• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 邊場豈得勝閨閣,莫逞雕弓過一生。

    “邊場豈得勝閨閣,莫逞雕弓過一生。”詩句出處:《水調詞十首》;是唐朝詩人陳陶的作品。

    黠虜迢迢未肯和,五陵年少重橫戈。
    誰傢不結空閨恨,玉箸闌幹妾最多。
    羽管慵調怨別離,西園新月伴愁眉。
    容華不分隨年去,獨有妝樓明鏡知。
    憶餞良人玉塞行,梨花三見換啼鶯。
    邊場豈得勝閨閣,莫逞雕弓過一生。
    惆悵江南早雁飛,年年辛苦寄寒衣。
    征人豈不思鄉國,隻是皇恩未放歸。
    水閣蓮開燕引雛,朝朝攀折望金吾。
    聞道磧西春不到,花時還憶故園無。
    自從清野戍遼東,舞袖香銷羅幌空。
    幾度長安發梅柳,節旄零落不成功。
    長夜孤眠倦錦衾,秦樓霜月苦邊心。
    征衣一倍裝綿厚,猶慮交河雪凍深。
    瀚海長征古別離,華山歸馬是何時。
    仍聞萬乘尊猶屈,裝束千嬌嫁郅支。
    沙塞依稀落日邊,寒宵魂夢怯山川。
    離居漸覺笙歌懶,君逐嫖姚已十年。
    萬裡輪臺音信稀,傳聞移帳護金微。
    會須麟閣留蹤跡,不斬天驕莫議歸。

    【註釋】:

    邊:

    ①側畔;旁邊。陶潛《五柳先生傳》:“先生不知何許人也,亦不詳其姓字,宅邊有五柳樹,因以為號焉。”②邊緣。蘇渙《毒蜂成一窠》詩:“長安大道邊,挾彈誰傢兒?”③邊境。《鹽鐵論·利議》:“思念北邊之未安。”④指邊防。《宋書·裴松之傳》:“裴松之廊廟之才,不宜久屍邊務。”(廊廟:指朝廷。屍:主管。)⑤靠近;接壤。《史記·高祖本紀》:“齊邊楚。”

    場:

    (一)①多人聚集或事情發生的地方;處所。李白《出自薊北門行》:“推轂出猛將,車旗登戰場。”②科舉時代考試之所;亦指科舉考試。王定保《唐摭言·升沉後進》:“欲入舉場,先問蘇張。”《聊齋志異·鐘生》:“場畢而行母子猶及見也……明日即完畢矣,何爭此一朝夕乎?” (二)cháng ①古祭神用的平地。《國語·楚語下》:“屏攝之位,壇場之所。”②翻曬作物和脫粒的平坦場地。《詩經·豳風·七月》:“九月築場圃,十月納禾稼。”③量詞。用於事情的經過或行為的次數。《宋史·孝宗紀》:“淳熙五年,增銓試為五場,呈試為四場。”

    豈:

    (一)副詞。①表示反問。相當於“難道”、“怎麼”。《左傳·僖公五年》:“晉,吾宗也,豈害我哉?”②表示推測或疑問。相當於“是否”。《三國志·蜀志·諸葛亮傳》:“諸葛孔明者,臥龍也,將軍豈願見之乎?”(二)kǎi 同“愷”。快樂;和樂。《詩經·小雅·魚藻》:“豈樂飲酒。”[豈弟]同“愷悌”。和悅可親。《詩經·齊風·載驅》:“齊子豈弟。”(齊子:齊國國君的女兒。)

    得:

    ①獲取;得到。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“賢明之士思得明君。”②捉得;找到。《聊齋志異·促織》:“逐而得之。”③得意。《史記·管晏列傳》:“意氣洋洋,甚自得也。”④得到的莊稼;收獲;思想上獲得;心得。漢·晁錯《論貴粟疏》:“亡(wú)農夫之苦,有仟伯之得。”宋·王安石《遊褒禪山記》:“古人之觀於天地、山川、草木、蟲魚、鳥獸,往往有得。”⑤能;能夠《史記·項羽本紀》:“沛公軍霸上,未得與項羽相見。”⑥表示某種動作能做或可以做。前蜀·杜光庭《神仙感遇傳·羅公遠》:“試令羅公取,取不得則羅公輸,取得則僧輸。”⑦需要;應該;必須。《史記·項羽本紀》:“君為我呼入,吾得兄事之。”⑧合適;正確。明· 馬中錫《中山狼傳》:“於彼計則得。”《漢書·敘傳上》:“歷古今之得失。”⑨完成;完瞭。唐·白居易《琵琶行》:“十三學得琵琶成。”⑩通“德”。感激恩德。《孟子·告子上》:“為宮室之美,妻妾之奉,所識窮乏者得我歟?”

