- 繁体
- 简体
- 拼音
-
固知別多相逢少,樂極哀至心嬋娟。
“固知別多相逢少,樂極哀至心嬋娟。”詩句出處:《東平蓬萊驛夜宴平盧楊判官醉後贈別》;是唐朝詩人獨孤及的作品。
夜清酒濃人如玉,一鬥何啻直十千。木蘭為樽金為杯,
江南急管盧女弦。齊童如花解郢曲,起舞激楚歌采蓮。
固知別多相逢少,樂極哀至心嬋娟。少留莫辭醉,
前路方悠然。明日分飛倘相憶,隻應遙望西南天。
【註釋】:
固:
①險要、穩固的地方。《周禮·夏官·大司馬》:“以九伐之法正邦國……負固不服則侵之。”(負:恃。侵:指兵臨其境加以威懾。)又使堅固。《孟子·公孫醜下》:“固國不以山溪之險,威天下不以兵革之利。”②鞏固;牢固。《資治通鑒》卷六十五:“江山險固,沃野千裡,士民殷富。”又使牢固。黃宗羲《原君》:“攝緘縢(téng),固扃鐍(jué),一人之智力,不能勝天下欲得之者之眾。”(攝:收緊。縢:繩索。扃:門閂、門環等。鐍:鎖鑰。)③穩固;安定。《國語·晉語二》:“百姓欣而奉之,國可以固。”《資治通鑒·宋明帝泰始三年》:“卒有離心,士無固色。”(色:神色。)④堅持;安守。《荀子·強國》:“子發之致命也恭,其辭賞也固。”⑤堅硬;凝聚。《呂氏春秋 ·首時》:“水凍方固,後稷不種。”(後稷:古農官名。)⑥固執;頑固。《列子 ·湯問》:“汝心之固,固不可徹。”(徹:通。)⑦鄙陋;淺薄。《戰國策·楚策四》:“明願有問君而恐固。”⑧副詞。1.表示反復多次,相當於“一再”。《史記·留侯世傢》:“良乃固要項伯,項伯見沛公。”(良:留侯張良。要:同“邀”。)2. 表示本來如此。韓愈《師說》:“生乎吾前,其聞道固先乎吾。”3.表示承認某種事物。相當於“固然”。馬中錫《中山狼傳》:“子固仁者,然愚亦甚矣。”⑨通“故”。舊。《戰國策·趙策二》:“國有固籍,兵有常經;變籍則亂,失經則弱。”(經:作為典范的書。)⑩必定;一定。《史記·陳涉世傢》:“借第令毋斬,而戍死者固十六七。”(11)所以。柳宗元《封建論》:“吾固曰:非聖人之意,勢也。”知:
①知道。《論語·為政》:“知之為知之,不知為不知,是知也。”王充《論衡·知實》:“不學自知,不問自曉,古今行事,未之有也。”(未之有也:沒有這樣的事。)②知覺;感覺。范縝《神滅論》:“手等有痛癢之知。”③見解;知識。《商君書·更法》:“有獨知之慮者。”(慮:思慮。)④知識。《列子· 湯問》:“兩小兒笑曰:‘孰為汝多知乎?’”(孰:誰。為:通“謂”,說。)⑤瞭解。《史記·管晏列傳》:“知我者鮑子也。”(鮑子:鮑叔牙。)⑥交好;相親。司馬遷《報任安書》:“絕賓客之知。”⑦知己;知心的人。鮑照《詠雙燕》:“悲歌辭舊愛,銜淚覓新知。”(銜淚:噙著淚。覓:找尋。)⑧主持。《左傳·襄公二十六年》:“子產其將知政矣。”別:
(一)①分開。班固《漢書·蘇武傳》:“別其官屬常惠等等,各置他所。”②離別。江淹《別賦》:“黯然銷魂者,唯別而已矣。”③分辨;區別。《商君書·禁使》:“則上別飛鳥,下察秋毫。”范縝《神滅論》:“如絲體變為縷體,縷體即是絲體。有何別焉?”(縷:線。)④類別。劉知幾《史通·雜述》:“史氏流別,殊途並騖(wù)。”(史氏:史傢。騖:奔馳;流行。)⑤另;另外的。朱弁《送春》詩:“把酒送春無別語,羨君才到便成歸。”⑥扭轉。杜牧《陪昭應盧郎中》詩:“泥情斜拂印,別臉小低頭。”⑦寫錯或讀錯(字)。《儒林外史》第四回:“前日替這裡作瞭個薦亡的疏,我拿瞭給人看,說是倒別瞭三個字。” (二)biè 不順;執拗。《水滸全傳》第一回:“先奏你們眾道士阻當宣詔,違別聖旨。”多:
①數量大,與“少”相對。《孟子·公孫醜下》:“得道者多助,失道者寡助。”(得道:指得治國之道,即行仁政。寡:少。)王維《相思》:“願君多采擷。”②勝過;超過。湯顯祖《紫簫記·巧探》:“想他才似相如,貌多王粲。”(相如:司馬相如,漢辭賦傢。王粲:漢魏間人,貌美多才。)③稱贊;著重。《史記·季佈欒佈列傳》:“諸公皆多季佈能摧剛為柔,朱傢以此名聞當世。”《史記·魏其武安侯列傳》:“士亦以此多之。”④過分的;多餘的。《莊子·漁父》:“今子既上無君侯有司之勢,而下無大臣職事之官,而擅飭(chì)禮樂,選人倫以化齊民,不泰多事乎?”(飭:整頓。泰:太,過於,過分。)劉劭《人物志·體別》:“夫在多疑。”⑤增多。《荀子·天論》:“因物而多之,孰與騁能而化之?”⑥通“哆”,不正。《法言·吾子》:“中正則雅,多哇則鄭。”(哇:淫邪的樂聲。)⑦副詞。表示限定。約相當於“隻”、“僅僅”。朱浮《為幽州牧與彭寵書》:“此猶河濱之民捧土以塞孟津,多見其不知量也。”《論語·子張》:“人雖欲自絕,其何傷於日月乎? 多見其不知量也。”相:
(一)①互相;相互。《左傳·隱公元年》:“不及黃泉,無相見也。”②遞相;一方對另一方有所動作。《呂氏春秋·疑似》:“為高葆禱於璐,置鼓其上,遠近相聞。”③質地;實質。劉峻《辯命論》:“昔之玉質金相,英髦秀達,皆擯斥於當年,韞(yùn)奇才而莫用。”(髦:俊傑。韞:藏。)[相對]相向。元稹《與李十二夜飲》:“寒夜燈前賴酒壺,與君相對興(xìng)猶孤。”(二)xiàng ①察看;仔細看。《詩經·大雅·公劉》:“相其陰陽,觀其流泉。”②占視。迷信者看外形而斷定人與事的吉兇禍福。《荀子·非相》:“相人之形狀顏色,而知其吉兇妖祥。”③相貌;形貌。《荀子·非相》:“形相雖善而心術惡。”④輔佐;扶助。《論語·季氏》:“今由與求也,相夫子。”⑤官名。1. 輔佐君主掌管國事的最高官吏。《史記·魏世傢》:“傢貧則思良妻,國亂則思賢相。”2.漢代另指諸侯國的實際執政者,地位相當於郡太守。《後漢書·張衡傳》:“永和初,出為河間相。”又使為相。《續資治通鑒長編·宋仁宗至和二年》:“帝新相文彥博、富弼,意甚自得。”⑥司儀贊禮者。《淮南子·主術》:“口能言而行人稱辭,足能行而相者先導。”(行人:古時的外交官。)⑦選擇。王實甫《西廂記》第五本第四折:“自古相女配夫,新狀元花生滿路。”逢:
(一)①遇見;碰到。李白《古風·二十四》:“路逢鬥雞者。”王維《九月九日憶山東兄弟》:“獨在異鄉為異客,每逢佳節倍思親。”②迎接。王維《與盧象集朱傢》:“主人能愛客,終日有逢迎。”③迎合;奉承。《孟子· 告子下》:“今之大夫,皆逢君之惡。”④大。《禮記·儒行》:“丘少居魯,衣逢掖之衣。”(掖:胳肢窩。“逢掖”即大袖子。)(二)péng [逢逢]象聲詞。鼓聲。李賀《上之回》:“蚩尤死,鼓逢逢。”少:
(一)①數量少。與“多”相對。《左傳·哀公二年》:“陽虎曰:‘吾車少。’”②缺少;短少;差欠。《史記·平原君虞卿列傳》:“今少一人,願君即以遂備員而行矣。”③削弱。賈誼《治安策》:“欲天下之治安,莫若眾建諸侯而少其力。”④輕視;看輕;小看。《晉書·王濟傳》:“(濟)好以言傷物,儕(chái)類以此少之。”(儕類:同輩。)⑤不多時,表示時間短暫。《莊子·達生》:“少焉,果敗而反。”⑥副詞。表示程度淺。相當於“稍微”。《戰國策·趙策四》:“太後之色少解。” (二)shào ①年幼。與“老”相對。賀知章《回鄉偶書二首》之一:“少小離傢老大回,鄉音無改鬢毛衰(cuī)。”②少年人。《左傳·僖公二十八年》:“少長有禮,其可用也。”③排行最末的。《史記·孟嘗君列傳》:“田嬰者,齊威王少子。”樂:
(一)①音樂。《周易·豫》:“先王以作樂崇德。”《呂氏春秋·古樂》:“故樂之所由來者尚矣,非獨為一世之所造也。”又為奏樂。《禮記·曲禮下》:“歲兇,年谷不登……士飲酒不樂。”②樂工;演奏音樂的人。《論語·微子》:“齊人歸女樂,季桓子受之。”(歸:通“饋”。贈送。)③樂器。《韓非子·解老》:“故竽先則鐘瑟皆隨,竽唱則諸樂皆和。” (二)lè愉快;快樂。《左傳· 隱公元年》:“其樂也融融。”范仲淹《嶽陽樓記》:“此樂何極?” (三)yào 喜好;喜愛。《論語·雍也》:“知者樂山,仁者樂水。”(知:智。)《晉書·阮籍傳》:“籍平生曾遊東平,樂其風土。”極:
①正梁;脊檁。《莊子·則陽》:“其鄰有夫妻臣妾登極者。”②頂點;終極。李賀《秦王飲酒》:“秦王騎虎遊八極。”又達到頂點。范仲淹《嶽陽樓記》:“感極而悲者矣。”《呂氏春秋·制樂》:“聖人所獨見,眾人焉知其極。”③窮盡;到極點。《徐霞客遊記·黔遊日記一》:“各極其趣。”④最高的;最終的。曾鞏《荔枝錄》:“一品紅,言於荔枝為極品也。”⑤標準。葉適《上寧宗皇帝札子》:“臣聞治國以和為體,外事以和為極。”(和:和諧。)⑥副詞。最;非常。《史記·遊俠列傳》:“自是之後,為俠者極眾。”《論衡·本性》:“徒謂中人,不能極善極惡也。”⑦通“亟”。急。《荀子·賦》:“出入甚極,莫知其門。”《淮南子·精神》:“隨其天資而安之不極。”哀:
①悲哀;悲傷。陸遊《十一月四日風雨大作》:“僵臥孤村不自哀,尚思為國戍輪臺。”②悼念。《左傳·僖公三十三年》:“秦不哀吾喪。”(喪:指晉文公之死。)③憐憫;憐恤。柳宗元《捕蛇者說》:“君將哀而生之乎?”④哀嘆。杜牧《阿房宮賦》:“秦人不暇自哀,而後人哀之。”至:
①到;到達。《詩經·秦風·渭陽》:“我送舅氏,日至渭陽。”(舅氏:舅父,母親的兄弟。)《左傳·文公二年》:“秦師又至。”(師:軍隊。)②及;達到。李白《望天門山》:“天門中斷楚江開,碧水東流至此回。”③達到極點。《論語·雍也》:“中庸之為德也,其至矣乎!”《莊子·逍遙遊》:“此亦飛之至也。”④周備;周到。宋濂《送東陽馬生序》:“或遇其叱咄,色愈恭,禮愈至,不敢出一言以復。”(叱咄:呼喝;大聲斥責。)⑤節氣名。夏至、冬至的統稱。《左傳·僖公五年》:“凡分分、至、啟、閉,必書雲物。”⑥副詞。最;極。《荀子·正論》:“罪至重而刑至輕,庸人不知惡矣。”⑦連詞。表示提出另一話題。相當於“至於”。《墨子·非攻》:“至攘人犬豕雞豚者,其不義又甚入人園圃竊桃李。”⑧通“志”。意志;志向。鄒陽《上書吳王》:“故願大王無忽,察聽其至。”《漢書·鄒陽傳》“至”作“志”。心:
①心臟。《淮南子·原道》:“心者,五臟之主也。”②通常指思維器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官則思。”《國語·周語上》:“夫民慮之於心,而宣之於口。”③掛懷;關心。唐順之《與呂沃洲巡按書》:“兩公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:於。)④中央;中心。劉禹錫《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《呂氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之處。《三國志·蜀書·龐統法正傳》:“而敵傢數道並進,已入心腹。”2. 親信的人。嬋:
[嬋娟]1.姿態美好。孟郊《嬋娟》詩:“花嬋娟,泛春泉。竹嬋娟,籠曉煙。”(籠曉煙:籠罩著晨煙。)2.指美女。李漢臣《玉壺春》第一折:“一個個玉天仙,一雙雙美嬋娟。”3.指月亮。蘇軾《水調歌頭》:“但願人長久,千裡共嬋娟。”[嬋媛(yuán)]牽引;縈繞。張衡《南都賦》:“垂條嬋媛。”(條:樹枝。)屈原《九章·哀郢》:“心嬋媛而傷懷兮。”娟:
美好。王昌齡《中山別龐中》:“幽娟松篠徑。”《新唐書·高駢傳》:“左右姬侍百餘,皆娟秀光麗。”王安石《寄蔡氏女子二首》之一:“竹娟兮常茂。” -
固知别多相逢少,乐极哀至心婵娟。
“固知别多相逢少,乐极哀至心婵娟。”诗句出处:《东平蓬莱驿夜宴平卢杨判官醉后赠别》;是唐朝诗人独孤及的作品。
夜清酒浓人如玉,一斗何啻直十千。木兰为樽金为杯,
江南急管卢女弦。齐童如花解郢曲,起舞激楚歌采莲。
固知别多相逢少,乐极哀至心婵娟。少留莫辞醉,
前路方悠然。明日分飞倘相忆,只应遥望西南天。
【注释】:
固:
①险要、稳固的地方。《周礼·夏官·大司马》:“以九伐之法正邦国……负固不服则侵之。”(负:恃。侵:指兵临其境加以威慑。)又使坚固。《孟子·公孙丑下》:“固国不以山溪之险,威天下不以兵革之利。”②巩固;牢固。《资治通鉴》卷六十五:“江山险固,沃野千里,士民殷富。”又使牢固。黄宗羲《原君》:“摄缄縢(téng),固扃鐍(jué),一人之智力,不能胜天下欲得之者之众。”(摄:收紧。縢:绳索。扃:门闩、门环等。鐍:锁钥。)③稳固;安定。《国语·晋语二》:“百姓欣而奉之,国可以固。”《资治通鉴·宋明帝泰始三年》:“卒有离心,士无固色。”(色:神色。)④坚持;安守。《荀子·强国》:“子发之致命也恭,其辞赏也固。”⑤坚硬;凝聚。《吕氏春秋 ·首时》:“水冻方固,后稷不种。”(后稷:古农官名。)⑥固执;顽固。《列子 ·汤问》:“汝心之固,固不可彻。”(彻:通。)⑦鄙陋;浅薄。《战国策·楚策四》:“明愿有问君而恐固。”⑧副词。1.表示反复多次,相当于“一再”。《史记·留侯世家》:“良乃固要项伯,项伯见沛公。”(良:留侯张良。要:同“邀”。)2. 表示本来如此。韩愈《师说》:“生乎吾前,其闻道固先乎吾。”3.表示承认某种事物。相当于“固然”。马中锡《中山狼传》:“子固仁者,然愚亦甚矣。”⑨通“故”。旧。《战国策·赵策二》:“国有固籍,兵有常经;变籍则乱,失经则弱。”(经:作为典范的书。)⑩必定;一定。《史记·陈涉世家》:“借第令毋斩,而戍死者固十六七。”(11)所以。柳宗元《封建论》:“吾固曰:非圣人之意,势也。”知:
①知道。《论语·为政》:“知之为知之,不知为不知,是知也。”王充《论衡·知实》:“不学自知,不问自晓,古今行事,未之有也。”(未之有也:没有这样的事。)②知觉;感觉。范缜《神灭论》:“手等有痛痒之知。”③见解;知识。《商君书·更法》:“有独知之虑者。”(虑:思虑。)④知识。《列子· 汤问》:“两小儿笑曰:‘孰为汝多知乎?’”(孰:谁。为:通“谓”,说。)⑤了解。《史记·管晏列传》:“知我者鲍子也。”(鲍子:鲍叔牙。)⑥交好;相亲。司马迁《报任安书》:“绝宾客之知。”⑦知己;知心的人。鲍照《咏双燕》:“悲歌辞旧爱,衔泪觅新知。”(衔泪:噙着泪。觅:找寻。)⑧主持。《左传·襄公二十六年》:“子产其将知政矣。”别:
(一)①分开。班固《汉书·苏武传》:“别其官属常惠等等,各置他所。”②离别。江淹《别赋》:“黯然销魂者,唯别而已矣。”③分辨;区别。《商君书·禁使》:“则上别飞鸟,下察秋毫。”范缜《神灭论》:“如丝体变为缕体,缕体即是丝体。有何别焉?”(缕:线。)④类别。刘知几《史通·杂述》:“史氏流别,殊途并骛(wù)。”(史氏:史家。骛:奔驰;流行。)⑤另;另外的。朱弁《送春》诗:“把酒送春无别语,羡君才到便成归。”⑥扭转。杜牧《陪昭应卢郎中》诗:“泥情斜拂印,别脸小低头。”⑦写错或读错(字)。《儒林外史》第四回:“前日替这里作了个荐亡的疏,我拿了给人看,说是倒别了三个字。” (二)biè 不顺;执拗。《水浒全传》第一回:“先奏你们众道士阻当宣诏,违别圣旨。”多:
①数量大,与“少”相对。《孟子·公孙丑下》:“得道者多助,失道者寡助。”(得道:指得治国之道,即行仁政。寡:少。)王维《相思》:“愿君多采撷。”②胜过;超过。汤显祖《紫箫记·巧探》:“想他才似相如,貌多王粲。”(相如:司马相如,汉辞赋家。王粲:汉魏间人,貌美多才。)③称赞;着重。《史记·季布栾布列传》:“诸公皆多季布能摧刚为柔,朱家以此名闻当世。”《史记·魏其武安侯列传》:“士亦以此多之。”④过分的;多余的。《庄子·渔父》:“今子既上无君侯有司之势,而下无大臣职事之官,而擅饬(chì)礼乐,选人伦以化齐民,不泰多事乎?”(饬:整顿。泰:太,过于,过分。)刘劭《人物志·体别》:“夫在多疑。”⑤增多。《荀子·天论》:“因物而多之,孰与骋能而化之?”⑥通“哆”,不正。《法言·吾子》:“中正则雅,多哇则郑。”(哇:淫邪的乐声。)⑦副词。表示限定。约相当于“只”、“仅仅”。朱浮《为幽州牧与彭宠书》:“此犹河滨之民捧土以塞孟津,多见其不知量也。”《论语·子张》:“人虽欲自绝,其何伤于日月乎? 多见其不知量也。”相:
(一)①互相;相互。《左传·隐公元年》:“不及黄泉,无相见也。”②递相;一方对另一方有所动作。《吕氏春秋·疑似》:“为高葆祷于璐,置鼓其上,远近相闻。”③质地;实质。刘峻《辩命论》:“昔之玉质金相,英髦秀达,皆摈斥于当年,韫(yùn)奇才而莫用。”(髦:俊杰。韫:藏。)[相对]相向。元稹《与李十二夜饮》:“寒夜灯前赖酒壶,与君相对兴(xìng)犹孤。”(二)xiàng ①察看;仔细看。《诗经·大雅·公刘》:“相其阴阳,观其流泉。”②占视。迷信者看外形而断定人与事的吉凶祸福。《荀子·非相》:“相人之形状颜色,而知其吉凶妖祥。”③相貌;形貌。《荀子·非相》:“形相虽善而心术恶。”④辅佐;扶助。《论语·季氏》:“今由与求也,相夫子。”⑤官名。1. 辅佐君主掌管国事的最高官吏。《史记·魏世家》:“家贫则思良妻,国乱则思贤相。”2.汉代另指诸侯国的实际执政者,地位相当于郡太守。《后汉书·张衡传》:“永和初,出为河间相。”又使为相。《续资治通鉴长编·宋仁宗至和二年》:“帝新相文彦博、富弼,意甚自得。”⑥司仪赞礼者。《淮南子·主术》:“口能言而行人称辞,足能行而相者先导。”(行人:古时的外交官。)⑦选择。王实甫《西厢记》第五本第四折:“自古相女配夫,新状元花生满路。”逢:
(一)①遇见;碰到。李白《古风·二十四》:“路逢斗鸡者。”王维《九月九日忆山东兄弟》:“独在异乡为异客,每逢佳节倍思亲。”②迎接。王维《与卢象集朱家》:“主人能爱客,终日有逢迎。”③迎合;奉承。《孟子· 告子下》:“今之大夫,皆逢君之恶。”④大。《礼记·儒行》:“丘少居鲁,衣逢掖之衣。”(掖:胳肢窝。“逢掖”即大袖子。)(二)péng [逢逢]象声词。鼓声。李贺《上之回》:“蚩尤死,鼓逢逢。”少:
(一)①数量少。与“多”相对。《左传·哀公二年》:“阳虎曰:‘吾车少。’”②缺少;短少;差欠。《史记·平原君虞卿列传》:“今少一人,愿君即以遂备员而行矣。”③削弱。贾谊《治安策》:“欲天下之治安,莫若众建诸侯而少其力。”④轻视;看轻;小看。《晋书·王济传》:“(济)好以言伤物,侪(chái)类以此少之。”(侪类:同辈。)⑤不多时,表示时间短暂。《庄子·达生》:“少焉,果败而反。”⑥副词。表示程度浅。相当于“稍微”。《战国策·赵策四》:“太后之色少解。” (二)shào ①年幼。与“老”相对。贺知章《回乡偶书二首》之一:“少小离家老大回,乡音无改鬓毛衰(cuī)。”②少年人。《左传·僖公二十八年》:“少长有礼,其可用也。”③排行最末的。《史记·孟尝君列传》:“田婴者,齐威王少子。”乐:
(一)①音乐。《周易·豫》:“先王以作乐崇德。”《吕氏春秋·古乐》:“故乐之所由来者尚矣,非独为一世之所造也。”又为奏乐。《礼记·曲礼下》:“岁凶,年谷不登……士饮酒不乐。”②乐工;演奏音乐的人。《论语·微子》:“齐人归女乐,季桓子受之。”(归:通“馈”。赠送。)③乐器。《韩非子·解老》:“故竽先则钟瑟皆随,竽唱则诸乐皆和。” (二)lè愉快;快乐。《左传· 隐公元年》:“其乐也融融。”范仲淹《岳阳楼记》:“此乐何极?” (三)yào 喜好;喜爱。《论语·雍也》:“知者乐山,仁者乐水。”(知:智。)《晋书·阮籍传》:“籍平生曾游东平,乐其风土。”极:
①正梁;脊檩。《庄子·则阳》:“其邻有夫妻臣妾登极者。”②顶点;终极。李贺《秦王饮酒》:“秦王骑虎游八极。”又达到顶点。范仲淹《岳阳楼记》:“感极而悲者矣。”《吕氏春秋·制乐》:“圣人所独见,众人焉知其极。”③穷尽;到极点。《徐霞客游记·黔游日记一》:“各极其趣。”④最高的;最终的。曾巩《荔枝录》:“一品红,言于荔枝为极品也。”⑤标准。叶适《上宁宗皇帝札子》:“臣闻治国以和为体,外事以和为极。”(和:和谐。)⑥副词。最;非常。《史记·游侠列传》:“自是之后,为侠者极众。”《论衡·本性》:“徒谓中人,不能极善极恶也。”⑦通“亟”。急。《荀子·赋》:“出入甚极,莫知其门。”《淮南子·精神》:“随其天资而安之不极。”哀:
①悲哀;悲伤。陆游《十一月四日风雨大作》:“僵卧孤村不自哀,尚思为国戍轮台。”②悼念。《左传·僖公三十三年》:“秦不哀吾丧。”(丧:指晋文公之死。)③怜悯;怜恤。柳宗元《捕蛇者说》:“君将哀而生之乎?”④哀叹。杜牧《阿房宫赋》:“秦人不暇自哀,而后人哀之。”至:
①到;到达。《诗经·秦风·渭阳》:“我送舅氏,日至渭阳。”(舅氏:舅父,母亲的兄弟。)《左传·文公二年》:“秦师又至。”(师:军队。)②及;达到。李白《望天门山》:“天门中断楚江开,碧水东流至此回。”③达到极点。《论语·雍也》:“中庸之为德也,其至矣乎!”《庄子·逍遥游》:“此亦飞之至也。”④周备;周到。宋濂《送东阳马生序》:“或遇其叱咄,色愈恭,礼愈至,不敢出一言以复。”(叱咄:呼喝;大声斥责。)⑤节气名。夏至、冬至的统称。《左传·僖公五年》:“凡分分、至、启、闭,必书云物。”⑥副词。最;极。《荀子·正论》:“罪至重而刑至轻,庸人不知恶矣。”⑦连词。表示提出另一话题。相当于“至于”。《墨子·非攻》:“至攘人犬豕鸡豚者,其不义又甚入人园圃窃桃李。”⑧通“志”。意志;志向。邹阳《上书吴王》:“故愿大王无忽,察听其至。”《汉书·邹阳传》“至”作“志”。心:
①心脏。《淮南子·原道》:“心者,五脏之主也。”②通常指思维器官和思想、感情等。《孟子·告子上》:“心之官则思。”《国语·周语上》:“夫民虑之于心,而宣之于口。”③挂怀;关心。唐顺之《与吕沃洲巡按书》:“两公者,一日居乎其位,一日心乎其民者也。”(乎:于。)④中央;中心。刘禹锡《洞庭秋月行》:“洞庭湖月生湖心。”⑤星宿名。二十八宿之一。《吕氏春秋·季夏》:“季夏之月,日在柳,昏心中,旦尾中。”[心腹]1.要害之处。《三国志·蜀书·庞统法正传》:“而敌家数道并进,已入心腹。”2. 亲信的人。婵:
[婵娟]1.姿态美好。孟郊《婵娟》诗:“花婵娟,泛春泉。竹婵娟,笼晓烟。”(笼晓烟:笼罩着晨烟。)2.指美女。李汉臣《玉壶春》第一折:“一个个玉天仙,一双双美婵娟。”3.指月亮。苏轼《水调歌头》:“但愿人长久,千里共婵娟。”[婵媛(yuán)]牵引;萦绕。张衡《南都赋》:“垂条婵媛。”(条:树枝。)屈原《九章·哀郢》:“心婵媛而伤怀兮。”娟:
美好。王昌龄《中山别庞中》:“幽娟松篠径。”《新唐书·高骈传》:“左右姬侍百余,皆娟秀光丽。”王安石《寄蔡氏女子二首》之一:“竹娟兮常茂。” -
gu zhi bie duo xiang feng shao ,le ji ai zhi xin chan juan 。
“gu zhi bie duo xiang feng shao ,le ji ai zhi xin chan juan 。”shi gou chu chu :《dong ping peng lai yi ye yan ping lu yang pan guan zui hou zeng bie 》;shi tang chao shi ren du gu ji de zuo pin 。
ye qing jiu nong ren ru yu ,yi dou he chi zhi shi qian 。mu lan wei zun jin wei bei ,
jiang na ji guan lu nv xian 。ji tong ru hua jie ying qu ,qi wu ji chu ge cai lian 。
gu zhi bie duo xiang feng shao ,le ji ai zhi xin chan juan 。shao liu mo ci zui ,
qian lu fang you ran 。ming ri fen fei chang xiang yi ,zhi ying yao wang xi na tian 。
【zhu shi 】:
gu :
①xian yao 、wen gu de de fang 。《zhou li ·xia guan ·da si ma 》:“yi jiu fa zhi fa zheng bang guo ……fu gu bu fu ze qin zhi 。”(fu :shi 。qin :zhi bing lin ji jing jia yi wei she 。)you shi jian gu 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“gu guo bu yi shan xi zhi xian ,wei tian xia bu yi bing ge zhi li 。”②gong gu ;lao gu 。《zi zhi tong jian 》juan liu shi wu :“jiang shan xian gu ,wo ye qian li ,shi min yan fu 。”you shi lao gu 。huang zong xi 《yuan jun 》:“she jian teng (téng),gu jiong jue (jué),yi ren zhi zhi li ,bu neng sheng tian xia yu de zhi zhe zhi zhong 。”(she :shou jin 。teng :sheng suo 。jiong :men shuan 、men huan deng 。jue :suo yao 。)③wen gu ;an ding 。《guo yu ·jin yu er 》:“bai xing xin er feng zhi ,guo ke yi gu 。”《zi zhi tong jian ·song ming di tai shi san nian 》:“cu you li xin ,shi mo gu se 。”(se :shen se 。)④jian chi ;an shou 。《xun zi ·jiang guo 》:“zi fa zhi zhi ming ye gong ,ji ci shang ye gu 。”⑤jian ying ;ning ju 。《lv shi chun qiu ·shou shi 》:“shui dong fang gu ,hou ji bu chong 。”(hou ji :gu nong guan ming 。)⑥gu zhi ;wan gu 。《lie zi ·shang wen 》:“ru xin zhi gu ,gu bu ke che 。”(che :tong 。)⑦bi lou ;jian bao 。《zhan guo ce ·chu ce si 》:“ming yuan you wen jun er kong gu 。”⑧fu ci 。1.biao shi fan fu duo ci ,xiang dang yu “yi zai ”。《shi ji ·liu hou shi jia 》:“liang nai gu yao xiang bai ,xiang bai jian pei gong 。”(liang :liu hou zhang liang 。yao :tong “yao ”。)2. biao shi ben lai ru ci 。han yu 《shi shui 》:“sheng hu wu qian ,ji wen dao gu xian hu wu 。”3.biao shi cheng ren mou chong shi wu 。xiang dang yu “gu ran ”。ma zhong xi 《zhong shan lang chuan 》:“zi gu ren zhe ,ran yu yi shen yi 。”⑨tong “gu ”。jiu 。《zhan guo ce ·zhao ce er 》:“guo you gu ji ,bing you chang jing ;bian ji ze luan ,shi jing ze ruo 。”(jing :zuo wei dian fan de shu 。)⑩bi ding ;yi ding 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“jie di ling wu zhan ,er shu si zhe gu shi liu qi 。”(11)suo yi 。liu zong yuan 《feng jian lun 》:“wu gu yue :fei sheng ren zhi yi ,shi ye 。”zhi :
