• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 難醫林藪煙霞癖,又出芝蘭父母鄉。

    “難醫林藪煙霞癖,又出芝蘭父母鄉。”詩句出處:《別盧使君歸東陽二首》;是唐朝詩人貫休的作品。

    雨氣濛濛草滿庭,式微吟劇更誰聽。詩逢匠化唯貪住,
    日覺恩深不易銘。心苦隻應消鬢黑,夢遊頻入倚天青。
    從茲還似歸回首,唯祝臺星與福星。
    傢在嚴陵釣渚旁,細漣嘉樹拂窗涼。難醫林藪煙霞癖,
    又出芝蘭父母鄉。孤帆好風千裡暖,深花黃鳥一聲長。
    終期金鼎調羹日,再近尼丘日月光。

    【註釋】:

    難:

    (一)nán 困難;艱難。與“易”相對。《老子》第二章:“故有無相生,難易相成。”李白《蜀道難》:“蜀道之難,難於上青天。” (二)nàn ①災難;禍患。《孫子·謀攻》:“三軍既惑且疑,則諸侯之難至矣。”《韓非子·五蠹》:“堅甲厲兵以備難。”(厲兵:磨快兵器。)特指兵難,反抗或叛亂。賈誼《過秦論》:“一夫作難而七廟隳。”(七廟:天子的宗廟。隳 :毀壞。)蘇軾《晁錯論》:“惟仁人君子豪傑之士,能出身為天下犯大難,以求成大功。”②怨仇。《戰國策·秦策一》:“以與周武為難。”(周武:周武王。)《史記·張儀列傳》:“楚嘗與秦構難,戰於漢中。”③責備;責難。《孟子·離婁下》:“於禽獸又何難焉?”又詰問;反駁。《論衡·問孔》:“造難孔子,何傷於義?”王安石《答司馬諫議書》:“辟邪說,難壬人。”(壬人:佞人,巧言諂媚的小人。)又辯駁的觀點,論點。《漢書·高帝紀》:“(漢王)以問張良,良發八難。” (三)nuó ①茂盛的樣子。《詩經·小雅·隰桑》:“隰桑有阿,其葉有難。”(阿:通“婀”,柔美的樣子。)②驅逐疫鬼。後來寫作“儺”。《周禮·夏官·方相氏》:“帥百隸而時難,以索室驅疫。”

    藪:

    ①水淺草茂的湖澤。《荀子· 王制》:“山林藪澤。”②人或物聚集之地。蔡邕《胡廣黃瓊頌》:“惟道之淵,惟德之藪。”③通“搜”。搜求。《晉書·李重傳》:“耽道窮藪,老而彌新。”

    煙:

    (一)①物質燃燒時產生的氣狀物。《國語 · 魯語上》:“既其葬也,焚,煙徹於上。”王維《輞川閑居贈裴秀才迪》:“墟裡上孤煙。”②泛指雲氣、霧靄等煙狀之物。陳子昂《春日登金華觀》:“山川亂雲日,樓榭入煙霄。”杜牧《泊秦淮》:“煙籠寒水月籠沙。”③煙熏所積的灰。可制墨。簡文帝《與湘東王書》:“煙墨不言,受其驅染。”晁貫之《墨經·松》:“墨取廬山松煙。”代指墨。庾肩吾《謝賚銅硯筆格啟》:“煙磨青石。” (二)yīn [煙煴]1.古人指天地未分時的混沌之氣。班固《東都賦》:“降煙煴,調元氣。”2. 為陰陽二氣和合的樣子。張衡《思玄賦》:“天地煙煴,百卉含葩。”3.雲煙彌漫的樣子。江淹《別賦》:“襲青氣之煙煴。”

    霞:

    ①彩霞。王勃《滕王閣序》:“落霞與孤鶩齊飛。”②色彩艷麗。孟郊《送諫議十六叔至孝義渡》:“霞衣相飄飄。”③通“遐”。遙遠。《楚辭·遠遊》:“載營魄而登霞兮,掩浮雲而上征。”(營魄:魂魄。)

    癖:

    ①兩脅間的積塊。《抱樸子·極言》:“凡食過則佶積聚,飲過則成痰癖。”②嗜好。《宋史·米芾傳》:“好潔成癖。”《聊齋志異·嬰寧》:“而愛花成癖,物色遍戚黨。”

    又:

    ①副詞。1.表示重復或繼續。《左傳·昭公二十五年》:“問,又如初。”2. 表示幾種情況同時存在。《國語·晉語一》:“既無老謀,而又無壯事,何以事君?”(壯事:指服力役。)3.表示意思上更進一層。《孟子·公孫醜上》:“非徒無益,而又害之。”4.表示輕微轉折。《聊齋志異·聶小倩》:“寧竊憐之,欲留宿別榻,又懼母嗔。”(竊:私下。)5. 用於否定句或反問句中加強語氣。《左傳·成公三年》:“臣實不才,又誰敢怨?”6. 表示整數之外再加零數。辛棄疾《美芹十論》:“蓋歷二十又三年。”。②通“有”。《漢書·韓信傳》:“淮陰少年又侮信曰。”③通“宥”。寬恕。《禮記·王制》:“王三又,然後制刑。”④通“祐”。福。《卜辭通纂》第三六九片:“伐邛方,帝受我又。”(邛方:地名。受:授。)

    出:

    ①出去;從裡面到外面。屈原《九歌·國殤》:“出不入兮往不返。”②到;到達。《漢書·霍光傳》:“築神道,北臨昭靈,南出承恩。”(神道:墓道。昭靈、承恩:皆館名。)③超過;超越。《論語· 鄉黨》:“祭肉不出三日。”白居易《與元九書》:“自思所陳亦無出足下之見。”④發出。《商君書·更法》:“於是遂出墾草令。”⑤指天然生長或人工生產。《荀子·富國》:“田肥以易則出實百倍。”⑥產生;發生。《荀子·勸學》:“肉腐出蟲。”(腐:腐爛。)⑦出現;露出。葛洪《抱樸子·外篇· 省煩》:“枝分葉散,重出互見。”(重:重復。)蘇軾《後赤壁賦》:“山高月小,水落石出。”⑧拿出;支出。《宋史·食貨志上五》:“又農民出錢,難於出力。”(比出力困難。)曹操《收租調令》:“戶出絹二匹。”⑨指引文、典故等來源於某書。《後漢書·孔融傳》:“(曹操)後問出何經典。”⑩舊指離棄妻子。《孟子· 離婁下》:“出妻屏子,終身不養焉。”(11)指花瓣。《宋書·符瑞志下》:“草木花多五出,花雪獨六出。”(花雪:雪花。)[出塵]1.超出塵俗。孔稚珪《北山移文》:“耿介拔俗之標,瀟灑出塵之想。”2.佛教用語。脫離煩惱的塵俗。《四十二章經》二三:“故曰凡夫透得此門,出塵羅漢。”[出閤]1.皇子出就封國。《南齊書·江謐傳》:“諸皇子出閤用文武主帥,皆以委謐。”2.指閣臣出任外職。《梁書·江蒨傳》:“初,王泰出閤。”3.公主出稼。元稹《七女封公主制》:“雖穠華可尚,出閤未期,而湯沐先施,分封有據。”後用為女子出嫁的通稱。[出首]1.自首。《晉書·華軼傳》:“尋而軼敗,(高)悝藏匿軼二子及妻,崎嶇經年,既而遇赦,悝攜之出首。”2.檢舉;告發。王實甫《西廂記》三本二折:“我將這簡貼兒去夫人行出首去來。”

    芝:

    ①靈芝草。屬菌類植物,生於枯木根部,色彩各異,入藥,有滋補作用。王充《論衡·驗符》:“芝生於土。”②通“芷”。香草。《荀子·王制》:“其民之親我也,歡若父母;好我,芳若芝蘭。”

    蘭:

    ①蘭草,澤蘭。菊科。多年生草本。有香氣,秋末開花。《楚辭·離騷》:“扈江離與辟芷兮,紉秋蘭以為佩。”②蘭花。蘭科,多年生常綠草本。歸有光《項脊軒志》:“又雜植蘭桂竹木於庭。”③木蘭。一種香木。《楚辭·九歌·湘夫人》:“桂棟兮蘭橑,辛夷楣兮藥房。”④通“欄(欄)”。柵欄。《漢書·王莽傳》:“又置奴婢之市,與牛馬同蘭。”⑤通“攔”。阻隔。《戰國策·魏策三》:“晉國之去梁也,千裡有餘,有河山以蘭之。”⑥通“闌”。指放兵器的架子。《管子·小匡》:“輕罪入蘭、盾、鞈革。”(入:交納。鞈革:護胸的雙層革甲。)

    父:

    (一)①父親。《論語·學而》:“父在觀其志,父沒觀其行。”(沒:通“歿”,死。)②對傢族或親戚中男性長輩的稱呼。《爾雅·釋親》:“父三考為王父,父之妣為王母;王父之考為曾祖王父,王父之母為曾祖王母。”③為古代天子對同姓諸侯、諸侯對同姓大夫的尊稱。《詩經 · 小雅 · 伐木》:“既有肥羜(zhù),以速諸父。”(羜:幼羊。速:召請。)④泛指動物雄性。左思《吳都賦》:“其上則猿父哀吟。” (二)fǔ ①對老年人的尊稱。《史記·伍子胥列傳》:“此劍值百金,以與父。”②同“甫”。對成年男子的美稱,多附在名字後面。王安石《遊褒禪山記》:“四人者:廬陵蕭君圭君玉,長樂王回深父,餘弟安國平父、安上純父。”(廬陵:今江西吉安縣。蕭君圭君玉:蕭君圭字君玉。長樂:地名,在今福建。王回深父:王回字深父。下文“平父”“純父”同。)③為從事某一類行業男子的通稱。柳宗元《鈷鉧潭西小丘記》:“農夫漁父過而陋之。”④開始。《老子》第四十二章:“強梁者不得其死,吾將以為教父。”(強梁:強橫,強悍。其死:指正常死亡。以為:“以”後省代詞“此”“之”等,意思是用這句話作為……)

    母:

    ①母親。《詩經·小雅·蓼莪》:“無母何恃?”②老年婦女。《史記·淮陰侯列傳》:“吾必有以重報母。”③雌性的(動植物)。《孟子·盡心上》:“五母雞”。④根本,本源。《老子》第一章:“有名,萬物之母。”

    鄉:

    (一)①行政區劃名。1.古代鄉的建制,大小不一。周代一萬二千五百傢為鄉,漢代十亭為鄉。《周禮·地官·大司徒》:“五州為鄉。”(州:二千五百傢為州。)《漢書·百官公卿表上》:“大率十裡一亭,亭有長。十亭一鄉。”(大率:大概。)2.唐、宋以來為縣以下的行政區劃。《宋史·袁燮傳》:“合保為都,合都為鄉,合鄉為縣。”(保:十傢為保,五十傢為大保。)②城鎮以外的地方,指農村。翁卷《鄉村四月》:“鄉村四月閑人少。”③傢鄉,指自己的傢庭世代居住的地方。賀知章《回鄉偶書》:“鄉音無改鬢毛衰。”④地方;地區。曹鄴《奉命齊州推事畢寄本府尚書》:“孤飛入齊鄉。”(齊:州名。)⑤境界。許渾《與裴三十秀才自越西歸望亭阻凍登虎丘山寺精舍》:“酒鄉逢客病,詩境遇僧閑。” ⑥通“享(xiǎng)”、“饗(饗)”。享受。《漢書·文帝紀》:“夫以朕之不德,而專鄉獨美其福,百姓不與(yù)焉。”(夫:句首助詞。專: 獨。與: 參與。) ⑦通“響(xiǎng)”。回聲。《漢書 · 天文志》:“猶景之象形,鄉之應聲。” (二)xiàng ①窗戶。《儀禮·土虞禮》:“啟牖鄉如初。”(牖yǒu:窗戶。)②同“向”。朝著;面向。《荀子·大略》:“父南鄉而立。”《史記·魏公子列傳》:“侯生果北鄉自剄。”(自剄:自殺。)又方位;方向。《荀子·賦篇》:“天地易位,四時易鄉。”《韓非子·內儲說上》:“夫矢來有純鄉。”③同“向”。趨向;向往。《墨子·耕樁》:“夫倍義而鄉祿者,我常聞之矣。”(倍:通“背”。違背。)《荀子·大略》:“天下鄉善矣。”④接近;將近。《漢書·外戚傳下·孝成趙皇後》:“鄉晨,傅絝襪。”(傅:通“附”,著,穿。絝:套褲。)⑤同“向”。從前。《孟子·告子上》:“鄉為身死而不受,今為宮室之美為之。”《荀子·儒效》:“鄉有天下,今無天下。”⑥剛才。《論語·顏淵》:“鄉也吾見於夫子而問知。”(知:智。)《史記·高祖本紀》:“鄉者夫人嬰兒皆似君。”⑦同“向”。表示事後的假設,可譯為“假如”、“如果”。《史記·平津侯主父列傳》:“鄉使秦緩其開罰,薄賦斂……則世世必安矣。”《漢書·五行志下》:“鄉亡桓公,星遂至地,中國其良絕矣。”


  • 难医林薮烟霞癖,又出芝兰父母乡。

    “难医林薮烟霞癖,又出芝兰父母乡。”诗句出处:《别卢使君归东阳二首》;是唐朝诗人贯休的作品。

    雨气濛濛草满庭,式微吟剧更谁听。诗逢匠化唯贪住,
    日觉恩深不易铭。心苦只应消鬓黑,梦游频入倚天青。
    从兹还似归回首,唯祝台星与福星。
    家在严陵钓渚旁,细涟嘉树拂窗凉。难医林薮烟霞癖,
    又出芝兰父母乡。孤帆好风千里暖,深花黄鸟一声长。
    终期金鼎调羹日,再近尼丘日月光。

    【注释】:

    难:

    (一)nán 困难;艰难。与“易”相对。《老子》第二章:“故有无相生,难易相成。”李白《蜀道难》:“蜀道之难,难于上青天。” (二)nàn ①灾难;祸患。《孙子·谋攻》:“三军既惑且疑,则诸侯之难至矣。”《韩非子·五蠹》:“坚甲厉兵以备难。”(厉兵:磨快兵器。)特指兵难,反抗或叛乱。贾谊《过秦论》:“一夫作难而七庙隳。”(七庙:天子的宗庙。隳 :毁坏。)苏轼《晁错论》:“惟仁人君子豪杰之士,能出身为天下犯大难,以求成大功。”②怨仇。《战国策·秦策一》:“以与周武为难。”(周武:周武王。)《史记·张仪列传》:“楚尝与秦构难,战于汉中。”③责备;责难。《孟子·离娄下》:“于禽兽又何难焉?”又诘问;反驳。《论衡·问孔》:“造难孔子,何伤于义?”王安石《答司马谏议书》:“辟邪说,难壬人。”(壬人:佞人,巧言谄媚的小人。)又辩驳的观点,论点。《汉书·高帝纪》:“(汉王)以问张良,良发八难。” (三)nuó ①茂盛的样子。《诗经·小雅·隰桑》:“隰桑有阿,其叶有难。”(阿:通“婀”,柔美的样子。)②驱逐疫鬼。后来写作“傩”。《周礼·夏官·方相氏》:“帅百隶而时难,以索室驱疫。”

    薮:

    ①水浅草茂的湖泽。《荀子· 王制》:“山林薮泽。”②人或物聚集之地。蔡邕《胡广黄琼颂》:“惟道之渊,惟德之薮。”③通“搜”。搜求。《晋书·李重传》:“耽道穷薮,老而弥新。”

    烟:

    (一)①物质燃烧时产生的气状物。《国语 · 鲁语上》:“既其葬也,焚,烟彻于上。”王维《辋川闲居赠裴秀才迪》:“墟里上孤烟。”②泛指云气、雾霭等烟状之物。陈子昂《春日登金华观》:“山川乱云日,楼榭入烟霄。”杜牧《泊秦淮》:“烟笼寒水月笼沙。”③烟熏所积的灰。可制墨。简文帝《与湘东王书》:“烟墨不言,受其驱染。”晁贯之《墨经·松》:“墨取庐山松烟。”代指墨。庾肩吾《谢赉铜砚笔格启》:“烟磨青石。” (二)yīn [烟煴]1.古人指天地未分时的混沌之气。班固《东都赋》:“降烟煴,调元气。”2. 为阴阳二气和合的样子。张衡《思玄赋》:“天地烟煴,百卉含葩。”3.云烟弥漫的样子。江淹《别赋》:“袭青气之烟煴。”

    霞:

    ①彩霞。王勃《滕王阁序》:“落霞与孤鹜齐飞。”②色彩艳丽。孟郊《送谏议十六叔至孝义渡》:“霞衣相飘飘。”③通“遐”。遥远。《楚辞·远游》:“载营魄而登霞兮,掩浮云而上征。”(营魄:魂魄。)

    癖:

    ①两胁间的积块。《抱朴子·极言》:“凡食过则佶积聚,饮过则成痰癖。”②嗜好。《宋史·米芾传》:“好洁成癖。”《聊斋志异·婴宁》:“而爱花成癖,物色遍戚党。”

    又:

    ①副词。1.表示重复或继续。《左传·昭公二十五年》:“问,又如初。”2. 表示几种情况同时存在。《国语·晋语一》:“既无老谋,而又无壮事,何以事君?”(壮事:指服力役。)3.表示意思上更进一层。《孟子·公孙丑上》:“非徒无益,而又害之。”4.表示轻微转折。《聊斋志异·聂小倩》:“宁窃怜之,欲留宿别榻,又惧母嗔。”(窃:私下。)5. 用于否定句或反问句中加强语气。《左传·成公三年》:“臣实不才,又谁敢怨?”6. 表示整数之外再加零数。辛弃疾《美芹十论》:“盖历二十又三年。”。②通“有”。《汉书·韩信传》:“淮阴少年又侮信曰。”③通“宥”。宽恕。《礼记·王制》:“王三又,然后制刑。”④通“祐”。福。《卜辞通纂》第三六九片:“伐邛方,帝受我又。”(邛方:地名。受:授。)

    出:

    ①出去;从里面到外面。屈原《九歌·国殇》:“出不入兮往不返。”②到;到达。《汉书·霍光传》:“筑神道,北临昭灵,南出承恩。”(神道:墓道。昭灵、承恩:皆馆名。)③超过;超越。《论语· 乡党》:“祭肉不出三日。”白居易《与元九书》:“自思所陈亦无出足下之见。”④发出。《商君书·更法》:“于是遂出垦草令。”⑤指天然生长或人工生产。《荀子·富国》:“田肥以易则出实百倍。”⑥产生;发生。《荀子·劝学》:“肉腐出虫。”(腐:腐烂。)⑦出现;露出。葛洪《抱朴子·外篇· 省烦》:“枝分叶散,重出互见。”(重:重复。)苏轼《后赤壁赋》:“山高月小,水落石出。”⑧拿出;支出。《宋史·食货志上五》:“又农民出钱,难于出力。”(比出力困难。)曹操《收租调令》:“户出绢二匹。”⑨指引文、典故等来源于某书。《后汉书·孔融传》:“(曹操)后问出何经典。”⑩旧指离弃妻子。《孟子· 离娄下》:“出妻屏子,终身不养焉。”(11)指花瓣。《宋书·符瑞志下》:“草木花多五出,花雪独六出。”(花雪:雪花。)[出尘]1.超出尘俗。孔稚珪《北山移文》:“耿介拔俗之标,潇洒出尘之想。”2.佛教用语。脱离烦恼的尘俗。《四十二章经》二三:“故曰凡夫透得此门,出尘罗汉。”[出閤]1.皇子出就封国。《南齐书·江谧传》:“诸皇子出閤用文武主帅,皆以委谧。”2.指阁臣出任外职。《梁书·江蒨传》:“初,王泰出閤。”3.公主出稼。元稹《七女封公主制》:“虽秾华可尚,出閤未期,而汤沐先施,分封有据。”后用为女子出嫁的通称。[出首]1.自首。《晋书·华轶传》:“寻而轶败,(高)悝藏匿轶二子及妻,崎岖经年,既而遇赦,悝携之出首。”2.检举;告发。王实甫《西厢记》三本二折:“我将这简贴儿去夫人行出首去来。”

    芝:

    ①灵芝草。属菌类植物,生于枯木根部,色彩各异,入药,有滋补作用。王充《论衡·验符》:“芝生于土。”②通“芷”。香草。《荀子·王制》:“其民之亲我也,欢若父母;好我,芳若芝兰。”

    兰:

    ①兰草,泽兰。菊科。多年生草本。有香气,秋末开花。《楚辞·离骚》:“扈江离与辟芷兮,纫秋兰以为佩。”②兰花。兰科,多年生常绿草本。归有光《项脊轩志》:“又杂植兰桂竹木于庭。”③木兰。一种香木。《楚辞·九歌·湘夫人》:“桂栋兮兰橑,辛夷楣兮药房。”④通“欄(栏)”。栅栏。《汉书·王莽传》:“又置奴婢之市,与牛马同兰。”⑤通“拦”。阻隔。《战国策·魏策三》:“晋国之去梁也,千里有余,有河山以兰之。”⑥通“阑”。指放兵器的架子。《管子·小匡》:“轻罪入兰、盾、鞈革。”(入:交纳。鞈革:护胸的双层革甲。)

    父:

    (一)①父亲。《论语·学而》:“父在观其志,父没观其行。”(没:通“殁”,死。)②对家族或亲戚中男性长辈的称呼。《尔雅·释亲》:“父三考为王父,父之妣为王母;王父之考为曾祖王父,王父之母为曾祖王母。”③为古代天子对同姓诸侯、诸侯对同姓大夫的尊称。《诗经 · 小雅 · 伐木》:“既有肥羜(zhù),以速诸父。”(羜:幼羊。速:召请。)④泛指动物雄性。左思《吴都赋》:“其上则猿父哀吟。” (二)fǔ ①对老年人的尊称。《史记·伍子胥列传》:“此剑值百金,以与父。”②同“甫”。对成年男子的美称,多附在名字后面。王安石《游褒禅山记》:“四人者:庐陵萧君圭君玉,长乐王回深父,余弟安国平父、安上纯父。”(庐陵:今江西吉安县。萧君圭君玉:萧君圭字君玉。长乐:地名,在今福建。王回深父:王回字深父。下文“平父”“纯父”同。)③为从事某一类行业男子的通称。柳宗元《钴鉧潭西小丘记》:“农夫渔父过而陋之。”④开始。《老子》第四十二章:“强梁者不得其死,吾将以为教父。”(强梁:强横,强悍。其死:指正常死亡。以为:“以”后省代词“此”“之”等,意思是用这句话作为……)

