- 繁体
- 简体
- 拼音
-
劃然放縱驚雲濤,或時頓挫縈毫發。
“劃然放縱驚雲濤,或時頓挫縈毫發。”詩句出處:《懷素上人草書歌》;是唐朝詩人魯收的作品。
就中草聖最天縱。有時興酣發神機,抽毫點墨縱橫揮。
風聲吼烈隨手起,龍蛇迸落空壁飛。連拂數行勢不絕,
藤懸查蹙生奇節。劃然放縱驚雲濤,或時頓挫縈毫發。
自言轉腕無所拘,大笑羲之用陣圖。狂來紙盡勢不盡,
投筆抗聲連叫呼。信知鬼神助此道,墨池未盡書已好。
行路談君口不容,滿堂觀者空絕倒。所恨時人多笑聲,
唯知賤實翻貴名。觀爾向來三五字,顛奇何謝張先生。
【註釋】:
劃:
①用槳撥水使船前進。張鎡《崇德道中》:“破艇爭劃忽罷喧,野童村女闖籬邊。”凡撥水前進也稱劃。②劃子;小船。魏源《城守篇·守禦下》:“急募善樴(zhí),載鍬乘劃。”(樴:木樁。)然:
①燃燒。後來寫作“燃”。《孟子·公孫醜上》:“若火之始然,泉之始達。”②代詞。如此;這樣。《呂氏春秋·用眾》:“物固莫不有長,莫不有短,人亦然。”③對;贊同。《論語·雍也》:“子曰:‘雍之言然。’”④副詞。1.表示出乎意料,相當於“乃”、“竟”。《漢書·丙吉傳》:“君侯為漢相,奸吏成其私,然無所懲艾(yì)。”(艾:治。)2. 表示順承關系。相當於“便”、“就”。《莊子·外物》:“吾得鬥升之水然活耳。”⑤連詞。1.表示轉折關系,相當於“然而”。《左傳·僖公三十年》:“然鄭亡,子亦有不利焉!”2.表示讓步關系,相當於“雖然”。董解元《西廂記諸宮調》卷七:“然憔悴,尚天真,纖腰細褪羅裙。”⑥助詞。1.用作形容詞或副詞詞尾,表示狀態,“……的樣子”。《詩經· 小雅·南有嘉魚》:“南有嘉魚,烝然罩罩。”2. 用於句末,表示比擬。《孟子·盡心上》:“道則高矣,美矣,宜若登天然。”3. 用於句末,表示斷定,相當於“焉”、“也”。《論語·先進》:“若由也,不得其死然。”放:
①驅逐;流放。《左傳·莊公六年》:“夏,衛侯入,放公子黔牟於周,放寧跪於秦。”(黔牟、寧跪:皆人名。)《尚書·堯典》:“流共工於幽州,放驩兜於崇山。”②免去;解脫;逃逸。沈括《夢溪筆談·官政二》:“開封府十七縣皆以歲旱放稅。”《孟子·告子上》:“人有雞犬放,則知求之。”③放棄;棄置。《漢書·哀帝紀》:“鄭聲淫而亂樂,聖王所放。”④放縱;放任。《孟子·滕文公下》:“湯居亳,與葛為鄰,葛伯放而不祀。”⑤發出。白居易《池上早春即事招夢得》:“雲破山呈色,冰融水放光。”(夢得:劉禹錫字。)又發遣。何景明《胡人獵圖歌》:“呼鷹放犬無不為,數騎彎弓競馳突。”⑥指花開放。杜甫《留別公安太易沙門》:“江南紅梅已放春。”⑦發放;從上往下傳達命令。《元典章·朝綱·省部減繁格例》:“如經都省復奏或改授者,自都省奏準月日放支。”(都省:宰相官職的稱呼。支:支付。)又指借錢與人以取利息。《北齊書·陳元康傳》:“放責(zhài)交易,遍於州郡。”(責:同“債”。)⑧放下;擱置。《南史·元兇劉劭傳》:“王羅漢昏酣作妓,聞官軍已度,驚放仗歸降。”⑨通“仿”。仿效;模擬。《漢書·貢禹傳》:“臣愚以為盡如太古難,宜少放古以自節焉。”(少:稍。)縱:
(一)[縱臾rǒng]鼓動別人作壞事。《漢書·衡山王劉賜傳》:“日夜縱臾王謀反事。” (二)zòng ①放;發。《史記·吳太伯世傢》:“於是吳王遂縱兵追之。”《淮南子·人間》:“秦西巴弗忍,縱而予之。”②釋放;放走。《舊唐書·楊恭仁傳》:“縱所俘還之。”③放任;不加約束。《左傳·僖公三十三年》:“縱敵,患生。”《荀子·富國》:“天下害生縱欲。”④騰躍。王充《論衡·道虛》:“若士者舉臂而縱身,遂入雲中。”⑤即使。《左傳·莊公十四年》:“縱弗能死,其又奚言?”《呂氏春秋·下賢》:“縱夫子驁祿爵,吾庸敢驁霸王乎?”⑥縱;豎;與“橫”相對。《呂氏春秋·辯土》:“衡行必得,縱行必術。”(術:直。)東方朔《七諫·沉江》:“不別橫之與縱。”⑦戰國時期六國的合縱。《淮南子·要略》:“故縱橫修短生焉。”⑧蹤跡。《史記·酷吏列傳》:“言變事縱跡安起?”驚:
①馬受到突然刺激而受驚。《史記·袁盎晁錯列傳》:“如有馬驚車敗,陛下縱自輕,奈高廟、太後何?”《左傳·襄公二十八年》:“慶氏之馬善驚,士皆釋甲束馬。”(善:容易。束馬:將馬絆住以免驚跳奔逸。)②恐懼。《韓非子·說林下》:“人見蛇則驚駭。”③驚動;震動。《莊子· 達生》:“今汝飾知以驚愚,修身以明污。”《長恨歌》:“漁陽鼙鼓動地來,驚破《霓裳羽衣曲》。”張說《嶽州守歲》:“爆竹好驚眠。”④奇怪;驚異。陶潛《桃花源記》:“見漁人,乃大驚,問所從來。”⑤使吃驚。《春望》:“感時花濺淚,恨別鳥驚心。”⑥氣勢大而猛。《念奴嬌·赤壁懷古》:“亂石穿空,驚濤拍岸,卷起千堆雪。”⑦通“警”。警戒。《墨子·號令》:“卒有驚事,中軍疾擊鼓者三。”雲:
①同“雲2”。②說。《論語·子罕》:“牢曰:‘子雲:吾不試,故藝。’”(牢:人名。試:見用於朝廷。藝:多才藝。)③有。《荀子 ·法行》:“其雲益乎?”④代詞。如此。《史記·汲鄭列傳》:“汲、鄭亦雲,悲夫!”(汲、鄭:指汲黯、鄭當時二人。)⑤助詞。1. 用於句首。《詩經·鄭風·風雨》:“既見君子,雲胡不喜?”2. 用於句中。《後漢書·陳龜傳》:“雖歿(mò)軀體,無所雲補。”(歿:死。補:彌補。)⑥語氣詞。用於句末,表陳述語氣。《史記·伯夷列傳》:“餘登箕山,其上蓋有許由塚雲。”[雲雲]通“蕓蕓”。眾多貌。《莊子·在宥》:“萬物雲雲。”或:
①有的人;有的(物)。《史記·陳涉世傢》:“或以為死,或以為亡。”(亡:逃亡。)《論語·先進》:“如或知爾,則何以哉?”②副詞。1. 或許;也許。范縝《神滅論》:“刃之與利,或如來說。”2.又。《詩經·小雅·賓之初筵》:“既立之監,或佐之史。”(監:酒監。史:席間禦史。)《史記·李將軍列傳》:“軍之導,或失道,後大將軍。”③連詞。1.或者。《荀子·修身》:“則千裡雖遠,亦或遲或速,或先或後,胡為乎其不可以相及也。”(及:到。)2. 如果。《水經註·江水》:“或王命急宣,有時朝發白帝,暮到江陵。”④助詞。用在否定句中。《詩經·小雅·天保》:“如松柏之茂,無不爾或承。”(承:繼承。)⑤通“惑”。迷惑。《孟子·告子上》:“無或乎王之不智也。”《淮南子·汜論》:“論事如此,豈不或哉!”⑥疑怪。《孟子·告子上》:“無或乎王之不智也。”時:
①季節;指四季。《論語·陽貨》:“四時行焉。”②特指農時。《孟子·梁惠王上》:“百畝之田,勿奪其時,八口之傢可以無饑矣。”③光陰;時光;時候。《呂氏春秋·首時》:“天不再與,時不久留。”④指按照規定的時間。南卓《羯(jié)鼓錄》:“黃幡繟亦知音,上嘗使人召之,不時至,上怒,絡繹遣使尋捕。”⑤時辰;時候。《莊子·養生主》:“始臣之解牛之時。”⑥其時;當時。魏禧《大鐵椎傳》:“時座上有健啖者,貌甚寢。”(健啖:食量過人。寢:醜陋。)⑦機會;時機;時運。《論語·陽貨》:“好從事而亟失時,可謂知乎?”《新唐書·武平一傳》:“時不再來,榮難人借。”(榮:榮華富貴。)⑧合時;應時。《莊子·秋水》:“秋水時至,百川灌河。”⑨時代;時世。《呂氏春秋· 察今》:“世易時移,變法宜矣。”⑩時勢;時尚。朱慶餘《近試上張籍水部》:“妝罷低聲問夫婿:畫眉深淺入時無?”(11)副詞。用以表示時間。1. 表示行為不斷發生,相當於“常常”、“經常”。韓愈《行難》:“聖人不世出,賢人不時出。”(不世:罕有。)2. 表示行為偶爾發生,相當於“有時”、“時而”。杜甫《自閬(làng)中領妻子卻赴蜀山行三首》之三:“行色遞隱見,人煙時有無。”(12)通“伺(sì)”。等候。《論語·陽貨》:“孔子時其亡也,而往拜之。”頓:
(一)①以頭或腳叩地。《史記·秦始皇本紀》:“群臣皆頓首。”②跺;踏。杜甫《兵車行》:“牽衣頓足攔道哭,哭聲直上幹雲霄。”③安頓;安置。陸機《演連珠》:“頓網探淵。”《荀子·勸學》:“若挈裘領,詘五指而頓之,順者不可勝數也。”④停頓。白居易《小童薛陽陶吹觱栗(bì lì)歌》:“有時婉軟無筋骨,有時頓挫生棱節。”(觱栗:樂器名。)⑤止宿;屯駐;停留。《漢書·李廣傳》:“就善水草頓舍。”又止宿之處。《隋書·煬帝紀下》:“每之一所,輒數道置頓。”(之:到。)⑥困頓。《荀子·仲尼》:“頓窮則從之,疾力以申重之。”⑦倒下。《漢書·陳遵傳》:“遵起舞跳梁,頓仆坐上。”⑧通“鈍”。不鋒利。《史記· 屈原賈生列傳》:“莫邪(yé)為頓兮。”(莫邪:劍名。)⑨損壞;挫敗。《孫子·謀攻》:“必以全爭於天下,故兵不頓而利可全。”⑩量詞。相當於“次”。《世說新語·任誕》:“欲乞一頓食耳。”(11)副詞。立刻;馬上。《漢書·賈誼傳》:“賤人安宜得如此而頓辱之哉?”(安:怎麼。)《列子·天瑞》:“凡一氣不頓進,一形不頓虧。” (二)dú[冒頓(mò dú)]人名。漢初匈奴的單於。《漢書·匈奴傳上》:“單於有太子,名曰冒頓。”挫:
①摧折;折斷。《淮南子·時則》:“銳而不挫。”②挫折;失敗。《史記·屈原傳》:“兵挫地削。”③壓制;降低。《後漢書·史弼傳》:“弼為政,特挫抑強豪。”④屈;屈辱。《韓非子·亡征》:“挫辱大臣而狎其身。”[挫頓]傷損困頓。《荀子·王制》:“材技股肱健勇爪牙之士,彼將日日挫頓竭之於仇敵。”[挫傷]傷折;失敗。《後漢書·皇甫規傳》:“故每有征戰,鮮不挫傷,官民並竭,上下窮虛。”縈:
①纏繞。《詩經·周南·樛木》:“南有樛(jiū)木、葛藟(lěi)縈之。”(樛木:高木。葛藟:葛蔓。)②回旋;彎曲。李白《東魯門泛舟》:“日落沙明天倒開,波搖石動水縈回。”③系縛;牽掛。謝靈運《從遊京口北固應詔》詩:“曾是縈舊想。”毫:
①細長而尖的毛。《孟子·梁惠王上》:“明足以察秋毫之末。”②毛筆。杜甫《飲中八仙歌》:“揮毫落紙如雲煙。”陸機《文賦》:“或含毫而邈然。”③極細微;一點點。《論衡· 案書》:“孔子作《春秋》,采毫毛之善,貶纖芥之惡。”(纖芥:細小。)④量詞。1. 長度單位。寸的千分之一。《孫子算經》卷上:“十毫為一厘,十厘為一分,十分為一寸。”2. 重量單位。一錢的千分之一。⑤絲毫;一丁點兒。宋應星《天工開物序》:“此書於功名進取毫不相關也。”發:
①頭發。《詩經·小雅·采綠》:“予發曲局。”(曲局:卷曲。)②古代長度單位。《新書·六術》:“十毫為發。” -
划然放纵惊云涛,或时顿挫萦毫发。
“划然放纵惊云涛,或时顿挫萦毫发。”诗句出处:《怀素上人草书歌》;是唐朝诗人鲁收的作品。
就中草圣最天纵。有时兴酣发神机,抽毫点墨纵横挥。
风声吼烈随手起,龙蛇迸落空壁飞。连拂数行势不绝,
藤悬查蹙生奇节。划然放纵惊云涛,或时顿挫萦毫发。
自言转腕无所拘,大笑羲之用阵图。狂来纸尽势不尽,
投笔抗声连叫呼。信知鬼神助此道,墨池未尽书已好。
行路谈君口不容,满堂观者空绝倒。所恨时人多笑声,
唯知贱实翻贵名。观尔向来三五字,颠奇何谢张先生。
【注释】:
划:
①用桨拨水使船前进。张镃《崇德道中》:“破艇争划忽罢喧,野童村女闯篱边。”凡拨水前进也称划。②划子;小船。魏源《城守篇·守御下》:“急募善樴(zhí),载锹乘划。”(樴:木桩。)然:
①燃烧。后来写作“燃”。《孟子·公孙丑上》:“若火之始然,泉之始达。”②代词。如此;这样。《吕氏春秋·用众》:“物固莫不有长,莫不有短,人亦然。”③对;赞同。《论语·雍也》:“子曰:‘雍之言然。’”④副词。1.表示出乎意料,相当于“乃”、“竟”。《汉书·丙吉传》:“君侯为汉相,奸吏成其私,然无所惩艾(yì)。”(艾:治。)2. 表示顺承关系。相当于“便”、“就”。《庄子·外物》:“吾得斗升之水然活耳。”⑤连词。1.表示转折关系,相当于“然而”。《左传·僖公三十年》:“然郑亡,子亦有不利焉!”2.表示让步关系,相当于“虽然”。董解元《西厢记诸宫调》卷七:“然憔悴,尚天真,纤腰细褪罗裙。”⑥助词。1.用作形容词或副词词尾,表示状态,“……的样子”。《诗经· 小雅·南有嘉鱼》:“南有嘉鱼,烝然罩罩。”2. 用于句末,表示比拟。《孟子·尽心上》:“道则高矣,美矣,宜若登天然。”3. 用于句末,表示断定,相当于“焉”、“也”。《论语·先进》:“若由也,不得其死然。”放:
①驱逐;流放。《左传·庄公六年》:“夏,卫侯入,放公子黔牟于周,放宁跪于秦。”(黔牟、宁跪:皆人名。)《尚书·尧典》:“流共工于幽州,放驩兜于崇山。”②免去;解脱;逃逸。沈括《梦溪笔谈·官政二》:“开封府十七县皆以岁旱放税。”《孟子·告子上》:“人有鸡犬放,则知求之。”③放弃;弃置。《汉书·哀帝纪》:“郑声淫而乱乐,圣王所放。”④放纵;放任。《孟子·滕文公下》:“汤居亳,与葛为邻,葛伯放而不祀。”⑤发出。白居易《池上早春即事招梦得》:“云破山呈色,冰融水放光。”(梦得:刘禹锡字。)又发遣。何景明《胡人猎图歌》:“呼鹰放犬无不为,数骑弯弓竞驰突。”⑥指花开放。杜甫《留别公安太易沙门》:“江南红梅已放春。”⑦发放;从上往下传达命令。《元典章·朝纲·省部减繁格例》:“如经都省复奏或改授者,自都省奏准月日放支。”(都省:宰相官职的称呼。支:支付。)又指借钱与人以取利息。《北齐书·陈元康传》:“放责(zhài)交易,遍于州郡。”(责:同“债”。)⑧放下;搁置。《南史·元凶刘劭传》:“王罗汉昏酣作妓,闻官军已度,惊放仗归降。”⑨通“仿”。仿效;模拟。《汉书·贡禹传》:“臣愚以为尽如太古难,宜少放古以自节焉。”(少:稍。)纵:
(一)[纵臾rǒng]鼓动别人作坏事。《汉书·衡山王刘赐传》:“日夜纵臾王谋反事。” (二)zòng ①放;发。《史记·吴太伯世家》:“于是吴王遂纵兵追之。”《淮南子·人间》:“秦西巴弗忍,纵而予之。”②释放;放走。《旧唐书·杨恭仁传》:“纵所俘还之。”③放任;不加约束。《左传·僖公三十三年》:“纵敌,患生。”《荀子·富国》:“天下害生纵欲。”④腾跃。王充《论衡·道虚》:“若士者举臂而纵身,遂入云中。”⑤即使。《左传·庄公十四年》:“纵弗能死,其又奚言?”《吕氏春秋·下贤》:“纵夫子骜禄爵,吾庸敢骜霸王乎?”⑥纵;竖;与“横”相对。《吕氏春秋·辩土》:“衡行必得,纵行必术。”(术:直。)东方朔《七谏·沉江》:“不别横之与纵。”⑦战国时期六国的合纵。《淮南子·要略》:“故纵横修短生焉。”⑧踪迹。《史记·酷吏列传》:“言变事纵迹安起?”惊:
①马受到突然刺激而受惊。《史记·袁盎晁错列传》:“如有马惊车败,陛下纵自轻,奈高庙、太后何?”《左传·襄公二十八年》:“庆氏之马善惊,士皆释甲束马。”(善:容易。束马:将马绊住以免惊跳奔逸。)②恐惧。《韩非子·说林下》:“人见蛇则惊骇。”③惊动;震动。《庄子· 达生》:“今汝饰知以惊愚,修身以明污。”《长恨歌》:“渔阳鼙鼓动地来,惊破《霓裳羽衣曲》。”张说《岳州守岁》:“爆竹好惊眠。”④奇怪;惊异。陶潜《桃花源记》:“见渔人,乃大惊,问所从来。”⑤使吃惊。《春望》:“感时花溅泪,恨别鸟惊心。”⑥气势大而猛。《念奴娇·赤壁怀古》:“乱石穿空,惊涛拍岸,卷起千堆雪。”⑦通“警”。警戒。《墨子·号令》:“卒有惊事,中军疾击鼓者三。”云:
①同“云2”。②说。《论语·子罕》:“牢曰:‘子云:吾不试,故艺。’”(牢:人名。试:见用于朝廷。艺:多才艺。)③有。《荀子 ·法行》:“其云益乎?”④代词。如此。《史记·汲郑列传》:“汲、郑亦云,悲夫!”(汲、郑:指汲黯、郑当时二人。)⑤助词。1. 用于句首。《诗经·郑风·风雨》:“既见君子,云胡不喜?”2. 用于句中。《后汉书·陈龟传》:“虽殁(mò)躯体,无所云补。”(殁:死。补:弥补。)⑥语气词。用于句末,表陈述语气。《史记·伯夷列传》:“余登箕山,其上盖有许由冢云。”[云云]通“芸芸”。众多貌。《庄子·在宥》:“万物云云。”或:
①有的人;有的(物)。《史记·陈涉世家》:“或以为死,或以为亡。”(亡:逃亡。)《论语·先进》:“如或知尔,则何以哉?”②副词。1. 或许;也许。范缜《神灭论》:“刃之与利,或如来说。”2.又。《诗经·小雅·宾之初筵》:“既立之监,或佐之史。”(监:酒监。史:席间御史。)《史记·李将军列传》:“军之导,或失道,后大将军。”③连词。1.或者。《荀子·修身》:“则千里虽远,亦或迟或速,或先或后,胡为乎其不可以相及也。”(及:到。)2. 如果。《水经注·江水》:“或王命急宣,有时朝发白帝,暮到江陵。”④助词。用在否定句中。《诗经·小雅·天保》:“如松柏之茂,无不尔或承。”(承:继承。)⑤通“惑”。迷惑。《孟子·告子上》:“无或乎王之不智也。”《淮南子·汜论》:“论事如此,岂不或哉!”⑥疑怪。《孟子·告子上》:“无或乎王之不智也。”时:
①季节;指四季。《论语·阳货》:“四时行焉。”②特指农时。《孟子·梁惠王上》:“百亩之田,勿夺其时,八口之家可以无饥矣。”③光阴;时光;时候。《吕氏春秋·首时》:“天不再与,时不久留。”④指按照规定的时间。南卓《羯(jié)鼓录》:“黄幡繟亦知音,上尝使人召之,不时至,上怒,络绎遣使寻捕。”⑤时辰;时候。《庄子·养生主》:“始臣之解牛之时。”⑥其时;当时。魏禧《大铁椎传》:“时座上有健啖者,貌甚寝。”(健啖:食量过人。寝:丑陋。)⑦机会;时机;时运。《论语·阳货》:“好从事而亟失时,可谓知乎?”《新唐书·武平一传》:“时不再来,荣难人借。”(荣:荣华富贵。)⑧合时;应时。《庄子·秋水》:“秋水时至,百川灌河。”⑨时代;时世。《吕氏春秋· 察今》:“世易时移,变法宜矣。”⑩时势;时尚。朱庆余《近试上张籍水部》:“妆罢低声问夫婿:画眉深浅入时无?”(11)副词。用以表示时间。1. 表示行为不断发生,相当于“常常”、“经常”。韩愈《行难》:“圣人不世出,贤人不时出。”(不世:罕有。)2. 表示行为偶尔发生,相当于“有时”、“时而”。杜甫《自阆(làng)中领妻子却赴蜀山行三首》之三:“行色递隐见,人烟时有无。”(12)通“伺(sì)”。等候。《论语·阳货》:“孔子时其亡也,而往拜之。”顿:
(一)①以头或脚叩地。《史记·秦始皇本纪》:“群臣皆顿首。”②跺;踏。杜甫《兵车行》:“牵衣顿足拦道哭,哭声直上干云霄。”③安顿;安置。陆机《演连珠》:“顿网探渊。”《荀子·劝学》:“若挈裘领,诎五指而顿之,顺者不可胜数也。”④停顿。白居易《小童薛阳陶吹觱栗(bì lì)歌》:“有时婉软无筋骨,有时顿挫生棱节。”(觱栗:乐器名。)⑤止宿;屯驻;停留。《汉书·李广传》:“就善水草顿舍。”又止宿之处。《隋书·炀帝纪下》:“每之一所,辄数道置顿。”(之:到。)⑥困顿。《荀子·仲尼》:“顿穷则从之,疾力以申重之。”⑦倒下。《汉书·陈遵传》:“遵起舞跳梁,顿仆坐上。”⑧通“钝”。不锋利。《史记· 屈原贾生列传》:“莫邪(yé)为顿兮。”(莫邪:剑名。)⑨损坏;挫败。《孙子·谋攻》:“必以全争于天下,故兵不顿而利可全。”⑩量词。相当于“次”。《世说新语·任诞》:“欲乞一顿食耳。”(11)副词。立刻;马上。《汉书·贾谊传》:“贱人安宜得如此而顿辱之哉?”(安:怎么。)《列子·天瑞》:“凡一气不顿进,一形不顿亏。” (二)dú[冒顿(mò dú)]人名。汉初匈奴的单于。《汉书·匈奴传上》:“单于有太子,名曰冒顿。”挫:
①摧折;折断。《淮南子·时则》:“锐而不挫。”②挫折;失败。《史记·屈原传》:“兵挫地削。”③压制;降低。《后汉书·史弼传》:“弼为政,特挫抑强豪。”④屈;屈辱。《韩非子·亡征》:“挫辱大臣而狎其身。”[挫顿]伤损困顿。《荀子·王制》:“材技股肱健勇爪牙之士,彼将日日挫顿竭之于仇敌。”[挫伤]伤折;失败。《后汉书·皇甫规传》:“故每有征战,鲜不挫伤,官民并竭,上下穷虚。”萦:
①缠绕。《诗经·周南·樛木》:“南有樛(jiū)木、葛藟(lěi)萦之。”(樛木:高木。葛藟:葛蔓。)②回旋;弯曲。李白《东鲁门泛舟》:“日落沙明天倒开,波摇石动水萦回。”③系缚;牵挂。谢灵运《从游京口北固应诏》诗:“曾是萦旧想。”毫:
①细长而尖的毛。《孟子·梁惠王上》:“明足以察秋毫之末。”②毛笔。杜甫《饮中八仙歌》:“挥毫落纸如云烟。”陆机《文赋》:“或含毫而邈然。”③极细微;一点点。《论衡· 案书》:“孔子作《春秋》,采毫毛之善,贬纤芥之恶。”(纤芥:细小。)④量词。1. 长度单位。寸的千分之一。《孙子算经》卷上:“十毫为一厘,十厘为一分,十分为一寸。”2. 重量单位。一钱的千分之一。⑤丝毫;一丁点儿。宋应星《天工开物序》:“此书于功名进取毫不相关也。”发:
①头发。《诗经·小雅·采绿》:“予发曲局。”(曲局:卷曲。)②古代长度单位。《新书·六术》:“十毫为发。” -
hua ran fang zong jing yun tao ,huo shi du cuo ying hao fa 。
“hua ran fang zong jing yun tao ,huo shi du cuo ying hao fa 。”shi gou chu chu :《huai su shang ren cao shu ge 》;shi tang chao shi ren lu shou de zuo pin 。
jiu zhong cao sheng zui tian zong 。you shi xing han fa shen ji ,chou hao dian mo zong heng hui 。
feng sheng hou lie sui shou qi ,long she beng la kong bi fei 。lian bi shu hang shi bu jue ,
teng xuan cha cu sheng ji jie 。hua ran fang zong jing yun tao ,huo shi du cuo ying hao fa 。
zi yan zhuai wan mo suo ju ,da xiao xi zhi yong zhen tu 。kuang lai zhi jin shi bu jin ,
tou bi kang sheng lian jiao hu 。xin zhi gui shen zhu ci dao ,mo chi wei jin shu yi hao 。
hang lu tan jun kou bu rong ,man tang guan zhe kong jue dao 。suo hen shi ren duo xiao sheng ,
wei zhi jian shi fan gui ming 。guan er xiang lai san wu zi ,dian ji he xie zhang xian sheng 。
【zhu shi 】:
hua :
①yong jiang bo shui shi chuan qian jin 。zhang zi 《chong de dao zhong 》:“po ting zheng hua hu ba xuan ,ye tong cun nv chuang li bian 。”fan bo shui qian jin ye chen hua 。②hua zi ;xiao chuan 。wei yuan 《cheng shou pian ·shou yu xia 》:“ji mu shan yi (zhí),zai qiao cheng hua 。”(yi :mu zhuang 。)ran :
①ran shao 。hou lai xie zuo “ran ”。《meng zi ·gong sun chou shang 》:“re huo zhi shi ran ,quan zhi shi da 。”②dai ci 。ru ci ;zhe yang 。《lv shi chun qiu ·yong zhong 》:“wu gu mo bu you chang ,mo bu you duan ,ren yi ran 。”③dui ;zan tong 。《lun yu ·yong ye 》:“zi yue :‘yong zhi yan ran 。’”④fu ci 。1.biao shi chu hu yi liao ,xiang dang yu “nai ”、“jing ”。《han shu ·bing ji chuan 》:“jun hou wei han xiang ,jian li cheng ji si ,ran mo suo cheng ai (yì)。”(ai :zhi 。)2. biao shi shun cheng guan ji 。xiang dang yu “bian ”、“jiu ”。《zhuang zi ·wai wu 》:“wu de dou sheng zhi shui ran huo er 。”⑤lian ci 。1.biao shi zhuai she guan ji ,xiang dang yu “ran er ”。《zuo chuan ·xi gong san shi nian 》:“ran zheng wang ,zi yi you bu li yan !”2.biao shi rang bu guan ji ,xiang dang yu “sui ran ”。dong jie yuan 《xi xiang ji zhu gong diao 》juan qi :“ran qiao cui ,shang tian zhen ,qian yao xi tui luo qun 。”⑥zhu ci 。1.yong zuo xing rong ci huo fu ci ci wei ,biao shi zhuang tai ,“……de yang zi ”。《shi jing · xiao ya ·na you jia yu 》:“na you jia yu ,zheng ran zhao zhao 。”2. yong yu gou mo ,biao shi bi ni 。《meng zi ·jin xin shang 》:“dao ze gao yi ,mei yi ,yi re deng tian ran 。”3. yong yu gou mo ,biao shi duan ding ,xiang dang yu “yan ”、“ye ”。《lun yu ·xian jin 》:“re you ye ,bu de ji si ran 。”fang :
