• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 捫蘿澀先登,陟巘眩反顧。

    “捫蘿澀先登,陟巘眩反顧。”詩句出處:《西枝村尋置草堂地,夜宿贊公土室二首》;是唐朝詩人杜甫的作品。

    出郭眄細岑,披榛得微路。溪行一流水,曲折方屢渡。
    贊公湯休徒,好靜心跡素。昨枉霞上作,盛論巖中趣。
    怡然共攜手,恣意同遠步。捫蘿澀先登,陟巘眩反顧。
    要求陽岡暖,苦陟陰嶺沍。惆悵老大藤,沈吟屈蟠樹。
    卜居意未展,杖策回且暮。層巔馀落日,早蔓已多露。
    天寒鳥已歸,月出人更靜。土室延白光,松門耿疏影。
    躋攀倦日短,語樂寄夜永。明燃林中薪,暗汲石底井。
    大師京國舊,德業天機秉。從來支許遊,興趣江湖迥。
    數奇謫關塞,道廣存箕潁。何知戎馬間,復接塵事屏。
    幽尋豈一路,遠色有諸嶺。晨光稍曚曨,更越西南頂。

    【註釋】:

    捫:

    ①按;握。《詩經·大雅·抑》:“莫捫朕(zhèn)舌,言不可逝矣。”(朕:我。自稱。秦始皇以前第一人稱代詞。逝:及。)②撫摸。屈原《九章·悲回風》:“遂倏忽而捫天。”

    澀:

    ①不光滑;不滑潤。《禮記·玉藻》“飲而俟”孔穎達疏:“禮,食未飧(sūn),必前啜飲,以利滑喉中,不令澀噎。”(噎:哽塞。)②阻塞。《素問·通評虛實論》:“脈虛者不象陰也。如此者,滑則生,澀則死也。”③像明礬或柿未熟的味道。杜甫《病橘》:“惜哉結實小,酸澀如棠棃。”④說話、寫文章生硬;不流暢。《世說新語·輕詆》:“王右軍少時甚澀訥。”

    先:

    ①走在前面。《楚辭· 九歌·國殤》:“旌蔽日兮敵若雲,矢交墜兮士爭先。”②先於;在……之前。《荀子·大略》:“先事慮事,先患慮患。”③首要的事。《吳子·治兵》:“用病之道何先?”④祖先;上代。蘇洵《六國論》:“思厥先祖父,暴霜露,斬荊棘,以有尺寸之地。”⑤對死去的人的尊稱。《孟子·梁惠王下》:“寡人非能好先王之樂也。”⑥對古代人的稱呼。⑦先生。《漢書·梅福傳》:“夫叔孫先非不忠也。”[先生]1. 老師。2.稱有道德有學問的人,亦用來作對人的尊稱。3. 醫生。[先進]先行學習。《論語 ·先進》:“先進於禮樂,君子也。”

    登:

    ①升;由低處到高處。《荀子·勸學》:“故不登高山,不知天之高也。”《徐霞客遊記·遊嵩山日記》:“凡登山以晴朗為佳。”②升任。嵇康《與山巨源絕交書》:“子文無欲卿相,而三登令尹。”(令尹:春秋時楚國最高官職。)③記載;刊登。《周禮·秋官· 司民》:“掌登萬民之數,自生齒以上,皆書於版。”(生齒:指嬰兒。)④莊稼成熟。《孟子·滕文公上》:“五谷不登。”⑤踏上。杜甫《石壕吏》:“天明登前途,獨與老翁別。”⑥副詞。立即;立刻。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“登即相許和,便可作婚姻。”(許和:答應。)

    陟:

    ①登上。一般指登山或登高。《詩經·周頌·般》:“陟其高山。”《詩經·周南·卷耳》:“陟彼高岡,我馬玄黃。”②提升。諸葛亮《前出師表》:“陟罰臧否,不宜異同。”(臧:好。否:壞。宜:應該。異同:不同,不一致。)

    眩:

    ①眼花;看不清楚。《戰國策·燕策三》:“秦王目眩良久。”②昏惑;迷亂。《禮記·中庸》:“敬大臣則不眩。”③通“炫”。顯示;誇耀。《後漢書·西南夷傳·莋都夷》:“是時郡尉皆有雕飾,畫山海神靈,奇禽異獸,以眩耀之。”④通“幻(huàn)”。幻術;表演幻術。《史記·大宛列傳》:“漢使還,而後發使隨漢使來觀漢廣大,以大鳥卵及黎軒善眩人獻於漢。”(黎軒:古代西域部族名。)[眩耀]也寫作“炫耀”。1. 光彩奪目。《論衡·說日》:“仰察之,日光眩耀,火光盛明,不能堪也。”(堪:承受。)2. 誇耀。毛祥麟《對山餘墨 · 田臾傳》:“(田)臾攝衣謝,乃不輕自眩耀。”(攝:牽,提起。謝:渲歉。)

    反:

    (一)①翻轉;覆反。《詩經·周南·關雎》:“輾轉反側。”②掉轉頭。《史記·齊太公世傢》:“紂師敗績。紂反走,登鹿臺,遂追斬紂。”(敗績:大敗。)③顛倒;方向相背。跟“正”相對。《呂氏春秋·上農》:“是謂背本反則。”④回還;歸。後作“返”。《楚辭· 九章·哀郢》:“鳥飛反故鄉兮,狐死必首丘。”(首丘:頭朝向土丘。)⑤歸還;償還。《國語·齊語》:“反其侵地。”⑥回復;回報。《周禮·春官·都宗人》:“既祭,反命於國。”⑦違反;違背。《商君書·更法》:“反古者未必可非,循禮者未足多也。”(多:推重。)⑧反叛;造反。《晉書·慕容垂記》:“殺吏焚亭,反形已露。”⑨反復;重復。《詩經·齊風·猗嗟》:“四矢反兮,以禦亂兮。”(矢:箭。)⑩反省;反思。《孟子·公孫醜上》:“自反而不縮,雖褐寬博,吾不惴焉。”(11)類推。《論語·述而》:“舉一隅不以三隅反,則不復也。”(一隅:一方。復:再。)(12)副詞。反而。《韓非子·五蠹》:“故仲尼反為臣而哀公顧為君。”(13)通“販(fàn)”。買貨賣出。《荀子·儒效》:“積反貨而為商賈,積禮義而為君子。”(二)fān ①平反;翻案。《史記·平準書》:“杜周治之,獄少反者。”②傾到。《漢書·張湯傳附張安世》:“何以知其反水漿耶?”

    顧:

    ①轉過頭看。辛棄疾《永遇樂 · 京口北固亭懷古》:“元嘉草草,封狼居胥,贏得倉皇北顧。”②看。《新五代史·秦王從榮傳》:“君臣相顧。”③看望;拜訪。諸葛亮《前出師表》:“三顧臣於草廬之中。”④照顧。司馬光《資治通鑒》卷六十五:“子佈、元表諸人各顧妻子,挾持私慮,深失所望。”⑤副詞。1.相當於“反而”、“卻”。《漢書·賈誼傳》:“足反居上,首顧居下。”2.不過;隻是。范曄《後漢書·王昌傳》:“光武曰:‘顧得全身可矣。’”3.難道。彭端淑《為學》:“人之立志,顧不如蜀鄙之僧哉。”⑥連詞。相當於“但是”。諸葛亮《後出師表》:“臣非不自惜也,顧王業不可偏安於蜀都。”


  • 扪萝涩先登,陟巘眩反顾。

    “扪萝涩先登,陟巘眩反顾。”诗句出处:《西枝村寻置草堂地,夜宿赞公土室二首》;是唐朝诗人杜甫的作品。

    出郭眄细岑,披榛得微路。溪行一流水,曲折方屡渡。
    赞公汤休徒,好静心迹素。昨枉霞上作,盛论岩中趣。
    怡然共携手,恣意同远步。扪萝涩先登,陟巘眩反顾。
    要求阳冈暖,苦陟阴岭沍。惆怅老大藤,沈吟屈蟠树。
    卜居意未展,杖策回且暮。层巅馀落日,早蔓已多露。
    天寒鸟已归,月出人更静。土室延白光,松门耿疏影。
    跻攀倦日短,语乐寄夜永。明燃林中薪,暗汲石底井。
    大师京国旧,德业天机秉。从来支许游,兴趣江湖迥。
    数奇谪关塞,道广存箕颍。何知戎马间,复接尘事屏。
    幽寻岂一路,远色有诸岭。晨光稍曚曨,更越西南顶。

