• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 異才復間出,周道日惟新。

    “異才復間出,周道日惟新。”詩句出處:《別蔡十四著作》;是唐朝詩人杜甫的作品。

    賈生慟哭後,寥落無其人。安知蔡夫子,高義邁等倫。
    獻書謁皇帝,志已清風塵。流涕灑丹極,萬乘為酸辛。
    天地則創痍,朝廷當正臣。異才復間出,周道日惟新。
    使蜀見知己,別顏始一伸。主人薨城府,扶櫬歸咸秦。
    巴道此相逢,會我病江濱。憶念鳳翔都,聚散俄十春。
    我衰不足道,但願子意陳。稍令社稷安,自契魚水親。
    我雖消渴甚,敢忘帝力勤。尚思未朽骨,復睹耕桑民。
    積水駕三峽,浮龍倚長津。揚舲洪濤間,仗子濟物身。
    鞍馬下秦塞,王城通北辰。玄甲聚不散,兵久食恐貧。
    窮谷無粟帛,使者來相因。若憑南轅吏,書札到天垠。

    【註釋】:

    異:

    ①分開。《禮記·曲禮上》:“群居五人,則長者必異席。”②不同的;不同。《韓非子·五蠹》:“世異則事異。”(世:時代。事:指國傢政治和社會情況。)③奇特;與眾不同。柳宗元《捕蛇者說》:“永州之野產異蛇。”④奇怪;驚奇。陶潛《桃花源記》:“漁人甚異之。”⑤其他;別的。《禮記·曲禮下》:“不有異事,必有異慮。”

    才:

    ①副詞。表示此前不久。晁錯《言守邊備塞疏》:“救之,少發則不足,多發,遠縣才至,則胡又已去。”(胡:指匈奴。)②僅僅;隻。陶潛《桃花源記》:“初極狹,才通人。”③表示在某種條件下結果怎樣。《老殘遊記》第十二回:“問瞭鄉人,才尋著瞭關帝廟。”

    復:

    ①返回;回歸。《左傳·宣公二年》:“宣子未出山而復。”崔顥《黃鶴樓》:“黃鶴一去不復返。”②恢復。《呂氏春秋·慎大》:“武王於是復盤庚之政。”③報復。《孟子·滕文公下》:“為匹夫匹婦復仇也。”④回報;回復。《孟子·梁惠王上》:“有復於王者曰。”⑤副詞。再;又。曹植《送應氏》:“側足無行徑,荒疇不復田。”⑥免除賦稅徭役。《漢書·五行志下之下》:“裁什一之稅,復三日之役。”

    間:

    (一)①空隙;縫隙。《莊子· 養生主》:“彼節者有間,而刀刃者無厚。”(節:骨節。)《史記·管晏列傳》:“晏子為齊相,出,其禦之妻從門間而窺其夫。”②隔閡。《左傳·哀公二十七年》:“故君臣多間。”《後漢書·皇後紀上》:“母子慈愛,始終無纖介之間。”(纖介:比喻微小。)③間隔。方苞《獄中雜記》:“骨微傷,病間月。”④私下;暗地。《史記·陳涉世傢》:“又間令吳廣之次所旁叢祠中。”(之:到。次所:臨時住所。叢祠:神祠。)⑤離間。《漢書·霍光傳》:“他人一間,女能復自救邪?”(女:汝。邪:耶。)《史記·屈原賈生列傳》:“讒人間之,可謂窮矣。”⑥參與;介入。《左傳·莊公十年》:“肉食者謀之,又何間焉?”⑦攙合。杜甫《贈衛八處士》:“夜雨剪春韭,新炊間黃粱。”⑧抄小路。《史記·項羽本紀》:“沛公已去,間至軍中。”《史記·廉頗藺相如列傳》:“故令人持璧歸,間至趙矣。”⑨副詞。斷斷續續。文天祥《指南錄後序》:“予在患難中,間以詩記所遭。” (二)jiān ①片刻。《韓非子·內儲說上》:“有間,大魚動。”②當中;中間。李白《關山月》:“明月出天山,蒼茫雲海間。”《孟子·梁惠王上》:“七八月之間旱,則苗槁矣。”③空間;期間。諸葛亮《前出師表》:“奉命於危難之間。”④量詞。陶淵明《歸園田居》之一:“方宅十餘畝,草屋八九間。”

    出:

    ①出去;從裡面到外面。屈原《九歌·國殤》:“出不入兮往不返。”②到;到達。《漢書·霍光傳》:“築神道,北臨昭靈,南出承恩。”(神道:墓道。昭靈、承恩:皆館名。)③超過;超越。《論語· 鄉黨》:“祭肉不出三日。”白居易《與元九書》:“自思所陳亦無出足下之見。”④發出。《商君書·更法》:“於是遂出墾草令。”⑤指天然生長或人工生產。《荀子·富國》:“田肥以易則出實百倍。”⑥產生;發生。《荀子·勸學》:“肉腐出蟲。”(腐:腐爛。)⑦出現;露出。葛洪《抱樸子·外篇· 省煩》:“枝分葉散,重出互見。”(重:重復。)蘇軾《後赤壁賦》:“山高月小,水落石出。”⑧拿出;支出。《宋史·食貨志上五》:“又農民出錢,難於出力。”(比出力困難。)曹操《收租調令》:“戶出絹二匹。”⑨指引文、典故等來源於某書。《後漢書·孔融傳》:“(曹操)後問出何經典。”⑩舊指離棄妻子。《孟子· 離婁下》:“出妻屏子,終身不養焉。”(11)指花瓣。《宋書·符瑞志下》:“草木花多五出,花雪獨六出。”(花雪:雪花。)[出塵]1.超出塵俗。孔稚珪《北山移文》:“耿介拔俗之標,瀟灑出塵之想。”2.佛教用語。脫離煩惱的塵俗。《四十二章經》二三:“故曰凡夫透得此門,出塵羅漢。”[出閤]1.皇子出就封國。《南齊書·江謐傳》:“諸皇子出閤用文武主帥,皆以委謐。”2.指閣臣出任外職。《梁書·江蒨傳》:“初,王泰出閤。”3.公主出稼。元稹《七女封公主制》:“雖穠華可尚,出閤未期,而湯沐先施,分封有據。”後用為女子出嫁的通稱。[出首]1.自首。《晉書·華軼傳》:“尋而軼敗,(高)悝藏匿軼二子及妻,崎嶇經年,既而遇赦,悝攜之出首。”2.檢舉;告發。王實甫《西廂記》三本二折:“我將這簡貼兒去夫人行出首去來。”

    周:

    ①周遍;遍及。《國語·齊語》:“服牛軺馬,以周四方。”(軺:輕便馬車。一說“駕”。)《史記·秦始皇本紀》:“親巡天下,周覽遠方。”②周密。《孫子·謀攻》:“輔周則國必強,輔隙則國必弱。”③合。《韓非子·五蠹》:“是以天下之眾,其談言者務為辨,而不周於用。”④完備;周全。《左傳·文公三年》:“君子是以知秦穆之為君也,舉人之周也,與人主壹也。”(壹:專一。)⑤周濟;救濟。賈思勰《齊民要術序》:“周人之急。”⑥周圍;圓圈。楊炯《渾天賦》:“周三徑一,遠近乖於辰極。”(周三徑一:圓周與直徑之比。辰極:北極星。)⑦環繞;循環。《漢書·禮樂志》:“周而復始。”⑧指一定循環的時段。古指一年。《宋書·謝靈運傳》:“在郡一周,稱疾去職。”(稱疾:推說有病。)⑨朝代名。1.公元前十一世紀武王滅紂建立的王朝。又分為西周和東周。至公元前256年為秦所滅。2. 南北朝時宇文覺代西魏建立的王朝。史稱北周(公元557—581年)。3. 唐武後稱帝,改國號為周,止於中宗復位(公元690—705年)。4.五代時郭威代後漢稱帝,改國號為周,史稱後周(公元951—960年)。[周旋]1.運轉。《國語·越語下》:“蚤晏無失,以順天道,周旋無究。”(蚤:通“早”。無究:無窮。)2. 盤繞。王子一《誤入桃源》第二折:“山環水繞天臺洞,勢周旋,形曲折。”3. 交往應酬。曹操《與荀彧傷郭嘉書》:“郭奉孝年不滿四十,相與周旋十一年,險阻艱難皆共罹(lí)之。”(奉孝:郭嘉字。罹:遭受。)4.與敵人較量。蘇軾《和子由苦寒見寄》:“何時逐汝去? 與虜試周旋?”(逐:隨。虜:對敵人的蔑稱。)

    道:

    (一)①道路。《史記·陳涉世傢》:“會天大雨,道不通。”②水流通行的途徑。《左傳·昭公十三年》:“秋,晉侯會吳子於良,水道不可,吳子辭,乃還。”(會:約會。良:地名。)③取道。文天祥《指南錄後序》:“道海安、如皋,凡三百裡。”④方法;途徑。《論語·裡仁》:“富與貴,是人之所欲也;不以其道得之,不處也。”⑤技藝。《論語·子張》:“雖小道,必有可觀者焉。”⑥宇宙萬物的本原。《周易·系辭上》:“一陰一陽之謂道。”⑦規律;道理。《荀子·天論》:“循道而不貳,則天不能禍。”(循:遵照。貳:不專一。)⑧政治主張或思想學說。《論語·裡仁》:“吾道一以貫之哉。”⑨好的政治局面。《論語·季氏》:“天下有道,則禮樂征伐自天子出。”⑩道德;道義。徐階《送司封仲芳楊子赴留都》:“古道日淪替,群諛紛追隨。”(淪:淪亡。替:衰落。諛:阿諛,奉承。)(11)道傢。上古思想流派之一。(12)指道術。孫光憲《北夢瑣言》卷十二:“子若學道,即有仙分。”(13)行政區劃名。1. 唐初分天下為十道,開元二十一年增至十五道。2. 清代和民國初年曾在省以下設若幹分守道。(14)說;講述。《鹽鐵論·遵道》:“飾虛言以亂實,道古以害今。”(15)量詞。用於命令、題目等。《新唐書·選舉志》:“進士試詩、賦及時務策五道。”(二)dǎo ①同“導”。1.疏通。《左傳·襄公三十一年》:“大決所犯,傷人必多,吾不克救也。不如小決使道。”(決:河流決口。克:能。)2. 引導。《漢書·張騫傳》:“唯王使人道送我。”②治理。《論語·為政》:“道之以政,齊之以刑,民免而無恥。”(政:政令。齊:整頓。免:免於犯罪。)③介詞。從;由。《漢書·淮南王安傳》:“諸使者道長安來,為妄妖言。”