①zhi dao 。《lun yu ·wei zheng 》:“zhi zhi wei zhi zhi ,bu zhi wei bu zhi ,shi zhi ye 。”wang chong 《lun heng ·zhi shi 》:“bu xue zi zhi ,bu wen zi xiao ,gu jin hang shi ,wei zhi you ye 。”(wei zhi you ye :mei you zhe yang de shi 。)②zhi jiao ;gan jiao 。fan zhen 《shen mie lun 》:“shou deng you tong yang zhi zhi 。”③jian jie ;zhi shi 。《shang jun shu ·geng fa 》:“you du zhi zhi lv zhe 。”(lv :sai lv 。)④zhi shi 。《lie zi · shang wen 》:“liang xiao er xiao yue :‘shu wei ru duo zhi hu ?’”(shu :shei 。wei :tong “wei ”,shui 。)⑤le jie 。《shi ji ·guan yan lie chuan 》:“zhi wo zhe bao zi ye 。”(bao zi :bao shu ya 。)⑥jiao hao ;xiang qin 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“jue bin ke zhi zhi 。”⑦zhi ji ;zhi xin de ren 。bao zhao 《yong shuang yan 》:“bei ge ci jiu ai ,xian lei mi xin zhi 。”(xian lei :qin zhao lei 。mi :zhao xun 。)⑧zhu chi 。《zuo chuan ·xiang gong er shi liu nian 》:“zi chan ji jiang zhi zheng yi 。”bie :
(yi )①fen kai 。ban gu 《han shu ·su wu chuan 》:“bie ji guan shu chang hui deng deng ,ge zhi ta suo 。”②li bie 。jiang yan 《bie fu 》:“an ran xiao hun zhe ,wei bie er yi yi 。”③fen bian ;ou bie 。《shang jun shu ·jin shi 》:“ze shang bie fei diao ,xia cha qiu hao 。”fan zhen 《shen mie lun 》:“ru si ti bian wei lv ti ,lv ti ji shi si ti 。you he bie yan ?”(lv :xian 。)④lei bie 。liu zhi ji 《shi tong ·za shu 》:“shi shi liu bie ,shu tu bing wu (wù)。”(shi shi :shi jia 。wu :ben chi ;liu hang 。)⑤ling ;ling wai de 。zhu bian 《song chun 》shi :“ba jiu song chun mo bie yu ,xian jun cai dao bian cheng gui 。”⑥niu zhuai 。du mu 《pei zhao ying lu lang zhong 》shi :“ni qing xie bi yin ,bie lian xiao di tou 。”⑦xie cuo huo dou cuo (zi )。《ru lin wai shi 》di si hui :“qian ri ti zhe li zuo le ge jian wang de shu ,wo na le gei ren kan ,shui shi dao bie le san ge zi 。” (er )biè bu shun ;zhi ao 。《shui hu quan chuan 》di yi hui :“xian zou ni men zhong dao shi zu dang xuan zhao ,wei bie sheng zhi 。”duo :
①shu liang da ,yu “shao ”xiang dui 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“de dao zhe duo zhu ,shi dao zhe gua zhu 。”(de dao :zhi de zhi guo zhi dao ,ji hang ren zheng 。gua :shao 。)wang wei 《xiang sai 》:“yuan jun duo cai xie 。”②sheng guo ;chao guo 。shang xian zu 《zi xiao ji ·qiao tan 》:“xiang ta cai shi xiang ru ,mao duo wang can 。”(xiang ru :si ma xiang ru ,han ci fu jia 。wang can :han wei jian ren ,mao mei duo cai 。)③chen zan ;zhao chong 。《shi ji ·ji bu luan bu lie chuan 》:“zhu gong jie duo ji bu neng cui gang wei rou ,zhu jia yi ci ming wen dang shi 。”《shi ji ·wei ji wu an hou lie chuan 》:“shi yi yi ci duo zhi 。”④guo fen de ;duo yu de 。《zhuang zi ·yu fu 》:“jin zi ji shang mo jun hou you si zhi shi ,er xia mo da chen zhi shi zhi guan ,er shan chi (chì)li le ,shua ren lun yi hua ji min ,bu tai duo shi hu ?”(chi :zheng du 。tai :tai ,guo yu ,guo fen 。)