    母:

    ①母亲。《诗经·小雅·蓼莪》:“无母何恃?”②老年妇女。《史记·淮阴侯列传》:“吾必有以重报母。”③雌性的(动植物)。《孟子·尽心上》:“五母鸡”。④根本,本源。《老子》第一章:“有名,万物之母。”

    乡:

    (一)①行政区划名。1.古代乡的建制,大小不一。周代一万二千五百家为乡,汉代十亭为乡。《周礼·地官·大司徒》:“五州为乡。”(州:二千五百家为州。)《汉书·百官公卿表上》:“大率十里一亭,亭有长。十亭一乡。”(大率:大概。)2.唐、宋以来为县以下的行政区划。《宋史·袁燮传》:“合保为都,合都为乡,合乡为县。”(保:十家为保,五十家为大保。)②城镇以外的地方,指农村。翁卷《乡村四月》:“乡村四月闲人少。”③家乡,指自己的家庭世代居住的地方。贺知章《回乡偶书》:“乡音无改鬓毛衰。”④地方;地区。曹邺《奉命齐州推事毕寄本府尚书》:“孤飞入齐乡。”(齐:州名。)⑤境界。许浑《与裴三十秀才自越西归望亭阻冻登虎丘山寺精舍》:“酒乡逢客病,诗境遇僧闲。” ⑥通“享(xiǎng)”、“飨(饗)”。享受。《汉书·文帝纪》:“夫以朕之不德,而专乡独美其福,百姓不与(yù)焉。”(夫:句首助词。专: 独。与: 参与。) ⑦通“响(xiǎng)”。回声。《汉书 · 天文志》:“犹景之象形,乡之应声。” (二)xiàng ①窗户。《仪礼·土虞礼》:“启牖乡如初。”(牖yǒu:窗户。)②同“向”。朝着;面向。《荀子·大略》:“父南乡而立。”《史记·魏公子列传》:“侯生果北乡自刭。”(自刭:自杀。)又方位;方向。《荀子·赋篇》:“天地易位,四时易乡。”《韩非子·内储说上》:“夫矢来有纯乡。”③同“向”。趋向;向往。《墨子·耕桩》:“夫倍义而乡禄者,我常闻之矣。”(倍:通“背”。违背。)《荀子·大略》:“天下乡善矣。”④接近;将近。《汉书·外戚传下·孝成赵皇后》:“乡晨,傅绔袜。”(傅:通“附”,着,穿。绔:套裤。)⑤同“向”。从前。《孟子·告子上》:“乡为身死而不受,今为宫室之美为之。”《荀子·儒效》:“乡有天下,今无天下。”⑥刚才。《论语·颜渊》:“乡也吾见于夫子而问知。”(知:智。)《史记·高祖本纪》:“乡者夫人婴儿皆似君。”⑦同“向”。表示事后的假设,可译为“假如”、“如果”。《史记·平津侯主父列传》:“乡使秦缓其开罚,薄赋敛……则世世必安矣。”《汉书·五行志下》:“乡亡桓公,星遂至地,中国其良绝矣。”


  • nan yi lin sou yan xia pi ,you chu zhi lan fu mu xiang 。

    “nan yi lin sou yan xia pi ,you chu zhi lan fu mu xiang 。”shi gou chu chu :《bie lu shi jun gui dong yang er shou 》;shi tang chao shi ren guan xiu de zuo pin 。

    yu qi 濛濛cao man ting ,shi wei yin ju geng shei ting 。shi feng jiang hua wei tan zhu ,
    ri jiao en shen bu yi ming 。xin ku zhi ying xiao bin hei ,meng you pin ru yi tian qing 。
    cong ci hai shi gui hui shou ,wei zhu tai xing yu fu xing 。
    jia zai yan ling diao zhu pang ,xi lian jia shu bi chuang liang 。nan yi lin sou yan xia pi ,
    you chu zhi lan fu mu xiang 。gu fan hao feng qian li nuan ,shen hua huang diao yi sheng chang 。
    zhong ji jin ding diao geng ri ,zai jin ni qiu ri yue guang 。

    【zhu shi 】:

    nan :

