- 繁体
- 简体
- 拼音
-
欻起匡社稷,寧復長艱辛。
“欻起匡社稷,寧復長艱辛。”詩句出處:《冬夜醉宿龍門覺起言志》;是唐朝詩人李白的作品。
開軒聊直望,曉雪河冰壯。哀哀歌苦寒,鬱鬱獨惆悵。
傅說版築臣,李斯鷹犬人。欻起匡社稷,寧復長艱辛。
而我胡為者,嘆息龍門下。富貴未可期,殷憂向誰寫。
去去淚滿襟,舉聲梁甫吟。青雲當自致,何必求知音。
【註釋】:
起:
①[動]站起,起來。《莊子·齊物論》:“曩子坐,今子~。”②[動]起床。《孟子·盡心上》:“雞鳴而~。”③[動]起身,出發。《墨子·公輸》:“子墨子聞之,~於魯。”④[動]興起。《荀子·天論》:“一廢一~,應子以貫,理貫不亂。”⑤[動]發動。賈誼《論積貯疏》:“遠方之能疑者,並舉而爭~矣。”⑥[動]起用。《泰州海陵縣主薄許君墓志銘》:“有拔而~之。”⑦[動]修建。李華《吊古戰場文》:“秦~長城,竟海為關。”⑧[動]開始。《史記·李斯列傳》:“明法度,定律令,皆以始皇~。”⑨[動]出身。《漢書·蕭何曹參傳》:“蕭何曹參皆~刀筆吏。”匡:
①方正;端正。《商君書·畫策》:“是以人主處匡床之上,聽絲竹之聲,而天下治。”李白《贈何七判官昌浩》:“有時忽惆悵,匡坐至夜分。”②匡正;糾正。《史記·太史公自序》:“匡亂世反之於正。”③輔助;挽救。《國語·晉語九》:“今范、中行氏之臣,不能匡相其君,使至於難。”(難:患難。)《後漢書·臧洪傳》:“匡困補乏,以悅天下。”④歪;彎曲。《周禮·考工記·輪人》:“輪雖敝不匡。”(輪:車輪。敝:壞。)⑤通“眶”。眼眶。《史記·淮南衡山列傳》:“涕滿匡而橫流。”社:
①土地神。《白虎通 ·社稷》:“社者,土地之神也。”②土地神的牌位。《論語·八佾》:“哀公問社於宰我。”③祭祀土地神。《周禮·春官·肆師》:“社之日,涖卜來歲之稼。”④祭祀土地神之所。《左傳·昭公十七年》:“代鼓於社。”⑤古代地方基層行政單位。所轄范圍代有變更,有以二十傢為社,或以縱橫各六裡為社。《管子·乘馬》:“方六裡,名之為社。”《元史·食貨志一》:“縣邑所屬村疃,凡五十傢立一社,擇高年曉農事者一人為之長。”稷:
①粟。一說稷是不粘的黍。《詩經·王風·黍離》:“彼黍離離,彼稷之苗。”(離離:茂盛。)《呂氏春秋·用民》:“夫種麥而得麥,種稷而得稷。”②稷為谷類的總名,古代奉為五谷之神,與土地之神“社”合稱“社稷”。《荀子·禮論》:“故社祭社也,稷祭稷也。”③主管農事的官。《左傳· 昭公二十九年》:“稷,田正也。”④迅疾;敏捷。《詩經·小雅·楚茨》:“既齊既稷”。寧:
(一)①安定;安寧。《尚書·大禹謨》:“萬邦咸寧。”②探望,省視父母。《詩經·周南·葛覃》:“歸寧父母。”③為父母守喪。《漢書·哀帝紀》:“博士弟子父母死,予寧三年。”[歸寧]出嫁的女子回娘傢看望父母。(二)nìng ①副詞。相當於“豈”、“難道”。《史記·陳涉世傢》:“王侯將相寧有種乎?”②連詞。表示選擇。寧可;寧願。《莊子·秋水》:“此龜者,寧其死為留骨而貴乎?”復:
①返回;回歸。《左傳·宣公二年》:“宣子未出山而復。”崔顥《黃鶴樓》:“黃鶴一去不復返。”②恢復。《呂氏春秋·慎大》:“武王於是復盤庚之政。”③報復。《孟子·滕文公下》:“為匹夫匹婦復仇也。”④回報;回復。《孟子·梁惠王上》:“有復於王者曰。”⑤副詞。再;又。曹植《送應氏》:“側足無行徑,荒疇不復田。”⑥免除賦稅徭役。《漢書·五行志下之下》:“裁什一之稅,復三日之役。”長:
(一)①長度;兩端的距離。《考工記· 車人》:“車人為車,柯長三尺。”②長度大。與“短”相對。1.指空間。古樂府(木蘭詩》:“北市買長鞭。”2.指時間。《韓非子·難一》:“矜偽不長,蓋虛不久。”③巨大。李白《行路難》:“長風破浪會有時,直掛雲帆濟滄海。”(會:一定。濟:渡。)④遼闊。李白《廬山謠寄盧侍禦虛舟》:“鳥飛不到吳天長。”⑤經常。張籍《猛虎行》:“谷中近窟有山村,長向村傢取黃犢。”⑥長處;專長。韓愈《畫記》:“以為非一工人之所能運思,蓋叢集眾工人之所長。”⑦擅長。《三國志· 吳書·周瑜傳》:“與吳越爭衡,本非中國所長。” (二)zhǎng ①年齡大;輩分高。杜甫《兵車行》:“長者雖有問,役夫敢申恨?”②排行第一。《史記·李斯列傳》:“始皇有二十馀子,長子扶蘇以數直諫上……”③首領;首長。《禮記·曲禮下》:“九州之長,入天子之國曰牧。”(牧:官名。)④生長;成長。賈誼《論積貯疏》:“淫侈之俗,日日以長。”⑤撫養。《詩經· 小雅·蓼莪》:“長我育我。”⑥滋長。《詩經·小雅·巧言》:“君子屢盟,亂是用長。”(盟:盟誓。用:以。)⑦增進;增強。《禮記·學記》:“知不足然後能自反也,知困然後能自強也,故曰教學相長也。”(反:反省。)⑧提高。李白《與韓荊州書》:“青萍結綠,長價於薛卞之門。”(青萍:劍名。結綠:玉名。)艱:
①艱難;困難。《楚辭·離騷》:“長太息以掩涕兮,哀民生之多艱。”②艱險;險惡。《詩經·小雅·何人斯》:“彼何人斯,其心孔艱。”《周易·泰卦》:“無平不陂,無往不復,艱貞無咎。”③父母之喪。《世說新語·德行》:“王安豐遭艱,至性過人,裴令往吊之。”辛:
①辣味。《荀子·正名》:“甘苦咸淡酸奇味以口異。”②勞苦;辛苦。李白《陳情贈友人》:“自古多艱辛。”③悲傷。《紅樓夢》第一回:“滿紙荒唐言,一把辛酸淚。”④天幹第八位。《左傳·隱公元年》:“五月辛醜,大叔出奔共。” -
欻起匡社稷,宁复长艰辛。
“欻起匡社稷,宁复长艰辛。”诗句出处:《冬夜醉宿龙门觉起言志》;是唐朝诗人李白的作品。
开轩聊直望,晓雪河冰壮。哀哀歌苦寒,郁郁独惆怅。
傅说版筑臣,李斯鹰犬人。欻起匡社稷,宁复长艰辛。
而我胡为者,叹息龙门下。富贵未可期,殷忧向谁写。
去去泪满襟,举声梁甫吟。青云当自致,何必求知音。
【注释】:
起:
①[动]站起,起来。《庄子·齐物论》:“曩子坐,今子~。”②[动]起床。《孟子·尽心上》:“鸡鸣而~。”③[动]起身,出发。《墨子·公输》:“子墨子闻之,~于鲁。”④[动]兴起。《荀子·天论》:“一废一~,应子以贯,理贯不乱。”⑤[动]发动。贾谊《论积贮疏》:“远方之能疑者,并举而争~矣。”⑥[动]起用。《泰州海陵县主薄许君墓志铭》:“有拔而~之。”⑦[动]修建。李华《吊古战场文》:“秦~长城,竟海为关。”⑧[动]开始。《史记·李斯列传》:“明法度,定律令,皆以始皇~。”⑨[动]出身。《汉书·萧何曹参传》:“萧何曹参皆~刀笔吏。”匡:
①方正;端正。《商君书·画策》:“是以人主处匡床之上,听丝竹之声,而天下治。”李白《赠何七判官昌浩》:“有时忽惆怅,匡坐至夜分。”②匡正;纠正。《史记·太史公自序》:“匡乱世反之于正。”③辅助;挽救。《国语·晋语九》:“今范、中行氏之臣,不能匡相其君,使至于难。”(难:患难。)《后汉书·臧洪传》:“匡困补乏,以悦天下。”④歪;弯曲。《周礼·考工记·轮人》:“轮虽敝不匡。”(轮:车轮。敝:坏。)⑤通“眶”。眼眶。《史记·淮南衡山列传》:“涕满匡而横流。”社:
①土地神。《白虎通 ·社稷》:“社者,土地之神也。”②土地神的牌位。《论语·八佾》:“哀公问社于宰我。”③祭祀土地神。《周礼·春官·肆师》:“社之日,涖卜来岁之稼。”④祭祀土地神之所。《左传·昭公十七年》:“代鼓于社。”⑤古代地方基层行政单位。所辖范围代有变更,有以二十家为社,或以纵横各六里为社。《管子·乘马》:“方六里,名之为社。”《元史·食货志一》:“县邑所属村疃,凡五十家立一社,择高年晓农事者一人为之长。”稷:
①粟。一说稷是不粘的黍。《诗经·王风·黍离》:“彼黍离离,彼稷之苗。”(离离:茂盛。)《吕氏春秋·用民》:“夫种麦而得麦,种稷而得稷。”②稷为谷类的总名,古代奉为五谷之神,与土地之神“社”合称“社稷”。《荀子·礼论》:“故社祭社也,稷祭稷也。”③主管农事的官。《左传· 昭公二十九年》:“稷,田正也。”④迅疾;敏捷。《诗经·小雅·楚茨》:“既齐既稷”。宁:
(一)①安定;安宁。《尚书·大禹谟》:“万邦咸宁。”②探望,省视父母。《诗经·周南·葛覃》:“归宁父母。”③为父母守丧。《汉书·哀帝纪》:“博士弟子父母死,予宁三年。”[归宁]出嫁的女子回娘家看望父母。(二)nìng ①副词。相当于“岂”、“难道”。《史记·陈涉世家》:“王侯将相宁有种乎?”②连词。表示选择。宁可;宁愿。《庄子·秋水》:“此龟者,宁其死为留骨而贵乎?”复:
①返回;回归。《左传·宣公二年》:“宣子未出山而复。”崔颢《黄鹤楼》:“黄鹤一去不复返。”②恢复。《吕氏春秋·慎大》:“武王于是复盘庚之政。”③报复。《孟子·滕文公下》:“为匹夫匹妇复仇也。”④回报;回复。《孟子·梁惠王上》:“有复于王者曰。”⑤副词。再;又。曹植《送应氏》:“侧足无行径,荒畴不复田。”⑥免除赋税徭役。《汉书·五行志下之下》:“裁什一之税,复三日之役。”长:
(一)①长度;两端的距离。《考工记· 车人》:“车人为车,柯长三尺。”②长度大。与“短”相对。1.指空间。古乐府(木兰诗》:“北市买长鞭。”2.指时间。《韩非子·难一》:“矜伪不长,盖虚不久。”③巨大。李白《行路难》:“长风破浪会有时,直挂云帆济沧海。”(会:一定。济:渡。)④辽阔。李白《庐山谣寄卢侍御虚舟》:“鸟飞不到吴天长。”⑤经常。张籍《猛虎行》:“谷中近窟有山村,长向村家取黄犊。”⑥长处;专长。韩愈《画记》:“以为非一工人之所能运思,盖丛集众工人之所长。”⑦擅长。《三国志· 吴书·周瑜传》:“与吴越争衡,本非中国所长。” (二)zhǎng ①年龄大;辈分高。杜甫《兵车行》:“长者虽有问,役夫敢申恨?”②排行第一。《史记·李斯列传》:“始皇有二十馀子,长子扶苏以数直谏上……”③首领;首长。《礼记·曲礼下》:“九州之长,入天子之国曰牧。”(牧:官名。)④生长;成长。贾谊《论积贮疏》:“淫侈之俗,日日以长。”⑤抚养。《诗经· 小雅·蓼莪》:“长我育我。”⑥滋长。《诗经·小雅·巧言》:“君子屡盟,乱是用长。”(盟:盟誓。用:以。)⑦增进;增强。《礼记·学记》:“知不足然后能自反也,知困然后能自强也,故曰教学相长也。”(反:反省。)⑧提高。李白《与韩荆州书》:“青萍结绿,长价于薛卞之门。”(青萍:剑名。结绿:玉名。)艰:
①艰难;困难。《楚辞·离骚》:“长太息以掩涕兮,哀民生之多艰。”②艰险;险恶。《诗经·小雅·何人斯》:“彼何人斯,其心孔艰。”《周易·泰卦》:“无平不陂,无往不复,艰贞无咎。”③父母之丧。《世说新语·德行》:“王安丰遭艰,至性过人,裴令往吊之。”辛:
①辣味。《荀子·正名》:“甘苦咸淡酸奇味以口异。”②劳苦;辛苦。李白《陈情赠友人》:“自古多艰辛。”③悲伤。《红楼梦》第一回:“满纸荒唐言,一把辛酸泪。”④天干第八位。《左传·隐公元年》:“五月辛丑,大叔出奔共。” -
xu qi kuang she ji ,ning fu chang jian xin 。
“xu qi kuang she ji ,ning fu chang jian xin 。”shi gou chu chu :《dong ye zui su long men jiao qi yan zhi 》;shi tang chao shi ren li bai de zuo pin 。
kai xuan liao zhi wang ,xiao xue he bing zhuang 。ai ai ge ku han ,yu yu du chou chang 。
fu shui ban zhu chen ,li si ying quan ren 。xu qi kuang she ji ,ning fu chang jian xin 。
er wo hu wei zhe ,tan xi long men xia 。fu gui wei ke ji ,yan you xiang shei xie 。
qu qu lei man jin ,ju sheng liang fu yin 。qing yun dang zi zhi ,he bi qiu zhi yin 。
【zhu shi 】:
qi :
①[dong ]zhan qi ,qi lai 。《zhuang zi ·ji wu lun 》:“nang zi zuo ,jin zi ~。”②[dong ]qi chuang 。《meng zi ·jin xin shang 》:“ji ming er ~。”③[dong ]qi shen ,chu fa 。《mo zi ·gong shu 》:“zi mo zi wen zhi ,~yu lu 。”④[dong ]xing qi 。《xun zi ·tian lun 》:“yi fei yi ~,ying zi yi guan ,li guan bu luan 。”⑤[dong ]fa dong 。gu yi 《lun ji zhu shu 》:“yuan fang zhi neng yi zhe ,bing ju er zheng ~yi 。”⑥[dong ]qi yong 。《tai zhou hai ling xian zhu bao hu jun mu zhi ming 》:“you ba er ~zhi 。”⑦[dong ]xiu jian 。li hua 《diao gu zhan chang wen 》:“qin ~chang cheng ,jing hai wei guan 。”⑧[dong ]kai shi 。《shi ji ·li si lie chuan 》:“ming fa du ,ding lv ling ,jie yi shi huang ~。”⑨[dong ]chu shen 。《han shu ·xiao he cao can chuan 》:“xiao he cao can jie ~dao bi li 。”kuang :
