- 繁体
- 简体
- 拼音
-
鐫功勒成告萬世,鑿石作鼓隳嵯峨。
“鐫功勒成告萬世,鑿石作鼓隳嵯峨。”詩句出處:《石鼓歌》;是唐朝詩人韓愈的作品。
少陵無人謫仙死,才薄將奈石鼓何。
周綱凌遲四海沸,宣王憤起揮天戈。
大開明堂受朝賀,諸侯劍珮鳴相磨。
蒐於岐陽騁雄俊,萬裡禽獸皆遮羅。
鐫功勒成告萬世,鑿石作鼓隳嵯峨。
從臣才藝咸第一,揀選撰刻留山阿。
雨淋日灸野火燎,鬼物守護煩撝呵。
公從何處得紙本,毫發盡備無差訛。
辭嚴義密讀難曉,字體不類隸與蝌。
年深豈免有缺畫,快劍斫斷生蛟鼉。
鸞翔鳳翥眾仙下,珊瑚碧樹交枝柯。
金繩鐵索鎖紐壯,古鼎躍水龍騰梭。
陋儒編詩不收入,二雅褊迫無委蛇。
孔子西行不到秦,掎摭星宿遺羲娥。
嗟餘好古生苦晚,對此涕淚雙滂沱。
憶昔初蒙博士征,其年始改稱元和。
故人從軍在右輔,為我度量掘臼科。
濯冠沐浴告祭酒,如此至寶存豈多。
氈包席裹可立致,十鼓隻載數駱駝。
薦諸太廟比郜鼎,光價豈止百倍過。
聖恩若許留太學,諸生講解得切磋。
觀經鴻都尚填咽,坐見舉國來奔波。
剜苔剔蘚露節角,安置妥帖平不頗。
大廈深簷與蓋覆,經歷久遠期無佗。
中朝大官老於事,詎肯感激徒婩婀。
牧童敲火牛礪角,誰復著手為摩挲。
日銷月鑠就埋沒,六年西顧空吟哦。
羲之俗書趁姿媚,數紙尚可博白鵝。
繼周八代爭戰罷,無人收拾理則那。
方今太平日無事,柄任儒術崇丘軻。
安能以此尚論列,願借辯口如懸河。
石鼓之歌止於此,嗚呼吾意其蹉跎。
【註釋】:
鐫:
①刻;鑿。《淮南子·本經》:“鐫山石。”《漢書·溝洫志》:“患底柱隘,可鐫廣之。”(底柱:砥柱,山名。)②規勸;曉喻。陸九淵《與王德修》:“亦蒙鐫諭詳復,深感厚誠。”③官吏降級。《宋史·食貨志上四》:“擾民及不實者鐫罰。”功:
①功勞;業績。《戰國策·趙策四》:“不及今令有功於國。”②成就;功效。《莊子· 天運》:“勞而無功。”《晉書·謝安傳》:“妙算有遺,良圖不果,降齡何促,功敗垂成。”(降齡:上天給予的壽齡。垂成:將成。)嵇康《養生論》:“田種一也,至於樹養不同,則功收相懸。”③工作。《呂氏春秋·仲春》:“無作大事,以妨農功。”④功能。《荀子·天論》:“以全其天功。”⑤工程。葛洪《抱樸子·外篇·崇教》:“民力竭於功役,儲蓄靡於不急,起土山以準嵩霍,決渠水以象九河。”(靡:浪費。嵩霍:二山名,被稱為中嶽與南嶽。)⑥精善;堅固;精良。《管子·七法》:“有蓄積,則久而不匱;器械功,則伐而不費。”⑦通“攻”。治理。《水經註·巨洋水》:“中有古壇,參差相對,後人微加功飾,以為嬉遊之處。”⑧喪服通稱。《禮記·服問》:“絰服之絰,服其功衰。”勒:
(一)①帶嚼口的馬籠頭。《儀禮·既夕禮》:“纓轡貝勒。”(貝勒:貝殼飾勒。)杜甫《哀江頭》:“白馬嚼嚙黃金勒。”②拉緊韁繩不使前進。虞世南《出塞》:“勒騎下平原。”③約束。《後漢書·馬廖傳》:“廖性寬緩,不能教勒子孫。”④強制;強迫。《隋書· 食貨志》:“於是僑居者各勒還本屬,是後租調(diào)之入有加焉。”(租調:賦稅。)⑤率領;統領。柳宗元《封建論》:“勒兵而夷之耳。”(夷:平定。)⑥鐫刻;雕刻。司馬相如《封禪文》:“勒功中嶽,以章至尊。”(中嶽:嵩山。章:表彰。)《呂氏春秋·孟名》:“物勒工名,以考其誠。”范仲淹《漁傢傲》:“濁酒一杯傢萬裡,燕然未勒歸無計。” (二)lēi 用繩帶套住再束緊。成:
①完成;實現。李斯《諫逐客書》:“使秦成帝業。”②幫助實現;成全。《論語·顏淵》:“君子成人之美,不成人之惡。”③成為;變為。《禮記·學記》:“玉不琢,不成器。”劉向《說苑·奉使》:“齊之臨淄三百閭,張袂(mèi)成帷,揮汗成雨。”(閭:裡巷。袂:袖子。帷:帷幕。)④成果;成就。李白《化城寺大鐘銘》:“少蘊才略,壯而有成。”(蘊:蓄。)⑤成長;成熟。《荀子·天論》:“(萬物)各得其養以成。”⑥和解;交好。《左傳·成公十一年》:“秦晉為成。”《史記·張儀列傳》:“哀王於是倍從(zòng)約而因儀請成於秦。”(倍:違背。從:指合縱。儀:人名。)⑦已定的;定型的;現成的。《詩經·周頌·昊天有成命》:“昊天有成命,二後受之。”《三國志·蜀書·蔣琬費禕薑維傳論》:“咸承諸葛之成規,因循而不革。”(咸:都。革:改變。)⑧層;重(chóng)。《史記·李斯列傳》:“刑者相半於道,而死人日成積於市。”《呂氏春秋·音初》:“為九成之臺。”⑨古代十裡見方為一成。《漢書·刑法志》:“成方十裡。”告:
①上報;報告。《列子·楊朱》:“不告而娶。”②告訴。《史記·項羽本紀》:“(項伯)私見張良,具告以事。”③舉報;告發。《史記·商君列傳》:“不告奸者腰斬。”④佈告;告諭。《詩經·大雅·抑》:“遠猶辰告。”(遠猶:遠大計謀。辰:按時。)⑤請求。《孟子·梁惠王下》:“此四者,天下之窮民而無告者。”⑥休假。汪懋麟《送力臣都諫假歸揚州》:“勇退人所難,告歸君獨惺。”⑦宣告:宣示;表現。《管子·桓公問》:“舜有告善之旌,而主不蔽也。”⑧告誡;規勸。《論語·顏淵》:“忠告而善道之。”⑨通“鞠”。審訊判罪。《禮記·文王世子》:“其刑罪……亦告於甸人。”萬:
[萬俟(qí)]復姓。世:
①古代稱三十年為一世。《論語 · 子路》:“如有王者,必世而後仁。”(仁:仁政成功。)②世代;父子相繼為一世。《戰國策·趙策四》:“今三世以前,至於趙之為趙。”③繼承。《公羊傳·昭公三十一年》:“大夫之義不得世。”④一代又一代;世代相承的。《漢書·樓護傳》:“父世醫也,護少隨父為醫長安。”⑤傢世;世系。《呂氏春秋·知化》:“殘其國,絕其世。”⑥人的一生;一輩子。王羲之《蘭亭集序》:“夫人之相與,俯仰一世。”(相與:交往。俯仰:生活。)⑦時代;朝代。陶潛《桃花源記》:“問今是何世,乃不知有漢,無論魏晉。”⑧人世;世界。《荀子·議兵》:“此世之所以亂也。”⑨當時的。《鹽鐵論·論儒》:“孟軻守舊術,不知世務。”鑿:
(一)①鑿子。木工挖槽打孔的工具。王充《論衡·效力》:“鑿所以入木者,槌叩之也。”(叩:敲打。)②鑿開;挖通。《戰國策·齊策四》:“請為君復鑿二窟。” (二)zuò ①器物上容納枘(ruì)的孔,即榫卯或卯眼。宋玉《九辯》:“圓鑿而方枘(ruì銳)兮。”(枘:榫頭。)②明確;真實。紀昀《閱微草堂筆記·如是我聞》:“然據其所言,乃鑿然中理。”[鑿鑿]1. 形容鮮明的樣子。《詩經·唐風·揚之水》:“揚之水,白石鑿鑿。2.確實,真實。《聊齋志異·段氏》:“言之鑿鑿,確可信據。”石:
(一)①石頭;石塊。《列子·湯問》:“且焉置土石?”②碑碣;石刻。陸機《文賦》:“被金石以廣德,流管弦而日新。”③石磬,古樂器名,八音之一。《韓非子·說疑》:“不聽鐘石之聲。”④古代用以治病的石針。《韓非子·喻老》:“(病)在肌膚,針石所及也。” (二)dàn (舊讀shí) ①古代重量單位。一百二十斤為一石。《墨子·魯問》:“而任五十石之重。”②容量單位。十鬥為一石。韓愈《雜說》四:“馬之千裡者,一食或盡粟一石。”作:
①起;起立。《論語·先進》:“舍瑟而作。”②興起;產生。《史記·秦始皇本紀》:“古者天下散亂,莫之能一,是以諸侯並作。”(一:統一。)又起身。《管子·弟子職》:“夜寐蚤作。”(寐:睡。蚤:通“早”。)《孟子·公孫醜上》:“由湯至於武丁,賢聖之君六七作。”《韓非子·解老》:“大奸作則小盜隨。”③始。《尚書· 禹貢》:“萊夷作牧。”(萊夷:地名。牧:放牧。)④勞作;工作。《莊子·讓王》:“日出而作,日入而息。”楊惲《報孫會宗書》:“田傢作苦。”⑤創作;寫作。《孟子·梁惠王下》:“孔子懼,作《春秋》。”《呂氏春秋·勿躬》:“容成作歷。”(容成:傳說中黃帝臣,歷法的創造者。)王充《論衡·定賢》:“譬猶工匠之作器也。”⑥名詞,指作品。蕭統《文選序》:“則有‘憑虛’、‘亡是’之作。”⑦事務。鮑照《采桑》:“季春梅始落,女工事蠶作。”(事:從事。)⑧擔當;充任。《論語·子路》:“人而無恒,不可以作巫醫。”(而:假如。)劉義慶《世說新語·方正》:“敦槐作關中都督,甚得民情。”⑨當成;算做。羅公升《溪上》:“門前溪一發,我作五湖看。”(一發:一根頭發。)又成為。李賀《浩歌》:“南風吹山作平地。”⑩通“詛”。詛咒。《詩經·大雅·蕩》:“侯作侯祝。”(侯:語氣詞。)(11)通“詐”。欺騙。《史記·孟子荀卿列傳》:“作先合,然後引之大道。”[作色]臉上變色。指神情嚴肅起來或發怒。《禮記·哀公問》:“孔子愀(qiǎo)然作色。”(愀然:容色改變的樣子。)鼓:
①打擊樂器之一。多為圓桶形或扁圓形,中間空,兩端蒙著皮革。《荀子·禮論》:“鐘鼓管磬琴瑟竽笙,所以養耳也。”也指鼓聲。辛棄疾《永遇樂·京口北固亭懷古》:“可堪回首,佛貍祠下,一片神鴉社鼓。”②擊鼓。《詩經》:“子有鐘鼓,弗鼓弗考。”又擊鼓進軍。《左傳·莊公十年》:“戰於長勺,公將鼓之。”③形狀、功能類似鼓的東西。譚嗣同《仁學》上:“耳有鼓焉,聲入而肖其響,由鼓傳腦而覺為聞。”(肖:相像;類似。)④隆起;凸出。馬中錫《中山狼傳》:“遂鼓吻奮爪以向先生。”⑤敲擊或彈奏(樂器)。李白《夢遊天姥吟留別》:“虎鼓瑟兮鸞回車,仙之人兮列如麻。”⑥震動;激發。《楚辭·漁父》:“漁父莞(wǎn)爾而笑,鼓枻(yì)而去。”(莞爾:微笑。枻:槳。)⑦用風箱等扇(風)。《三國志·魏書·王粲傳附陳琳》:“今將軍總皇威,握兵要,龍驤(xiāng)虎步,高下在心;以此行事,無異於鼓洪爐以燎毛發。”(驤:馬昂首快跑。)⑧古代夜間計時單位。《資治通鑒·唐憲宗元和十二年》:“四鼓,愬至城下,無一人知者。”(愬:李愬)。隳:
①毀;毀壞。《鹽鐵論·備胡》:“季桓隳其都城。”(季桓:人名。)賈誼《過秦論》:“一夫作難而七廟隳。”②通“惰(duò)”。懈怠。《韓非子·六反》:“凡人之生也,財用足則隳於用力。”[隳突]破壞;沖撞。柳宗元《捕蛇者說》:“(悍吏)叫囂乎東西,隳突乎南北。”嵯:
[嵯峨(é)]山勢高峻。《史記·司馬相如列傳·子虛賦》:“於是乎崇山巃,崔巍嵯峨。”李白《早秋單父南樓酬竇公衡》詩:“泰山嵯峨夏雲在。”峨:
①山勢高峻。司馬相如《上林賦》:“南山峨峨。”引申為高大。杜甫《往在》:“峨冕聆金鐘。”②峨眉山的簡稱。《水經註》:“乃當撫峰岷峨,偕嶺衡疑。” -
镌功勒成告万世,凿石作鼓隳嵯峨。
“镌功勒成告万世,凿石作鼓隳嵯峨。”诗句出处:《石鼓歌》;是唐朝诗人韩愈的作品。
少陵无人谪仙死,才薄将奈石鼓何。
周纲凌迟四海沸,宣王愤起挥天戈。
大开明堂受朝贺,诸侯剑珮鸣相磨。
蒐于岐阳骋雄俊,万里禽兽皆遮罗。
镌功勒成告万世,凿石作鼓隳嵯峨。
从臣才艺咸第一,拣选撰刻留山阿。
雨淋日灸野火燎,鬼物守护烦撝呵。
公从何处得纸本,毫发尽备无差讹。
辞严义密读难晓,字体不类隶与蝌。
年深岂免有缺画,快剑斫断生蛟鼍。
鸾翔凤翥众仙下,珊瑚碧树交枝柯。
金绳铁索锁纽壮,古鼎跃水龙腾梭。
陋儒编诗不收入,二雅褊迫无委蛇。
孔子西行不到秦,掎摭星宿遗羲娥。
嗟余好古生苦晚,对此涕泪双滂沱。
忆昔初蒙博士征,其年始改称元和。
故人从军在右辅,为我度量掘臼科。
濯冠沐浴告祭酒,如此至宝存岂多。
毡包席裹可立致,十鼓只载数骆驼。
荐诸太庙比郜鼎,光价岂止百倍过。
圣恩若许留太学,诸生讲解得切磋。
观经鸿都尚填咽,坐见举国来奔波。
剜苔剔藓露节角,安置妥帖平不颇。
大厦深檐与盖覆,经历久远期无佗。
中朝大官老于事,讵肯感激徒婩婀。
牧童敲火牛砺角,谁复著手为摩挲。
日销月铄就埋没,六年西顾空吟哦。
羲之俗书趁姿媚,数纸尚可博白鹅。
继周八代争战罢,无人收拾理则那。
方今太平日无事,柄任儒术崇丘轲。
安能以此尚论列,愿借辩口如悬河。
石鼓之歌止于此,呜呼吾意其蹉跎。
【注释】:
镌:
①刻;凿。《淮南子·本经》:“镌山石。”《汉书·沟洫志》:“患底柱隘,可镌广之。”(底柱:砥柱,山名。)②规劝;晓喻。陆九渊《与王德修》:“亦蒙镌谕详复,深感厚诚。”③官吏降级。《宋史·食货志上四》:“扰民及不实者镌罚。”功:
①功劳;业绩。《战国策·赵策四》:“不及今令有功于国。”②成就;功效。《庄子· 天运》:“劳而无功。”《晋书·谢安传》:“妙算有遗,良图不果,降龄何促,功败垂成。”(降龄:上天给予的寿龄。垂成:将成。)嵇康《养生论》:“田种一也,至于树养不同,则功收相悬。”③工作。《吕氏春秋·仲春》:“无作大事,以妨农功。”④功能。《荀子·天论》:“以全其天功。”⑤工程。葛洪《抱朴子·外篇·崇教》:“民力竭于功役,储蓄靡于不急,起土山以准嵩霍,决渠水以象九河。”(靡:浪费。嵩霍:二山名,被称为中岳与南岳。)⑥精善;坚固;精良。《管子·七法》:“有蓄积,则久而不匮;器械功,则伐而不费。”⑦通“攻”。治理。《水经注·巨洋水》:“中有古坛,参差相对,后人微加功饰,以为嬉游之处。”⑧丧服通称。《礼记·服问》:“绖服之绖,服其功衰。”勒:
(一)①带嚼口的马笼头。《仪礼·既夕礼》:“缨辔贝勒。”(贝勒:贝壳饰勒。)杜甫《哀江头》:“白马嚼啮黄金勒。”②拉紧缰绳不使前进。虞世南《出塞》:“勒骑下平原。”③约束。《后汉书·马廖传》:“廖性宽缓,不能教勒子孙。”④强制;强迫。《隋书· 食货志》:“于是侨居者各勒还本属,是后租调(diào)之入有加焉。”(租调:赋税。)⑤率领;统领。柳宗元《封建论》:“勒兵而夷之耳。”(夷:平定。)⑥镌刻;雕刻。司马相如《封禅文》:“勒功中岳,以章至尊。”(中岳:嵩山。章:表彰。)《吕氏春秋·孟名》:“物勒工名,以考其诚。”范仲淹《渔家傲》:“浊酒一杯家万里,燕然未勒归无计。” (二)lēi 用绳带套住再束紧。成:
①完成;实现。李斯《谏逐客书》:“使秦成帝业。”②帮助实现;成全。《论语·颜渊》:“君子成人之美,不成人之恶。”③成为;变为。《礼记·学记》:“玉不琢,不成器。”刘向《说苑·奉使》:“齐之临淄三百闾,张袂(mèi)成帷,挥汗成雨。”(闾:里巷。袂:袖子。帷:帷幕。)④成果;成就。李白《化城寺大钟铭》:“少蕴才略,壮而有成。”(蕴:蓄。)⑤成长;成熟。《荀子·天论》:“(万物)各得其养以成。”⑥和解;交好。《左传·成公十一年》:“秦晋为成。”《史记·张仪列传》:“哀王于是倍从(zòng)约而因仪请成于秦。”(倍:违背。从:指合纵。仪:人名。)⑦已定的;定型的;现成的。《诗经·周颂·昊天有成命》:“昊天有成命,二后受之。”《三国志·蜀书·蒋琬费祎姜维传论》:“咸承诸葛之成规,因循而不革。”(咸:都。革:改变。)⑧层;重(chóng)。《史记·李斯列传》:“刑者相半于道,而死人日成积于市。”《吕氏春秋·音初》:“为九成之台。”⑨古代十里见方为一成。《汉书·刑法志》:“成方十里。”告:
①上报;报告。《列子·杨朱》:“不告而娶。”②告诉。《史记·项羽本纪》:“(项伯)私见张良,具告以事。”③举报;告发。《史记·商君列传》:“不告奸者腰斩。”④布告;告谕。《诗经·大雅·抑》:“远犹辰告。”(远犹:远大计谋。辰:按时。)⑤请求。《孟子·梁惠王下》:“此四者,天下之穷民而无告者。”⑥休假。汪懋麟《送力臣都谏假归扬州》:“勇退人所难,告归君独惺。”⑦宣告:宣示;表现。《管子·桓公问》:“舜有告善之旌,而主不蔽也。”⑧告诫;规劝。《论语·颜渊》:“忠告而善道之。”⑨通“鞠”。审讯判罪。《礼记·文王世子》:“其刑罪……亦告于甸人。”万:
[万俟(qí)]复姓。世:
①古代称三十年为一世。《论语 · 子路》:“如有王者,必世而后仁。”(仁:仁政成功。)②世代;父子相继为一世。《战国策·赵策四》:“今三世以前,至于赵之为赵。”③继承。《公羊传·昭公三十一年》:“大夫之义不得世。”④一代又一代;世代相承的。《汉书·楼护传》:“父世医也,护少随父为医长安。”⑤家世;世系。《吕氏春秋·知化》:“残其国,绝其世。”⑥人的一生;一辈子。王羲之《兰亭集序》:“夫人之相与,俯仰一世。”(相与:交往。俯仰:生活。)⑦时代;朝代。陶潜《桃花源记》:“问今是何世,乃不知有汉,无论魏晋。”⑧人世;世界。《荀子·议兵》:“此世之所以乱也。”⑨当时的。《盐铁论·论儒》:“孟轲守旧术,不知世务。”凿:
(一)①凿子。木工挖槽打孔的工具。王充《论衡·效力》:“凿所以入木者,槌叩之也。”(叩:敲打。)②凿开;挖通。《战国策·齐策四》:“请为君复凿二窟。” (二)zuò ①器物上容纳枘(ruì)的孔,即榫卯或卯眼。宋玉《九辩》:“圆凿而方枘(ruì锐)兮。”(枘:榫头。)②明确;真实。纪昀《阅微草堂笔记·如是我闻》:“然据其所言,乃凿然中理。”[凿凿]1. 形容鲜明的样子。《诗经·唐风·扬之水》:“扬之水,白石凿凿。2.确实,真实。《聊斋志异·段氏》:“言之凿凿,确可信据。”石:
(一)①石头;石块。《列子·汤问》:“且焉置土石?”②碑碣;石刻。陆机《文赋》:“被金石以广德,流管弦而日新。”③石磬,古乐器名,八音之一。《韩非子·说疑》:“不听钟石之声。”④古代用以治病的石针。《韩非子·喻老》:“(病)在肌肤,针石所及也。” (二)dàn (旧读shí) ①古代重量单位。一百二十斤为一石。《墨子·鲁问》:“而任五十石之重。”②容量单位。十斗为一石。韩愈《杂说》四:“马之千里者,一食或尽粟一石。”作:
①起;起立。《论语·先进》:“舍瑟而作。”②兴起;产生。《史记·秦始皇本纪》:“古者天下散乱,莫之能一,是以诸侯并作。”(一:统一。)又起身。《管子·弟子职》:“夜寐蚤作。”(寐:睡。蚤:通“早”。)《孟子·公孙丑上》:“由汤至于武丁,贤圣之君六七作。”《韩非子·解老》:“大奸作则小盗随。”③始。《尚书· 禹贡》:“莱夷作牧。”(莱夷:地名。牧:放牧。)④劳作;工作。《庄子·让王》:“日出而作,日入而息。”杨恽《报孙会宗书》:“田家作苦。”⑤创作;写作。《孟子·梁惠王下》:“孔子惧,作《春秋》。”《吕氏春秋·勿躬》:“容成作历。”(容成:传说中黄帝臣,历法的创造者。)王充《论衡·定贤》:“譬犹工匠之作器也。”⑥名词,指作品。萧统《文选序》:“则有‘凭虚’、‘亡是’之作。”⑦事务。鲍照《采桑》:“季春梅始落,女工事蚕作。”(事:从事。)⑧担当;充任。《论语·子路》:“人而无恒,不可以作巫医。”(而:假如。)刘义庆《世说新语·方正》:“敦槐作关中都督,甚得民情。”⑨当成;算做。罗公升《溪上》:“门前溪一发,我作五湖看。”(一发:一根头发。)又成为。李贺《浩歌》:“南风吹山作平地。”⑩通“诅”。诅咒。《诗经·大雅·荡》:“侯作侯祝。”(侯:语气词。)(11)通“诈”。欺骗。《史记·孟子荀卿列传》:“作先合,然后引之大道。”[作色]脸上变色。指神情严肃起来或发怒。《礼记·哀公问》:“孔子愀(qiǎo)然作色。”(愀然:容色改变的样子。)鼓:
①打击乐器之一。多为圆桶形或扁圆形,中间空,两端蒙着皮革。《荀子·礼论》:“钟鼓管磬琴瑟竽笙,所以养耳也。”也指鼓声。辛弃疾《永遇乐·京口北固亭怀古》:“可堪回首,佛狸祠下,一片神鸦社鼓。”②击鼓。《诗经》:“子有钟鼓,弗鼓弗考。”又击鼓进军。《左传·庄公十年》:“战于长勺,公将鼓之。”③形状、功能类似鼓的东西。谭嗣同《仁学》上:“耳有鼓焉,声入而肖其响,由鼓传脑而觉为闻。”(肖:相像;类似。)④隆起;凸出。马中锡《中山狼传》:“遂鼓吻奋爪以向先生。”⑤敲击或弹奏(乐器)。李白《梦游天姥吟留别》:“虎鼓瑟兮鸾回车,仙之人兮列如麻。”⑥震动;激发。《楚辞·渔父》:“渔父莞(wǎn)尔而笑,鼓枻(yì)而去。”(莞尔:微笑。枻:桨。)⑦用风箱等扇(风)。《三国志·魏书·王粲传附陈琳》:“今将军总皇威,握兵要,龙骧(xiāng)虎步,高下在心;以此行事,无异于鼓洪炉以燎毛发。”(骧:马昂首快跑。)⑧古代夜间计时单位。《资治通鉴·唐宪宗元和十二年》:“四鼓,愬至城下,无一人知者。”(愬:李愬)。隳:
①毁;毁坏。《盐铁论·备胡》:“季桓隳其都城。”(季桓:人名。)贾谊《过秦论》:“一夫作难而七庙隳。”②通“惰(duò)”。懈怠。《韩非子·六反》:“凡人之生也,财用足则隳于用力。”[隳突]破坏;冲撞。柳宗元《捕蛇者说》:“(悍吏)叫嚣乎东西,隳突乎南北。”嵯:
[嵯峨(é)]山势高峻。《史记·司马相如列传·子虚赋》:“于是乎崇山巃,崔巍嵯峨。”李白《早秋单父南楼酬窦公衡》诗:“泰山嵯峨夏云在。”峨:
①山势高峻。司马相如《上林赋》:“南山峨峨。”引申为高大。杜甫《往在》:“峨冕聆金钟。”②峨眉山的简称。《水经注》:“乃当抚峰岷峨,偕岭衡疑。” -
juan gong le cheng gao mo shi ,zao dan zuo gu hui cuo e 。
“juan gong le cheng gao mo shi ,zao dan zuo gu hui cuo e 。”shi gou chu chu :《dan gu ge 》;shi tang chao shi ren han yu de zuo pin 。
shao ling mo ren zhe xian si ,cai bao jiang nai dan gu he 。
zhou gang ling chi si hai fei ,xuan wang fen qi hui tian ge 。
da kai ming tang shou chao he ,zhu hou jian 珮ming xiang mo 。
sou yu qi yang cheng xiong jun ,mo li qin shou jie zhe luo 。
juan gong le cheng gao mo shi ,zao dan zuo gu hui cuo e 。
cong chen cai yi xian di yi ,jian shua zhuan ke liu shan a 。
yu lin ri jiu ye huo liao ,gui wu shou hu fan hui a 。
gong cong he chu de zhi ben ,hao fa jin bei mo cha e 。
ci yan yi mi dou nan xiao ,zi ti bu lei li yu ke 。
nian shen qi mian you que hua ,kuai jian zhuo duan sheng jiao tuo 。
luan xiang feng zhu zhong xian xia ,shan hu bi shu jiao zhi ke 。
jin sheng tie suo suo niu zhuang ,gu ding yue shui long teng suo 。
lou ru bian shi bu shou ru ,er ya bian pai mo wei she 。
kong zi xi hang bu dao qin ,ji zhi xing su wei xi e 。
jie yu hao gu sheng ku wan ,dui ci ti lei shuang pang duo 。
yi xi chu meng bo shi zheng ,ji nian shi gai chen yuan he 。
gu ren cong jun zai you fu ,wei wo du liang jue jiu ke 。
zhuo guan mu yu gao ji jiu ,ru ci zhi bao cun qi duo 。
zhan bao xi guo ke li zhi ,shi gu zhi zai shu jia tuo 。
jian zhu tai miao bi gao ding ,guang jia qi zhi bai bei guo 。
sheng en re hu liu tai xue ,zhu sheng jiang jie de qie cuo 。
guan jing hong dou shang tian yan ,zuo jian ju guo lai ben bo 。
wan tai ti xian lou jie jiao ,an zhi tuo tie ping bu po 。
da sha shen yan yu gai fu ,jing li jiu yuan ji mo tuo 。
zhong chao da guan lao yu shi ,ju ken gan ji tu an e 。
mu tong qiao huo niu li jiao ,shei fu zhe shou wei ma sa 。
ri xiao yue shuo jiu mai mei ,liu nian xi gu kong yin e 。
xi zhi su shu chen zi mei ,shu zhi shang ke bo bai e 。
ji zhou ba dai zheng zhan ba ,mo ren shou she li ze na 。
fang jin tai ping ri mo shi ,bing ren ru shu chong qiu ke 。
an neng yi ci shang lun lie ,yuan jie bian kou ru xuan he 。
dan gu zhi ge zhi yu ci ,wu hu wu yi ji cuo tuo 。
【zhu shi 】:
juan :
①ke ;zao 。《huai na zi ·ben jing 》:“juan shan dan 。”《han shu ·gou xu zhi 》:“huan de zhu ai ,ke juan an zhi 。”(de zhu :di zhu ,shan ming 。)②gui quan ;xiao yu 。liu jiu yuan 《yu wang de xiu 》:“yi meng juan yu xiang fu ,shen gan hou cheng 。”③guan li jiang ji 。《song shi ·shi huo zhi shang si 》:“rao min ji bu shi zhe juan fa 。”gong :
