• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 黃精無苗山雪盛,短衣數挽不掩脛。

    “黃精無苗山雪盛,短衣數挽不掩脛。”詩句出處:《乾元中寓居同谷縣作歌七首》;是唐朝詩人杜甫的作品。

    有客有客字子美,白頭亂發垂過耳。歲拾橡栗隨狙公,
    天寒日暮山谷裡。中原無書歸不得,手腳凍皴皮肉死。
    嗚呼一歌兮歌已哀,悲風為我從天來。
    長鑱長鑱白木柄,我生托子以為命。黃精無苗山雪盛,
    短衣數挽不掩脛。此時與子空歸來,男呻女吟四壁靜。
    嗚呼二歌兮歌始放,鄰裡為我色惆悵。
    有弟有弟在遠方,三人各瘦何人強。生別展轉不相見,
    胡塵暗天道路長。東飛鴐鵝後鶖鶬,安得送我置汝旁。
    嗚呼三歌兮歌三發,汝歸何處收兄骨。
    有妹有妹在鐘離,良人早歿諸孤癡。長淮浪高蛟龍怒,
    十年不見來何時。扁舟欲往箭滿眼,杳杳南國多旌旗。
    嗚呼四歌兮歌四奏,林猿為我啼清晝。
    四山多風溪水急,寒雨颯颯枯樹濕。黃蒿古城雲不開,
    白狐跳梁黃狐立。我生何為在窮谷,中夜起坐萬感集。
    嗚呼五歌兮歌正長,魂招不來歸故鄉。
    南有龍兮在山湫,古木巃嵸枝相樛。木葉黃落龍正蟄,
    蝮蛇東來水上遊。我行怪此安敢出,拔劍欲斬且復休。
    嗚呼六歌兮歌思遲,溪壑為我回春姿。
    男兒生不成名身已老,三年饑走荒山道。長安卿相多少年,
    富貴應須致身早。山中儒生舊相識,但話宿昔傷懷抱。
    嗚呼七歌兮悄終曲,仰視皇天白日速。

    【註釋】:

    黃:

    ①黃色。《詩經·邶風·綠衣》:“綠兮衣兮,綠衣黃裳(cháng)。”(裳:下衣;下裙。)楊臣源《城東早春》:“綠柳才黃半未勻。”②變黃。韋應物《答鄭騎曹青橘絕句》:“憐君臥病思新橘,試摘猶酸亦未黃。”③黃帝的簡稱。陶潛《時運》:“清琴橫床,濁酒半壺。黃唐莫逮(dài),慨獨在餘。”(黃:黃帝。唐:唐堯。逮:及。)④雌黃,古人用作塗抹文字,點校書籍的顏料。陶翰《贈鄭員外》:“何必守章句,終年事鉛黃。”[黃口]幼兒。《淮南子·汜論》:“古之伐國不殺黃口。”[黃耈(gǒu)]老人。《詩經·小雅·南山有臺》:“樂隻君子,遐不黃耈。”

    精:

    ①純凈的好米。《莊子·人間世》:“鼓策播精,可以食十人。”(策cè:小簸箕)。《論語·鄉黨》:“食不厭精,膾(kuài)不厭細。”(厭:嫌。膾:細切的肉、魚。)②純凈。《後漢書·鮮卑傳》:“精金良鐵,皆為賊有。”③精華;精粹。《呂氏春秋·察傳》:“夫樂,天地之精也,得失之節也。”葛洪《抱撲子·外篇·嘉遁》:“漱流霞之澄液,茹(rú)八石之精英。”(茹:吃。)又精銳。《後漢書·銚期傳》:“河北之地,界接邊塞,人習兵戰,號為精勇。”④專誠;專一。《淮南子·修務》:“官禦不厲,心意不精。”《管子·心術下》:“形不正者德不來,中不精者心不治。”⑤細致;細密。《後漢書·宦者傳》:“莫不精工堅密,為後世法。”(工:工巧。)⑥精通;嫻熟。韓愈《進學解》:“業精於勤荒於嬉,行成於思毀於隨。”《明史·蔣德璟傳》:“凡武弁(biàn)比試,必騎射精嫻,方準襲替。”(武弁:低級武職。)⑦精明;機靈。《漢書·儒林傳》:“其人精悍,處事分明。”⑧妖精;神怪。王嘉《拾遺記·前漢上》:“勿輕萬乘之尊,惑此精魅之物。”⑨明亮。《史記·天官書》:“天精而見景星。”《漢書·李尋傳》:“日月光精,時雨氣應。”⑩精氣;天地間的一種靈氣。《莊子·在宥》:“吾欲取天地之精,以佐五谷,以養民人。”(11)精神;精力。《戰國策·燕策三》:“今太子聞光壯盛之時,不知吾精已消亡矣。”《論衡·論死》:“火滅光消而燭在,人死精亡而形存。”(12)兩性賴以繁殖後代的物質。《周易·系辭下》:“男女構精,萬物化生。”(13)副詞。表示程度,相當於“甚”、“極”。《呂氏春秋·至忠》:“夫惡聞忠言,乃自伐之精者也。”[精神]1.精氣元神。《潛夫論·卜列》:“夫人之所以為人者,非以此八尺之身也,乃以其有精神也。”2. 實質;要旨。王安石《讀史》:“糟粕所傳非粹美,丹青難寫是精神。”(寫:描繪。)

    無:

    ①沒有。跟“有”相對。陸遊《遊山西村》:“山重水復疑無路。”②副詞。表示否定,相當於“不”。《商君書·農戰》:“民以此為教,則粟焉得無少,而兵焉得弱也?”③連詞。表示條件,相當於“無論”、“不論”。《詩經·魯頌·灃水》:“不小不大,從公於邁。”④通“毋”。不要。《古詩源·箜篌引》:“公無渡河,公竟渡河。墮河而死,當奈公何!”⑤非;不是。《管子·形勢》:“則國非其國,而民無其民也。”⑥語氣詞。用於疑問句末,表示疑問,相當於“否”。白居易《問劉十九》:“晚來天欲雪,能飲一杯無?”