    (yi )nán kun nan ;jian nan 。yu “yi ”xiang dui 。《lao zi 》di er zhang :“gu you mo xiang sheng ,nan yi xiang cheng 。”li bai 《shu dao nan 》:“shu dao zhi nan ,nan yu shang qing tian 。” (er )nàn ①zai nan ;huo huan 。《sun zi ·mou gong 》:“san jun ji huo ju yi ,ze zhu hou zhi nan zhi yi 。”《han fei zi ·wu du 》:“jian jia li bing yi bei nan 。”(li bing :mo kuai bing qi 。)te zhi bing nan ,fan kang huo pan luan 。gu yi 《guo qin lun 》:“yi fu zuo nan er qi miao hui 。”(qi miao :tian zi de zong miao 。hui :hui huai 。)su shi 《chao cuo lun 》:“wei ren ren jun zi hao jie zhi shi ,neng chu shen wei tian xia fan da nan ,yi qiu cheng da gong 。”②yuan chou 。《zhan guo ce ·qin ce yi 》:“yi yu zhou wu wei nan 。”(zhou wu :zhou wu wang 。)《shi ji ·zhang yi lie chuan 》:“chu chang yu qin gou nan ,zhan yu han zhong 。”③ze bei ;ze nan 。《meng zi ·li lou xia 》:“yu qin shou you he nan yan ?”you jie wen ;fan bo 。《lun heng ·wen kong 》:“zao nan kong zi ,he shang yu yi ?”wang an dan 《da si ma jian yi shu 》:“bi xie shui ,nan ren ren 。”(ren ren :ning ren ,qiao yan chan mei de xiao ren 。)you bian bo de guan dian ,lun dian 。《han shu ·gao di ji 》:“(han wang )yi wen zhang liang ,liang fa ba nan 。” (san )nuó ①mao cheng de yang zi 。《shi jing ·xiao ya ·xi sang 》:“xi sang you a ,ji xie you nan 。”(a :tong “e ”,rou mei de yang zi 。)②qu zhu yi gui 。hou lai xie zuo “nuo ”。《zhou li ·xia guan ·fang xiang shi 》:“shuai bai li er shi nan ,yi suo shi qu yi 。”

    sou :

    ①shui jian cao mao de hu ze 。《xun zi · wang zhi 》:“shan lin sou ze 。”②ren huo wu ju ji zhi de 。cai yong 《hu an huang qiong song 》:“wei dao zhi yuan ,wei de zhi sou 。”③tong “sou ”。sou qiu 。《jin shu ·li chong chuan 》:“dan dao qiong sou ,lao er mi xin 。”

    yan :

    (yi )①wu zhi ran shao shi chan sheng de qi zhuang wu 。《guo yu · lu yu shang 》:“ji ji zang ye ,fen ,yan che yu shang 。”wang wei 《wang chuan xian ju zeng pei xiu cai di 》:“xu li shang gu yan 。”②fan zhi yun qi 、wu ai deng yan zhuang zhi wu 。chen zi ang 《chun ri deng jin hua guan 》:“shan chuan luan yun ri ,lou xie ru yan xiao 。”du mu 《bo qin huai 》:“yan long han shui yue long sha 。”③yan xun suo ji de hui 。ke zhi mo 。jian wen di 《yu xiang dong wang shu 》:“yan mo bu yan ,shou ji qu ran 。”chao guan zhi 《mo jing ·song 》:“mo qu lu shan song yan 。”dai zhi mo 。yu jian wu 《xie lai tong yan bi ge qi 》:“yan mo qing dan 。” (er )yīn [yan yun ]1.gu ren zhi tian de wei fen shi de hun dun zhi qi 。ban gu 《dong dou fu 》:“jiang yan yun ,diao yuan qi 。”2. wei yin yang er qi he ge de yang zi 。zhang heng 《sai xuan fu 》:“tian de yan yun ,bai hui han pa 。”3.yun yan mi man de yang zi 。jiang yan 《bie fu 》:“xi qing qi zhi yan yun 。”

    xia :

    ①cai xia 。wang bo 《teng wang ge xu 》:“la xia yu gu wu ji fei 。”②se cai yan li 。meng jiao 《song jian yi shi liu shu zhi xiao yi du 》:“xia yi xiang piao piao 。”③tong “xia ”。yao yuan 。《chu ci ·yuan you 》:“zai ying bo er deng xia xi ,yan fu yun er shang zheng 。”(ying bo :hun bo 。)

    pi :

    ①liang xie jian de ji kuai 。《bao piao zi ·ji yan 》:“fan shi guo ze ji ji ju ,yin guo ze cheng tan pi 。”②shi hao 。《song shi ·mi fei chuan 》:“hao jie cheng pi 。”《liao zhai zhi yi ·ying ning 》:“er ai hua cheng pi ,wu se bian qi dang 。”

    you :

    ①fu ci 。1.biao shi chong fu huo ji xu 。《zuo chuan ·zhao gong er shi wu nian 》:“wen ,you ru chu 。”2. biao shi ji chong qing kuang tong shi cun zai 。《guo yu ·jin yu yi 》:“ji mo lao mou ,er you mo zhuang shi ,he yi shi jun ?”(zhuang shi :zhi fu li yi 。)3.biao shi yi sai shang geng jin yi ceng 。《meng zi ·gong sun chou shang 》:“fei tu mo yi ,er you hai zhi 。”4.biao shi qing wei zhuai she 。《liao zhai zhi yi ·nie xiao qian 》:“ning qie lian zhi ,yu liu su bie ta ,you ju mu chen 。”(qie :si xia 。)5. yong yu fou ding gou huo fan wen gou zhong jia jiang yu qi 。《zuo chuan ·cheng gong san nian 》:“chen shi bu cai ,you shei gan yuan ?”6. biao shi zheng shu zhi wai zai jia ling shu 。xin qi ji 《mei qin shi lun 》:“gai li er shi you san nian 。”。②tong “you ”。《han shu ·han xin chuan 》:“huai yin shao nian you wu xin yue 。”③tong “you ”。kuan shu 。《li ji ·wang zhi 》:“wang san you ,ran hou zhi xing 。”④tong “祐”。fu 。《bo ci tong zuan 》di san liu jiu pian :“fa qiong fang ,di shou wo you 。”(qiong fang :de ming 。shou :shou 。)

    chu :