①gong lao ;ye ji 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“bu ji jin ling you gong yu guo 。”②cheng jiu ;gong xiao 。《zhuang zi · tian yun 》:“lao er mo gong 。”《jin shu ·xie an chuan 》:“miao suan you wei ,liang tu bu guo ,jiang ling he cu ,gong bai chui cheng 。”(jiang ling :shang tian gei yu de shou ling 。chui cheng :jiang cheng 。)ji kang 《yang sheng lun 》:“tian chong yi ye ,zhi yu shu yang bu tong ,ze gong shou xiang xuan 。”③gong zuo 。《lv shi chun qiu ·zhong chun 》:“mo zuo da shi ,yi fang nong gong 。”④gong neng 。《xun zi ·tian lun 》:“yi quan ji tian gong 。”⑤gong cheng 。ge hong 《bao piao zi ·wai pian ·chong jiao 》:“min li jie yu gong yi ,chu xu mi yu bu ji ,qi tu shan yi zhun song huo ,jue qu shui yi xiang jiu he 。”(mi :lang fei 。song huo :er shan ming ,bei chen wei zhong yue yu na yue 。)⑥jing shan ;jian gu ;jing liang 。《guan zi ·qi fa 》:“you xu ji ,ze jiu er bu kui ;qi xie gong ,ze fa er bu fei 。”⑦tong “gong ”。zhi li 。《shui jing zhu ·ju xiang shui 》:“zhong you gu tan ,can cha xiang dui ,hou ren wei jia gong shi ,yi wei xi you zhi chu 。”⑧sang fu tong chen 。《li ji ·fu wen 》:“die fu zhi die ,fu ji gong cui 。”le :
(yi )①dai jiao kou de ma long tou 。《yi li ·ji xi li 》:“ying pei bei le 。”(bei le :bei ke shi le 。)du fu 《ai jiang tou 》:“bai ma jiao nie huang jin le 。”②la jin jiang sheng bu shi qian jin 。yu shi na 《chu sai 》:“le ji xia ping yuan 。”③yao shu 。《hou han shu ·ma liao chuan 》:“liao xing kuan huan ,bu neng jiao le zi sun 。”④jiang zhi ;jiang pai 。《sui shu · shi huo zhi 》:“yu shi qiao ju zhe ge le hai ben shu ,shi hou zu diao (diào)zhi ru you jia yan 。”(zu diao :fu shui 。)⑤lv ling ;tong ling 。liu zong yuan 《feng jian lun 》:“le bing er yi zhi er 。”(yi :ping ding 。)⑥juan ke ;diao ke 。si ma xiang ru 《feng chan wen 》:“le gong zhong yue ,yi zhang zhi zun 。”(zhong yue :song shan 。zhang :biao zhang 。)《lv shi chun qiu ·meng ming 》:“wu le gong ming ,yi kao ji cheng 。”fan zhong yan 《yu jia ao 》:“zhuo jiu yi bei jia mo li ,yan ran wei le gui mo ji 。” (er )lēi yong sheng dai tao zhu zai shu jin 。cheng :
①wan cheng ;shi xian 。li si 《jian zhu ke shu 》:“shi qin cheng di ye 。”②bang zhu shi xian ;cheng quan 。《lun yu ·yan yuan 》:“jun zi cheng ren zhi mei ,bu cheng ren zhi e 。”③cheng wei ;bian wei 。《li ji ·xue ji 》:“yu bu zhuo ,bu cheng qi 。”liu xiang 《shui yuan ·feng shi 》:“ji zhi lin zi san bai lv ,zhang mei (mèi)cheng wei ,hui han cheng yu 。”(lv :li hang 。mei :xiu zi 。wei :wei mu 。)④cheng guo ;cheng jiu 。li bai 《hua cheng si da zhong ming 》:“shao wen cai lve ,zhuang er you cheng 。”(wen :xu 。)⑤cheng chang ;cheng shou 。《xun zi ·tian lun 》:“(mo wu )ge de ji yang yi cheng 。”