• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 知音自古稱難遇,世俗乍見那妨哂。

    “知音自古稱難遇,世俗乍見那妨哂。”詩句出處:《贈崔立之評事》;是唐朝詩人韓愈的作品。

    崔侯文章苦捷敏,高浪駕天輸不盡。曾從關外來上都,
    隨身卷軸車連軫。朝為百賦猶鬱怒,暮作千詩轉遒緊。
    搖毫擲簡自不供,頃刻青紅浮海蜃。才豪氣猛易語言,
    往往蛟螭雜螻蚓。知音自古稱難遇,世俗乍見那妨哂。
    勿嫌法官未登朝,猶勝赤尉長趨尹。時命雖乖心轉壯,
    技能虛富傢逾窘。念昔塵埃兩相逢,爭名齟齬持矛楯。
    子時專場誇觜距,餘始張軍嚴韅靷。爾來但欲保封疆,
    莫學龐涓怯孫臏。竄逐新歸厭聞鬧,齒發早衰嗟可閔。
    頻蒙怨句刺棄遺,豈有閑官敢推引。深藏篋笥時一發,
    戢戢已多如束筍。可憐無益費精神,有似黃金擲虛牝。
    當今聖人求侍從,拔擢杞梓收楛箘。東馬嚴徐已奮飛,
    枚皋即召窮且忍。復聞王師西討蜀,霜風冽冽摧朝菌。
    走章馳檄在得賢,燕雀紛拏要鷹隼。竊料二途必處一,
    豈比恒人長蠢蠢。勸君韜養待征招,不用雕琢愁肝腎。
    墻根菊花好沽酒,錢帛縱空衣可準。暉暉簷日暖且鮮,
    摵摵井梧疏更殞。高士例須憐曲蘗,丈夫終莫生畦畛。
    能來取醉任喧呼,死後賢愚俱泯泯。

    【註釋】:

    知:

    ①知道。《論語·為政》:“知之為知之,不知為不知,是知也。”王充《論衡·知實》:“不學自知,不問自曉,古今行事,未之有也。”(未之有也:沒有這樣的事。)②知覺;感覺。范縝《神滅論》:“手等有痛癢之知。”③見解;知識。《商君書·更法》:“有獨知之慮者。”(慮:思慮。)④知識。《列子· 湯問》:“兩小兒笑曰:‘孰為汝多知乎?’”(孰:誰。為:通“謂”,說。)⑤瞭解。《史記·管晏列傳》:“知我者鮑子也。”(鮑子:鮑叔牙。)⑥交好;相親。司馬遷《報任安書》:“絕賓客之知。”⑦知己;知心的人。鮑照《詠雙燕》:“悲歌辭舊愛,銜淚覓新知。”(銜淚:噙著淚。覓:找尋。)⑧主持。《左傳·襄公二十六年》:“子產其將知政矣。”

    音:

    ①樂音。《韓非子·說林下》:“吾嘗好音,此人遺我鳴琴。”(嘗:曾經。遺:贈給。)②聲音。《莊子·胠篋》:“雞狗之音相聞。”③消息。《詩經·鄭風·子衿》:“縱我不往,子寧不嗣音。”(寧:難道。嗣:寄給。)④通“蔭”。樹蔭。《左傳·文公十七年》:“鹿死不擇音。”[八音]古代對樂器的統稱。指金、石、土、革、絲、木、匏(páo袍)、竹八類。如鐘、鈴屬金類;磬屬石類;塤(xūn勛)屬土類;鼓屬革類;琴、瑟屬絲類;柷(zhù祝)屬木類;笙、竽屬匏類;管、簫屬竹類。

    自:

    ①自己。《詩經·大雅·文王》:“永言配命,自求多福。”(言:通“焉”。配命:合乎天命。)《老子》:“知人者智,自知者明。”②親自。宋濂《送東陽馬生序》:“每假借於藏書之傢,手自筆錄,計日以還。”《史記·蕭相國世傢》:“高祖自將。”③自然。《史記·李將軍列傳》:“諺曰:‘桃李無言,下自成蹊。’”(蹊:小徑;小路。)④介詞。1.從。《孟子·滕文公上》:“有為神農之言者許行,自楚之滕。”(神農:傳說為古代造耒耜、興農業的帝王。許行:當時的農學傢。)《論語·學而》:“有朋自遠方來。”2. 由於。《史記·屈原賈生列傳》:“屈平之作《離騷》,蓋自怨生也。”《漢書·灌夫傳》:“侯自我得之,自我捐之,無所恨。”⑤連詞。表示假設。可譯為假如。《左傳·成公十六年》:“唯聖人能內外無患,自非聖人,外寧必有內憂。”⑥連詞。表示假設的讓步。可譯為即使。《漢書·高祖紀下》:“高祖不修文學,而性明達,好謀能聽,自監門戍卒,見之如舊。”又《杜周傳》:“自京師不曉,況於遠方?”

    古:

    ①往昔;歷時久遠。與“今”相對。《周易·系辭下》:“上古穴居野處,後世聖人易之以宮室。”(易:換。宮室:房舍。)蘇軾《水調歌頭》:“人有悲歡離合,月有陰晴圓缺,此事古難全。”②指古代的事物;舊;原來。《古詩十九首》之十六:“良人惟古歡,枉駕惠前綏。”③久遠;古老。趙與時《賓退錄》卷三:“客土二字,其來甚古。”④古體詩的簡稱。或稱古風、古詩。與近體詩相對,不受平仄、對仗等格律的限制,形式比較自由。《詩藪·古體上》:“歌至五、七言古,全不入樂矣。”

    稱:

    (一)①稱量;量重。《商君書·算地》:“度而取長,稱而取重。”②舉起。《詩經· 豳風·七月》:“稱彼兕觥。”③指舉薦。《左傳·襄公三年》:“祈奚請老,晉侯問嗣焉,稱解狐。”④贊揚;頌揚。《商君書·徠民》:“此四王者,萬世之所稱也,以為聖王,然其道猶不能取用於後。”⑤陳述;聲言。《史記·屈原賈生列傳》:“上稱帝嚳,下通齊桓,中述湯武,以刺世事。”⑥稱呼;稱為。《史記·李斯列傳》:“今秦王欲吞天下,稱帝而治。”⑦名稱;稱謂。嵇康《養生論》:“一畝十斛,謂之良田,此天下之通稱也。’”《南史·毛喜傳》:“文帝嘗謂宣帝曰:‘我諸子皆以伯為名,汝諸子宜用叔為稱。’”(嘗:曾經。)⑧號稱;聲稱;稱作。《史記·陳涉世傢》:“乃詐稱公子扶蘇、項燕,從民欲也。”⑨名聲;聲譽。《晉書·王洽傳》:“(洽)與荀羨俱有美稱。” (二)chèng 測重量的器具。後作“秤”。《淮南子·時則》:“角鬥稱。” (三)chèn ①適合;相副。《後漢書·來歙傳》:“誠恨奉職不稱,以為朝廷羞。”《南齊書·張融傳》:“(衣)已令裁減,稱卿之體。”(卿:對對方的愛稱。)②衡量。《晉書·刁協傳》:“(劉)裕散其資財,令百姓稱力而取之,彌日不盡。”

    難:

    (一)nán 困難;艱難。與“易”相對。《老子》第二章:“故有無相生,難易相成。”李白《蜀道難》:“蜀道之難,難於上青天。” (二)nàn ①災難;禍患。《孫子·謀攻》:“三軍既惑且疑,則諸侯之難至矣。”《韓非子·五蠹》:“堅甲厲兵以備難。”(厲兵:磨快兵器。)特指兵難,反抗或叛亂。賈誼《過秦論》:“一夫作難而七廟隳。”(七廟:天子的宗廟。隳 :毀壞。)蘇軾《晁錯論》:“惟仁人君子豪傑之士,能出身為天下犯大難,以求成大功。”②怨仇。《戰國策·秦策一》:“以與周武為難。”(周武:周武王。)《史記·張儀列傳》:“楚嘗與秦構難,戰於漢中。”③責備;責難。《孟子·離婁下》:“於禽獸又何難焉?”又詰問;反駁。《論衡·問孔》:“造難孔子,何傷於義?”王安石《答司馬諫議書》:“辟邪說,難壬人。”(壬人:佞人,巧言諂媚的小人。)又辯駁的觀點,論點。《漢書·高帝紀》:“(漢王)以問張良,良發八難。” (三)nuó ①茂盛的樣子。《詩經·小雅·隰桑》:“隰桑有阿,其葉有難。”(阿:通“婀”,柔美的樣子。)②驅逐疫鬼。後來寫作“儺”。《周禮·夏官·方相氏》:“帥百隸而時難,以索室驅疫。”

    遇:

    ①相遇;遇到。《詩經·鄭風·野有蔓草》:“邂逅(xiè hòu)相遇,適我願兮。”(邂逅:偶然相遇。適:恰合。)《三國志·吳書·吳主傳》:“遇於赤壁。”②會見。《公羊傳·隱公八年》:“春,宋公、衛侯遇於垂。”(垂:地名。)③接觸;感觸。幹寶《搜神記》卷十九:“此其來也,豈以吾遇厄絕糧,從者病乎?”(厄:困厄。)又接觸。《莊子·養生主》:“臣以神遇而不以目視。”④遇合;見賞。指得到君主的信任。《荀子·成相》:“雖有賢聖,適不遇世孰知之!”(適:恰好。孰:誰。)杜甫《從事行》:“垂老遇君未恨晚。”⑤機會。張溥《五人墓碑記》:“斯固百世之遇也。”(斯:此。)⑥對待。《商君書·外內》:“以此遇敵,是以百石之弩射飄葉也。”⑦相待。《淮南子·人間》:“以詐偽遇人,雖愈利,後無復。”⑧待遇。諸葛亮《前出師表》:“蓋追先帝之殊遇,欲報之於陛下也。”(追:追念。)

    世:

    ①古代稱三十年為一世。《論語 · 子路》:“如有王者,必世而後仁。”(仁:仁政成功。)②世代;父子相繼為一世。《戰國策·趙策四》:“今三世以前,至於趙之為趙。”③繼承。《公羊傳·昭公三十一年》:“大夫之義不得世。”④一代又一代;世代相承的。《漢書·樓護傳》:“父世醫也,護少隨父為醫長安。”⑤傢世;世系。《呂氏春秋·知化》:“殘其國,絕其世。”⑥人的一生;一輩子。王羲之《蘭亭集序》:“夫人之相與,俯仰一世。”(相與:交往。俯仰:生活。)⑦時代;朝代。陶潛《桃花源記》:“問今是何世,乃不知有漢,無論魏晉。”⑧人世;世界。《荀子·議兵》:“此世之所以亂也。”⑨當時的。《鹽鐵論·論儒》:“孟軻守舊術,不知世務。”

    俗:

    ①風俗。《禮記·王制》:“廣谷大川異制,民生其間者異俗。”(制:形狀。)②一般的人;眾人。《史記·李斯列傳》:“察其本,乃與俗議之異。”③庸俗。王安石《兼並》:“俗儒不知變。”④世俗。曹植《七啟》:“君子不遁俗而遺名,智士不背世而滅勛。”(遺:棄。背:違。滅:埋沒。)⑤佛教特指在傢為俗,與出傢相對。《清平山堂話本·花燈轎蓮女成佛記》:“張待詔夫妻二人亦然棄俗出傢。”(待詔:稱手藝人。)⑥通“欲”。欲念;希望。《荀子·解蔽》:“由俗謂之,道盡嗛矣。”