    苗:

    ①尚未吐穗的莊稼。《論語·子罕》:“苗而不秀者有矣夫!”泛指初生的植物。陶潛《歸園田居五首》之三:“種豆南山下,草盛豆苗稀。”②初生的動物。陸遊《初夏道中》:“雨馀山客買魚苗。”③事物的開端或初生跡象。白居易《讀張籍古樂府》:“言者志之苗,行者文之根。”④後代子孫。屈原《離騷》:“帝高陽之苗裔兮。”⑤民眾。《法言·重黎》:“播其虐於黎苗。”⑥夏季打獵。《詩經·小雅·車攻》:“之子於苗。”⑦苗族。我國少數民族之一。

    雪:

    ①雪。《史記·秦始皇本紀》:“大雨雪,深二尺五寸。”②下雪。《晉書·五行志》:“飛騎大將軍車嬴王騰自並州遷鎮鄴,行次真定時,久大雪。”③揩拭。杜甫《丈八溝納涼》詩:“佳人雪藕絲。”④洗除;洗刷。李白《獨漉篇》:“國恥未雪,何由成名?”⑤白色。李白《將進酒》:“君不見高堂明鏡悲白發,朝如青絲暮如雪。”

    盛:

    (一)①興旺;興盛。《韓非子·解老》:“有死生,有盛衰。”②繁茂;茂盛。《莊子·山木》:“見大木枝葉盛茂。”③多;豐盛。《後漢書·井丹傳》:“更致盛饌乃食。”④大;極度。《國語 ·魯語上》:“使君盛怒,以暴露於弊邑之野。”⑤隆重。《北史·高閭傳》:“豈可聖明之辰而闕盛禮。” (二)chéng ①裝在祭器中作供品的谷物。《左傳·桓公六年》:“粢(zī)盛豐備。”(粢:供祭祀用的谷物。)②把物品裝進器皿中。《莊子·逍遙遊》:“以盛水漿。”③容器。《禮記·喪大記》:“食粥於盛。”④容納;包容。《呂氏春秋·君守》:“身以盛心,心以盛智。”

    短:

    ①長度小(包括時間和空間)。《莊子· 至樂》: “短綆(gěng)者不可以汲深。”②缺少;不足。③缺點;過失;短處。《荀子·大略》:“言其所長而不稱其所短。”④指出別人的過失;詆毀。《論衡·程材》:“世俗共短儒生,儒生之徒亦自相少。”(少:輕視。)《史記·屈原賈生列傳》:“上官大夫短屈原於頃襄王。”

    衣:

    (一)①上衣。《詩經·邶風·綠衣》:“綠衣黃裳。”(裳:裙子;下衣。)②泛指衣服。《詩經·豳風·七月》:“無衣無褐,何以卒歲?”(褐:用粗毛做的短衣。卒:終。)③遮蔽身體局部的東西。《晉書·惠帝紀》:“帝墜馬傷足,尚書高光進面衣,帝嘉之。”④器物的外罩。歐陽修《六一居士詩話》:“蘇子瞻學士,蜀人也,嘗於淯井監得西南夷人所賣蠻佈弓衣,其文織成梅聖俞春雪詩。”⑤指果實的皮、膜。齊丘《陪遊鳳皇臺獻詩》:“金桃帶葉摘,綠李和衣嚼。”⑥指覆在地皮表面上的某些東西。白居易《營閑事》:“暖變墻衣色。”⑦鳥羽蟲翅。陸遊《小園獨立》:“新泥添燕戶,細雨濕鶯衣。”張耒《夏日》:“蝶衣曬粉花枝舞。”[衣缽]亦作“衣缽”。原指佛教中師父傳授給徒弟的袈裟和缽盂,後泛指傳授下來的思想、學術、技能等。楊萬裡《贈王婿時可》:“兩傢不是無傢法,何須外人問衣缽。” (二)yì①穿(衣服)。《孟子·滕文公上》:“許子必織佈然後衣乎?”(許子:許行。)②給人衣服穿。《左傳·昭公十三年》:“寒者衣之,饑者食之。”③覆蓋。《周易·系辭下》:“古之葬者,厚衣之以薪。”(薪:柴草。)④包裹。柳宗元《段太尉逸事狀》:“裂裳衣瘡,手註善藥。”

    數:

    (一)①計算。《莊子·庚桑楚》:“簡發而櫛,數米而炊。”(櫛:梳。)②比較起來最突出。杜甫《韋諷錄事宅觀曹將軍畫馬圖》:“國初以來畫鞍馬,神妙獨數江都王。”③責備;列舉(罪行)。《左傳·昭公二年》:“使吏數之。”④稱說;訴說。《後漢書·禰衡傳》:“馀子碌碌,莫足數也。”(馀子:其餘的人。)施鑒《天仙子·秋閨》:“無人處,深深語,天涯往事難重數。” (二)shù ①數目。《莊子·秋水》:“號物之數謂之萬。”②數詞。幾;幾個。陳恭尹《秋日西郊宴集》:“欲灑新亭數行淚,南朝風景已全非。”(新亭:亭名。)③算術。《周禮·地官·大司徒》:“三曰六藝:禮、樂、射、禦、書、數。”④天命;氣數。《史記·李將軍列傳》:“以為李廣老,數奇,毋令當單於。”⑤規律;法則。《禮記·月令》:“凡舉大事,毋逆大數,必順其時。”⑥技藝;方術。《孟子 ·告子上》:“今夫弈之為數,小數也。” (三)shuò ①多次;頻繁。柳宗元《捕蛇者說》:“今吾嗣為之十二年,幾死者數矣。”②副詞。屢次。《孫子·行軍》:“屢賞者窘也,數罰者困也。” (四)cù 細;密。《孟子·梁惠王上》:“數罟(gǔ)不入洿(wū)池,魚鱉不可勝食也。”(罟:網。洿池:池塘。)