    勝:

    ①(舊讀shēng)能承擔;經得起。《韓非子·揚權》:“枝大本小,將不勝春風。”(本:莖幹。)②(舊讀shēng)盡;完。《孟子·梁惠王上》:“不違農時,谷不可勝食也。”③戰勝。跟“負”、“敗”相對。《詩經·周頌·武》:“嗣武受之,勝殷遏劉。”(嗣武:指周武王。遏劉:制止屠殺。)④勝過;超過。《論語·雍也》:“質勝文則野。”⑤克制:制服。《鹽鐵論·周秦》:“臧文仲治魯,勝其盜而自矜。”(矜:誇耀。)⑥優美的;美好的。范仲淹《嶽陽樓記》:“予觀夫巴陵勝狀,在洞庭一湖。”⑦勝地或勝景。柳宗元《永州崔中丞萬石亭記》:“見怪石特出,度其下必有殊勝。”⑧優良。王勃《滕王閣序》:“勝友如雲。”

    閨:

    ①上圓下方的小門。《戰國策·齊策三》:“公孫戍趨而去,未出,至中閨。”(趨:快走。)②內室。《新語·慎微》:“夫建大功於天下者,必先修於閨門之內。”(夫:句首助詞。)枚乘《七發》:“今夫貴人之子,必宮居而閨處。”特指女子住的內室,閨房。沈佺期《雜詩》:“可憐閨裡月,長在漢傢營。”

    閣:

    ①貯藏食物的櫥櫃。《禮記·內則》:“大夫七十而有閣。”②一種類似樓房的建築物,通常為兩層,四方形,六角形或八方形。王勃《滕王閣序》:“飛閣流丹,下臨無地。”(丹:指彩繪。無地:指水中。)③女子臥室。古樂府《木蘭詩》:“開我東閣門,坐我西閣床。”④閣道,在懸崖峭壁上鑿石架木而成的道路。也指樓與樓之間架空的復道。《洛陽伽藍記·法雲寺》:“重門啟扇,閣道交通。”(扇:門扇。)⑤小門。古詩《上山采蘼蕪》:“新人從門入,故人從閣去。”⑥中央官署。《後漢書·仲長統傳》:“雖署三公,事歸臺閣。”⑦擱置;放下。《齊民要術·養羊》:“於風涼處閣置。”《新唐書·劉知幾傳》:“閣筆相視。”

    莫:

    ①(mu)[名]日落的時候。《禮記·聘義》:“日~人倦。”(“暮”的本字。)②[代]沒有什麼。《莊子·秋水》:“天下之水,~大於海。”③[副]不。《墨子·公輸》:“殺臣,宋~能守,乃可攻也。”

    逞:

    ①快意;滿足。《左傳·僖公二十三年》:“淫刑以逞,誰則無罪?”(淫:過濫。)李紳《贈毛仙翁》:“穆王粗識神仙事,八極輪蹄方逞志。”②炫耀;表現;顯示。《韓非子·說林下》:“勢不便,非所以逞能也。”(情勢不便,就不能顯示才能。)③放縱;肆行。《聊齋志異·勞山道士》:“遂有吮癰舐痔者,進宣威逞暴之術,以迎其旨。”(旨:意旨。)柳宗元《三戒》:“乘物以逞。”

    雕:

    ①一種兇猛的鳥。《史記·李將軍列傳》:“是必射雕者也。”②刻,畫。《論語·公冶長》:“朽木不可雕也。”《韓非子·十對》:“茵(yīn因)席雕文,此彌侈矣。”(茵:古代車子上墊席。文:紋。彌:更,更加。侈:浪費。)③文辭上的修飾。劉勰《文心雕龍·情采》:“綺(qǐ)麗以艷說,藻飾以辨雕。”(綺:美。藻飾:修飾。)④通“凋”。衰敗。曹操《為徐宣儀矯下令》:“喪亂以來,風教雕薄。”

    弓:

    ①弓,射箭的工具,用於狩獵或戰爭。《詩經·大雅·公劉》:“弓矢斯張。”②彎曲。段成式《酉陽雜俎·諾皋記上》:“汝不見我作弓腰乎。”④丈量土地的工具和計算單位,一弓相當於一步,五尺為一弓。陸龜蒙《送小雞山樵人序》:“自塚至麓,凡二百弓。”

    過:

    (一)①經過;走過。《韓非子·外儲說左上》:“乘白馬而過關。”《史記·高祖本紀》:“西過高陽。”(高陽:地名)。②過去。杜甫《阻雨不得歸瀼西甘林》:“三伏適已過,驕陽化為霖。”(適:恰好。霖:甘雨。)③超過;勝出。《左傳·隱公元年》:“大都不過參國之一。”(參國之一:國都的三分之 一。)④過分。張居正《答馬總兵》:“一切事體,不必過慮。”⑤探訪;拜訪。《史記·魏公子列傳》:“臣有客在市屠中,願枉車騎過之。”⑥過錯;犯錯誤。《左傳·宣公二年》:“過而能改,善莫大焉。”《論語·學而》:“過則勿憚改。”⑦量詞。遍;次。陸雲《與兄平原書》:“前後讀兄文一再過。” (二)guō 古國名。在今山東省掖縣北。《左傳·襄公四年》:“(寒浞)處澆於過,處豷於戈。” (三)huò 通“禍”。《墨子·魯問》:“故大國之攻小國也,是交相賊也,過必反於國。”

    一:

    ①數詞。《孟子·梁惠王上》:“吾何愛一牛?”(愛:吝惜。)《漢書·律歷志上》:“數者,一、十、百、千、萬也。”又表序數第一。《呂氏春秋·古樂》:“投足以歌八闋:一曰載民,二曰玄鳥。”(八闋:指舞樂的八章。載民、玄鳥:樂曲八章之名。)②專一。《荀子·勸學》:“螾無爪牙之利,筋骨之強,上食埃土,下飲黃泉,用心一也。”(螾:通“蚓”。蚯蚓。)③全;滿。《史記·淮陰侯列傳》:“至拜大將,乃韓信也,一軍皆驚。”④統一;使……一致。《史記·秦始皇本紀》:“一法度衡石丈尺。”⑤相同。《左傳·莊公十二年》:“天下之惡一也。”(惡:指惡人。)⑥整體。賈誼《新書·過秦上》:“合從締交,相與為一。”⑦古代哲學概念。指“道”及“道”所派生的“氣”。⑧副詞。1. 一概;都。《史記·孟嘗君列傳》:“食客數千人,無貴賤一與文等。”2. 一旦。《莊子·徐無鬼》:“一聞人之過,終身不忘。”(過:過失。)3. 乃;竟。《戰國策·齊策一》:“靖郭君之於寡人,一至於此乎?”⑨語氣詞。起加強語氣的作用。《孟子·梁惠王上》:“寡人恥之,願比死者一灑之。”⑩我國民族音樂記音符號之一。[一何]副詞。表示程度深。杜甫《石壕吏》:“吏呼一何怒,婦啼一何苦!”

