- 繁体
- 简体
- 拼音
-
庶敦朝野意,永使風化清。
“庶敦朝野意,永使風化清。”詩句出處:《九月十八賜百僚追賞因書所懷》;是唐朝詩人李適的作品。
懿此秋節時,更延追賞情。池臺列廣宴,絲竹傳新聲。
至樂非外獎,浹歡同中誠。庶敦朝野意,永使風化清。
【註釋】:
庶:
①眾多;多。《論語·子路》:“既庶矣,又何加焉?”②百姓。《左傳·昭公三十二年》:“三後之姓,於今為庶。”③古代以正妻所生長子以外的子女為庶,後以妾所生的子女為庶。與“嫡”相對。《左傳·文公十八年》:“殺嫡立庶。”④宗族中的支族。潘嶽《楊荊州誄》:“昭穆繁昌,枝庶分流。”(昭穆:指宗族。)⑤差不多;可以。《史記·五帝本紀》:“爾其庶矣!”(爾:你。)⑥希冀;期望。《後漢書·馮衍傳下》:“惟吾志之所庶兮,固與俗其不同。”(俗:世俗。)⑦副詞。1.表示希望。《詩經·大雅·生民》:“庶無罪悔。”2. 表示可能。《左傳 · 哀公六年》: “是以求長(zhǎng)君,庶亦能容群臣乎!”[庶幾]1.差不多;可以。《孟子·莊暴見孟子》:“王之好樂甚,則齊其庶幾乎。”2.表示希望與可能。《孟子·公孫醜下》:“王庶幾改之。”《漢書 ·李尋傳》:“唯有賢友強輔,庶幾可以保身命,全子孫,安國傢。”(輔:輔佐。)敦:
(一)①惱怒。《荀子·議兵》:“有離俗不順其上,則百姓莫不敦惡。”②督促;勉勵;敦促。《孟子·公孫醜下》:“使虞敦匠。”③厚道;淳厚。《老子》第十五章:“敦兮其若樸。”《顏氏傢訓·勉學》:“增益德行,敦厲風俗。”(厲:同“勵”。)④豐厚;結實。《荀子·儒效》:“知之而不行,雖敦必困。”《三國志·蜀書·楊戲傳》:“將軍敦壯,摧鋒登難,立功立事,於時之幹。”⑤註重;崇尚。《禮記·樂記》:“樂者敦和。”⑥通“屯”(tún)。駐紮。揚雄《甘泉賦》:“敦萬騎(jì)於中營兮,方玉車之千乘(shèng)。”⑦勸勉。《漢書·揚雄傳上》:“敦眾神使式道兮。” (二)duī ①獨處不動的樣子。《詩經·豳風·東山》:“敦彼獨宿,亦在車下。”②逼近。《詩經·邶風·北門》:“王事敦我,政事一埤遺我。”③治理。《詩經·魯頌·閟宮》:“敦商之旅,克咸厥功。”④投擲。《莊子·說劍》:“今日試使士敦劍。”(三)duì 古時盛黍稷的器具。《儀禮·少牢饋食禮》:“上佐食取黍稷於四敦。” (四)dùn ①豎。《莊子·列禦寇》:“敦枚蹙之乎頤。”②土堆。後作“墩”。《爾雅·釋丘》:“丘一成為敦丘。” (五)tuán ①叢聚的樣子。《詩經·大雅·行葦》:“敦彼行葦,牛羊勿踐履。”②通“團”。圓形的。《詩經·豳風·東山》:“有敦瓜苦,烝在栗薪。”(六)tún 通“屯”。屯聚。《禮記·禮樂志》:“車千乘,敦昆侖。”朝:
(一)①朝見。《禮記·內則》:“昧爽而朝。”②拜訪。《史記·司馬相如列傳》:“臨邛(qióng)令繆為恭敬,日往朝相如。”(臨邛:地名。令:縣令。繆:詐。)③朝廷。《詩經·齊風·雞鳴》:“雞既鳴矣,朝既盈矣。”④朝代。杜甫《諸將》:“漢朝陵墓對南山。”⑤政事。《西京雜記》卷一:“上(漢武帝)時服此裘以聽朝。”(服:穿。)⑥官府大堂。《後漢書·劉寵傳》:“山谷鄙生,未嘗識郡朝。”⑦介詞。面對;向。[朝歌]古地名。在今河南省。商朝曾在這裡建都。 (二)zhāo ①早晨。《詩經·小雅·北山》:“偕偕士子,朝夕從事。”②日;天。白居易《長恨歌》:“天生麗質難自棄,一朝選在君王側。”野:
①郊外。《詩經 · 邶風 · 燕燕》:“之子於歸,遠送於野。”②田野;原野。杜甫《旅夜書懷》:“星垂平野闊,月湧大江流。”③朝廷之外;民間。與“朝”相對。指不在朝,不當政。《尚書·大禹謨》:“君子在野,小人在位。”④非人工畜養或培植的(動植物)。李白《訪戴天山道士不遇》詩:“野竹分青靄。”(青靄:山中雲氣。)⑤粗鄙;野蠻。《說苑·修文》:“小人失之野,救野莫如敬。”⑥質樸;缺乏文采。《論語·雍也》:“質勝文則野。”意:
①心意;意圖。《公羊傳·隱公三年》:“此非先君之意也。”賈思勰《齊民要術序》:“蔡倫立意造紙。”又意思。劉勰《文心雕龍·鎔裁》:“善刪者字去而意留。”②懷疑。《列子 ·說符》:“人有亡鐵(fū夫)者,意其鄰之子。”(亡:丟失。鐵:斧子。)③意料。《史記·項羽本紀》:“然不自意能先入關破秦。”[意者]想來大概是……。《莊子·天運》:“意者其運轉而不能自止邪。”(想來天大概是運轉而不會自己停止吧。)④通“抑”。表示選擇。相當於現代漢語的“還是”。《墨子·耕柱》:“子之義將匿耶? 意將以告人乎?”(匿:隱藏。)⑤yī(依)。通“噫”。嘆詞。《莊子·在宥》:“意! 甚矣戰,其無愧而不知恥也甚矣!”永:
①水流長。引申為長。《詩經·周南 ·漢廣》:“江之永矣。”嵇康《贈秀才入軍》:“永嘯長吟。”陸雲《大安二年夏四月大將軍出祖王羊二公於城》:“身乖路永。”(乖:指分離。)②長久;永遠。《尚書·梓材》:“惟王子子孫孫永保民。”阮籍《詠懷詩八十二首》之十二:“永世不相忘。”③吟誦;唱。後作“詠”。《尚書·舜典》:“詩言志,歌永言。”(永言:吟誦詩句。)陶潛《有會而作》詩序:“歲雲夕兮,慨然永懷。”④延長。《詩經·小雅·白駒》:“縶之維之,以永今夕。”[永巷]1.宮中後妃的住所;後宮。《史記·范雎蔡澤列傳》:“於是范雎乃得見於離宮,詳為不知永巷而入其中。”(詳:通“佯”。)《舊唐書·德宗紀論》:“罷不急之官,出永巷之嬪嬙。”2.宮中署名。掌管後宮人事。《史記· 呂太後本紀》:“呂後最怨戚夫人及其子趙王,乃令永巷囚戚夫人。”3.長巷;深巷。李商隱《無題》之四:“何處哀箏隨急管,櫻花永巷垂楊岸。”王禹偁《記馬》:“旁顧適有永巷,修直百餘步。”使:
①命令;派遣。《左傳·僖公四年》:“楚子使屈完如師。”《史記·李將軍列傳》:“天子以為李氏世將,而使將(jiàng)八百騎。”(將:帶兵。)②役使;使用。《論語·學而》:“使民以時。”《孟子·盡心下》:“使人不以道。”(道:道理。)③出使。《晏子春秋·內篇雜下九》:“晏子使楚。”④令;讓;致使。《公羊傳·僖公二十八年》:“使人兄弟相疑。”⑤任;放縱。《宋書·劉瑀傳》:“瑀使氣尚人。”⑥表假設的連詞。假使;如果。《史記·平原君虞卿列傳》:“使(毛)遂蚤得處囊中,乃穎脫而出。”(蚤:通“早”。穎:指錐尖。)[使命]1. 使者所接受的指令。古樂府《古詩為焦仲卿妻作》:“下官奉使命,言談大有緣。”2.使者。《宋史·田景咸傳》:“每使命至,惟設肉一器,賓主共食。”風:
(一)①空氣流通的現象。《詩經·邶風·北風》:“北風其涼。”②吹風;讓風吹。《孟子·公孫醜下》:“有寒疾,不可以風。”③比喻快速如風。《資治通鑒·晉成帝咸和五年》:“俟足下軍到,風發相赴。”④氣勢;勢頭。《晉書·劉毅傳》:“好臧否人物,王公貴人望風憚之。”⑤教化;教育。《周書·齊煬王憲傳》:“宣風導禮。”⑥風氣;風俗。柳宗元《捕蛇者說》:“故為之說,以俟夫觀人風者得焉。”陸遊《遊山西村》:“衣冠簡樸古風存。”⑦景象;景色。楊萬裡《曉出凈慈寺送林子方二首》之一:“畢竟西湖六月中,風光不與四時同。”⑧風度;風格。杜甫《詠懷古跡五首》:“搖落深知宋玉悲,風流儒雅亦吾師。”⑨歌謠;民歌。《左傳·襄公十八年》:“吾驟歌北風,又歌南風。”(驟:屢次。)⑩走失;散失。《尚書·費誓》:“馬牛其風。”(11)病名。《三國志·魏書·王粲傳》註引《典略》:“太祖先苦頭風,是日疾發臥。”(12)諷誦。嚴羽《滄浪詩話·詩辯》:“先須讀《楚辭》,朝夕諷詠,以為之本。” (二)fěng 通“諷(fěng)”。用含蓄的話暗示或勸誡。《漢書·趙廣漢傳》:“廣漢聞之,先風告(杜)建不改,於是收案致法。”(收案:收審。)[風騷]《詩經》的《國風》和《楚辭》的《離騷》的合稱。《宋書·謝靈運傳論》:“莫不同祖風騷。”(祖:效法。)也泛指詩文。高適《同崔員外綦毋拾遺九日宴京兆府李士曹》:“晚晴催翰墨,秋興引風騷。”(翰:筆。)化:
①變化;改變。《呂氏春秋·察今》:“變法者因時而化。”引申為生長,化育。《周易·咸》:“天地感而萬物化生。”②教化;感化。用教育感化的方法改變人心風俗。《禮記·學記》:“君子如欲化民成俗,其必由學乎?”(成俗:形成風俗。)傅玄《晉鼙舞歌·大晉篇》:“化感海外,海外來賓。”(賓:歸順。)③習俗;風氣。《晉書·劉波傳》:“傷化毀俗者,雖親雖貴,必疏而遠之。”《漢書·敘傳下》:“敗俗傷化。”④造化,即大自然。陳子昂《感遇三十八首》之六:“古之得仙道,信與元化並。”(信:誠然。元:同“玄”,玄妙。並:並存。)也指自然之道,即自然規律。《素問·五常政大論》:“化不可代,時不可違。”⑤死的委婉說法。《孟子·公孫醜下》:“且比化者無使土親膚。”又特指僧、道死亡。⑥化除。《韓非子·五蠹》:“鉆燧(suì)取火,以化腥臊。”(燧:古代取火的工具。)⑦融解。曾鞏:“有馮異,以化黃金幹太後。”清:
①水純凈透明,與“濁”相對。屈原《漁父》:“滄浪之水清兮,可以濯吾纓。”②潔凈。張衡《東京賦》:“京室密清。”③使潔凈;使幹凈。陸雲《盛德賦》:“泛時雨以清天,灑狂塵以肅地。”④清晰;清楚。張祜《酬凌秀才惠虎枕》:“八寸黃楊惠不輕,虎頭光照簟文清。”⑤聲音清亮;清脆。蘇軾《石鐘山記》:“南聲函胡,北聲清越。”(函胡:含糊,模糊。越:高揚。)⑥清爽;清涼;寒涼。辛棄疾《西江月》:“明月別枝驚鵲,清風半夜鳴蟬。”(別:另一。)⑦冷清;淒清。李白《夢遊天姥吟留別》:“謝公宿處今尚在,淥水蕩漾清猿啼。”⑧寂靜;清靜。《莊子·天下》:“寂乎若清。”⑨清平;安定;太平。唐太宗《詠風》:“勞歌《大風曲》,威加四海清。”(大風曲:漢高祖即位後曾回故鄉,作《大風歌》。加:施。)⑩公正;廉潔;清白;清廉。《史記·屈原賈生列傳》:“舉世皆濁而我獨清,眾人皆醉而我獨醒,是以見放。”(是以:因此。)(11)單純;素雅。杜牧《沈下賢》:“斯人清唱何人和? 草徑苔蕪不可尋。”(12)肅清;使幹凈。梁啟超《戊戌政變記·譚嗣同傳》:“保護聖主,復大權,清君側,肅宮廷。”(13)用完;用盡。《越絕書·荊平王內傳》:“(伍子胥)乃發其簞飯,清其壺漿而食。”(荊:楚國的別稱。)(14)中國封建朝代名稱,公元1616~1911年。(15)廁所。後作“圊”。《風俗通·怪神》:“二三日乃於清中糞下啼。”(16)古代哲學用語。指沖和之氣。《荀子·解蔽》:“故道之以禮,養之以清。” -
庶敦朝野意,永使风化清。
“庶敦朝野意,永使风化清。”诗句出处:《九月十八赐百僚追赏因书所怀》;是唐朝诗人李适的作品。
懿此秋节时,更延追赏情。池台列广宴,丝竹传新声。
至乐非外奖,浃欢同中诚。庶敦朝野意,永使风化清。
【注释】:
庶:
①众多;多。《论语·子路》:“既庶矣,又何加焉?”②百姓。《左传·昭公三十二年》:“三后之姓,于今为庶。”③古代以正妻所生长子以外的子女为庶,后以妾所生的子女为庶。与“嫡”相对。《左传·文公十八年》:“杀嫡立庶。”④宗族中的支族。潘岳《杨荆州诔》:“昭穆繁昌,枝庶分流。”(昭穆:指宗族。)⑤差不多;可以。《史记·五帝本纪》:“尔其庶矣!”(尔:你。)⑥希冀;期望。《后汉书·冯衍传下》:“惟吾志之所庶兮,固与俗其不同。”(俗:世俗。)⑦副词。1.表示希望。《诗经·大雅·生民》:“庶无罪悔。”2. 表示可能。《左传 · 哀公六年》: “是以求长(zhǎng)君,庶亦能容群臣乎!”[庶几]1.差不多;可以。《孟子·庄暴见孟子》:“王之好乐甚,则齐其庶几乎。”2.表示希望与可能。《孟子·公孙丑下》:“王庶几改之。”《汉书 ·李寻传》:“唯有贤友强辅,庶几可以保身命,全子孙,安国家。”(辅:辅佐。)敦:
(一)①恼怒。《荀子·议兵》:“有离俗不顺其上,则百姓莫不敦恶。”②督促;勉励;敦促。《孟子·公孙丑下》:“使虞敦匠。”③厚道;淳厚。《老子》第十五章:“敦兮其若朴。”《颜氏家训·勉学》:“增益德行,敦厉风俗。”(厉:同“励”。)④丰厚;结实。《荀子·儒效》:“知之而不行,虽敦必困。”《三国志·蜀书·杨戏传》:“将军敦壮,摧锋登难,立功立事,于时之干。”⑤注重;崇尚。《礼记·乐记》:“乐者敦和。”⑥通“屯”(tún)。驻扎。扬雄《甘泉赋》:“敦万骑(jì)于中营兮,方玉车之千乘(shèng)。”⑦劝勉。《汉书·扬雄传上》:“敦众神使式道兮。” (二)duī ①独处不动的样子。《诗经·豳风·东山》:“敦彼独宿,亦在车下。”②逼近。《诗经·邶风·北门》:“王事敦我,政事一埤遗我。”③治理。《诗经·鲁颂·閟宫》:“敦商之旅,克咸厥功。”④投掷。《庄子·说剑》:“今日试使士敦剑。”(三)duì 古时盛黍稷的器具。《仪礼·少牢馈食礼》:“上佐食取黍稷于四敦。” (四)dùn ①竖。《庄子·列御寇》:“敦枚蹙之乎颐。”②土堆。后作“墩”。《尔雅·释丘》:“丘一成为敦丘。” (五)tuán ①丛聚的样子。《诗经·大雅·行苇》:“敦彼行苇,牛羊勿践履。”②通“团”。圆形的。《诗经·豳风·东山》:“有敦瓜苦,烝在栗薪。”(六)tún 通“屯”。屯聚。《礼记·礼乐志》:“车千乘,敦昆仑。”朝:
(一)①朝见。《礼记·内则》:“昧爽而朝。”②拜访。《史记·司马相如列传》:“临邛(qióng)令缪为恭敬,日往朝相如。”(临邛:地名。令:县令。缪:诈。)③朝廷。《诗经·齐风·鸡鸣》:“鸡既鸣矣,朝既盈矣。”④朝代。杜甫《诸将》:“汉朝陵墓对南山。”⑤政事。《西京杂记》卷一:“上(汉武帝)时服此裘以听朝。”(服:穿。)⑥官府大堂。《后汉书·刘宠传》:“山谷鄙生,未尝识郡朝。”⑦介词。面对;向。[朝歌]古地名。在今河南省。商朝曾在这里建都。 (二)zhāo ①早晨。《诗经·小雅·北山》:“偕偕士子,朝夕从事。”②日;天。白居易《长恨歌》:“天生丽质难自弃,一朝选在君王侧。”野:
①郊外。《诗经 · 邶风 · 燕燕》:“之子于归,远送于野。”②田野;原野。杜甫《旅夜书怀》:“星垂平野阔,月涌大江流。”③朝廷之外;民间。与“朝”相对。指不在朝,不当政。《尚书·大禹谟》:“君子在野,小人在位。”④非人工畜养或培植的(动植物)。李白《访戴天山道士不遇》诗:“野竹分青霭。”(青霭:山中云气。)⑤粗鄙;野蛮。《说苑·修文》:“小人失之野,救野莫如敬。”⑥质朴;缺乏文采。《论语·雍也》:“质胜文则野。”意:
①心意;意图。《公羊传·隐公三年》:“此非先君之意也。”贾思勰《齐民要术序》:“蔡伦立意造纸。”又意思。刘勰《文心雕龙·镕裁》:“善删者字去而意留。”②怀疑。《列子 ·说符》:“人有亡铁(fū夫)者,意其邻之子。”(亡:丢失。铁:斧子。)③意料。《史记·项羽本纪》:“然不自意能先入关破秦。”[意者]想来大概是……。《庄子·天运》:“意者其运转而不能自止邪。”(想来天大概是运转而不会自己停止吧。)④通“抑”。表示选择。相当于现代汉语的“还是”。《墨子·耕柱》:“子之义将匿耶? 意将以告人乎?”(匿:隐藏。)⑤yī(依)。通“噫”。叹词。《庄子·在宥》:“意! 甚矣战,其无愧而不知耻也甚矣!”永:
①水流长。引申为长。《诗经·周南 ·汉广》:“江之永矣。”嵇康《赠秀才入军》:“永啸长吟。”陆云《大安二年夏四月大将军出祖王羊二公于城》:“身乖路永。”(乖:指分离。)②长久;永远。《尚书·梓材》:“惟王子子孙孙永保民。”阮籍《咏怀诗八十二首》之十二:“永世不相忘。”③吟诵;唱。后作“咏”。《尚书·舜典》:“诗言志,歌永言。”(永言:吟诵诗句。)陶潜《有会而作》诗序:“岁云夕兮,慨然永怀。”④延长。《诗经·小雅·白驹》:“絷之维之,以永今夕。”[永巷]1.宫中后妃的住所;后宫。《史记·范雎蔡泽列传》:“于是范雎乃得见于离宫,详为不知永巷而入其中。”(详:通“佯”。)《旧唐书·德宗纪论》:“罢不急之官,出永巷之嫔嫱。”2.宫中署名。掌管后宫人事。《史记· 吕太后本纪》:“吕后最怨戚夫人及其子赵王,乃令永巷囚戚夫人。”3.长巷;深巷。李商隐《无题》之四:“何处哀筝随急管,樱花永巷垂杨岸。”王禹偁《记马》:“旁顾适有永巷,修直百余步。”使:
①命令;派遣。《左传·僖公四年》:“楚子使屈完如师。”《史记·李将军列传》:“天子以为李氏世将,而使将(jiàng)八百骑。”(将:带兵。)②役使;使用。《论语·学而》:“使民以时。”《孟子·尽心下》:“使人不以道。”(道:道理。)③出使。《晏子春秋·内篇杂下九》:“晏子使楚。”④令;让;致使。《公羊传·僖公二十八年》:“使人兄弟相疑。”⑤任;放纵。《宋书·刘瑀传》:“瑀使气尚人。”⑥表假设的连词。假使;如果。《史记·平原君虞卿列传》:“使(毛)遂蚤得处囊中,乃颖脱而出。”(蚤:通“早”。颖:指锥尖。)[使命]1. 使者所接受的指令。古乐府《古诗为焦仲卿妻作》:“下官奉使命,言谈大有缘。”2.使者。《宋史·田景咸传》:“每使命至,惟设肉一器,宾主共食。”风:
(一)①空气流通的现象。《诗经·邶风·北风》:“北风其凉。”②吹风;让风吹。《孟子·公孙丑下》:“有寒疾,不可以风。”③比喻快速如风。《资治通鉴·晋成帝咸和五年》:“俟足下军到,风发相赴。”④气势;势头。《晋书·刘毅传》:“好臧否人物,王公贵人望风惮之。”⑤教化;教育。《周书·齐炀王宪传》:“宣风导礼。”⑥风气;风俗。柳宗元《捕蛇者说》:“故为之说,以俟夫观人风者得焉。”陆游《游山西村》:“衣冠简朴古风存。”⑦景象;景色。杨万里《晓出净慈寺送林子方二首》之一:“毕竟西湖六月中,风光不与四时同。”⑧风度;风格。杜甫《咏怀古迹五首》:“摇落深知宋玉悲,风流儒雅亦吾师。”⑨歌谣;民歌。《左传·襄公十八年》:“吾骤歌北风,又歌南风。”(骤:屡次。)⑩走失;散失。《尚书·费誓》:“马牛其风。”(11)病名。《三国志·魏书·王粲传》注引《典略》:“太祖先苦头风,是日疾发卧。”(12)讽诵。严羽《沧浪诗话·诗辩》:“先须读《楚辞》,朝夕讽詠,以为之本。” (二)fěng 通“諷(fěng)”。用含蓄的话暗示或劝诫。《汉书·赵广汉传》:“广汉闻之,先风告(杜)建不改,于是收案致法。”(收案:收审。)[风骚]《诗经》的《国风》和《楚辞》的《离骚》的合称。《宋书·谢灵运传论》:“莫不同祖风骚。”(祖:效法。)也泛指诗文。高适《同崔员外綦毋拾遗九日宴京兆府李士曹》:“晚晴催翰墨,秋兴引风骚。”(翰:笔。)化:
①变化;改变。《吕氏春秋·察今》:“变法者因时而化。”引申为生长,化育。《周易·咸》:“天地感而万物化生。”②教化;感化。用教育感化的方法改变人心风俗。《礼记·学记》:“君子如欲化民成俗,其必由学乎?”(成俗:形成风俗。)傅玄《晋鼙舞歌·大晋篇》:“化感海外,海外来宾。”(宾:归顺。)③习俗;风气。《晋书·刘波传》:“伤化毁俗者,虽亲虽贵,必疏而远之。”《汉书·叙传下》:“败俗伤化。”④造化,即大自然。陈子昂《感遇三十八首》之六:“古之得仙道,信与元化并。”(信:诚然。元:同“玄”,玄妙。并:并存。)也指自然之道,即自然规律。《素问·五常政大论》:“化不可代,时不可违。”⑤死的委婉说法。《孟子·公孙丑下》:“且比化者无使土亲肤。”又特指僧、道死亡。⑥化除。《韩非子·五蠹》:“钻燧(suì)取火,以化腥臊。”(燧:古代取火的工具。)⑦融解。曾巩:“有冯异,以化黄金干太后。”清:
①水纯净透明,与“浊”相对。屈原《渔父》:“沧浪之水清兮,可以濯吾缨。”②洁净。张衡《东京赋》:“京室密清。”③使洁净;使干净。陆云《盛德赋》:“泛时雨以清天,洒狂尘以肃地。”④清晰;清楚。张祜《酬凌秀才惠虎枕》:“八寸黄杨惠不轻,虎头光照簟文清。”⑤声音清亮;清脆。苏轼《石钟山记》:“南声函胡,北声清越。”(函胡:含糊,模糊。越:高扬。)⑥清爽;清凉;寒凉。辛弃疾《西江月》:“明月别枝惊鹊,清风半夜鸣蝉。”(别:另一。)⑦冷清;凄清。李白《梦游天姥吟留别》:“谢公宿处今尚在,渌水荡漾清猿啼。”⑧寂静;清静。《庄子·天下》:“寂乎若清。”⑨清平;安定;太平。唐太宗《咏风》:“劳歌《大风曲》,威加四海清。”(大风曲:汉高祖即位后曾回故乡,作《大风歌》。加:施。)⑩公正;廉洁;清白;清廉。《史记·屈原贾生列传》:“举世皆浊而我独清,众人皆醉而我独醒,是以见放。”(是以:因此。)(11)单纯;素雅。杜牧《沈下贤》:“斯人清唱何人和? 草径苔芜不可寻。”(12)肃清;使干净。梁启超《戊戌政变记·谭嗣同传》:“保护圣主,复大权,清君侧,肃宫廷。”(13)用完;用尽。《越绝书·荆平王内传》:“(伍子胥)乃发其箪饭,清其壶浆而食。”(荆:楚国的别称。)(14)中国封建朝代名称,公元1616~1911年。(15)厕所。后作“圊”。《风俗通·怪神》:“二三日乃于清中粪下啼。”(16)古代哲学用语。指冲和之气。《荀子·解蔽》:“故道之以礼,养之以清。” -
shu dui chao ye yi ,yong shi feng hua qing 。
“shu dui chao ye yi ,yong shi feng hua qing 。”shi gou chu chu :《jiu yue shi ba ci bai liao zhui shang yin shu suo huai 》;shi tang chao shi ren li kuo de zuo pin 。
yi ci qiu jie shi ,geng yan zhui shang qing 。chi tai lie an yan ,si zhu chuan xin sheng 。
zhi le fei wai jiang ,jia huan tong zhong cheng 。shu dui chao ye yi ,yong shi feng hua qing 。
【zhu shi 】:
shu :
①zhong duo ;duo 。《lun yu ·zi lu 》:“ji shu yi ,you he jia yan ?”②bai xing 。《zuo chuan ·zhao gong san shi er nian 》:“san hou zhi xing ,yu jin wei shu 。”③gu dai yi zheng qi suo sheng chang zi yi wai de zi nv wei shu ,hou yi qie suo sheng de zi nv wei shu 。yu “di ”xiang dui 。《zuo chuan ·wen gong shi ba nian 》:“sha di li shu 。”④zong zu zhong de zhi zu 。pan yue 《yang jing zhou lei 》:“zhao mu fan chang ,zhi shu fen liu 。”(zhao mu :zhi zong zu 。)⑤cha bu duo ;ke yi 。《shi ji ·wu di ben ji 》:“er ji shu yi !”(er :ni 。)⑥xi ji ;ji wang 。《hou han shu ·feng yan chuan xia 》:“wei wu zhi zhi suo shu xi ,gu yu su ji bu tong 。”(su :shi su 。)⑦fu ci 。1.biao shi xi wang 。《shi jing ·da ya ·sheng min 》:“shu mo zui hui 。”2. biao shi ke neng 。《zuo chuan · ai gong liu nian 》: “shi yi qiu chang (zhǎng)jun ,shu yi neng rong qun chen hu !”[shu ji ]1.cha bu duo ;ke yi 。《meng zi ·zhuang bao jian meng zi 》:“wang zhi hao le shen ,ze ji ji shu ji hu 。”2.biao shi xi wang yu ke neng 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“wang shu ji gai zhi 。”《han shu ·li xun chuan 》:“wei you xian you jiang fu ,shu ji ke yi bao shen ming ,quan zi sun ,an guo jia 。”(fu :fu zuo 。)dui :
(yi )①nao nu 。《xun zi ·yi bing 》:“you li su bu shun ji shang ,ze bai xing mo bu dui e 。”②du cu ;mian li ;dui cu 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“shi yu dui jiang 。”③hou dao ;chun hou 。《lao zi 》di shi wu zhang :“dui xi ji re piao 。”《yan shi jia xun ·mian xue 》:“zeng yi de hang ,dui li feng su 。”(li :tong “li ”。)④feng hou ;jie shi 。《xun zi ·ru xiao 》:“zhi zhi er bu hang ,sui dui bi kun 。”《san guo zhi ·shu shu ·yang hu chuan 》:“jiang jun dui zhuang ,cui feng deng nan ,li gong li shi ,yu shi zhi gan 。”⑤zhu chong ;chong shang 。《li ji ·le ji 》:“le zhe dui he 。”⑥tong “tun ”(tún)。zhu za 。