    【注释】:

    扪:

    ①按;握。《诗经·大雅·抑》:“莫扪朕(zhèn)舌,言不可逝矣。”(朕:我。自称。秦始皇以前第一人称代词。逝:及。)②抚摸。屈原《九章·悲回风》:“遂倏忽而扪天。”

    涩:

    ①不光滑;不滑润。《礼记·玉藻》“饮而俟”孔颖达疏:“礼,食未飧(sūn),必前啜饮,以利滑喉中,不令涩噎。”(噎:哽塞。)②阻塞。《素问·通评虚实论》:“脉虚者不象阴也。如此者,滑则生,涩则死也。”③像明矾或柿未熟的味道。杜甫《病橘》:“惜哉结实小,酸涩如棠棃。”④说话、写文章生硬;不流畅。《世说新语·轻诋》:“王右军少时甚涩讷。”

    先:

    ①走在前面。《楚辞· 九歌·国殇》:“旌蔽日兮敌若云,矢交坠兮士争先。”②先于;在……之前。《荀子·大略》:“先事虑事,先患虑患。”③首要的事。《吴子·治兵》:“用病之道何先?”④祖先;上代。苏洵《六国论》:“思厥先祖父,暴霜露,斩荆棘,以有尺寸之地。”⑤对死去的人的尊称。《孟子·梁惠王下》:“寡人非能好先王之乐也。”⑥对古代人的称呼。⑦先生。《汉书·梅福传》:“夫叔孙先非不忠也。”[先生]1. 老师。2.称有道德有学问的人,亦用来作对人的尊称。3. 医生。[先进]先行学习。《论语 ·先进》:“先进于礼乐,君子也。”

    登:

    ①升;由低处到高处。《荀子·劝学》:“故不登高山,不知天之高也。”《徐霞客游记·游嵩山日记》:“凡登山以晴朗为佳。”②升任。嵇康《与山巨源绝交书》:“子文无欲卿相,而三登令尹。”(令尹:春秋时楚国最高官职。)③记载;刊登。《周礼·秋官· 司民》:“掌登万民之数,自生齿以上,皆书于版。”(生齿:指婴儿。)④庄稼成熟。《孟子·滕文公上》:“五谷不登。”⑤踏上。杜甫《石壕吏》:“天明登前途,独与老翁别。”⑥副词。立即;立刻。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“登即相许和,便可作婚姻。”(许和:答应。)

    陟:

    ①登上。一般指登山或登高。《诗经·周颂·般》:“陟其高山。”《诗经·周南·卷耳》:“陟彼高冈,我马玄黄。”②提升。诸葛亮《前出师表》:“陟罚臧否,不宜异同。”(臧:好。否:坏。宜:应该。异同:不同,不一致。)

    眩:

    ①眼花;看不清楚。《战国策·燕策三》:“秦王目眩良久。”②昏惑;迷乱。《礼记·中庸》:“敬大臣则不眩。”③通“炫”。显示;夸耀。《后汉书·西南夷传·莋都夷》:“是时郡尉皆有雕饰,画山海神灵,奇禽异兽,以眩耀之。”④通“幻(huàn)”。幻术;表演幻术。《史记·大宛列传》:“汉使还,而后发使随汉使来观汉广大,以大鸟卵及黎轩善眩人献于汉。”(黎轩:古代西域部族名。)[眩耀]也写作“炫耀”。1. 光彩夺目。《论衡·说日》:“仰察之,日光眩耀,火光盛明,不能堪也。”(堪:承受。)2. 夸耀。毛祥麟《对山余墨 · 田臾传》:“(田)臾摄衣谢,乃不轻自眩耀。”(摄:牵,提起。谢:渲歉。)

    反:

    (一)①翻转;覆反。《诗经·周南·关雎》:“辗转反侧。”②掉转头。《史记·齐太公世家》:“纣师败绩。纣反走,登鹿台,遂追斩纣。”(败绩:大败。)③颠倒;方向相背。跟“正”相对。《吕氏春秋·上农》:“是谓背本反则。”④回还;归。后作“返”。《楚辞· 九章·哀郢》:“鸟飞反故乡兮,狐死必首丘。”(首丘:头朝向土丘。)⑤归还;偿还。《国语·齐语》:“反其侵地。”⑥回复;回报。《周礼·春官·都宗人》:“既祭,反命于国。”⑦违反;违背。《商君书·更法》:“反古者未必可非,循礼者未足多也。”(多:推重。)⑧反叛;造反。《晋书·慕容垂记》:“杀吏焚亭,反形已露。”⑨反复;重复。《诗经·齐风·猗嗟》:“四矢反兮,以御乱兮。”(矢:箭。)⑩反省;反思。《孟子·公孙丑上》:“自反而不缩,虽褐宽博,吾不惴焉。”(11)类推。《论语·述而》:“举一隅不以三隅反,则不复也。”(一隅:一方。复:再。)(12)副词。反而。《韩非子·五蠹》:“故仲尼反为臣而哀公顾为君。”(13)通“贩(fàn)”。买货卖出。《荀子·儒效》:“积反货而为商贾,积礼义而为君子。”(二)fān ①平反;翻案。《史记·平准书》:“杜周治之,狱少反者。”②倾到。《汉书·张汤传附张安世》:“何以知其反水浆耶?”

    顾:

    ①转过头看。辛弃疾《永遇乐 · 京口北固亭怀古》:“元嘉草草,封狼居胥,赢得仓皇北顾。”②看。《新五代史·秦王从荣传》:“君臣相顾。”③看望;拜访。诸葛亮《前出师表》:“三顾臣于草庐之中。”④照顾。司马光《资治通鉴》卷六十五:“子布、元表诸人各顾妻子,挟持私虑,深失所望。”⑤副词。1.相当于“反而”、“却”。《汉书·贾谊传》:“足反居上,首顾居下。”2.不过;只是。范晔《后汉书·王昌传》:“光武曰:‘顾得全身可矣。’”3.难道。彭端淑《为学》:“人之立志,顾不如蜀鄙之僧哉。”⑥连词。相当于“但是”。诸葛亮《后出师表》:“臣非不自惜也,顾王业不可偏安于蜀都。”


  • men luo se xian deng ,zhi yan xuan fan gu 。

    “men luo se xian deng ,zhi yan xuan fan gu 。”shi gou chu chu :《xi zhi cun xun zhi cao tang de ,ye su zan gong tu shi er shou 》;shi tang chao shi ren du fu de zuo pin 。

    chu guo mian xi cen ,pi zhen de wei lu 。xi hang yi liu shui ,qu she fang lv du 。
    zan gong shang xiu tu ,hao jing xin ji su 。zuo wang xia shang zuo ,cheng lun yan zhong qu 。
    yi ran gong xie shou ,zi yi tong yuan bu 。men luo se xian deng ,zhi yan xuan fan gu 。
    yao qiu yang gang nuan ,ku zhi yin ling hu 。chou chang lao da teng ,shen yin qu pan shu 。
    bo ju yi wei zhan ,zhang ce hui ju mu 。ceng dian yu la ri ,zao man yi duo lou 。
    tian han diao yi gui ,yue chu ren geng jing 。tu shi yan bai guang ,song men geng shu ying 。
    ji pan juan ri duan ,yu le ji ye yong 。ming ran lin zhong xin ,an ji dan de jing 。
    da shi jing guo jiu ,de ye tian ji bing 。cong lai zhi hu you ,xing qu jiang hu jiong 。
    shu ji zhe guan sai ,dao an cun ji ying 。he zhi rong ma jian ,fu jie chen shi bing 。
    you xun qi yi lu ,yuan se you zhu ling 。chen guang shao meng long ,geng yue xi na ding 。

    【zhu shi 】:

    men :

    ①an ;wo 。《shi jing ·da ya ·yi 》:“mo men zhen (zhèn)she ,yan bu ke shi yi 。”(zhen :wo 。zi chen 。qin shi huang yi qian di yi ren chen dai ci 。shi :ji 。)②fu mo 。qu yuan 《jiu zhang ·bei hui feng 》:“sui shu hu er men tian 。”

    se :