    一生:

    自生至死為一生。亦稱一世。《晉書·阮孚傳》:“孚性好屐……或有詣阮,正見自蠟屐,因自嘆曰:‘未知一生當著幾量屐!’神色甚閑暢。”

    生:

    ①生長;長出。《荀子·勸學》:“蓬生麻中,不扶而直。”②活著;生存。《論語· 衛靈公》:“志士仁人,無求生以害仁,有殺身以成仁。”③生命;性命。《韓非子·解老》:“祿也者,人之所以持生也。”(祿:俸祿。持:維持。)④產生;發生。《韓詩外傳》卷五:“水淵深廣,則龍魚生之。”⑤生育;誕生。《左傳·隱公元年》:“莊公寤生。”⑥生存的期間,指人的一生;一輩子。曹操《短歌行》:“對酒當歌,人生幾何?”⑦生活;生計。柳宗元《捕蛇者說》:“鄉鄰之生日蹙(cù)。”(蹙:窘迫。)⑧不熟的。1. 未煮或未煮熟的。《呂氏春秋·適音》:“大饗之禮,上玄尊而俎生魚。”2.未加工煉制的。《洛陽伽藍記·城北》:“頭後垂二尺生絹。”⑨讀書的人。《史記·秦始皇本紀》:“今諸生不師今而學古,以非當世。”


  • 边场岂得胜闺阁,莫逞雕弓过一生。

    “边场岂得胜闺阁,莫逞雕弓过一生。”诗句出处:《水调词十首》;是唐朝诗人陈陶的作品。

    黠虏迢迢未肯和,五陵年少重横戈。
    谁家不结空闺恨,玉箸阑干妾最多。
    羽管慵调怨别离,西园新月伴愁眉。
    容华不分随年去,独有妆楼明镜知。
    忆饯良人玉塞行,梨花三见换啼莺。
    边场岂得胜闺阁,莫逞雕弓过一生。
    惆怅江南早雁飞,年年辛苦寄寒衣。
    征人岂不思乡国,只是皇恩未放归。
    水阁莲开燕引雏,朝朝攀折望金吾。
    闻道碛西春不到,花时还忆故园无。
    自从清野戍辽东,舞袖香销罗幌空。
    几度长安发梅柳,节旄零落不成功。
    长夜孤眠倦锦衾,秦楼霜月苦边心。
    征衣一倍装绵厚,犹虑交河雪冻深。
    瀚海长征古别离,华山归马是何时。
    仍闻万乘尊犹屈,装束千娇嫁郅支。
    沙塞依稀落日边,寒宵魂梦怯山川。
    离居渐觉笙歌懒,君逐嫖姚已十年。
    万里轮台音信稀,传闻移帐护金微。
    会须麟阁留踪迹,不斩天骄莫议归。

    【注释】:

    边:

    ①侧畔;旁边。陶潜《五柳先生传》:“先生不知何许人也,亦不详其姓字,宅边有五柳树,因以为号焉。”②边缘。苏涣《毒蜂成一窠》诗:“长安大道边,挟弹谁家儿?”③边境。《盐铁论·利议》:“思念北边之未安。”④指边防。《宋书·裴松之传》:“裴松之廊庙之才,不宜久尸边务。”(廊庙:指朝廷。尸:主管。)⑤靠近;接壤。《史记·高祖本纪》:“齐边楚。”

    场:

    (一)①多人聚集或事情发生的地方;处所。李白《出自蓟北门行》:“推毂出猛将,车旗登战场。”②科举时代考试之所;亦指科举考试。王定保《唐摭言·升沉后进》:“欲入举场,先问苏张。”《聊斋志异·钟生》:“场毕而行母子犹及见也……明日即完毕矣,何争此一朝夕乎?” (二)cháng ①古祭神用的平地。《国语·楚语下》:“屏摄之位,坛场之所。”②翻晒作物和脱粒的平坦场地。《诗经·豳风·七月》:“九月筑场圃,十月纳禾稼。”③量词。用于事情的经过或行为的次数。《宋史·孝宗纪》:“淳熙五年,增铨试为五场,呈试为四场。”

    岂:

    (一)副词。①表示反问。相当于“难道”、“怎么”。《左传·僖公五年》:“晋,吾宗也,岂害我哉?”②表示推测或疑问。相当于“是否”。《三国志·蜀志·诸葛亮传》:“诸葛孔明者,卧龙也,将军岂愿见之乎?”(二)kǎi 同“愷”。快乐;和乐。《诗经·小雅·鱼藻》:“岂乐饮酒。”[岂弟]同“愷悌”。和悦可亲。《诗经·齐风·载驱》:“齐子岂弟。”(齐子:齐国国君的女儿。)

    得:

    ①获取;得到。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“贤明之士思得明君。”②捉得;找到。《聊斋志异·促织》:“逐而得之。”③得意。《史记·管晏列传》:“意气洋洋,甚自得也。”④得到的庄稼;收获;思想上获得;心得。汉·晁错《论贵粟疏》:“亡(wú)农夫之苦,有仟伯之得。”宋·王安石《游褒禅山记》:“古人之观于天地、山川、草木、虫鱼、鸟兽,往往有得。”⑤能;能够《史记·项羽本纪》:“沛公军霸上,未得与项羽相见。”⑥表示某种动作能做或可以做。前蜀·杜光庭《神仙感遇传·罗公远》:“试令罗公取,取不得则罗公输,取得则僧输。”⑦需要;应该;必须。《史记·项羽本纪》:“君为我呼入,吾得兄事之。”⑧合适;正确。明· 马中锡《中山狼传》:“于彼计则得。”《汉书·叙传上》:“历古今之得失。”⑨完成;完了。唐·白居易《琵琶行》:“十三学得琵琶成。”⑩通“德”。感激恩德。《孟子·告子上》:“为宫室之美,妻妾之奉,所识穷乏者得我欤?”

    胜:

    ①(旧读shēng)能承担;经得起。《韩非子·扬权》:“枝大本小,将不胜春风。”(本:茎干。)②(旧读shēng)尽;完。《孟子·梁惠王上》:“不违农时,谷不可胜食也。”③战胜。跟“负”、“败”相对。《诗经·周颂·武》:“嗣武受之,胜殷遏刘。”(嗣武:指周武王。遏刘:制止屠杀。)④胜过;超过。《论语·雍也》:“质胜文则野。”⑤克制:制服。《盐铁论·周秦》:“臧文仲治鲁,胜其盗而自矜。”(矜:夸耀。)⑥优美的;美好的。范仲淹《岳阳楼记》:“予观夫巴陵胜状,在洞庭一湖。”⑦胜地或胜景。柳宗元《永州崔中丞万石亭记》:“见怪石特出,度其下必有殊胜。”⑧优良。王勃《滕王阁序》:“胜友如云。”

    闺:

    ①上圆下方的小门。《战国策·齐策三》:“公孙戍趋而去,未出,至中闺。”(趋:快走。)②内室。《新语·慎微》:“夫建大功于天下者,必先修于闺门之内。”(夫:句首助词。)枚乘《七发》:“今夫贵人之子,必宫居而闺处。”特指女子住的内室,闺房。沈佺期《杂诗》:“可怜闺里月,长在汉家营。”

    阁:

    ①贮藏食物的橱柜。《礼记·内则》:“大夫七十而有阁。”②一种类似楼房的建筑物,通常为两层,四方形,六角形或八方形。王勃《滕王阁序》:“飞阁流丹,下临无地。”(丹:指彩绘。无地:指水中。)③女子卧室。古乐府《木兰诗》:“开我东阁门,坐我西阁床。”④阁道,在悬崖峭壁上凿石架木而成的道路。也指楼与楼之间架空的复道。《洛阳伽蓝记·法云寺》:“重门启扇,阁道交通。”(扇:门扇。)⑤小门。古诗《上山采蘼芜》:“新人从门入,故人从阁去。”⑥中央官署。《后汉书·仲长统传》:“虽署三公,事归台阁。”⑦搁置;放下。《齐民要术·养羊》:“于风凉处阁置。”《新唐书·刘知几传》:“阁笔相视。”

    莫:

    ①(mu)[名]日落的时候。《礼记·聘义》:“日~人倦。”(“暮”的本字。)②[代]没有什么。《庄子·秋水》:“天下之水,~大于海。”③[副]不。《墨子·公输》:“杀臣,宋~能守,乃可攻也。”

    逞:

    ①快意;满足。《左传·僖公二十三年》:“淫刑以逞,谁则无罪?”(淫:过滥。)李绅《赠毛仙翁》:“穆王粗识神仙事,八极轮蹄方逞志。”②炫耀;表现;显示。《韩非子·说林下》:“势不便,非所以逞能也。”(情势不便,就不能显示才能。)③放纵;肆行。《聊斋志异·劳山道士》:“遂有吮痈舐痔者,进宣威逞暴之术,以迎其旨。”(旨:意旨。)柳宗元《三戒》:“乘物以逞。”

    雕:

    ①一种凶猛的鸟。《史记·李将军列传》:“是必射雕者也。”②刻,画。《论语·公冶长》:“朽木不可雕也。”《韩非子·十对》:“茵(yīn因)席雕文,此弥侈矣。”(茵:古代车子上垫席。文:纹。弥:更,更加。侈:浪费。)③文辞上的修饰。刘勰《文心雕龙·情采》:“绮(qǐ)丽以艳说,藻饰以辨雕。”(绮:美。藻饰:修饰。)④通“凋”。衰败。曹操《为徐宣仪矫下令》:“丧乱以来,风教雕薄。”

    弓:

    ①弓,射箭的工具,用于狩猎或战争。《诗经·大雅·公刘》:“弓矢斯张。”②弯曲。段成式《酉阳杂俎·诺皋记上》:“汝不见我作弓腰乎。”④丈量土地的工具和计算单位,一弓相当于一步,五尺为一弓。陆龟蒙《送小鸡山樵人序》:“自冢至麓,凡二百弓。”

    过:

    (一)①经过;走过。《韩非子·外储说左上》:“乘白马而过关。”《史记·高祖本纪》:“西过高阳。”(高阳:地名)。②过去。杜甫《阻雨不得归瀼西甘林》:“三伏适已过,骄阳化为霖。”(适:恰好。霖:甘雨。)③超过;胜出。《左传·隐公元年》:“大都不过参国之一。”(参国之一:国都的三分之 一。)④过分。张居正《答马总兵》:“一切事体,不必过虑。”⑤探访;拜访。《史记·魏公子列传》:“臣有客在市屠中,愿枉车骑过之。”⑥过错;犯错误。《左传·宣公二年》:“过而能改,善莫大焉。”《论语·学而》:“过则勿惮改。”⑦量词。遍;次。陆云《与兄平原书》:“前后读兄文一再过。” (二)guō 古国名。在今山东省掖县北。《左传·襄公四年》:“(寒浞)处浇于过,处豷于戈。” (三)huò 通“祸”。《墨子·鲁问》:“故大国之攻小国也,是交相贼也,过必反于国。”

    一:

    ①数词。《孟子·梁惠王上》:“吾何爱一牛?”(爱:吝惜。)《汉书·律历志上》:“数者,一、十、百、千、万也。”又表序数第一。《吕氏春秋·古乐》:“投足以歌八阕:一曰载民,二曰玄鸟。”(八阕:指舞乐的八章。载民、玄鸟:乐曲八章之名。)②专一。《荀子·劝学》:“螾无爪牙之利,筋骨之强,上食埃土,下饮黄泉,用心一也。”(螾:通“蚓”。蚯蚓。)③全;满。《史记·淮阴侯列传》:“至拜大将,乃韩信也,一军皆惊。”④统一;使……一致。《史记·秦始皇本纪》:“一法度衡石丈尺。”⑤相同。《左传·庄公十二年》:“天下之恶一也。”(恶:指恶人。)⑥整体。贾谊《新书·过秦上》:“合从缔交,相与为一。”⑦古代哲学概念。指“道”及“道”所派生的“气”。⑧副词。1. 一概;都。《史记·孟尝君列传》:“食客数千人,无贵贱一与文等。”2. 一旦。《庄子·徐无鬼》:“一闻人之过,终身不忘。”(过:过失。)3. 乃;竟。《战国策·齐策一》:“靖郭君之于寡人,一至于此乎?”⑨语气词。起加强语气的作用。《孟子·梁惠王上》:“寡人耻之,愿比死者一洒之。”⑩我国民族音乐记音符号之一。[一何]副词。表示程度深。杜甫《石壕吏》:“吏呼一何怒,妇啼一何苦!”

    一生:

    自生至死为一生。亦称一世。《晋书·阮孚传》:“孚性好屐……或有诣阮,正见自蜡屐,因自叹曰:‘未知一生当著几量屐!’神色甚闲畅。”

    生:

    ①生长;长出。《荀子·劝学》:“蓬生麻中,不扶而直。”②活着;生存。《论语· 卫灵公》:“志士仁人,无求生以害仁,有杀身以成仁。”③生命;性命。《韩非子·解老》:“禄也者,人之所以持生也。”(禄:俸禄。持:维持。)④产生;发生。《韩诗外传》卷五:“水渊深广,则龙鱼生之。”⑤生育;诞生。《左传·隐公元年》:“庄公寤生。”⑥生存的期间,指人的一生;一辈子。曹操《短歌行》:“对酒当歌,人生几何?”⑦生活;生计。柳宗元《捕蛇者说》:“乡邻之生日蹙(cù)。”(蹙:窘迫。)⑧不熟的。1. 未煮或未煮熟的。《吕氏春秋·适音》:“大飨之礼,上玄尊而俎生鱼。”2.未加工炼制的。《洛阳伽蓝记·城北》:“头后垂二尺生绢。”⑨读书的人。《史记·秦始皇本纪》:“今诸生不师今而学古,以非当世。”


  • bian chang qi de sheng gui ge ,mo cheng diao gong guo yi sheng 。

    “bian chang qi de sheng gui ge ,mo cheng diao gong guo yi sheng 。”shi gou chu chu :《shui diao ci shi shou 》;shi tang chao shi ren chen tao de zuo pin 。

    xia lu tiao tiao wei ken he ,wu ling nian shao chong heng ge 。
    shei jia bu jie kong gui hen ,yu zhu lan gan qie zui duo 。
    yu guan yong diao yuan bie li ,xi yuan xin yue ban chou mei 。
    rong hua bu fen sui nian qu ,du you zhuang lou ming jing zhi 。
    yi jian liang ren yu sai hang ,li hua san jian huan ti ying 。
    bian chang qi de sheng gui ge ,mo cheng diao gong guo yi sheng 。
    chou chang jiang na zao yan fei ,nian nian xin ku ji han yi 。
    zheng ren qi bu sai xiang guo ,zhi shi huang en wei fang gui 。
    shui ge lian kai yan yin chu ,chao chao pan she wang jin wu 。
    wen dao qi xi chun bu dao ,hua shi hai yi gu yuan mo 。
    zi cong qing ye shu liao dong ,wu xiu xiang xiao luo huang kong 。
    ji du chang an fa mei liu ,jie mao ling la bu cheng gong 。
    chang ye gu mian juan jin qin ,qin lou shuang yue ku bian xin 。
    zheng yi yi bei zhuang mian hou ,you lv jiao he xue dong shen 。
    han hai chang zheng gu bie li ,hua shan gui ma shi he shi 。
    reng wen mo cheng zun you qu ,zhuang shu qian jiao jia zhi zhi 。
    sha sai yi xi la ri bian ,han xiao hun meng qie shan chuan 。
    li ju jian jiao sheng ge lan ,jun zhu piao yao yi shi nian 。
    mo li lun tai yin xin xi ,chuan wen yi zhang hu jin wei 。
    hui xu lin ge liu zong ji ,bu zhan tian jiao mo yi gui 。

