• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 疲民保中和,性足無夭閼。

    “疲民保中和,性足無夭閼。”詩句出處:《代書寄上李廣州》;是唐朝詩人獨孤及的作品。

    皖水望番禺,迢迢青天末。鴻雁飛不到,音塵何由達。
    獨有輿人歌,隔雲聲喧聒。皆稱府君仁,百越賴全活。
    推誠魚鱉信,持正魑魅怛。疲民保中和,性足無夭閼。
    天子咨四嶽,佇公濟方割。幾時復旋歸,入踐青瑣闥。
    賤子托明德,繚若松上葛。別離鄙吝生,結念思所豁。
    門欄關山阻,岐路天地闊。唯憑萬裡書,持用慰饑渴。

    【註釋】:

    疲:

    ①疲勞;因乏。《莊子·天道》:“其鬼不祟,其魂不疲。”②厭倦;厭煩。《後漢書·光武帝紀下》:“我自樂此,不為疲也。”③慵懶;怠惰。曹操《上書策命魏公》:“受性疲怠,意望畢足。”④羸弱;瘦弱。《管子·小匡》:“故使天下諸侯以疲馬犬羊為幣。”(幣:禮品。)⑤衰老;衰弱。王安石《思王逢源》:“我疲學更誤,與世不相宜。”

    民:

    ①[名]奴隸。《左傳·定公四年》:“昔武王克商,分魯公以殷~六族。”②[名]人民,百姓。《曹劌論戰》:“小惠未遍,~弗從也。”③[名]人。《禮記·王制》:“五方之~,言語不通。”④[名]指別人。《詩經·邶風·谷風》:“凡~有喪,匍匐救之。”

    保:

    ①養育。《荀子·王霸》:“上之於下,如保赤子。”②指替人撫育幼兒的保姆。李德林《天命論》:“幼在乳保之懷。”③安撫。《孟子·齊桓晉文之事》:“保民而王,莫之能禦也。”④保護;保衛。《史記·高祖本紀》:“行收兵復入保成皋。”《三國志·魏書·武帝紀》:“(曹)公急擊之,(淳於)瓊退保營。”(營:營寨。)⑤保全;保持。《三國志·魏書·武帝紀》引《魏氏春秋》:“(曹)公雲:‘當(袁)紹之強,孤尚不能自保,而況眾人乎?’”賈思勰《齊民要術·耕田》:“立春保澤,凍蟲死,來年宜稼。”(澤:濕潤。稼:種莊稼。)⑥擔保;保證。《三國志·吳書·孫權傳》:“人言若不可信,朕為諸君破傢保之。”⑦保釋被囚禁的人。《紅樓夢》第八十六回:“弄人保出他來。”⑧指保人。《紅樓夢》第八十六回:“餘令原保領出,退堂。”⑨仆役。《史記·欒佈傳》:“佈窮困,賃(lìn)傭於齊,為酒人保。”(賃傭:為人雇用。)⑩小城。後作“堡”。《莊子·盜蹠》:“大國守城,小國入保。”(11)舊時戶籍編制單位,戶數歷代不盡相同。《隋書·食貨志》:“制五傢為保,有長,保五為閭。”(12)通“褓”。襁褓。《後漢書·桓鬱傳》:“昔成王幼小,越在襁保。”(越:助詞。)

    中:

    (一)①中間。《墨子·經上》:“中,同長也。”(同長:同樣長的半徑。)柳宗元《天說》:“渾然而中處者,世謂之元氣。”②內;在一定的范圍內。《孟子·滕文公上》:“國中無偽。”《考工記·巨人》:“國中九經九緯。”③位置、等級在高下或兩端之間。《列子·力命》:“中塗遇東郭先生。”(塗:同“途”。)《漢書·食貨志下》:“金有三等,黃金為上,白金為中,赤金為下。”④正;適中。《禮記·玉藻》:“頭頸必中。”《孟子·離婁下》:“湯執中。”(湯:殷商國君。)⑤宜於;合於。《史記·外戚世傢》:“武帝擇宮人不中用者,斥出歸之。” (二)zhòng ①符合;適合。《呂氏春秋·懷寵》:“必中理,然後說。”《荀子·賦篇》:“圓者中規,方者中矩。”②誣蔑;誣蔑別人使受損害。《漢書·何武傳》:“顯怒,欲以吏事中商。”(顯、商:人名。)③遭受;感受。《後漢書·馬援傳》:“援亦中病。”

