• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 漢皇修雅樂,乘輿臨太學。

    “漢皇修雅樂,乘輿臨太學。”詩句出處:《詠史十一首》;是唐朝詩人李華的作品。

    昂藏獬豸獸,出自太平年。亂代乃潛伏,縱人為禍愆。
    嘗聞斷馬劍,每壯朱雲賢。身死名不滅,寒風吹墓田。
    精靈如有在,幽憤滿松煙。
    漢皇修雅樂,乘輿臨太學。三老與五更,天王親割牲。
    一人調風俗,萬國和且平。單於驟款塞,武庫欲銷兵。
    文物此朝盛,君臣何穆清。至今壝壇下,如有簫韶聲。
    巢許在嵩潁,陶唐不得臣。九州尚洗耳,一命安能親。
    綿邈數千祀,丘中誰隱淪。朝遊公卿府,夕是山林人。
    蒲帛揚側陋,薜蘿為縉紳。九重念入夢,三事思降神。
    且設庭中燎,寧窺泉下鱗。
    漢時征百粵,楊仆將樓船。幕府功未立,江湖已騷然。
    島夷非敢亂,政暴地仍偏。得罪因懷璧,防身輒控弦。
    三軍求裂土,萬裡詎聞天。魏闕心猶在,旗門首已懸。
    如何得良吏,一為制方圓。
    秦滅漢帝興,南山有遺老。危冠揖萬乘,幸得厭征討。
    當君逐鹿時,臣等已枯槁。寧知市朝變,但覺林泉好。
    高臥三十年,相看成四皓。帝言翁甚善,見顧何不早。
    咸稱太子仁,重義亦尊道。側聞驪姬事,申生不自保。
    暫出商山雲,朅來趨灑掃。東宮成羽翼,楚舞傷懷抱。
    後代無其人,戾園滿秋草。
    日照昆侖上,羽人披羽衣。乘龍駕雲霧,欲往心無違。
    此山在西北,乃是神仙國。靈氣皆自然,求之不可得。
    何為漢武帝,精思遍群山。糜費巨萬計,宮車終不還。
    蒼蒼茂陵樹,足以戒人間。
    天生忠與義,本以佐雍熙。何意李司隸,而當昏亂時。
    古墳襄城野,斜徑橫秋陂。況不禁樵采,茅莎無孑遺。
    高標尚可仰,精爽今何之。一忤中常侍,銜冤誰見知。
    嘗觀黨錮傳,撫卷不勝悲。
    文侯耽鄭衛,一聽一忘餐。白雪燕姬舞,朱弦趙女彈。
    淫聲流不返,慆蕩日無端。獻歲受朝時,鳴鐘宴百官。
    兩床陳管磬,九奏殊未闌。對此唯恐臥,更能整衣冠。
    蜀主相諸葛,功高名亦尊。驅馳千萬眾,怒目瞰中原。
    曹伯任公孫,國亡身不存。社宮久蕪沒,白雁猶飛翻。
    勿言君臣合,可以濟黎元。為蜀諒不易,如曹難復論。
    六國韓最弱,末年尤畏秦。鄭生為韓計,且欲疲秦人。
    利物可分社,原情堪滅身。咸陽古城下,萬頃稻苗新。
    沂水春可涉,泮宮映楊葉。麗色異人間,珊珊搖珮環。
    展禽恒獨處,深巷生禾黍。城上飛海雲,城中暗春雨。
    適來鳴珮者,復是誰傢女。泥沾珠綴履,雨濕翠毛簪。
    電影開蓮臉,雷聲飛蕙心。自言沂水曲,采萍兼采菉。
    歸徑雖可尋,天陰光景促。憐君貞且獨,願許君傢宿。
    徒勞惜衾枕,瞭不顧雙蛾。艷質誠可重,淫風如禮何。
    周王惑褒姒,城闕成陂陀。

    【註釋】:

    漢:

    ①河流名。漢水,也稱漢江。為長江最長的支流,發源於陜西省寧強縣,流經陜西、湖北,在武漢市入長江。《孟子·滕文公上》:“決汝、漢,推淮、泗,而註之江。”②天河;銀河。《漢書·天文志》:“(王梁)旁有八星,絕漢,曰天橫。”《迢迢牽牛星》:“迢迢牽牛星,皎皎河漢女。”③男子。陸遊《雨夜不寐,觀壁間所張魏鄭公砥柱銘》:“世間豈無一好漢,叱吒喑(yīn)嗚氣吞虜。”(喑嗚:怒喝聲。)④朝代名。1. 劉邦建,公元前206~公元8年,史稱“西漢”;劉秀建,公元25~220年,史稱“東漢”。2.五代之一。劉知遠建,公元947~950年,史稱“後漢”。⑤民族名。漢族。《漢書·匈奴傳下》:“近西羌保塞,與漢人交通。”

    皇:

    ①大;偉大。《詩經·小雅·正月》:“有皇上帝。”②君主;帝王。《詩經·周頌·桓》:“於昭於天,皇以間之。”(間:監察。)《阿房宮賦》:“妃嬪媵嬙,王子皇孫,辭樓下殿,輦來於秦。”③對已故父、祖的尊稱。屈原《離騷》:“朕皇考曰伯庸。”④雌鳳。後作“凰”。《楚辭·遠遊》:“鳳皇翼其承旂兮。”⑤美好。《法言·孝至》:“堯舜之道皇兮。”⑥通“遑”。閑暇;空閑。《左傳·昭公七年》:“社稷之不皇,況能懷思君德?”[皇皇]1.鮮明的樣子。《詩經·小雅·皇皇者華》:“皇皇者華。”(華:同“花”。)2. 同“惶惶”。心神不定的樣子。《孟子·滕文公下》:“孔子三月無君,則皇皇如也。”3. 同“遑遑”。匆忙的樣子。劉向《九嘆· 怨思》:“征夫皇皇。”