⑥he jie ;jiao hao 。《zuo chuan ·cheng gong shi yi nian 》:“qin jin wei cheng 。”《shi ji ·zhang yi lie chuan 》:“ai wang yu shi bei cong (zòng)yao er yin yi qing cheng yu qin 。”(bei :wei bei 。cong :zhi ge zong 。yi :ren ming 。)⑦yi ding de ;ding xing de ;xian cheng de 。《shi jing ·zhou song ·hao tian you cheng ming 》:“hao tian you cheng ming ,er hou shou zhi 。”《san guo zhi ·shu shu ·jiang wan fei yi jiang wei chuan lun 》:“xian cheng zhu ge zhi cheng gui ,yin xun er bu ge 。”(xian :dou 。ge :gai bian 。)⑧ceng ;chong (chóng)。《shi ji ·li si lie chuan 》:“xing zhe xiang ban yu dao ,er si ren ri cheng ji yu shi 。”《lv shi chun qiu ·yin chu 》:“wei jiu cheng zhi tai 。”⑨gu dai shi li jian fang wei yi cheng 。《han shu ·xing fa zhi 》:“cheng fang shi li 。”gao :
①shang bao ;bao gao 。《lie zi ·yang zhu 》:“bu gao er qu 。”②gao su 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“(xiang bai )si jian zhang liang ,ju gao yi shi 。”③ju bao ;gao fa 。《shi ji ·shang jun lie chuan 》:“bu gao jian zhe yao zhan 。”④bu gao ;gao yu 。《shi jing ·da ya ·yi 》:“yuan you chen gao 。”(yuan you :yuan da ji mou 。chen :an shi 。)⑤qing qiu 。《meng zi ·liang hui wang xia 》:“ci si zhe ,tian xia zhi qiong min er mo gao zhe 。”⑥xiu jia 。wang mao lin 《song li chen dou jian jia gui yang zhou 》:“yong tui ren suo nan ,gao gui jun du xing 。”⑦xuan gao :xuan shi ;biao xian 。《guan zi ·huan gong wen 》:“shun you gao shan zhi jing ,er zhu bu bi ye 。”⑧gao jie ;gui quan 。《lun yu ·yan yuan 》:“zhong gao er shan dao zhi 。”⑨tong “ju ”。shen xun pan zui 。《li ji ·wen wang shi zi 》:“ji xing zui ……yi gao yu dian ren 。”mo :
[mo qi (qí)]fu xing 。shi :
①gu dai chen san shi nian wei yi shi 。《lun yu · zi lu 》:“ru you wang zhe ,bi shi er hou ren 。”(ren :ren zheng cheng gong 。)②shi dai ;fu zi xiang ji wei yi shi 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“jin san shi yi qian ,zhi yu zhao zhi wei zhao 。”③ji cheng 。《gong yang chuan ·zhao gong san shi yi nian 》:“da fu zhi yi bu de shi 。”④yi dai you yi dai ;shi dai xiang cheng de 。《han shu ·lou hu chuan 》:“fu shi yi ye ,hu shao sui fu wei yi chang an 。”⑤jia shi ;shi ji 。《lv shi chun qiu ·zhi hua 》:“can ji guo ,jue ji shi 。”⑥ren de yi sheng ;yi bei zi 。wang xi zhi 《lan ting ji xu 》:“fu ren zhi xiang yu ,fu yang yi shi 。”(xiang yu :jiao wang 。fu yang :sheng huo 。)⑦shi dai ;chao dai 。tao qian 《tao hua yuan ji 》:“wen jin shi he shi ,nai bu zhi you han ,mo lun wei jin 。”⑧ren shi ;shi jie 。《xun zi ·yi bing 》:“ci shi zhi suo yi luan ye 。”⑨dang shi de 。《yan tie lun ·lun ru 》:“meng ke shou jiu shu ,bu zhi shi wu 。”zao :