yang xiong 《gan quan fu 》:“dui mo ji (jì)yu zhong ying xi ,fang yu che zhi qian cheng (shèng)。”⑦quan mian 。《han shu ·yang xiong chuan shang 》:“dui zhong shen shi shi dao xi 。” (er )duī ①du chu bu dong de yang zi 。《shi jing ·bin feng ·dong shan 》:“dui bi du su ,yi zai che xia 。”②bi jin 。《shi jing ·bei feng ·bei men 》:“wang shi dui wo ,zheng shi yi pi wei wo 。”③zhi li 。《shi jing ·lu song ·bi gong 》:“dui shang zhi lv ,ke xian jue gong 。”④tou zhi 。《zhuang zi ·shui jian 》:“jin ri shi shi shi dui jian 。”(san )duì gu shi cheng shu ji de qi ju 。《yi li ·shao lao kui shi li 》:“shang zuo shi qu shu ji yu si dui 。” (si )dùn ①shu 。《zhuang zi ·lie yu kou 》:“dui mei cu zhi hu yi 。”②tu dui 。hou zuo “dun ”。《er ya ·shi qiu 》:“qiu yi cheng wei dui qiu 。” (wu )tuán ①cong ju de yang zi 。《shi jing ·da ya ·hang wei 》:“dui bi hang wei ,niu yang wu jian lv 。”②tong “tuan ”。yuan xing de 。《shi jing ·bin feng ·dong shan 》:“you dui gua ku ,zheng zai li xin 。”(liu )tún tong “tun ”。tun ju 。《li ji ·li le zhi 》:“che qian cheng ,dui kun lun 。”chao :
(yi )①chao jian 。《li ji ·nei ze 》:“mei shuang er chao 。”②bai fang 。《shi ji ·si ma xiang ru lie chuan 》:“lin qiong (qióng)ling miao wei gong jing ,ri wang chao xiang ru 。”(lin qiong :de ming 。ling :xian ling 。miao :zha 。)③chao ting 。《shi jing ·ji feng ·ji ming 》:“ji ji ming yi ,chao ji ying yi 。”④chao dai 。du fu 《zhu jiang 》:“han chao ling mu dui na shan 。”⑤zheng shi 。《xi jing za ji 》juan yi :“shang (han wu di )shi fu ci qiu yi ting chao 。”(fu :chuan 。)⑥guan fu da tang 。《hou han shu ·liu chong chuan 》:“shan gu bi sheng ,wei chang shi jun chao 。”⑦jie ci 。mian dui ;xiang 。[chao ge ]gu de ming 。zai jin he na sheng 。shang chao ceng zai zhe li jian dou 。 (er )zhāo ①zao chen 。《shi jing ·xiao ya ·bei shan 》:“xie xie shi zi ,chao xi cong shi 。”②ri ;tian 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“tian sheng li zhi nan zi qi ,yi chao shua zai jun wang ce 。”ye :
①jiao wai 。《shi jing · bei feng · yan yan 》:“zhi zi yu gui ,yuan song yu ye 。”②tian ye ;yuan ye 。du fu 《lv ye shu huai 》:“xing chui ping ye kuo ,yue chong da jiang liu 。”③chao ting zhi wai ;min jian 。yu “chao ”xiang dui 。zhi bu zai chao ,bu dang zheng 。《shang shu ·da yu mo 》:“jun zi zai ye ,xiao ren zai wei 。”④fei ren gong chu yang huo pei zhi de (dong zhi wu )。li bai 《fang dai tian shan dao shi bu yu 》shi :“ye zhu fen qing ai 。”(qing ai :shan zhong yun qi 。)⑤cu bi ;ye man 。《shui yuan ·xiu wen 》:“xiao ren shi zhi ye ,jiu ye mo ru jing 。”⑥zhi piao ;que fa wen cai 。《lun yu ·yong ye 》:“zhi sheng wen ze ye 。”yi :