    惟:

    ①思考。《詩經·大雅·生民》:“載謀載惟。”《尚書·康誥》:“惟文王之敬忌。”(敬忌:敬德忌刑。)②副詞。隻;隻有。《左傳·僖公五年》:“鬼神非人實親,惟德是依。”③連詞。1. 表示並列關系。相當於“和”、“與”、“同”。《尚書·多方》:“告爾四國多方,惟爾殷侯尹民。”2. 表示讓步關系。雖然。《史記·淮陰侯列傳》:“惟信亦為大王不如也。”④介詞。以;由於。《尚書·盤庚中》:“亦惟汝故,以丕從厥志。”(丕:大。厥:其。)⑤助詞。用於句首或句中。《老子》第二十一章:“道之為物,惟恍惟惚。”

    新:

    ①剛有的或剛經驗到的。《周易·雜卦》:“革,去故也;鼎,取新也。”②沒有用過的。黃滔《陳侍禦新居》:“幕客開新第,詞人遍有詩。”③指新的人或事物。韓愈《送窮文》:“攜朋挈儔,去故就新。”(攜:帶著。儔:伴侶。)④更新;使變新。《尚書·胤征》:“舊染污俗,咸與維新。”⑤指剛結婚時的(人或物)。⑥副詞。相當於“剛”、“剛才”。《荀子·不茍》:“新浴者振其衣,新沐者彈其冠。”


  • 异才复间出,周道日惟新。

    “异才复间出,周道日惟新。”诗句出处:《别蔡十四著作》;是唐朝诗人杜甫的作品。

    贾生恸哭后,寥落无其人。安知蔡夫子,高义迈等伦。
    献书谒皇帝,志已清风尘。流涕洒丹极,万乘为酸辛。
    天地则创痍,朝廷当正臣。异才复间出,周道日惟新。
    使蜀见知己,别颜始一伸。主人薨城府,扶榇归咸秦。
    巴道此相逢,会我病江滨。忆念凤翔都,聚散俄十春。
    我衰不足道,但愿子意陈。稍令社稷安,自契鱼水亲。
    我虽消渴甚,敢忘帝力勤。尚思未朽骨,复睹耕桑民。
    积水驾三峡,浮龙倚长津。扬舲洪涛间,仗子济物身。
    鞍马下秦塞,王城通北辰。玄甲聚不散,兵久食恐贫。
    穷谷无粟帛,使者来相因。若凭南辕吏,书札到天垠。

    【注释】:

    异:

    ①分开。《礼记·曲礼上》:“群居五人,则长者必异席。”②不同的;不同。《韩非子·五蠹》:“世异则事异。”(世:时代。事:指国家政治和社会情况。)③奇特;与众不同。柳宗元《捕蛇者说》:“永州之野产异蛇。”④奇怪;惊奇。陶潜《桃花源记》:“渔人甚异之。”⑤其他;别的。《礼记·曲礼下》:“不有异事,必有异虑。”

    才:

    ①副词。表示此前不久。晁错《言守边备塞疏》:“救之,少发则不足,多发,远县才至,则胡又已去。”(胡:指匈奴。)②仅仅;只。陶潜《桃花源记》:“初极狭,才通人。”③表示在某种条件下结果怎样。《老残游记》第十二回:“问了乡人,才寻着了关帝庙。”

    复:

    ①返回;回归。《左传·宣公二年》:“宣子未出山而复。”崔颢《黄鹤楼》:“黄鹤一去不复返。”②恢复。《吕氏春秋·慎大》:“武王于是复盘庚之政。”③报复。《孟子·滕文公下》:“为匹夫匹妇复仇也。”④回报;回复。《孟子·梁惠王上》:“有复于王者曰。”⑤副词。再;又。曹植《送应氏》:“侧足无行径,荒畴不复田。”⑥免除赋税徭役。《汉书·五行志下之下》:“裁什一之税,复三日之役。”

    间:

    (一)①空隙;缝隙。《庄子· 养生主》:“彼节者有间,而刀刃者无厚。”(节:骨节。)《史记·管晏列传》:“晏子为齐相,出,其御之妻从门间而窥其夫。”②隔阂。《左传·哀公二十七年》:“故君臣多间。”《后汉书·皇后纪上》:“母子慈爱,始终无纤介之间。”(纤介:比喻微小。)③间隔。方苞《狱中杂记》:“骨微伤,病间月。”④私下;暗地。《史记·陈涉世家》:“又间令吴广之次所旁丛祠中。”(之:到。次所:临时住所。丛祠:神祠。)⑤离间。《汉书·霍光传》:“他人一间,女能复自救邪?”(女:汝。邪:耶。)《史记·屈原贾生列传》:“谗人间之,可谓穷矣。”⑥参与;介入。《左传·庄公十年》:“肉食者谋之,又何间焉?”⑦搀合。杜甫《赠卫八处士》:“夜雨剪春韭,新炊间黄粱。”⑧抄小路。《史记·项羽本纪》:“沛公已去,间至军中。”《史记·廉颇蔺相如列传》:“故令人持璧归,间至赵矣。”⑨副词。断断续续。文天祥《指南录后序》:“予在患难中,间以诗记所遭。” (二)jiān ①片刻。《韩非子·内储说上》:“有间,大鱼动。”②当中;中间。李白《关山月》:“明月出天山,苍茫云海间。”《孟子·梁惠王上》:“七八月之间旱,则苗槁矣。”③空间;期间。诸葛亮《前出师表》:“奉命于危难之间。”④量词。陶渊明《归园田居》之一:“方宅十余亩,草屋八九间。”