    乍:

    ①副詞。突然;忽然。白居易《琵琶行》:“銀瓶乍破水漿迸,鐵騎突出刀槍鳴。”②剛;才。柳永《黃鶯兒》:“乍出暖煙來,又趁遊蜂去。”③連詞。寧可。李白《設辟邪伎鼓吹雉子班曲辭》:“乍向草中耿介死,不求黃金籠下生。”(耿介:正直。)④暫時。張衡《西京賦》:“將乍往而未半。”

    見:

    (一)①看;看到。《詩經·小雅·何人斯》:“我聞其聲,不見其身。”《戰國策·楚策四》:“見兔而顧犬。”《石鐘山記》:“事不目見耳聞,而臆斷有無,可乎?”②拜見;謁見。《墨子·公輸》:“子墨子見王。”③會見。《史記·項羽本紀》:“項伯即入見沛公。”白居易《琵琶行》:“移船相近邀相見。”④見解;見識。《晉書·王渾傳》:“敢陳愚見。”⑤表示被動,相當於“被”。《史記·屈原賈生列傳》:“信而見疑,忠而被謗,能無怨乎?”《楚辭·漁父》:“舉世皆濁而我獨清,眾人皆醉而我獨醒,是以見放。”(放:放逐。)⑥放在動詞前,有稱代自我作用。王安石《答司馬諫議書》:“冀君實或見恕也。”李密《陳情表》:“生孩六月,慈父見背。” (二)xiàn ①顯露;出現。《敕勒歌》:“天蒼蒼,野茫茫,風吹草低見牛羊。”②介紹;引見。《墨子·公輸》:“胡不見我於王?”(胡:為何。)③現成的。《史記·項羽本紀》:“軍無見糧。”

    妨:

    ①傷害;損害。《楚辭·招魂》:“歸來反故室,敬而無妨些(suò)。”(些,助詞。)②妨礙;阻礙。《漢書·王遵傳》:“其不中用,趣自避退,毋久妨賢。”

    哂:

    ①[動]微笑。《論語·先進》:“夫子~之。”②[動]譏笑。劉知幾《史通·自敘》:“莫不~其徒勞。”


  • 知音自古称难遇,世俗乍见那妨哂。

    “知音自古称难遇,世俗乍见那妨哂。”诗句出处:《赠崔立之评事》;是唐朝诗人韩愈的作品。

    崔侯文章苦捷敏,高浪驾天输不尽。曾从关外来上都,
    随身卷轴车连轸。朝为百赋犹郁怒,暮作千诗转遒紧。
    摇毫掷简自不供,顷刻青红浮海蜃。才豪气猛易语言,
    往往蛟螭杂蝼蚓。知音自古称难遇,世俗乍见那妨哂。
    勿嫌法官未登朝,犹胜赤尉长趋尹。时命虽乖心转壮,
    技能虚富家逾窘。念昔尘埃两相逢,争名龃龉持矛楯。
    子时专场夸觜距,余始张军严韅靷。尔来但欲保封疆,
    莫学庞涓怯孙膑。窜逐新归厌闻闹,齿发早衰嗟可闵。
    频蒙怨句刺弃遗,岂有闲官敢推引。深藏箧笥时一发,
    戢戢已多如束笋。可怜无益费精神,有似黄金掷虚牝。
    当今圣人求侍从,拔擢杞梓收楛箘。东马严徐已奋飞,
    枚皋即召穷且忍。复闻王师西讨蜀,霜风冽冽摧朝菌。
    走章驰檄在得贤,燕雀纷拏要鹰隼。窃料二途必处一,
    岂比恒人长蠢蠢。劝君韬养待征招,不用雕琢愁肝肾。
    墙根菊花好沽酒,钱帛纵空衣可准。晖晖檐日暖且鲜,
    摵摵井梧疏更殒。高士例须怜曲蘖,丈夫终莫生畦畛。
    能来取醉任喧呼,死后贤愚俱泯泯。

    【注释】:

    知:

    ①知道。《论语·为政》:“知之为知之,不知为不知,是知也。”王充《论衡·知实》:“不学自知,不问自晓,古今行事,未之有也。”(未之有也:没有这样的事。)②知觉;感觉。范缜《神灭论》:“手等有痛痒之知。”③见解;知识。《商君书·更法》:“有独知之虑者。”(虑:思虑。)④知识。《列子· 汤问》:“两小儿笑曰:‘孰为汝多知乎?’”(孰:谁。为:通“谓”,说。)⑤了解。《史记·管晏列传》:“知我者鲍子也。”(鲍子:鲍叔牙。)⑥交好;相亲。司马迁《报任安书》:“绝宾客之知。”⑦知己;知心的人。鲍照《咏双燕》:“悲歌辞旧爱,衔泪觅新知。”(衔泪:噙着泪。觅:找寻。)⑧主持。《左传·襄公二十六年》:“子产其将知政矣。”

    音:

    ①乐音。《韩非子·说林下》:“吾尝好音,此人遗我鸣琴。”(尝:曾经。遗:赠给。)②声音。《庄子·胠箧》:“鸡狗之音相闻。”③消息。《诗经·郑风·子衿》:“纵我不往,子宁不嗣音。”(宁:难道。嗣:寄给。)④通“荫”。树荫。《左传·文公十七年》:“鹿死不择音。”[八音]古代对乐器的统称。指金、石、土、革、丝、木、匏(páo袍)、竹八类。如钟、铃属金类;磬属石类;埙(xūn勋)属土类;鼓属革类;琴、瑟属丝类;柷(zhù祝)属木类;笙、竽属匏类;管、箫属竹类。

    自:

    ①自己。《诗经·大雅·文王》:“永言配命,自求多福。”(言:通“焉”。配命:合乎天命。)《老子》:“知人者智,自知者明。”②亲自。宋濂《送东阳马生序》:“每假借于藏书之家,手自笔录,计日以还。”《史记·萧相国世家》:“高祖自将。”③自然。《史记·李将军列传》:“谚曰:‘桃李无言,下自成蹊。’”(蹊:小径;小路。)④介词。1.从。《孟子·滕文公上》:“有为神农之言者许行,自楚之滕。”(神农:传说为古代造耒耜、兴农业的帝王。许行:当时的农学家。)《论语·学而》:“有朋自远方来。”2. 由于。《史记·屈原贾生列传》:“屈平之作《离骚》,盖自怨生也。”《汉书·灌夫传》:“侯自我得之,自我捐之,无所恨。”⑤连词。表示假设。可译为假如。《左传·成公十六年》:“唯圣人能内外无患,自非圣人,外宁必有内忧。”⑥连词。表示假设的让步。可译为即使。《汉书·高祖纪下》:“高祖不修文学,而性明达,好谋能听,自监门戍卒,见之如旧。”又《杜周传》:“自京师不晓,况于远方?”

    古:

    ①往昔;历时久远。与“今”相对。《周易·系辞下》:“上古穴居野处,后世圣人易之以宫室。”(易:换。宫室:房舍。)苏轼《水调歌头》:“人有悲欢离合,月有阴晴圆缺,此事古难全。”②指古代的事物;旧;原来。《古诗十九首》之十六:“良人惟古欢,枉驾惠前绥。”③久远;古老。赵与时《宾退录》卷三:“客土二字,其来甚古。”④古体诗的简称。或称古风、古诗。与近体诗相对,不受平仄、对仗等格律的限制,形式比较自由。《诗薮·古体上》:“歌至五、七言古,全不入乐矣。”

    称:

    (一)①称量;量重。《商君书·算地》:“度而取长,称而取重。”②举起。《诗经· 豳风·七月》:“称彼兕觥。”③指举荐。《左传·襄公三年》:“祈奚请老,晋侯问嗣焉,称解狐。”④赞扬;颂扬。《商君书·徕民》:“此四王者,万世之所称也,以为圣王,然其道犹不能取用于后。”⑤陈述;声言。《史记·屈原贾生列传》:“上称帝喾,下通齐桓,中述汤武,以刺世事。”⑥称呼;称为。《史记·李斯列传》:“今秦王欲吞天下,称帝而治。”⑦名称;称谓。嵇康《养生论》:“一亩十斛,谓之良田,此天下之通称也。’”《南史·毛喜传》:“文帝尝谓宣帝曰:‘我诸子皆以伯为名,汝诸子宜用叔为称。’”(尝:曾经。)⑧号称;声称;称作。《史记·陈涉世家》:“乃诈称公子扶苏、项燕,从民欲也。”⑨名声;声誉。《晋书·王洽传》:“(洽)与荀羡俱有美称。” (二)chèng 测重量的器具。后作“秤”。《淮南子·时则》:“角斗称。” (三)chèn ①适合;相副。《后汉书·来歙传》:“诚恨奉职不称,以为朝廷羞。”《南齐书·张融传》:“(衣)已令裁减,称卿之体。”(卿:对对方的爱称。)②衡量。《晋书·刁协传》:“(刘)裕散其资财,令百姓称力而取之,弥日不尽。”

    难:

    (一)nán 困难;艰难。与“易”相对。《老子》第二章:“故有无相生,难易相成。”李白《蜀道难》:“蜀道之难,难于上青天。” (二)nàn ①灾难;祸患。《孙子·谋攻》:“三军既惑且疑,则诸侯之难至矣。”《韩非子·五蠹》:“坚甲厉兵以备难。”(厉兵:磨快兵器。)特指兵难,反抗或叛乱。贾谊《过秦论》:“一夫作难而七庙隳。”(七庙:天子的宗庙。隳 :毁坏。)苏轼《晁错论》:“惟仁人君子豪杰之士,能出身为天下犯大难,以求成大功。”②怨仇。《战国策·秦策一》:“以与周武为难。”(周武:周武王。)《史记·张仪列传》:“楚尝与秦构难,战于汉中。”③责备;责难。《孟子·离娄下》:“于禽兽又何难焉?”又诘问;反驳。《论衡·问孔》:“造难孔子,何伤于义?”王安石《答司马谏议书》:“辟邪说,难壬人。”(壬人:佞人,巧言谄媚的小人。)又辩驳的观点,论点。《汉书·高帝纪》:“(汉王)以问张良,良发八难。” (三)nuó ①茂盛的样子。《诗经·小雅·隰桑》:“隰桑有阿,其叶有难。”(阿:通“婀”,柔美的样子。)②驱逐疫鬼。后来写作“傩”。《周礼·夏官·方相氏》:“帅百隶而时难,以索室驱疫。”

    遇:

    ①相遇;遇到。《诗经·郑风·野有蔓草》:“邂逅(xiè hòu)相遇,适我愿兮。”(邂逅:偶然相遇。适:恰合。)《三国志·吴书·吴主传》:“遇于赤壁。”②会见。《公羊传·隐公八年》:“春,宋公、卫侯遇于垂。”(垂:地名。)③接触;感触。干宝《搜神记》卷十九:“此其来也,岂以吾遇厄绝粮,从者病乎?”(厄:困厄。)又接触。《庄子·养生主》:“臣以神遇而不以目视。”④遇合;见赏。指得到君主的信任。《荀子·成相》:“虽有贤圣,适不遇世孰知之!”(适:恰好。孰:谁。)杜甫《从事行》:“垂老遇君未恨晚。”⑤机会。张溥《五人墓碑记》:“斯固百世之遇也。”(斯:此。)⑥对待。《商君书·外内》:“以此遇敌,是以百石之弩射飘叶也。”⑦相待。《淮南子·人间》:“以诈伪遇人,虽愈利,后无复。”⑧待遇。诸葛亮《前出师表》:“盖追先帝之殊遇,欲报之于陛下也。”(追:追念。)