    挽:

    ①拉車。《左傳·襄公十四年》:“或挽之,或推之。”②拉船;拉纖。《史記·留侯世傢》:“諸侯安定,河、渭漕挽天下,西給京師。”(河:黃河。渭:渭水。)③牽引;拉。杜甫《前出塞》:“挽弓當挽強,用箭當用長。”④扭轉;挽回。龔自珍《己亥雜詩》之十四:“頹波難挽挽頹心,壯歲曾為九牧箴。”⑤哀喪;悼念。《世說新語·任誕》:“時袁山松出遊,每好令左右作挽歌。”⑥卷起。蘇軾《送周朝義守漢州》:“召還當有詔,挽袖謝鄰裡。”韓愈《芍藥歌》:“競挽春衫來比並。”

    不:

    (一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    掩:

    ①遮蔽;覆蓋。《孟子·離婁下》:“西子蒙不潔,則人皆掩鼻而過之。”②關閉;合上。王駕《社日》:“豚柵雞棲半掩扉。”③匿藏。《左傳·文公十八年》:“毀則為賊,掩賊為藏(zāng)。”(毀:毀壞禮法。藏:同“”。 窩主。)④襲擊。《三國志·魏志·齊王芳傳》:“征南將王昶(chǎng)渡江,掩攻吳,破之。”⑤超過。李白《夢遊天姥吟留別》:“勢拔五嶽掩赤城。”(赤城:山名。)[掩護]1.掩蓋;包庇。歸有光《與曾省吾參政書》:“仆非敢緣舊識,求門下有所掩護也。”(緣:憑借。門下:對長官的敬稱。)2.保護;庇護。紀君祥《趙氏孤兒》第一折:“著程嬰將他掩護。”

    脛:

    ①小腿。《論語·憲問》:“以杖叩其脛。”《韓非子·五蠹》:“(禹)脛不生毛。”②指鳥獸的腿。《莊子·駢拇》:“鳧脛雖短,續之則憂;鶴脛雖長,斷之則悲。”


  • 黄精无苗山雪盛,短衣数挽不掩胫。

    “黄精无苗山雪盛,短衣数挽不掩胫。”诗句出处:《乾元中寓居同谷县作歌七首》;是唐朝诗人杜甫的作品。

    有客有客字子美,白头乱发垂过耳。岁拾橡栗随狙公,
    天寒日暮山谷里。中原无书归不得,手脚冻皴皮肉死。
    呜呼一歌兮歌已哀,悲风为我从天来。
    长镵长镵白木柄,我生托子以为命。黄精无苗山雪盛,
    短衣数挽不掩胫。此时与子空归来,男呻女吟四壁静。
    呜呼二歌兮歌始放,邻里为我色惆怅。
    有弟有弟在远方,三人各瘦何人强。生别展转不相见,
    胡尘暗天道路长。东飞鴐鹅后鹙鶬,安得送我置汝旁。
    呜呼三歌兮歌三发,汝归何处收兄骨。
    有妹有妹在钟离,良人早殁诸孤痴。长淮浪高蛟龙怒,
    十年不见来何时。扁舟欲往箭满眼,杳杳南国多旌旗。
    呜呼四歌兮歌四奏,林猿为我啼清昼。
    四山多风溪水急,寒雨飒飒枯树湿。黄蒿古城云不开,
    白狐跳梁黄狐立。我生何为在穷谷,中夜起坐万感集。
    呜呼五歌兮歌正长,魂招不来归故乡。
    南有龙兮在山湫,古木巃嵸枝相樛。木叶黄落龙正蛰,
    蝮蛇东来水上游。我行怪此安敢出,拔剑欲斩且复休。
    呜呼六歌兮歌思迟,溪壑为我回春姿。
    男儿生不成名身已老,三年饥走荒山道。长安卿相多少年,
    富贵应须致身早。山中儒生旧相识,但话宿昔伤怀抱。
    呜呼七歌兮悄终曲,仰视皇天白日速。

    【注释】:

    黄:

    ①黄色。《诗经·邶风·绿衣》:“绿兮衣兮,绿衣黄裳(cháng)。”(裳:下衣;下裙。)杨臣源《城东早春》:“绿柳才黄半未匀。”②变黄。韦应物《答郑骑曹青橘绝句》:“怜君卧病思新橘,试摘犹酸亦未黄。”③黄帝的简称。陶潜《时运》:“清琴横床,浊酒半壶。黄唐莫逮(dài),慨独在余。”(黄:黄帝。唐:唐尧。逮:及。)④雌黄,古人用作涂抹文字,点校书籍的颜料。陶翰《赠郑员外》:“何必守章句,终年事铅黄。”[黄口]幼儿。《淮南子·汜论》:“古之伐国不杀黄口。”[黄耈(gǒu)]老人。《诗经·小雅·南山有台》:“乐只君子,遐不黄耈。”

    精:

    ①纯净的好米。《庄子·人间世》:“鼓策播精,可以食十人。”(策cè:小簸箕)。《论语·乡党》:“食不厌精,脍(kuài)不厌细。”(厌:嫌。脍:细切的肉、鱼。)②纯净。《后汉书·鲜卑传》:“精金良铁,皆为贼有。”③精华;精粹。《吕氏春秋·察传》:“夫乐,天地之精也,得失之节也。”葛洪《抱扑子·外篇·嘉遁》:“漱流霞之澄液,茹(rú)八石之精英。”(茹:吃。)又精锐。《后汉书·铫期传》:“河北之地,界接边塞,人习兵战,号为精勇。”④专诚;专一。《淮南子·修务》:“官御不厉,心意不精。”《管子·心术下》:“形不正者德不来,中不精者心不治。”⑤细致;细密。《后汉书·宦者传》:“莫不精工坚密,为后世法。”(工:工巧。)⑥精通;娴熟。韩愈《进学解》:“业精于勤荒于嬉,行成于思毁于随。”《明史·蒋德璟传》:“凡武弁(biàn)比试,必骑射精娴,方准袭替。”(武弁:低级武职。)⑦精明;机灵。《汉书·儒林传》:“其人精悍,处事分明。”⑧妖精;神怪。王嘉《拾遗记·前汉上》:“勿轻万乘之尊,惑此精魅之物。”⑨明亮。《史记·天官书》:“天精而见景星。”《汉书·李寻传》:“日月光精,时雨气应。”⑩精气;天地间的一种灵气。《庄子·在宥》:“吾欲取天地之精,以佐五谷,以养民人。”(11)精神;精力。《战国策·燕策三》:“今太子闻光壮盛之时,不知吾精已消亡矣。”《论衡·论死》:“火灭光消而烛在,人死精亡而形存。”(12)两性赖以繁殖后代的物质。《周易·系辞下》:“男女构精,万物化生。”(13)副词。表示程度,相当于“甚”、“极”。《吕氏春秋·至忠》:“夫恶闻忠言,乃自伐之精者也。”[精神]1.精气元神。《潜夫论·卜列》:“夫人之所以为人者,非以此八尺之身也,乃以其有精神也。”2. 实质;要旨。王安石《读史》:“糟粕所传非粹美,丹青难写是精神。”(写:描绘。)

    无:

    ①没有。跟“有”相对。陆游《游山西村》:“山重水复疑无路。”②副词。表示否定,相当于“不”。《商君书·农战》:“民以此为教,则粟焉得无少,而兵焉得弱也?”③连词。表示条件,相当于“无论”、“不论”。《诗经·鲁颂·沣水》:“不小不大,从公于迈。”④通“毋”。不要。《古诗源·箜篌引》:“公无渡河,公竟渡河。堕河而死,当奈公何!”⑤非;不是。《管子·形势》:“则国非其国,而民无其民也。”⑥语气词。用于疑问句末,表示疑问,相当于“否”。白居易《问刘十九》:“晚来天欲雪,能饮一杯无?”

    苗:

    ①尚未吐穗的庄稼。《论语·子罕》:“苗而不秀者有矣夫!”泛指初生的植物。陶潜《归园田居五首》之三:“种豆南山下,草盛豆苗稀。”②初生的动物。陆游《初夏道中》:“雨馀山客买鱼苗。”③事物的开端或初生迹象。白居易《读张籍古乐府》:“言者志之苗,行者文之根。”④后代子孙。屈原《离骚》:“帝高阳之苗裔兮。”⑤民众。《法言·重黎》:“播其虐于黎苗。”⑥夏季打猎。《诗经·小雅·车攻》:“之子于苗。”⑦苗族。我国少数民族之一。

    雪:

    ①雪。《史记·秦始皇本纪》:“大雨雪,深二尺五寸。”②下雪。《晋书·五行志》:“飞骑大将军车嬴王腾自并州迁镇邺,行次真定时,久大雪。”③揩拭。杜甫《丈八沟纳凉》诗:“佳人雪藕丝。”④洗除;洗刷。李白《独漉篇》:“国耻未雪,何由成名?”⑤白色。李白《将进酒》:“君不见高堂明镜悲白发,朝如青丝暮如雪。”

    盛:

    (一)①兴旺;兴盛。《韩非子·解老》:“有死生,有盛衰。”②繁茂;茂盛。《庄子·山木》:“见大木枝叶盛茂。”③多;丰盛。《后汉书·井丹传》:“更致盛馔乃食。”④大;极度。《国语 ·鲁语上》:“使君盛怒,以暴露于弊邑之野。”⑤隆重。《北史·高闾传》:“岂可圣明之辰而阙盛礼。” (二)chéng ①装在祭器中作供品的谷物。《左传·桓公六年》:“粢(zī)盛丰备。”(粢:供祭祀用的谷物。)②把物品装进器皿中。《庄子·逍遥游》:“以盛水浆。”③容器。《礼记·丧大记》:“食粥于盛。”④容纳;包容。《吕氏春秋·君守》:“身以盛心,心以盛智。”

    短:

    ①长度小(包括时间和空间)。《庄子· 至乐》: “短绠(gěng)者不可以汲深。”②缺少;不足。③缺点;过失;短处。《荀子·大略》:“言其所长而不称其所短。”④指出别人的过失;诋毁。《论衡·程材》:“世俗共短儒生,儒生之徒亦自相少。”(少:轻视。)《史记·屈原贾生列传》:“上官大夫短屈原于顷襄王。”

    衣:

    (一)①上衣。《诗经·邶风·绿衣》:“绿衣黄裳。”(裳:裙子;下衣。)②泛指衣服。《诗经·豳风·七月》:“无衣无褐,何以卒岁?”(褐:用粗毛做的短衣。卒:终。)③遮蔽身体局部的东西。《晋书·惠帝纪》:“帝坠马伤足,尚书高光进面衣,帝嘉之。”④器物的外罩。欧阳修《六一居士诗话》:“苏子瞻学士,蜀人也,尝于淯井监得西南夷人所卖蛮布弓衣,其文织成梅圣俞春雪诗。”⑤指果实的皮、膜。齐丘《陪游凤皇台献诗》:“金桃带叶摘,绿李和衣嚼。”⑥指覆在地皮表面上的某些东西。白居易《营闲事》:“暖变墙衣色。”⑦鸟羽虫翅。陆游《小园独立》:“新泥添燕户,细雨湿莺衣。”张耒《夏日》:“蝶衣晒粉花枝舞。”[衣钵]亦作“衣缽”。原指佛教中师父传授给徒弟的袈裟和钵盂,后泛指传授下来的思想、学术、技能等。杨万里《赠王婿时可》:“两家不是无家法,何须外人问衣钵。” (二)yì①穿(衣服)。《孟子·滕文公上》:“许子必织布然后衣乎?”(许子:许行。)②给人衣服穿。《左传·昭公十三年》:“寒者衣之,饥者食之。”③覆盖。《周易·系辞下》:“古之葬者,厚衣之以薪。”(薪:柴草。)④包裹。柳宗元《段太尉逸事状》:“裂裳衣疮,手注善药。”