    ①chu qu ;cong li mian dao wai mian 。qu yuan 《jiu ge ·guo shang 》:“chu bu ru xi wang bu fan 。”②dao ;dao da 。《han shu ·huo guang chuan 》:“zhu shen dao ,bei lin zhao ling ,na chu cheng en 。”(shen dao :mu dao 。zhao ling 、cheng en :jie guan ming 。)③chao guo ;chao yue 。《lun yu · xiang dang 》:“ji rou bu chu san ri 。”bai ju yi 《yu yuan jiu shu 》:“zi sai suo chen yi mo chu zu xia zhi jian 。”④fa chu 。《shang jun shu ·geng fa 》:“yu shi sui chu ken cao ling 。”⑤zhi tian ran sheng chang huo ren gong sheng chan 。《xun zi ·fu guo 》:“tian fei yi yi ze chu shi bai bei 。”⑥chan sheng ;fa sheng 。《xun zi ·quan xue 》:“rou fu chu chong 。”(fu :fu lan 。)⑦chu xian ;lou chu 。ge hong 《bao piao zi ·wai pian · sheng fan 》:“zhi fen xie san ,chong chu hu jian 。”(chong :chong fu 。)su shi 《hou chi bi fu 》:“shan gao yue xiao ,shui la dan chu 。”⑧na chu ;zhi chu 。《song shi ·shi huo zhi shang wu 》:“you nong min chu qian ,nan yu chu li 。”(bi chu li kun nan 。)cao cao 《shou zu diao ling 》:“hu chu juan er pi 。”⑨zhi yin wen 、dian gu deng lai yuan yu mou shu 。《hou han shu ·kong rong chuan 》:“(cao cao )hou wen chu he jing dian 。”⑩jiu zhi li qi qi zi 。《meng zi · li lou xia 》:“chu qi bing zi ,zhong shen bu yang yan 。”(11)zhi hua ban 。《song shu ·fu rui zhi xia 》:“cao mu hua duo wu chu ,hua xue du liu chu 。”(hua xue :xue hua 。)[chu chen ]1.chao chu chen su 。kong zhi gui 《bei shan yi wen 》:“geng jie ba su zhi biao ,xiao sa chu chen zhi xiang 。”2.fo jiao yong yu 。tuo li fan nao de chen su 。《si shi er zhang jing 》er san :“gu yue fan fu tou de ci men ,chu chen luo han 。”[chu 閤]1.huang zi chu jiu feng guo 。《na ji shu ·jiang mi chuan 》:“zhu huang zi chu 閤yong wen wu zhu shuai ,jie yi wei mi 。”2.zhi ge chen chu ren wai zhi 。《liang shu ·jiang qian chuan 》:“chu ,wang tai chu 閤。”3.gong zhu chu jia 。yuan zhen 《qi nv feng gong zhu zhi 》:“sui nong hua ke shang ,chu 閤wei ji ,er shang mu xian shi ,fen feng you ju 。”hou yong wei nv zi chu jia de tong chen 。[chu shou ]1.zi shou 。《jin shu ·hua yi chuan 》:“xun er yi bai ,(gao )kui cang ni yi er zi ji qi ,qi qu jing nian ,ji er yu she ,kui xie zhi chu shou 。”2.jian ju ;gao fa 。wang shi fu 《xi xiang ji 》san ben er she :“wo jiang zhe jian tie er qu fu ren hang chu shou qu lai 。”

    zhi :

    ①ling zhi cao 。shu jun lei zhi wu ,sheng yu ku mu gen bu ,se cai ge yi ,ru yao ,you zi bu zuo yong 。wang chong 《lun heng ·yan fu 》:“zhi sheng yu tu 。”②tong “zhi ”。xiang cao 。《xun zi ·wang zhi 》:“ji min zhi qin wo ye ,huan re fu mu ;hao wo ,fang re zhi lan 。”

    lan :

    ①lan cao ,ze lan 。ju ke 。duo nian sheng cao ben 。you xiang qi ,qiu mo kai hua 。《chu ci ·li sao 》:“hu jiang li yu bi zhi xi ,ren qiu lan yi wei pei 。”②lan hua 。lan ke ,duo nian sheng chang lu cao ben 。gui you guang 《xiang ji xuan zhi 》:“you za zhi lan gui zhu mu yu ting 。”③mu lan 。yi chong xiang mu 。《chu ci ·jiu ge ·xiang fu ren 》:“gui dong xi lan lao ,xin yi mei xi yao fang 。”④tong “欄(lan )”。shan lan 。《han shu ·wang mang chuan 》:“you zhi nu bi zhi shi ,yu niu ma tong lan 。”⑤tong “lan ”。zu ge 。《zhan guo ce ·wei ce san 》:“jin guo zhi qu liang ye ,qian li you yu ,you he shan yi lan zhi 。”⑥tong “lan ”。zhi fang bing qi de jia zi 。《guan zi ·xiao kuang 》:“qing zui ru lan 、dun 、ge ge 。”(ru :jiao na 。ge ge :hu xiong de shuang ceng ge jia 。)

    fu :