    修:

    ①修飾;裝飾。《楚辭·九歌·湘君》:“美要眇兮宜修。”②整治;治理。賈誼《過秦論》:“修守戰之具。”③修建。范仲淹《嶽陽樓記》:“乃重修嶽陽樓。”④編撰;著。《北史·序傳》:“私為修撰。”⑤研習;修養。《禮記·大學》:“如琢如磨者,自修也。”《左傳·莊公八年》:“姑務修德,以待時乎!”(姑:姑且。務:致力。時:時機。)⑥特指佛、道教徒修行。⑦長;高。曹植《洛神賦》:“修短合度。”⑧善;美好。張衡《西京賦》:“要紹修態。”

    雅:

    ①正;正確的。諸葛亮《出師表》:“察納雅言。”(察納:考察,采納。)②規范的。《論語·述而》:“詩書執禮,皆雅言也。”③高尚;不俗。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“才識不及預,而雅性過之。”(預:人名。)④平素;向來。《史記·高祖本紀》:“雍齒雅不欲屬沛公。”(雍齒:人名。)⑤甚;很。楊惲《報孫會宗書》:“雅善鼓瑟。”(鼓:彈奏。)

    樂:

    (一)①音樂。《周易·豫》:“先王以作樂崇德。”《呂氏春秋·古樂》:“故樂之所由來者尚矣,非獨為一世之所造也。”又為奏樂。《禮記·曲禮下》:“歲兇,年谷不登……士飲酒不樂。”②樂工;演奏音樂的人。《論語·微子》:“齊人歸女樂,季桓子受之。”(歸:通“饋”。贈送。)③樂器。《韓非子·解老》:“故竽先則鐘瑟皆隨,竽唱則諸樂皆和。” (二)lè愉快;快樂。《左傳· 隱公元年》:“其樂也融融。”范仲淹《嶽陽樓記》:“此樂何極?” (三)yào 喜好;喜愛。《論語·雍也》:“知者樂山,仁者樂水。”(知:智。)《晉書·阮籍傳》:“籍平生曾遊東平,樂其風土。”

    乘:

    (一)①登;升。屈原《涉江》:“乘鄂渚而反顧兮,欸秋冬之緒風。”《詩經·衛風·氓》:“乘彼垝垣,以望復關。”(垝垣:毀壞的土墻。復關:地名。)②坐;駕。《墨子·親士》:“良馬難乘,然可以任重致遠。”③趁著;憑借。賈誼《過秦論》:“因利乘便,宰割天下,分裂山河。”李白《塞下曲六首》之五:“塞虜乘秋下,天兵出漢傢。”(塞虜:塞外之敵。)④欺凌。《荀子·強國》:“一國作謀,則三國必起而乘我。”⑤追逐。《漢書·陳湯傳》:“吏士喜,大呼乘之。”⑥戰勝。《尚書·西伯戡黎》:“周人乘黎。”(黎:國名。)⑦計算;計劃。《韓非子·難一》:“為人臣者,乘事而有功則賞。”⑧乘法。算術中四則運算方法之一。《三國志·吳書·趙達傳》:“此術微妙,頭乘尾除,一算之法,父子不相語。”⑨佛教術語。指解釋教義深淺的等級。張羽《贈僧還日本》:“遍參東土法,頓悟上乘禪。” (二)shèng ①量詞。一車四馬的總稱。《史記·陳涉世傢》:“車六七百乘,騎千餘,卒數萬人。”②四的代稱。《左傳·殽之戰》:“以乘韋先,牛十二犒師。”③春秋時晉國史書名。後泛指一般史書。④帝王的代稱。班固《東都賦》:“損乘輿之服禦。”(損:減少。服禦:指帝王的衣物等用品。)

    輿:

    ①車廂。《論語·衛靈公》:“在輿,則見其倚於衡也。”(衡:車轅端的橫木。)②車。《墨子·公輸》:“鄰有敝輿而欲竊之。”《三國志·蜀書·先主傳》:“出則同輿,坐則同席。”③轎子。《徐霞客遊記·滇遊日記九》:“油碧輿五六肩。”④用車運載。《周書 ·顏之儀傳》:“運乃輿櫬(chèn)詣朝堂,陳帝八失。”(運:人名。櫬:棺材。詣:到。)⑤舉;抬。劉義慶《世說新語·忿狷》:“便輿床就之。”⑥古代職位低賤的吏卒。《左傳·昭公七年》:“人有十等……皂臣輿,輿臣隸。”⑦眾;多。《舊唐書·宣宗紀》:“有時微行人間,采聽輿論。”(微行:隱藏身分;便裝出行。)⑧竹篼(dōu);抬人登山的用具。《漢書 ·嚴助傳》:“輿轎而隃領。”(隃:通“逾”,翻越。領:通“嶺”,山嶺。)⑨眾;眾人的。《左傳·僖公二十八年》:“晉侯聽輿人之誦。”

    臨:

    (一)①自上往下看。《史記·平原君虞卿列傳》:“而君之後宮臨而笑臣。”(臣:自稱的謙詞。)②統治;治理。《漢書·貢禹傳》:“武帝始臨天下,尊賢用士。”《國語·晉語五》:“茍從是行也,臨長晉國者,非汝其誰?”③至;到;到達。李密《陳情表》:“州司臨門,急於星火。”(州司:州官。)也用於稱對方到來的敬辭。《左傳·襄公三年》:“請君臨之。”④靠近;臨近。《史記·平原君虞卿列傳》:“平原君傢樓臨民傢。”范仲淹《嶽陽樓記》:“把酒臨風。”陶淵明《歸去來兮辭》:“臨清流而賦詩。”⑤對著范本摹仿。⑥指時間臨近;將要。《漢書·韓延壽傳》:“臨上車,騎吏一人後至。”(騎吏:騎馬的官吏。)⑦監視。《詩經·大雅·大明》:“上帝臨女,無貳爾心。”(女:同“汝”。爾:你。) (二)lìn 哭,哭吊死者。《史記·孝文帝本紀》:“宮殿中當臨者,皆以旦夕,各十五舉聲。”(旦:早。舉聲:高聲號哭。)《世說新語·傷逝》:“孝武山陵夕,王孝伯入臨。”

    太:

    ①極大。《淮南子·詮言》:“洞同天地,渾沌為樸,未造而成物,謂之太一。”②極遠。《荀子 · 正論》:“太古薄葬,棺厚三寸,衣衾三領,葬田不妨田。”(不妨田:指無墳丘。)③超過一定數量的。《史記·項羽本紀》:“漢有天下太半,而諸侯皆附之。楚兵罷(pí)食盡,此天亡楚之時也。”(罷:同“疲”。)④對年長、位尊或輩分高的人的尊稱。《漢書·李廣蘇建傳附蘇武》:“來時太夫人已不幸。”《史記·高祖本紀》:“高祖五日一朝太公。”⑤過於;過分。《晉書·夏侯湛傳》:“吾子所以褒飾之太矣。斟酌之喻,非小醜之所堪也。”⑥同“泰”。安泰。《老子》第三十五章:“執大象,天下往,往而不害安平太。”(大象:指事物的本原。)《呂氏春秋·大樂》:“天下太平,萬物安寧。”

    學:

    (一)①學習。《論語·季氏》:“不學,無以言。”②仿效。③學校。《孟子·滕文公上》:“夏曰校,殷曰序,周曰庠,學則三代共之。”④學問;學識。《韓非子·外儲說左上》:“其學甚博。”⑤學說;學派。《韓非子·顯學》:“世之顯學,儒墨也。” (二)jiào 教導。後作“教”。《墨子·魯問》:“魯人有因子墨子而學其子者。”


  • 汉皇修雅乐,乘舆临太学。

    “汉皇修雅乐,乘舆临太学。”诗句出处:《咏史十一首》;是唐朝诗人李华的作品。

    昂藏獬豸兽,出自太平年。乱代乃潜伏,纵人为祸愆。
    尝闻断马剑,每壮朱云贤。身死名不灭,寒风吹墓田。
    精灵如有在,幽愤满松烟。
    汉皇修雅乐,乘舆临太学。三老与五更,天王亲割牲。
    一人调风俗,万国和且平。单于骤款塞,武库欲销兵。
    文物此朝盛,君臣何穆清。至今壝坛下,如有箫韶声。
    巢许在嵩颍,陶唐不得臣。九州尚洗耳,一命安能亲。
    绵邈数千祀,丘中谁隐沦。朝游公卿府,夕是山林人。
    蒲帛扬侧陋,薜萝为缙绅。九重念入梦,三事思降神。
    且设庭中燎,宁窥泉下鳞。
    汉时征百粤,杨仆将楼船。幕府功未立,江湖已骚然。
    岛夷非敢乱,政暴地仍偏。得罪因怀璧,防身辄控弦。
    三军求裂土,万里讵闻天。魏阙心犹在,旗门首已悬。
    如何得良吏,一为制方圆。
    秦灭汉帝兴,南山有遗老。危冠揖万乘,幸得厌征讨。
    当君逐鹿时,臣等已枯槁。宁知市朝变,但觉林泉好。
    高卧三十年,相看成四皓。帝言翁甚善,见顾何不早。
    咸称太子仁,重义亦尊道。侧闻骊姬事,申生不自保。
    暂出商山云,朅来趋洒扫。东宫成羽翼,楚舞伤怀抱。
    后代无其人,戾园满秋草。
    日照昆仑上,羽人披羽衣。乘龙驾云雾,欲往心无违。
    此山在西北,乃是神仙国。灵气皆自然,求之不可得。
    何为汉武帝,精思遍群山。糜费巨万计,宫车终不还。
    苍苍茂陵树,足以戒人间。
    天生忠与义,本以佐雍熙。何意李司隶,而当昏乱时。
    古坟襄城野,斜径横秋陂。况不禁樵采,茅莎无孑遗。
    高标尚可仰,精爽今何之。一忤中常侍,衔冤谁见知。
    尝观党锢传,抚卷不胜悲。
    文侯耽郑卫,一听一忘餐。白雪燕姬舞,朱弦赵女弹。
    淫声流不返,慆荡日无端。献岁受朝时,鸣钟宴百官。
    两床陈管磬,九奏殊未阑。对此唯恐卧,更能整衣冠。
    蜀主相诸葛,功高名亦尊。驱驰千万众,怒目瞰中原。
    曹伯任公孙,国亡身不存。社宫久芜没,白雁犹飞翻。
    勿言君臣合,可以济黎元。为蜀谅不易,如曹难复论。
    六国韩最弱,末年尤畏秦。郑生为韩计,且欲疲秦人。
    利物可分社,原情堪灭身。咸阳古城下,万顷稻苗新。
    沂水春可涉,泮宫映杨叶。丽色异人间,珊珊摇珮环。
    展禽恒独处,深巷生禾黍。城上飞海云,城中暗春雨。
    适来鸣珮者,复是谁家女。泥沾珠缀履,雨湿翠毛簪。
    电影开莲脸,雷声飞蕙心。自言沂水曲,采萍兼采菉。
    归径虽可寻,天阴光景促。怜君贞且独,愿许君家宿。
    徒劳惜衾枕,了不顾双蛾。艳质诚可重,淫风如礼何。
    周王惑褒姒,城阙成陂陀。