    世:

    ①古代称三十年为一世。《论语 · 子路》:“如有王者,必世而后仁。”(仁:仁政成功。)②世代;父子相继为一世。《战国策·赵策四》:“今三世以前,至于赵之为赵。”③继承。《公羊传·昭公三十一年》:“大夫之义不得世。”④一代又一代;世代相承的。《汉书·楼护传》:“父世医也,护少随父为医长安。”⑤家世;世系。《吕氏春秋·知化》:“残其国,绝其世。”⑥人的一生;一辈子。王羲之《兰亭集序》:“夫人之相与,俯仰一世。”(相与:交往。俯仰:生活。)⑦时代;朝代。陶潜《桃花源记》:“问今是何世,乃不知有汉,无论魏晋。”⑧人世;世界。《荀子·议兵》:“此世之所以乱也。”⑨当时的。《盐铁论·论儒》:“孟轲守旧术,不知世务。”

    俗:

    ①风俗。《礼记·王制》:“广谷大川异制,民生其间者异俗。”(制:形状。)②一般的人;众人。《史记·李斯列传》:“察其本,乃与俗议之异。”③庸俗。王安石《兼并》:“俗儒不知变。”④世俗。曹植《七启》:“君子不遁俗而遗名,智士不背世而灭勋。”(遗:弃。背:违。灭:埋没。)⑤佛教特指在家为俗,与出家相对。《清平山堂话本·花灯轿莲女成佛记》:“张待诏夫妻二人亦然弃俗出家。”(待诏:称手艺人。)⑥通“欲”。欲念;希望。《荀子·解蔽》:“由俗谓之,道尽嗛矣。”

    乍:

    ①副词。突然;忽然。白居易《琵琶行》:“银瓶乍破水浆迸,铁骑突出刀枪鸣。”②刚;才。柳永《黄莺儿》:“乍出暖烟来,又趁游蜂去。”③连词。宁可。李白《设辟邪伎鼓吹雉子班曲辞》:“乍向草中耿介死,不求黄金笼下生。”(耿介:正直。)④暂时。张衡《西京赋》:“将乍往而未半。”

    见:

    (一)①看;看到。《诗经·小雅·何人斯》:“我闻其声,不见其身。”《战国策·楚策四》:“见兔而顾犬。”《石钟山记》:“事不目见耳闻,而臆断有无,可乎?”②拜见;谒见。《墨子·公输》:“子墨子见王。”③会见。《史记·项羽本纪》:“项伯即入见沛公。”白居易《琵琶行》:“移船相近邀相见。”④见解;见识。《晋书·王浑传》:“敢陈愚见。”⑤表示被动,相当于“被”。《史记·屈原贾生列传》:“信而见疑,忠而被谤,能无怨乎?”《楚辞·渔父》:“举世皆浊而我独清,众人皆醉而我独醒,是以见放。”(放:放逐。)⑥放在动词前,有称代自我作用。王安石《答司马谏议书》:“冀君实或见恕也。”李密《陈情表》:“生孩六月,慈父见背。” (二)xiàn ①显露;出现。《敕勒歌》:“天苍苍,野茫茫,风吹草低见牛羊。”②介绍;引见。《墨子·公输》:“胡不见我于王?”(胡:为何。)③现成的。《史记·项羽本纪》:“军无见粮。”

    妨:

    ①伤害;损害。《楚辞·招魂》:“归来反故室,敬而无妨些(suò)。”(些,助词。)②妨碍;阻碍。《汉书·王遵传》:“其不中用,趣自避退,毋久妨贤。”

    哂:

    ①[动]微笑。《论语·先进》:“夫子~之。”②[动]讥笑。刘知几《史通·自叙》:“莫不~其徒劳。”


  • zhi yin zi gu chen nan yu ,shi su zha jian na fang shen 。

    “zhi yin zi gu chen nan yu ,shi su zha jian na fang shen 。”shi gou chu chu :《zeng cui li zhi ping shi 》;shi tang chao shi ren han yu de zuo pin 。

    cui hou wen zhang ku jie min ,gao lang jia tian shu bu jin 。ceng cong guan wai lai shang dou ,
    sui shen juan zhou che lian zhen 。chao wei bai fu you yu nu ,mu zuo qian shi zhuai qiu jin 。
    yao hao zhi jian zi bu gong ,qing ke qing gong fu hai shen 。cai hao qi meng yi yu yan ,
    wang wang jiao chi za lou yin 。zhi yin zi gu chen nan yu ,shi su zha jian na fang shen 。
    wu xian fa guan wei deng chao ,you sheng chi wei chang qu yin 。shi ming sui guai xin zhuai zhuang ,
    ji neng xu fu jia yu jiong 。nian xi chen ai liang xiang feng ,zheng ming ju yu chi mao dun 。
    zi shi zhuan chang kua zi ju ,yu shi zhang jun yan xian yin 。er lai dan yu bao feng jiang ,
    mo xue pang juan qie sun bin 。cuan zhu xin gui ya wen nao ,chi fa zao cui jie ke min 。
    pin meng yuan gou ci qi wei ,qi you xian guan gan tui yin 。shen cang qie si shi yi fa ,
    ji ji yi duo ru shu sun 。ke lian mo yi fei jing shen ,you shi huang jin zhi xu pin 。
    dang jin sheng ren qiu shi cong ,ba zhuo qi zi shou hu jun 。dong ma yan xu yi fen fei ,
    mei gao ji shao qiong ju ren 。fu wen wang shi xi tao shu ,shuang feng lie lie cui chao jun 。
    zou zhang chi xi zai de xian ,yan qiao fen na yao ying sun 。qie liao er tu bi chu yi ,
    qi bi heng ren chang chun chun 。quan jun tao yang dai zheng qiao ,bu yong diao zhuo chou gan shen 。
    qiang gen ju hua hao gu jiu ,qian bo zong kong yi ke zhun 。hui hui yan ri nuan ju xian ,
    mi mi jing wu shu geng yun 。gao shi li xu lian qu nie ,zhang fu zhong mo sheng qi zhen 。
    neng lai qu zui ren xuan hu ,si hou xian yu ju min min 。