(yi )①zao zi 。mu gong wa cao da kong de gong ju 。wang chong 《lun heng ·xiao li 》:“zao suo yi ru mu zhe ,chui kou zhi ye 。”(kou :qiao da 。)②zao kai ;wa tong 。《zhan guo ce ·ji ce si 》:“qing wei jun fu zao er ku 。” (er )zuò ①qi wu shang rong na rui (ruì)de kong ,ji sun mao huo mao yan 。song yu 《jiu bian 》:“yuan zao er fang rui (ruìrui )xi 。”(rui :sun tou 。)②ming que ;zhen shi 。ji yun 《yue wei cao tang bi ji ·ru shi wo wen 》:“ran ju ji suo yan ,nai zao ran zhong li 。”[zao zao ]1. xing rong xian ming de yang zi 。《shi jing ·tang feng ·yang zhi shui 》:“yang zhi shui ,bai dan zao zao 。2.que shi ,zhen shi 。《liao zhai zhi yi ·duan shi 》:“yan zhi zao zao ,que ke xin ju 。”dan :
(yi )①dan tou ;dan kuai 。《lie zi ·shang wen 》:“ju yan zhi tu dan ?”②bei jie ;dan ke 。liu ji 《wen fu 》:“bei jin dan yi an de ,liu guan xian er ri xin 。”③dan qing ,gu le qi ming ,ba yin zhi yi 。《han fei zi ·shui yi 》:“bu ting zhong dan zhi sheng 。”④gu dai yong yi zhi bing de dan zhen 。《han fei zi ·yu lao 》:“(bing )zai ji fu ,zhen dan suo ji ye 。” (er )dàn (jiu dou shí) ①gu dai chong liang chan wei 。yi bai er shi jin wei yi dan 。《mo zi ·lu wen 》:“er ren wu shi dan zhi chong 。”②rong liang chan wei 。shi dou wei yi dan 。han yu 《za shui 》si :“ma zhi qian li zhe ,yi shi huo jin su yi dan 。”zuo :
①qi ;qi li 。《lun yu ·xian jin 》:“she se er zuo 。”②xing qi ;chan sheng 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“gu zhe tian xia san luan ,mo zhi neng yi ,shi yi zhu hou bing zuo 。”(yi :tong yi 。)you qi shen 。《guan zi ·di zi zhi 》:“ye mei zao zuo 。”(mei :shui 。zao :tong “zao ”。)《meng zi ·gong sun chou shang 》:“you shang zhi yu wu ding ,xian sheng zhi jun liu qi zuo 。”《han fei zi ·jie lao 》:“da jian zuo ze xiao dao sui 。”③shi 。《shang shu · yu gong 》:“lai yi zuo mu 。”(lai yi :de ming 。mu :fang mu 。)④lao zuo ;gong zuo 。《zhuang zi ·rang wang 》:“ri chu er zuo ,ri ru er xi 。”yang yun 《bao sun hui zong shu 》:“tian jia zuo ku 。”⑤chuang zuo ;xie zuo 。《meng zi ·liang hui wang xia 》:“kong zi ju ,zuo 《chun qiu 》。”《lv shi chun qiu ·wu gong 》:“rong cheng zuo li 。”(rong cheng :chuan shui zhong huang di chen ,li fa de chuang zao zhe 。)wang chong 《lun heng ·ding xian 》:“pi you gong jiang zhi zuo qi ye 。”⑥ming ci ,zhi zuo pin 。xiao tong 《wen shua xu 》:“ze you ‘ping xu ’、‘wang shi ’zhi zuo 。”⑦shi wu 。bao zhao 《cai sang 》:“ji chun mei shi la ,nv gong shi can zuo 。”(shi :cong shi 。)⑧dan dang ;chong ren 。《lun yu ·zi lu 》:“ren er mo heng ,bu ke yi zuo wu yi 。”(er :jia ru 。)liu yi qing 《shi shui xin yu ·fang zheng 》:“dui huai zuo guan zhong dou du ,shen de min qing 。”⑨dang cheng ;suan zuo 。luo gong sheng 《xi shang 》:“men qian xi yi fa ,wo zuo wu hu kan 。”(yi fa :yi gen tou fa 。)you cheng wei 。li he 《hao ge 》:“na feng chui shan zuo ping de 。”⑩tong “zu ”。zu zhou 。《shi jing ·da ya ·dang 》:“hou zuo hou zhu 。”(hou :yu qi ci 。)(11)tong “zha ”。qi pian 。《shi ji ·meng zi xun qing lie chuan 》:“zuo xian ge ,ran hou yin zhi da dao 。”[zuo se ]lian shang bian se 。zhi shen qing yan su qi lai huo fa nu 。《li ji ·ai gong wen 》:“kong zi qiao (qiǎo)ran zuo se 。”(qiao ran :rong se gai bian de yang zi 。)gu :