    【注释】:

    汉:

    ①河流名。汉水,也称汉江。为长江最长的支流,发源于陕西省宁强县,流经陕西、湖北,在武汉市入长江。《孟子·滕文公上》:“决汝、汉,推淮、泗,而注之江。”②天河;银河。《汉书·天文志》:“(王梁)旁有八星,绝汉,曰天横。”《迢迢牵牛星》:“迢迢牵牛星,皎皎河汉女。”③男子。陆游《雨夜不寐,观壁间所张魏郑公砥柱铭》:“世间岂无一好汉,叱咤喑(yīn)呜气吞虏。”(喑呜:怒喝声。)④朝代名。1. 刘邦建,公元前206~公元8年,史称“西汉”;刘秀建,公元25~220年,史称“东汉”。2.五代之一。刘知远建,公元947~950年,史称“后汉”。⑤民族名。汉族。《汉书·匈奴传下》:“近西羌保塞,与汉人交通。”

    皇:

    ①大;伟大。《诗经·小雅·正月》:“有皇上帝。”②君主;帝王。《诗经·周颂·桓》:“於昭于天,皇以间之。”(间:监察。)《阿房宫赋》:“妃嫔媵嫱,王子皇孙,辞楼下殿,辇来于秦。”③对已故父、祖的尊称。屈原《离骚》:“朕皇考曰伯庸。”④雌凤。后作“凰”。《楚辞·远游》:“凤皇翼其承旂兮。”⑤美好。《法言·孝至》:“尧舜之道皇兮。”⑥通“遑”。闲暇;空闲。《左传·昭公七年》:“社稷之不皇,况能怀思君德?”[皇皇]1.鲜明的样子。《诗经·小雅·皇皇者华》:“皇皇者华。”(华:同“花”。)2. 同“惶惶”。心神不定的样子。《孟子·滕文公下》:“孔子三月无君,则皇皇如也。”3. 同“遑遑”。匆忙的样子。刘向《九叹· 怨思》:“征夫皇皇。”

    修:

    ①修饰;装饰。《楚辞·九歌·湘君》:“美要眇兮宜修。”②整治;治理。贾谊《过秦论》:“修守战之具。”③修建。范仲淹《岳阳楼记》:“乃重修岳阳楼。”④编撰;著。《北史·序传》:“私为修撰。”⑤研习;修养。《礼记·大学》:“如琢如磨者,自修也。”《左传·庄公八年》:“姑务修德,以待时乎!”(姑:姑且。务:致力。时:时机。)⑥特指佛、道教徒修行。⑦长;高。曹植《洛神赋》:“修短合度。”⑧善;美好。张衡《西京赋》:“要绍修态。”

    雅:

    ①正;正确的。诸葛亮《出师表》:“察纳雅言。”(察纳:考察,采纳。)②规范的。《论语·述而》:“诗书执礼,皆雅言也。”③高尚;不俗。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“才识不及预,而雅性过之。”(预:人名。)④平素;向来。《史记·高祖本纪》:“雍齿雅不欲属沛公。”(雍齿:人名。)⑤甚;很。杨恽《报孙会宗书》:“雅善鼓瑟。”(鼓:弹奏。)

    乐:

    (一)①音乐。《周易·豫》:“先王以作乐崇德。”《吕氏春秋·古乐》:“故乐之所由来者尚矣,非独为一世之所造也。”又为奏乐。《礼记·曲礼下》:“岁凶,年谷不登……士饮酒不乐。”②乐工;演奏音乐的人。《论语·微子》:“齐人归女乐,季桓子受之。”(归:通“馈”。赠送。)③乐器。《韩非子·解老》:“故竽先则钟瑟皆随,竽唱则诸乐皆和。” (二)lè愉快;快乐。《左传· 隐公元年》:“其乐也融融。”范仲淹《岳阳楼记》:“此乐何极?” (三)yào 喜好;喜爱。《论语·雍也》:“知者乐山,仁者乐水。”(知:智。)《晋书·阮籍传》:“籍平生曾游东平,乐其风土。”

    乘:

    (一)①登;升。屈原《涉江》:“乘鄂渚而反顾兮,欸秋冬之绪风。”《诗经·卫风·氓》:“乘彼垝垣,以望复关。”(垝垣:毁坏的土墙。复关:地名。)②坐;驾。《墨子·亲士》:“良马难乘,然可以任重致远。”③趁着;凭借。贾谊《过秦论》:“因利乘便,宰割天下,分裂山河。”李白《塞下曲六首》之五:“塞虏乘秋下,天兵出汉家。”(塞虏:塞外之敌。)④欺凌。《荀子·强国》:“一国作谋,则三国必起而乘我。”⑤追逐。《汉书·陈汤传》:“吏士喜,大呼乘之。”⑥战胜。《尚书·西伯戡黎》:“周人乘黎。”(黎:国名。)⑦计算;计划。《韩非子·难一》:“为人臣者,乘事而有功则赏。”⑧乘法。算术中四则运算方法之一。《三国志·吴书·赵达传》:“此术微妙,头乘尾除,一算之法,父子不相语。”⑨佛教术语。指解释教义深浅的等级。张羽《赠僧还日本》:“遍参东土法,顿悟上乘禅。” (二)shèng ①量词。一车四马的总称。《史记·陈涉世家》:“车六七百乘,骑千余,卒数万人。”②四的代称。《左传·殽之战》:“以乘韦先,牛十二犒师。”③春秋时晋国史书名。后泛指一般史书。④帝王的代称。班固《东都赋》:“损乘舆之服御。”(损:减少。服御:指帝王的衣物等用品。)

