- 繁体
- 简体
- 拼音
-
悵望千秋一灑淚,蕭條異代不同時。
“悵望千秋一灑淚,蕭條異代不同時。”詩句出處:《詠懷古跡五首》;是唐朝詩人杜甫的作品。
三峽樓臺淹日月,五溪衣服共雲山。
羯胡事主終無賴,詞客哀時且未還。
庾信平生最蕭瑟,暮年詩賦動江關。
搖落深知宋玉悲,風流儒雅亦吾師。
悵望千秋一灑淚,蕭條異代不同時。
江山故宅空文藻,雲雨荒臺豈夢思。
最是楚宮俱泯滅,舟人指點到今疑。
群山萬壑赴荊門,生長明妃尚有村。
一去紫臺連朔漠,獨留青塚向黃昏。
畫圖省識春風面,環佩空歸月夜魂。
千載琵琶作胡語,分明怨恨曲中論。
蜀主窺吳幸三峽,崩年亦在永安宮。
翠華想像空山裡,玉殿虛無野寺中。
古廟杉松巢水鶴,歲時伏臘走村翁。
武侯祠屋常鄰近,一體君臣祭祀同。
諸葛大名垂宇宙,宗臣遺像肅清高。
三分割據紆籌策,萬古雲霄一羽毛。
伯仲之間見伊呂,指揮若定失蕭曹。
福移漢祚難恢復,志決身殲軍務勞。
【註釋】:
悵:
失意;煩惱。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“悵然遙相望,知是故人來。”《史記·陳涉世傢》:“輟耕之壟上,悵恨久之。”(恨:不滿意。)望:
①遠望。《左傳·莊公十年》:“吾視其轍亂,望其旗靡。”(轍:車轍。靡:倒。)②盼望;期望。曹操《收田租令》:“欲望百姓親附。”《孟子·梁惠王上》:“王如知此,則無望民之多於鄰國也。”③聲望;名望。《詩經·大雅·卷阿》:“令聞令望。”④有聲望的人或物。《左傳·昭公十二年》:“吾子,楚國之望也。”⑤怨恨;責怪。《新唐書·劉漢宏傳》:“漢宏恨賞薄,有望言。”⑥祭名。指古代帝王祭祀山川、日月、星辰。《尚書·舜典》:“望於山川。”⑦農歷每月十五。張溥《五人墓碑記》:“予猶記周公之被逮,在丁卯三月之望。”[望洋]亦作“望羊”、“望陽”。仰視;遠視。《莊子·秋水》:“於是焉河伯始旋其面目,望洋向若而嘆。”(若:海神名。)秋:
①谷物成熟。《禮記·月令》:“(孟夏之月)麥秋至。”②秋天的莊稼。趙汝鐩《耕織嘆》:“香穗垂頭秋登場。”③秋季,農歷七至九月。李紳《憫農二首》之一:“春種一粒粟,秋收萬顆子。”④一年的時間段。《史記·梁惠王世傢》:“千秋萬歲後將傳於王。”⑤時刻;時候。《宋史·宗澤傳》:“今日乃汝立功之秋,不可失也。”⑥喻白色。陸遊《訴衷情》:“胡未滅,鬢先秋。”⑦形容飛的樣子。《漢書·禮樂志》:“飛龍秋,遊上天。”也作“秋秋”。《荀子·解蔽》:“鳳凰秋秋。”一:
①數詞。《孟子·梁惠王上》:“吾何愛一牛?”(愛:吝惜。)《漢書·律歷志上》:“數者,一、十、百、千、萬也。”又表序數第一。《呂氏春秋·古樂》:“投足以歌八闋:一曰載民,二曰玄鳥。”(八闋:指舞樂的八章。載民、玄鳥:樂曲八章之名。)②專一。《荀子·勸學》:“螾無爪牙之利,筋骨之強,上食埃土,下飲黃泉,用心一也。”(螾:通“蚓”。蚯蚓。)③全;滿。《史記·淮陰侯列傳》:“至拜大將,乃韓信也,一軍皆驚。”④統一;使……一致。《史記·秦始皇本紀》:“一法度衡石丈尺。”⑤相同。《左傳·莊公十二年》:“天下之惡一也。”(惡:指惡人。)⑥整體。賈誼《新書·過秦上》:“合從締交,相與為一。”⑦古代哲學概念。指“道”及“道”所派生的“氣”。⑧副詞。1. 一概;都。《史記·孟嘗君列傳》:“食客數千人,無貴賤一與文等。”2. 一旦。《莊子·徐無鬼》:“一聞人之過,終身不忘。”(過:過失。)3. 乃;竟。《戰國策·齊策一》:“靖郭君之於寡人,一至於此乎?”⑨語氣詞。起加強語氣的作用。《孟子·梁惠王上》:“寡人恥之,願比死者一灑之。”⑩我國民族音樂記音符號之一。[一何]副詞。表示程度深。杜甫《石壕吏》:“吏呼一何怒,婦啼一何苦!”灑:
(一)①把水散佈在地上。《詩經·唐風·山有樞》:“子有廷內,弗灑弗掃。”②使分散地落下;散播。杜甫《詠懷古跡五首》之二:“悵望千秋一灑淚,蕭條異代不同時。”③分散;分。《逸周書·大匡》:“賦灑其幣,鄉正保貸。”④瀟灑脫俗;不拘束。《新唐書·袁朗傳》:“後主聞其才,詔為《月賦》一篇,灑然無留思。” (二)xǐ ①洗滌。後來寫作“洗”。《莊子·山木》:“吾願君刳形去皮,灑心去欲。”②洗雪。《孟子·梁惠王上》:“寡人恥之,願比死者壹灑之。”(比:替。)(三)xiǎn [灑然]1.寒栗的樣子。《素問·風論》:“腠理開則灑然寒,閉則熱而悶。”2.肅敬的樣子。《史記·范雎蔡澤列傳》:“是日觀范雎之見者,群臣莫不灑然變色易容者。”3.整齊的樣子。《徐霞客遊記·粵西遊日記一》:“一靜室窗欞西向,戶榻灑然。” (四)cuǐ 高峻的樣瞭。《詩經·邶風·新臺》:“新臺有灑,河水浼浼。”蕭:
①香蒿。《詩經·王風·采葛》:“彼采蕭兮,一日不見,如三秋兮。”②淒清;冷落。劉伶《北芒客舍》:“枯葉散蕭林。”③灑脫。蘇轍《武昌九曲亭記》:“(浮圖精舍)依山臨壑,隱蔽松櫪(lì),蕭然絕俗。”(櫪:木名。)④古國名。春秋時宋的附庸,後為楚所滅。在今安徽省蕭縣西北。[蕭條]荒涼。陳子昂《感遇三十八首》之三十四:“朔風吹海樹,蕭條邊已秋。”[蕭索]冷落蕭條。李白《古風五十九首》之十四:“胡關饒風沙,蕭索竟終古。”(饒:多。)[蕭瑟]1.風聲。曹操《步出夏門行·觀滄海》:“秋風蕭瑟,洪波湧起。”2. 寂寞淒涼。杜甫《北征》:“人煙渺蕭瑟。”[蕭墻]古代宮室作為屏障用的矮墻,後借指內部。《論語·季氏》:“吾恐季氏之憂,不在顓(zhuān)臾,而在蕭墻之內也。”(季氏:季孫氏。春秋後期魯國貴族。顓臾:古國名。)條:
①樹名。山楸。《詩經·秦風·終南》:“終南何有? 有條有梅。”②細長的樹枝。《詩經·周南·汝墳》:“遵彼汝墳,伐其條枚。”(汝墳:汝水大堤。枚:樹幹。)③長的;長條的。《尚書·禹貢》:“厥草惟繇,厥木惟條。”(繇:茂盛。)④條理;秩序。《尚書·盤庚上》:“若網在綱,有條而不紊。”(綱:魚網的總繩。)⑤條款;分項。《戰國策·秦策一》:“科條既備,民多偽態。”(科:條文。)白居易《與微之書》:“其餘情況,條寫如後。”⑥通達。《漢書·禮樂志》:“聲氣遠條鳳鳥翔。”(聲氣:指祭祀的歌聲及牲體的香氣。)⑦量詞。用於長形的或分項目的。《漢書·刑法志》:“律令凡三百五十九章,大辟四百九條,千八百八十二事。”(大辟:死刑。)張鷟《朝野僉載》:“與之繩萬條,以為錢貫。”異:
①分開。《禮記·曲禮上》:“群居五人,則長者必異席。”②不同的;不同。《韓非子·五蠹》:“世異則事異。”(世:時代。事:指國傢政治和社會情況。)③奇特;與眾不同。柳宗元《捕蛇者說》:“永州之野產異蛇。”④奇怪;驚奇。陶潛《桃花源記》:“漁人甚異之。”⑤其他;別的。《禮記·曲禮下》:“不有異事,必有異慮。”代:
①代替。《莊子·秋水》:“莊子來,欲代子相。”②交替。屈原《離騷》:“春與秋其代序。”③繼承;接替。《論衡·偶會》:“父歿(mò)而子嗣,姑死而婦代。”(歿:死。姑:丈夫的母親。婦:兒媳。)《晉書·羊祜傳》:“(祜)疾漸篤,乃舉杜預自代。”(篤:指病重。自代:接替自己。)④朝代。《史記·秦始皇本紀》:“三代之事,何足法也。”⑤歷史的分期。杜甫《詠懷古跡五首》之二:“悵望千秋一灑淚,蕭條異代不同時。”(蕭條:寂寞。)⑥傢族世系以父子相繼為一代。王維《李陵詠》:“三代將門子。”⑦世代;一代又一代。崔顥《江畔老人愁》:“自言傢代仕梁陳,垂朱拖紫三十人。”(梁、陳:朝代名。朱、紫:指官服。)⑧世;世上。白居易《讀張籍古樂府》:“尤工樂府詩,舉代少其倫。”(工:擅長。倫:匹敵。)⑨古國名。1. 戰國時國名。在今河北蔚縣東北。2. 漢代諸侯國名。在今山西省中部及北部一帶。3.十六國國名。在今內蒙古中部一帶。不:
(一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)同:
①會合;聚集。《詩經·小雅·吉日》:“獸之所同,麀(yōu)鹿麌(yǔ)麌。”(麀:母鹿。麌麌:獸群聚貌。)庾信《燕射歌辭·角調曲》:“涇渭同流,清濁異能。”②古代諸侯按時朝見天子之禮。《論語·先進》:“宗廟之事,如會同,端章甫,願為小相焉。”(如:或者。端:玄端;諸侯祭服。章甫:黑色冠名。相:主持贊禮者。)③相同;與“異”相對。《呂氏春秋·察今》:“古今一也,人與我同耳。”④共;共用;同一個。《詩經·秦風·無衣》:“豈曰無衣? 與子同袍。”文天祥《正氣歌》:“牛驥同一皂。”(皂:通“槽”。牛馬槽。)⑤統一;同一。《三國志 · 吳書 ·吳主傳》:“同船濟水。”《禮記·中庸》:“車同軌,書同文,行同倫。”(軌:車子兩輪間的距離。倫:倫常綱紀。)⑥偕同。古樂府《木蘭詩》:“同行十二年。”⑦參與。《武經總要》前集:“不知三軍之權,而同三軍之任,則疑。”(任:責任;職位。)⑧和諧;安定。《禮記·禮運》:“是故謀閉而不興,盜竊亂賊而不作,故外戶而不閉,是謂大同。”(謀閉:停止用計謀。外戶:從外面關的門。)⑨整齊。《詩經 ·小雅·車攻》:“我馬既同。”⑩古代土地面積單位,方百裡為同。《左傳·襄公二十五年》:“且昔天子之地一圻,列國一同。”(11)古代樂律中的陰律,又稱“呂”。《周禮·春官·典同》:“典同掌六律六同之和。”時:
①季節;指四季。《論語·陽貨》:“四時行焉。”②特指農時。《孟子·梁惠王上》:“百畝之田,勿奪其時,八口之傢可以無饑矣。”③光陰;時光;時候。《呂氏春秋·首時》:“天不再與,時不久留。”④指按照規定的時間。南卓《羯(jié)鼓錄》:“黃幡繟亦知音,上嘗使人召之,不時至,上怒,絡繹遣使尋捕。”⑤時辰;時候。《莊子·養生主》:“始臣之解牛之時。”⑥其時;當時。魏禧《大鐵椎傳》:“時座上有健啖者,貌甚寢。”(健啖:食量過人。寢:醜陋。)⑦機會;時機;時運。《論語·陽貨》:“好從事而亟失時,可謂知乎?”《新唐書·武平一傳》:“時不再來,榮難人借。”(榮:榮華富貴。)⑧合時;應時。《莊子·秋水》:“秋水時至,百川灌河。”⑨時代;時世。《呂氏春秋· 察今》:“世易時移,變法宜矣。”⑩時勢;時尚。朱慶餘《近試上張籍水部》:“妝罷低聲問夫婿:畫眉深淺入時無?”(11)副詞。用以表示時間。1. 表示行為不斷發生,相當於“常常”、“經常”。韓愈《行難》:“聖人不世出,賢人不時出。”(不世:罕有。)2. 表示行為偶爾發生,相當於“有時”、“時而”。杜甫《自閬(làng)中領妻子卻赴蜀山行三首》之三:“行色遞隱見,人煙時有無。”(12)通“伺(sì)”。等候。《論語·陽貨》:“孔子時其亡也,而往拜之。” -
怅望千秋一洒泪,萧条异代不同时。
“怅望千秋一洒泪,萧条异代不同时。”诗句出处:《咏怀古迹五首》;是唐朝诗人杜甫的作品。
三峡楼台淹日月,五溪衣服共云山。
羯胡事主终无赖,词客哀时且未还。
庾信平生最萧瑟,暮年诗赋动江关。
摇落深知宋玉悲,风流儒雅亦吾师。
怅望千秋一洒泪,萧条异代不同时。
江山故宅空文藻,云雨荒台岂梦思。
最是楚宫俱泯灭,舟人指点到今疑。
群山万壑赴荆门,生长明妃尚有村。
一去紫台连朔漠,独留青冢向黄昏。
画图省识春风面,环佩空归月夜魂。
千载琵琶作胡语,分明怨恨曲中论。
蜀主窥吴幸三峡,崩年亦在永安宫。
翠华想像空山里,玉殿虚无野寺中。
古庙杉松巢水鹤,岁时伏腊走村翁。
武侯祠屋常邻近,一体君臣祭祀同。
诸葛大名垂宇宙,宗臣遗像肃清高。
三分割据纡筹策,万古云霄一羽毛。
伯仲之间见伊吕,指挥若定失萧曹。
福移汉祚难恢复,志决身歼军务劳。
【注释】:
怅:
失意;烦恼。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“怅然遥相望,知是故人来。”《史记·陈涉世家》:“辍耕之垄上,怅恨久之。”(恨:不满意。)望:
①远望。《左传·庄公十年》:“吾视其辙乱,望其旗靡。”(辙:车辙。靡:倒。)②盼望;期望。曹操《收田租令》:“欲望百姓亲附。”《孟子·梁惠王上》:“王如知此,则无望民之多于邻国也。”③声望;名望。《诗经·大雅·卷阿》:“令闻令望。”④有声望的人或物。《左传·昭公十二年》:“吾子,楚国之望也。”⑤怨恨;责怪。《新唐书·刘汉宏传》:“汉宏恨赏薄,有望言。”⑥祭名。指古代帝王祭祀山川、日月、星辰。《尚书·舜典》:“望于山川。”⑦农历每月十五。张溥《五人墓碑记》:“予犹记周公之被逮,在丁卯三月之望。”[望洋]亦作“望羊”、“望阳”。仰视;远视。《庄子·秋水》:“于是焉河伯始旋其面目,望洋向若而叹。”(若:海神名。)秋:
①谷物成熟。《礼记·月令》:“(孟夏之月)麦秋至。”②秋天的庄稼。赵汝鐩《耕织叹》:“香穗垂头秋登场。”③秋季,农历七至九月。李绅《悯农二首》之一:“春种一粒粟,秋收万颗子。”④一年的时间段。《史记·梁惠王世家》:“千秋万岁后将传于王。”⑤时刻;时候。《宋史·宗泽传》:“今日乃汝立功之秋,不可失也。”⑥喻白色。陆游《诉衷情》:“胡未灭,鬓先秋。”⑦形容飞的样子。《汉书·礼乐志》:“飞龙秋,游上天。”也作“秋秋”。《荀子·解蔽》:“凤凰秋秋。”一:
①数词。《孟子·梁惠王上》:“吾何爱一牛?”(爱:吝惜。)《汉书·律历志上》:“数者,一、十、百、千、万也。”又表序数第一。《吕氏春秋·古乐》:“投足以歌八阕:一曰载民,二曰玄鸟。”(八阕:指舞乐的八章。载民、玄鸟:乐曲八章之名。)②专一。《荀子·劝学》:“螾无爪牙之利,筋骨之强,上食埃土,下饮黄泉,用心一也。”(螾:通“蚓”。蚯蚓。)③全;满。《史记·淮阴侯列传》:“至拜大将,乃韩信也,一军皆惊。”④统一;使……一致。《史记·秦始皇本纪》:“一法度衡石丈尺。”⑤相同。《左传·庄公十二年》:“天下之恶一也。”(恶:指恶人。)⑥整体。贾谊《新书·过秦上》:“合从缔交,相与为一。”⑦古代哲学概念。指“道”及“道”所派生的“气”。⑧副词。1. 一概;都。《史记·孟尝君列传》:“食客数千人,无贵贱一与文等。”2. 一旦。《庄子·徐无鬼》:“一闻人之过,终身不忘。”(过:过失。)3. 乃;竟。《战国策·齐策一》:“靖郭君之于寡人,一至于此乎?”⑨语气词。起加强语气的作用。《孟子·梁惠王上》:“寡人耻之,愿比死者一洒之。”⑩我国民族音乐记音符号之一。[一何]副词。表示程度深。杜甫《石壕吏》:“吏呼一何怒,妇啼一何苦!”洒:
(一)①把水散布在地上。《诗经·唐风·山有枢》:“子有廷内,弗洒弗扫。”②使分散地落下;散播。杜甫《咏怀古迹五首》之二:“怅望千秋一洒泪,萧条异代不同时。”③分散;分。《逸周书·大匡》:“赋洒其币,乡正保贷。”④潇洒脱俗;不拘束。《新唐书·袁朗传》:“后主闻其才,诏为《月赋》一篇,洒然无留思。” (二)xǐ ①洗涤。后来写作“洗”。《庄子·山木》:“吾愿君刳形去皮,洒心去欲。”②洗雪。《孟子·梁惠王上》:“寡人耻之,愿比死者壹洒之。”(比:替。)(三)xiǎn [洒然]1.寒栗的样子。《素问·风论》:“腠理开则洒然寒,闭则热而闷。”2.肃敬的样子。《史记·范雎蔡泽列传》:“是日观范雎之见者,群臣莫不洒然变色易容者。”3.整齐的样子。《徐霞客游记·粤西游日记一》:“一静室窗棂西向,户榻洒然。” (四)cuǐ 高峻的样了。《诗经·邶风·新台》:“新台有洒,河水浼浼。”萧:
①香蒿。《诗经·王风·采葛》:“彼采萧兮,一日不见,如三秋兮。”②凄清;冷落。刘伶《北芒客舍》:“枯叶散萧林。”③洒脱。苏辙《武昌九曲亭记》:“(浮图精舍)依山临壑,隐蔽松枥(lì),萧然绝俗。”(枥:木名。)④古国名。春秋时宋的附庸,后为楚所灭。在今安徽省萧县西北。[萧条]荒凉。陈子昂《感遇三十八首》之三十四:“朔风吹海树,萧条边已秋。”[萧索]冷落萧条。李白《古风五十九首》之十四:“胡关饶风沙,萧索竟终古。”(饶:多。)[萧瑟]1.风声。曹操《步出夏门行·观沧海》:“秋风萧瑟,洪波涌起。”2. 寂寞凄凉。杜甫《北征》:“人烟渺萧瑟。”[萧墙]古代宫室作为屏障用的矮墙,后借指内部。《论语·季氏》:“吾恐季氏之忧,不在颛(zhuān)臾,而在萧墙之内也。”(季氏:季孙氏。春秋后期鲁国贵族。颛臾:古国名。)条:
①树名。山楸。《诗经·秦风·终南》:“终南何有? 有条有梅。”②细长的树枝。《诗经·周南·汝坟》:“遵彼汝坟,伐其条枚。”(汝坟:汝水大堤。枚:树干。)③长的;长条的。《尚书·禹贡》:“厥草惟繇,厥木惟条。”(繇:茂盛。)④条理;秩序。《尚书·盘庚上》:“若网在纲,有条而不紊。”(纲:鱼网的总绳。)⑤条款;分项。《战国策·秦策一》:“科条既备,民多伪态。”(科:条文。)白居易《与微之书》:“其余情况,条写如后。”⑥通达。《汉书·礼乐志》:“声气远条凤鸟翔。”(声气:指祭祀的歌声及牲体的香气。)⑦量词。用于长形的或分项目的。《汉书·刑法志》:“律令凡三百五十九章,大辟四百九条,千八百八十二事。”(大辟:死刑。)张鷟《朝野佥载》:“与之绳万条,以为钱贯。”异:
①分开。《礼记·曲礼上》:“群居五人,则长者必异席。”②不同的;不同。《韩非子·五蠹》:“世异则事异。”(世:时代。事:指国家政治和社会情况。)③奇特;与众不同。柳宗元《捕蛇者说》:“永州之野产异蛇。”④奇怪;惊奇。陶潜《桃花源记》:“渔人甚异之。”⑤其他;别的。《礼记·曲礼下》:“不有异事,必有异虑。”代:
①代替。《庄子·秋水》:“庄子来,欲代子相。”②交替。屈原《离骚》:“春与秋其代序。”③继承;接替。《论衡·偶会》:“父殁(mò)而子嗣,姑死而妇代。”(殁:死。姑:丈夫的母亲。妇:儿媳。)《晋书·羊祜传》:“(祜)疾渐笃,乃举杜预自代。”(笃:指病重。自代:接替自己。)④朝代。《史记·秦始皇本纪》:“三代之事,何足法也。”⑤历史的分期。杜甫《咏怀古迹五首》之二:“怅望千秋一洒泪,萧条异代不同时。”(萧条:寂寞。)⑥家族世系以父子相继为一代。王维《李陵咏》:“三代将门子。”⑦世代;一代又一代。崔颢《江畔老人愁》:“自言家代仕梁陈,垂朱拖紫三十人。”(梁、陈:朝代名。朱、紫:指官服。)⑧世;世上。白居易《读张籍古乐府》:“尤工乐府诗,举代少其伦。”(工:擅长。伦:匹敌。)⑨古国名。1. 战国时国名。在今河北蔚县东北。2. 汉代诸侯国名。在今山西省中部及北部一带。3.十六国国名。在今内蒙古中部一带。不:
(一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)同:
①会合;聚集。《诗经·小雅·吉日》:“兽之所同,麀(yōu)鹿麌(yǔ)麌。”(麀:母鹿。麌麌:兽群聚貌。)庾信《燕射歌辞·角调曲》:“泾渭同流,清浊异能。”②古代诸侯按时朝见天子之礼。《论语·先进》:“宗庙之事,如会同,端章甫,愿为小相焉。”(如:或者。端:玄端;诸侯祭服。章甫:黑色冠名。相:主持赞礼者。)③相同;与“异”相对。《吕氏春秋·察今》:“古今一也,人与我同耳。”④共;共用;同一个。《诗经·秦风·无衣》:“岂曰无衣? 与子同袍。”文天祥《正气歌》:“牛骥同一皂。”(皂:通“槽”。牛马槽。)⑤统一;同一。《三国志 · 吴书 ·吴主传》:“同船济水。”《礼记·中庸》:“车同轨,书同文,行同伦。”(轨:车子两轮间的距离。伦:伦常纲纪。)⑥偕同。古乐府《木兰诗》:“同行十二年。”⑦参与。《武经总要》前集:“不知三军之权,而同三军之任,则疑。”(任:责任;职位。)⑧和谐;安定。《礼记·礼运》:“是故谋闭而不兴,盗窃乱贼而不作,故外户而不闭,是谓大同。”(谋闭:停止用计谋。外户:从外面关的门。)⑨整齐。《诗经 ·小雅·车攻》:“我马既同。”⑩古代土地面积单位,方百里为同。《左传·襄公二十五年》:“且昔天子之地一圻,列国一同。”(11)古代乐律中的阴律,又称“吕”。《周礼·春官·典同》:“典同掌六律六同之和。”时:
①季节;指四季。《论语·阳货》:“四时行焉。”②特指农时。《孟子·梁惠王上》:“百亩之田,勿夺其时,八口之家可以无饥矣。”③光阴;时光;时候。《吕氏春秋·首时》:“天不再与,时不久留。”④指按照规定的时间。南卓《羯(jié)鼓录》:“黄幡繟亦知音,上尝使人召之,不时至,上怒,络绎遣使寻捕。”⑤时辰;时候。《庄子·养生主》:“始臣之解牛之时。”⑥其时;当时。魏禧《大铁椎传》:“时座上有健啖者,貌甚寝。”(健啖:食量过人。寝:丑陋。)⑦机会;时机;时运。《论语·阳货》:“好从事而亟失时,可谓知乎?”《新唐书·武平一传》:“时不再来,荣难人借。”(荣:荣华富贵。)⑧合时;应时。《庄子·秋水》:“秋水时至,百川灌河。”⑨时代;时世。《吕氏春秋· 察今》:“世易时移,变法宜矣。”⑩时势;时尚。朱庆余《近试上张籍水部》:“妆罢低声问夫婿:画眉深浅入时无?”(11)副词。用以表示时间。1. 表示行为不断发生,相当于“常常”、“经常”。韩愈《行难》:“圣人不世出,贤人不时出。”(不世:罕有。)2. 表示行为偶尔发生,相当于“有时”、“时而”。杜甫《自阆(làng)中领妻子却赴蜀山行三首》之三:“行色递隐见,人烟时有无。”(12)通“伺(sì)”。等候。《论语·阳货》:“孔子时其亡也,而往拜之。” -
chang wang qian qiu yi sa lei ,xiao tiao yi dai bu tong shi 。
“chang wang qian qiu yi sa lei ,xiao tiao yi dai bu tong shi 。”shi gou chu chu :《yong huai gu ji wu shou 》;shi tang chao shi ren du fu de zuo pin 。
san xia lou tai yan ri yue ,wu xi yi fu gong yun shan 。
jie hu shi zhu zhong mo lai ,ci ke ai shi ju wei hai 。
yu xin ping sheng zui xiao se ,mu nian shi fu dong jiang guan 。
yao la shen zhi song yu bei ,feng liu ru ya yi wu shi 。
chang wang qian qiu yi sa lei ,xiao tiao yi dai bu tong shi 。
jiang shan gu zhai kong wen zao ,yun yu huang tai qi meng sai 。
zui shi chu gong ju min mie ,zhou ren zhi dian dao jin yi 。
qun shan mo he fu jing men ,sheng chang ming fei shang you cun 。
yi qu zi tai lian shuo mo ,du liu qing zhong xiang huang hun 。
hua tu sheng shi chun feng mian ,huan pei kong gui yue ye hun 。
qian zai pi pa zuo hu yu ,fen ming yuan hen qu zhong lun 。
shu zhu kui wu xing san xia ,beng nian yi zai yong an gong 。
cui hua xiang xiang kong shan li ,yu dian xu mo ye si zhong 。
gu miao sha song chao shui he ,sui shi fu la zou cun weng 。
wu hou ci wu chang lin jin ,yi ti jun chen ji si tong 。
zhu ge da ming chui yu zhou ,zong chen wei xiang su qing gao 。
san fen ge ju yu chou ce ,mo gu yun xiao yi yu mao 。
bai zhong zhi jian jian yi lv ,zhi hui re ding shi xiao cao 。
fu yi han zuo nan hui fu ,zhi jue shen jian jun wu lao 。
【zhu shi 】:
chang :
shi yi ;fan nao 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“chang ran yao xiang wang ,zhi shi gu ren lai 。”《shi ji ·chen she shi jia 》:“chuo geng zhi long shang ,chang hen jiu zhi 。”(hen :bu man yi 。)wang :
①yuan wang 。《zuo chuan ·zhuang gong shi nian 》:“wu shi ji zhe luan ,wang ji qi mi 。”(zhe :che zhe 。mi :dao 。)②pan wang ;ji wang 。cao cao 《shou tian zu ling 》:“yu wang bai xing qin fu 。”《meng zi ·liang hui wang shang 》:“wang ru zhi ci ,ze mo wang min zhi duo yu lin guo ye 。”③sheng wang ;ming wang 。《shi jing ·da ya ·juan a 》:“ling wen ling wang 。”④you sheng wang de ren huo wu 。《zuo chuan ·zhao gong shi er nian 》:“wu zi ,chu guo zhi wang ye 。”⑤yuan hen ;ze guai 。《xin tang shu ·liu han hong chuan 》:“han hong hen shang bao ,you wang yan 。”⑥ji ming 。zhi gu dai di wang ji si shan chuan 、ri yue 、xing chen 。《shang shu ·shun dian 》:“wang yu shan chuan 。”⑦nong li mei yue shi wu 。zhang pu 《wu ren mu bei ji 》:“yu you ji zhou gong zhi bei dai ,zai ding mao san yue zhi wang 。”[wang xiang ]yi zuo “wang yang ”、“wang yang ”。yang shi ;yuan shi 。《zhuang zi ·qiu shui 》:“yu shi yan he bai shi xuan ji mian mu ,wang xiang xiang re er tan 。”(re :hai shen ming 。)qiu :