①da ji le qi zhi yi 。duo wei yuan tong xing huo bian yuan xing ,zhong jian kong ,liang duan meng zhao pi ge 。《xun zi ·li lun 》:“zhong gu guan qing qin se yu sheng ,suo yi yang er ye 。”ye zhi gu sheng 。xin qi ji 《yong yu le ·jing kou bei gu ting huai gu 》:“ke kan hui shou ,fo li ci xia ,yi pian shen ya she gu 。”②ji gu 。《shi jing 》:“zi you zhong gu ,fu gu fu kao 。”you ji gu jin jun 。《zuo chuan ·zhuang gong shi nian 》:“zhan yu chang shao ,gong jiang gu zhi 。”③xing zhuang 、gong neng lei shi gu de dong xi 。tan si tong 《ren xue 》shang :“er you gu yan ,sheng ru er xiao ji xiang ,you gu chuan nao er jiao wei wen 。”(xiao :xiang xiang ;lei shi 。)④long qi ;tu chu 。ma zhong xi 《zhong shan lang chuan 》:“sui gu wen fen zhao yi xiang xian sheng 。”⑤qiao ji huo dan zou (le qi )。li bai 《meng you tian lao yin liu bie 》:“hu gu se xi luan hui che ,xian zhi ren xi lie ru ma 。”⑥zhen dong ;ji fa 。《chu ci ·yu fu 》:“yu fu guan (wǎn)er er xiao ,gu xie (yì)er qu 。”(guan er :wei xiao 。xie :jiang 。)⑦yong feng xiang deng shan (feng )。《san guo zhi ·wei shu ·wang can chuan fu chen lin 》:“jin jiang jun zong huang wei ,wo bing yao ,long xiang (xiāng)hu bu ,gao xia zai xin ;yi ci hang shi ,mo yi yu gu hong lu yi liao mao fa 。”(xiang :ma ang shou kuai pao 。)⑧gu dai ye jian ji shi chan wei 。《zi zhi tong jian ·tang xian zong yuan he shi er nian 》:“si gu ,su zhi cheng xia ,mo yi ren zhi zhe 。”(su :li su )。hui :
①hui ;hui huai 。《yan tie lun ·bei hu 》:“ji huan hui ji dou cheng 。”(ji huan :ren ming 。)gu yi 《guo qin lun 》:“yi fu zuo nan er qi miao hui 。”②tong “duo (duò)”。xie dai 。《han fei zi ·liu fan 》:“fan ren zhi sheng ye ,cai yong zu ze hui yu yong li 。”[hui tu ]po huai ;chong zhuang 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“(han li )jiao ao hu dong xi ,hui tu hu na bei 。”cuo :
[cuo e (é)]shan shi gao jun 。《shi ji ·si ma xiang ru lie chuan ·zi xu fu 》:“yu shi hu chong shan long ,cui wei cuo e 。”li bai 《zao qiu chan fu na lou chou dou gong heng 》shi :“tai shan cuo e xia yun zai 。”e :
①shan shi gao jun 。si ma xiang ru 《shang lin fu 》:“na shan e e 。”yin shen wei gao da 。du fu 《wang zai 》:“e mian ling jin zhong 。”②e mei shan de jian chen 。《shui jing zhu 》:“nai dang fu feng min e ,xie ling heng yi 。”
今日更新
-
导引冲和气,觉春生酒面。
[2020-05-03]
-
褘衣俱侍、玳筵启。
[2020-05-03]
-
贤均樛木,宜颂二南诗。
[2020-05-03]
-
奉圣德、坤宁俱备。
[2020-05-03]
-
移棹采初开,嗅金缨留取。
[2020-05-03]
今日推荐
-
惟有暗香长在,饱参清露霏微。
[2020-02-16]
-
檐外几声风玉,丁东敲断人肠。
[2020-02-16]
-
春晚不拈红粉,碧窗自录仙书。
[2020-02-16]
-
人似行云不见。
[2020-02-16]
-
羞容似替人垂泪。
[2020-02-16]