    出:

    ①出去;从里面到外面。屈原《九歌·国殇》:“出不入兮往不返。”②到;到达。《汉书·霍光传》:“筑神道,北临昭灵,南出承恩。”(神道:墓道。昭灵、承恩:皆馆名。)③超过;超越。《论语· 乡党》:“祭肉不出三日。”白居易《与元九书》:“自思所陈亦无出足下之见。”④发出。《商君书·更法》:“于是遂出垦草令。”⑤指天然生长或人工生产。《荀子·富国》:“田肥以易则出实百倍。”⑥产生;发生。《荀子·劝学》:“肉腐出虫。”(腐:腐烂。)⑦出现;露出。葛洪《抱朴子·外篇· 省烦》:“枝分叶散,重出互见。”(重:重复。)苏轼《后赤壁赋》:“山高月小,水落石出。”⑧拿出;支出。《宋史·食货志上五》:“又农民出钱,难于出力。”(比出力困难。)曹操《收租调令》:“户出绢二匹。”⑨指引文、典故等来源于某书。《后汉书·孔融传》:“(曹操)后问出何经典。”⑩旧指离弃妻子。《孟子· 离娄下》:“出妻屏子,终身不养焉。”(11)指花瓣。《宋书·符瑞志下》:“草木花多五出,花雪独六出。”(花雪:雪花。)[出尘]1.超出尘俗。孔稚珪《北山移文》:“耿介拔俗之标,潇洒出尘之想。”2.佛教用语。脱离烦恼的尘俗。《四十二章经》二三:“故曰凡夫透得此门,出尘罗汉。”[出閤]1.皇子出就封国。《南齐书·江谧传》:“诸皇子出閤用文武主帅,皆以委谧。”2.指阁臣出任外职。《梁书·江蒨传》:“初,王泰出閤。”3.公主出稼。元稹《七女封公主制》:“虽秾华可尚,出閤未期,而汤沐先施,分封有据。”后用为女子出嫁的通称。[出首]1.自首。《晋书·华轶传》:“寻而轶败,(高)悝藏匿轶二子及妻,崎岖经年,既而遇赦,悝携之出首。”2.检举;告发。王实甫《西厢记》三本二折:“我将这简贴儿去夫人行出首去来。”

    周:

    ①周遍;遍及。《国语·齐语》:“服牛轺马,以周四方。”(轺:轻便马车。一说“驾”。)《史记·秦始皇本纪》:“亲巡天下,周览远方。”②周密。《孙子·谋攻》:“辅周则国必强,辅隙则国必弱。”③合。《韩非子·五蠹》:“是以天下之众,其谈言者务为辨,而不周于用。”④完备;周全。《左传·文公三年》:“君子是以知秦穆之为君也,举人之周也,与人主壹也。”(壹:专一。)⑤周济;救济。贾思勰《齐民要术序》:“周人之急。”⑥周围;圆圈。杨炯《浑天赋》:“周三径一,远近乖于辰极。”(周三径一:圆周与直径之比。辰极:北极星。)⑦环绕;循环。《汉书·礼乐志》:“周而复始。”⑧指一定循环的时段。古指一年。《宋书·谢灵运传》:“在郡一周,称疾去职。”(称疾:推说有病。)⑨朝代名。1.公元前十一世纪武王灭纣建立的王朝。又分为西周和东周。至公元前256年为秦所灭。2. 南北朝时宇文觉代西魏建立的王朝。史称北周(公元557—581年)。3. 唐武后称帝,改国号为周,止于中宗复位(公元690—705年)。4.五代时郭威代后汉称帝,改国号为周,史称后周(公元951—960年)。[周旋]1.运转。《国语·越语下》:“蚤晏无失,以顺天道,周旋无究。”(蚤:通“早”。无究:无穷。)2. 盘绕。王子一《误入桃源》第二折:“山环水绕天台洞,势周旋,形曲折。”3. 交往应酬。曹操《与荀彧伤郭嘉书》:“郭奉孝年不满四十,相与周旋十一年,险阻艰难皆共罹(lí)之。”(奉孝:郭嘉字。罹:遭受。)4.与敌人较量。苏轼《和子由苦寒见寄》:“何时逐汝去? 与虏试周旋?”(逐:随。虏:对敌人的蔑称。)

    道:

    (一)①道路。《史记·陈涉世家》:“会天大雨,道不通。”②水流通行的途径。《左传·昭公十三年》:“秋,晋侯会吴子于良,水道不可,吴子辞,乃还。”(会:约会。良:地名。)③取道。文天祥《指南录后序》:“道海安、如皋,凡三百里。”④方法;途径。《论语·里仁》:“富与贵,是人之所欲也;不以其道得之,不处也。”⑤技艺。《论语·子张》:“虽小道,必有可观者焉。”⑥宇宙万物的本原。《周易·系辞上》:“一阴一阳之谓道。”⑦规律;道理。《荀子·天论》:“循道而不贰,则天不能祸。”(循:遵照。贰:不专一。)⑧政治主张或思想学说。《论语·里仁》:“吾道一以贯之哉。”⑨好的政治局面。《论语·季氏》:“天下有道,则礼乐征伐自天子出。”⑩道德;道义。徐阶《送司封仲芳杨子赴留都》:“古道日沦替,群谀纷追随。”(沦:沦亡。替:衰落。谀:阿谀,奉承。)(11)道家。上古思想流派之一。(12)指道术。孙光宪《北梦琐言》卷十二:“子若学道,即有仙分。”(13)行政区划名。1. 唐初分天下为十道,开元二十一年增至十五道。2. 清代和民国初年曾在省以下设若干分守道。(14)说;讲述。《盐铁论·遵道》:“饰虚言以乱实,道古以害今。”(15)量词。用于命令、题目等。《新唐书·选举志》:“进士试诗、赋及时务策五道。”(二)dǎo ①同“導”。1.疏通。《左传·襄公三十一年》:“大决所犯,伤人必多,吾不克救也。不如小决使道。”(决:河流决口。克:能。)2. 引导。《汉书·张骞传》:“唯王使人道送我。”②治理。《论语·为政》:“道之以政,齐之以刑,民免而无耻。”(政:政令。齐:整顿。免:免于犯罪。)③介词。从;由。《汉书·淮南王安传》:“诸使者道长安来,为妄妖言。”

    惟:

    ①思考。《诗经·大雅·生民》:“载谋载惟。”《尚书·康诰》:“惟文王之敬忌。”(敬忌:敬德忌刑。)②副词。只;只有。《左传·僖公五年》:“鬼神非人实亲,惟德是依。”③连词。1. 表示并列关系。相当于“和”、“与”、“同”。《尚书·多方》:“告尔四国多方,惟尔殷侯尹民。”2. 表示让步关系。虽然。《史记·淮阴侯列传》:“惟信亦为大王不如也。”④介词。以;由于。《尚书·盘庚中》:“亦惟汝故,以丕从厥志。”(丕:大。厥:其。)⑤助词。用于句首或句中。《老子》第二十一章:“道之为物,惟恍惟惚。”

    新:

    ①刚有的或刚经验到的。《周易·杂卦》:“革,去故也;鼎,取新也。”②没有用过的。黄滔《陈侍御新居》:“幕客开新第,词人遍有诗。”③指新的人或事物。韩愈《送穷文》:“携朋挈俦,去故就新。”(携:带着。俦:伴侣。)④更新;使变新。《尚书·胤征》:“旧染污俗,咸与维新。”⑤指刚结婚时的(人或物)。⑥副词。相当于“刚”、“刚才”。《荀子·不苟》:“新浴者振其衣,新沐者弹其冠。”


  • yi cai fu jian chu ,zhou dao ri wei xin 。

    “yi cai fu jian chu ,zhou dao ri wei xin 。”shi gou chu chu :《bie cai shi si zhe zuo 》;shi tang chao shi ren du fu de zuo pin 。

    gu sheng tong ku hou ,liao la mo ji ren 。an zhi cai fu zi ,gao yi mai deng lun 。
    suo shu ye huang di ,zhi yi qing feng chen 。liu ti sa dan ji ,mo cheng wei suan xin 。
    tian de ze chuang yi ,chao ting dang zheng chen 。yi cai fu jian chu ,zhou dao ri wei xin 。
    shi shu jian zhi ji ,bie yan shi yi shen 。zhu ren hong cheng fu ,fu chen gui xian qin 。
    ba dao ci xiang feng ,hui wo bing jiang bin 。yi nian feng xiang dou ,ju san e shi chun 。
    wo cui bu zu dao ,dan yuan zi yi chen 。shao ling she ji an ,zi qi yu shui qin 。
    wo sui xiao ke shen ,gan wang di li qin 。shang sai wei xiu gu ,fu du geng sang min 。
    ji shui jia san xia ,fu long yi chang jin 。yang ling hong tao jian ,zhang zi ji wu shen 。
    an ma xia qin sai ,wang cheng tong bei chen 。xuan jia ju bu san ,bing jiu shi kong pin 。
    qiong gu mo su bo ,shi zhe lai xiang yin 。re ping na yuan li ,shu zha dao tian yin 。

    【zhu shi 】:

    yi :

    ①fen kai 。《li ji ·qu li shang 》:“qun ju wu ren ,ze chang zhe bi yi xi 。”②bu tong de ;bu tong 。《han fei zi ·wu du 》:“shi yi ze shi yi 。”(shi :shi dai 。shi :zhi guo jia zheng zhi he she hui qing kuang 。)③ji te ;yu zhong bu tong 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“yong zhou zhi ye chan yi she 。”④ji guai ;jing ji 。tao qian 《tao hua yuan ji 》:“yu ren shen yi zhi 。”⑤ji ta ;bie de 。《li ji ·qu li xia 》:“bu you yi shi ,bi you yi lv 。”

    cai :