    ①bu guang hua ;bu hua run 。《li ji ·yu zao 》“yin er qi ”kong ying da shu :“li ,shi wei sun (sūn),bi qian chuai yin ,yi li hua hou zhong ,bu ling se ye 。”(ye :geng sai 。)②zu sai 。《su wen ·tong ping xu shi lun 》:“mai xu zhe bu xiang yin ye 。ru ci zhe ,hua ze sheng ,se ze si ye 。”③xiang ming fan huo shi wei shou de wei dao 。du fu 《bing ju 》:“xi zai jie shi xiao ,suan se ru tang li 。”④shui hua 、xie wen zhang sheng ying ;bu liu chang 。《shi shui xin yu ·qing di 》:“wang you jun shao shi shen se ne 。”

    xian :

    ①zou zai qian mian 。《chu ci · jiu ge ·guo shang 》:“jing bi ri xi di re yun ,shi jiao zhui xi shi zheng xian 。”②xian yu ;zai ……zhi qian 。《xun zi ·da lve 》:“xian shi lv shi ,xian huan lv huan 。”③shou yao de shi 。《wu zi ·zhi bing 》:“yong bing zhi dao he xian ?”④zu xian ;shang dai 。su xun 《liu guo lun 》:“sai jue xian zu fu ,bao shuang lou ,zhan jing ji ,yi you che cun zhi de 。”⑤dui si qu de ren de zun chen 。《meng zi ·liang hui wang xia 》:“gua ren fei neng hao xian wang zhi le ye 。”⑥dui gu dai ren de chen hu 。⑦xian sheng 。《han shu ·mei fu chuan 》:“fu shu sun xian fei bu zhong ye 。”[xian sheng ]1. lao shi 。2.chen you dao de you xue wen de ren ,yi yong lai zuo dui ren de zun chen 。3. yi sheng 。[xian jin ]xian hang xue xi 。《lun yu ·xian jin 》:“xian jin yu li le ,jun zi ye 。”

    deng :

    ①sheng ;you di chu dao gao chu 。《xun zi ·quan xue 》:“gu bu deng gao shan ,bu zhi tian zhi gao ye 。”《xu xia ke you ji ·you song shan ri ji 》:“fan deng shan yi qing lang wei jia 。”②sheng ren 。ji kang 《yu shan ju yuan jue jiao shu 》:“zi wen mo yu qing xiang ,er san deng ling yin 。”(ling yin :chun qiu shi chu guo zui gao guan zhi 。)③ji zai ;kan deng 。《zhou li ·qiu guan · si min 》:“zhang deng mo min zhi shu ,zi sheng chi yi shang ,jie shu yu ban 。”(sheng chi :zhi ying er 。)④zhuang jia cheng shou 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“wu gu bu deng 。”⑤ta shang 。du fu 《dan hao li 》:“tian ming deng qian tu ,du yu lao weng bie 。”⑥fu ci 。li ji ;li ke 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“deng ji xiang hu he ,bian ke zuo hun yin 。”(hu he :da ying 。)

    zhi :

    ①deng shang 。yi ban zhi deng shan huo deng gao 。《shi jing ·zhou song ·ban 》:“zhi ji gao shan 。”《shi jing ·zhou na ·juan er 》:“zhi bi gao gang ,wo ma xuan huang 。”②di sheng 。zhu ge liang 《qian chu shi biao 》:“zhi fa zang fou ,bu yi yi tong 。”(zang :hao 。fou :huai 。yi :ying gai 。yi tong :bu tong ,bu yi zhi 。)

    xuan :

    ①yan hua ;kan bu qing chu 。《zhan guo ce ·yan ce san 》:“qin wang mu xuan liang jiu 。”②hun huo ;mi luan 。《li ji ·zhong yong 》:“jing da chen ze bu xuan 。”③tong “xuan ”。xian shi ;kua yao 。《hou han shu ·xi na yi chuan ·zuo dou yi 》:“shi shi jun wei jie you diao shi ,hua shan hai shen ling ,ji qin yi shou ,yi xuan yao zhi 。”④tong “huan (huàn)”。huan shu ;biao yan huan shu 。《shi ji ·da wan lie chuan 》:“han shi hai ,er hou fa shi sui han shi lai guan han an da ,yi da diao luan ji li xuan shan xuan ren suo yu han 。”(li xuan :gu dai xi yu bu zu ming 。)[xuan yao ]ye xie zuo “xuan yao ”。1. guang cai duo mu 。《lun heng ·shui ri 》:“yang cha zhi ,ri guang xuan yao ,huo guang cheng ming ,bu neng kan ye 。”(kan :cheng shou 。)2. kua yao 。mao xiang lin 《dui shan yu mo · tian yu chuan 》:“(tian )yu she yi xie ,nai bu qing zi xuan yao 。”(she :qian ,di qi 。xie :xuan qian 。)

    fan :