①xin yi ;yi tu 。《gong yang chuan ·yin gong san nian 》:“ci fei xian jun zhi yi ye 。”gu sai xie 《ji min yao shu xu 》:“cai lun li yi zao zhi 。”you yi sai 。liu xie 《wen xin diao long ·rong cai 》:“shan shan zhe zi qu er yi liu 。”②huai yi 。《lie zi ·shui fu 》:“ren you wang tie (fūfu )zhe ,yi ji lin zhi zi 。”(wang :diu shi 。tie :fu zi 。)③yi liao 。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“ran bu zi yi neng xian ru guan po qin 。”[yi zhe ]xiang lai da gai shi ……。《zhuang zi ·tian yun 》:“yi zhe ji yun zhuai er bu neng zi zhi xie 。”(xiang lai tian da gai shi yun zhuai er bu hui zi ji ting zhi ba 。)④tong “yi ”。biao shi shua ze 。xiang dang yu xian dai han yu de “hai shi ”。《mo zi ·geng zhu 》:“zi zhi yi jiang ni ye ? yi jiang yi gao ren hu ?”(ni :yin cang 。)⑤yī(yi )。tong “yi ”。tan ci 。《zhuang zi ·zai you 》:“yi ! shen yi zhan ,ji mo kui er bu zhi chi ye shen yi !”yong :
①shui liu chang 。yin shen wei chang 。《shi jing ·zhou na ·han an 》:“jiang zhi yong yi 。”ji kang 《zeng xiu cai ru jun 》:“yong xiao chang yin 。”liu yun 《da an er nian xia si yue da jiang jun chu zu wang yang er gong yu cheng 》:“shen guai lu yong 。”(guai :zhi fen li 。)②chang jiu ;yong yuan 。《shang shu ·zi cai 》:“wei wang zi zi sun sun yong bao min 。”ruan ji 《yong huai shi ba shi er shou 》zhi shi er :“yong shi bu xiang wang 。”③yin song ;chang 。hou zuo “yong ”。《shang shu ·shun dian 》:“shi yan zhi ,ge yong yan 。”(yong yan :yin song shi gou 。)tao qian 《you hui er zuo 》shi xu :“sui yun xi xi ,kai ran yong huai 。”④yan chang 。《shi jing ·xiao ya ·bai ju 》:“zhi zhi wei zhi ,yi yong jin xi 。”[yong hang ]1.gong zhong hou fei de zhu suo ;hou gong 。《shi ji ·fan ju cai ze lie chuan 》:“yu shi fan ju nai de jian yu li gong ,xiang wei bu zhi yong hang er ru ji zhong 。”(xiang :tong “yang ”。)《jiu tang shu ·de zong ji lun 》:“ba bu ji zhi guan ,chu yong hang zhi pin qiang 。”2.gong zhong shu ming 。zhang guan hou gong ren shi 。《shi ji · lv tai hou ben ji 》:“lv hou zui yuan qi fu ren ji ji zi zhao wang ,nai ling yong hang qiu qi fu ren 。”3.chang hang ;shen hang 。li shang yin 《mo ti 》zhi si :“he chu ai zheng sui ji guan ,ying hua yong hang chui yang an 。”wang yu cheng 《ji ma 》:“pang gu kuo you yong hang ,xiu zhi bai yu bu 。”shi :
①ming ling ;pa qian 。《zuo chuan ·xi gong si nian 》:“chu zi shi qu wan ru shi 。”《shi ji ·li jiang jun lie chuan 》:“tian zi yi wei li shi shi jiang ,er shi jiang (jiàng)ba bai ji 。”(jiang :dai bing 。)②yi shi ;shi yong 。《lun yu ·xue er 》:“shi min yi shi 。”《meng zi ·jin xin xia 》:“shi ren bu yi dao 。”(dao :dao li 。)③chu shi 。《yan zi chun qiu ·nei pian za xia jiu 》:“yan zi shi chu 。”④ling ;rang ;zhi shi 。《gong yang chuan ·xi gong er shi ba nian 》:“shi ren xiong di xiang yi 。”⑤ren ;fang zong 。《song shu ·liu yu chuan 》:“yu shi qi shang ren 。”⑥biao jia she de lian ci 。jia shi ;ru guo 。《shi ji ·ping yuan jun yu qing lie chuan 》:“shi (mao )sui zao de chu nang zhong ,nai ying tuo er chu 。”(zao :tong “zao ”。ying :zhi zhui jian 。)[shi ming ]1. shi zhe suo jie shou de zhi ling 。gu le fu 《gu shi wei jiao zhong qing qi zuo 》:“xia guan feng shi ming ,yan tan da you yuan 。”2.shi zhe 。《song shi ·tian jing xian chuan 》:“mei shi ming zhi ,wei she rou yi qi ,bin zhu gong shi 。”feng :
