• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 公然白日受賄賂,火齊磊落堆金盤。

    “公然白日受賄賂,火齊磊落堆金盤。”詩句出處:《永貞行》;是唐朝詩人韓愈的作品。

    君不見太皇諒陰未出令,小人乘時偷國柄。
    北軍百萬虎與貔,天子自將非他師。一朝奪印付私黨,
    懍懍朝士何能為。狐鳴梟噪爭署置,睗睒跳踉相嫵媚。
    夜作詔書朝拜官,超資越序曾無難。公然白日受賄賂,
    火齊磊落堆金盤。元臣故老不敢語,晝臥涕泣何汍瀾。
    董賢三公誰復惜,侯景九錫行可嘆。國傢功高德且厚,
    天位未許庸夫幹。嗣皇卓犖信英主,文如太宗武高祖。
    膺圖受禪登明堂,共流幽州鯀死羽。四門肅穆賢俊登,
    數君匪親豈其朋。郎官清要為世稱,荒郡迫野嗟可矜。
    湖波連天日相騰,蠻俗生梗瘴癘烝。江氛嶺祲昏若凝,
    一蛇兩頭見未曾。怪鳥鳴喚令人憎,蠱蟲群飛夜撲燈。
    雄虺毒螫墮股肱,食中置藥肝心崩。左右使令詐難憑,
    慎勿浪信常兢兢。吾嘗同僚情可勝,具書目見非妄征,
    嗟爾既往宜為懲。

    【註釋】:

    公:

    ①公正;公平。《呂氏春秋·去私》:“外舉不避仇,內舉不避親,祈黃羊可謂公矣。”②公共的;公傢的。陳亮《上孝宗皇帝第三書》:“二聖北狩之痛,蓋國傢之大恥而天下之公憤也。”③公然;公開地。賈誼《論積貯疏》:“殘賊公行,莫之或止。”(殘賊:害。)④公傢,與“私”相對。《詩經·豳風· 七月》:“獻豜於公。”⑤通“功”。功勞。《詩經·小雅·六月》:“薄伐玁狁,以奏膚公。”⑥古代五等爵的第一等。《孟子·萬章下》:“天子一位,公一位,侯一位,伯一位,子、男同一位。”又為諸侯的通稱。《禮記·喪服大記》:“公之喪,大夫俟練,士卒哭而歸。”(練:喪服。)⑦古代朝廷官階的第一級。《漢書·百官公卿表上》:“太師、太傅、太保,是為三公。”後泛指朝中職掌權者。李白《行路難》:“漢朝公卿忌賈生。”⑧對男子的敬稱。《史記·陳涉世傢》:“公等遇雨,皆以失期,失期當斬。”⑨舊稱親屬中的尊長。1.稱祖父。《呂氏春秋·異用》:“孔子之弟子從遠方來者,孔子荷(hè)杖而問之曰:‘子之公不有恙乎?’搏杖而揖之,問曰:‘子之父母不有恙乎?’”(搏杖:扶杖。)2. 稱父親。《戰國策·魏策一》:“將行,其子陳應止其公之行。”3.稱丈夫之父。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“奉事循公姥,進止敢自專?”(循:順從。姥:婆婆。)⑩稱雄性的禽獸。《齊民要術·作醬法》:“母蟹臍大,圓,竟服下,公蟹狹而長。”

    然:

    ①燃燒。後來寫作“燃”。《孟子·公孫醜上》:“若火之始然,泉之始達。”②代詞。如此;這樣。《呂氏春秋·用眾》:“物固莫不有長,莫不有短,人亦然。”③對;贊同。《論語·雍也》:“子曰:‘雍之言然。’”④副詞。1.表示出乎意料,相當於“乃”、“竟”。《漢書·丙吉傳》:“君侯為漢相,奸吏成其私,然無所懲艾(yì)。”(艾:治。)2. 表示順承關系。相當於“便”、“就”。《莊子·外物》:“吾得鬥升之水然活耳。”⑤連詞。1.表示轉折關系,相當於“然而”。《左傳·僖公三十年》:“然鄭亡,子亦有不利焉!”2.表示讓步關系,相當於“雖然”。董解元《西廂記諸宮調》卷七:“然憔悴,尚天真,纖腰細褪羅裙。”⑥助詞。1.用作形容詞或副詞詞尾,表示狀態,“……的樣子”。《詩經· 小雅·南有嘉魚》:“南有嘉魚,烝然罩罩。”2. 用於句末,表示比擬。《孟子·盡心上》:“道則高矣,美矣,宜若登天然。”3. 用於句末,表示斷定,相當於“焉”、“也”。《論語·先進》:“若由也,不得其死然。”

    白:

    ①白色。《荀子·榮辱》:“目辨白黑美惡。”(辨:辨別。)②純潔。《韓非子·說疑》:“竦(sǒng)心白意。”(竦:恭敬。)③皎潔;明亮。白居易《琵琶行》:“唯見江心秋月白。”④彰明;顯赫。《荀子·天論》:“禮義不加於國傢,則功名不白。”⑤表明;陳述。《呂氏春秋·士節》:“吾將以死白之。”⑥稟告;報告。柳宗元《段太尉逸事狀》:“太尉自州以狀白府。”⑦徒然;平白地。李白《越女詞》五首之四:“相看月未墮,白地斷肝腸。”

