• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 士卒多騎內廄馬,惆悵恐是病乘黃。

    “士卒多騎內廄馬,惆悵恐是病乘黃。”詩句出處:《瘦馬行》;是唐朝詩人杜甫的作品。

    東郊瘦馬使我傷,骨骼硉兀如堵墻。絆之欲動轉欹側,
    此豈有意仍騰驤。細看六印帶官字,眾道三軍遺路旁。
    皮幹剝落雜泥滓,毛暗蕭條連雪霜。去歲奔波逐馀寇,
    驊騮不慣不得將。士卒多騎內廄馬,惆悵恐是病乘黃。
    當時歷塊誤一蹶,委棄非汝能周防。見人慘澹若哀訴,
    失主錯莫無晶光。天寒遠放雁為伴,日暮不收烏啄瘡。
    誰傢且養願終惠,更試明年春草長。

    【註釋】:

    士:

    ①從事某種活動的男子。《周易·歸妹》:“女承筐,無實;士刲(kuī)羊,無血。”(刲:割。)②特指未婚的青年男子。《詩經·衛風·氓》:“於嗟女兮,無與士耽。”③古代介於卿大夫和庶民之間的階層,貴族的最下一等。《禮記·王制》:“諸侯之上大夫卿、下大夫、上士、中士、下士,凡五等。”④智者;賢者。後泛指讀書人,知識階層。《荀子·勸學》:“故君子居必擇鄉,遊必就士。”《漢書·食貨志上》:“士農工商,四民有業。學以居位曰士,辟士殖谷曰農,作巧成器曰工,通財鬻(yù)貨曰商。”(鬻:賣。)⑤古代的法官;獄官。《孟子·告子下》:“管夷吾舉於士,孫叔敖舉於海。”(管夷吾:管仲。孫叔敖:春秋時楚令尹。海:指隱居海濱。)⑥對人的美稱。古樂府《木蘭詩》:“將軍百戰死,壯士十年歸。”⑦古軍制,在車上者稱士,也稱“甲士”。與“步卒”相對。屈原《九歌·國殤》:“矢交墜兮士爭先。”⑧通“事”。職事;從事。《詩經·豳風·東山》:“制彼裳衣,勿士行枚。”⑨通“仕”。做官。《論衡·刺孟》:“有士於此,而子悅之。”⑩通“恃”。依靠;憑借。銀雀山漢墓竹簡《孫臏兵法·見威王》:“孫子見威王,曰:‘夫兵者,非士恒勢也。’”

    卒:

    (一)①差役。《漢書·胡建傳》:“貧無車馬,常步與走卒起居。”(起居:作息。)②步兵。《左傳·宣公十二年》:“遂疾進師,車馳卒奔。”(疾:速。師:軍隊。)《韓非子·說林下》:“夫越破吳,豪士死,銳卒盡。”《史記·白起王翦列傳》:“與趙將賈偃戰,沉其卒二萬於河中。”③古代軍事編制。一百人為卒。《周禮·地官·大司徒》:“五人為伍,五伍為兩,四兩為卒,五卒為旅,五旅為師,五師為軍。”《左傳·隱公十一年》:“鄭伯使卒出豭,行出犬、雞,以詛射潁考叔者。”(豭jiā:公豬。潁考叔:人名。)④終;盡;最後,終於。《詩經·邶風· 日月》:“父兮母兮,畜我不卒。”(畜:養。)《呂氏春秋·慎大》:“上天弗恤,夏命其卒。”《孟子·盡心下》:“晉人有馮婦者,善搏虎,卒為善士。”《史記·李斯列傳》:“卒成帝業。”⑤死亡。《史記·孔子世傢》:“孔子年七十三,以魯哀公十六年四月己醜卒。”(以:於,在。)⑥通“崒”。高峻。《詩經·小雅·漸漸之石》:“漸漸之石,維其卒矣。”(漸漸:同“巉巉”,山石高峻的樣子。⑦通“捽zuó”。爭鬥。《荀子·王制》:“偃然案兵無動,以觀夫暴國之相卒也。”⑧副詞。終於;終究。《史記·孟嘗君列傳》:“始孟嘗君列此二人於賓客,賓客盡羞之,及孟嘗君有秦難,卒此二人拔之。”(拔之:指幫助孟嘗君擺脫困境。)(二)cù ①迅疾;敏捷。《呂氏春秋·貴卒》:“力貴突,智貴卒。”(突:突發。)②突然。《呂氏春秋·當務》:“卒然相遇於塗。”(塗:道路。)

    多:

    ①數量大,與“少”相對。《孟子·公孫醜下》:“得道者多助,失道者寡助。”(得道:指得治國之道,即行仁政。寡:少。)王維《相思》:“願君多采擷。”②勝過;超過。湯顯祖《紫簫記·巧探》:“想他才似相如,貌多王粲。”(相如:司馬相如,漢辭賦傢。王粲:漢魏間人,貌美多才。)③稱贊;著重。《史記·季佈欒佈列傳》:“諸公皆多季佈能摧剛為柔,朱傢以此名聞當世。”《史記·魏其武安侯列傳》:“士亦以此多之。”④過分的;多餘的。《莊子·漁父》:“今子既上無君侯有司之勢,而下無大臣職事之官,而擅飭(chì)禮樂,選人倫以化齊民,不泰多事乎?”(飭:整頓。泰:太,過於,過分。)劉劭《人物志·體別》:“夫在多疑。”⑤增多。《荀子·天論》:“因物而多之,孰與騁能而化之?”⑥通“哆”,不正。《法言·吾子》:“中正則雅,多哇則鄭。”(哇:淫邪的樂聲。)⑦副詞。表示限定。約相當於“隻”、“僅僅”。朱浮《為幽州牧與彭寵書》:“此猶河濱之民捧土以塞孟津,多見其不知量也。”《論語·子張》:“人雖欲自絕,其何傷於日月乎? 多見其不知量也。”