①fang zheng ;duan zheng 。《shang jun shu ·hua ce 》:“shi yi ren zhu chu kuang chuang zhi shang ,ting si zhu zhi sheng ,er tian xia zhi 。”li bai 《zeng he qi pan guan chang hao 》:“you shi hu chou chang ,kuang zuo zhi ye fen 。”②kuang zheng ;jiu zheng 。《shi ji ·tai shi gong zi xu 》:“kuang luan shi fan zhi yu zheng 。”③fu zhu ;wan jiu 。《guo yu ·jin yu jiu 》:“jin fan 、zhong hang shi zhi chen ,bu neng kuang xiang ji jun ,shi zhi yu nan 。”(nan :huan nan 。)《hou han shu ·zang hong chuan 》:“kuang kun bu fa ,yi yue tian xia 。”④wai ;wan qu 。《zhou li ·kao gong ji ·lun ren 》:“lun sui bi bu kuang 。”(lun :che lun 。bi :huai 。)⑤tong “kuang ”。yan kuang 。《shi ji ·huai na heng shan lie chuan 》:“ti man kuang er heng liu 。”she :
①tu de shen 。《bai hu tong ·she ji 》:“she zhe ,tu de zhi shen ye 。”②tu de shen de pai wei 。《lun yu ·ba yi 》:“ai gong wen she yu zai wo 。”③ji si tu de shen 。《zhou li ·chun guan ·si shi 》:“she zhi ri ,li bo lai sui zhi jia 。”④ji si tu de shen zhi suo 。《zuo chuan ·zhao gong shi qi nian 》:“dai gu yu she 。”⑤gu dai de fang ji ceng hang zheng chan wei 。suo he fan wei dai you bian geng ,you yi er shi jia wei she ,huo yi zong heng ge liu li wei she 。《guan zi ·cheng ma 》:“fang liu li ,ming zhi wei she 。”《yuan shi ·shi huo zhi yi 》:“xian yi suo shu cun tuan ,fan wu shi jia li yi she ,ze gao nian xiao nong shi zhe yi ren wei zhi chang 。”ji :
①su 。yi shui ji shi bu nian de shu 。《shi jing ·wang feng ·shu li 》:“bi shu li li ,bi ji zhi miao 。”(li li :mao cheng 。)《lv shi chun qiu ·yong min 》:“fu chong mai er de mai ,chong ji er de ji 。”②ji wei gu lei de zong ming ,gu dai feng wei wu gu zhi shen ,yu tu de zhi shen “she ”ge chen “she ji ”。《xun zi ·li lun 》:“gu she ji she ye ,ji ji ji ye 。”③zhu guan nong shi de guan 。《zuo chuan · zhao gong er shi jiu nian 》:“ji ,tian zheng ye 。”④xun ji ;min jie 。《shi jing ·xiao ya ·chu ci 》:“ji ji ji ji ”。ning :