    数:

    (一)①计算。《庄子·庚桑楚》:“简发而栉,数米而炊。”(栉:梳。)②比较起来最突出。杜甫《韦讽录事宅观曹将军画马图》:“国初以来画鞍马,神妙独数江都王。”③责备;列举(罪行)。《左传·昭公二年》:“使吏数之。”④称说;诉说。《后汉书·祢衡传》:“馀子碌碌,莫足数也。”(馀子:其余的人。)施鉴《天仙子·秋闺》:“无人处,深深语,天涯往事难重数。” (二)shù ①数目。《庄子·秋水》:“号物之数谓之万。”②数词。几;几个。陈恭尹《秋日西郊宴集》:“欲洒新亭数行泪,南朝风景已全非。”(新亭:亭名。)③算术。《周礼·地官·大司徒》:“三曰六艺:礼、乐、射、御、书、数。”④天命;气数。《史记·李将军列传》:“以为李广老,数奇,毋令当单于。”⑤规律;法则。《礼记·月令》:“凡举大事,毋逆大数,必顺其时。”⑥技艺;方术。《孟子 ·告子上》:“今夫弈之为数,小数也。” (三)shuò ①多次;频繁。柳宗元《捕蛇者说》:“今吾嗣为之十二年,几死者数矣。”②副词。屡次。《孙子·行军》:“屡赏者窘也,数罚者困也。” (四)cù 细;密。《孟子·梁惠王上》:“数罟(gǔ)不入洿(wū)池,鱼鳖不可胜食也。”(罟:网。洿池:池塘。)

    挽:

    ①拉车。《左传·襄公十四年》:“或挽之,或推之。”②拉船;拉纤。《史记·留侯世家》:“诸侯安定,河、渭漕挽天下,西给京师。”(河:黄河。渭:渭水。)③牵引;拉。杜甫《前出塞》:“挽弓当挽强,用箭当用长。”④扭转;挽回。龚自珍《己亥杂诗》之十四:“颓波难挽挽颓心,壮岁曾为九牧箴。”⑤哀丧;悼念。《世说新语·任诞》:“时袁山松出游,每好令左右作挽歌。”⑥卷起。苏轼《送周朝义守汉州》:“召还当有诏,挽袖谢邻里。”韩愈《芍药歌》:“竞挽春衫来比并。”

    不:

    (一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    掩:

    ①遮蔽;覆盖。《孟子·离娄下》:“西子蒙不洁,则人皆掩鼻而过之。”②关闭;合上。王驾《社日》:“豚栅鸡栖半掩扉。”③匿藏。《左传·文公十八年》:“毁则为贼,掩贼为藏(zāng)。”(毁:毁坏礼法。藏:同“”。 窝主。)④袭击。《三国志·魏志·齐王芳传》:“征南将王昶(chǎng)渡江,掩攻吴,破之。”⑤超过。李白《梦游天姥吟留别》:“势拔五岳掩赤城。”(赤城:山名。)[掩护]1.掩盖;包庇。归有光《与曾省吾参政书》:“仆非敢缘旧识,求门下有所掩护也。”(缘:凭借。门下:对长官的敬称。)2.保护;庇护。纪君祥《赵氏孤儿》第一折:“着程婴将他掩护。”

    胫:

    ①小腿。《论语·宪问》:“以杖叩其胫。”《韩非子·五蠹》:“(禹)胫不生毛。”②指鸟兽的腿。《庄子·骈拇》:“凫胫虽短,续之则忧;鹤胫虽长,断之则悲。”


  • huang jing mo miao shan xue cheng ,duan yi shu wan bu yan jing 。

    “huang jing mo miao shan xue cheng ,duan yi shu wan bu yan jing 。”shi gou chu chu :《gan yuan zhong yu ju tong gu xian zuo ge qi shou 》;shi tang chao shi ren du fu de zuo pin 。

    you ke you ke zi zi mei ,bai tou luan fa chui guo er 。sui she xiang li sui ju gong ,
    tian han ri mu shan gu li 。zhong yuan mo shu gui bu de ,shou jiao dong cun pi rou si 。
    wu hu yi ge xi ge yi ai ,bei feng wei wo cong tian lai 。
    chang chan chang chan bai mu bing ,wo sheng tuo zi yi wei ming 。huang jing mo miao shan xue cheng ,
    duan yi shu wan bu yan jing 。ci shi yu zi kong gui lai ,nan shen nv yin si bi jing 。
    wu hu er ge xi ge shi fang ,lin li wei wo se chou chang 。
    you di you di zai yuan fang ,san ren ge shou he ren jiang 。sheng bie zhan zhuai bu xiang jian ,
    hu chen an tian dao lu chang 。dong fei ge e hou qiu cang ,an de song wo zhi ru pang 。
    wu hu san ge xi ge san fa ,ru gui he chu shou xiong gu 。
    you mei you mei zai zhong li ,liang ren zao mo zhu gu chi 。chang huai lang gao jiao long nu ,
    shi nian bu jian lai he shi 。bian zhou yu wang jian man yan ,yao yao na guo duo jing qi 。
    wu hu si ge xi ge si zou ,lin yuan wei wo ti qing zhou 。
    si shan duo feng xi shui ji ,han yu sa sa ku shu shi 。huang hao gu cheng yun bu kai ,
    bai hu tiao liang huang hu li 。wo sheng he wei zai qiong gu ,zhong ye qi zuo mo gan ji 。
    wu hu wu ge xi ge zheng chang ,hun qiao bu lai gui gu xiang 。
    na you long xi zai shan jiao ,gu mu long zong zhi xiang jiu 。mu xie huang la long zheng zhe ,
    fu she dong lai shui shang you 。wo hang guai ci an gan chu ,ba jian yu zhan ju fu xiu 。
    wu hu liu ge xi ge sai chi ,xi he wei wo hui chun zi 。
    nan er sheng bu cheng ming shen yi lao ,san nian ji zou huang shan dao 。chang an qing xiang duo shao nian ,
    fu gui ying xu zhi shen zao 。shan zhong ru sheng jiu xiang shi ,dan hua su xi shang huai bao 。
    wu hu qi ge xi qiao zhong qu ,yang shi huang tian bai ri su 。