    騎:

    (一)①騎馬。《戰國策·趙策二》:“今吾將胡服騎射,以教百姓。”(胡:古代北方種族名。)②跨坐。《莊子·大宗師》:“騎箕尾。”(二)jì①乘坐的馬。《戰國策·趙策二》:“車千乘,騎萬匹。”②騎兵。《史記·項羽本紀》:“沛公旦日從百餘騎來見項王。”③一人一馬。班固《東都賦》:“千乘雷起,萬騎紛紜。”

    內:

    (一)①裡面。跟“外”相對。《左傳·定公八年》:“與陽氏戰於南門之內。”引申為內心。屈原《離騷》:“紛吾既有此內美兮,又重之以修能。”②內室。《漢書·晁錯傳》:“先為築室,傢有一堂二內。”③舊稱妻妾。《左傳·僖公十七年》:“齊侯好內。”④皇宮。白居易《長恨歌》:“西宮南內多秋草。” (二)nà①接納;交納。後作“納”。《史記·秦始皇本紀》:“百姓內粟千石,拜爵一級。”②結納;結交。《孟子·公孫醜上》:“非所以內交於孺子之父母也。”

    廄:

    馬棚。牲 口 棚。《呂氏春秋·首時》:“饑馬盈廄,嗼然,未見芻也。”(嗼然:同“默然”。芻:喂牲口的草。)《論語·鄉黨》:“廄焚,子退朝,曰:‘傷人乎?’不問馬。”

    惆:

    [惆悵]失意;傷感。陶潛《歸去來兮辭》:“奚惆悵而獨悲?”《荀子·禮論》:“則其於志意之情者惆然不嗛(qiè)。”(嗛:滿足。)

    悵:

    失意;煩惱。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“悵然遙相望,知是故人來。”《史記·陳涉世傢》:“輟耕之壟上,悵恨久之。”(恨:不滿意。)

    恐:

    ①畏懼;害怕。司馬遷《報任安書》:“猛虎在深山,百獸震恐。”《尚書·金滕》:“天大雷電以風,禾盡偃(yǎn),大木斯拔,邦人大恐。”(偃:倒下。邦人:國人。)②威嚇;恐嚇。《史記·秦始皇本紀》:“李斯因說秦王,請先取韓以恐他國。”《宋史·楊廷璋傳》:“有姊寡居京師;周祖微時,欲聘之,姊不從;令媒氏傳言恐逼。”(周祖:後周太祖郭威。)③恐怕;擔心。《論語· 季氏》:“吾恐季孫之憂不在顓臾。”蘇軾《海棠》:“隻恐夜深花睡去。”

    是:

    ①正確。與“非”相對。《論語·陽貨》:“偃之言是也。”②肯定;認為正確。《墨子·尚同上》:“國君之所是,必皆是之。”③糾正;訂正。《禮記·月令》:“是察阿黨,則罪無有掩蔽。”(察:審察。)④表示判斷,是。《史記·刺客列傳》:“此必是豫讓也。”⑤代詞。表示近指。相當於“此”、“這”。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑥連詞。相當於“於是”。《管子·君臣上》:“非茲,是無以理人;非茲,是無以生財。”⑦助詞。用以前置賓語。《左傳·襄公十四年》:“唯餘馬首是瞻。”[是以]因此;所以。《韓非子·喻老》:“今在骨髓,臣是以無請也。”[是故]因此。《孟子·梁惠王下》:“唯仁者能以大事小,是故湯事葛。”[國是]國傢大計。梁啟超《戊戌政變記·譚嗣同傳》:“定國是之詔既下。”

    病:

    ①重病;重傷。古稱輕病為疾,重病為病。《左傳·僖公二十八年》:“病,則將殺之。”後泛指一般疾病。《孟子·滕文公上》:“吾固願見,今吾尚病;病愈,我且往見。”②患病。《後漢書·王充傳》:“永元中,病卒於傢。”③困苦;疾苦。白居易《寄唐生》:“惟歌生民病,願得天子知。”④憂慮;擔心。《左傳·襄公二十四年》:“鄭人病之。”⑤缺點;錯誤。《孔子傢語·在厄》:“孔子聖賢,其所刺譏,皆中諸侯之病。”

    乘:

    (一)①登;升。屈原《涉江》:“乘鄂渚而反顧兮,欸秋冬之緒風。”《詩經·衛風·氓》:“乘彼垝垣,以望復關。”(垝垣:毀壞的土墻。復關:地名。)②坐;駕。《墨子·親士》:“良馬難乘,然可以任重致遠。”③趁著;憑借。賈誼《過秦論》:“因利乘便,宰割天下,分裂山河。”李白《塞下曲六首》之五:“塞虜乘秋下,天兵出漢傢。”(塞虜:塞外之敵。)④欺凌。《荀子·強國》:“一國作謀,則三國必起而乘我。”⑤追逐。《漢書·陳湯傳》:“吏士喜,大呼乘之。”⑥戰勝。《尚書·西伯戡黎》:“周人乘黎。”(黎:國名。)⑦計算;計劃。《韓非子·難一》:“為人臣者,乘事而有功則賞。”⑧乘法。算術中四則運算方法之一。《三國志·吳書·趙達傳》:“此術微妙,頭乘尾除,一算之法,父子不相語。”⑨佛教術語。指解釋教義深淺的等級。張羽《贈僧還日本》:“遍參東土法,頓悟上乘禪。” (二)shèng ①量詞。一車四馬的總稱。《史記·陳涉世傢》:“車六七百乘,騎千餘,卒數萬人。”②四的代稱。《左傳·殽之戰》:“以乘韋先,牛十二犒師。”③春秋時晉國史書名。後泛指一般史書。④帝王的代稱。班固《東都賦》:“損乘輿之服禦。”(損:減少。服禦:指帝王的衣物等用品。)

    黃:

    ①黃色。《詩經·邶風·綠衣》:“綠兮衣兮,綠衣黃裳(cháng)。”(裳:下衣;下裙。)楊臣源《城東早春》:“綠柳才黃半未勻。”②變黃。韋應物《答鄭騎曹青橘絕句》:“憐君臥病思新橘,試摘猶酸亦未黃。”③黃帝的簡稱。陶潛《時運》:“清琴橫床,濁酒半壺。黃唐莫逮(dài),慨獨在餘。”(黃:黃帝。唐:唐堯。逮:及。)④雌黃,古人用作塗抹文字,點校書籍的顏料。陶翰《贈鄭員外》:“何必守章句,終年事鉛黃。”[黃口]幼兒。《淮南子·汜論》:“古之伐國不殺黃口。”[黃耈(gǒu)]老人。《詩經·小雅·南山有臺》:“樂隻君子,遐不黃耈。”


  • 士卒多骑内厩马,惆怅恐是病乘黄。

    “士卒多骑内厩马,惆怅恐是病乘黄。”诗句出处:《瘦马行》;是唐朝诗人杜甫的作品。

    东郊瘦马使我伤,骨骼硉兀如堵墙。绊之欲动转欹侧,
    此岂有意仍腾骧。细看六印带官字,众道三军遗路旁。
    皮干剥落杂泥滓,毛暗萧条连雪霜。去岁奔波逐馀寇,
    骅骝不惯不得将。士卒多骑内厩马,惆怅恐是病乘黄。
    当时历块误一蹶,委弃非汝能周防。见人惨澹若哀诉,
    失主错莫无晶光。天寒远放雁为伴,日暮不收乌啄疮。
    谁家且养愿终惠,更试明年春草长。

    【注释】:

    士:

    ①从事某种活动的男子。《周易·归妹》:“女承筐,无实;士刲(kuī)羊,无血。”(刲:割。)②特指未婚的青年男子。《诗经·卫风·氓》:“于嗟女兮,无与士耽。”③古代介于卿大夫和庶民之间的阶层,贵族的最下一等。《礼记·王制》:“诸侯之上大夫卿、下大夫、上士、中士、下士,凡五等。”④智者;贤者。后泛指读书人,知识阶层。《荀子·劝学》:“故君子居必择乡,游必就士。”《汉书·食货志上》:“士农工商,四民有业。学以居位曰士,辟士殖谷曰农,作巧成器曰工,通财鬻(yù)货曰商。”(鬻:卖。)⑤古代的法官;狱官。《孟子·告子下》:“管夷吾举于士,孙叔敖举于海。”(管夷吾:管仲。孙叔敖:春秋时楚令尹。海:指隐居海滨。)⑥对人的美称。古乐府《木兰诗》:“将军百战死,壮士十年归。”⑦古军制,在车上者称士,也称“甲士”。与“步卒”相对。屈原《九歌·国殇》:“矢交坠兮士争先。”⑧通“事”。职事;从事。《诗经·豳风·东山》:“制彼裳衣,勿士行枚。”⑨通“仕”。做官。《论衡·刺孟》:“有士于此,而子悦之。”⑩通“恃”。依靠;凭借。银雀山汉墓竹简《孙膑兵法·见威王》:“孙子见威王,曰:‘夫兵者,非士恒势也。’”

    卒:

    (一)①差役。《汉书·胡建传》:“贫无车马,常步与走卒起居。”(起居:作息。)②步兵。《左传·宣公十二年》:“遂疾进师,车驰卒奔。”(疾:速。师:军队。)《韩非子·说林下》:“夫越破吴,豪士死,锐卒尽。”《史记·白起王翦列传》:“与赵将贾偃战,沉其卒二万于河中。”③古代军事编制。一百人为卒。《周礼·地官·大司徒》:“五人为伍,五伍为两,四两为卒,五卒为旅,五旅为师,五师为军。”《左传·隐公十一年》:“郑伯使卒出豭,行出犬、鸡,以诅射颍考叔者。”(豭jiā:公猪。颍考叔:人名。)④终;尽;最后,终于。《诗经·邶风· 日月》:“父兮母兮,畜我不卒。”(畜:养。)《吕氏春秋·慎大》:“上天弗恤,夏命其卒。”《孟子·尽心下》:“晋人有冯妇者,善搏虎,卒为善士。”《史记·李斯列传》:“卒成帝业。”⑤死亡。《史记·孔子世家》:“孔子年七十三,以鲁哀公十六年四月己丑卒。”(以:于,在。)⑥通“崒”。高峻。《诗经·小雅·渐渐之石》:“渐渐之石,维其卒矣。”(渐渐:同“巉巉”,山石高峻的样子。⑦通“捽zuó”。争斗。《荀子·王制》:“偃然案兵无动,以观夫暴国之相卒也。”⑧副词。终于;终究。《史记·孟尝君列传》:“始孟尝君列此二人于宾客,宾客尽羞之,及孟尝君有秦难,卒此二人拔之。”(拔之:指帮助孟尝君摆脱困境。)(二)cù ①迅疾;敏捷。《吕氏春秋·贵卒》:“力贵突,智贵卒。”(突:突发。)②突然。《吕氏春秋·当务》:“卒然相遇于涂。”(涂:道路。)