    【zhu shi 】:

    bian :

    ①ce pan ;pang bian 。tao qian 《wu liu xian sheng chuan 》:“xian sheng bu zhi he hu ren ye ,yi bu xiang ji xing zi ,zhai bian you wu liu shu ,yin yi wei hao yan 。”②bian yuan 。su huan 《du feng cheng yi ke 》shi :“chang an da dao bian ,jia dan shei jia er ?”③bian jing 。《yan tie lun ·li yi 》:“sai nian bei bian zhi wei an 。”④zhi bian fang 。《song shu ·pei song zhi chuan 》:“pei song zhi lang miao zhi cai ,bu yi jiu shi bian wu 。”(lang miao :zhi chao ting 。shi :zhu guan 。)⑤kao jin ;jie rang 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“ji bian chu 。”

    chang :

    (yi )①duo ren ju ji huo shi qing fa sheng de de fang ;chu suo 。li bai 《chu zi ji bei men hang 》:“tui gu chu meng jiang ,che qi deng zhan chang 。”②ke ju shi dai kao shi zhi suo ;yi zhi ke ju kao shi 。wang ding bao 《tang zhi yan ·sheng chen hou jin 》:“yu ru ju chang ,xian wen su zhang 。”《liao zhai zhi yi ·zhong sheng 》:“chang bi er hang mu zi you ji jian ye ……ming ri ji wan bi yi ,he zheng ci yi chao xi hu ?” (er )cháng ①gu ji shen yong de ping de 。《guo yu ·chu yu xia 》:“bing she zhi wei ,tan chang zhi suo 。”②fan shai zuo wu he tuo li de ping tan chang de 。《shi jing ·bin feng ·qi yue 》:“jiu yue zhu chang pu ,shi yue na he jia 。”③liang ci 。yong yu shi qing de jing guo huo hang wei de ci shu 。《song shi ·xiao zong ji 》:“chun xi wu nian ,zeng quan shi wei wu chang ,cheng shi wei si chang 。”

    qi :

    (yi )fu ci 。①biao shi fan wen 。xiang dang yu “nan dao ”、“zen me ”。《zuo chuan ·xi gong wu nian 》:“jin ,wu zong ye ,qi hai wo zai ?”②biao shi tui ce huo yi wen 。xiang dang yu “shi fou ”。《san guo zhi ·shu zhi ·zhu ge liang chuan 》:“zhu ge kong ming zhe ,wo long ye ,jiang jun qi yuan jian zhi hu ?”(er )kǎi tong “愷”。kuai le ;he le 。《shi jing ·xiao ya ·yu zao 》:“qi le yin jiu 。”[qi di ]tong “愷ti ”。he yue ke qin 。《shi jing ·ji feng ·zai qu 》:“ji zi qi di 。”(ji zi :ji guo guo jun de nv er 。)

    de :

    ①huo qu ;de dao 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“xian ming zhi shi sai de ming jun 。”②zhuo de ;zhao dao 。《liao zhai zhi yi ·cu zhi 》:“zhu er de zhi 。”③de yi 。《shi ji ·guan yan lie chuan 》:“yi qi xiang xiang ,shen zi de ye 。”④de dao de zhuang jia ;shou huo ;sai xiang shang huo de ;xin de 。han ·chao cuo 《lun gui su shu 》:“wang (wú)nong fu zhi ku ,you qian bai zhi de 。”song ·wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“gu ren zhi guan yu tian de 、shan chuan 、cao mu 、chong yu 、diao shou ,wang wang you de 。”⑤neng ;neng gou 《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“pei gong jun ba shang ,wei de yu xiang yu xiang jian 。”⑥biao shi mou chong dong zuo neng zuo huo ke yi zuo 。qian shu ·du guang ting 《shen xian gan yu chuan ·luo gong yuan 》:“shi ling luo gong qu ,qu bu de ze luo gong shu ,qu de ze seng shu 。”⑦xu yao ;ying gai ;bi xu 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“jun wei wo hu ru ,wu de xiong shi zhi 。”⑧ge kuo ;zheng que 。ming · ma zhong xi 《zhong shan lang chuan 》:“yu bi ji ze de 。”《han shu ·xu chuan shang 》:“li gu jin zhi de shi 。”⑨wan cheng ;wan le 。tang ·bai ju yi 《pi pa hang 》:“shi san xue de pi pa cheng 。”⑩tong “de ”。gan ji en de 。《meng zi ·gao zi shang 》:“wei gong shi zhi mei ,qi qie zhi feng ,suo shi qiong fa zhe de wo yu ?”

    sheng :

    ①(jiu dou shēng)neng cheng dan ;jing de qi 。《han fei zi ·yang quan 》:“zhi da ben xiao ,jiang bu sheng chun feng 。”(ben :jing gan 。)②(jiu dou shēng)jin ;wan 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“bu wei nong shi ,gu bu ke sheng shi ye 。”③zhan sheng 。gen “fu ”、“bai ”xiang dui 。《shi jing ·zhou song ·wu 》:“si wu shou zhi ,sheng yan e liu 。”(si wu :zhi zhou wu wang 。e liu :zhi zhi tu sha 。)④sheng guo ;chao guo 。《lun yu ·yong ye 》:“zhi sheng wen ze ye 。”⑤ke zhi :zhi fu 。《yan tie lun ·zhou qin 》:“zang wen zhong zhi lu ,sheng ji dao er zi jin 。”(jin :kua yao 。)⑥you mei de ;mei hao de 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“yu guan fu ba ling sheng zhuang ,zai dong ting yi hu 。”⑦sheng de huo sheng jing 。liu zong yuan 《yong zhou cui zhong cheng mo dan ting ji 》:“jian guai dan te chu ,du ji xia bi you shu sheng 。”⑧you liang 。wang bo 《teng wang ge xu 》:“sheng you ru yun 。”

    gui :