    ①fu ci 。biao shi ci qian bu jiu 。chao cuo 《yan shou bian bei sai shu 》:“jiu zhi ,shao fa ze bu zu ,duo fa ,yuan xian cai zhi ,ze hu you yi qu 。”(hu :zhi xiong nu 。)②jin jin ;zhi 。tao qian 《tao hua yuan ji 》:“chu ji xia ,cai tong ren 。”③biao shi zai mou chong tiao jian xia jie guo zen yang 。《lao can you ji 》di shi er hui :“wen le xiang ren ,cai xun zhao le guan di miao 。”

    fu :

    ①fan hui ;hui gui 。《zuo chuan ·xuan gong er nian 》:“xuan zi wei chu shan er fu 。”cui hao 《huang he lou 》:“huang he yi qu bu fu fan 。”②hui fu 。《lv shi chun qiu ·shen da 》:“wu wang yu shi fu pan geng zhi zheng 。”③bao fu 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“wei pi fu pi fu fu chou ye 。”④hui bao ;hui fu 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“you fu yu wang zhe yue 。”⑤fu ci 。zai ;you 。cao zhi 《song ying shi 》:“ce zu mo hang jing ,huang chou bu fu tian 。”⑥mian chu fu shui yao yi 。《han shu ·wu hang zhi xia zhi xia 》:“cai shen yi zhi shui ,fu san ri zhi yi 。”

    jian :

    (yi )①kong xi ;feng xi 。《zhuang zi · yang sheng zhu 》:“bi jie zhe you jian ,er dao ren zhe mo hou 。”(jie :gu jie 。)《shi ji ·guan yan lie chuan 》:“yan zi wei ji xiang ,chu ,ji yu zhi qi cong men jian er kui ji fu 。”②ge he 。《zuo chuan ·ai gong er shi qi nian 》:“gu jun chen duo jian 。”《hou han shu ·huang hou ji shang 》:“mu zi ci ai ,shi zhong mo qian jie zhi jian 。”(qian jie :bi yu wei xiao 。)③jian ge 。fang bao 《yu zhong za ji 》:“gu wei shang ,bing jian yue 。”④si xia ;an de 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“you jian ling wu an zhi ci suo pang cong ci zhong 。”(zhi :dao 。ci suo :lin shi zhu suo 。cong ci :shen ci 。)⑤li jian 。《han shu ·huo guang chuan 》:“ta ren yi jian ,nv neng fu zi jiu xie ?”(nv :ru 。xie :ye 。)《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“chan ren jian zhi ,ke wei qiong yi 。”⑥can yu ;jie ru 。《zuo chuan ·zhuang gong shi nian 》:“rou shi zhe mou zhi ,you he jian yan ?”⑦chan ge 。du fu 《zeng wei ba chu shi 》:“ye yu jian chun jiu ,xin chui jian huang liang 。”⑧chao xiao lu 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“pei gong yi qu ,jian zhi jun zhong 。”《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“gu ling ren chi bi gui ,jian zhi zhao yi 。”⑨fu ci 。duan duan xu xu 。wen tian xiang 《zhi na lu hou xu 》:“yu zai huan nan zhong ,jian yi shi ji suo zao 。” (er )jiān ①pian ke 。《han fei zi ·nei chu shui shang 》:“you jian ,da yu dong 。”②dang zhong ;zhong jian 。li bai 《guan shan yue 》:“ming yue chu tian shan ,cang mang yun hai jian 。”《meng zi ·liang hui wang shang 》:“qi ba yue zhi jian han ,ze miao gao yi 。”③kong jian ;ji jian 。zhu ge liang 《qian chu shi biao 》:“feng ming yu wei nan zhi jian 。”④liang ci 。tao yuan ming 《gui yuan tian ju 》zhi yi :“fang zhai shi yu mu ,cao wu ba jiu jian 。”

    chu :