    多:

    ①数量大,与“少”相对。《孟子·公孙丑下》:“得道者多助,失道者寡助。”(得道:指得治国之道,即行仁政。寡:少。)王维《相思》:“愿君多采撷。”②胜过;超过。汤显祖《紫箫记·巧探》:“想他才似相如,貌多王粲。”(相如:司马相如,汉辞赋家。王粲:汉魏间人,貌美多才。)③称赞;着重。《史记·季布栾布列传》:“诸公皆多季布能摧刚为柔,朱家以此名闻当世。”《史记·魏其武安侯列传》:“士亦以此多之。”④过分的;多余的。《庄子·渔父》:“今子既上无君侯有司之势,而下无大臣职事之官,而擅饬(chì)礼乐,选人伦以化齐民,不泰多事乎?”(饬:整顿。泰:太,过于,过分。)刘劭《人物志·体别》:“夫在多疑。”⑤增多。《荀子·天论》:“因物而多之,孰与骋能而化之?”⑥通“哆”,不正。《法言·吾子》:“中正则雅,多哇则郑。”(哇:淫邪的乐声。)⑦副词。表示限定。约相当于“只”、“仅仅”。朱浮《为幽州牧与彭宠书》:“此犹河滨之民捧土以塞孟津,多见其不知量也。”《论语·子张》:“人虽欲自绝,其何伤于日月乎? 多见其不知量也。”

    骑:

    (一)①骑马。《战国策·赵策二》:“今吾将胡服骑射,以教百姓。”(胡:古代北方种族名。)②跨坐。《庄子·大宗师》:“骑箕尾。”(二)jì①乘坐的马。《战国策·赵策二》:“车千乘,骑万匹。”②骑兵。《史记·项羽本纪》:“沛公旦日从百余骑来见项王。”③一人一马。班固《东都赋》:“千乘雷起,万骑纷纭。”

    内:

    (一)①里面。跟“外”相对。《左传·定公八年》:“与阳氏战于南门之内。”引申为内心。屈原《离骚》:“纷吾既有此内美兮,又重之以修能。”②内室。《汉书·晁错传》:“先为筑室,家有一堂二内。”③旧称妻妾。《左传·僖公十七年》:“齐侯好内。”④皇宫。白居易《长恨歌》:“西宫南内多秋草。” (二)nà①接纳;交纳。后作“纳”。《史记·秦始皇本纪》:“百姓内粟千石,拜爵一级。”②结纳;结交。《孟子·公孙丑上》:“非所以内交于孺子之父母也。”

    厩:

    马棚。牲 口 棚。《吕氏春秋·首时》:“饥马盈厩,嗼然,未见刍也。”(嗼然:同“默然”。刍:喂牲口的草。)《论语·乡党》:“厩焚,子退朝,曰:‘伤人乎?’不问马。”

    惆:

    [惆怅]失意;伤感。陶潜《归去来兮辞》:“奚惆怅而独悲?”《荀子·礼论》:“则其于志意之情者惆然不嗛(qiè)。”(嗛:满足。)

    怅:

    失意;烦恼。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“怅然遥相望,知是故人来。”《史记·陈涉世家》:“辍耕之垄上,怅恨久之。”(恨:不满意。)

    恐:

    ①畏惧;害怕。司马迁《报任安书》:“猛虎在深山,百兽震恐。”《尚书·金滕》:“天大雷电以风,禾尽偃(yǎn),大木斯拔,邦人大恐。”(偃:倒下。邦人:国人。)②威吓;恐吓。《史记·秦始皇本纪》:“李斯因说秦王,请先取韩以恐他国。”《宋史·杨廷璋传》:“有姊寡居京师;周祖微时,欲聘之,姊不从;令媒氏传言恐逼。”(周祖:后周太祖郭威。)③恐怕;担心。《论语· 季氏》:“吾恐季孙之忧不在颛臾。”苏轼《海棠》:“只恐夜深花睡去。”

    是:

    ①正确。与“非”相对。《论语·阳货》:“偃之言是也。”②肯定;认为正确。《墨子·尚同上》:“国君之所是,必皆是之。”③纠正;订正。《礼记·月令》:“是察阿党,则罪无有掩蔽。”(察:审察。)④表示判断,是。《史记·刺客列传》:“此必是豫让也。”⑤代词。表示近指。相当于“此”、“这”。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑥连词。相当于“于是”。《管子·君臣上》:“非兹,是无以理人;非兹,是无以生财。”⑦助词。用以前置宾语。《左传·襄公十四年》:“唯余马首是瞻。”[是以]因此;所以。《韩非子·喻老》:“今在骨髓,臣是以无请也。”[是故]因此。《孟子·梁惠王下》:“唯仁者能以大事小,是故汤事葛。”[国是]国家大计。梁启超《戊戌政变记·谭嗣同传》:“定国是之诏既下。”