①qu zhu ;liu fang 。《zuo chuan ·zhuang gong liu nian 》:“xia ,wei hou ru ,fang gong zi qian mou yu zhou ,fang ning gui yu qin 。”(qian mou 、ning gui :jie ren ming 。)《shang shu ·yao dian 》:“liu gong gong yu you zhou ,fang huan dou yu chong shan 。”②mian qu ;jie tuo ;tao yi 。shen gua 《meng xi bi tan ·guan zheng er 》:“kai feng fu shi qi xian jie yi sui han fang shui 。”《meng zi ·gao zi shang 》:“ren you ji quan fang ,ze zhi qiu zhi 。”③fang qi ;qi zhi 。《han shu ·ai di ji 》:“zheng sheng yin er luan le ,sheng wang suo fang 。”④fang zong ;fang ren 。《meng zi ·teng wen gong xia 》:“shang ju bo ,yu ge wei lin ,ge bai fang er bu si 。”⑤fa chu 。bai ju yi 《chi shang zao chun ji shi qiao meng de 》:“yun po shan cheng se ,bing rong shui fang guang 。”(meng de :liu yu xi zi 。)you fa qian 。he jing ming 《hu ren lie tu ge 》:“hu ying fang quan mo bu wei ,shu ji wan gong jing chi tu 。”⑥zhi hua kai fang 。du fu 《liu bie gong an tai yi sha men 》:“jiang na gong mei yi fang chun 。”⑦fa fang ;cong shang wang xia chuan da ming ling 。《yuan dian zhang ·chao gang ·sheng bu jian fan ge li 》:“ru jing dou sheng fu zou huo gai shou zhe ,zi dou sheng zou zhun yue ri fang zhi 。”(dou sheng :zai xiang guan zhi de chen hu 。zhi :zhi fu 。)you zhi jie qian yu ren yi qu li xi 。《bei ji shu ·chen yuan kang chuan 》:“fang ze (zhài)jiao yi ,bian yu zhou jun 。”(ze :tong “zhai ”。)⑧fang xia ;ge zhi 。《na shi ·yuan xiong liu shao chuan 》:“wang luo han hun han zuo ji ,wen guan jun yi du ,jing fang zhang gui jiang 。”⑨tong “fang ”。fang xiao ;mo ni 。《han shu ·gong yu chuan 》:“chen yu yi wei jin ru tai gu nan ,yi shao fang gu yi zi jie yan 。”(shao :shao 。)zong :
(yi )[zong yu rǒng]gu dong bie ren zuo huai shi 。《han shu ·heng shan wang liu ci chuan 》:“ri ye zong yu wang mou fan shi 。” (er )zòng ①fang ;fa 。《shi ji ·wu tai bai shi jia 》:“yu shi wu wang sui zong bing zhui zhi 。”《huai na zi ·ren jian 》:“qin xi ba fu ren ,zong er yu zhi 。”②shi fang ;fang zou 。《jiu tang shu ·yang gong ren chuan 》:“zong suo fu hai zhi 。”③fang ren ;bu jia yao shu 。《zuo chuan ·xi gong san shi san nian 》:“zong di ,huan sheng 。”《xun zi ·fu guo 》:“tian xia hai sheng zong yu 。”④teng yue 。wang chong 《lun heng ·dao xu 》:“re shi zhe ju bei er zong shen ,sui ru yun zhong 。”⑤ji shi 。《zuo chuan ·zhuang gong shi si nian 》:“zong fu neng si ,ji you xi yan ?”《lv shi chun qiu ·xia xian 》:“zong fu zi ao lu jue ,wu yong gan ao ba wang hu ?”⑥zong ;shu ;yu “heng ”xiang dui 。《lv shi chun qiu ·bian tu 》:“heng hang bi de ,zong hang bi shu 。”(shu :zhi 。)dong fang shuo 《qi jian ·chen jiang 》:“bu bie heng zhi yu zong 。”⑦zhan guo shi ji liu guo de ge zong 。《huai na zi ·yao lve 》:“gu zong heng xiu duan sheng yan 。”⑧zong ji 。《shi ji ·ku li lie chuan 》:“yan bian shi zong ji an qi ?”jing :