(yi )①an ding ;an ning 。《shang shu ·da yu mo 》:“mo bang xian ning 。”②tan wang ,sheng shi fu mu 。《shi jing ·zhou na ·ge qin 》:“gui ning fu mu 。”③wei fu mu shou sang 。《han shu ·ai di ji 》:“bo shi di zi fu mu si ,yu ning san nian 。”[gui ning ]chu jia de nv zi hui niang jia kan wang fu mu 。(er )nìng ①fu ci 。xiang dang yu “qi ”、“nan dao ”。《shi ji ·chen she shi jia 》:“wang hou jiang xiang ning you chong hu ?”②lian ci 。biao shi shua ze 。ning ke ;ning yuan 。《zhuang zi ·qiu shui 》:“ci gui zhe ,ning ji si wei liu gu er gui hu ?”fu :
①fan hui ;hui gui 。《zuo chuan ·xuan gong er nian 》:“xuan zi wei chu shan er fu 。”cui hao 《huang he lou 》:“huang he yi qu bu fu fan 。”②hui fu 。《lv shi chun qiu ·shen da 》:“wu wang yu shi fu pan geng zhi zheng 。”③bao fu 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“wei pi fu pi fu fu chou ye 。”④hui bao ;hui fu 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“you fu yu wang zhe yue 。”⑤fu ci 。zai ;you 。cao zhi 《song ying shi 》:“ce zu mo hang jing ,huang chou bu fu tian 。”⑥mian chu fu shui yao yi 。《han shu ·wu hang zhi xia zhi xia 》:“cai shen yi zhi shui ,fu san ri zhi yi 。”chang :
(yi )①chang du ;liang duan de ju li 。《kao gong ji · che ren 》:“che ren wei che ,ke chang san che 。”②chang du da 。yu “duan ”xiang dui 。1.zhi kong jian 。gu le fu (mu lan shi 》:“bei shi mai chang bian 。”2.zhi shi jian 。《han fei zi ·nan yi 》:“jin wei bu chang ,gai xu bu jiu 。”③ju da 。li bai 《hang lu nan 》:“chang feng po lang hui you shi ,zhi gua yun fan ji cang hai 。”(hui :yi ding 。ji :du 。)④liao kuo 。li bai 《lu shan yao ji lu shi yu xu zhou 》:“diao fei bu dao wu tian chang 。”⑤jing chang 。zhang ji 《meng hu hang 》:“gu zhong jin ku you shan cun ,chang xiang cun jia qu huang du 。”⑥chang chu ;zhuan chang 。han yu 《hua ji 》:“yi wei fei yi gong ren zhi suo neng yun sai ,gai cong ji zhong gong ren zhi suo chang 。”⑦shan chang 。