    ①shang yuan xia fang de xiao men 。《zhan guo ce ·ji ce san 》:“gong sun shu qu er qu ,wei chu ,zhi zhong gui 。”(qu :kuai zou 。)②nei shi 。《xin yu ·shen wei 》:“fu jian da gong yu tian xia zhe ,bi xian xiu yu gui men zhi nei 。”(fu :gou shou zhu ci 。)mei cheng 《qi fa 》:“jin fu gui ren zhi zi ,bi gong ju er gui chu 。”te zhi nv zi zhu de nei shi ,gui fang 。shen quan ji 《za shi 》:“ke lian gui li yue ,chang zai han jia ying 。”

    ge :

    ①zhu cang shi wu de chu gui 。《li ji ·nei ze 》:“da fu qi shi er you ge 。”②yi chong lei shi lou fang de jian zhu wu ,tong chang wei liang ceng ,si fang xing ,liu jiao xing huo ba fang xing 。wang bo 《teng wang ge xu 》:“fei ge liu dan ,xia lin mo de 。”(dan :zhi cai hui 。mo de :zhi shui zhong 。)③nv zi wo shi 。gu le fu 《mu lan shi 》:“kai wo dong ge men ,zuo wo xi ge chuang 。”④ge dao ,zai xuan ya qiao bi shang zao dan jia mu er cheng de dao lu 。ye zhi lou yu lou zhi jian jia kong de fu dao 。《luo yang ga lan ji ·fa yun si 》:“chong men qi shan ,ge dao jiao tong 。”(shan :men shan 。)⑤xiao men 。gu shi 《shang shan cai mi wu 》:“xin ren cong men ru ,gu ren cong ge qu 。”⑥zhong yang guan shu 。《hou han shu ·zhong chang tong chuan 》:“sui shu san gong ,shi gui tai ge 。”⑦ge zhi ;fang xia 。《ji min yao shu ·yang yang 》:“yu feng liang chu ge zhi 。”《xin tang shu ·liu zhi ji chuan 》:“ge bi xiang shi 。”

    mo :

    ①(mu)[ming ]ri la de shi hou 。《li ji ·pin yi 》:“ri ~ren juan 。”(“mu ”de ben zi 。)②[dai ]mei you shen me 。《zhuang zi ·qiu shui 》:“tian xia zhi shui ,~da yu hai 。”③[fu ]bu 。《mo zi ·gong shu 》:“sha chen ,song ~neng shou ,nai ke gong ye 。”

    cheng :

    ①kuai yi ;man zu 。《zuo chuan ·xi gong er shi san nian 》:“yin xing yi cheng ,shei ze mo zui ?”(yin :guo lan 。)li shen 《zeng mao xian weng 》:“mu wang cu shi shen xian shi ,ba ji lun ti fang cheng zhi 。”②xuan yao ;biao xian ;xian shi 。《han fei zi ·shui lin xia 》:“shi bu bian ,fei suo yi cheng neng ye 。”(qing shi bu bian ,jiu bu neng xian shi cai neng 。)③fang zong ;si hang 。《liao zhai zhi yi ·lao shan dao shi 》:“sui you shun yong shi zhi zhe ,jin xuan wei cheng bao zhi shu ,yi ying ji zhi 。”(zhi :yi zhi 。)liu zong yuan 《san jie 》:“cheng wu yi cheng 。”

    diao :

    ①yi chong xiong meng de diao 。《shi ji ·li jiang jun lie chuan 》:“shi bi she diao zhe ye 。”②ke ,hua 。《lun yu ·gong ye chang 》:“xiu mu bu ke diao ye 。”《han fei zi ·shi dui 》:“yin (yīnyin )xi diao wen ,ci mi chi yi 。”(yin :gu dai che zi shang dian xi 。wen :wen 。mi :geng ,geng jia 。chi :lang fei 。)③wen ci shang de xiu shi 。liu xie 《wen xin diao long ·qing cai 》:“qi (qǐ)li yi yan shui ,zao shi yi bian diao 。”(qi :mei 。zao shi :xiu shi 。)④tong “diao ”。cui bai 。cao cao 《wei xu xuan yi jiao xia ling 》:“sang luan yi lai ,feng jiao diao bao 。”

    gong :

    ①gong ,she jian de gong ju ,yong yu shou lie huo zhan zheng 。《shi jing ·da ya ·gong liu 》:“gong shi si zhang 。”②wan qu 。duan cheng shi 《you yang za zu ·nuo gao ji shang 》:“ru bu jian wo zuo gong yao hu 。”④zhang liang tu de de gong ju he ji suan chan wei ,yi gong xiang dang yu yi bu ,wu che wei yi gong 。liu gui meng 《song xiao ji shan qiao ren xu 》:“zi zhong zhi lu ,fan er bai gong 。”

    guo :