    【zhu shi 】:

    zhi :

    ①zhi dao 。《lun yu ·wei zheng 》:“zhi zhi wei zhi zhi ,bu zhi wei bu zhi ,shi zhi ye 。”wang chong 《lun heng ·zhi shi 》:“bu xue zi zhi ,bu wen zi xiao ,gu jin hang shi ,wei zhi you ye 。”(wei zhi you ye :mei you zhe yang de shi 。)②zhi jiao ;gan jiao 。fan zhen 《shen mie lun 》:“shou deng you tong yang zhi zhi 。”③jian jie ;zhi shi 。《shang jun shu ·geng fa 》:“you du zhi zhi lv zhe 。”(lv :sai lv 。)④zhi shi 。《lie zi · shang wen 》:“liang xiao er xiao yue :‘shu wei ru duo zhi hu ?’”(shu :shei 。wei :tong “wei ”,shui 。)⑤le jie 。《shi ji ·guan yan lie chuan 》:“zhi wo zhe bao zi ye 。”(bao zi :bao shu ya 。)⑥jiao hao ;xiang qin 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“jue bin ke zhi zhi 。”⑦zhi ji ;zhi xin de ren 。bao zhao 《yong shuang yan 》:“bei ge ci jiu ai ,xian lei mi xin zhi 。”(xian lei :qin zhao lei 。mi :zhao xun 。)⑧zhu chi 。《zuo chuan ·xiang gong er shi liu nian 》:“zi chan ji jiang zhi zheng yi 。”

    yin :

    ①le yin 。《han fei zi ·shui lin xia 》:“wu chang hao yin ,ci ren wei wo ming qin 。”(chang :ceng jing 。wei :zeng gei 。)②sheng yin 。《zhuang zi ·qu qie 》:“ji gou zhi yin xiang wen 。”③xiao xi 。《shi jing ·zheng feng ·zi jin 》:“zong wo bu wang ,zi ning bu si yin 。”(ning :nan dao 。si :ji gei 。)④tong “yin ”。shu yin 。《zuo chuan ·wen gong shi qi nian 》:“lu si bu ze yin 。”[ba yin ]gu dai dui le qi de tong chen 。zhi jin 、dan 、tu 、ge 、si 、mu 、pao (páopao )、zhu ba lei 。ru zhong 、ling shu jin lei ;qing shu dan lei ;xun (xūnxun )shu tu lei ;gu shu ge lei ;qin 、se shu si lei ;zhu (zhùzhu )shu mu lei ;sheng 、yu shu pao lei ;guan 、xiao shu zhu lei 。

    zi :

    ①zi ji 。《shi jing ·da ya ·wen wang 》:“yong yan pei ming ,zi qiu duo fu 。”(yan :tong “yan ”。pei ming :ge hu tian ming 。)《lao zi 》:“zhi ren zhe zhi ,zi zhi zhe ming 。”②qin zi 。song lian 《song dong yang ma sheng xu 》:“mei jia jie yu cang shu zhi jia ,shou zi bi lu ,ji ri yi hai 。”《shi ji ·xiao xiang guo shi jia 》:“gao zu zi jiang 。”③zi ran 。《shi ji ·li jiang jun lie chuan 》:“yan yue :‘tao li mo yan ,xia zi cheng qi 。’”(qi :xiao jing ;xiao lu 。)④jie ci 。1.cong 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“you wei shen nong zhi yan zhe hu hang ,zi chu zhi teng 。”(shen nong :chuan shui wei gu dai zao lei si 、xing nong ye de di wang 。hu hang :dang shi de nong xue jia 。)《lun yu ·xue er 》:“you peng zi yuan fang lai 。”2. you yu 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“qu ping zhi zuo 《li sao 》,gai zi yuan sheng ye 。”《han shu ·guan fu chuan 》:“hou zi wo de zhi ,zi wo juan zhi ,mo suo hen 。”⑤lian ci 。biao shi jia she 。ke yi wei jia ru 。《zuo chuan ·cheng gong shi liu nian 》:“wei sheng ren neng nei wai mo huan ,zi fei sheng ren ,wai ning bi you nei you 。”⑥lian ci 。biao shi jia she de rang bu 。ke yi wei ji shi 。《han shu ·gao zu ji xia 》:“gao zu bu xiu wen xue ,er xing ming da ,hao mou neng ting ,zi jian men shu cu ,jian zhi ru jiu 。”you 《du zhou chuan 》:“zi jing shi bu xiao ,kuang yu yuan fang ?”

    gu :

    ①wang xi ;li shi jiu yuan 。yu “jin ”xiang dui 。《zhou yi ·ji ci xia 》:“shang gu xue ju ye chu ,hou shi sheng ren yi zhi yi gong shi 。”(yi :huan 。gong shi :fang she 。)su shi 《shui diao ge tou 》:“ren you bei huan li ge ,yue you yin qing yuan que ,ci shi gu nan quan 。”②zhi gu dai de shi wu ;jiu ;yuan lai 。《gu shi shi jiu shou 》zhi shi liu :“liang ren wei gu huan ,wang jia hui qian sui 。”③jiu yuan ;gu lao 。zhao yu shi 《bin tui lu 》juan san :“ke tu er zi ,ji lai shen gu 。”④gu ti shi de jian chen 。huo chen gu feng 、gu shi 。yu jin ti shi xiang dui ,bu shou ping ze 、dui zhang deng ge lv de xian zhi ,xing shi bi jiao zi you 。《shi sou ·gu ti shang 》:“ge zhi wu 、qi yan gu ,quan bu ru le yi 。”

    chen :