①gu wu cheng shou 。《li ji ·yue ling 》:“(meng xia zhi yue )mai qiu zhi 。”②qiu tian de zhuang jia 。zhao ru sui 《geng zhi tan 》:“xiang sui chui tou qiu deng chang 。”③qiu ji ,nong li qi zhi jiu yue 。li shen 《min nong er shou 》zhi yi :“chun chong yi li su ,qiu shou mo ke zi 。”④yi nian de shi jian duan 。《shi ji ·liang hui wang shi jia 》:“qian qiu mo sui hou jiang chuan yu wang 。”⑤shi ke ;shi hou 。《song shi ·zong ze chuan 》:“jin ri nai ru li gong zhi qiu ,bu ke shi ye 。”⑥yu bai se 。liu you 《su zhong qing 》:“hu wei mie ,bin xian qiu 。”⑦xing rong fei de yang zi 。《han shu ·li le zhi 》:“fei long qiu ,you shang tian 。”ye zuo “qiu qiu ”。《xun zi ·jie bi 》:“feng huang qiu qiu 。”yi :
①shu ci 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“wu he ai yi niu ?”(ai :lin xi 。)《han shu ·lv li zhi shang 》:“shu zhe ,yi 、shi 、bai 、qian 、mo ye 。”you biao xu shu di yi 。《lv shi chun qiu ·gu le 》:“tou zu yi ge ba que :yi yue zai min ,er yue xuan diao 。”(ba que :zhi wu le de ba zhang 。zai min 、xuan diao :le qu ba zhang zhi ming 。)②zhuan yi 。《xun zi ·quan xue 》:“yin mo zhao ya zhi li ,jin gu zhi jiang ,shang shi ai tu ,xia yin huang quan ,yong xin yi ye 。”(yin :tong “yin ”。qiu yin 。)③quan ;man 。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“zhi bai da jiang ,nai han xin ye ,yi jun jie jing 。”④tong yi ;shi ……yi zhi 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“yi fa du heng dan zhang che 。”⑤xiang tong 。《zuo chuan ·zhuang gong shi er nian 》:“tian xia zhi e yi ye 。”(e :zhi e ren 。)⑥zheng ti 。gu yi 《xin shu ·guo qin shang 》:“ge cong di jiao ,xiang yu wei yi 。”⑦gu dai zhe xue gai nian 。zhi “dao ”ji “dao ”suo pa sheng de “qi ”。⑧fu ci 。1. yi gai ;dou 。《shi ji ·meng chang jun lie chuan 》:“shi ke shu qian ren ,mo gui jian yi yu wen deng 。”2. yi dan 。《zhuang zi ·xu mo gui 》:“yi wen ren zhi guo ,zhong shen bu wang 。”(guo :guo shi 。)3. nai ;jing 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“jing guo jun zhi yu gua ren ,yi zhi yu ci hu ?”⑨yu qi ci 。qi jia jiang yu qi de zuo yong 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“gua ren chi zhi ,yuan bi si zhe yi sa zhi 。”⑩wo guo min zu yin le ji yin fu hao zhi yi 。[yi he ]fu ci 。biao shi cheng du shen 。du fu 《dan hao li 》:“li hu yi he nu ,fu ti yi he ku !”sa :