    病:

    ①重病;重伤。古称轻病为疾,重病为病。《左传·僖公二十八年》:“病,则将杀之。”后泛指一般疾病。《孟子·滕文公上》:“吾固愿见,今吾尚病;病愈,我且往见。”②患病。《后汉书·王充传》:“永元中,病卒于家。”③困苦;疾苦。白居易《寄唐生》:“惟歌生民病,愿得天子知。”④忧虑;担心。《左传·襄公二十四年》:“郑人病之。”⑤缺点;错误。《孔子家语·在厄》:“孔子圣贤,其所刺讥,皆中诸侯之病。”

    乘:

    (一)①登;升。屈原《涉江》:“乘鄂渚而反顾兮,欸秋冬之绪风。”《诗经·卫风·氓》:“乘彼垝垣,以望复关。”(垝垣:毁坏的土墙。复关:地名。)②坐;驾。《墨子·亲士》:“良马难乘,然可以任重致远。”③趁着;凭借。贾谊《过秦论》:“因利乘便,宰割天下,分裂山河。”李白《塞下曲六首》之五:“塞虏乘秋下,天兵出汉家。”(塞虏:塞外之敌。)④欺凌。《荀子·强国》:“一国作谋,则三国必起而乘我。”⑤追逐。《汉书·陈汤传》:“吏士喜,大呼乘之。”⑥战胜。《尚书·西伯戡黎》:“周人乘黎。”(黎:国名。)⑦计算;计划。《韩非子·难一》:“为人臣者,乘事而有功则赏。”⑧乘法。算术中四则运算方法之一。《三国志·吴书·赵达传》:“此术微妙,头乘尾除,一算之法,父子不相语。”⑨佛教术语。指解释教义深浅的等级。张羽《赠僧还日本》:“遍参东土法,顿悟上乘禅。” (二)shèng ①量词。一车四马的总称。《史记·陈涉世家》:“车六七百乘,骑千余,卒数万人。”②四的代称。《左传·殽之战》:“以乘韦先,牛十二犒师。”③春秋时晋国史书名。后泛指一般史书。④帝王的代称。班固《东都赋》:“损乘舆之服御。”(损:减少。服御:指帝王的衣物等用品。)

    黄:

    ①黄色。《诗经·邶风·绿衣》:“绿兮衣兮,绿衣黄裳(cháng)。”(裳:下衣;下裙。)杨臣源《城东早春》:“绿柳才黄半未匀。”②变黄。韦应物《答郑骑曹青橘绝句》:“怜君卧病思新橘,试摘犹酸亦未黄。”③黄帝的简称。陶潜《时运》:“清琴横床,浊酒半壶。黄唐莫逮(dài),慨独在余。”(黄:黄帝。唐:唐尧。逮:及。)④雌黄,古人用作涂抹文字,点校书籍的颜料。陶翰《赠郑员外》:“何必守章句,终年事铅黄。”[黄口]幼儿。《淮南子·汜论》:“古之伐国不杀黄口。”[黄耈(gǒu)]老人。《诗经·小雅·南山有台》:“乐只君子,遐不黄耈。”


  • shi cu duo ji nei jiu ma ,chou chang kong shi bing cheng huang 。

    “shi cu duo ji nei jiu ma ,chou chang kong shi bing cheng huang 。”shi gou chu chu :《shou ma hang 》;shi tang chao shi ren du fu de zuo pin 。

    dong jiao shou ma shi wo shang ,gu ge lu wu ru du qiang 。ban zhi yu dong zhuai ji ce ,
    ci qi you yi reng teng xiang 。xi kan liu yin dai guan zi ,zhong dao san jun wei lu pang 。
    pi gan bao la za ni zi ,mao an xiao tiao lian xue shuang 。qu sui ben bo zhu yu kou ,
    hua liu bu guan bu de jiang 。shi cu duo ji nei jiu ma ,chou chang kong shi bing cheng huang 。
    dang shi li kuai wu yi jue ,wei qi fei ru neng zhou fang 。jian ren can dan re ai su ,
    shi zhu cuo mo mo jing guang 。tian han yuan fang yan wei ban ,ri mu bu shou wu zhuo chuang 。
    shei jia ju yang yuan zhong hui ,geng shi ming nian chun cao chang 。

    【zhu shi 】:

    shi :