    舆:

    ①车厢。《论语·卫灵公》:“在舆,则见其倚于衡也。”(衡:车辕端的横木。)②车。《墨子·公输》:“邻有敝舆而欲窃之。”《三国志·蜀书·先主传》:“出则同舆,坐则同席。”③轿子。《徐霞客游记·滇游日记九》:“油碧舆五六肩。”④用车运载。《周书 ·颜之仪传》:“运乃舆榇(chèn)诣朝堂,陈帝八失。”(运:人名。榇:棺材。诣:到。)⑤举;抬。刘义庆《世说新语·忿狷》:“便舆床就之。”⑥古代职位低贱的吏卒。《左传·昭公七年》:“人有十等……皂臣舆,舆臣隶。”⑦众;多。《旧唐书·宣宗纪》:“有时微行人间,采听舆论。”(微行:隐藏身分;便装出行。)⑧竹篼(dōu);抬人登山的用具。《汉书 ·严助传》:“舆轿而隃领。”(隃:通“逾”,翻越。领:通“岭”,山岭。)⑨众;众人的。《左传·僖公二十八年》:“晋侯听舆人之诵。”

    临:

    (一)①自上往下看。《史记·平原君虞卿列传》:“而君之后宫临而笑臣。”(臣:自称的谦词。)②统治;治理。《汉书·贡禹传》:“武帝始临天下,尊贤用士。”《国语·晋语五》:“苟从是行也,临长晋国者,非汝其谁?”③至;到;到达。李密《陈情表》:“州司临门,急于星火。”(州司:州官。)也用于称对方到来的敬辞。《左传·襄公三年》:“请君临之。”④靠近;临近。《史记·平原君虞卿列传》:“平原君家楼临民家。”范仲淹《岳阳楼记》:“把酒临风。”陶渊明《归去来兮辞》:“临清流而赋诗。”⑤对着范本摹仿。⑥指时间临近;将要。《汉书·韩延寿传》:“临上车,骑吏一人后至。”(骑吏:骑马的官吏。)⑦监视。《诗经·大雅·大明》:“上帝临女,无贰尔心。”(女:同“汝”。尔:你。) (二)lìn 哭,哭吊死者。《史记·孝文帝本纪》:“宫殿中当临者,皆以旦夕,各十五举声。”(旦:早。举声:高声号哭。)《世说新语·伤逝》:“孝武山陵夕,王孝伯入临。”

    太:

    ①极大。《淮南子·诠言》:“洞同天地,浑沌为朴,未造而成物,谓之太一。”②极远。《荀子 · 正论》:“太古薄葬,棺厚三寸,衣衾三领,葬田不妨田。”(不妨田:指无坟丘。)③超过一定数量的。《史记·项羽本纪》:“汉有天下太半,而诸侯皆附之。楚兵罢(pí)食尽,此天亡楚之时也。”(罢:同“疲”。)④对年长、位尊或辈分高的人的尊称。《汉书·李广苏建传附苏武》:“来时太夫人已不幸。”《史记·高祖本纪》:“高祖五日一朝太公。”⑤过于;过分。《晋书·夏侯湛传》:“吾子所以褒饰之太矣。斟酌之喻,非小丑之所堪也。”⑥同“泰”。安泰。《老子》第三十五章:“执大象,天下往,往而不害安平太。”(大象:指事物的本原。)《吕氏春秋·大乐》:“天下太平,万物安宁。”

    学:

    (一)①学习。《论语·季氏》:“不学,无以言。”②仿效。③学校。《孟子·滕文公上》:“夏曰校,殷曰序,周曰庠,学则三代共之。”④学问;学识。《韩非子·外储说左上》:“其学甚博。”⑤学说;学派。《韩非子·显学》:“世之显学,儒墨也。” (二)jiào 教导。后作“教”。《墨子·鲁问》:“鲁人有因子墨子而学其子者。”


  • han huang xiu ya le ,cheng yu lin tai xue 。

    “han huang xiu ya le ,cheng yu lin tai xue 。”shi gou chu chu :《yong shi shi yi shou 》;shi tang chao shi ren li hua de zuo pin 。

