• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 井閭安樂易,冠蓋愜依投。

    “井閭安樂易,冠蓋愜依投。”詩句出處:《牧陪昭應盧郎中在江西宣州佐今吏部》;是唐朝詩人杜牧的作品。

    燕雁下揚州,涼風柳陌愁。
    可憐千裡夢,還是一年秋。
    宛水環朱檻,章江敞碧流。
    謬陪吾益友,祗事我賢侯。
    印組縈光馬,鋒芒看解牛。
    井閭安樂易,冠蓋愜依投。
    政簡稀開閣,功成每運籌。
    送春經野塢,遲日上高樓。
    玉裂歌聲斷,霞飄舞帶收。
    泥情斜拂印,別臉小低頭。
    日晚花枝爛,紅凝粉彩稠。
    未曾孤酩酊,剩肯隻淹留。
    重德俄征寵,諸生苦宦遊。
    分途之絕國,灑淚拜行輈。
    聚散真漂梗,光陰極轉郵。
    銘心徒歷歷,屈指盡悠悠。
    君作烹鮮用,誰膺仄席求?
    卷懷能憤悱,卒歲且優遊。
    去矣時難遇,沽哉價莫酬。
    滿枝為鼓吹,衷甲避戈矛。
    隋帝宮荒草,秦王土一丘。
    相逢好大笑,除此總雲浮。

    【註釋】:

    井:

    ①水井。《擊壤歌》:“鑿井而飲,耕田而食。”《漢書· 貨殖列傳》:“擅鹽井之利。”(擅:專有。)②井田。《天工開物·作咸·井鹽》:“鹽井周圍不過數寸,其上口一小盂覆之有餘。”③星宿名。二十八宿之一。李白《蜀道難》:“捫參歷井仰脅息,以手撫膺坐長嘆。”④人口聚居地;鄉裡。《孟子·萬章下》:“在國曰市井之臣,在野曰草莽之臣。”《史記·刺客列傳》:“臣所以降志辱身,居市井屠者,徒幸以養老母。”[井田]相傳我國殷周時代的一種土地制度。《孟子·滕文公上》:“方裡而井,井九百畝,其中為公田。八傢皆私百畝,同養公田,公事畢,然後敢治私事。”(方裡:縱橫各一裡。)

    閭:

    ①裡巷的大門。《周禮·地官·鄉大夫》:“國有大故,則令民各守其閭。”②古代二十五傢為一閭。《周禮·地官·大司徒》:“閭胥每閭中士一人。”(閭胥:官名。)③泛指鄉裡;裡巷。白居易《村居苦寒》:“回觀村閭間,十室八九貧。”《荀子·富國》:“窮閭漏屋。”

    安:

    ①安寧;安穩;安定。杜甫《茅屋為秋風所破歌》:“風雨不動安如山。”《漢書·薛廣德傳》:“乘船危,就橋安。”(就橋:從橋上走。)②使安寧。《三國志·蜀書·蔣琬傳》:“其為政以安民為本,不以修飾為先。”③安樂;安逸。《孟子·告子下》:“然後知生於憂患,而死於安樂也。”④安心。陳壽《三國志·魏書·司馬朗傳》“郊境之內,民不安業。”⑤安放;設置。陸遊《東陽道中》詩:“先安筆硯對溪山。”⑥疑問代詞。相當於“什麼”、“什麼地方”。司馬遷《史記·項羽本紀》:“項王曰:‘沛公安在?’”《漢書·黥佈傳》:“女安從知之?”(女:你。)⑦副詞。表示反問。韓愈《馬說》:“且欲與常馬等不可得,安求其能千裡也?”

    樂:

    (一)①音樂。《周易·豫》:“先王以作樂崇德。”《呂氏春秋·古樂》:“故樂之所由來者尚矣,非獨為一世之所造也。”又為奏樂。《禮記·曲禮下》:“歲兇,年谷不登……士飲酒不樂。”②樂工;演奏音樂的人。《論語·微子》:“齊人歸女樂,季桓子受之。”(歸:通“饋”。贈送。)③樂器。《韓非子·解老》:“故竽先則鐘瑟皆隨,竽唱則諸樂皆和。” (二)lè愉快;快樂。《左傳· 隱公元年》:“其樂也融融。”范仲淹《嶽陽樓記》:“此樂何極?” (三)yào 喜好;喜愛。《論語·雍也》:“知者樂山,仁者樂水。”(知:智。)《晉書·阮籍傳》:“籍平生曾遊東平,樂其風土。”

    易:

    ①改變;更改。《呂氏春秋·察今》:“世易時移,變法宜矣。”②交換;交易。《史記·廉頗藺相如列傳》:“秦昭王聞之,使人遺(wèi)趙王書,願以十五城請易璧。”(遺:送給。)③容易。與“難”相對。《孟子·公孫醜上》:“饑者易為食,渴者易為飲。”④簡易。《禮記·檀弓下》:“諸侯之來辱敝邑者,易則易,於則於。”(於:隆重。)⑤道路平坦。《淮南子·兵略》:“易則用車,險則用騎。”⑥輕視。柳宗元《童區(ōu)寄傳》:“(寄)為兒恒狀,賊易之。”(恒:常。)⑦和悅。《詩經·小雅·何人斯》:“我心易也。”⑧整治田畝。《荀子·富國》:“田肥以易則出實百倍。”(以:而;而且。)⑨《周易》的簡稱。《論語·述而》:“加我數年,五十以學《周易》,可以無大過矣。”⑩通“埸”。疆界。《荀子·富國》:“至於疆易而端已見矣。”

    冠:

    (一)①帽子的總稱。《戰國策·魏策四》:“佈衣之怒,亦免冠徒跣,以頭搶地爾。”(跣xiǎn :光著腳。)②類似冠的東西。《聊齋志異·促織》:“旋見雞伸頸擺撲,臨視,則蟲集冠上,力叮不釋。” (二)guàn ①戴帽子。《孟子·滕文公上》:“‘許子冠乎?’曰:‘冠。’”(許子:當時農傢許行。)②古代的一種儀式。男子二十歲舉行加冠禮,表示已成年。《禮記·曲禮上》:“男子二十冠而字。”(字:命以字。)男子成年也稱冠。《論語·先進》:“冠者五六人,童子六七人,浴乎沂,風乎舞雩(yú),詠而歸。”(沂:水名。風:吹風。舞雩:古代求雨之壇。)③居第一位。《史記·蕭相國世傢》:“位冠群臣,聲施後世。”

    蓋:

    ①用草或葦編成的覆蓋物。《左傳·襄公十四年》:“被苫(shān)蓋,蒙荊棘。”(被:覆蓋。苫:用草編成的覆蓋物。)②建築房屋。王褒《僮約》:“治舍蓋屋。”③車蓋、傘等遮陽擋雨的用具。《周禮·考工記·輪人》:“輪人為蓋。”《史記·淮南衡山列傳》:“為黃屋蓋乘輿,出入擬於天子。”(屋:同“幄”。帳幕。)④器物上的蓋子。《禮記·少儀》:“器則執蓋。”⑤遮蔽;掩蓋。《淮南子·說林》:“日月欲明而浮雲蓋之。”⑥超過;壓倒。《史記·項羽本紀》:“力拔山兮氣蓋世。”⑦崇尚。《國語· 吳語》:“夫固知君王之蓋威以好勝也。”⑧副詞。表推測,相當於“大概”。《論語·裡仁》:“蓋有之矣,我未之見也。”⑨連詞。承接上文。表示原因。《史記·屈原賈生列傳》:“屈平之作《離騷》,蓋自怨生也。”⑩助詞。多用於句首。無實在意義,其作用隻是引出下面的議論或說明。《史記·李斯列傳》:“蓋聞聖人遷徙無常,就變而從時,見末而知本,觀指而睹歸。”(本:根。)(11)通“盍”(hé),是“何不”的合音。《禮記·檀弓上》:“子蓋言子之志於公乎?”(12)通“闔”。門扇。《左傳·莊公三十二年》:“犖有力焉,能投蓋於稷門。”

    愜:

    ①[形]心意滿足。《列子·楊朱》:“三月一出,意猶未~。”②[形]恰當。《晉書·李重傳》:“李重言因革之理,駁田產之制,詞~事當。”

    依:

    ①靠著;挨近。《孫子兵法·行軍》:“依水草而背眾樹。”羅鄴《鸚鵡詠》:“玉檻(jiàn)瑤軒任所依。”(檻:欄桿。軒:窗。)②依靠;依托。《左傳·隱公六年》:“我周之東遷,晉、鄭焉依。”(焉:助詞。是。)曹操《短歌行》:“繞樹三匝,何枝可依?”(匝:周。)③依照。屈原《離騷》:“願依彭咸之遺則。”(彭咸:人名。則:準則。)④依戀。古詩《行行重行行》:“胡馬依北風,越鳥巢南枝。”⑤茂盛的樣子。《詩經·小雅·車舝》:“依彼平林,有集維鷮。”[依依]1.輕柔的樣子。《詩經·小雅·采薇》:“昔我往矣,楊柳依依。”2. 留戀;思戀的樣子。《楚辭·九思·傷時》:“志戀戀兮依依。”古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“舉手長勞勞,二情同依依。”(勞勞:憂傷。)[依稀]仿佛;不清晰。劉禹錫《荊州道懷古》:“南國山川舊帝畿(jī),宋臺梁館尚依稀。”(帝畿:京都。)趙嘏《江樓舊感》詩:“風景依稀似去年。”