    (yi )①jing guo ;zou guo 。《han fei zi ·wai chu shui zuo shang 》:“cheng bai ma er guo guan 。”《shi ji ·gao zu ben ji 》:“xi guo gao yang 。”(gao yang :de ming )。②guo qu 。du fu 《zu yu bu de gui rang xi gan lin 》:“san fu kuo yi guo ,jiao yang hua wei lin 。”(kuo :qia hao 。lin :gan yu 。)③chao guo ;sheng chu 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“da dou bu guo can guo zhi yi 。”(can guo zhi yi :guo dou de san fen zhi yi 。)④guo fen 。zhang ju zheng 《da ma zong bing 》:“yi qie shi ti ,bu bi guo lv 。”⑤tan fang ;bai fang 。《shi ji ·wei gong zi lie chuan 》:“chen you ke zai shi tu zhong ,yuan wang che ji guo zhi 。”⑥guo cuo ;fan cuo wu 。《zuo chuan ·xuan gong er nian 》:“guo er neng gai ,shan mo da yan 。”《lun yu ·xue er 》:“guo ze wu dan gai 。”⑦liang ci 。bian ;ci 。liu yun 《yu xiong ping yuan shu 》:“qian hou dou xiong wen yi zai guo 。” (er )guō gu guo ming 。zai jin shan dong sheng ye xian bei 。《zuo chuan ·xiang gong si nian 》:“(han zhuo )chu jiao yu guo ,chu yi yu ge 。” (san )huò tong “huo ”。《mo zi ·lu wen 》:“gu da guo zhi gong xiao guo ye ,shi jiao xiang zei ye ,guo bi fan yu guo 。”

    yi :

    ①shu ci 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“wu he ai yi niu ?”(ai :lin xi 。)《han shu ·lv li zhi shang 》:“shu zhe ,yi 、shi 、bai 、qian 、mo ye 。”you biao xu shu di yi 。《lv shi chun qiu ·gu le 》:“tou zu yi ge ba que :yi yue zai min ,er yue xuan diao 。”(ba que :zhi wu le de ba zhang 。zai min 、xuan diao :le qu ba zhang zhi ming 。)②zhuan yi 。《xun zi ·quan xue 》:“yin mo zhao ya zhi li ,jin gu zhi jiang ,shang shi ai tu ,xia yin huang quan ,yong xin yi ye 。”(yin :tong “yin ”。qiu yin 。)③quan ;man 。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“zhi bai da jiang ,nai han xin ye ,yi jun jie jing 。”④tong yi ;shi ……yi zhi 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“yi fa du heng dan zhang che 。”⑤xiang tong 。《zuo chuan ·zhuang gong shi er nian 》:“tian xia zhi e yi ye 。”(e :zhi e ren 。)⑥zheng ti 。gu yi 《xin shu ·guo qin shang 》:“ge cong di jiao ,xiang yu wei yi 。”⑦gu dai zhe xue gai nian 。zhi “dao ”ji “dao ”suo pa sheng de “qi ”。⑧fu ci 。1. yi gai ;dou 。《shi ji ·meng chang jun lie chuan 》:“shi ke shu qian ren ,mo gui jian yi yu wen deng 。”2. yi dan 。《zhuang zi ·xu mo gui 》:“yi wen ren zhi guo ,zhong shen bu wang 。”(guo :guo shi 。)3. nai ;jing 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“jing guo jun zhi yu gua ren ,yi zhi yu ci hu ?”⑨yu qi ci 。qi jia jiang yu qi de zuo yong 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“gua ren chi zhi ,yuan bi si zhe yi sa zhi 。”⑩wo guo min zu yin le ji yin fu hao zhi yi 。[yi he ]fu ci 。biao shi cheng du shen 。du fu 《dan hao li 》:“li hu yi he nu ,fu ti yi he ku !”

    yi sheng :

    zi sheng zhi si wei yi sheng 。yi chen yi shi 。《jin shu ·ruan fu chuan 》:“fu xing hao ji ……huo you yi ruan ,zheng jian zi la ji ,yin zi tan yue :‘wei zhi yi sheng dang zhe ji liang ji !’shen se shen xian chang 。”

    sheng :

    ①sheng chang ;chang chu 。《xun zi ·quan xue 》:“peng sheng ma zhong ,bu fu er zhi 。”②huo zhao ;sheng cun 。《lun yu · wei ling gong 》:“zhi shi ren ren ,mo qiu sheng yi hai ren ,you sha shen yi cheng ren 。”③sheng ming ;xing ming 。《han fei zi ·jie lao 》:“lu ye zhe ,ren zhi suo yi chi sheng ye 。”(lu :feng lu 。chi :wei chi 。)④chan sheng ;fa sheng 。《han shi wai chuan 》juan wu :“shui yuan shen an ,ze long yu sheng zhi 。”⑤sheng yo ;dan sheng 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“zhuang gong wu sheng 。”⑥sheng cun de ji jian ,zhi ren de yi sheng ;yi bei zi 。cao cao 《duan ge hang 》:“dui jiu dang ge ,ren sheng ji he ?”⑦sheng huo ;sheng ji 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“xiang lin zhi sheng ri cu (cù)。”(cu :jiong pai 。)⑧bu shou de 。1. wei zhu huo wei zhu shou de 。《lv shi chun qiu ·kuo yin 》:“da xiang zhi li ,shang xuan zun er zu sheng yu 。”2.wei jia gong lian zhi de 。《luo yang ga lan ji ·cheng bei 》:“tou hou chui er che sheng juan 。”⑨dou shu de ren 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“jin zhu sheng bu shi jin er xue gu ,yi fei dang shi 。”