(yi )①ba shui san bu zai de shang 。《shi jing ·tang feng ·shan you shu 》:“zi you ting nei ,fu sa fu sao 。”②shi fen san de la xia ;san bo 。du fu 《yong huai gu ji wu shou 》zhi er :“chang wang qian qiu yi sa lei ,xiao tiao yi dai bu tong shi 。”③fen san ;fen 。《yi zhou shu ·da kuang 》:“fu sa ji bi ,xiang zheng bao dai 。”④xiao sa tuo su ;bu ju shu 。《xin tang shu ·yuan lang chuan 》:“hou zhu wen ji cai ,zhao wei 《yue fu 》yi pian ,sa ran mo liu sai 。” (er )xǐ ①xi di 。hou lai xie zuo “xi ”。《zhuang zi ·shan mu 》:“wu yuan jun ku xing qu pi ,sa xin qu yu 。”②xi xue 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“gua ren chi zhi ,yuan bi si zhe yi sa zhi 。”(bi :ti 。)(san )xiǎn [sa ran ]1.han li de yang zi 。《su wen ·feng lun 》:“cou li kai ze sa ran han ,bi ze re er men 。”2.su jing de yang zi 。《shi ji ·fan ju cai ze lie chuan 》:“shi ri guan fan ju zhi jian zhe ,qun chen mo bu sa ran bian se yi rong zhe 。”3.zheng ji de yang zi 。《xu xia ke you ji ·yue xi you ri ji yi 》:“yi jing shi chuang ling xi xiang ,hu ta sa ran 。” (si )cuǐ gao jun de yang le 。《shi jing ·bei feng ·xin tai 》:“xin tai you sa ,he shui mei mei 。”xiao :
①xiang hao 。《shi jing ·wang feng ·cai ge 》:“bi cai xiao xi ,yi ri bu jian ,ru san qiu xi 。”②qi qing ;leng la 。liu ling 《bei mang ke she 》:“ku xie san xiao lin 。”③sa tuo 。su zhe 《wu chang jiu qu ting ji 》:“(fu tu jing she )yi shan lin he ,yin bi song li (lì),xiao ran jue su 。”(li :mu ming 。)④gu guo ming 。chun qiu shi song de fu yong ,hou wei chu suo mie 。zai jin an hui sheng xiao xian xi bei 。[xiao tiao ]huang liang 。chen zi ang 《gan yu san shi ba shou 》zhi san shi si :“shuo feng chui hai shu ,xiao tiao bian yi qiu 。”[xiao suo ]leng la xiao tiao 。li bai 《gu feng wu shi jiu shou 》zhi shi si :“hu guan rao feng sha ,xiao suo jing zhong gu 。”(rao :duo 。)[xiao se ]1.feng sheng 。cao cao 《bu chu xia men hang ·guan cang hai 》:“qiu feng xiao se ,hong bo chong qi 。”2. ji mo qi liang 。du fu 《bei zheng 》:“ren yan miao xiao se 。”[xiao qiang ]gu dai gong shi zuo wei bing zhang yong de ai qiang ,hou jie zhi nei bu 。《lun yu ·ji shi 》:“wu kong ji shi zhi you ,bu zai zhuan (zhuān)yu ,er zai xiao qiang zhi nei ye 。”(ji shi :ji sun shi 。chun qiu hou ji lu guo gui zu 。zhuan yu :gu guo ming 。)tiao :
①shu ming 。shan qiu 。《shi jing ·qin feng ·zhong na 》:“zhong na he you ? you tiao you mei 。”②xi chang de shu zhi 。《shi jing ·zhou na ·ru fen 》:“zun bi ru fen ,fa ji tiao mei 。”(ru fen :ru shui da di 。mei :shu gan 。)③chang de ;chang tiao de 。《shang shu ·yu gong 》:“jue cao wei yao ,jue mu wei tiao 。”(yao :mao cheng 。)④tiao li ;zhi xu 。《shang shu ·pan geng shang 》:“re wang zai gang ,you tiao er bu wen 。”(gang :yu wang de zong sheng 。)⑤tiao kuan ;fen xiang 。《zhan guo ce ·qin ce yi 》:“ke tiao ji bei ,min duo wei tai 。”(ke :tiao wen 。)bai ju yi 《yu wei zhi shu 》:“ji yu qing kuang ,tiao xie ru hou 。”⑥tong da 。《han shu ·li le zhi 》:“sheng qi yuan tiao feng diao xiang 。”(sheng qi :zhi ji si de ge sheng ji sheng ti de xiang qi 。)⑦liang ci 。yong yu chang xing de huo fen xiang mu de 。《han shu ·xing fa zhi 》:“lv ling fan san bai wu shi jiu zhang ,da bi si bai jiu tiao ,qian ba bai ba shi er shi 。”(da bi :si xing 。)zhang zhuo 《chao ye qian zai 》:“yu zhi sheng mo tiao ,yi wei qian guan 。”yi :