    ①cong shi mou chong huo dong de nan zi 。《zhou yi ·gui mei 》:“nv cheng kuang ,mo shi ;shi kui (kuī)yang ,mo xie 。”(kui :ge 。)②te zhi wei hun de qing nian nan zi 。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“yu jie nv xi ,mo yu shi dan 。”③gu dai jie yu qing da fu he shu min zhi jian de jie ceng ,gui zu de zui xia yi deng 。《li ji ·wang zhi 》:“zhu hou zhi shang da fu qing 、xia da fu 、shang shi 、zhong shi 、xia shi ,fan wu deng 。”④zhi zhe ;xian zhe 。hou fan zhi dou shu ren ,zhi shi jie ceng 。《xun zi ·quan xue 》:“gu jun zi ju bi ze xiang ,you bi jiu shi 。”《han shu ·shi huo zhi shang 》:“shi nong gong shang ,si min you ye 。xue yi ju wei yue shi ,bi shi shi gu yue nong ,zuo qiao cheng qi yue gong ,tong cai yu (yù)huo yue shang 。”(yu :mai 。)⑤gu dai de fa guan ;yu guan 。《meng zi ·gao zi xia 》:“guan yi wu ju yu shi ,sun shu ao ju yu hai 。”(guan yi wu :guan zhong 。sun shu ao :chun qiu shi chu ling yin 。hai :zhi yin ju hai bin 。)⑥dui ren de mei chen 。gu le fu 《mu lan shi 》:“jiang jun bai zhan si ,zhuang shi shi nian gui 。”⑦gu jun zhi ,zai che shang zhe chen shi ,ye chen “jia shi ”。yu “bu cu ”xiang dui 。qu yuan 《jiu ge ·guo shang 》:“shi jiao zhui xi shi zheng xian 。”⑧tong “shi ”。zhi shi ;cong shi 。《shi jing ·bin feng ·dong shan 》:“zhi bi chang yi ,wu shi hang mei 。”⑨tong “shi ”。zuo guan 。《lun heng ·ci meng 》:“you shi yu ci ,er zi yue zhi 。”⑩tong “shi ”。yi kao ;ping jie 。yin qiao shan han mu zhu jian 《sun bin bing fa ·jian wei wang 》:“sun zi jian wei wang ,yue :‘fu bing zhe ,fei shi heng shi ye 。’”

    cu :

    (yi )①cha yi 。《han shu ·hu jian chuan 》:“pin mo che ma ,chang bu yu zou cu qi ju 。”(qi ju :zuo xi 。)②bu bing 。《zuo chuan ·xuan gong shi er nian 》:“sui ji jin shi ,che chi cu ben 。”(ji :su 。shi :jun dui 。)《han fei zi ·shui lin xia 》:“fu yue po wu ,hao shi si ,rui cu jin 。”《shi ji ·bai qi wang jian lie chuan 》:“yu zhao jiang gu yan zhan ,chen ji cu er mo yu he zhong 。”③gu dai jun shi bian zhi 。yi bai ren wei cu 。《zhou li ·de guan ·da si tu 》:“wu ren wei wu ,wu wu wei liang ,si liang wei cu ,wu cu wei lv ,wu lv wei shi ,wu shi wei jun 。”《zuo chuan ·yin gong shi yi nian 》:“zheng bai shi cu chu jia ,hang chu quan 、ji ,yi zu she ying kao shu zhe 。”(jia jiā:gong zhu 。ying kao shu :ren ming 。)④zhong ;jin ;zui hou ,zhong yu 。《shi jing ·bei feng · ri yue 》:“fu xi mu xi ,chu wo bu cu 。”(chu :yang 。)《lv shi chun qiu ·shen da 》:“shang tian fu xu ,xia ming ji cu 。”《meng zi ·jin xin xia 》:“jin ren you feng fu zhe ,shan bo hu ,cu wei shan shi 。”《shi ji ·li si lie chuan 》:“cu cheng di ye 。”⑤si wang 。《shi ji ·kong zi shi jia 》:“kong zi nian qi shi san ,yi lu ai gong shi liu nian si yue ji chou cu 。”(yi :yu ,zai 。)⑥tong “cui ”。gao jun 。《shi jing ·xiao ya ·jian jian zhi dan 》:“jian jian zhi dan ,wei ji cu yi 。”(jian jian :tong “chan chan ”,shan dan gao jun de yang zi 。⑦tong “cu zuó”。zheng dou 。《xun zi ·wang zhi 》:“yan ran an bing mo dong ,yi guan fu bao guo zhi xiang cu ye 。”⑧fu ci 。zhong yu ;zhong jiu 。《shi ji ·meng chang jun lie chuan 》:“shi meng chang jun lie ci er ren yu bin ke ,bin ke jin xiu zhi ,ji meng chang jun you qin nan ,cu ci er ren ba zhi 。”(ba zhi :zhi bang zhu meng chang jun bai tuo kun jing 。)(er )cù ①xun ji ;min jie 。《lv shi chun qiu ·gui cu 》:“li gui tu ,zhi gui cu 。”(tu :tu fa 。)②tu ran 。《lv shi chun qiu ·dang wu 》:“cu ran xiang yu yu tu 。”(tu :dao lu 。)

    duo :