    【zhu shi 】:

    huang :

    ①huang se 。《shi jing ·bei feng ·lu yi 》:“lu xi yi xi ,lu yi huang chang (cháng)。”(chang :xia yi ;xia qun 。)yang chen yuan 《cheng dong zao chun 》:“lu liu cai huang ban wei yun 。”②bian huang 。wei ying wu 《da zheng ji cao qing ju jue gou 》:“lian jun wo bing sai xin ju ,shi zhai you suan yi wei huang 。”③huang di de jian chen 。tao qian 《shi yun 》:“qing qin heng chuang ,zhuo jiu ban hu 。huang tang mo dai (dài),kai du zai yu 。”(huang :huang di 。tang :tang yao 。dai :ji 。)④ci huang ,gu ren yong zuo tu ma wen zi ,dian jiao shu ji de yan liao 。tao han 《zeng zheng yuan wai 》:“he bi shou zhang gou ,zhong nian shi qian huang 。”[huang kou ]you er 。《huai na zi ·si lun 》:“gu zhi fa guo bu sha huang kou 。”[huang gou (gǒu)]lao ren 。《shi jing ·xiao ya ·na shan you tai 》:“le zhi jun zi ,xia bu huang gou 。”

    jing :

    ①chun jing de hao mi 。《zhuang zi ·ren jian shi 》:“gu ce bo jing ,ke yi shi shi ren 。”(ce cè:xiao bo ji )。《lun yu ·xiang dang 》:“shi bu ya jing ,kuai (kuài)bu ya xi 。”(ya :xian 。kuai :xi qie de rou 、yu 。)②chun jing 。《hou han shu ·xian bei chuan 》:“jing jin liang tie ,jie wei zei you 。”③jing hua ;jing cui 。《lv shi chun qiu ·cha chuan 》:“fu le ,tian de zhi jing ye ,de shi zhi jie ye 。”ge hong 《bao pu zi ·wai pian ·jia dun 》:“shu liu xia zhi cheng ye ,ru (rú)ba dan zhi jing ying 。”(ru :chi 。)you jing rui 。《hou han shu ·diao ji chuan 》:“he bei zhi de ,jie jie bian sai ,ren xi bing zhan ,hao wei jing yong 。”④zhuan cheng ;zhuan yi 。《huai na zi ·xiu wu 》:“guan yu bu li ,xin yi bu jing 。”《guan zi ·xin shu xia 》:“xing bu zheng zhe de bu lai ,zhong bu jing zhe xin bu zhi 。”⑤xi zhi ;xi mi 。《hou han shu ·huan zhe chuan 》:“mo bu jing gong jian mi ,wei hou shi fa 。”(gong :gong qiao 。)⑥jing tong ;xian shou 。han yu 《jin xue jie 》:“ye jing yu qin huang yu xi ,hang cheng yu sai hui yu sui 。”《ming shi ·jiang de jing chuan 》:“fan wu bian (biàn)bi shi ,bi ji she jing xian ,fang zhun xi ti 。”(wu bian :di ji wu zhi 。)⑦jing ming ;ji ling 。《han shu ·ru lin chuan 》:“ji ren jing han ,chu shi fen ming 。”⑧yao jing ;shen guai 。wang jia 《she wei ji ·qian han shang 》:“wu qing mo cheng zhi zun ,huo ci jing mei zhi wu 。”⑨ming liang 。《shi ji ·tian guan shu 》:“tian jing er jian jing xing 。”《han shu ·li xun chuan 》:“ri yue guang jing ,shi yu qi ying 。”⑩jing qi ;tian de jian de yi chong ling qi 。《zhuang zi ·zai you 》:“wu yu qu tian de zhi jing ,yi zuo wu gu ,yi yang min ren 。”(11)jing shen ;jing li 。《zhan guo ce ·yan ce san 》:“jin tai zi wen guang zhuang cheng zhi shi ,bu zhi wu jing yi xiao wang yi 。”《lun heng ·lun si 》:“huo mie guang xiao er zhu zai ,ren si jing wang er xing cun 。”(12)liang xing lai yi fan shi hou dai de wu zhi 。《zhou yi ·ji ci xia 》:“nan nv gou jing ,mo wu hua sheng 。”(13)fu ci 。biao shi cheng du ,xiang dang yu “shen ”、“ji ”。《lv shi chun qiu ·zhi zhong 》:“fu e wen zhong yan ,nai zi fa zhi jing zhe ye 。”[jing shen ]1.jing qi yuan shen 。《qian fu lun ·bo lie 》:“fu ren zhi suo yi wei ren zhe ,fei yi ci ba che zhi shen ye ,nai yi ji you jing shen ye 。”2. shi zhi ;yao zhi 。wang an dan 《dou shi 》:“zao po suo chuan fei cui mei ,dan qing nan xie shi jing shen 。”(xie :miao hui 。)

    mo :