    ①chu qu ;cong li mian dao wai mian 。qu yuan 《jiu ge ·guo shang 》:“chu bu ru xi wang bu fan 。”②dao ;dao da 。《han shu ·huo guang chuan 》:“zhu shen dao ,bei lin zhao ling ,na chu cheng en 。”(shen dao :mu dao 。zhao ling 、cheng en :jie guan ming 。)③chao guo ;chao yue 。《lun yu · xiang dang 》:“ji rou bu chu san ri 。”bai ju yi 《yu yuan jiu shu 》:“zi sai suo chen yi mo chu zu xia zhi jian 。”④fa chu 。《shang jun shu ·geng fa 》:“yu shi sui chu ken cao ling 。”⑤zhi tian ran sheng chang huo ren gong sheng chan 。《xun zi ·fu guo 》:“tian fei yi yi ze chu shi bai bei 。”⑥chan sheng ;fa sheng 。《xun zi ·quan xue 》:“rou fu chu chong 。”(fu :fu lan 。)⑦chu xian ;lou chu 。ge hong 《bao piao zi ·wai pian · sheng fan 》:“zhi fen xie san ,chong chu hu jian 。”(chong :chong fu 。)su shi 《hou chi bi fu 》:“shan gao yue xiao ,shui la dan chu 。”⑧na chu ;zhi chu 。《song shi ·shi huo zhi shang wu 》:“you nong min chu qian ,nan yu chu li 。”(bi chu li kun nan 。)cao cao 《shou zu diao ling 》:“hu chu juan er pi 。”⑨zhi yin wen 、dian gu deng lai yuan yu mou shu 。《hou han shu ·kong rong chuan 》:“(cao cao )hou wen chu he jing dian 。”⑩jiu zhi li qi qi zi 。《meng zi · li lou xia 》:“chu qi bing zi ,zhong shen bu yang yan 。”(11)zhi hua ban 。《song shu ·fu rui zhi xia 》:“cao mu hua duo wu chu ,hua xue du liu chu 。”(hua xue :xue hua 。)[chu chen ]1.chao chu chen su 。kong zhi gui 《bei shan yi wen 》:“geng jie ba su zhi biao ,xiao sa chu chen zhi xiang 。”2.fo jiao yong yu 。tuo li fan nao de chen su 。《si shi er zhang jing 》er san :“gu yue fan fu tou de ci men ,chu chen luo han 。”[chu 閤]1.huang zi chu jiu feng guo 。《na ji shu ·jiang mi chuan 》:“zhu huang zi chu 閤yong wen wu zhu shuai ,jie yi wei mi 。”2.zhi ge chen chu ren wai zhi 。《liang shu ·jiang qian chuan 》:“chu ,wang tai chu 閤。”3.gong zhu chu jia 。yuan zhen 《qi nv feng gong zhu zhi 》:“sui nong hua ke shang ,chu 閤wei ji ,er shang mu xian shi ,fen feng you ju 。”hou yong wei nv zi chu jia de tong chen 。[chu shou ]1.zi shou 。《jin shu ·hua yi chuan 》:“xun er yi bai ,(gao )kui cang ni yi er zi ji qi ,qi qu jing nian ,ji er yu she ,kui xie zhi chu shou 。”2.jian ju ;gao fa 。wang shi fu 《xi xiang ji 》san ben er she :“wo jiang zhe jian tie er qu fu ren hang chu shou qu lai 。”

    zhou :

    ①zhou bian ;bian ji 。《guo yu ·ji yu 》:“fu niu yao ma ,yi zhou si fang 。”(yao :qing bian ma che 。yi shui “jia ”。)《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“qin xun tian xia ,zhou lan yuan fang 。”②zhou mi 。《sun zi ·mou gong 》:“fu zhou ze guo bi jiang ,fu xi ze guo bi ruo 。”③ge 。《han fei zi ·wu du 》:“shi yi tian xia zhi zhong ,ji tan yan zhe wu wei bian ,er bu zhou yu yong 。”④wan bei ;zhou quan 。《zuo chuan ·wen gong san nian 》:“jun zi shi yi zhi qin mu zhi wei jun ye ,ju ren zhi zhou ye ,yu ren zhu yi ye 。”(yi :zhuan yi 。)⑤zhou ji ;jiu ji 。gu sai xie 《ji min yao shu xu 》:“zhou ren zhi ji 。”⑥zhou wei ;yuan juan 。yang jiong 《hun tian fu 》:“zhou san jing yi ,yuan jin guai yu chen ji 。”(zhou san jing yi :yuan zhou yu zhi jing zhi bi 。chen ji :bei ji xing 。)⑦huan rao ;xun huan 。《han shu ·li le zhi 》:“zhou er fu shi 。”⑧zhi yi ding xun huan de shi duan 。gu zhi yi nian 。《song shu ·xie ling yun chuan 》:“zai jun yi zhou ,chen ji qu zhi 。”(chen ji :tui shui you bing 。)⑨chao dai ming 。1.gong yuan qian shi yi shi ji wu wang mie zhou jian li de wang chao 。you fen wei xi zhou he dong zhou 。zhi gong yuan qian 256nian wei qin suo mie 。2. na bei chao shi yu wen jiao dai xi wei jian li de wang chao 。shi chen bei zhou (gong yuan 557—581nian )。3. tang wu hou chen di ,gai guo hao wei zhou ,zhi yu zhong zong fu wei (gong yuan 690—705nian )。4.wu dai shi guo wei dai hou han chen di ,gai guo hao wei zhou ,shi chen hou zhou (gong yuan 951—960nian )。[zhou xuan ]1.yun zhuai 。《guo yu ·yue yu xia 》:“zao yan mo shi ,yi shun tian dao ,zhou xuan mo jiu 。”(zao :tong “zao ”。mo jiu :mo qiong 。)2. pan rao 。wang zi yi 《wu ru tao yuan 》di er she :“shan huan shui rao tian tai dong ,shi zhou xuan ,xing qu she 。”3. jiao wang ying chou 。cao cao 《yu xun yu shang guo jia shu 》:“guo feng xiao nian bu man si shi ,xiang yu zhou xuan shi yi nian ,xian zu jian nan jie gong li (lí)zhi 。”(feng xiao :guo jia zi 。li :zao shou 。)4.yu di ren jiao liang 。su shi 《he zi you ku han jian ji 》:“he shi zhu ru qu ? yu lu shi zhou xuan ?”(zhu :sui 。lu :dui di ren de mie chen 。)

    dao :