    投:

    ①擲;拋;扔。《詩經·小雅·巷伯》:“取彼譖人,投畀豺虎。”《左傳·莊公三十二年》:“犖(luò)有力焉,能投蓋於稷門。”(犖:人名。蓋:車蓋。稷門:魯都南門。)②揮;甩。《左傳·宣公十四年》:“楚子聞之,投袂而起。”③扔掉;拋棄。陶潛《辛醜歲七月赴假還江陵夜行塗中作》:“投冠旋舊墟,不為好爵縈。”(冠:指官帽。旋:還;返。縈:拘牽。)④投入。《史記·屈原賈生列傳》:“遂自投汩羅以死。”《呂氏春秋·察今》:“有過於江上者,見人方引嬰兒而欲投之江中。”⑤相合;迎合。李白《秋日贈元六兄林宗》:“投分三十載,榮枯所共歡。”⑥投靠;投奔。《資治通鑒·漢獻帝建安十三年》:“備曰:‘與蒼梧太守吳巨有舊,欲往投之。’”(舊:老交情。)《南史·王懿傳》:“有遠來相投者,莫不竭力營贍。”⑦投宿。杜甫《石壕吏》:“暮投石壕村,有吏夜捉人。”⑧到;臨近。牟融《題朱慶餘居》:“寂寥荒館下,投老欲何為?”王安石《送程公辟之豫章》:“九江右投貢與章,楊瀾吹漂浩無旁。”⑨贈送。《詩經·衛風·木桃》:“投我以木桃,報之以瓊瑤。”⑩趁。高啟《書博雞者事》:“又投間蔑污使君。”


  • 井闾安乐易,冠盖惬依投。

    “井闾安乐易,冠盖惬依投。”诗句出处:《牧陪昭应卢郎中在江西宣州佐今吏部》;是唐朝诗人杜牧的作品。

    燕雁下扬州,凉风柳陌愁。
    可怜千里梦,还是一年秋。
    宛水环朱槛,章江敞碧流。
    谬陪吾益友,祗事我贤侯。
    印组萦光马,锋芒看解牛。
    井闾安乐易,冠盖惬依投。
    政简稀开阁,功成每运筹。
    送春经野坞,迟日上高楼。
    玉裂歌声断,霞飘舞带收。
    泥情斜拂印,别脸小低头。
    日晚花枝烂,红凝粉彩稠。
    未曾孤酩酊,剩肯只淹留。
    重德俄征宠,诸生苦宦游。
    分途之绝国,洒泪拜行辀。
    聚散真漂梗,光阴极转邮。
    铭心徒历历,屈指尽悠悠。
    君作烹鲜用,谁膺仄席求?
    卷怀能愤悱,卒岁且优游。
    去矣时难遇,沽哉价莫酬。
    满枝为鼓吹,衷甲避戈矛。
    隋帝宫荒草,秦王土一丘。
    相逢好大笑,除此总云浮。

    【注释】:

    井:

    ①水井。《击壤歌》:“凿井而饮,耕田而食。”《汉书· 货殖列传》:“擅盐井之利。”(擅:专有。)②井田。《天工开物·作咸·井盐》:“盐井周围不过数寸,其上口一小盂覆之有余。”③星宿名。二十八宿之一。李白《蜀道难》:“扪参历井仰胁息,以手抚膺坐长叹。”④人口聚居地;乡里。《孟子·万章下》:“在国曰市井之臣,在野曰草莽之臣。”《史记·刺客列传》:“臣所以降志辱身,居市井屠者,徒幸以养老母。”[井田]相传我国殷周时代的一种土地制度。《孟子·滕文公上》:“方里而井,井九百亩,其中为公田。八家皆私百亩,同养公田,公事毕,然后敢治私事。”(方里:纵横各一里。)

    闾:

    ①里巷的大门。《周礼·地官·乡大夫》:“国有大故,则令民各守其闾。”②古代二十五家为一闾。《周礼·地官·大司徒》:“闾胥每闾中士一人。”(闾胥:官名。)③泛指乡里;里巷。白居易《村居苦寒》:“回观村闾间,十室八九贫。”《荀子·富国》:“穷闾漏屋。”

    安:

    ①安宁;安稳;安定。杜甫《茅屋为秋风所破歌》:“风雨不动安如山。”《汉书·薛广德传》:“乘船危,就桥安。”(就桥:从桥上走。)②使安宁。《三国志·蜀书·蒋琬传》:“其为政以安民为本,不以修饰为先。”③安乐;安逸。《孟子·告子下》:“然后知生于忧患,而死于安乐也。”④安心。陈寿《三国志·魏书·司马朗传》“郊境之内,民不安业。”⑤安放;设置。陆游《东阳道中》诗:“先安笔砚对溪山。”⑥疑问代词。相当于“什么”、“什么地方”。司马迁《史记·项羽本纪》:“项王曰:‘沛公安在?’”《汉书·黥布传》:“女安从知之?”(女:你。)⑦副词。表示反问。韩愈《马说》:“且欲与常马等不可得,安求其能千里也?”