    和:

    (一)①諧和; 協調。《詩經·小雅·賓之初筵》:“籥(yuè)舞笙鼓,樂既和奏。”(籥:古管樂器。)引申為安適、平和。《戰國策·趙策四》:“老臣今者殊不欲食,乃自強(qiǎng)步,日三四裡,少(shāo)耆(shì)食,和於身也。”(殊:很。強:勉強。耆:同“嗜”。)《呂氏春秋·達鬱》:“心志欲其和也。”②謙和;平和。《史記·魏公子列傳》:“公子顏色愈和。”③和睦;融洽。范仲淹《嶽陽樓記》:“政通人和,百廢俱興。”④和解;講和;和好。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“西和諸戎,南撫夷越。”(戎:古時對我國西部各民族的稱呼。夷越:古時泛指我國南方的各民族。)《孫子·行軍》:“無約而請和者,謀也。”⑤調和;調節。《呂氏春秋· 貴公》:“陰陽之和,不長一類。”⑥溫暖。范仲淹《嶽陽樓記》:“春和景明,波瀾不興,上下天光,一碧萬頃。”⑦連帶;伴隨。杜荀鶴《山中寡婦》:“時挑野菜和根煮。”⑧車鈴。傅玄《良馬賦》:“結以輊(zhì)軒,節以和鈴。”(輊:車前低後高。軒:車前高後低。節:節奏。)《左傳·桓公二年》:“錫鸞和鈴。”(分別為四種鈴,懸掛在車的不同部位。)⑨古代樂器名。即一種小笙。《儀禮· 鄉射禮》:“三笙一和而成聲。” (二)huò 攙合。沈括《夢溪筆談·活版》:“其上以松脂、臘和紙灰之類冒之。”(冒:蒙蓋。)

    性:

    ①人的本性。左思《魏都賦》:“人有異同之性。”②事物的本質。《孫子·勢》:“木石之性,安則靜,危則動。”③性情;性格。劉義慶《世說新語·忿狷》:“王藍田性急。”④生命;性命。《左傳· 昭公八年》:“莫保其性。”⑤身體。《史記·留侯世傢》:“留侯性多病。”(留侯:張良。)

    足:

    (一)①腳。《左傳·昭公二十六年》:“苑子刜(fú)林雍,斷其足。”(苑子、林雍:均人名。刜:刀砍。)古樂府《木蘭辭》:“願借明駝千裡足,送兒還故鄉。”《韓非子·外儲說左上》:“手足胼胝,面目黧黑,勞有功者也。”②器物的腳。《禮記·明堂位》:“夏後氏之鼓足。”《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“如此則荊、吳之勢強,鼎足之形成矣。”③足夠;充足。《老子》:“損有餘而補不足。”④滿足。杜甫《茅屋為秋風所破歌》:“嗚呼! 何時眼前突兀見此屋,吾廬獨破受凍死亦足。”(突兀:高聳的樣子。)⑤夠得上;配;值得。《荀子·勸學》:“百發失一,不足謂善射。” (二)jù ①過分。《論語·公冶長》:“巧言,令色,足恭,左丘明恥之,丘亦恥之。”(丘:孔子名。)②補足。《列子·楊朱》:“[公孫穆]逃於後庭,以晝足夜。”(逃:躲避。)

    無:

    ①沒有。跟“有”相對。陸遊《遊山西村》:“山重水復疑無路。”②副詞。表示否定,相當於“不”。《商君書·農戰》:“民以此為教,則粟焉得無少,而兵焉得弱也?”③連詞。表示條件,相當於“無論”、“不論”。《詩經·魯頌·灃水》:“不小不大,從公於邁。”④通“毋”。不要。《古詩源·箜篌引》:“公無渡河,公竟渡河。墮河而死,當奈公何!”⑤非;不是。《管子·形勢》:“則國非其國,而民無其民也。”⑥語氣詞。用於疑問句末,表示疑問,相當於“否”。白居易《問劉十九》:“晚來天欲雪,能飲一杯無?”