①ma shou dao tu ran ci ji er shou jing 。《shi ji ·yuan ang chao cuo lie chuan 》:“ru you ma jing che bai ,bi xia zong zi qing ,nai gao miao 、tai hou he ?”《zuo chuan ·xiang gong er shi ba nian 》:“qing shi zhi ma shan jing ,shi jie shi jia shu ma 。”(shan :rong yi 。shu ma :jiang ma ban zhu yi mian jing tiao ben yi 。)②kong ju 。《han fei zi ·shui lin xia 》:“ren jian she ze jing hai 。”③jing dong ;zhen dong 。《zhuang zi · da sheng 》:“jin ru shi zhi yi jing yu ,xiu shen yi ming wu 。”《chang hen ge 》:“yu yang pi gu dong de lai ,jing po 《ni chang yu yi qu 》。”zhang shui 《yue zhou shou sui 》:“bao zhu hao jing mian 。”④ji guai ;jing yi 。tao qian 《tao hua yuan ji 》:“jian yu ren ,nai da jing ,wen suo cong lai 。”⑤shi chi jing 。《chun wang 》:“gan shi hua jian lei ,hen bie diao jing xin 。”⑥qi shi da er meng 。《nian nu jiao ·chi bi huai gu 》:“luan dan chuan kong ,jing tao pai an ,juan qi qian dui xue 。”⑦tong “jing ”。jing jie 。《mo zi ·hao ling 》:“cu you jing shi ,zhong jun ji ji gu zhe san 。”yun :
①tong “yun 2”。②shui 。《lun yu ·zi han 》:“lao yue :‘zi yun :wu bu shi ,gu yi 。’”(lao :ren ming 。shi :jian yong yu chao ting 。yi :duo cai yi 。)③you 。《xun zi ·fa hang 》:“ji yun yi hu ?”④dai ci 。ru ci 。《shi ji ·ji zheng lie chuan 》:“ji 、zheng yi yun ,bei fu !”(ji 、zheng :zhi ji an 、zheng dang shi er ren 。)⑤zhu ci 。1. yong yu gou shou 。《shi jing ·zheng feng ·feng yu 》:“ji jian jun zi ,yun hu bu xi ?”2. yong yu gou zhong 。《hou han shu ·chen gui chuan 》:“sui mo (mò)qu ti ,mo suo yun bu 。”(mo :si 。bu :mi bu 。)⑥yu qi ci 。yong yu gou mo ,biao chen shu yu qi 。《shi ji ·bai yi lie chuan 》:“yu deng ji shan ,ji shang gai you hu you zhong yun 。”[yun yun ]tong “yun yun ”。zhong duo mao 。《zhuang zi ·zai you 》:“mo wu yun yun 。”huo :
①you de ren ;you de (wu )。《shi ji ·chen she shi jia 》:“huo yi wei si ,huo yi wei wang 。”(wang :tao wang 。)《lun yu ·xian jin 》:“ru huo zhi er ,ze he yi zai ?”②fu ci 。1. huo hu ;ye hu 。fan zhen 《shen mie lun 》:“ren zhi yu li ,huo ru lai shui 。”2.you 。《shi jing ·xiao ya ·bin zhi chu yan 》:“ji li zhi jian ,huo zuo zhi shi 。”(jian :jiu jian 。shi :xi jian yu shi 。)《shi ji ·li jiang jun lie chuan 》:“jun zhi dao ,huo shi dao ,hou da jiang jun 。”③lian ci 。1.huo zhe 。《xun zi ·xiu shen 》:“ze qian li sui yuan ,yi huo chi huo su ,huo xian huo hou ,hu wei hu ji bu ke yi xiang ji ye 。”(ji :dao 。)2. ru guo 。《shui jing zhu ·jiang shui 》:“huo wang ming ji xuan ,you shi chao fa bai di ,mu dao jiang ling 。”④zhu ci 。yong zai fou ding gou zhong 。《shi jing ·xiao ya ·tian bao 》:“ru song bai zhi mao ,mo bu er huo cheng 。”(cheng :ji cheng 。)⑤tong “huo ”。mi huo 。《meng zi ·gao zi shang 》:“mo huo hu wang zhi bu zhi ye 。”《huai na zi ·si lun 》:“lun shi ru ci ,qi bu huo zai !”⑥yi guai 。《meng zi ·gao zi shang 》:“mo huo hu wang zhi bu zhi ye 。”shi :