    ang cang xie zhi shou ,chu zi tai ping nian 。luan dai nai qian fu ,zong ren wei huo qian 。
    chang wen duan ma jian ,mei zhuang zhu yun xian 。shen si ming bu mie ,han feng chui mu tian 。
    jing ling ru you zai ,you fen man song yan 。
    han huang xiu ya le ,cheng yu lin tai xue 。san lao yu wu geng ,tian wang qin ge sheng 。
    yi ren diao feng su ,mo guo he ju ping 。chan yu zhou kuan sai ,wu ku yu xiao bing 。
    wen wu ci chao cheng ,jun chen he mu qing 。zhi jin wei tan xia ,ru you xiao shao sheng 。
    chao hu zai song ying ,tao tang bu de chen 。jiu zhou shang xi er ,yi ming an neng qin 。
    mian miao shu qian si ,qiu zhong shei yin lun 。chao you gong qing fu ,xi shi shan lin ren 。
    pu bo yang ce lou ,bi luo wei jin shen 。jiu chong nian ru meng ,san shi sai jiang shen 。
    ju she ting zhong liao ,ning kui quan xia lin 。
    han shi zheng bai yue ,yang pu jiang lou chuan 。mu fu gong wei li ,jiang hu yi sao ran 。
    dao yi fei gan luan ,zheng bao de reng pian 。de zui yin huai bi ,fang shen zhe kong xian 。
    san jun qiu lie tu ,mo li ju wen tian 。wei que xin you zai ,qi men shou yi xuan 。
    ru he de liang li ,yi wei zhi fang yuan 。
    qin mie han di xing ,na shan you wei lao 。wei guan yi mo cheng ,xing de ya zheng tao 。
    dang jun zhu lu shi ,chen deng yi ku gao 。ning zhi shi chao bian ,dan jiao lin quan hao 。
    gao wo san shi nian ,xiang kan cheng si hao 。di yan weng shen shan ,jian gu he bu zao 。
    xian chen tai zi ren ,chong yi yi zun dao 。ce wen li ji shi ,shen sheng bu zi bao 。
    zan chu shang shan yun ,qie lai qu sa sao 。dong gong cheng yu yi ,chu wu shang huai bao 。
    hou dai mo ji ren ,li yuan man qiu cao 。
    ri zhao kun lun shang ,yu ren pi yu yi 。cheng long jia yun wu ,yu wang xin mo wei 。
    ci shan zai xi bei ,nai shi shen xian guo 。ling qi jie zi ran ,qiu zhi bu ke de 。
    he wei han wu di ,jing sai bian qun shan 。mei fei ju mo ji ,gong che zhong bu hai 。
    cang cang mao ling shu ,zu yi jie ren jian 。
    tian sheng zhong yu yi ,ben yi zuo yong xi 。he yi li si li ,er dang hun luan shi 。
    gu fen xiang cheng ye ,xie jing heng qiu bei 。kuang bu jin qiao cai ,mao sha mo jie wei 。
    gao biao shang ke yang ,jing shuang jin he zhi 。yi wu zhong chang shi ,xian yuan shei jian zhi 。
    chang guan dang gu chuan ,fu juan bu sheng bei 。
    wen hou dan zheng wei ,yi ting yi wang can 。bai xue yan ji wu ,zhu xian zhao nv dan 。
    yin sheng liu bu fan ,tao dang ri mo duan 。suo sui shou chao shi ,ming zhong yan bai guan 。
    liang chuang chen guan qing ,jiu zou shu wei lan 。dui ci wei kong wo ,geng neng zheng yi guan 。
    shu zhu xiang zhu ge ,gong gao ming yi zun 。qu chi qian mo zhong ,nu mu kan zhong yuan 。
    cao bai ren gong sun ,guo wang shen bu cun 。she gong jiu wu mei ,bai yan you fei fan 。
    wu yan jun chen ge ,ke yi ji li yuan 。wei shu liang bu yi ,ru cao nan fu lun 。
    liu guo han zui ruo ,mo nian you wei qin 。zheng sheng wei han ji ,ju yu pi qin ren 。
    li wu ke fen she ,yuan qing kan mie shen 。xian yang gu cheng xia ,mo qing dao miao xin 。
    yi shui chun ke she ,pan gong ying yang xie 。li se yi ren jian ,shan shan yao 珮huan 。
    zhan qin heng du chu ,shen hang sheng he shu 。cheng shang fei hai yun ,cheng zhong an chun yu 。
    kuo lai ming 珮zhe ,fu shi shei jia nv 。ni zhan zhu chuo lv ,yu shi cui mao zan 。
    dian ying kai lian lian ,lei sheng fei hui xin 。zi yan yi shui qu ,cai ping jian cai lu 。
    gui jing sui ke xun ,tian yin guang jing cu 。lian jun zhen ju du ,yuan hu jun jia su 。
    tu lao xi qin zhen ,le bu gu shuang e 。yan zhi cheng ke chong ,yin feng ru li he 。
    zhou wang huo bao si ,cheng que cheng bei tuo 。

    【zhu shi 】:

    han :

    ①he liu ming 。han shui ,ye chen han jiang 。wei chang jiang zui chang de zhi liu ,fa yuan yu shan xi sheng ning jiang xian ,liu jing shan xi 、hu bei ,zai wu han shi ru chang jiang 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“jue ru 、han ,tui huai 、si ,er zhu zhi jiang 。”②tian he ;yin he 。《han shu ·tian wen zhi 》:“(wang liang )pang you ba xing ,jue han ,yue tian heng 。”《tiao tiao qian niu xing 》:“tiao tiao qian niu xing ,jiao jiao he han nv 。”③nan zi 。liu you 《yu ye bu mei ,guan bi jian suo zhang wei zheng gong di zhu ming 》:“shi jian qi mo yi hao han ,chi zha yin (yīn)wu qi tun lu 。”(yin wu :nu he sheng 。)④chao dai ming 。1. liu bang jian ,gong yuan qian 206~gong yuan 8nian ,shi chen “xi han ”;liu xiu jian ,gong yuan 25~220nian ,shi chen “dong han ”。2.wu dai zhi yi 。liu zhi yuan jian ,gong yuan 947~950nian ,shi chen “hou han ”。⑤min zu ming 。han zu 。《han shu ·xiong nu chuan xia 》:“jin xi qiang bao sai ,yu han ren jiao tong 。”

    huang :

    ①da ;wei da 。《shi jing ·xiao ya ·zheng yue 》:“you huang shang di 。”②jun zhu ;di wang 。《shi jing ·zhou song ·huan 》:“wu zhao yu tian ,huang yi jian zhi 。”(jian :jian cha 。)《a fang gong fu 》:“fei pin ying qiang ,wang zi huang sun ,ci lou xia dian ,nian lai yu qin 。”③dui yi gu fu 、zu de zun chen 。qu yuan 《li sao 》:“zhen huang kao yue bai yong 。”④ci feng 。hou zuo “huang ”。《chu ci ·yuan you 》:“feng huang yi ji cheng 旂xi 。”⑤mei hao 。《fa yan ·xiao zhi 》:“yao shun zhi dao huang xi 。”⑥tong “huang ”。xian xia ;kong xian 。《zuo chuan ·zhao gong qi nian 》:“she ji zhi bu huang ,kuang neng huai sai jun de ?”[huang huang ]1.xian ming de yang zi 。《shi jing ·xiao ya ·huang huang zhe hua 》:“huang huang zhe hua 。”(hua :tong “hua ”。)2. tong “huang huang ”。xin shen bu ding de yang zi 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“kong zi san yue mo jun ,ze huang huang ru ye 。”3. tong “huang huang ”。cong mang de yang zi 。liu xiang 《jiu tan · yuan sai 》:“zheng fu huang huang 。”

    xiu :