    ①mei you 。gen “you ”xiang dui 。liu you 《you shan xi cun 》:“shan chong shui fu yi mo lu 。”②fu ci 。biao shi fou ding ,xiang dang yu “bu ”。《shang jun shu ·nong zhan 》:“min yi ci wei jiao ,ze su yan de mo shao ,er bing yan de ruo ye ?”③lian ci 。biao shi tiao jian ,xiang dang yu “mo lun ”、“bu lun ”。《shi jing ·lu song ·feng shui 》:“bu xiao bu da ,cong gong yu mai 。”④tong “wu ”。bu yao 。《gu shi yuan ·kong hou yin 》:“gong mo du he ,gong jing du he 。duo he er si ,dang nai gong he !”⑤fei ;bu shi 。《guan zi ·xing shi 》:“ze guo fei ji guo ,er min mo ji min ye 。”⑥yu qi ci 。yong yu yi wen gou mo ,biao shi yi wen ,xiang dang yu “fou ”。bai ju yi 《wen liu shi jiu 》:“wan lai tian yu xue ,neng yin yi bei mo ?”

    miao :

    ①shang wei tu sui de zhuang jia 。《lun yu ·zi han 》:“miao er bu xiu zhe you yi fu !”fan zhi chu sheng de zhi wu 。tao qian 《gui yuan tian ju wu shou 》zhi san :“chong dou na shan xia ,cao cheng dou miao xi 。”②chu sheng de dong wu 。liu you 《chu xia dao zhong 》:“yu yu shan ke mai yu miao 。”③shi wu de kai duan huo chu sheng ji xiang 。bai ju yi 《dou zhang ji gu le fu 》:“yan zhe zhi zhi miao ,hang zhe wen zhi gen 。”④hou dai zi sun 。qu yuan 《li sao 》:“di gao yang zhi miao yi xi 。”⑤min zhong 。《fa yan ·chong li 》:“bo ji nve yu li miao 。”⑥xia ji da lie 。《shi jing ·xiao ya ·che gong 》:“zhi zi yu miao 。”⑦miao zu 。wo guo shao shu min zu zhi yi 。

    xue :

    ①xue 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“da yu xue ,shen er che wu cun 。”②xia xue 。《jin shu ·wu hang zhi 》:“fei ji da jiang jun che ying wang teng zi bing zhou qian zhen ye ,hang ci zhen ding shi ,jiu da xue 。”③kai shi 。du fu 《zhang ba gou na liang 》shi :“jia ren xue ou si 。”④xi chu ;xi shua 。li bai 《du lu pian 》:“guo chi wei xue ,he you cheng ming ?”⑤bai se 。li bai 《jiang jin jiu 》:“jun bu jian gao tang ming jing bei bai fa ,chao ru qing si mu ru xue 。”

    cheng :

    (yi )①xing wang ;xing cheng 。《han fei zi ·jie lao 》:“you si sheng ,you cheng cui 。”②fan mao ;mao cheng 。《zhuang zi ·shan mu 》:“jian da mu zhi xie cheng mao 。”③duo ;feng cheng 。《hou han shu ·jing dan chuan 》:“geng zhi cheng zhuan nai shi 。”④da ;ji du 。《guo yu ·lu yu shang 》:“shi jun cheng nu ,yi bao lou yu bi yi zhi ye 。”⑤long chong 。《bei shi ·gao lv chuan 》:“qi ke sheng ming zhi chen er que cheng li 。” (er )chéng ①zhuang zai ji qi zhong zuo gong pin de gu wu 。《zuo chuan ·huan gong liu nian 》:“ci (zī)cheng feng bei 。”(ci :gong ji si yong de gu wu 。)②ba wu pin zhuang jin qi min zhong 。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“yi cheng shui jiang 。”③rong qi 。《li ji ·sang da ji 》:“shi yu yu cheng 。”④rong na ;bao rong 。《lv shi chun qiu ·jun shou 》:“shen yi cheng xin ,xin yi cheng zhi 。”

    duan :

    ①chang du xiao (bao gua shi jian he kong jian )。《zhuang zi · zhi le 》: “duan geng (gěng)zhe bu ke yi ji shen 。”②que shao ;bu zu 。③que dian ;guo shi ;duan chu 。《xun zi ·da lve 》:“yan ji suo chang er bu chen ji suo duan 。”④zhi chu bie ren de guo shi ;di hui 。《lun heng ·cheng cai 》:“shi su gong duan ru sheng ,ru sheng zhi tu yi zi xiang shao 。”(shao :qing shi 。)《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“shang guan da fu duan qu yuan yu qing xiang wang 。”

    yi :

    (yi )①shang yi 。《shi jing ·bei feng ·lu yi 》:“lu yi huang chang 。”(chang :qun zi ;xia yi 。)②fan zhi yi fu 。《shi jing ·bin feng ·qi yue 》:“mo yi mo he ,he yi cu sui ?”(he :yong cu mao zuo de duan yi 。cu :zhong 。)③zhe bi shen ti ju bu de dong xi 。《jin shu ·hui di ji 》:“di zhui ma shang zu ,shang shu gao guang jin mian yi ,di jia zhi 。”④qi wu de wai zhao 。ou yang xiu 《liu yi ju shi shi hua 》:“su zi zhan xue shi ,shu ren ye ,chang yu yu jing jian de xi na yi ren suo mai man bu gong yi ,ji wen zhi cheng mei sheng shu chun xue shi 。”⑤zhi guo shi de pi 、mo 。ji qiu 《pei you feng huang tai suo shi 》:“jin tao dai xie zhai ,lu li he yi jiao 。”⑥zhi fu zai de pi biao mian shang de mou xie dong xi 。bai ju yi 《ying xian shi 》:“nuan bian qiang yi se 。”⑦diao yu chong chi 。liu you 《xiao yuan du li 》:“xin ni tian yan hu ,xi yu shi ying yi 。”zhang lei 《xia ri 》:“die yi shai fen hua zhi wu 。”[yi bo ]yi zuo “yi 缽”。yuan zhi fo jiao zhong shi fu chuan shou gei tu di de jia sha he bo yu ,hou fan zhi chuan shou xia lai de sai xiang 、xue shu 、ji neng deng 。yang mo li 《zeng wang xu shi ke 》:“liang jia bu shi mo jia fa ,he xu wai ren wen yi bo 。” (er )yì①chuan (yi fu )。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“hu zi bi zhi bu ran hou yi hu ?”(hu zi :hu hang 。)②gei ren yi fu chuan 。《zuo chuan ·zhao gong shi san nian 》:“han zhe yi zhi ,ji zhe shi zhi 。”③fu gai 。《zhou yi ·ji ci xia 》:“gu zhi zang zhe ,hou yi zhi yi xin 。”(xin :chai cao 。)④bao guo 。liu zong yuan 《duan tai wei yi shi zhuang 》:“lie chang yi chuang ,shou zhu shan yao 。”