①ji jie ;zhi si ji 。《lun yu ·yang huo 》:“si shi hang yan 。”②te zhi nong shi 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“bai mu zhi tian ,wu duo ji shi ,ba kou zhi jia ke yi mo ji yi 。”③guang yin ;shi guang ;shi hou 。《lv shi chun qiu ·shou shi 》:“tian bu zai yu ,shi bu jiu liu 。”④zhi an zhao gui ding de shi jian 。na zhuo 《jie (jié)gu lu 》:“huang fan chan yi zhi yin ,shang chang shi ren shao zhi ,bu shi zhi ,shang nu ,lao yi qian shi xun bu 。”⑤shi chen ;shi hou 。《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“shi chen zhi jie niu zhi shi 。”⑥ji shi ;dang shi 。wei xi 《da tie chui chuan 》:“shi zuo shang you jian dan zhe ,mao shen qin 。”(jian dan :shi liang guo ren 。qin :chou lou 。)⑦ji hui ;shi ji ;shi yun 。《lun yu ·yang huo 》:“hao cong shi er ji shi shi ,ke wei zhi hu ?”《xin tang shu ·wu ping yi chuan 》:“shi bu zai lai ,rong nan ren jie 。”(rong :rong hua fu gui 。)⑧ge shi ;ying shi 。《zhuang zi ·qiu shui 》:“qiu shui shi zhi ,bai chuan guan he 。”⑨shi dai ;shi shi 。《lv shi chun qiu · cha jin 》:“shi yi shi yi ,bian fa yi yi 。”⑩shi shi ;shi shang 。zhu qing yu 《jin shi shang zhang ji shui bu 》:“zhuang ba di sheng wen fu xu :hua mei shen jian ru shi mo ?”(11)fu ci 。yong yi biao shi shi jian 。1. biao shi hang wei bu duan fa sheng ,xiang dang yu “chang chang ”、“jing chang ”。han yu 《hang nan 》:“sheng ren bu shi chu ,xian ren bu shi chu 。”(bu shi :han you 。)2. biao shi hang wei ou er fa sheng ,xiang dang yu “you shi ”、“shi er ”。du fu 《zi lang (làng)zhong ling qi zi que fu shu shan hang san shou 》zhi san :“hang se di yin jian ,ren yan shi you mo 。”(12)tong “ci (sì)”。deng hou 。《lun yu ·yang huo 》:“kong zi shi ji wang ye ,er wang bai zhi 。”du :
(yi )①yi tou huo jiao kou de 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“qun chen jie du shou 。”②duo ;ta 。du fu 《bing che hang 》:“qian yi du zu lan dao ku ,ku sheng zhi shang gan yun xiao 。”③an du ;an zhi 。liu ji 《yan lian zhu 》:“du wang tan yuan 。”《xun zi ·quan xue 》:“re qie qiu ling ,qu wu zhi er du zhi ,shun zhe bu ke sheng shu ye 。”④ting du 。bai ju yi 《xiao tong xue yang tao chui bi li (bì lì)ge 》:“you shi wan ruan mo jin gu ,you shi du cuo sheng leng jie 。”(bi li :le qi ming 。)⑤zhi su ;tun zhu ;ting liu 。《han shu ·li an chuan 》:“jiu shan shui cao du she 。”you zhi su zhi chu 。《sui shu ·yang di ji xia 》:“mei zhi yi suo ,zhe shu dao zhi du 。”(zhi :dao 。)⑥kun du 。《xun zi ·zhong ni 》:“du qiong ze cong zhi ,ji li yi shen chong zhi 。”