    受:

    ①接受。《詩經·大雅·假樂》:“受祿於天。”②承受;經過。《荀子·勸學》:“故木受繩則直,金就礪則利。”③遭受;遭到。《左傳·昭公十三年》:“不殺棄疾,雖得國,猶受禍。”④授予;付予。韓愈《師說》:“師者,所以傳道、受業、解惑也。”⑤適合。《呂氏春秋·圜道》:“宮商角徵羽,各處其處,音皆調勻,不可以相違,此所以無不受也。”⑥容納;包容。《周易·咸卦》:“君子以虛受人。”

    賄:

    ①財物。《詩經·衛風·氓》:“以爾車來,以我賄遷。”《左傳·昭公二十年》:“承嗣大夫,強易其賄。”②贈送財物。《儀禮·聘禮》:“賄用束紡。”③賄賂;行賄或受賄。《左傳·昭公六年》:“亂獄滋豐,賄賂並行。”

    賂:

    ①贈送財物。《左傳·桓公二年》:“以郜大鼎賂公。”引申為奉送。《史記·陳涉世傢》:“爭割地賂秦。”②財物。《左傳·莊公二十八年》:“數之以王命,取賂而還。”泛指財物。司馬遷《報任安書》:“傢貧,貨賂不足以自贖。”③賄賂。《國語·晉語一》:“驪姬賂二五,使言於公。”(二五:指梁五、東關五二人。)《左傳·昭公六年》:“亂獄滋豐,賄賂並行。”

    火:

    ①物體燃燒時發出的光和焰。《周易· 乾》:“水流濕,火就燥。”(濕:低濕處。燥:幹燥物。)②焚燒;燒毀。韓愈《原道》:“人其人,火其書,廬其居。”(使其人成為編戶齊民,焚燒其經書,並將其居所改為民房。)特指火災。《元史·文宗本紀一》:“杭州火,命江浙行省賑被災之傢。”(賑:救濟。被:遭受。)《左傳·宣公十六年》:“凡火,人火曰火,天火曰災。”③古代兵制單位,十人為一火。《新唐書·兵志》:“十人為火,火有長。”《木蘭詩》:“出門看火伴。”④五行之一。《尚書·洪范》:“五行,一曰水,二曰火,三曰木,四曰金,五曰土。”⑤星名。1. 大火,即心宿二。李白《酬張卿夜宿南陵見贈》:“當君相思夜,火落金風高。”(金風:指秋風。)2. 行星之一,即火星。《史記·天官書》:“火犯守角,則有戰。”

    齊:

    ①[形]整齊,一致。《孟子·滕文公上》:“夫物之不~,物之情也。”②[副]一同,一齊。《晉書·謝安傳》:“若二賊假延,來年水生,東西~舉。”③[形]平等,相等。《荀子·王制》:“勢~則不壹,眾~則不使。”④[動]整治。《史記·酷吏列傳序》:“道之以政,~之以刑。”⑤[形]敏捷。《商君書·弱民》:“~疾而均,速若飄風。”⑥[名]肚臍。《左傳·莊公六年》:“若不早圖,後君噬~。”

    磊:

    石頭多的樣子。木華《海賦》:“磊匒(dá)匌(kè)而相豗(huì)。”(匒匌:重疊的樣子。豗:撞擊。)

    落:

    ①花葉脫落。《詩經·衛風·氓》:“桑之未落,其葉沃若。”(沃若:潤澤貌。)②落下;降下。韓愈《詠雪贈張籍》:“隻見縱橫落,寧知遠近來。”(寧:豈。)《十五從軍征》:“淚落沾我衣。”③凋落;衰謝。路蕩《拔茅賦》:“榮落惟運。”(榮:榮耀。運:命運。)又衰敗。《管子·宙合》:“盛而不落者,未之有也。”④流落;淪落。韓愈《祭河南張員外文》:“我落陽山。”⑤停留;停止。李子卿《府試授衣賦》:“山靜風落。”⑥村落。杜甫《兵車行》:“千村萬落生荊杞。”⑦宮室剛建成時舉行的慶祝祭禮。《左傳·昭公七年》:“楚子成章華之臺,願與諸侯落之。”⑧開始。《詩經·周頌·訪落》:“訪予落止,率時昭考。”⑨新鐘等重要器物鑄成時以公豬血塗抹。《左傳·昭公四年》:“(叔孫為孟鐘)饗(xiǎng)大夫以落之。”(饗:款待。)

    金:

    ①金屬的通稱。《荀子·勸學》:“鍥而舍之,朽木不折;鍥而不舍,金石可鏤。”《周禮·秋官·職金》:“入其金錫於為兵器之府。”(為:制作。)②金黃色。《嶽陽樓記》:“浮光躍金。”《阿房宮賦》:“金塊珠礫,棄擲迤邐,秦人視之,亦不甚惜。”③錢財;錢。《史記·陳丞相世傢》:“臣聞(陳)平受諸將金,金多者得善處,金少者得惡處。”④金屬制的樂器或兵器。《禮記·樂記》:“金石絲竹,樂之器也。”《淮南子·說山》:“砥石不利,而可以利金。”(利金:磨利刀劍。)⑤古代八音之一。《周禮·春官·大師》:“皆播之以八言,金、石、土、革、絲、木、匏、竹。”⑥古代計算貨幣的單位。以一鎰(二十四兩)為一金,或以一斤為一金。《史記·燕召公世傢》:“子之因遺(wèi)蘇代百金。”(子之:人名。遺:贈與。)《五人墓碑記》:“有賢士大夫發五十金,買五人之脰而函之。”(脰dòu:頸項;頭臚。)《獄中雜記》:“富者賂數百金。”⑦比喻堅固。《過秦論》:“始皇之心,自以為關中之地,金城千裡。”⑧五行之一。《尚書·洪范》:“五行:一曰水,二曰火,三曰木,四曰金,五曰土。”⑨朝代名(公元1115—1234年)。女真族完顏部首領阿骨打所建。

    盤:

    ①盤子。可用來盛飯食,也可用來放水。《左傳·僖公二十三年》:“乃饋盤飧,置壁焉。”《禮記·大學》:“湯之盤銘曰:‘茍日新,日日新,又日新。’”②樂。《尚書·無逸》:“文王不敢盤於遊田。”(田:打獵。)③回繞;彎曲。《隋書·百濟傳》:“女辮發垂後,已出嫁則分為兩道,盤於頭上。”沈括《夢溪筆談》卷三:“用柔鐵屈盤之。”(柔鐵:熟鐵。)這個意義又寫作“蟠”。④盤旋。徐宏祖《徐霞客遊記·楚遊日記》:“盤空而升。”⑤徘徊,逗留。常“盤桓”連用。曹植《洛神賦》:“悵盤桓而不能去。”(悵:惆悵;傷感。去:離去。)⑥通“磐”。巨大的石頭。《荀子·富國》:“國安於盤石。”


  • 公然白日受贿赂,火齐磊落堆金盘。

    “公然白日受贿赂,火齐磊落堆金盘。”诗句出处:《永贞行》;是唐朝诗人韩愈的作品。

    君不见太皇谅阴未出令,小人乘时偷国柄。
    北军百万虎与貔,天子自将非他师。一朝夺印付私党,
    懔懔朝士何能为。狐鸣枭噪争署置,睗睒跳踉相妩媚。
    夜作诏书朝拜官,超资越序曾无难。公然白日受贿赂,
    火齐磊落堆金盘。元臣故老不敢语,昼卧涕泣何汍澜。
    董贤三公谁复惜,侯景九锡行可叹。国家功高德且厚,
    天位未许庸夫干。嗣皇卓荦信英主,文如太宗武高祖。
    膺图受禅登明堂,共流幽州鲧死羽。四门肃穆贤俊登,
    数君匪亲岂其朋。郎官清要为世称,荒郡迫野嗟可矜。
    湖波连天日相腾,蛮俗生梗瘴疠烝。江氛岭祲昏若凝,
    一蛇两头见未曾。怪鸟鸣唤令人憎,蛊虫群飞夜扑灯。
    雄虺毒螫堕股肱,食中置药肝心崩。左右使令诈难凭,
    慎勿浪信常兢兢。吾尝同僚情可胜,具书目见非妄征,
    嗟尔既往宜为惩。

    【注释】:

    公:

    ①公正;公平。《吕氏春秋·去私》:“外举不避仇,内举不避亲,祈黄羊可谓公矣。”②公共的;公家的。陈亮《上孝宗皇帝第三书》:“二圣北狩之痛,盖国家之大耻而天下之公愤也。”③公然;公开地。贾谊《论积贮疏》:“残贼公行,莫之或止。”(残贼:害。)④公家,与“私”相对。《诗经·豳风· 七月》:“献豜于公。”⑤通“功”。功劳。《诗经·小雅·六月》:“薄伐玁狁,以奏肤公。”⑥古代五等爵的第一等。《孟子·万章下》:“天子一位,公一位,侯一位,伯一位,子、男同一位。”又为诸侯的通称。《礼记·丧服大记》:“公之丧,大夫俟练,士卒哭而归。”(练:丧服。)⑦古代朝廷官阶的第一级。《汉书·百官公卿表上》:“太师、太傅、太保,是为三公。”后泛指朝中职掌权者。李白《行路难》:“汉朝公卿忌贾生。”⑧对男子的敬称。《史记·陈涉世家》:“公等遇雨,皆以失期,失期当斩。”⑨旧称亲属中的尊长。1.称祖父。《吕氏春秋·异用》:“孔子之弟子从远方来者,孔子荷(hè)杖而问之曰:‘子之公不有恙乎?’搏杖而揖之,问曰:‘子之父母不有恙乎?’”(搏杖:扶杖。)2. 称父亲。《战国策·魏策一》:“将行,其子陈应止其公之行。”3.称丈夫之父。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“奉事循公姥,进止敢自专?”(循:顺从。姥:婆婆。)⑩称雄性的禽兽。《齐民要术·作酱法》:“母蟹脐大,圆,竟服下,公蟹狭而长。”

    然:

    ①燃烧。后来写作“燃”。《孟子·公孙丑上》:“若火之始然,泉之始达。”②代词。如此;这样。《吕氏春秋·用众》:“物固莫不有长,莫不有短,人亦然。”③对;赞同。《论语·雍也》:“子曰:‘雍之言然。’”④副词。1.表示出乎意料,相当于“乃”、“竟”。《汉书·丙吉传》:“君侯为汉相,奸吏成其私,然无所惩艾(yì)。”(艾:治。)2. 表示顺承关系。相当于“便”、“就”。《庄子·外物》:“吾得斗升之水然活耳。”⑤连词。1.表示转折关系,相当于“然而”。《左传·僖公三十年》:“然郑亡,子亦有不利焉!”2.表示让步关系,相当于“虽然”。董解元《西厢记诸宫调》卷七:“然憔悴,尚天真,纤腰细褪罗裙。”⑥助词。1.用作形容词或副词词尾,表示状态,“……的样子”。《诗经· 小雅·南有嘉鱼》:“南有嘉鱼,烝然罩罩。”2. 用于句末,表示比拟。《孟子·尽心上》:“道则高矣,美矣,宜若登天然。”3. 用于句末,表示断定,相当于“焉”、“也”。《论语·先进》:“若由也,不得其死然。”

    白:

    ①白色。《荀子·荣辱》:“目辨白黑美恶。”(辨:辨别。)②纯洁。《韩非子·说疑》:“竦(sǒng)心白意。”(竦:恭敬。)③皎洁;明亮。白居易《琵琶行》:“唯见江心秋月白。”④彰明;显赫。《荀子·天论》:“礼义不加于国家,则功名不白。”⑤表明;陈述。《吕氏春秋·士节》:“吾将以死白之。”⑥禀告;报告。柳宗元《段太尉逸事状》:“太尉自州以状白府。”⑦徒然;平白地。李白《越女词》五首之四:“相看月未堕,白地断肝肠。”

    受:

    ①接受。《诗经·大雅·假乐》:“受禄于天。”②承受;经过。《荀子·劝学》:“故木受绳则直,金就砺则利。”③遭受;遭到。《左传·昭公十三年》:“不杀弃疾,虽得国,犹受祸。”④授予;付予。韩愈《师说》:“师者,所以传道、受业、解惑也。”⑤适合。《吕氏春秋·圜道》:“宫商角徵羽,各处其处,音皆调匀,不可以相违,此所以无不受也。”⑥容纳;包容。《周易·咸卦》:“君子以虚受人。”

    贿:

    ①财物。《诗经·卫风·氓》:“以尔车来,以我贿迁。”《左传·昭公二十年》:“承嗣大夫,强易其贿。”②赠送财物。《仪礼·聘礼》:“贿用束纺。”③贿赂;行贿或受贿。《左传·昭公六年》:“乱狱滋丰,贿赂并行。”

    赂:

    ①赠送财物。《左传·桓公二年》:“以郜大鼎赂公。”引申为奉送。《史记·陈涉世家》:“争割地赂秦。”②财物。《左传·庄公二十八年》:“数之以王命,取赂而还。”泛指财物。司马迁《报任安书》:“家贫,货赂不足以自赎。”③贿赂。《国语·晋语一》:“骊姬赂二五,使言于公。”(二五:指梁五、东关五二人。)《左传·昭公六年》:“乱狱滋丰,贿赂并行。”

    火:

    ①物体燃烧时发出的光和焰。《周易· 乾》:“水流湿,火就燥。”(湿:低湿处。燥:干燥物。)②焚烧;烧毁。韩愈《原道》:“人其人,火其书,庐其居。”(使其人成为编户齐民,焚烧其经书,并将其居所改为民房。)特指火灾。《元史·文宗本纪一》:“杭州火,命江浙行省赈被灾之家。”(赈:救济。被:遭受。)《左传·宣公十六年》:“凡火,人火曰火,天火曰灾。”③古代兵制单位,十人为一火。《新唐书·兵志》:“十人为火,火有长。”《木兰诗》:“出门看火伴。”④五行之一。《尚书·洪范》:“五行,一曰水,二曰火,三曰木,四曰金,五曰土。”⑤星名。1. 大火,即心宿二。李白《酬张卿夜宿南陵见赠》:“当君相思夜,火落金风高。”(金风:指秋风。)2. 行星之一,即火星。《史记·天官书》:“火犯守角,则有战。”

    齐:

    ①[形]整齐,一致。《孟子·滕文公上》:“夫物之不~,物之情也。”②[副]一同,一齐。《晋书·谢安传》:“若二贼假延,来年水生,东西~举。”③[形]平等,相等。《荀子·王制》:“势~则不壹,众~则不使。”④[动]整治。《史记·酷吏列传序》:“道之以政,~之以刑。”⑤[形]敏捷。《商君书·弱民》:“~疾而均,速若飘风。”⑥[名]肚脐。《左传·庄公六年》:“若不早图,后君噬~。”

    磊:

    石头多的样子。木华《海赋》:“磊匒(dá)匌(kè)而相豗(huì)。”(匒匌:重叠的样子。豗:撞击。)

    落:

    ①花叶脱落。《诗经·卫风·氓》:“桑之未落,其叶沃若。”(沃若:润泽貌。)②落下;降下。韩愈《咏雪赠张籍》:“只见纵横落,宁知远近来。”(宁:岂。)《十五从军征》:“泪落沾我衣。”③凋落;衰谢。路荡《拔茅赋》:“荣落惟运。”(荣:荣耀。运:命运。)又衰败。《管子·宙合》:“盛而不落者,未之有也。”④流落;沦落。韩愈《祭河南张员外文》:“我落阳山。”⑤停留;停止。李子卿《府试授衣赋》:“山静风落。”⑥村落。杜甫《兵车行》:“千村万落生荆杞。”⑦宫室刚建成时举行的庆祝祭礼。《左传·昭公七年》:“楚子成章华之台,愿与诸侯落之。”⑧开始。《诗经·周颂·访落》:“访予落止,率时昭考。”⑨新钟等重要器物铸成时以公猪血涂抹。《左传·昭公四年》:“(叔孙为孟钟)飨(xiǎng)大夫以落之。”(飨:款待。)

    金:

    ①金属的通称。《荀子·劝学》:“锲而舍之,朽木不折;锲而不舍,金石可镂。”《周礼·秋官·职金》:“入其金锡于为兵器之府。”(为:制作。)②金黄色。《岳阳楼记》:“浮光跃金。”《阿房宫赋》:“金块珠砾,弃掷迤逦,秦人视之,亦不甚惜。”③钱财;钱。《史记·陈丞相世家》:“臣闻(陈)平受诸将金,金多者得善处,金少者得恶处。”④金属制的乐器或兵器。《礼记·乐记》:“金石丝竹,乐之器也。”《淮南子·说山》:“砥石不利,而可以利金。”(利金:磨利刀剑。)⑤古代八音之一。《周礼·春官·大师》:“皆播之以八言,金、石、土、革、丝、木、匏、竹。”⑥古代计算货币的单位。以一镒(二十四两)为一金,或以一斤为一金。《史记·燕召公世家》:“子之因遗(wèi)苏代百金。”(子之:人名。遗:赠与。)《五人墓碑记》:“有贤士大夫发五十金,买五人之脰而函之。”(脰dòu:颈项;头胪。)《狱中杂记》:“富者赂数百金。”⑦比喻坚固。《过秦论》:“始皇之心,自以为关中之地,金城千里。”⑧五行之一。《尚书·洪范》:“五行:一曰水,二曰火,三曰木,四曰金,五曰土。”⑨朝代名(公元1115—1234年)。女真族完颜部首领阿骨打所建。

    盘:

    ①盘子。可用来盛饭食,也可用来放水。《左传·僖公二十三年》:“乃馈盘飧,置壁焉。”《礼记·大学》:“汤之盘铭曰:‘苟日新,日日新,又日新。’”②乐。《尚书·无逸》:“文王不敢盘于游田。”(田:打猎。)③回绕;弯曲。《隋书·百济传》:“女辫发垂后,已出嫁则分为两道,盘于头上。”沈括《梦溪笔谈》卷三:“用柔铁屈盘之。”(柔铁:熟铁。)这个意义又写作“蟠”。④盘旋。徐宏祖《徐霞客游记·楚游日记》:“盘空而升。”⑤徘徊,逗留。常“盘桓”连用。曹植《洛神赋》:“怅盘桓而不能去。”(怅:惆怅;伤感。去:离去。)⑥通“磐”。巨大的石头。《荀子·富国》:“国安于盘石。”


  • gong ran bai ri shou hui lu ,huo ji lei la dui jin pan 。

    “gong ran bai ri shou hui lu ,huo ji lei la dui jin pan 。”shi gou chu chu :《yong zhen hang 》;shi tang chao shi ren han yu de zuo pin 。

    jun bu jian tai huang liang yin wei chu ling ,xiao ren cheng shi tou guo bing 。
    bei jun bai mo hu yu pi ,tian zi zi jiang fei ta shi 。yi chao duo yin fu si dang ,
    lin lin chao shi he neng wei 。hu ming xiao zao zheng shu zhi ,shi shan tiao liang xiang wu mei 。
    ye zuo zhao shu chao bai guan ,chao zi yue xu ceng mo nan 。gong ran bai ri shou hui lu ,
    huo ji lei la dui jin pan 。yuan chen gu lao bu gan yu ,zhou wo ti qi he 汍lan 。
    dong xian san gong shei fu xi ,hou jing jiu xi hang ke tan 。guo jia gong gao de ju hou ,
    tian wei wei hu yong fu gan 。si huang zhuo luo xin ying zhu ,wen ru tai zong wu gao zu 。
    ying tu shou chan deng ming tang ,gong liu you zhou gun si yu 。si men su mu xian jun deng ,
    shu jun fei qin qi ji peng 。lang guan qing yao wei shi chen ,huang jun pai ye jie ke jin 。
    hu bo lian tian ri xiang teng ,man su sheng geng zhang li zheng 。jiang fen ling jin hun re ning ,
    yi she liang tou jian wei ceng 。guai diao ming huan ling ren zeng ,gu chong qun fei ye pu deng 。
    xiong hui du shi duo gu gong ,shi zhong zhi yao gan xin beng 。zuo you shi ling zha nan ping ,
    shen wu lang xin chang jing jing 。wu chang tong liao qing ke sheng ,ju shu mu jian fei wang zheng ,
    jie er ji wang yi wei cheng 。