    夭:

    ①屈曲。《史記·司馬相如列傳》:“夭矯枝格。”②夭折;短命。《荀子·榮辱》:“憂險者常夭折。”③摧殘;摧折。龔自珍《病梅館記》:“刪其密,夭其稚枝。”(其:指代梅。)④災。《詩經·小雅· 正月》:“天夭是椓。”(椓:敲打。這裡指禍害。)⑤草木茂盛。《漢書 ·地理志上》:“屮(cǎo)夭木喬。”(喬:高。)⑥艷麗。王粲《神女賦》:“育夭麗之神人。”⑦枯槁;憔悴。《淮南子·本經》:“萬物憔夭。”

    閼:

    (一)①阻塞;堵塞。《呂氏春秋·古樂》:“民氣鬱閼而滯著。”②用於遮攔之物。《漢書·召信臣傳》:“開通溝瀆,起水門提閼,凡數十處。”(起:興建。提閼:堤堰。) (二)yān [閼氏]漢時匈奴王後的稱號。《史記·匈奴列傳》:“單於有太子名冒頓,後有所愛閼氏,生少子。”


  • 疲民保中和,性足无夭阏。

    “疲民保中和,性足无夭阏。”诗句出处:《代书寄上李广州》;是唐朝诗人独孤及的作品。

    皖水望番禺,迢迢青天末。鸿雁飞不到,音尘何由达。
    独有舆人歌,隔云声喧聒。皆称府君仁,百越赖全活。
    推诚鱼鳖信,持正魑魅怛。疲民保中和,性足无夭阏。
    天子咨四岳,伫公济方割。几时复旋归,入践青琐闼。
    贱子托明德,缭若松上葛。别离鄙吝生,结念思所豁。
    门栏关山阻,岐路天地阔。唯凭万里书,持用慰饥渴。

    【注释】:

    疲:

    ①疲劳;因乏。《庄子·天道》:“其鬼不祟,其魂不疲。”②厌倦;厌烦。《后汉书·光武帝纪下》:“我自乐此,不为疲也。”③慵懒;怠惰。曹操《上书策命魏公》:“受性疲怠,意望毕足。”④羸弱;瘦弱。《管子·小匡》:“故使天下诸侯以疲马犬羊为币。”(币:礼品。)⑤衰老;衰弱。王安石《思王逢源》:“我疲学更误,与世不相宜。”

    民:

    ①[名]奴隶。《左传·定公四年》:“昔武王克商,分鲁公以殷~六族。”②[名]人民,百姓。《曹刿论战》:“小惠未遍,~弗从也。”③[名]人。《礼记·王制》:“五方之~,言语不通。”④[名]指别人。《诗经·邶风·谷风》:“凡~有丧,匍匐救之。”

    保:

    ①养育。《荀子·王霸》:“上之于下,如保赤子。”②指替人抚育幼儿的保姆。李德林《天命论》:“幼在乳保之怀。”③安抚。《孟子·齐桓晋文之事》:“保民而王,莫之能御也。”④保护;保卫。《史记·高祖本纪》:“行收兵复入保成皋。”《三国志·魏书·武帝纪》:“(曹)公急击之,(淳于)琼退保营。”(营:营寨。)⑤保全;保持。《三国志·魏书·武帝纪》引《魏氏春秋》:“(曹)公云:‘当(袁)绍之强,孤尚不能自保,而况众人乎?’”贾思勰《齐民要术·耕田》:“立春保泽,冻虫死,来年宜稼。”(泽:湿润。稼:种庄稼。)⑥担保;保证。《三国志·吴书·孙权传》:“人言若不可信,朕为诸君破家保之。”⑦保释被囚禁的人。《红楼梦》第八十六回:“弄人保出他来。”⑧指保人。《红楼梦》第八十六回:“余令原保领出,退堂。”⑨仆役。《史记·栾布传》:“布穷困,赁(lìn)佣于齐,为酒人保。”(赁佣:为人雇用。)⑩小城。后作“堡”。《庄子·盗跖》:“大国守城,小国入保。”(11)旧时户籍编制单位,户数历代不尽相同。《隋书·食货志》:“制五家为保,有长,保五为闾。”(12)通“褓”。襁褓。《后汉书·桓郁传》:“昔成王幼小,越在襁保。”(越:助词。)