(yi )①kong qi liu tong de xian xiang 。《shi jing ·bei feng ·bei feng 》:“bei feng ji liang 。”②chui feng ;rang feng chui 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“you han ji ,bu ke yi feng 。”③bi yu kuai su ru feng 。《zi zhi tong jian ·jin cheng di xian he wu nian 》:“qi zu xia jun dao ,feng fa xiang fu 。”④qi shi ;shi tou 。《jin shu ·liu yi chuan 》:“hao zang fou ren wu ,wang gong gui ren wang feng dan zhi 。”⑤jiao hua ;jiao yo 。《zhou shu ·ji yang wang xian chuan 》:“xuan feng dao li 。”⑥feng qi ;feng su 。liu zong yuan 《bu she zhe shui 》:“gu wei zhi shui ,yi qi fu guan ren feng zhe de yan 。”liu you 《you shan xi cun 》:“yi guan jian piao gu feng cun 。”⑦jing xiang ;jing se 。yang mo li 《xiao chu jing ci si song lin zi fang er shou 》zhi yi :“bi jing xi hu liu yue zhong ,feng guang bu yu si shi tong 。”⑧feng du ;feng ge 。du fu 《yong huai gu ji wu shou 》:“yao la shen zhi song yu bei ,feng liu ru ya yi wu shi 。”⑨ge yao ;min ge 。《zuo chuan ·xiang gong shi ba nian 》:“wu zhou ge bei feng ,you ge na feng 。”(zhou :lv ci 。)⑩zou shi ;san shi 。《shang shu ·fei shi 》:“ma niu ji feng 。”(11)bing ming 。《san guo zhi ·wei shu ·wang can chuan 》zhu yin 《dian lve 》:“tai zu xian ku tou feng ,shi ri ji fa wo 。”(12)feng song 。yan yu 《cang lang shi hua ·shi bian 》:“xian xu dou 《chu ci 》,chao xi feng 詠,yi wei zhi ben 。” (er )fěng tong “諷(fěng)”。yong han xu de hua an shi huo quan jie 。《han shu ·zhao an han chuan 》:“an han wen zhi ,xian feng gao (du )jian bu gai ,yu shi shou an zhi fa 。”(shou an :shou shen 。)[feng sao ]《shi jing 》de 《guo feng 》he 《chu ci 》de 《li sao 》de ge chen 。《song shu ·xie ling yun chuan lun 》:“mo bu tong zu feng sao 。”(zu :xiao fa 。)ye fan zhi shi wen 。gao kuo 《tong cui yuan wai qi wu she wei jiu ri yan jing zhao fu li shi cao 》:“wan qing cui han mo ,qiu xing yin feng sao 。”(han :bi 。)hua :
①bian hua ;gai bian 。《lv shi chun qiu ·cha jin 》:“bian fa zhe yin shi er hua 。”yin shen wei sheng chang ,hua yo 。《zhou yi ·xian 》:“tian de gan er mo wu hua sheng 。”②jiao hua ;gan hua 。yong jiao yo gan hua de fang fa gai bian ren xin feng su 。《li ji ·xue ji 》:“jun zi ru yu hua min cheng su ,ji bi you xue hu ?”(cheng su :xing cheng feng su 。)fu xuan 《jin pi wu ge ·da jin pian 》:“hua gan hai wai ,hai wai lai bin 。”(bin :gui shun 。)③xi su ;feng qi 。《jin shu ·liu bo chuan 》:“shang hua hui su zhe ,sui qin sui gui ,bi shu er yuan zhi 。”《han shu ·xu chuan xia 》:“bai su shang hua 。”④zao hua ,ji da zi ran 。chen zi ang 《gan yu san shi ba shou 》zhi liu :“gu zhi de xian dao ,xin yu yuan hua bing 。”