    【zhu shi 】:

    gong :

    ①gong zheng ;gong ping 。《lv shi chun qiu ·qu si 》:“wai ju bu bi chou ,nei ju bu bi qin ,qi huang yang ke wei gong yi 。”②gong gong de ;gong jia de 。chen liang 《shang xiao zong huang di di san shu 》:“er sheng bei shou zhi tong ,gai guo jia zhi da chi er tian xia zhi gong fen ye 。”③gong ran ;gong kai de 。gu yi 《lun ji zhu shu 》:“can zei gong hang ,mo zhi huo zhi 。”(can zei :hai 。)④gong jia ,yu “si ”xiang dui 。《shi jing ·bin feng · qi yue 》:“suo jian yu gong 。”⑤tong “gong ”。gong lao 。《shi jing ·xiao ya ·liu yue 》:“bao fa xian yun ,yi zou fu gong 。”⑥gu dai wu deng jue de di yi deng 。《meng zi ·mo zhang xia 》:“tian zi yi wei ,gong yi wei ,hou yi wei ,bai yi wei ,zi 、nan tong yi wei 。”you wei zhu hou de tong chen 。《li ji ·sang fu da ji 》:“gong zhi sang ,da fu qi lian ,shi cu ku er gui 。”(lian :sang fu 。)⑦gu dai chao ting guan jie de di yi ji 。《han shu ·bai guan gong qing biao shang 》:“tai shi 、tai fu 、tai bao ,shi wei san gong 。”hou fan zhi chao zhong zhi zhang quan zhe 。li bai 《hang lu nan 》:“han chao gong qing ji gu sheng 。”⑧dui nan zi de jing chen 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“gong deng yu yu ,jie yi shi ji ,shi ji dang zhan 。”⑨jiu chen qin shu zhong de zun chang 。1.chen zu fu 。《lv shi chun qiu ·yi yong 》:“kong zi zhi di zi cong yuan fang lai zhe ,kong zi he (hè)zhang er wen zhi yue :‘zi zhi gong bu you yang hu ?’bo zhang er yi zhi ,wen yue :‘zi zhi fu mu bu you yang hu ?’”(bo zhang :fu zhang 。)2. chen fu qin 。《zhan guo ce ·wei ce yi 》:“jiang hang ,ji zi chen ying zhi ji gong zhi hang 。”3.chen zhang fu zhi fu 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“feng shi xun gong lao ,jin zhi gan zi zhuan ?”(xun :shun cong 。lao :po po 。)⑩chen xiong xing de qin shou 。《ji min yao shu ·zuo jiang fa 》:“mu xie qi da ,yuan ,jing fu xia ,gong xie xia er chang 。”

    ran :

    ①ran shao 。hou lai xie zuo “ran ”。《meng zi ·gong sun chou shang 》:“re huo zhi shi ran ,quan zhi shi da 。”②dai ci 。ru ci ;zhe yang 。《lv shi chun qiu ·yong zhong 》:“wu gu mo bu you chang ,mo bu you duan ,ren yi ran 。”③dui ;zan tong 。《lun yu ·yong ye 》:“zi yue :‘yong zhi yan ran 。’”④fu ci 。1.biao shi chu hu yi liao ,xiang dang yu “nai ”、“jing ”。《han shu ·bing ji chuan 》:“jun hou wei han xiang ,jian li cheng ji si ,ran mo suo cheng ai (yì)。”(ai :zhi 。)2. biao shi shun cheng guan ji 。xiang dang yu “bian ”、“jiu ”。《zhuang zi ·wai wu 》:“wu de dou sheng zhi shui ran huo er 。”⑤lian ci 。1.biao shi zhuai she guan ji ,xiang dang yu “ran er ”。《zuo chuan ·xi gong san shi nian 》:“ran zheng wang ,zi yi you bu li yan !”2.biao shi rang bu guan ji ,xiang dang yu “sui ran ”。dong jie yuan 《xi xiang ji zhu gong diao 》juan qi :“ran qiao cui ,shang tian zhen ,qian yao xi tui luo qun 。”⑥zhu ci 。1.yong zuo xing rong ci huo fu ci ci wei ,biao shi zhuang tai ,“……de yang zi ”。《shi jing · xiao ya ·na you jia yu 》:“na you jia yu ,zheng ran zhao zhao 。”2. yong yu gou mo ,biao shi bi ni 。《meng zi ·jin xin shang 》:“dao ze gao yi ,mei yi ,yi re deng tian ran 。”3. yong yu gou mo ,biao shi duan ding ,xiang dang yu “yan ”、“ye ”。《lun yu ·xian jin 》:“re you ye ,bu de ji si ran 。”

    bai :

