• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 惟恩若讎,母不能子。

    “惟恩若讎,母不能子。”詩句出處:《漢堤詩》;是唐朝詩人盧肇的作品。

    陰沴奸陽,來暴於襄。洎入大郛,波端若鋩。觸厚摧高,
    不知其防。駭潰顛委,萬室皆毀。灶登蛟鼉,堂集鱣鮪。
    惟恩若讎,母不能子。洪潰既涸,閈閎其虛。以隳我堵,
    以剝我廬。酸傷顧望,若踐丘墟。帝曰念嗟,朕日南顧。
    流災降慝,天曷臺怒。滔滔襄郊,捽我嬰孺。於惟餘甿,
    饑傷喘呼。斯為淫痍,孰往膏傅。惟汝元寮,僉舉明哲。
    我公用諧,苴茅杖節。來視襄人,噢咻提挈。不日不月,
    咍乎抃悅。乃泳故堤,陷於沙泥。缺落坳圮,由東訖西。
    公曰嗚呼,漢之有堤。實命襄人,不力乃力。則及乃身,
    具鍤與畚。漢堤其新,帝廩有粟。帝府有緡,爾成爾堤。
    必錫爾勤,襄人怡怡。聽命襄滸,背囊肩杵。奔走蹈舞,
    分之卒伍。令以麾鼓,尋尺既度。日月可數,登登嶪嶪。
    周旋上下,披峴斫楚。飛石挽土,舉築殷雷。駭汗霏雨,
    疲癃鰥獨。奮有筋膂,呀籲來助。提筐負筥,不勞其勞。
    雜沓笑語,咸曰盧公,來賜我生。斯堤既成,蜿蜿而平。
    確爾山固,屹如雲橫。漢流雖狂,堅不可蝕。代千年億,
    與天無極。惟公之堤,昔在人心。既築既成,橫之於南。
    萌渚不峻,此門不深。今復在茲,於漢之陰。斯堤已崇,
    茲民獲祐。齯童相慶,室以完富。貽於襄人,願保厥壽。
    繄公之功,赫焉如晝。捍此巨災,崒若京阜。天子賜之,
    百姓載之。族孫作詩,昭示厥後。

    【註釋】:

    惟:

    ①思考。《詩經·大雅·生民》:“載謀載惟。”《尚書·康誥》:“惟文王之敬忌。”(敬忌:敬德忌刑。)②副詞。隻;隻有。《左傳·僖公五年》:“鬼神非人實親,惟德是依。”③連詞。1. 表示並列關系。相當於“和”、“與”、“同”。《尚書·多方》:“告爾四國多方,惟爾殷侯尹民。”2. 表示讓步關系。雖然。《史記·淮陰侯列傳》:“惟信亦為大王不如也。”④介詞。以;由於。《尚書·盤庚中》:“亦惟汝故,以丕從厥志。”(丕:大。厥:其。)⑤助詞。用於句首或句中。《老子》第二十一章:“道之為物,惟恍惟惚。”

    恩:

    ①恩惠;德惠。諸葛亮《出師表》:“臣不勝受恩感激。”②有情義。蘇武《詩四首》之三:“結發為夫妻,恩愛兩不疑。”《韓非子·六反》:“不養恩愛之心而增威嚴之勢。”

    若:

    ①從;順從。《詩經·大雅·烝民》:“邦國若否,仲山甫明之。”②選擇。《詩經·大雅·烝民》:“天子是若。”(是:指仲山甫。)③好像;如同。《莊子·逍遙遊》:“其翼若垂天之雲。”④代詞。1. 人稱代詞。相當於“你”、“你的”。《史記·項羽本紀》:“虞兮虞兮奈若何?”2.指示代詞。相當於“此”、“這”。《論語·憲問》:“君子哉若人!”⑤連詞。1. 表示假設關系,相當於“如果”。《三國志·蜀志·諸葛亮傳》:“若其不才,君可自取。”2. 表示選擇關系,相當於“或者”。《漢書·惠帝紀》:“民年七十以上若不滿十歲有罪當刑者,皆免之。”⑥詞尾。用在形容詞後,表示“……的樣子”。《詩經·衛風·氓》:“桑之未落,其葉沃若。”(沃若:潤澤的樣子。)《史記·司馬相如列傳》:“於是二子愀然改容,超若自失。”(愀qiǎo然:容色變動的樣子。超若:悵惘的樣子。)[若夫]至於。范仲淹《嶽陽樓記》:“若夫霪雨霏霏,連月不開。”

    讎:

    ①應答。《詩經·大雅·抑》:“無言不讎,無德不報。”②應驗;相應。《漢書·竇田灌韓傳》:“於是上使禦史簿責嬰所言灌夫頗不讎。”③同等;儔匹。《漢書·地理志下》:“嫁取無所讎。”④出賣。《墨子·經下》:“賈(jià)宜則讎。”《史記·高祖本紀》:“高祖每酤留飲,酒讎數倍。”⑤同“仇”。1. 仇恨。《楚辭·九章·惜誦》:“又眾兆之所讎。”(眾兆:眾人。兆:指極多。)2. 仇敵。《尚書·微子》:“小民方興,相為敵讎。”[校讎]校勘。《後漢書·和熹鄧皇後紀》:“乃博選諸儒劉珍等……詣東觀校讎傳記。”[讎隙]仇恨。《後漢書·南匈奴傳》:“往者,匈奴數有乖亂,呼韓邪、郅支自相讎隙。”[讎釁]1.仇恨。《後漢書·南匈奴傳論》:“讎釁既深,互伺便隙。”2.敵人的破綻。潘嶽《楊荊州誄》:“將乘讎釁,席卷南極。”

    母:

    ①母親。《詩經·小雅·蓼莪》:“無母何恃?”②老年婦女。《史記·淮陰侯列傳》:“吾必有以重報母。”③雌性的(動植物)。《孟子·盡心上》:“五母雞”。④根本,本源。《老子》第一章:“有名,萬物之母。”

    不:

    (一)①不。《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”《詩經·魏風·伐檀》:“不狩不獵,胡瞻爾庭有縣(懸)特兮。”(特:三歲的獸。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是豈不必得之之道也哉?”③無;沒有。《左傳·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助詞。無實義。《逸周書·皇門》:“我不則寅哉寅哉!”[不祿]士死的諱稱。《禮記·曲禮下》:“天子曰崩,諸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不祿。” (二)fū花萼。後作“柎”。《詩經·小雅·常棣》:“常棣之華,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨樹。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    能:

    ①能力;才能。《荀子·王制》:“無能不官,無功不賞。”②有能力;有才能。諸葛亮《出師表》:“先帝稱之曰能。”③能夠;勝任。《論語·先進》:“非曰能之,願學焉。”④擅長;善於。蔡元培《圖畫》:“善畫者多工書而能詩。”(書:書法。)⑤和睦,親善。《左傳·襄公二十二年》:“令尹之不能,爾所知也。”⑥如此;這般。杜甫《茅屋為秋風所破歌》:“南村群童欺我老無力,忍能對面為盜賊。”(忍:忍心。)⑦及,達到。王安石《遊褒禪山記》:“蓋餘所至,比好遊者尚不能十一。”⑧副詞。約同“乃”、“於是”。《管子·權修》:“二者不失,則民能可得而官也。”⑨通“耐”。忍耐,禁得起。《淮南子·地形》:“食水者善遊能寒。”(食水:指魚鱉囧鶩等。)

    子:

    ①孩子,兼指男女。《詩經·豳風· 七月》:“同我婦子,饁彼南畝。”(饁yè:送飯。南畝:指田地。)②兒子或女兒。《戰國策·趙策四》:“丈夫亦愛憐其少子乎?”此指兒子。《韓非子·說林上》:“衛人嫁其子。”此指女兒。③人的通稱,或指男;或指女。《詩經·邶風·匏有苦葉》:“招招舟子,人涉印否?”(涉:過河。印āng:我。)《周南·桃夭》:“之子於歸,宜其室傢。”(之:此。歸:出嫁。)④尊稱,多指男子。《詩經·衛風·氓》:“匪我愆期,子無良媒。”(匪:非。愆qiān:錯,誤。)⑤動物的卵或幼小的動物。《詩經·小雅·小宛》:“螟嶺有子,蜾蠃負之。”(螟蛉mínglíng:一種吃禾心的害蟲。蜾蠃guǒluǒ:細腰蜂。)《後漢書·班超傳》:“不入虎穴,不得虎子。”⑥植物的果實或種子。劉義慶《世說新語·雅量》:“樹在道邊而多子,此必苦李。”李紳《憫農》之一:“春種一粒粟,秋收萬顆子。”⑦古代五等爵位的第四等。《禮記·王制》:“王者之制祿爵:公、侯、伯、子、男凡五等。”⑧地支的第一位,常與天幹相配以紀日、紀年。《春秋 · 桓公十八年》:“夏四月丙子,公薨於齊。”韓愈《息國夫人墓志銘》:“元和七年甲子,日南至,以疾卒。”(元和:唐憲宗年號。日南至:指夏至。)又指十二時辰之一,即子時,自夜十一時至次日晨一時。⑨利息。《史記·貨殖列傳》:“子貸金錢千貫。”