    乐:

    (一)①音乐。《周易·豫》:“先王以作乐崇德。”《吕氏春秋·古乐》:“故乐之所由来者尚矣,非独为一世之所造也。”又为奏乐。《礼记·曲礼下》:“岁凶,年谷不登……士饮酒不乐。”②乐工;演奏音乐的人。《论语·微子》:“齐人归女乐,季桓子受之。”(归:通“馈”。赠送。)③乐器。《韩非子·解老》:“故竽先则钟瑟皆随,竽唱则诸乐皆和。” (二)lè愉快;快乐。《左传· 隐公元年》:“其乐也融融。”范仲淹《岳阳楼记》:“此乐何极?” (三)yào 喜好;喜爱。《论语·雍也》:“知者乐山,仁者乐水。”(知:智。)《晋书·阮籍传》:“籍平生曾游东平,乐其风土。”

    易:

    ①改变;更改。《吕氏春秋·察今》:“世易时移,变法宜矣。”②交换;交易。《史记·廉颇蔺相如列传》:“秦昭王闻之,使人遗(wèi)赵王书,愿以十五城请易璧。”(遗:送给。)③容易。与“难”相对。《孟子·公孙丑上》:“饥者易为食,渴者易为饮。”④简易。《礼记·檀弓下》:“诸侯之来辱敝邑者,易则易,于则于。”(于:隆重。)⑤道路平坦。《淮南子·兵略》:“易则用车,险则用骑。”⑥轻视。柳宗元《童区(ōu)寄传》:“(寄)为儿恒状,贼易之。”(恒:常。)⑦和悦。《诗经·小雅·何人斯》:“我心易也。”⑧整治田亩。《荀子·富国》:“田肥以易则出实百倍。”(以:而;而且。)⑨《周易》的简称。《论语·述而》:“加我数年,五十以学《周易》,可以无大过矣。”⑩通“埸”。疆界。《荀子·富国》:“至于疆易而端已见矣。”

    冠:

    (一)①帽子的总称。《战国策·魏策四》:“布衣之怒,亦免冠徒跣,以头抢地尔。”(跣xiǎn :光着脚。)②类似冠的东西。《聊斋志异·促织》:“旋见鸡伸颈摆扑,临视,则虫集冠上,力叮不释。” (二)guàn ①戴帽子。《孟子·滕文公上》:“‘许子冠乎?’曰:‘冠。’”(许子:当时农家许行。)②古代的一种仪式。男子二十岁举行加冠礼,表示已成年。《礼记·曲礼上》:“男子二十冠而字。”(字:命以字。)男子成年也称冠。《论语·先进》:“冠者五六人,童子六七人,浴乎沂,风乎舞雩(yú),咏而归。”(沂:水名。风:吹风。舞雩:古代求雨之壇。)③居第一位。《史记·萧相国世家》:“位冠群臣,声施后世。”

    盖:

    ①用草或苇编成的覆盖物。《左传·襄公十四年》:“被苫(shān)盖,蒙荆棘。”(被:覆盖。苫:用草编成的覆盖物。)②建筑房屋。王褒《僮约》:“治舍盖屋。”③车盖、伞等遮阳挡雨的用具。《周礼·考工记·轮人》:“轮人为盖。”《史记·淮南衡山列传》:“为黄屋盖乘舆,出入拟于天子。”(屋:同“幄”。帐幕。)④器物上的盖子。《礼记·少仪》:“器则执盖。”⑤遮蔽;掩盖。《淮南子·说林》:“日月欲明而浮云盖之。”⑥超过;压倒。《史记·项羽本纪》:“力拔山兮气盖世。”⑦崇尚。《国语· 吴语》:“夫固知君王之盖威以好胜也。”⑧副词。表推测,相当于“大概”。《论语·里仁》:“盖有之矣,我未之见也。”⑨连词。承接上文。表示原因。《史记·屈原贾生列传》:“屈平之作《离骚》,盖自怨生也。”⑩助词。多用于句首。无实在意义,其作用只是引出下面的议论或说明。《史记·李斯列传》:“盖闻圣人迁徙无常,就变而从时,见末而知本,观指而睹归。”(本:根。)(11)通“盍”(hé),是“何不”的合音。《礼记·檀弓上》:“子盖言子之志于公乎?”(12)通“阖”。门扇。《左传·庄公三十二年》:“荦有力焉,能投盖于稷门。”