⑦dao xia 。《han shu ·chen zun chuan 》:“zun qi wu tiao liang ,du pu zuo shang 。”⑧tong “dun ”。bu feng li 。《shi ji · qu yuan gu sheng lie chuan 》:“mo xie (yé)wei du xi 。”(mo xie :jian ming 。)⑨sun huai ;cuo bai 。《sun zi ·mou gong 》:“bi yi quan zheng yu tian xia ,gu bing bu du er li ke quan 。”⑩liang ci 。xiang dang yu “ci ”。《shi shui xin yu ·ren dan 》:“yu qi yi du shi er 。”(11)fu ci 。li ke ;ma shang 。《han shu ·gu yi chuan 》:“jian ren an yi de ru ci er du ru zhi zai ?”(an :zen me 。)《lie zi ·tian rui 》:“fan yi qi bu du jin ,yi xing bu du kui 。” (er )dú[mao du (mò dú)]ren ming 。han chu xiong nu de chan yu 。《han shu ·xiong nu chuan shang 》:“chan yu you tai zi ,ming yue mao du 。”cuo :
①cui she ;she duan 。《huai na zi ·shi ze 》:“rui er bu cuo 。”②cuo she ;shi bai 。《shi ji ·qu yuan chuan 》:“bing cuo de xiao 。”③ya zhi ;jiang di 。《hou han shu ·shi bi chuan 》:“bi wei zheng ,te cuo yi jiang hao 。”④qu ;qu ru 。《han fei zi ·wang zheng 》:“cuo ru da chen er xia ji shen 。”[cuo du ]shang sun kun du 。《xun zi ·wang zhi 》:“cai ji gu gong jian yong zhao ya zhi shi ,bi jiang ri ri cuo du jie zhi yu chou di 。”[cuo shang ]shang she ;shi bai 。《hou han shu ·huang fu gui chuan 》:“gu mei you zheng zhan ,xian bu cuo shang ,guan min bing jie ,shang xia qiong xu 。”ying :
①chan rao 。《shi jing ·zhou na ·jiu mu 》:“na you jiu (jiū)mu 、ge lei (lěi)ying zhi 。”(jiu mu :gao mu 。ge lei :ge man 。)②hui xuan ;wan qu 。li bai 《dong lu men fan zhou 》:“ri la sha ming tian dao kai ,bo yao dan dong shui ying hui 。”③ji fu ;qian gua 。xie ling yun 《cong you jing kou bei gu ying zhao 》shi :“ceng shi ying jiu xiang 。”hao :
①xi chang er jian de mao 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“ming zu yi cha qiu hao zhi mo 。”②mao bi 。du fu 《yin zhong ba xian ge 》:“hui hao la zhi ru yun yan 。”liu ji 《wen fu 》:“huo han hao er miao ran 。”③ji xi wei ;yi dian dian 。《lun heng · an shu 》:“kong zi zuo 《chun qiu 》,cai hao mao zhi shan ,bian qian gai zhi e 。”(qian gai :xi xiao 。)④liang ci 。1. chang du chan wei 。cun de qian fen zhi yi 。《sun zi suan jing 》juan shang :“shi hao wei yi li ,shi li wei yi fen ,shi fen wei yi cun 。”2. chong liang chan wei 。yi qian de qian fen zhi yi 。⑤si hao ;yi ding dian er 。song ying xing 《tian gong kai wu xu 》:“ci shu yu gong ming jin qu hao bu xiang guan ye 。”fa :
①tou fa 。《shi jing ·xiao ya ·cai lu 》:“yu fa qu ju 。”(qu ju :juan qu 。)②gu dai chang du chan wei 。《xin shu ·liu shu 》:“shi hao wei fa 。”
今日更新
-
导引冲和气,觉春生酒面。
[2020-05-03]
-
褘衣俱侍、玳筵启。
[2020-05-03]
-
贤均樛木,宜颂二南诗。
[2020-05-03]
-
奉圣德、坤宁俱备。
[2020-05-03]
-
移棹采初开,嗅金缨留取。
[2020-05-03]
今日推荐
-
惟有暗香长在,饱参清露霏微。
[2020-02-16]
-
檐外几声风玉,丁东敲断人肠。
[2020-02-16]
-
春晚不拈红粉,碧窗自录仙书。
[2020-02-16]
-
人似行云不见。
[2020-02-16]
-
羞容似替人垂泪。
[2020-02-16]