    ①shu liang da ,yu “shao ”xiang dui 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“de dao zhe duo zhu ,shi dao zhe gua zhu 。”(de dao :zhi de zhi guo zhi dao ,ji hang ren zheng 。gua :shao 。)wang wei 《xiang sai 》:“yuan jun duo cai xie 。”②sheng guo ;chao guo 。shang xian zu 《zi xiao ji ·qiao tan 》:“xiang ta cai shi xiang ru ,mao duo wang can 。”(xiang ru :si ma xiang ru ,han ci fu jia 。wang can :han wei jian ren ,mao mei duo cai 。)③chen zan ;zhao chong 。《shi ji ·ji bu luan bu lie chuan 》:“zhu gong jie duo ji bu neng cui gang wei rou ,zhu jia yi ci ming wen dang shi 。”《shi ji ·wei ji wu an hou lie chuan 》:“shi yi yi ci duo zhi 。”④guo fen de ;duo yu de 。《zhuang zi ·yu fu 》:“jin zi ji shang mo jun hou you si zhi shi ,er xia mo da chen zhi shi zhi guan ,er shan chi (chì)li le ,shua ren lun yi hua ji min ,bu tai duo shi hu ?”(chi :zheng du 。tai :tai ,guo yu ,guo fen 。)liu shao 《ren wu zhi ·ti bie 》:“fu zai duo yi 。”⑤zeng duo 。《xun zi ·tian lun 》:“yin wu er duo zhi ,shu yu cheng neng er hua zhi ?”⑥tong “chi ”,bu zheng 。《fa yan ·wu zi 》:“zhong zheng ze ya ,duo wa ze zheng 。”(wa :yin xie de le sheng 。)⑦fu ci 。biao shi xian ding 。yao xiang dang yu “zhi ”、“jin jin ”。zhu fu 《wei you zhou mu yu peng chong shu 》:“ci you he bin zhi min peng tu yi sai meng jin ,duo jian ji bu zhi liang ye 。”《lun yu ·zi zhang 》:“ren sui yu zi jue ,ji he shang yu ri yue hu ? duo jian ji bu zhi liang ye 。”

    ji :

    (yi )①ji ma 。《zhan guo ce ·zhao ce er 》:“jin wu jiang hu fu ji she ,yi jiao bai xing 。”(hu :gu dai bei fang chong zu ming 。)②kua zuo 。《zhuang zi ·da zong shi 》:“ji ji wei 。”(er )jì①cheng zuo de ma 。《zhan guo ce ·zhao ce er 》:“che qian cheng ,ji mo pi 。”②ji bing 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“pei gong dan ri cong bai yu ji lai jian xiang wang 。”③yi ren yi ma 。ban gu 《dong dou fu 》:“qian cheng lei qi ,mo ji fen yun 。”

    nei :

    (yi )①li mian 。gen “wai ”xiang dui 。《zuo chuan ·ding gong ba nian 》:“yu yang shi zhan yu na men zhi nei 。”yin shen wei nei xin 。qu yuan 《li sao 》:“fen wu ji you ci nei mei xi ,you chong zhi yi xiu neng 。”②nei shi 。《han shu ·chao cuo chuan 》:“xian wei zhu shi ,jia you yi tang er nei 。”③jiu chen qi qie 。《zuo chuan ·xi gong shi qi nian 》:“ji hou hao nei 。”④huang gong 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“xi gong na nei duo qiu cao 。” (er )nà①jie na ;jiao na 。hou zuo “na ”。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“bai xing nei su qian dan ,bai jue yi ji 。”②jie na ;jie jiao 。《meng zi ·gong sun chou shang 》:“fei suo yi nei jiao yu ru zi zhi fu mu ye 。”

    jiu :

    ma peng 。sheng kou peng 。《lv shi chun qiu ·shou shi 》:“ji ma ying jiu ,mo ran ,wei jian chu ye 。”(mo ran :tong “mo ran ”。chu :wei sheng kou de cao 。)《lun yu ·xiang dang 》:“jiu fen ,zi tui chao ,yue :‘shang ren hu ?’bu wen ma 。”

    chou :

    [chou chang ]shi yi ;shang gan 。tao qian 《gui qu lai xi ci 》:“xi chou chang er du bei ?”《xun zi ·li lun 》:“ze ji yu zhi yi zhi qing zhe chou ran bu qie (qiè)。”(qie :man zu 。)

    chang :

    shi yi ;fan nao 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“chang ran yao xiang wang ,zhi shi gu ren lai 。”《shi ji ·chen she shi jia 》:“chuo geng zhi long shang ,chang hen jiu zhi 。”(hen :bu man yi 。)

    kong :

    ①wei ju ;hai pa 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“meng hu zai shen shan ,bai shou zhen kong 。”《shang shu ·jin teng 》:“tian da lei dian yi feng ,he jin yan (yǎn),da mu si ba ,bang ren da kong 。”(yan :dao xia 。bang ren :guo ren 。)②wei he ;kong he 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“li si yin shui qin wang ,qing xian qu han yi kong ta guo 。”《song shi ·yang ting zhang chuan 》:“you zi gua ju jing shi ;zhou zu wei shi ,yu pin zhi ,zi bu cong ;ling mei shi chuan yan kong bi 。”(zhou zu :hou zhou tai zu guo wei 。)③kong pa ;dan xin 。《lun yu · ji shi 》:“wu kong ji sun zhi you bu zai zhuan yu 。”su shi 《hai tang 》:“zhi kong ye shen hua shui qu 。”

    shi :