    (yi )①chen liang ;liang chong 。《shang jun shu ·suan de 》:“du er qu chang ,chen er qu chong 。”②ju qi 。《shi jing · bin feng ·qi yue 》:“chen bi si gong 。”③zhi ju jian 。《zuo chuan ·xiang gong san nian 》:“qi xi qing lao ,jin hou wen si yan ,chen jie hu 。”④zan yang ;song yang 。《shang jun shu ·lai min 》:“ci si wang zhe ,mo shi zhi suo chen ye ,yi wei sheng wang ,ran ji dao you bu neng qu yong yu hou 。”⑤chen shu ;sheng yan 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“shang chen di ku ,xia tong ji huan ,zhong shu shang wu ,yi ci shi shi 。”⑥chen hu ;chen wei 。《shi ji ·li si lie chuan 》:“jin qin wang yu tun tian xia ,chen di er zhi 。”⑦ming chen ;chen wei 。ji kang 《yang sheng lun 》:“yi mu shi hu ,wei zhi liang tian ,ci tian xia zhi tong chen ye 。’”《na shi ·mao xi chuan 》:“wen di chang wei xuan di yue :‘wo zhu zi jie yi bai wei ming ,ru zhu zi yi yong shu wei chen 。’”(chang :ceng jing 。)⑧hao chen ;sheng chen ;chen zuo 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“nai zha chen gong zi fu su 、xiang yan ,cong min yu ye 。”⑨ming sheng ;sheng yu 。《jin shu ·wang qia chuan 》:“(qia )yu xun xian ju you mei chen 。” (er )chèng ce chong liang de qi ju 。hou zuo “chen ”。《huai na zi ·shi ze 》:“jiao dou chen 。” (san )chèn ①kuo ge ;xiang fu 。《hou han shu ·lai she chuan 》:“cheng hen feng zhi bu chen ,yi wei chao ting xiu 。”《na ji shu ·zhang rong chuan 》:“(yi )yi ling cai jian ,chen qing zhi ti 。”(qing :dui dui fang de ai chen 。)②heng liang 。《jin shu ·diao xie chuan 》:“(liu )yu san ji zi cai ,ling bai xing chen li er qu zhi ,mi ri bu jin 。”

    nan :

    (yi )nán kun nan ;jian nan 。yu “yi ”xiang dui 。《lao zi 》di er zhang :“gu you mo xiang sheng ,nan yi xiang cheng 。”li bai 《shu dao nan 》:“shu dao zhi nan ,nan yu shang qing tian 。” (er )nàn ①zai nan ;huo huan 。《sun zi ·mou gong 》:“san jun ji huo ju yi ,ze zhu hou zhi nan zhi yi 。”《han fei zi ·wu du 》:“jian jia li bing yi bei nan 。”(li bing :mo kuai bing qi 。)te zhi bing nan ,fan kang huo pan luan 。gu yi 《guo qin lun 》:“yi fu zuo nan er qi miao hui 。”(qi miao :tian zi de zong miao 。hui :hui huai 。)su shi 《chao cuo lun 》:“wei ren ren jun zi hao jie zhi shi ,neng chu shen wei tian xia fan da nan ,yi qiu cheng da gong 。”②yuan chou 。《zhan guo ce ·qin ce yi 》:“yi yu zhou wu wei nan 。”(zhou wu :zhou wu wang 。)《shi ji ·zhang yi lie chuan 》:“chu chang yu qin gou nan ,zhan yu han zhong 。”③ze bei ;ze nan 。《meng zi ·li lou xia 》:“yu qin shou you he nan yan ?”you jie wen ;fan bo 。《lun heng ·wen kong 》:“zao nan kong zi ,he shang yu yi ?”wang an dan 《da si ma jian yi shu 》:“bi xie shui ,nan ren ren 。”(ren ren :ning ren ,qiao yan chan mei de xiao ren 。)you bian bo de guan dian ,lun dian 。《han shu ·gao di ji 》:“(han wang )yi wen zhang liang ,liang fa ba nan 。” (san )nuó ①mao cheng de yang zi 。《shi jing ·xiao ya ·xi sang 》:“xi sang you a ,ji xie you nan 。”(a :tong “e ”,rou mei de yang zi 。)②qu zhu yi gui 。hou lai xie zuo “nuo ”。《zhou li ·xia guan ·fang xiang shi 》:“shuai bai li er shi nan ,yi suo shi qu yi 。”

    yu :

    ①xiang yu ;yu dao 。《shi jing ·zheng feng ·ye you man cao 》:“xie hou (xiè hòu)xiang yu ,kuo wo yuan xi 。”(xie hou :ou ran xiang yu 。kuo :qia ge 。)《san guo zhi ·wu shu ·wu zhu chuan 》:“yu yu chi bi 。”②hui jian 。《gong yang chuan ·yin gong ba nian 》:“chun ,song gong 、wei hou yu yu chui 。”(chui :de ming 。)③jie chu ;gan chu 。gan bao 《sou shen ji 》juan shi jiu :“ci ji lai ye ,qi yi wu yu e jue liang ,cong zhe bing hu ?”(e :kun e 。)you jie chu 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“chen yi shen yu er bu yi mu shi 。”④yu ge ;jian shang 。zhi de dao jun zhu de xin ren 。《xun zi ·cheng xiang 》:“sui you xian sheng ,kuo bu yu shi shu zhi zhi !”(kuo :qia hao 。shu :shei 。)du fu 《cong shi hang 》:“chui lao yu jun wei hen wan 。”⑤ji hui 。zhang pu 《wu ren mu bei ji 》:“si gu bai shi zhi yu ye 。”(si :ci 。)⑥dui dai 。《shang jun shu ·wai nei 》:“yi ci yu di ,shi yi bai dan zhi nu she piao xie ye 。”⑦xiang dai 。《huai na zi ·ren jian 》:“yi zha wei yu ren ,sui yu li ,hou mo fu 。”⑧dai yu 。zhu ge liang 《qian chu shi biao 》:“gai zhui xian di zhi shu yu ,yu bao zhi yu bi xia ye 。”(zhui :zhui nian 。)

    shi :