①fen kai 。《li ji ·qu li shang 》:“qun ju wu ren ,ze chang zhe bi yi xi 。”②bu tong de ;bu tong 。《han fei zi ·wu du 》:“shi yi ze shi yi 。”(shi :shi dai 。shi :zhi guo jia zheng zhi he she hui qing kuang 。)③ji te ;yu zhong bu tong 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“yong zhou zhi ye chan yi she 。”④ji guai ;jing ji 。tao qian 《tao hua yuan ji 》:“yu ren shen yi zhi 。”⑤ji ta ;bie de 。《li ji ·qu li xia 》:“bu you yi shi ,bi you yi lv 。”dai :
①dai ti 。《zhuang zi ·qiu shui 》:“zhuang zi lai ,yu dai zi xiang 。”②jiao ti 。qu yuan 《li sao 》:“chun yu qiu ji dai xu 。”③ji cheng ;jie ti 。《lun heng ·ou hui 》:“fu mo (mò)er zi si ,gu si er fu dai 。”(mo :si 。gu :zhang fu de mu qin 。fu :er xi 。)《jin shu ·yang hu chuan 》:“(hu )ji jian du ,nai ju du yu zi dai 。”(du :zhi bing chong 。zi dai :jie ti zi ji 。)④chao dai 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“san dai zhi shi ,he zu fa ye 。”⑤li shi de fen ji 。du fu 《yong huai gu ji wu shou 》zhi er :“chang wang qian qiu yi sa lei ,xiao tiao yi dai bu tong shi 。”(xiao tiao :ji mo 。)⑥jia zu shi ji yi fu zi xiang ji wei yi dai 。wang wei 《li ling yong 》:“san dai jiang men zi 。”⑦shi dai ;yi dai you yi dai 。cui hao 《jiang pan lao ren chou 》:“zi yan jia dai shi liang chen ,chui zhu tuo zi san shi ren 。”(liang 、chen :chao dai ming 。zhu 、zi :zhi guan fu 。)⑧shi ;shi shang 。bai ju yi 《dou zhang ji gu le fu 》:“you gong le fu shi ,ju dai shao ji lun 。”(gong :shan chang 。lun :pi di 。)⑨gu guo ming 。1. zhan guo shi guo ming 。zai jin he bei wei xian dong bei 。2. han dai zhu hou guo ming 。zai jin shan xi sheng zhong bu ji bei bu yi dai 。3.shi liu guo guo ming 。zai jin nei meng gu zhong bu yi dai 。bu :
(yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)tong :
①hui ge ;ju ji 。《shi jing ·xiao ya ·ji ri 》:“shou zhi suo tong ,you (yōu)lu yu (yǔ)yu 。”(you :mu lu 。yu yu :shou qun ju mao 。)yu xin 《yan she ge ci ·jiao diao qu 》:“jing wei tong liu ,qing zhuo yi neng 。”②gu dai zhu hou an shi chao jian tian zi zhi li 。《lun yu ·xian jin 》:“zong miao zhi shi ,ru hui tong ,duan zhang fu ,yuan wei xiao xiang yan 。”(ru :huo zhe 。duan :xuan duan ;zhu hou ji fu 。zhang fu :hei se guan ming 。xiang :zhu chi zan li zhe 。)③xiang tong ;yu “yi ”xiang dui 。《lv shi chun qiu ·cha jin 》:“gu jin yi ye ,ren yu wo tong er 。”④gong ;gong yong ;tong yi ge 。《shi jing ·qin feng ·mo yi 》:“qi yue mo yi ? yu zi tong pao 。”wen tian xiang 《zheng qi ge 》:“niu ji tong yi zao 。”(zao :tong “cao ”。niu ma cao 。)⑤tong yi ;tong yi 。《san guo zhi · wu shu ·wu zhu chuan 》:“tong chuan ji shui 。”