    中:

    (一)①中间。《墨子·经上》:“中,同长也。”(同长:同样长的半径。)柳宗元《天说》:“浑然而中处者,世谓之元气。”②内;在一定的范围内。《孟子·滕文公上》:“国中无伪。”《考工记·巨人》:“国中九经九纬。”③位置、等级在高下或两端之间。《列子·力命》:“中涂遇东郭先生。”(涂:同“途”。)《汉书·食货志下》:“金有三等,黄金为上,白金为中,赤金为下。”④正;适中。《礼记·玉藻》:“头颈必中。”《孟子·离娄下》:“汤执中。”(汤:殷商国君。)⑤宜于;合于。《史记·外戚世家》:“武帝择宫人不中用者,斥出归之。” (二)zhòng ①符合;适合。《吕氏春秋·怀宠》:“必中理,然后说。”《荀子·赋篇》:“圆者中规,方者中矩。”②诬蔑;诬蔑别人使受损害。《汉书·何武传》:“显怒,欲以吏事中商。”(显、商:人名。)③遭受;感受。《后汉书·马援传》:“援亦中病。”

    和:

    (一)①谐和; 协调。《诗经·小雅·宾之初筵》:“籥(yuè)舞笙鼓,乐既和奏。”(籥:古管乐器。)引申为安适、平和。《战国策·赵策四》:“老臣今者殊不欲食,乃自强(qiǎng)步,日三四里,少(shāo)耆(shì)食,和于身也。”(殊:很。强:勉强。耆:同“嗜”。)《吕氏春秋·达郁》:“心志欲其和也。”②谦和;平和。《史记·魏公子列传》:“公子颜色愈和。”③和睦;融洽。范仲淹《岳阳楼记》:“政通人和,百废俱兴。”④和解;讲和;和好。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“西和诸戎,南抚夷越。”(戎:古时对我国西部各民族的称呼。夷越:古时泛指我国南方的各民族。)《孙子·行军》:“无约而请和者,谋也。”⑤调和;调节。《吕氏春秋· 贵公》:“阴阳之和,不长一类。”⑥温暖。范仲淹《岳阳楼记》:“春和景明,波澜不兴,上下天光,一碧万顷。”⑦连带;伴随。杜荀鹤《山中寡妇》:“时挑野菜和根煮。”⑧车铃。傅玄《良马赋》:“结以轾(zhì)轩,节以和铃。”(轾:车前低后高。轩:车前高后低。节:节奏。)《左传·桓公二年》:“锡鸾和铃。”(分别为四种铃,悬挂在车的不同部位。)⑨古代乐器名。即一种小笙。《仪礼· 乡射礼》:“三笙一和而成声。” (二)huò 搀合。沈括《梦溪笔谈·活版》:“其上以松脂、腊和纸灰之类冒之。”(冒:蒙盖。)

    性:

    ①人的本性。左思《魏都赋》:“人有异同之性。”②事物的本质。《孙子·势》:“木石之性,安则静,危则动。”③性情;性格。刘义庆《世说新语·忿狷》:“王蓝田性急。”④生命;性命。《左传· 昭公八年》:“莫保其性。”⑤身体。《史记·留侯世家》:“留侯性多病。”(留侯:张良。)

    足:

    (一)①脚。《左传·昭公二十六年》:“苑子刜(fú)林雍,断其足。”(苑子、林雍:均人名。刜:刀砍。)古乐府《木兰辞》:“愿借明驼千里足,送儿还故乡。”《韩非子·外储说左上》:“手足胼胝,面目黧黑,劳有功者也。”②器物的脚。《礼记·明堂位》:“夏后氏之鼓足。”《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“如此则荆、吴之势强,鼎足之形成矣。”③足够;充足。《老子》:“损有余而补不足。”④满足。杜甫《茅屋为秋风所破歌》:“呜呼! 何时眼前突兀见此屋,吾庐独破受冻死亦足。”(突兀:高耸的样子。)⑤够得上;配;值得。《荀子·劝学》:“百发失一,不足谓善射。” (二)jù ①过分。《论语·公冶长》:“巧言,令色,足恭,左丘明耻之,丘亦耻之。”(丘:孔子名。)②补足。《列子·杨朱》:“[公孙穆]逃于后庭,以昼足夜。”(逃:躲避。)

    无:

    ①没有。跟“有”相对。陆游《游山西村》:“山重水复疑无路。”②副词。表示否定,相当于“不”。《商君书·农战》:“民以此为教,则粟焉得无少,而兵焉得弱也?”③连词。表示条件,相当于“无论”、“不论”。《诗经·鲁颂·沣水》:“不小不大,从公于迈。”④通“毋”。不要。《古诗源·箜篌引》:“公无渡河,公竟渡河。堕河而死,当奈公何!”⑤非;不是。《管子·形势》:“则国非其国,而民无其民也。”⑥语气词。用于疑问句末,表示疑问,相当于“否”。白居易《问刘十九》:“晚来天欲雪,能饮一杯无?”

    夭:

    ①屈曲。《史记·司马相如列传》:“夭矫枝格。”②夭折;短命。《荀子·荣辱》:“忧险者常夭折。”③摧残;摧折。龚自珍《病梅馆记》:“删其密,夭其稚枝。”(其:指代梅。)④灾。《诗经·小雅· 正月》:“天夭是椓。”(椓:敲打。这里指祸害。)⑤草木茂盛。《汉书 ·地理志上》:“屮(cǎo)夭木乔。”(乔:高。)⑥艳丽。王粲《神女赋》:“育夭丽之神人。”⑦枯槁;憔悴。《淮南子·本经》:“万物憔夭。”

    阏:

    (一)①阻塞;堵塞。《吕氏春秋·古乐》:“民气郁阏而滞著。”②用于遮拦之物。《汉书·召信臣传》:“开通沟渎,起水门提阏,凡数十处。”(起:兴建。提阏:堤堰。) (二)yān [阏氏]汉时匈奴王后的称号。《史记·匈奴列传》:“单于有太子名冒顿,后有所爱阏氏,生少子。”


  • pi min bao zhong he ,xing zu mo wai e 。

    “pi min bao zhong he ,xing zu mo wai e 。”shi gou chu chu :《dai shu ji shang li an zhou 》;shi tang chao shi ren du gu ji de zuo pin 。

    wan shui wang fan yu ,tiao tiao qing tian mo 。hong yan fei bu dao ,yin chen he you da 。
    du you yu ren ge ,ge yun sheng xuan guo 。jie chen fu jun ren ,bai yue lai quan huo 。
    tui cheng yu bie xin ,chi zheng chi mei da 。pi min bao zhong he ,xing zu mo wai e 。
    tian zi zi si yue ,zhu gong ji fang ge 。ji shi fu xuan gui ,ru jian qing suo ta 。
    jian zi tuo ming de ,liao re song shang ge 。bie li bi lin sheng ,jie nian sai suo hua 。
    men lan guan shan zu ,qi lu tian de kuo 。wei ping mo li shu ,chi yong wei ji ke 。

    【zhu shi 】:

    pi :