    ①gu dai chen san shi nian wei yi shi 。《lun yu · zi lu 》:“ru you wang zhe ,bi shi er hou ren 。”(ren :ren zheng cheng gong 。)②shi dai ;fu zi xiang ji wei yi shi 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“jin san shi yi qian ,zhi yu zhao zhi wei zhao 。”③ji cheng 。《gong yang chuan ·zhao gong san shi yi nian 》:“da fu zhi yi bu de shi 。”④yi dai you yi dai ;shi dai xiang cheng de 。《han shu ·lou hu chuan 》:“fu shi yi ye ,hu shao sui fu wei yi chang an 。”⑤jia shi ;shi ji 。《lv shi chun qiu ·zhi hua 》:“can ji guo ,jue ji shi 。”⑥ren de yi sheng ;yi bei zi 。wang xi zhi 《lan ting ji xu 》:“fu ren zhi xiang yu ,fu yang yi shi 。”(xiang yu :jiao wang 。fu yang :sheng huo 。)⑦shi dai ;chao dai 。tao qian 《tao hua yuan ji 》:“wen jin shi he shi ,nai bu zhi you han ,mo lun wei jin 。”⑧ren shi ;shi jie 。《xun zi ·yi bing 》:“ci shi zhi suo yi luan ye 。”⑨dang shi de 。《yan tie lun ·lun ru 》:“meng ke shou jiu shu ,bu zhi shi wu 。”

    su :

    ①feng su 。《li ji ·wang zhi 》:“an gu da chuan yi zhi ,min sheng ji jian zhe yi su 。”(zhi :xing zhuang 。)②yi ban de ren ;zhong ren 。《shi ji ·li si lie chuan 》:“cha ji ben ,nai yu su yi zhi yi 。”③yong su 。wang an dan 《jian bing 》:“su ru bu zhi bian 。”④shi su 。cao zhi 《qi qi 》:“jun zi bu dun su er wei ming ,zhi shi bu bei shi er mie xun 。”(wei :qi 。bei :wei 。mie :mai mei 。)⑤fo jiao te zhi zai jia wei su ,yu chu jia xiang dui 。《qing ping shan tang hua ben ·hua deng jiao lian nv cheng fo ji 》:“zhang dai zhao fu qi er ren yi ran qi su chu jia 。”(dai zhao :chen shou yi ren 。)⑥tong “yu ”。yu nian ;xi wang 。《xun zi ·jie bi 》:“you su wei zhi ,dao jin qie yi 。”

    zha :

    ①fu ci 。tu ran ;hu ran 。bai ju yi 《pi pa hang 》:“yin ping zha po shui jiang beng ,tie ji tu chu dao qiang ming 。”②gang ;cai 。liu yong 《huang ying er 》:“zha chu nuan yan lai ,you chen you feng qu 。”③lian ci 。ning ke 。li bai 《she bi xie ji gu chui zhi zi ban qu ci 》:“zha xiang cao zhong geng jie si ,bu qiu huang jin long xia sheng 。”(geng jie :zheng zhi 。)④zan shi 。zhang heng 《xi jing fu 》:“jiang zha wang er wei ban 。”

    jian :

    (yi )①kan ;kan dao 。《shi jing ·xiao ya ·he ren si 》:“wo wen ji sheng ,bu jian ji shen 。”《zhan guo ce ·chu ce si 》:“jian tu er gu quan 。”《dan zhong shan ji 》:“shi bu mu jian er wen ,er yi duan you mo ,ke hu ?”②bai jian ;ye jian 。《mo zi ·gong shu 》:“zi mo zi jian wang 。”③hui jian 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“xiang bai ji ru jian pei gong 。”bai ju yi 《pi pa hang 》:“yi chuan xiang jin yao xiang jian 。”④jian jie ;jian shi 。《jin shu ·wang hun chuan 》:“gan chen yu jian 。”⑤biao shi bei dong ,xiang dang yu “bei ”。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“xin er jian yi ,zhong er bei bang ,neng mo yuan hu ?”《chu ci ·yu fu 》:“ju shi jie zhuo er wo du qing ,zhong ren jie zui er wo du xing ,shi yi jian fang 。”(fang :fang zhu 。)⑥fang zai dong ci qian ,you chen dai zi wo zuo yong 。wang an dan 《da si ma jian yi shu 》:“ji jun shi huo jian shu ye 。”li mi 《chen qing biao 》:“sheng hai liu yue ,ci fu jian bei 。” (er )xiàn ①xian lou ;chu xian 。《chi le ge 》:“tian cang cang ,ye mang mang ,feng chui cao di jian niu yang 。”②jie shao ;yin jian 。《mo zi ·gong shu 》:“hu bu jian wo yu wang ?”(hu :wei he 。)③xian cheng de 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“jun mo jian liang 。”

    fang :

    ①shang hai ;sun hai 。《chu ci ·qiao hun 》:“gui lai fan gu shi ,jing er mo fang xie (suò)。”(xie ,zhu ci 。)②fang ai ;zu ai 。《han shu ·wang zun chuan 》:“ji bu zhong yong ,qu zi bi tui ,wu jiu fang xian 。”

    shen :

    ①[dong ]wei xiao 。《lun yu ·xian jin 》:“fu zi ~zhi 。”②[dong ]ji xiao 。liu zhi ji 《shi tong ·zi xu 》:“mo bu ~ji tu lao 。”