    ①zheng que 。yu “fei ”xiang dui 。《lun yu ·yang huo 》:“yan zhi yan shi ye 。”②ken ding ;ren wei zheng que 。《mo zi ·shang tong shang 》:“guo jun zhi suo shi ,bi jie shi zhi 。”③jiu zheng ;ding zheng 。《li ji ·yue ling 》:“shi cha a dang ,ze zui mo you yan bi 。”(cha :shen cha 。)④biao shi pan duan ,shi 。《shi ji ·ci ke lie chuan 》:“ci bi shi yu rang ye 。”⑤dai ci 。biao shi jin zhi 。xiang dang yu “ci ”、“zhe ”。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑥lian ci 。xiang dang yu “yu shi ”。《guan zi ·jun chen shang 》:“fei ci ,shi mo yi li ren ;fei ci ,shi mo yi sheng cai 。”⑦zhu ci 。yong yi qian zhi bin yu 。《zuo chuan ·xiang gong shi si nian 》:“wei yu ma shou shi zhan 。”[shi yi ]yin ci ;suo yi 。《han fei zi ·yu lao 》:“jin zai gu sui ,chen shi yi mo qing ye 。”[shi gu ]yin ci 。《meng zi ·liang hui wang xia 》:“wei ren zhe neng yi da shi xiao ,shi gu shang shi ge 。”[guo shi ]guo jia da ji 。liang qi chao 《wu qu zheng bian ji ·tan si tong chuan 》:“ding guo shi zhi zhao ji xia 。”

    bing :

    ①chong bing ;chong shang 。gu chen qing bing wei ji ,chong bing wei bing 。《zuo chuan ·xi gong er shi ba nian 》:“bing ,ze jiang sha zhi 。”hou fan zhi yi ban ji bing 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“wu gu yuan jian ,jin wu shang bing ;bing yu ,wo ju wang jian 。”②huan bing 。《hou han shu ·wang chong chuan 》:“yong yuan zhong ,bing cu yu jia 。”③kun ku ;ji ku 。bai ju yi 《ji tang sheng 》:“wei ge sheng min bing ,yuan de tian zi zhi 。”④you lv ;dan xin 。《zuo chuan ·xiang gong er shi si nian 》:“zheng ren bing zhi 。”⑤que dian ;cuo wu 。《kong zi jia yu ·zai e 》:“kong zi sheng xian ,ji suo ci ji ,jie zhong zhu hou zhi bing 。”

    cheng :

    (yi )①deng ;sheng 。qu yuan 《she jiang 》:“cheng e zhu er fan gu xi ,ai qiu dong zhi xu feng 。”《shi jing ·wei feng ·mang 》:“cheng bi gui yuan ,yi wang fu guan 。”(gui yuan :hui huai de tu qiang 。fu guan :de ming 。)②zuo ;jia 。《mo zi ·qin shi 》:“liang ma nan cheng ,ran ke yi ren chong zhi yuan 。”③chen zhao ;ping jie 。gu yi 《guo qin lun 》:“yin li cheng bian ,zai ge tian xia ,fen lie shan he 。”li bai 《sai xia qu liu shou 》zhi wu :“sai lu cheng qiu xia ,tian bing chu han jia 。”(sai lu :sai wai zhi di 。)④qi ling 。《xun zi ·jiang guo 》:“yi guo zuo mou ,ze san guo bi qi er cheng wo 。”⑤zhui zhu 。《han shu ·chen shang chuan 》:“li shi xi ,da hu cheng zhi 。”⑥zhan sheng 。《shang shu ·xi bai kan li 》:“zhou ren cheng li 。”(li :guo ming 。)⑦ji suan ;ji hua 。《han fei zi ·nan yi 》:“wei ren chen zhe ,cheng shi er you gong ze shang 。”⑧cheng fa 。suan shu zhong si ze yun suan fang fa zhi yi 。《san guo zhi ·wu shu ·zhao da chuan 》:“ci shu wei miao ,tou cheng wei chu ,yi suan zhi fa ,fu zi bu xiang yu 。”⑨fo jiao shu yu 。zhi jie shi jiao yi shen jian de deng ji 。zhang yu 《zeng seng hai ri ben 》:“bian can dong tu fa ,du wu shang cheng chan 。” (er )shèng ①liang ci 。yi che si ma de zong chen 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“che liu qi bai cheng ,ji qian yu ,cu shu mo ren 。”②si de dai chen 。《zuo chuan ·xiao zhi zhan 》:“yi cheng wei xian ,niu shi er kao shi 。”③chun qiu shi jin guo shi shu ming 。hou fan zhi yi ban shi shu 。④di wang de dai chen 。ban gu 《dong dou fu 》:“sun cheng yu zhi fu yu 。”(sun :jian shao 。fu yu :zhi di wang de yi wu deng yong pin 。)

    huang :

    ①huang se 。《shi jing ·bei feng ·lu yi 》:“lu xi yi xi ,lu yi huang chang (cháng)。”(chang :xia yi ;xia qun 。)yang chen yuan 《cheng dong zao chun 》:“lu liu cai huang ban wei yun 。”②bian huang 。wei ying wu 《da zheng ji cao qing ju jue gou 》:“lian jun wo bing sai xin ju ,shi zhai you suan yi wei huang 。”③huang di de jian chen 。tao qian 《shi yun 》:“qing qin heng chuang ,zhuo jiu ban hu 。huang tang mo dai (dài),kai du zai yu 。”(huang :huang di 。tang :tang yao 。dai :ji 。)④ci huang ,gu ren yong zuo tu ma wen zi ,dian jiao shu ji de yan liao 。tao han 《zeng zheng yuan wai 》:“he bi shou zhang gou ,zhong nian shi qian huang 。”[huang kou ]you er 。《huai na zi ·si lun 》:“gu zhi fa guo bu sha huang kou 。”[huang gou (gǒu)]lao ren 。《shi jing ·xiao ya ·na shan you tai 》:“le zhi jun zi ,xia bu huang gou 。”