    ①pi lao ;yin fa 。《zhuang zi ·tian dao 》:“ji gui bu sui ,ji hun bu pi 。”②ya juan ;ya fan 。《hou han shu ·guang wu di ji xia 》:“wo zi le ci ,bu wei pi ye 。”③yong lan ;dai duo 。cao cao 《shang shu ce ming wei gong 》:“shou xing pi dai ,yi wang bi zu 。”④lei ruo ;shou ruo 。《guan zi ·xiao kuang 》:“gu shi tian xia zhu hou yi pi ma quan yang wei bi 。”(bi :li pin 。)⑤cui lao ;cui ruo 。wang an dan 《sai wang feng yuan 》:“wo pi xue geng wu ,yu shi bu xiang yi 。”

    min :

    ①[ming ]nu li 。《zuo chuan ·ding gong si nian 》:“xi wu wang ke shang ,fen lu gong yi yan ~liu zu 。”②[ming ]ren min ,bai xing 。《cao gui lun zhan 》:“xiao hui wei bian ,~fu cong ye 。”③[ming ]ren 。《li ji ·wang zhi 》:“wu fang zhi ~,yan yu bu tong 。”④[ming ]zhi bie ren 。《shi jing ·bei feng ·gu feng 》:“fan ~you sang ,pu fu jiu zhi 。”

    bao :

    ①yang yo 。《xun zi ·wang ba 》:“shang zhi yu xia ,ru bao chi zi 。”②zhi ti ren fu yo you er de bao mu 。li de lin 《tian ming lun 》:“you zai ru bao zhi huai 。”③an fu 。《meng zi ·ji huan jin wen zhi shi 》:“bao min er wang ,mo zhi neng yu ye 。”④bao hu ;bao wei 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“hang shou bing fu ru bao cheng gao 。”《san guo zhi ·wei shu ·wu di ji 》:“(cao )gong ji ji zhi ,(chun yu )qiong tui bao ying 。”(ying :ying zhai 。)⑤bao quan ;bao chi 。《san guo zhi ·wei shu ·wu di ji 》yin 《wei shi chun qiu 》:“(cao )gong yun :‘dang (yuan )shao zhi jiang ,gu shang bu neng zi bao ,er kuang zhong ren hu ?’”gu sai xie 《ji min yao shu ·geng tian 》:“li chun bao ze ,dong chong si ,lai nian yi jia 。”(ze :shi run 。jia :chong zhuang jia 。)⑥dan bao ;bao zheng 。《san guo zhi ·wu shu ·sun quan chuan 》:“ren yan re bu ke xin ,zhen wei zhu jun po jia bao zhi 。”⑦bao shi bei qiu jin de ren 。《gong lou meng 》di ba shi liu hui :“long ren bao chu ta lai 。”⑧zhi bao ren 。《gong lou meng 》di ba shi liu hui :“yu ling yuan bao ling chu ,tui tang 。”⑨pu yi 。《shi ji ·luan bu chuan 》:“bu qiong kun ,lin (lìn)yong yu ji ,wei jiu ren bao 。”(lin yong :wei ren gu yong 。)⑩xiao cheng 。hou zuo “bao ”。《zhuang zi ·dao zhi 》:“da guo shou cheng ,xiao guo ru bao 。”(11)jiu shi hu ji bian zhi chan wei ,hu shu li dai bu jin xiang tong 。《sui shu ·shi huo zhi 》:“zhi wu jia wei bao ,you chang ,bao wu wei lv 。”(12)tong “bao ”。qiang bao 。《hou han shu ·huan yu chuan 》:“xi cheng wang you xiao ,yue zai qiang bao 。”(yue :zhu ci 。)

    zhong :