    ①bai se 。《xun zi ·rong ru 》:“mu bian bai hei mei e 。”(bian :bian bie 。)②chun jie 。《han fei zi ·shui yi 》:“song (sǒng)xin bai yi 。”(song :gong jing 。)③jiao jie ;ming liang 。bai ju yi 《pi pa hang 》:“wei jian jiang xin qiu yue bai 。”④zhang ming ;xian he 。《xun zi ·tian lun 》:“li yi bu jia yu guo jia ,ze gong ming bu bai 。”⑤biao ming ;chen shu 。《lv shi chun qiu ·shi jie 》:“wu jiang yi si bai zhi 。”⑥bing gao ;bao gao 。liu zong yuan 《duan tai wei yi shi zhuang 》:“tai wei zi zhou yi zhuang bai fu 。”⑦tu ran ;ping bai de 。li bai 《yue nv ci 》wu shou zhi si :“xiang kan yue wei duo ,bai de duan gan chang 。”

    shou :

    ①jie shou 。《shi jing ·da ya ·jia le 》:“shou lu yu tian 。”②cheng shou ;jing guo 。《xun zi ·quan xue 》:“gu mu shou sheng ze zhi ,jin jiu li ze li 。”③zao shou ;zao dao 。《zuo chuan ·zhao gong shi san nian 》:“bu sha qi ji ,sui de guo ,you shou huo 。”④shou yu ;fu yu 。han yu 《shi shui 》:“shi zhe ,suo yi chuan dao 、shou ye 、jie huo ye 。”⑤kuo ge 。《lv shi chun qiu ·huan dao 》:“gong shang jiao zheng yu ,ge chu ji chu ,yin jie diao yun ,bu ke yi xiang wei ,ci suo yi mo bu shou ye 。”⑥rong na ;bao rong 。《zhou yi ·xian gua 》:“jun zi yi xu shou ren 。”

    hui :

    ①cai wu 。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“yi er che lai ,yi wo hui qian 。”《zuo chuan ·zhao gong er shi nian 》:“cheng si da fu ,jiang yi ji hui 。”②zeng song cai wu 。《yi li ·pin li 》:“hui yong shu fang 。”③hui lu ;hang hui huo shou hui 。《zuo chuan ·zhao gong liu nian 》:“luan yu zi feng ,hui lu bing hang 。”

    lu :

    ①zeng song cai wu 。《zuo chuan ·huan gong er nian 》:“yi gao da ding lu gong 。”yin shen wei feng song 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“zheng ge de lu qin 。”②cai wu 。《zuo chuan ·zhuang gong er shi ba nian 》:“shu zhi yi wang ming ,qu lu er hai 。”fan zhi cai wu 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“jia pin ,huo lu bu zu yi zi shu 。”③hui lu 。《guo yu ·jin yu yi 》:“li ji lu er wu ,shi yan yu gong 。”(er wu :zhi liang wu 、dong guan wu er ren 。)《zuo chuan ·zhao gong liu nian 》:“luan yu zi feng ,hui lu bing hang 。”

    huo :

    ①wu ti ran shao shi fa chu de guang he yan 。《zhou yi · gan 》:“shui liu shi ,huo jiu zao 。”(shi :di shi chu 。zao :gan zao wu 。)②fen shao ;shao hui 。han yu 《yuan dao 》:“ren ji ren ,huo ji shu ,lu ji ju 。”(shi ji ren cheng wei bian hu ji min ,fen shao ji jing shu ,bing jiang ji ju suo gai wei min fang 。)te zhi huo zai 。《yuan shi ·wen zong ben ji yi 》:“hang zhou huo ,ming jiang zhe hang sheng zhen bei zai zhi jia 。”(zhen :jiu ji 。bei :zao shou 。)《zuo chuan ·xuan gong shi liu nian 》:“fan huo ,ren huo yue huo ,tian huo yue zai 。”③gu dai bing zhi chan wei ,shi ren wei yi huo 。《xin tang shu ·bing zhi 》:“shi ren wei huo ,huo you chang 。”《mu lan shi 》:“chu men kan huo ban 。”④wu hang zhi yi 。《shang shu ·hong fan 》:“wu hang ,yi yue shui ,er yue huo ,san yue mu ,si yue jin ,wu yue tu 。”⑤xing ming 。1. da huo ,ji xin su er 。li bai 《chou zhang qing ye su na ling jian zeng 》:“dang jun xiang sai ye ,huo la jin feng gao 。”(jin feng :zhi qiu feng 。)2. hang xing zhi yi ,ji huo xing 。《shi ji ·tian guan shu 》:“huo fan shou jiao ,ze you zhan 。”

    ji :

    ①[xing ]zheng ji ,yi zhi 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“fu wu zhi bu ~,wu zhi qing ye 。”②[fu ]yi tong ,yi ji 。《jin shu ·xie an chuan 》:“re er zei jia yan ,lai nian shui sheng ,dong xi ~ju 。”③[xing ]ping deng ,xiang deng 。《xun zi ·wang zhi 》:“shi ~ze bu yi ,zhong ~ze bu shi 。”④[dong ]zheng zhi 。《shi ji ·ku li lie chuan xu 》:“dao zhi yi zheng ,~zhi yi xing 。”⑤[xing ]min jie 。《shang jun shu ·ruo min 》:“~ji er jun ,su re piao feng 。”⑥[ming ]du qi 。《zuo chuan ·zhuang gong liu nian 》:“re bu zao tu ,hou jun shi ~。”

    lei :

    dan tou duo de yang zi 。mu hua 《hai fu 》:“lei da (dá)ge (kè)er xiang hui (huì)。”(da ge :chong die de yang zi 。hui :zhuang ji 。)

    la :