    (yi )①fu qin 。《lun yu ·xue er 》:“fu zai guan ji zhi ,fu mei guan ji hang 。”(mei :tong “mo ”,si 。)②dui jia zu huo qin qi zhong nan xing chang bei de chen hu 。《er ya ·shi qin 》:“fu san kao wei wang fu ,fu zhi bi wei wang mu ;wang fu zhi kao wei ceng zu wang fu ,wang fu zhi mu wei ceng zu wang mu 。”③wei gu dai tian zi dui tong xing zhu hou 、zhu hou dui tong xing da fu de zun chen 。《shi jing · xiao ya · fa mu 》:“ji you fei zhu (zhù),yi su zhu fu 。”(zhu :you yang 。su :shao qing 。)④fan zhi dong wu xiong xing 。zuo sai 《wu dou fu 》:“ji shang ze yuan fu ai yin 。” (er )fǔ ①dui lao nian ren de zun chen 。《shi ji ·wu zi xu lie chuan 》:“ci jian zhi bai jin ,yi yu fu 。”②tong “fu ”。dui cheng nian nan zi de mei chen ,duo fu zai ming zi hou mian 。wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“si ren zhe :lu ling xiao jun gui jun yu ,chang le wang hui shen fu ,yu di an guo ping fu 、an shang chun fu 。”(lu ling :jin jiang xi ji an xian 。xiao jun gui jun yu :xiao jun gui zi jun yu 。chang le :de ming ,zai jin fu jian 。wang hui shen fu :wang hui zi shen fu 。xia wen “ping fu ”“chun fu ”tong 。)③wei cong shi mou yi lei hang ye nan zi de tong chen 。liu zong yuan 《gu mu tan xi xiao qiu ji 》:“nong fu yu fu guo er lou zhi 。”④kai shi 。《lao zi 》di si shi er zhang :“jiang liang zhe bu de ji si ,wu jiang yi wei jiao fu 。”(jiang liang :jiang heng ,jiang han 。ji si :zhi zheng chang si wang 。yi wei :“yi ”hou sheng dai ci “ci ”“zhi ”deng ,yi sai shi yong zhe gou hua zuo wei ……)

    mu :

    ①mu qin 。《shi jing ·xiao ya ·liao e 》:“mo mu he shi ?”②lao nian fu nv 。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“wu bi you yi chong bao mu 。”③ci xing de (dong zhi wu )。《meng zi ·jin xin shang 》:“wu mu ji ”。④gen ben ,ben yuan 。《lao zi 》di yi zhang :“you ming ,mo wu zhi mu 。”

    xiang :

    (yi )①hang zheng ou hua ming 。1.gu dai xiang de jian zhi ,da xiao bu yi 。zhou dai yi mo er qian wu bai jia wei xiang ,han dai shi ting wei xiang 。《zhou li ·de guan ·da si tu 》:“wu zhou wei xiang 。”(zhou :er qian wu bai jia wei zhou 。)《han shu ·bai guan gong qing biao shang 》:“da lv shi li yi ting ,ting you chang 。shi ting yi xiang 。”(da lv :da gai 。)2.tang 、song yi lai wei xian yi xia de hang zheng ou hua 。《song shi ·yuan xie chuan 》:“ge bao wei dou ,ge dou wei xiang ,ge xiang wei xian 。”(bao :shi jia wei bao ,wu shi jia wei da bao 。)②cheng zhen yi wai de de fang ,zhi nong cun 。weng juan 《xiang cun si yue 》:“xiang cun si yue xian ren shao 。”③jia xiang ,zhi zi ji de jia ting shi dai ju zhu de de fang 。he zhi zhang 《hui xiang ou shu 》:“xiang yin mo gai bin mao cui 。”④de fang ;de ou 。cao ye 《feng ming ji zhou tui shi bi ji ben fu shang shu 》:“gu fei ru ji xiang 。”(ji :zhou ming 。)⑤jing jie 。hu hun 《yu pei san shi xiu cai zi yue xi gui wang ting zu dong deng hu qiu shan si jing she 》:“jiu xiang feng ke bing ,shi jing yu seng xian 。” ⑥tong “xiang (xiǎng)”、“xiang (饗)”。xiang shou 。《han shu ·wen di ji 》:“fu yi zhen zhi bu de ,er zhuan xiang du mei ji fu ,bai xing bu yu (yù)yan 。”(fu :gou shou zhu ci 。zhuan : du 。yu : can yu 。) ⑦tong “xiang (xiǎng)”。hui sheng 。《han shu · tian wen zhi 》:“you jing zhi xiang xing ,xiang zhi ying sheng 。” (er )xiàng ①chuang hu 。《yi li ·tu yu li 》:“qi you xiang ru chu 。”(you yǒu:chuang hu 。)②tong “xiang ”。chao zhao ;mian xiang 。《xun zi ·da lve 》:“fu na xiang er li 。”《shi ji ·wei gong zi lie chuan 》:“hou sheng guo bei xiang zi jing 。”(zi jing :zi sha 。)you fang wei ;fang xiang 。《xun zi ·fu pian 》:“tian de yi wei ,si shi yi xiang 。”《han fei zi ·nei chu shui shang 》:“fu shi lai you chun xiang 。”③tong “xiang ”。qu xiang ;xiang wang 。《mo zi ·geng zhuang 》:“fu bei yi er xiang lu zhe ,wo chang wen zhi yi 。”(bei :tong “bei ”。wei bei 。)《xun zi ·da lve 》:“tian xia xiang shan yi 。”④jie jin ;jiang jin 。《han shu ·wai qi chuan xia ·xiao cheng zhao huang hou 》:“xiang chen ,fu ku wa 。”(fu :tong “fu ”,zhao ,chuan 。ku :tao ku 。)⑤tong “xiang ”。cong qian 。《meng zi ·gao zi shang 》:“xiang wei shen si er bu shou ,jin wei gong shi zhi mei wei zhi 。”《xun zi ·ru xiao 》:“xiang you tian xia ,jin mo tian xia 。”⑥gang cai 。《lun yu ·yan yuan 》:“xiang ye wu jian yu fu zi er wen zhi 。”(zhi :zhi 。)《shi ji ·gao zu ben ji 》:“xiang zhe fu ren ying er jie shi jun 。”⑦tong “xiang ”。biao shi shi hou de jia she ,ke yi wei “jia ru ”、“ru guo ”。《shi ji ·ping jin hou zhu fu lie chuan 》:“xiang shi qin huan ji kai fa ,bao fu lian ……ze shi shi bi an yi 。”《han shu ·wu hang zhi xia 》:“xiang wang huan gong ,xing sui zhi de ,zhong guo ji liang jue yi 。”