《li ji ·zhong yong 》:“che tong gui ,shu tong wen ,hang tong lun 。”(gui :che zi liang lun jian de ju li 。lun :lun chang gang ji 。)⑥xie tong 。gu le fu 《mu lan shi 》:“tong hang shi er nian 。”⑦can yu 。《wu jing zong yao 》qian ji :“bu zhi san jun zhi quan ,er tong san jun zhi ren ,ze yi 。”(ren :ze ren ;zhi wei 。)⑧he xie ;an ding 。《li ji ·li yun 》:“shi gu mou bi er bu xing ,dao qie luan zei er bu zuo ,gu wai hu er bu bi ,shi wei da tong 。”(mou bi :ting zhi yong ji mou 。wai hu :cong wai mian guan de men 。)⑨zheng ji 。《shi jing ·xiao ya ·che gong 》:“wo ma ji tong 。”⑩gu dai tu de mian ji chan wei ,fang bai li wei tong 。《zuo chuan ·xiang gong er shi wu nian 》:“ju xi tian zi zhi de yi qi ,lie guo yi tong 。”(11)gu dai le lv zhong de yin lv ,you chen “lv ”。《zhou li ·chun guan ·dian tong 》:“dian tong zhang liu lv liu tong zhi he 。”shi :
①ji jie ;zhi si ji 。《lun yu ·yang huo 》:“si shi hang yan 。”②te zhi nong shi 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“bai mu zhi tian ,wu duo ji shi ,ba kou zhi jia ke yi mo ji yi 。”③guang yin ;shi guang ;shi hou 。《lv shi chun qiu ·shou shi 》:“tian bu zai yu ,shi bu jiu liu 。”④zhi an zhao gui ding de shi jian 。na zhuo 《jie (jié)gu lu 》:“huang fan chan yi zhi yin ,shang chang shi ren shao zhi ,bu shi zhi ,shang nu ,lao yi qian shi xun bu 。”⑤shi chen ;shi hou 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“shi chen zhi jie niu zhi shi 。”⑥ji shi ;dang shi 。wei xi 《da tie chui chuan 》:“shi zuo shang you jian dan zhe ,mao shen qin 。”(jian dan :shi liang guo ren 。qin :chou lou 。)⑦ji hui ;shi ji ;shi yun 。《lun yu ·yang huo 》:“hao cong shi er ji shi shi ,ke wei zhi hu ?”《xin tang shu ·wu ping yi chuan 》:“shi bu zai lai ,rong nan ren jie 。”(rong :rong hua fu gui 。)⑧ge shi ;ying shi 。《zhuang zi ·qiu shui 》:“qiu shui shi zhi ,bai chuan guan he 。”⑨shi dai ;shi shi 。《lv shi chun qiu · cha jin 》:“shi yi shi yi ,bian fa yi yi 。”⑩shi shi ;shi shang 。zhu qing yu 《jin shi shang zhang ji shui bu 》:“zhuang ba di sheng wen fu xu :hua mei shen jian ru shi mo ?”(11)fu ci 。yong yi biao shi shi jian 。1. biao shi hang wei bu duan fa sheng ,xiang dang yu “chang chang ”、“jing chang ”。han yu 《hang nan 》:“sheng ren bu shi chu ,xian ren bu shi chu 。”(bu shi :han you 。)2. biao shi hang wei ou er fa sheng ,xiang dang yu “you shi ”、“shi er ”。du fu 《zi lang (làng)zhong ling qi zi que fu shu shan hang san shou 》zhi san :“hang se di yin jian ,ren yan shi you mo 。”(12)tong “ci (sì)”。deng hou 。《lun yu ·yang huo 》:“kong zi shi ji wang ye ,er wang bai zhi 。”
今日更新
-
导引冲和气,觉春生酒面。
[2020-05-03]
-
褘衣俱侍、玳筵启。
[2020-05-03]
-
贤均樛木,宜颂二南诗。
[2020-05-03]
-
奉圣德、坤宁俱备。
[2020-05-03]
-
移棹采初开,嗅金缨留取。
[2020-05-03]
今日推荐
-
惟有暗香长在,饱参清露霏微。
[2020-02-16]
-
檐外几声风玉,丁东敲断人肠。
[2020-02-16]
-
春晚不拈红粉,碧窗自录仙书。
[2020-02-16]
-
人似行云不见。
[2020-02-16]
-
羞容似替人垂泪。
[2020-02-16]