    ①hua xie tuo la 。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“sang zhi wei la ,ji xie wo re 。”(wo re :run ze mao 。)②la xia ;jiang xia 。han yu 《yong xue zeng zhang ji 》:“zhi jian zong heng la ,ning zhi yuan jin lai 。”(ning :qi 。)《shi wu cong jun zheng 》:“lei la zhan wo yi 。”③diao la ;cui xie 。lu dang 《ba mao fu 》:“rong la wei yun 。”(rong :rong yao 。yun :ming yun 。)you cui bai 。《guan zi ·zhou ge 》:“cheng er bu la zhe ,wei zhi you ye 。”④liu la ;lun la 。han yu 《ji he na zhang yuan wai wen 》:“wo la yang shan 。”⑤ting liu ;ting zhi 。li zi qing 《fu shi shou yi fu 》:“shan jing feng la 。”⑥cun la 。du fu 《bing che hang 》:“qian cun mo la sheng jing qi 。”⑦gong shi gang jian cheng shi ju hang de qing zhu ji li 。《zuo chuan ·zhao gong qi nian 》:“chu zi cheng zhang hua zhi tai ,yuan yu zhu hou la zhi 。”⑧kai shi 。《shi jing ·zhou song ·fang la 》:“fang yu la zhi ,lv shi zhao kao 。”⑨xin zhong deng chong yao qi wu zhu cheng shi yi gong zhu xie tu ma 。《zuo chuan ·zhao gong si nian 》:“(shu sun wei meng zhong )xiang (xiǎng)da fu yi la zhi 。”(xiang :kuan dai 。)

    jin :

    ①jin shu de tong chen 。《xun zi ·quan xue 》:“qie er she zhi ,xiu mu bu she ;qie er bu she ,jin dan ke lou 。”《zhou li ·qiu guan ·zhi jin 》:“ru ji jin xi yu wei bing qi zhi fu 。”(wei :zhi zuo 。)②jin huang se 。《yue yang lou ji 》:“fu guang yue jin 。”《a fang gong fu 》:“jin kuai zhu li ,qi zhi yi li ,qin ren shi zhi ,yi bu shen xi 。”③qian cai ;qian 。《shi ji ·chen cheng xiang shi jia 》:“chen wen (chen )ping shou zhu jiang jin ,jin duo zhe de shan chu ,jin shao zhe de e chu 。”④jin shu zhi de le qi huo bing qi 。《li ji ·le ji 》:“jin dan si zhu ,le zhi qi ye 。”《huai na zi ·shui shan 》:“di dan bu li ,er ke yi li jin 。”(li jin :mo li dao jian 。)⑤gu dai ba yin zhi yi 。《zhou li ·chun guan ·da shi 》:“jie bo zhi yi ba yan ,jin 、dan 、tu 、ge 、si 、mu 、pao 、zhu 。”⑥gu dai ji suan huo bi de chan wei 。yi yi yi (er shi si liang )wei yi jin ,huo yi yi jin wei yi jin 。《shi ji ·yan shao gong shi jia 》:“zi zhi yin wei (wèi)su dai bai jin 。”(zi zhi :ren ming 。wei :zeng yu 。)《wu ren mu bei ji 》:“you xian shi da fu fa wu shi jin ,mai wu ren zhi dou er han zhi 。”(dou dòu:geng xiang ;tou lu 。)《yu zhong za ji 》:“fu zhe lu shu bai jin 。”⑦bi yu jian gu 。《guo qin lun 》:“shi huang zhi xin ,zi yi wei guan zhong zhi de ,jin cheng qian li 。”⑧wu hang zhi yi 。《shang shu ·hong fan 》:“wu hang :yi yue shui ,er yue huo ,san yue mu ,si yue jin ,wu yue tu 。”⑨chao dai ming (gong yuan 1115—1234nian )。nv zhen zu wan yan bu shou ling a gu da suo jian 。

    pan :

    ①pan zi 。ke yong lai cheng fan shi ,ye ke yong lai fang shui 。《zuo chuan ·xi gong er shi san nian 》:“nai kui pan sun ,zhi bi yan 。”《li ji ·da xue 》:“shang zhi pan ming yue :‘gou ri xin ,ri ri xin ,you ri xin 。’”②le 。《shang shu ·mo yi 》:“wen wang bu gan pan yu you tian 。”(tian :da lie 。)③hui rao ;wan qu 。《sui shu ·bai ji chuan 》:“nv bian fa chui hou ,yi chu jia ze fen wei liang dao ,pan yu tou shang 。”shen gua 《meng xi bi tan 》juan san :“yong rou tie qu pan zhi 。”(rou tie :shou tie 。)zhe ge yi yi you xie zuo “pan ”。④pan xuan 。xu hong zu 《xu xia ke you ji ·chu you ri ji 》:“pan kong er sheng 。”⑤pai huai ,dou liu 。chang “pan huan ”lian yong 。cao zhi 《luo shen fu 》:“chang pan huan er bu neng qu 。”(chang :chou chang ;shang gan 。qu :li qu 。)⑥tong “pan ”。ju da de dan tou 。《xun zi ·fu guo 》:“guo an yu pan dan 。”