    惬:

    ①[形]心意满足。《列子·杨朱》:“三月一出,意犹未~。”②[形]恰当。《晋书·李重传》:“李重言因革之理,驳田产之制,词~事当。”

    依:

    ①靠着;挨近。《孙子兵法·行军》:“依水草而背众树。”罗邺《鹦鹉咏》:“玉槛(jiàn)瑶轩任所依。”(槛:栏杆。轩:窗。)②依靠;依托。《左传·隐公六年》:“我周之东迁,晋、郑焉依。”(焉:助词。是。)曹操《短歌行》:“绕树三匝,何枝可依?”(匝:周。)③依照。屈原《离骚》:“愿依彭咸之遗则。”(彭咸:人名。则:准则。)④依恋。古诗《行行重行行》:“胡马依北风,越鸟巢南枝。”⑤茂盛的样子。《诗经·小雅·车舝》:“依彼平林,有集维鷮。”[依依]1.轻柔的样子。《诗经·小雅·采薇》:“昔我往矣,杨柳依依。”2. 留恋;思恋的样子。《楚辞·九思·伤时》:“志恋恋兮依依。”古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“举手长劳劳,二情同依依。”(劳劳:忧伤。)[依稀]仿佛;不清晰。刘禹锡《荆州道怀古》:“南国山川旧帝畿(jī),宋台梁馆尚依稀。”(帝畿:京都。)赵嘏《江楼旧感》诗:“风景依稀似去年。”

    投:

    ①掷;抛;扔。《诗经·小雅·巷伯》:“取彼谮人,投畀豺虎。”《左传·庄公三十二年》:“荦(luò)有力焉,能投盖于稷门。”(荦:人名。盖:车盖。稷门:鲁都南门。)②挥;甩。《左传·宣公十四年》:“楚子闻之,投袂而起。”③扔掉;抛弃。陶潜《辛丑岁七月赴假还江陵夜行涂中作》:“投冠旋旧墟,不为好爵萦。”(冠:指官帽。旋:还;返。萦:拘牵。)④投入。《史记·屈原贾生列传》:“遂自投汩罗以死。”《吕氏春秋·察今》:“有过于江上者,见人方引婴儿而欲投之江中。”⑤相合;迎合。李白《秋日赠元六兄林宗》:“投分三十载,荣枯所共欢。”⑥投靠;投奔。《资治通鉴·汉献帝建安十三年》:“备曰:‘与苍梧太守吴巨有旧,欲往投之。’”(旧:老交情。)《南史·王懿传》:“有远来相投者,莫不竭力营赡。”⑦投宿。杜甫《石壕吏》:“暮投石壕村,有吏夜捉人。”⑧到;临近。牟融《题朱庆余居》:“寂寥荒馆下,投老欲何为?”王安石《送程公辟之豫章》:“九江右投贡与章,杨澜吹漂浩无旁。”⑨赠送。《诗经·卫风·木桃》:“投我以木桃,报之以琼瑶。”⑩趁。高启《书博鸡者事》:“又投间蔑污使君。”


  • jing lv an le yi ,guan gai qie yi tou 。

    “jing lv an le yi ,guan gai qie yi tou 。”shi gou chu chu :《mu pei zhao ying lu lang zhong zai jiang xi xuan zhou zuo jin li bu 》;shi tang chao shi ren du mu de zuo pin 。

    yan yan xia yang zhou ,liang feng liu mo chou 。
    ke lian qian li meng ,hai shi yi nian qiu 。
    wan shui huan zhu jian ,zhang jiang chang bi liu 。
    miu pei wu yi you ,zhi shi wo xian hou 。
    yin zu ying guang ma ,feng mang kan jie niu 。
    jing lv an le yi ,guan gai qie yi tou 。
    zheng jian xi kai ge ,gong cheng mei yun chou 。
    song chun jing ye wu ,chi ri shang gao lou 。
    yu lie ge sheng duan ,xia piao wu dai shou 。
    ni qing xie bi yin ,bie lian xiao di tou 。
    ri wan hua zhi lan ,gong ning fen cai chou 。
    wei ceng gu ming ding ,sheng ken zhi yan liu 。
    chong de e zheng chong ,zhu sheng ku huan you 。
    fen tu zhi jue guo ,sa lei bai hang zhou 。
    ju san zhen piao geng ,guang yin ji zhuai you 。
    ming xin tu li li ,qu zhi jin you you 。
    jun zuo peng xian yong ,shei ying ze xi qiu ?
    juan huai neng fen fei ,cu sui ju you you 。
    qu yi shi nan yu ,gu zai jia mo chou 。
    man zhi wei gu chui ,zhong jia bi ge mao 。
    sui di gong huang cao ,qin wang tu yi qiu 。
    xiang feng hao da xiao ,chu ci zong yun fu 。