    (yi )①zhong jian 。《mo zi ·jing shang 》:“zhong ,tong chang ye 。”(tong chang :tong yang chang de ban jing 。)liu zong yuan 《tian shui 》:“hun ran er zhong chu zhe ,shi wei zhi yuan qi 。”②nei ;zai yi ding de fan wei nei 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“guo zhong mo wei 。”《kao gong ji ·ju ren 》:“guo zhong jiu jing jiu wei 。”③wei zhi 、deng ji zai gao xia huo liang duan zhi jian 。《lie zi ·li ming 》:“zhong tu yu dong guo xian sheng 。”(tu :tong “tu ”。)《han shu ·shi huo zhi xia 》:“jin you san deng ,huang jin wei shang ,bai jin wei zhong ,chi jin wei xia 。”④zheng ;kuo zhong 。《li ji ·yu zao 》:“tou geng bi zhong 。”《meng zi ·li lou xia 》:“shang zhi zhong 。”(shang :yan shang guo jun 。)⑤yi yu ;ge yu 。《shi ji ·wai qi shi jia 》:“wu di ze gong ren bu zhong yong zhe ,chi chu gui zhi 。” (er )zhòng ①fu ge ;kuo ge 。《lv shi chun qiu ·huai chong 》:“bi zhong li ,ran hou shui 。”《xun zi ·fu pian 》:“yuan zhe zhong gui ,fang zhe zhong ju 。”②wu mie ;wu mie bie ren shi shou sun hai 。《han shu ·he wu chuan 》:“xian nu ,yu yi li shi zhong shang 。”(xian 、shang :ren ming 。)③zao shou ;gan shou 。《hou han shu ·ma yuan chuan 》:“yuan yi zhong bing 。”

    he :

    (yi )①xie he ; xie diao 。《shi jing ·xiao ya ·bin zhi chu yan 》:“籥(yuè)wu sheng gu ,le ji he zou 。”(籥:gu guan le qi 。)yin shen wei an kuo 、ping he 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“lao chen jin zhe shu bu yu shi ,nai zi jiang (qiǎng)bu ,ri san si li ,shao (shāo)qi (shì)shi ,he yu shen ye 。”(shu :hen 。jiang :mian jiang 。qi :tong “shi ”。)《lv shi chun qiu ·da yu 》:“xin zhi yu ji he ye 。”②qian he ;ping he 。《shi ji ·wei gong zi lie chuan 》:“gong zi yan se yu he 。”③he mu ;rong qia 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“zheng tong ren he ,bai fei ju xing 。”④he jie ;jiang he ;he hao 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“xi he zhu rong ,na fu yi yue 。”(rong :gu shi dui wo guo xi bu ge min zu de chen hu 。yi yue :gu shi fan zhi wo guo na fang de ge min zu 。)《sun zi ·hang jun 》:“mo yao er qing he zhe ,mou ye 。”⑤diao he ;diao jie 。《lv shi chun qiu · gui gong 》:“yin yang zhi he ,bu chang yi lei 。”⑥wen nuan 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“chun he jing ming ,bo lan bu xing ,shang xia tian guang ,yi bi mo qing 。”⑦lian dai ;ban sui 。du xun he 《shan zhong gua fu 》:“shi tiao ye cai he gen zhu 。”⑧che ling 。fu xuan 《liang ma fu 》:“jie yi zhi (zhì)xuan ,jie yi he ling 。”(zhi :che qian di hou gao 。xuan :che qian gao hou di 。jie :jie zou 。)《zuo chuan ·huan gong er nian 》:“xi luan he ling 。”(fen bie wei si chong ling ,xuan gua zai che de bu tong bu wei 。)⑨gu dai le qi ming 。ji yi chong xiao sheng 。《yi li · xiang she li 》:“san sheng yi he er cheng sheng 。” (er )huò chan ge 。shen gua 《meng xi bi tan ·huo ban 》:“ji shang yi song zhi 、la he zhi hui zhi lei mao zhi 。”(mao :meng gai 。)

    xing :

    ①ren de ben xing 。zuo sai 《wei dou fu 》:“ren you yi tong zhi xing 。”②shi wu de ben zhi 。《sun zi ·shi 》:“mu dan zhi xing ,an ze jing ,wei ze dong 。”③xing qing ;xing ge 。liu yi qing 《shi shui xin yu ·fen juan 》:“wang lan tian xing ji 。”④sheng ming ;xing ming 。《zuo chuan · zhao gong ba nian 》:“mo bao ji xing 。”⑤shen ti 。《shi ji ·liu hou shi jia 》:“liu hou xing duo bing 。”(liu hou :zhang liang 。)

    zu :