liu shao 《ren wu zhi ·ti bie 》:“fu zai duo yi 。”⑤zeng duo 。《xun zi ·tian lun 》:“yin wu er duo zhi ,shu yu cheng neng er hua zhi ?”⑥tong “chi ”,bu zheng 。《fa yan ·wu zi 》:“zhong zheng ze ya ,duo wa ze zheng 。”(wa :yin xie de le sheng 。)⑦fu ci 。biao shi xian ding 。yao xiang dang yu “zhi ”、“jin jin ”。zhu fu 《wei you zhou mu yu peng chong shu 》:“ci you he bin zhi min peng tu yi sai meng jin ,duo jian ji bu zhi liang ye 。”《lun yu ·zi zhang 》:“ren sui yu zi jue ,ji he shang yu ri yue hu ? duo jian ji bu zhi liang ye 。”xiang :
(yi )①hu xiang ;xiang hu 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“bu ji huang quan ,mo xiang jian ye 。”②di xiang ;yi fang dui ling yi fang you suo dong zuo 。《lv shi chun qiu ·yi shi 》:“wei gao bao dao yu lu ,zhi gu ji shang ,yuan jin xiang wen 。”③zhi de ;shi zhi 。liu jun 《bian ming lun 》:“xi zhi yu zhi jin xiang ,ying mao xiu da ,jie bin chi yu dang nian ,yun (yùn)ji cai er mo yong 。”(mao :jun jie 。yun :cang 。)[xiang dui ]xiang xiang 。yuan zhen 《yu li shi er ye yin 》:“han ye deng qian lai jiu hu ,yu jun xiang dui xing (xìng)you gu 。”(er )xiàng ①cha kan ;zai xi kan 。《shi jing ·da ya ·gong liu 》:“xiang ji yin yang ,guan ji liu quan 。”②zhan shi 。mi xin zhe kan wai xing er duan ding ren yu shi de ji xiong huo fu 。《xun zi ·fei xiang 》:“xiang ren zhi xing zhuang yan se ,er zhi ji ji xiong yao xiang 。”③xiang mao ;xing mao 。《xun zi ·fei xiang 》:“xing xiang sui shan er xin shu e 。”④fu zuo ;fu zhu 。《lun yu ·ji shi 》:“jin you yu qiu ye ,xiang fu zi 。”⑤guan ming 。1. fu zuo jun zhu zhang guan guo shi de zui gao guan li 。《shi ji ·wei shi jia 》:“jia pin ze sai liang qi ,guo luan ze sai xian xiang 。”2.han dai ling zhi zhu hou guo de shi ji zhi zheng zhe ,de wei xiang dang yu jun tai shou 。《hou han shu ·zhang heng chuan 》:“yong he chu ,chu wei he jian xiang 。”you shi wei xiang 。《xu zi zhi tong jian chang bian ·song ren zong zhi he er nian 》:“di xin xiang wen yan bo 、fu bi ,yi shen zi de 。”⑥si yi zan li zhe 。《huai na zi ·zhu shu 》:“kou neng yan er hang ren chen ci ,zu neng hang er xiang zhe xian dao 。”(hang ren :gu shi de wai jiao guan 。)⑦shua ze 。wang shi fu 《xi xiang ji 》di wu ben di si she :“zi gu xiang nv pei fu ,xin zhuang yuan hua sheng man lu 。”feng :
(yi )①yu jian ;peng dao 。li bai 《gu feng ·er shi si 》:“lu feng dou ji zhe 。”wang wei 《jiu yue jiu ri yi shan dong xiong di 》:“du zai yi xiang wei yi ke ,mei feng jia jie bei sai qin 。”②ying jie 。wang wei 《yu lu xiang ji zhu jia 》:“zhu ren neng ai ke ,zhong ri you feng ying 。”③ying ge ;feng cheng 。《meng zi · gao zi xia 》:“jin zhi da fu ,jie feng jun zhi e 。”④da 。《li ji ·ru hang 》:“qiu shao ju lu ,yi feng ye zhi yi 。”(ye :ga zhi wo 。“feng ye ”ji da xiu zi 。)(er )péng [feng feng ]xiang sheng ci 。gu sheng 。li he 《shang zhi hui 》:“chi you si ,gu feng feng 。”shao :