    【zhu shi 】:

    jing :

    ①shui jing 。《ji rang ge 》:“zao jing er yin ,geng tian er shi 。”《han shu · huo shi lie chuan 》:“shan yan jing zhi li 。”(shan :zhuan you 。)②jing tian 。《tian gong kai wu ·zuo xian ·jing yan 》:“yan jing zhou wei bu guo shu cun ,ji shang kou yi xiao yu fu zhi you yu 。”③xing su ming 。er shi ba su zhi yi 。li bai 《shu dao nan 》:“men can li jing yang xie xi ,yi shou fu ying zuo chang tan 。”④ren kou ju ju de ;xiang li 。《meng zi ·mo zhang xia 》:“zai guo yue shi jing zhi chen ,zai ye yue cao mang zhi chen 。”《shi ji ·ci ke lie chuan 》:“chen suo yi jiang zhi ru shen ,ju shi jing tu zhe ,tu xing yi yang lao mu 。”[jing tian ]xiang chuan wo guo yan zhou shi dai de yi chong tu de zhi du 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“fang li er jing ,jing jiu bai mu ,ji zhong wei gong tian 。ba jia jie si bai mu ,tong yang gong tian ,gong shi bi ,ran hou gan zhi si shi 。”(fang li :zong heng ge yi li 。)

    lv :

    ①li hang de da men 。《zhou li ·de guan ·xiang da fu 》:“guo you da gu ,ze ling min ge shou ji lv 。”②gu dai er shi wu jia wei yi lv 。《zhou li ·de guan ·da si tu 》:“lv xu mei lv zhong shi yi ren 。”(lv xu :guan ming 。)③fan zhi xiang li ;li hang 。bai ju yi 《cun ju ku han 》:“hui guan cun lv jian ,shi shi ba jiu pin 。”《xun zi ·fu guo 》:“qiong lv lou wu 。”

    an :

    ①an ning ;an wen ;an ding 。du fu 《mao wu wei qiu feng suo po ge 》:“feng yu bu dong an ru shan 。”《han shu ·xue an de chuan 》:“cheng chuan wei ,jiu qiao an 。”(jiu qiao :cong qiao shang zou 。)②shi an ning 。《san guo zhi ·shu shu ·jiang wan chuan 》:“ji wei zheng yi an min wei ben ,bu yi xiu shi wei xian 。”③an le ;an yi 。《meng zi ·gao zi xia 》:“ran hou zhi sheng yu you huan ,er si yu an le ye 。”④an xin 。chen shou 《san guo zhi ·wei shu ·si ma lang chuan 》“jiao jing zhi nei ,min bu an ye 。”⑤an fang ;she zhi 。liu you 《dong yang dao zhong 》shi :“xian an bi yan dui xi shan 。”⑥yi wen dai ci 。xiang dang yu “shen me ”、“shen me de fang ”。si ma qian 《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“xiang wang yue :‘pei gong an zai ?’”《han shu ·qing bu chuan 》:“nv an cong zhi zhi ?”(nv :ni 。)⑦fu ci 。biao shi fan wen 。han yu 《ma shui 》:“ju yu yu chang ma deng bu ke de ,an qiu ji neng qian li ye ?”

    le :

    (yi )①yin le 。《zhou yi ·yu 》:“xian wang yi zuo le chong de 。”《lv shi chun qiu ·gu le 》:“gu le zhi suo you lai zhe shang yi ,fei du wei yi shi zhi suo zao ye 。”you wei zou le 。《li ji ·qu li xia 》:“sui xiong ,nian gu bu deng ……shi yin jiu bu le 。”②le gong ;yan zou yin le de ren 。《lun yu ·wei zi 》:“ji ren gui nv le ,ji huan zi shou zhi 。”(gui :tong “kui ”。zeng song 。)③le qi 。《han fei zi ·jie lao 》:“gu yu xian ze zhong se jie sui ,yu chang ze zhu le jie he 。” (er )lèyu kuai ;kuai le 。《zuo chuan · yin gong yuan nian 》:“ji le ye rong rong 。”fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“ci le he ji ?” (san )yào xi hao ;xi ai 。《lun yu ·yong ye 》:“zhi zhe le shan ,ren zhe le shui 。”(zhi :zhi 。)《jin shu ·ruan ji chuan 》:“ji ping sheng ceng you dong ping ,le ji feng tu 。”

    yi :