    (yi )①dao lu 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“hui tian da yu ,dao bu tong 。”②shui liu tong hang de tu jing 。《zuo chuan ·zhao gong shi san nian 》:“qiu ,jin hou hui wu zi yu liang ,shui dao bu ke ,wu zi ci ,nai hai 。”(hui :yao hui 。liang :de ming 。)③qu dao 。wen tian xiang 《zhi na lu hou xu 》:“dao hai an 、ru gao ,fan san bai li 。”④fang fa ;tu jing 。《lun yu ·li ren 》:“fu yu gui ,shi ren zhi suo yu ye ;bu yi ji dao de zhi ,bu chu ye 。”⑤ji yi 。《lun yu ·zi zhang 》:“sui xiao dao ,bi you ke guan zhe yan 。”⑥yu zhou mo wu de ben yuan 。《zhou yi ·ji ci shang 》:“yi yin yi yang zhi wei dao 。”⑦gui lv ;dao li 。《xun zi ·tian lun 》:“xun dao er bu er ,ze tian bu neng huo 。”(xun :zun zhao 。er :bu zhuan yi 。)⑧zheng zhi zhu zhang huo sai xiang xue shui 。《lun yu ·li ren 》:“wu dao yi yi guan zhi zai 。”⑨hao de zheng zhi ju mian 。《lun yu ·ji shi 》:“tian xia you dao ,ze li le zheng fa zi tian zi chu 。”⑩dao de ;dao yi 。xu jie 《song si feng zhong fang yang zi fu liu dou 》:“gu dao ri lun ti ,qun yu fen zhui sui 。”(lun :lun wang 。ti :cui la 。yu :a yu ,feng cheng 。)(11)dao jia 。shang gu sai xiang liu pa zhi yi 。(12)zhi dao shu 。sun guang xian 《bei meng suo yan 》juan shi er :“zi re xue dao ,ji you xian fen 。”(13)hang zheng ou hua ming 。1. tang chu fen tian xia wei shi dao ,kai yuan er shi yi nian zeng zhi shi wu dao 。2. qing dai he min guo chu nian ceng zai sheng yi xia she re gan fen shou dao 。(14)shui ;jiang shu 。《yan tie lun ·zun dao 》:“shi xu yan yi luan shi ,dao gu yi hai jin 。”(15)liang ci 。yong yu ming ling 、ti mu deng 。《xin tang shu ·shua ju zhi 》:“jin shi shi shi 、fu ji shi wu ce wu dao 。”(er )dǎo ①tong “導”。1.shu tong 。《zuo chuan ·xiang gong san shi yi nian 》:“da jue suo fan ,shang ren bi duo ,wu bu ke jiu ye 。bu ru xiao jue shi dao 。”(jue :he liu jue kou 。ke :neng 。)2. yin dao 。《han shu ·zhang jian chuan 》:“wei wang shi ren dao song wo 。”②zhi li 。《lun yu ·wei zheng 》:“dao zhi yi zheng ,ji zhi yi xing ,min mian er mo chi 。”(zheng :zheng ling 。ji :zheng du 。mian :mian yu fan zui 。)③jie ci 。cong ;you 。《han shu ·huai na wang an chuan 》:“zhu shi zhe dao chang an lai ,wei wang yao yan 。”

    wei :

    ①sai kao 。《shi jing ·da ya ·sheng min 》:“zai mou zai wei 。”《shang shu ·kang gao 》:“wei wen wang zhi jing ji 。”(jing ji :jing de ji xing 。)②fu ci 。zhi ;zhi you 。《zuo chuan ·xi gong wu nian 》:“gui shen fei ren shi qin ,wei de shi yi 。”③lian ci 。1. biao shi bing lie guan ji 。xiang dang yu “he ”、“yu ”、“tong ”。《shang shu ·duo fang 》:“gao er si guo duo fang ,wei er yan hou yin min 。”2. biao shi rang bu guan ji 。sui ran 。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“wei xin yi wei da wang bu ru ye 。”④jie ci 。yi ;you yu 。《shang shu ·pan geng zhong 》:“yi wei ru gu ,yi pi cong jue zhi 。”(pi :da 。jue :ji 。)⑤zhu ci 。yong yu gou shou huo gou zhong 。《lao zi 》di er shi yi zhang :“dao zhi wei wu ,wei huang wei hu 。”

    xin :

    ①gang you de huo gang jing yan dao de 。《zhou yi ·za gua 》:“ge ,qu gu ye ;ding ,qu xin ye 。”②mei you yong guo de 。huang tao 《chen shi yu xin ju 》:“mu ke kai xin di ,ci ren bian you shi 。”③zhi xin de ren huo shi wu 。han yu 《song qiong wen 》:“xie peng qie chou ,qu gu jiu xin 。”(xie :dai zhao 。chou :ban lv 。)④geng xin ;shi bian xin 。《shang shu ·yin zheng 》:“jiu ran wu su ,xian yu wei xin 。”⑤zhi gang jie hun shi de (ren huo wu )。⑥fu ci 。xiang dang yu “gang ”、“gang cai ”。《xun zi ·bu gou 》:“xin yu zhe zhen ji yi ,xin mu zhe dan ji guan 。”