    (yi )①fan zhuai ;fu fan 。《shi jing ·zhou na ·guan ju 》:“nian zhuai fan ce 。”②diao zhuai tou 。《shi ji ·ji tai gong shi jia 》:“zhou shi bai ji 。zhou fan zou ,deng lu tai ,sui zhui zhan zhou 。”(bai ji :da bai 。)③dian dao ;fang xiang xiang bei 。gen “zheng ”xiang dui 。《lv shi chun qiu ·shang nong 》:“shi wei bei ben fan ze 。”④hui hai ;gui 。hou zuo “fan ”。《chu ci · jiu zhang ·ai ying 》:“diao fei fan gu xiang xi ,hu si bi shou qiu 。”(shou qiu :tou chao xiang tu qiu 。)⑤gui hai ;chang hai 。《guo yu ·ji yu 》:“fan ji qin de 。”⑥hui fu ;hui bao 。《zhou li ·chun guan ·dou zong ren 》:“ji ji ,fan ming yu guo 。”⑦wei fan ;wei bei 。《shang jun shu ·geng fa 》:“fan gu zhe wei bi ke fei ,xun li zhe wei zu duo ye 。”(duo :tui chong 。)⑧fan pan ;zao fan 。《jin shu ·mu rong chui ji 》:“sha li fen ting ,fan xing yi lou 。”⑨fan fu ;chong fu 。《shi jing ·ji feng ·yi jie 》:“si shi fan xi ,yi yu luan xi 。”(shi :jian 。)⑩fan sheng ;fan sai 。《meng zi ·gong sun chou shang 》:“zi fan er bu su ,sui he kuan bo ,wu bu zhui yan 。”(11)lei tui 。《lun yu ·shu er 》:“ju yi yu bu yi san yu fan ,ze bu fu ye 。”(yi yu :yi fang 。fu :zai 。)(12)fu ci 。fan er 。《han fei zi ·wu du 》:“gu zhong ni fan wei chen er ai gong gu wei jun 。”(13)tong “fan (fàn)”。mai huo mai chu 。《xun zi ·ru xiao 》:“ji fan huo er wei shang gu ,ji li yi er wei jun zi 。”(er )fān ①ping fan ;fan an 。《shi ji ·ping zhun shu 》:“du zhou zhi zhi ,yu shao fan zhe 。”②qing dao 。《han shu ·zhang shang chuan fu zhang an shi 》:“he yi zhi ji fan shui jiang ye ?”

    gu :

    ①zhuai guo tou kan 。xin qi ji 《yong yu le · jing kou bei gu ting huai gu 》:“yuan jia cao cao ,feng lang ju xu ,ying de cang huang bei gu 。”②kan 。《xin wu dai shi ·qin wang cong rong chuan 》:“jun chen xiang gu 。”③kan wang ;bai fang 。zhu ge liang 《qian chu shi biao 》:“san gu chen yu cao lu zhi zhong 。”④zhao gu 。si ma guang 《zi zhi tong jian 》juan liu shi wu :“zi bu 、yuan biao zhu ren ge gu qi zi ,jia chi si lv ,shen shi suo wang 。”⑤fu ci 。1.xiang dang yu “fan er ”、“que ”。《han shu ·gu yi chuan 》:“zu fan ju shang ,shou gu ju xia 。”2.bu guo ;zhi shi 。fan ye 《hou han shu ·wang chang chuan 》:“guang wu yue :‘gu de quan shen ke yi 。’”3.nan dao 。peng duan shu 《wei xue 》:“ren zhi li zhi ,gu bu ru shu bi zhi seng zai 。”⑥lian ci 。xiang dang yu “dan shi ”。zhu ge liang 《hou chu shi biao 》:“chen fei bu zi xi ye ,gu wang ye bu ke pian an yu shu dou 。”