    ①gai bian ;geng gai 。《lv shi chun qiu ·cha jin 》:“shi yi shi yi ,bian fa yi yi 。”②jiao huan ;jiao yi 。《shi ji ·lian po lin xiang ru lie chuan 》:“qin zhao wang wen zhi ,shi ren wei (wèi)zhao wang shu ,yuan yi shi wu cheng qing yi bi 。”(wei :song gei 。)③rong yi 。yu “nan ”xiang dui 。《meng zi ·gong sun chou shang 》:“ji zhe yi wei shi ,ke zhe yi wei yin 。”④jian yi 。《li ji ·tan gong xia 》:“zhu hou zhi lai ru bi yi zhe ,yi ze yi ,yu ze yu 。”(yu :long chong 。)⑤dao lu ping tan 。《huai na zi ·bing lve 》:“yi ze yong che ,xian ze yong ji 。”⑥qing shi 。liu zong yuan 《tong ou (ōu)ji chuan 》:“(ji )wei er heng zhuang ,zei yi zhi 。”(heng :chang 。)⑦he yue 。《shi jing ·xiao ya ·he ren si 》:“wo xin yi ye 。”⑧zheng zhi tian mu 。《xun zi ·fu guo 》:“tian fei yi yi ze chu shi bai bei 。”(yi :er ;er ju 。)⑨《zhou yi 》de jian chen 。《lun yu ·shu er 》:“jia wo shu nian ,wu shi yi xue 《zhou yi 》,ke yi mo da guo yi 。”⑩tong “yi ”。jiang jie 。《xun zi ·fu guo 》:“zhi yu jiang yi er duan yi jian yi 。”

    guan :

    (yi )①mao zi de zong chen 。《zhan guo ce ·wei ce si 》:“bu yi zhi nu ,yi mian guan tu xian ,yi tou qiang de er 。”(xian xiǎn :guang zhao jiao 。)②lei shi guan de dong xi 。《liao zhai zhi yi ·cu zhi 》:“xuan jian ji shen geng bai pu ,lin shi ,ze chong ji guan shang ,li ding bu shi 。” (er )guàn ①dai mao zi 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“‘hu zi guan hu ?’yue :‘guan 。’”(hu zi :dang shi nong jia hu hang 。)②gu dai de yi chong yi shi 。nan zi er shi sui ju hang jia guan li ,biao shi yi cheng nian 。《li ji ·qu li shang 》:“nan zi er shi guan er zi 。”(zi :ming yi zi 。)nan zi cheng nian ye chen guan 。《lun yu ·xian jin 》:“guan zhe wu liu ren ,tong zi liu qi ren ,yu hu yi ,feng hu wu yu (yú),yong er gui 。”(yi :shui ming 。feng :chui feng 。wu yu :gu dai qiu yu zhi 壇。)③ju di yi wei 。《shi ji ·xiao xiang guo shi jia 》:“wei guan qun chen ,sheng shi hou shi 。”

    gai :

    ①yong cao huo wei bian cheng de fu gai wu 。《zuo chuan ·xiang gong shi si nian 》:“bei shan (shān)gai ,meng jing ji 。”(bei :fu gai 。shan :yong cao bian cheng de fu gai wu 。)②jian zhu fang wu 。wang bao 《tong yao 》:“zhi she gai wu 。”③che gai 、san deng zhe yang dang yu de yong ju 。《zhou li ·kao gong ji ·lun ren 》:“lun ren wei gai 。”《shi ji ·huai na heng shan lie chuan 》:“wei huang wu gai cheng yu ,chu ru ni yu tian zi 。”(wu :tong “wo ”。zhang mu 。)④qi wu shang de gai zi 。《li ji ·shao yi 》:“qi ze zhi gai 。”⑤zhe bi ;yan gai 。《huai na zi ·shui lin 》:“ri yue yu ming er fu yun gai zhi 。”⑥chao guo ;ya dao 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“li ba shan xi qi gai shi 。”⑦chong shang 。《guo yu · wu yu 》:“fu gu zhi jun wang zhi gai wei yi hao sheng ye 。”⑧fu ci 。biao tui ce ,xiang dang yu “da gai ”。《lun yu ·li ren 》:“gai you zhi yi ,wo wei zhi jian ye 。”⑨lian ci 。cheng jie shang wen 。biao shi yuan yin 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“qu ping zhi zuo 《li sao 》,gai zi yuan sheng ye 。”⑩zhu ci 。duo yong yu gou shou 。mo shi zai yi yi ,ji zuo yong zhi shi yin chu xia mian de yi lun huo shui ming 。《shi ji ·li si lie chuan 》:“gai wen sheng ren qian xi mo chang ,jiu bian er cong shi ,jian mo er zhi ben ,guan zhi er du gui 。”(ben :gen 。)(11)tong “he ”(hé),shi “he bu ”de ge yin 。《li ji ·tan gong shang 》:“zi gai yan zi zhi zhi yu gong hu ?”(12)tong “he ”。men shan 。《zuo chuan ·zhuang gong san shi er nian 》:“luo you li yan ,neng tou gai yu ji men 。”

    qie :