(yi )①shu liang shao 。yu “duo ”xiang dui 。《zuo chuan ·ai gong er nian 》:“yang hu yue :‘wu che shao 。’”②que shao ;duan shao ;cha qian 。《shi ji ·ping yuan jun yu qing lie chuan 》:“jin shao yi ren ,yuan jun ji yi sui bei yuan er hang yi 。”③xiao ruo 。gu yi 《zhi an ce 》:“yu tian xia zhi zhi an ,mo re zhong jian zhu hou er shao ji li 。”④qing shi ;kan qing ;xiao kan 。《jin shu ·wang ji chuan 》:“(ji )hao yi yan shang wu ,chai (chái)lei yi ci shao zhi 。”(chai lei :tong bei 。)⑤bu duo shi ,biao shi shi jian duan zan 。《zhuang zi ·da sheng 》:“shao yan ,guo bai er fan 。”⑥fu ci 。biao shi cheng du jian 。xiang dang yu “shao wei ”。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“tai hou zhi se shao jie 。” (er )shào ①nian you 。yu “lao ”xiang dui 。he zhi zhang 《hui xiang ou shu er shou 》zhi yi :“shao xiao li jia lao da hui ,xiang yin mo gai bin mao cui (cuī)。”②shao nian ren 。《zuo chuan ·xi gong er shi ba nian 》:“shao chang you li ,ji ke yong ye 。”③pai hang zui mo de 。《shi ji ·meng chang jun lie chuan 》:“tian ying zhe ,ji wei wang shao zi 。”le :
(yi )①yin le 。《zhou yi ·yu 》:“xian wang yi zuo le chong de 。”《lv shi chun qiu ·gu le 》:“gu le zhi suo you lai zhe shang yi ,fei du wei yi shi zhi suo zao ye 。”you wei zou le 。《li ji ·qu li xia 》:“sui xiong ,nian gu bu deng ……shi yin jiu bu le 。”②le gong ;yan zou yin le de ren 。《lun yu ·wei zi 》:“ji ren gui nv le ,ji huan zi shou zhi 。”(gui :tong “kui ”。zeng song 。)③le qi 。《han fei zi ·jie lao 》:“gu yu xian ze zhong se jie sui ,yu chang ze zhu le jie he 。” (er )lèyu kuai ;kuai le 。《zuo chuan · yin gong yuan nian 》:“ji le ye rong rong 。”fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“ci le he ji ?” (san )yào xi hao ;xi ai 。《lun yu ·yong ye 》:“zhi zhe le shan ,ren zhe le shui 。”(zhi :zhi 。)《jin shu ·ruan ji chuan 》:“ji ping sheng ceng you dong ping ,le ji feng tu 。”ji :
①zheng liang ;ji lin 。《zhuang zi ·ze yang 》:“ji lin you fu qi chen qie deng ji zhe 。”②ding dian ;zhong ji 。li he 《qin wang yin jiu 》:“qin wang ji hu you ba ji 。”you da dao ding dian 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“gan ji er bei zhe yi 。”《lv shi chun qiu ·zhi le 》:“sheng ren suo du jian ,zhong ren yan zhi ji ji 。”③qiong jin ;dao ji dian 。《xu xia ke you ji ·qian you ri ji yi 》:“ge ji ji qu 。”④zui gao de ;zui zhong de 。ceng gong 《li zhi lu 》:“yi pin gong ,yan yu li zhi wei ji pin ye 。”⑤biao zhun 。xie kuo 《shang ning zong huang di zha zi 》:“chen wen zhi guo yi he wei ti ,wai shi yi he wei ji 。”(he :he xie 。)⑥fu ci 。zui ;fei chang 。《shi ji ·you xia lie chuan 》:“zi shi zhi hou ,wei xia zhe ji zhong 。”《lun heng ·ben xing 》:“tu wei zhong ren ,bu neng ji shan ji e ye 。”⑦tong “ji ”。ji 。《xun zi ·fu 》:“chu ru shen ji ,mo zhi ji men 。”《huai na zi ·jing shen 》:“sui ji tian zi er an zhi bu ji 。”ai :
①bei ai ;bei shang 。liu you 《shi yi yue si ri feng yu da zuo 》:“jiang wo gu cun bu zi ai ,shang sai wei guo shu lun tai 。”②dao nian 。《zuo chuan ·xi gong san shi san nian 》:“qin bu ai wu sang 。”(sang :zhi jin wen gong zhi si 。)③lian min ;lian xu 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“jun jiang ai er sheng zhi hu ?”④ai tan 。du mu 《a fang gong fu 》:“qin ren bu xia zi ai ,er hou ren ai zhi 。”zhi :
