ,er xuan zhi yu kou 。”③gua huai ;guan xin 。tang shun zhi 《yu lv wo zhou xun an shu 》:“liang gong zhe ,yi ri ju hu ji wei ,yi ri xin hu ji min zhe ye 。”(hu :yu 。)④zhong yang ;zhong xin 。liu yu xi 《dong ting qiu yue hang 》:“dong ting hu yue sheng hu xin 。”⑤xing su ming 。er shi ba su zhi yi 。《lv shi chun qiu ·ji xia 》:“ji xia zhi yue ,ri zai liu ,hun xin zhong ,dan wei zhong 。”[xin fu ]1.yao hai zhi chu 。《san guo zhi ·shu shu ·pang tong fa zheng chuan 》:“er di jia shu dao bing jin ,yi ru xin fu 。”2. qin xin de ren 。
今日更新
-
导引冲和气,觉春生酒面。
[2020-05-03]
-
褘衣俱侍、玳筵启。
[2020-05-03]
-
贤均樛木,宜颂二南诗。
[2020-05-03]
-
奉圣德、坤宁俱备。
[2020-05-03]
-
移棹采初开,嗅金缨留取。
[2020-05-03]
今日推荐
-
惟有暗香长在,饱参清露霏微。
[2020-02-16]
-
檐外几声风玉,丁东敲断人肠。
[2020-02-16]
-
春晚不拈红粉,碧窗自录仙书。
[2020-02-16]
-
人似行云不见。
[2020-02-16]
-
羞容似替人垂泪。
[2020-02-16]