《san guo zhi · wu shu ·zhou yu chuan 》:“yu wu yue zheng heng ,ben fei zhong guo suo chang 。” (er )zhǎng ①nian ling da ;bei fen gao 。du fu 《bing che hang 》:“chang zhe sui you wen ,yi fu gan shen hen ?”②pai hang di yi 。《shi ji ·li si lie chuan 》:“shi huang you er shi yu zi ,chang zi fu su yi shu zhi jian shang ……”③shou ling ;shou chang 。《li ji ·qu li xia 》:“jiu zhou zhi chang ,ru tian zi zhi guo yue mu 。”(mu :guan ming 。)④sheng chang ;cheng chang 。gu yi 《lun ji zhu shu 》:“yin chi zhi su ,ri ri yi chang 。”⑤fu yang 。《shi jing · xiao ya ·liao e 》:“chang wo yo wo 。”⑥zi chang 。《shi jing ·xiao ya ·qiao yan 》:“jun zi lv meng ,luan shi yong chang 。”(meng :meng shi 。yong :yi 。)⑦zeng jin ;zeng jiang 。《li ji ·xue ji 》:“zhi bu zu ran hou neng zi fan ye ,zhi kun ran hou neng zi jiang ye ,gu yue jiao xue xiang chang ye 。”(fan :fan sheng 。)⑧di gao 。li bai 《yu han jing zhou shu 》:“qing ping jie lu ,chang jia yu xue bian zhi men 。”(qing ping :jian ming 。jie lu :yu ming 。)jian :
①jian nan ;kun nan 。《chu ci ·li sao 》:“chang tai xi yi yan ti xi ,ai min sheng zhi duo jian 。”②jian xian ;xian e 。《shi jing ·xiao ya ·he ren si 》:“bi he ren si ,ji xin kong jian 。”《zhou yi ·tai gua 》:“mo ping bu bei ,mo wang bu fu ,jian zhen mo jiu 。”③fu mu zhi sang 。《shi shui xin yu ·de hang 》:“wang an feng zao jian ,zhi xing guo ren ,pei ling wang diao zhi 。”xin :
①la wei 。《xun zi ·zheng ming 》:“gan ku xian dan suan ji wei yi kou yi 。”②lao ku ;xin ku 。li bai 《chen qing zeng you ren 》:“zi gu duo jian xin 。”③bei shang 。《gong lou meng 》di yi hui :“man zhi huang tang yan ,yi ba xin suan lei 。”④tian gan di ba wei 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“wu yue xin chou ,da shu chu ben gong 。”
今日更新
-
导引冲和气,觉春生酒面。
[2020-05-03]
-
褘衣俱侍、玳筵启。
[2020-05-03]
-
贤均樛木,宜颂二南诗。
[2020-05-03]
-
奉圣德、坤宁俱备。
[2020-05-03]
-
移棹采初开,嗅金缨留取。
[2020-05-03]
今日推荐
-
惟有暗香长在,饱参清露霏微。
[2020-02-16]
-
檐外几声风玉,丁东敲断人肠。
[2020-02-16]
-
春晚不拈红粉,碧窗自录仙书。
[2020-02-16]
-
人似行云不见。
[2020-02-16]
-
羞容似替人垂泪。
[2020-02-16]