①dao ;dao da 。《shi jing ·qin feng ·wei yang 》:“wo song jiu shi ,ri zhi wei yang 。”(jiu shi :jiu fu ,mu qin de xiong di 。)《zuo chuan ·wen gong er nian 》:“qin shi you zhi 。”(shi :jun dui 。)②ji ;da dao 。li bai 《wang tian men shan 》:“tian men zhong duan chu jiang kai ,bi shui dong liu zhi ci hui 。”③da dao ji dian 。《lun yu ·yong ye 》:“zhong yong zhi wei de ye ,ji zhi yi hu !”《zhuang zi ·xiao yao you 》:“ci yi fei zhi zhi ye 。”④zhou bei ;zhou dao 。song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“huo yu ji chi duo ,se yu gong ,li yu zhi ,bu gan chu yi yan yi fu 。”(chi duo :hu he ;da sheng chi ze 。)⑤jie qi ming 。xia zhi 、dong zhi de tong chen 。《zuo chuan ·xi gong wu nian 》:“fan fen fen 、zhi 、qi 、bi ,bi shu yun wu 。”⑥fu ci 。zui ;ji 。《xun zi ·zheng lun 》:“zui zhi chong er xing zhi qing ,yong ren bu zhi e yi 。”⑦lian ci 。biao shi di chu ling yi hua ti 。xiang dang yu “zhi yu ”。《mo zi ·fei gong 》:“zhi rang ren quan shi ji tun zhe ,ji bu yi you shen ru ren yuan pu qie tao li 。”⑧tong “zhi ”。yi zhi ;zhi xiang 。ju yang 《shang shu wu wang 》:“gu yuan da wang mo hu ,cha ting ji zhi 。”《han shu ·ju yang chuan 》“zhi ”zuo “zhi ”。xin :
①xin zang 。《huai na zi ·yuan dao 》:“xin zhe ,wu zang zhi zhu ye 。”②tong chang zhi sai wei qi guan he sai xiang 、gan qing deng 。《meng zi ·gao zi shang 》:“xin zhi guan ze sai 。”《guo yu ·zhou yu shang 》:“fu min lv zhi yu xin ,er xuan zhi yu kou 。”③gua huai ;guan xin 。tang shun zhi 《yu lv wo zhou xun an shu 》:“liang gong zhe ,yi ri ju hu ji wei ,yi ri xin hu ji min zhe ye 。”(hu :yu 。)④zhong yang ;zhong xin 。liu yu xi 《dong ting qiu yue hang 》:“dong ting hu yue sheng hu xin 。”⑤xing su ming 。er shi ba su zhi yi 。《lv shi chun qiu ·ji xia 》:“ji xia zhi yue ,ri zai liu ,hun xin zhong ,dan wei zhong 。”[xin fu ]1.yao hai zhi chu 。《san guo zhi ·shu shu ·pang tong fa zheng chuan 》:“er di jia shu dao bing jin ,yi ru xin fu 。”2. qin xin de ren 。chan :
[chan juan ]1.zi tai mei hao 。meng jiao 《chan juan 》shi :“hua chan juan ,fan chun quan 。zhu chan juan ,long xiao yan 。”(long xiao yan :long zhao zhao chen yan 。)2.zhi mei nv 。li han chen 《yu hu chun 》di yi she :“yi ge ge yu tian xian ,yi shuang shuang mei chan juan 。”3.zhi yue liang 。su shi 《shui diao ge tou 》:“dan yuan ren chang jiu ,qian li gong chan juan 。”[chan yuan (yuán)]qian yin ;ying rao 。zhang heng 《na dou fu 》:“chui tiao chan yuan 。”(tiao :shu zhi 。)qu yuan 《jiu zhang ·ai ying 》:“xin chan yuan er shang huai xi 。”juan :
mei hao 。wang chang ling 《zhong shan bie pang zhong 》:“you juan song 篠jing 。”《xin tang shu ·gao pian chuan 》:“zuo you ji shi bai yu ,jie juan xiu guang li 。”wang an dan 《ji cai shi nv zi er shou 》zhi yi :“zhu juan xi chang mao 。”
今日更新
-
导引冲和气,觉春生酒面。
[2020-05-03]
-
褘衣俱侍、玳筵启。
[2020-05-03]
-
贤均樛木,宜颂二南诗。
[2020-05-03]
-
奉圣德、坤宁俱备。
[2020-05-03]
-
移棹采初开,嗅金缨留取。
[2020-05-03]
今日推荐
-
惟有暗香长在,饱参清露霏微。
[2020-02-16]
-
檐外几声风玉,丁东敲断人肠。
[2020-02-16]
-
春晚不拈红粉,碧窗自录仙书。
[2020-02-16]
-
人似行云不见。
[2020-02-16]
-
羞容似替人垂泪。
[2020-02-16]