    ①xiu shi ;zhuang shi 。《chu ci ·jiu ge ·xiang jun 》:“mei yao miao xi yi xiu 。”②zheng zhi ;zhi li 。gu yi 《guo qin lun 》:“xiu shou zhan zhi ju 。”③xiu jian 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“nai chong xiu yue yang lou 。”④bian zhuan ;zhe 。《bei shi ·xu chuan 》:“si wei xiu zhuan 。”⑤yan xi ;xiu yang 。《li ji ·da xue 》:“ru zhuo ru mo zhe ,zi xiu ye 。”《zuo chuan ·zhuang gong ba nian 》:“gu wu xiu de ,yi dai shi hu !”(gu :gu ju 。wu :zhi li 。shi :shi ji 。)⑥te zhi fo 、dao jiao tu xiu hang 。⑦chang ;gao 。cao zhi 《luo shen fu 》:“xiu duan ge du 。”⑧shan ;mei hao 。zhang heng 《xi jing fu 》:“yao shao xiu tai 。”

    ya :

    ①zheng ;zheng que de 。zhu ge liang 《chu shi biao 》:“cha na ya yan 。”(cha na :kao cha ,cai na 。)②gui fan de 。《lun yu ·shu er 》:“shi shu zhi li ,jie ya yan ye 。”③gao shang ;bu su 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“cai shi bu ji yu ,er ya xing guo zhi 。”(yu :ren ming 。)④ping su ;xiang lai 。《shi ji ·gao zu ben ji 》:“yong chi ya bu yu shu pei gong 。”(yong chi :ren ming 。)⑤shen ;hen 。yang yun 《bao sun hui zong shu 》:“ya shan gu se 。”(gu :dan zou 。)

    le :

    (yi )①yin le 。《zhou yi ·yu 》:“xian wang yi zuo le chong de 。”《lv shi chun qiu ·gu le 》:“gu le zhi suo you lai zhe shang yi ,fei du wei yi shi zhi suo zao ye 。”you wei zou le 。《li ji ·qu li xia 》:“sui xiong ,nian gu bu deng ……shi yin jiu bu le 。”②le gong ;yan zou yin le de ren 。《lun yu ·wei zi 》:“ji ren gui nv le ,ji huan zi shou zhi 。”(gui :tong “kui ”。zeng song 。)③le qi 。《han fei zi ·jie lao 》:“gu yu xian ze zhong se jie sui ,yu chang ze zhu le jie he 。” (er )lèyu kuai ;kuai le 。《zuo chuan · yin gong yuan nian 》:“ji le ye rong rong 。”fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“ci le he ji ?” (san )yào xi hao ;xi ai 。《lun yu ·yong ye 》:“zhi zhe le shan ,ren zhe le shui 。”(zhi :zhi 。)《jin shu ·ruan ji chuan 》:“ji ping sheng ceng you dong ping ,le ji feng tu 。”

    cheng :

    (yi )①deng ;sheng 。qu yuan 《she jiang 》:“cheng e zhu er fan gu xi ,ai qiu dong zhi xu feng 。”《shi jing ·wei feng ·mang 》:“cheng bi gui yuan ,yi wang fu guan 。”(gui yuan :hui huai de tu qiang 。fu guan :de ming 。)②zuo ;jia 。《mo zi ·qin shi 》:“liang ma nan cheng ,ran ke yi ren chong zhi yuan 。”③chen zhao ;ping jie 。gu yi 《guo qin lun 》:“yin li cheng bian ,zai ge tian xia ,fen lie shan he 。”li bai 《sai xia qu liu shou 》zhi wu :“sai lu cheng qiu xia ,tian bing chu han jia 。”(sai lu :sai wai zhi di 。)④qi ling 。《xun zi ·jiang guo 》:“yi guo zuo mou ,ze san guo bi qi er cheng wo 。”⑤zhui zhu 。《han shu ·chen shang chuan 》:“li shi xi ,da hu cheng zhi 。”⑥zhan sheng 。《shang shu ·xi bai kan li 》:“zhou ren cheng li 。”(li :guo ming 。)⑦ji suan ;ji hua 。《han fei zi ·nan yi 》:“wei ren chen zhe ,cheng shi er you gong ze shang 。”⑧cheng fa 。suan shu zhong si ze yun suan fang fa zhi yi 。《san guo zhi ·wu shu ·zhao da chuan 》:“ci shu wei miao ,tou cheng wei chu ,yi suan zhi fa ,fu zi bu xiang yu 。”⑨fo jiao shu yu 。zhi jie shi jiao yi shen jian de deng ji 。zhang yu 《zeng seng hai ri ben 》:“bian can dong tu fa ,du wu shang cheng chan 。” (er )shèng ①liang ci 。yi che si ma de zong chen 。《shi ji ·chen she shi jia 》:“che liu qi bai cheng ,ji qian yu ,cu shu mo ren 。”②si de dai chen 。《zuo chuan ·xiao zhi zhan 》:“yi cheng wei xian ,niu shi er kao shi 。”③chun qiu shi jin guo shi shu ming 。hou fan zhi yi ban shi shu 。④di wang de dai chen 。ban gu 《dong dou fu 》:“sun cheng yu zhi fu yu 。”(sun :jian shao 。fu yu :zhi di wang de yi wu deng yong pin 。)

    yu :