    (yi )①jiao 。《zuo chuan ·zhao gong er shi liu nian 》:“yuan zi fu (fú)lin yong ,duan ji zu 。”(yuan zi 、lin yong :jun ren ming 。fu :dao kan 。)gu le fu 《mu lan ci 》:“yuan jie ming tuo qian li zu ,song er hai gu xiang 。”《han fei zi ·wai chu shui zuo shang 》:“shou zu pian zhi ,mian mu li hei ,lao you gong zhe ye 。”②qi wu de jiao 。《li ji ·ming tang wei 》:“xia hou shi zhi gu zu 。”《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“ru ci ze jing 、wu zhi shi jiang ,ding zu zhi xing cheng yi 。”③zu gou ;chong zu 。《lao zi 》:“sun you yu er bu bu zu 。”④man zu 。du fu 《mao wu wei qiu feng suo po ge 》:“wu hu ! he shi yan qian tu wu jian ci wu ,wu lu du po shou dong si yi zu 。”(tu wu :gao song de yang zi 。)⑤gou de shang ;pei ;zhi de 。《xun zi ·quan xue 》:“bai fa shi yi ,bu zu wei shan she 。” (er )jù ①guo fen 。《lun yu ·gong ye chang 》:“qiao yan ,ling se ,zu gong ,zuo qiu ming chi zhi ,qiu yi chi zhi 。”(qiu :kong zi ming 。)②bu zu 。《lie zi ·yang zhu 》:“[gong sun mu ]tao yu hou ting ,yi zhou zu ye 。”(tao :duo bi 。)

    mo :

    ①mei you 。gen “you ”xiang dui 。liu you 《you shan xi cun 》:“shan chong shui fu yi mo lu 。”②fu ci 。biao shi fou ding ,xiang dang yu “bu ”。《shang jun shu ·nong zhan 》:“min yi ci wei jiao ,ze su yan de mo shao ,er bing yan de ruo ye ?”③lian ci 。biao shi tiao jian ,xiang dang yu “mo lun ”、“bu lun ”。《shi jing ·lu song ·feng shui 》:“bu xiao bu da ,cong gong yu mai 。”④tong “wu ”。bu yao 。《gu shi yuan ·kong hou yin 》:“gong mo du he ,gong jing du he 。duo he er si ,dang nai gong he !”⑤fei ;bu shi 。《guan zi ·xing shi 》:“ze guo fei ji guo ,er min mo ji min ye 。”⑥yu qi ci 。yong yu yi wen gou mo ,biao shi yi wen ,xiang dang yu “fou ”。bai ju yi 《wen liu shi jiu 》:“wan lai tian yu xue ,neng yin yi bei mo ?”

    wai :

    ①qu qu 。《shi ji ·si ma xiang ru lie chuan 》:“wai jiao zhi ge 。”②wai she ;duan ming 。《xun zi ·rong ru 》:“you xian zhe chang wai she 。”③cui can ;cui she 。gong zi zhen 《bing mei guan ji 》:“shan ji mi ,wai ji zhi zhi 。”(ji :zhi dai mei 。)④zai 。《shi jing ·xiao ya · zheng yue 》:“tian wai shi zhuo 。”(zhuo :qiao da 。zhe li zhi huo hai 。)⑤cao mu mao cheng 。《han shu ·de li zhi shang 》:“cao (cǎo)wai mu qiao 。”(qiao :gao 。)⑥yan li 。wang can 《shen nv fu 》:“yo wai li zhi shen ren 。”⑦ku gao ;qiao cui 。《huai na zi ·ben jing 》:“mo wu qiao wai 。”

    e :

    (yi )①zu sai ;du sai 。《lv shi chun qiu ·gu le 》:“min qi yu e er zhi zhe 。”②yong yu zhe lan zhi wu 。《han shu ·shao xin chen chuan 》:“kai tong gou du ,qi shui men di e ,fan shu shi chu 。”(qi :xing jian 。di e :di yan 。) (er )yān [e shi ]han shi xiong nu wang hou de chen hao 。《shi ji ·xiong nu lie chuan 》:“chan yu you tai zi ming mao du ,hou you suo ai e shi ,sheng shao zi 。”