    shu :

    (yi )①ji suan 。《zhuang zi ·geng sang chu 》:“jian fa er zhi ,shu mi er chui 。”(zhi :shu 。)②bi jiao qi lai zui tu chu 。du fu 《wei feng lu shi zhai guan cao jiang jun hua ma tu 》:“guo chu yi lai hua an ma ,shen miao du shu jiang dou wang 。”③ze bei ;lie ju (zui hang )。《zuo chuan ·zhao gong er nian 》:“shi li shu zhi 。”④chen shui ;su shui 。《hou han shu ·mi heng chuan 》:“yu zi liu liu ,mo zu shu ye 。”(yu zi :ji yu de ren 。)shi jian 《tian xian zi ·qiu gui 》:“mo ren chu ,shen shen yu ,tian ya wang shi nan chong shu 。” (er )shù ①shu mu 。《zhuang zi ·qiu shui 》:“hao wu zhi shu wei zhi mo 。”②shu ci 。ji ;ji ge 。chen gong yin 《qiu ri xi jiao yan ji 》:“yu sa xin ting shu hang lei ,na chao feng jing yi quan fei 。”(xin ting :ting ming 。)③suan shu 。《zhou li ·de guan ·da si tu 》:“san yue liu yi :li 、le 、she 、yu 、shu 、shu 。”④tian ming ;qi shu 。《shi ji ·li jiang jun lie chuan 》:“yi wei li an lao ,shu ji ,wu ling dang chan yu 。”⑤gui lv ;fa ze 。《li ji ·yue ling 》:“fan ju da shi ,wu ni da shu ,bi shun ji shi 。”⑥ji yi ;fang shu 。《meng zi ·gao zi shang 》:“jin fu yi zhi wei shu ,xiao shu ye 。” (san )shuò ①duo ci ;pin fan 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“jin wu si wei zhi shi er nian ,ji si zhe shu yi 。”②fu ci 。lv ci 。《sun zi ·hang jun 》:“lv shang zhe jiong ye ,shu fa zhe kun ye 。” (si )cù xi ;mi 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“shu gu (gǔ)bu ru hu (wū)chi ,yu bie bu ke sheng shi ye 。”(gu :wang 。hu chi :chi tang 。)

    wan :

    ①la che 。《zuo chuan ·xiang gong shi si nian 》:“huo wan zhi ,huo tui zhi 。”②la chuan ;la qian 。《shi ji ·liu hou shi jia 》:“zhu hou an ding ,he 、wei cao wan tian xia ,xi gei jing shi 。”(he :huang he 。wei :wei shui 。)③qian yin ;la 。du fu 《qian chu sai 》:“wan gong dang wan jiang ,yong jian dang yong chang 。”④niu zhuai ;wan hui 。gong zi zhen 《ji hai za shi 》zhi shi si :“tui bo nan wan wan tui xin ,zhuang sui ceng wei jiu mu zhen 。”⑤ai sang ;dao nian 。《shi shui xin yu ·ren dan 》:“shi yuan shan song chu you ,mei hao ling zuo you zuo wan ge 。”⑥juan qi 。su shi 《song zhou chao yi shou han zhou 》:“shao hai dang you zhao ,wan xiu xie lin li 。”han yu 《shao yao ge 》:“jing wan chun shan lai bi bing 。”

    bu :

    (yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)

    yan :

    ①zhe bi ;fu gai 。《meng zi ·li lou xia 》:“xi zi meng bu jie ,ze ren jie yan bi er guo zhi 。”②guan bi ;ge shang 。wang jia 《she ri 》:“tun shan ji qi ban yan fei 。”③ni cang 。《zuo chuan ·wen gong shi ba nian 》:“hui ze wei zei ,yan zei wei cang (zāng)。”(hui :hui huai li fa 。cang :tong “”。 wo zhu 。)④xi ji 。《san guo zhi ·wei zhi ·ji wang fang chuan 》:“zheng na jiang wang chang (chǎng)du jiang ,yan gong wu ,po zhi 。”⑤chao guo 。li bai 《meng you tian lao yin liu bie 》:“shi ba wu yue yan chi cheng 。”(chi cheng :shan ming 。)[yan hu ]1.yan gai ;bao bi 。gui you guang 《yu ceng sheng wu can zheng shu 》:“pu fei gan yuan jiu shi ,qiu men xia you suo yan hu ye 。”(yuan :ping jie 。men xia :dui chang guan de jing chen 。)2.bao hu ;bi hu 。ji jun xiang 《zhao shi gu er 》di yi she :“zhao cheng ying jiang ta yan hu 。”

    jing :

    ①xiao tui 。《lun yu ·xian wen 》:“yi zhang kou ji jing 。”《han fei zi ·wu du 》:“(yu )jing bu sheng mao 。”②zhi diao shou de tui 。《zhuang zi ·pian mu 》:“fu jing sui duan ,xu zhi ze you ;he jing sui chang ,duan zhi ze bei 。”