(xin :cheng ran 。yuan :tong “xuan ”,xuan miao 。bing :bing cun 。)ye zhi zi ran zhi dao ,ji zi ran gui lv 。《su wen ·wu chang zheng da lun 》:“hua bu ke dai ,shi bu ke wei 。”⑤si de wei wan shui fa 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“ju bi hua zhe mo shi tu qin fu 。”you te zhi seng 、dao si wang 。⑥hua chu 。《han fei zi ·wu du 》:“zuan sui (suì)qu huo ,yi hua xing sao 。”(sui :gu dai qu huo de gong ju 。)⑦rong jie 。ceng gong :“you feng yi ,yi hua huang jin gan tai hou 。”qing :
①shui chun jing tou ming ,yu “zhuo ”xiang dui 。qu yuan 《yu fu 》:“cang lang zhi shui qing xi ,ke yi zhuo wu ying 。”②jie jing 。zhang heng 《dong jing fu 》:“jing shi mi qing 。”③shi jie jing ;shi gan jing 。liu yun 《cheng de fu 》:“fan shi yu yi qing tian ,sa kuang chen yi su de 。”④qing xi ;qing chu 。zhang hu 《chou ling xiu cai hui hu zhen 》:“ba cun huang yang hui bu qing ,hu tou guang zhao dian wen qing 。”⑤sheng yin qing liang ;qing cui 。su shi 《dan zhong shan ji 》:“na sheng han hu ,bei sheng qing yue 。”(han hu :han hu ,mo hu 。yue :gao yang 。)⑥qing shuang ;qing liang ;han liang 。xin qi ji 《xi jiang yue 》:“ming yue bie zhi jing que ,qing feng ban ye ming chan 。”(bie :ling yi 。)⑦leng qing ;qi qing 。li bai 《meng you tian lao yin liu bie 》:“xie gong su chu jin shang zai ,lu shui dang yang qing yuan ti 。”⑧ji jing ;qing jing 。《zhuang zi ·tian xia 》:“ji hu re qing 。”⑨qing ping ;an ding ;tai ping 。tang tai zong 《yong feng 》:“lao ge 《da feng qu 》,wei jia si hai qing 。”(da feng qu :han gao zu ji wei hou ceng hui gu xiang ,zuo 《da feng ge 》。jia :shi 。)⑩gong zheng ;lian jie ;qing bai ;qing lian 。《shi ji ·qu yuan gu sheng lie chuan 》:“ju shi jie zhuo er wo du qing ,zhong ren jie zui er wo du xing ,shi yi jian fang 。”(shi yi :yin ci 。)(11)chan chun ;su ya 。du mu 《shen xia xian 》:“si ren qing chang he ren he ? cao jing tai wu bu ke xun 。”(12)su qing ;shi gan jing 。liang qi chao 《wu qu zheng bian ji ·tan si tong chuan 》:“bao hu sheng zhu ,fu da quan ,qing jun ce ,su gong ting 。”(13)yong wan ;yong jin 。《yue jue shu ·jing ping wang nei chuan 》:“(wu zi xu )nai fa ji dan fan ,qing ji hu jiang er shi 。”(jing :chu guo de bie chen 。)(14)zhong guo feng jian chao dai ming chen ,gong yuan 1616~1911nian 。(15)ce suo 。hou zuo “qing ”。《feng su tong ·guai shen 》:“er san ri nai yu qing zhong fen xia ti 。”(16)gu dai zhe xue yong yu 。zhi chong he zhi qi 。《xun zi ·jie bi 》:“gu dao zhi yi li ,yang zhi yi qing 。”
今日更新
-
导引冲和气,觉春生酒面。
[2020-05-03]
-
褘衣俱侍、玳筵启。
[2020-05-03]
-
贤均樛木,宜颂二南诗。
[2020-05-03]
-
奉圣德、坤宁俱备。
[2020-05-03]
-
移棹采初开,嗅金缨留取。
[2020-05-03]
今日推荐
-
惟有暗香长在,饱参清露霏微。
[2020-02-16]
-
檐外几声风玉,丁东敲断人肠。
[2020-02-16]
-
春晚不拈红粉,碧窗自录仙书。
[2020-02-16]
-
人似行云不见。
[2020-02-16]
-
羞容似替人垂泪。
[2020-02-16]