    ①che xiang 。《lun yu ·wei ling gong 》:“zai yu ,ze jian ji yi yu heng ye 。”(heng :che yuan duan de heng mu 。)②che 。《mo zi ·gong shu 》:“lin you bi yu er yu qie zhi 。”《san guo zhi ·shu shu ·xian zhu chuan 》:“chu ze tong yu ,zuo ze tong xi 。”③jiao zi 。《xu xia ke you ji ·dian you ri ji jiu 》:“you bi yu wu liu jian 。”④yong che yun zai 。《zhou shu ·yan zhi yi chuan 》:“yun nai yu chen (chèn)yi chao tang ,chen di ba shi 。”(yun :ren ming 。chen :guan cai 。yi :dao 。)⑤ju ;tai 。liu yi qing 《shi shui xin yu ·fen juan 》:“bian yu chuang jiu zhi 。”⑥gu dai zhi wei di jian de li cu 。《zuo chuan ·zhao gong qi nian 》:“ren you shi deng ……zao chen yu ,yu chen li 。”⑦zhong ;duo 。《jiu tang shu ·xuan zong ji 》:“you shi wei hang ren jian ,cai ting yu lun 。”(wei hang :yin cang shen fen ;bian zhuang chu hang 。)⑧zhu dou (dōu);tai ren deng shan de yong ju 。《han shu ·yan zhu chuan 》:“yu jiao er shu ling 。”(shu :tong “yu ”,fan yue 。ling :tong “ling ”,shan ling 。)⑨zhong ;zhong ren de 。《zuo chuan ·xi gong er shi ba nian 》:“jin hou ting yu ren zhi song 。”

    lin :

    (yi )①zi shang wang xia kan 。《shi ji ·ping yuan jun yu qing lie chuan 》:“er jun zhi hou gong lin er xiao chen 。”(chen :zi chen de qian ci 。)②tong zhi ;zhi li 。《han shu ·gong yu chuan 》:“wu di shi lin tian xia ,zun xian yong shi 。”《guo yu ·jin yu wu 》:“gou cong shi hang ye ,lin chang jin guo zhe ,fei ru ji shei ?”③zhi ;dao ;dao da 。li mi 《chen qing biao 》:“zhou si lin men ,ji yu xing huo 。”(zhou si :zhou guan 。)ye yong yu chen dui fang dao lai de jing ci 。《zuo chuan ·xiang gong san nian 》:“qing jun lin zhi 。”④kao jin ;lin jin 。《shi ji ·ping yuan jun yu qing lie chuan 》:“ping yuan jun jia lou lin min jia 。”fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“ba jiu lin feng 。”tao yuan ming 《gui qu lai xi ci 》:“lin qing liu er fu shi 。”⑤dui zhao fan ben mo fang 。⑥zhi shi jian lin jin ;jiang yao 。《han shu ·han yan shou chuan 》:“lin shang che ,ji li yi ren hou zhi 。”(ji li :ji ma de guan li 。)⑦jian shi 。《shi jing ·da ya ·da ming 》:“shang di lin nv ,mo er er xin 。”(nv :tong “ru ”。er :ni 。) (er )lìn ku ,ku diao si zhe 。《shi ji ·xiao wen di ben ji 》:“gong dian zhong dang lin zhe ,jie yi dan xi ,ge shi wu ju sheng 。”(dan :zao 。ju sheng :gao sheng hao ku 。)《shi shui xin yu ·shang shi 》:“xiao wu shan ling xi ,wang xiao bai ru lin 。”

    tai :

    ①ji da 。《huai na zi ·quan yan 》:“dong tong tian de ,hun dun wei piao ,wei zao er cheng wu ,wei zhi tai yi 。”②ji yuan 。《xun zi · zheng lun 》:“tai gu bao zang ,guan hou san cun ,yi qin san ling ,zang tian bu fang tian 。”(bu fang tian :zhi mo fen qiu 。)③chao guo yi ding shu liang de 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“han you tian xia tai ban ,er zhu hou jie fu zhi 。chu bing ba (pí)shi jin ,ci tian wang chu zhi shi ye 。”(ba :tong “pi ”。)④dui nian chang 、wei zun huo bei fen gao de ren de zun chen 。《han shu ·li an su jian chuan fu su wu 》:“lai shi tai fu ren yi bu xing 。”《shi ji ·gao zu ben ji 》:“gao zu wu ri yi chao tai gong 。”⑤guo yu ;guo fen 。《jin shu ·xia hou zhan chuan 》:“wu zi suo yi bao shi zhi tai yi 。zhen zhuo zhi yu ,fei xiao chou zhi suo kan ye 。”⑥tong “tai ”。an tai 。《lao zi 》di san shi wu zhang :“zhi da xiang ,tian xia wang ,wang er bu hai an ping tai 。”(da xiang :zhi shi wu de ben yuan 。)《lv shi chun qiu ·da le 》:“tian xia tai ping ,mo wu an ning 。”

    xue :

    (yi )①xue xi 。《lun yu ·ji shi 》:“bu xue ,mo yi yan 。”②fang xiao 。③xue jiao 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“xia yue jiao ,yan yue xu ,zhou yue xiang ,xue ze san dai gong zhi 。”④xue wen ;xue shi 。《han fei zi ·wai chu shui zuo shang 》:“ji xue shen bo 。”⑤xue shui ;xue pa 。《han fei zi ·xian xue 》:“shi zhi xian xue ,ru mo ye 。” (er )jiào jiao dao 。hou zuo “jiao ”。《mo zi ·lu wen 》:“lu ren you yin zi mo zi er xue ji zi zhe 。”