    ①[xing ]xin yi man zu 。《lie zi ·yang zhu 》:“san yue yi chu ,yi you wei ~。”②[xing ]qia dang 。《jin shu ·li chong chuan 》:“li chong yan yin ge zhi li ,bo tian chan zhi zhi ,ci ~shi dang 。”

    yi :

    ①kao zhao ;ai jin 。《sun zi bing fa ·hang jun 》:“yi shui cao er bei zhong shu 。”luo ye 《ying wu yong 》:“yu jian (jiàn)yao xuan ren suo yi 。”(jian :lan gan 。xuan :chuang 。)②yi kao ;yi tuo 。《zuo chuan ·yin gong liu nian 》:“wo zhou zhi dong qian ,jin 、zheng yan yi 。”(yan :zhu ci 。shi 。)cao cao 《duan ge hang 》:“rao shu san za ,he zhi ke yi ?”(za :zhou 。)③yi zhao 。qu yuan 《li sao 》:“yuan yi peng xian zhi wei ze 。”(peng xian :ren ming 。ze :zhun ze 。)④yi lian 。gu shi 《hang hang chong hang hang 》:“hu ma yi bei feng ,yue diao chao na zhi 。”⑤mao cheng de yang zi 。《shi jing ·xiao ya ·che xia 》:“yi bi ping lin ,you ji wei jiao 。”[yi yi ]1.qing rou de yang zi 。《shi jing ·xiao ya ·cai wei 》:“xi wo wang yi ,yang liu yi yi 。”2. liu lian ;sai lian de yang zi 。《chu ci ·jiu sai ·shang shi 》:“zhi lian lian xi yi yi 。”gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“ju shou chang lao lao ,er qing tong yi yi 。”(lao lao :you shang 。)[yi xi ]fang fo ;bu qing xi 。liu yu xi 《jing zhou dao huai gu 》:“na guo shan chuan jiu di ji (jī),song tai liang guan shang yi xi 。”(di ji :jing dou 。)zhao gu 《jiang lou jiu gan 》shi :“feng jing yi xi shi qu nian 。”

    tou :

    ①zhi ;pao ;reng 。《shi jing ·xiao ya ·hang bai 》:“qu bi zen ren ,tou bi chai hu 。”《zuo chuan ·zhuang gong san shi er nian 》:“luo (luò)you li yan ,neng tou gai yu ji men 。”(luo :ren ming 。gai :che gai 。ji men :lu dou na men 。)②hui ;shuai 。《zuo chuan ·xuan gong shi si nian 》:“chu zi wen zhi ,tou mei er qi 。”③reng diao ;pao qi 。tao qian 《xin chou sui qi yue fu jia hai jiang ling ye hang tu zhong zuo 》:“tou guan xuan jiu xu ,bu wei hao jue ying 。”(guan :zhi guan mao 。xuan :hai ;fan 。ying :ju qian 。)④tou ru 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“sui zi tou gu luo yi si 。”《lv shi chun qiu ·cha jin 》:“you guo yu jiang shang zhe ,jian ren fang yin ying er er yu tou zhi jiang zhong 。”⑤xiang ge ;ying ge 。li bai 《qiu ri zeng yuan liu xiong lin zong 》:“tou fen san shi zai ,rong ku suo gong huan 。”⑥tou kao ;tou ben 。《zi zhi tong jian ·han suo di jian an shi san nian 》:“bei yue :‘yu cang wu tai shou wu ju you jiu ,yu wang tou zhi 。’”(jiu :lao jiao qing 。)《na shi ·wang yi chuan 》:“you yuan lai xiang tou zhe ,mo bu jie li ying shan 。”⑦tou su 。du fu 《dan hao li 》:“mu tou dan hao cun ,you li ye zhuo ren 。”⑧dao ;lin jin 。mou rong 《ti zhu qing yu ju 》:“ji liao huang guan xia ,tou lao yu he wei ?”wang an dan 《song cheng gong bi zhi yu zhang 》:“jiu jiang you tou gong yu zhang ,yang lan chui piao hao mo pang 。”⑨zeng song 。《shi jing ·wei feng ·mu tao 》:“tou wo yi mu tao ,bao zhi yi qiong yao 。”⑩chen 。gao qi 《shu bo ji zhe shi 》:“you tou jian mie wu shi jun 。”