  • 惟恩若雠,母不能子。

    “惟恩若雠,母不能子。”诗句出处:《汉堤诗》;是唐朝诗人卢肇的作品。

    阴沴奸阳,来暴于襄。洎入大郛,波端若铓。触厚摧高,
    不知其防。骇溃颠委,万室皆毁。灶登蛟鼍,堂集鳣鲔。
    惟恩若雠,母不能子。洪溃既涸,閈闳其虚。以隳我堵,
    以剥我庐。酸伤顾望,若践丘墟。帝曰念嗟,朕日南顾。
    流灾降慝,天曷台怒。滔滔襄郊,捽我婴孺。于惟余甿,
    饥伤喘呼。斯为淫痍,孰往膏傅。惟汝元寮,佥举明哲。
    我公用谐,苴茅杖节。来视襄人,噢咻提挈。不日不月,
    咍乎抃悦。乃泳故堤,陷于沙泥。缺落坳圮,由东讫西。
    公曰呜呼,汉之有堤。实命襄人,不力乃力。则及乃身,
    具锸与畚。汉堤其新,帝廪有粟。帝府有缗,尔成尔堤。
    必锡尔勤,襄人怡怡。听命襄浒,背囊肩杵。奔走蹈舞,
    分之卒伍。令以麾鼓,寻尺既度。日月可数,登登嶪嶪。
    周旋上下,披岘斫楚。飞石挽土,举筑殷雷。骇汗霏雨,
    疲癃鳏独。奋有筋膂,呀吁来助。提筐负筥,不劳其劳。
    杂沓笑语,咸曰卢公,来赐我生。斯堤既成,蜿蜿而平。
    确尔山固,屹如云横。汉流虽狂,坚不可蚀。代千年亿,
    与天无极。惟公之堤,昔在人心。既筑既成,横之于南。
    萌渚不峻,此门不深。今复在兹,于汉之阴。斯堤已崇,
    兹民获祐。齯童相庆,室以完富。贻于襄人,愿保厥寿。
    繄公之功,赫焉如昼。捍此巨灾,崒若京阜。天子赐之,
    百姓载之。族孙作诗,昭示厥后。

    【注释】:

    惟:

    ①思考。《诗经·大雅·生民》:“载谋载惟。”《尚书·康诰》:“惟文王之敬忌。”(敬忌:敬德忌刑。)②副词。只;只有。《左传·僖公五年》:“鬼神非人实亲,惟德是依。”③连词。1. 表示并列关系。相当于“和”、“与”、“同”。《尚书·多方》:“告尔四国多方,惟尔殷侯尹民。”2. 表示让步关系。虽然。《史记·淮阴侯列传》:“惟信亦为大王不如也。”④介词。以;由于。《尚书·盘庚中》:“亦惟汝故,以丕从厥志。”(丕:大。厥:其。)⑤助词。用于句首或句中。《老子》第二十一章:“道之为物,惟恍惟惚。”

    恩:

    ①恩惠;德惠。诸葛亮《出师表》:“臣不胜受恩感激。”②有情义。苏武《诗四首》之三:“结发为夫妻,恩爱两不疑。”《韩非子·六反》:“不养恩爱之心而增威严之势。”

    若:

    ①从;顺从。《诗经·大雅·烝民》:“邦国若否,仲山甫明之。”②选择。《诗经·大雅·烝民》:“天子是若。”(是:指仲山甫。)③好像;如同。《庄子·逍遥游》:“其翼若垂天之云。”④代词。1. 人称代词。相当于“你”、“你的”。《史记·项羽本纪》:“虞兮虞兮奈若何?”2.指示代词。相当于“此”、“这”。《论语·宪问》:“君子哉若人!”⑤连词。1. 表示假设关系,相当于“如果”。《三国志·蜀志·诸葛亮传》:“若其不才,君可自取。”2. 表示选择关系,相当于“或者”。《汉书·惠帝纪》:“民年七十以上若不满十岁有罪当刑者,皆免之。”⑥词尾。用在形容词后,表示“……的样子”。《诗经·卫风·氓》:“桑之未落,其叶沃若。”(沃若:润泽的样子。)《史记·司马相如列传》:“于是二子愀然改容,超若自失。”(愀qiǎo然:容色变动的样子。超若:怅惘的样子。)[若夫]至于。范仲淹《岳阳楼记》:“若夫霪雨霏霏,连月不开。”

    雠:

    ①应答。《诗经·大雅·抑》:“无言不雠,无德不报。”②应验;相应。《汉书·窦田灌韩传》:“于是上使御史簿责婴所言灌夫颇不雠。”③同等;俦匹。《汉书·地理志下》:“嫁取无所雠。”④出卖。《墨子·经下》:“贾(jià)宜则雠。”《史记·高祖本纪》:“高祖每酤留饮,酒雠数倍。”⑤同“仇”。1. 仇恨。《楚辞·九章·惜诵》:“又众兆之所雠。”(众兆:众人。兆:指极多。)2. 仇敌。《尚书·微子》:“小民方兴,相为敌雠。”[校雠]校勘。《后汉书·和熹邓皇后纪》:“乃博选诸儒刘珍等……诣东观校雠传记。”[雠隙]仇恨。《后汉书·南匈奴传》:“往者,匈奴数有乖乱,呼韩邪、郅支自相雠隙。”[雠衅]1.仇恨。《后汉书·南匈奴传论》:“雠衅既深,互伺便隙。”2.敌人的破绽。潘岳《杨荆州诔》:“将乘雠衅,席卷南极。”

    母:

    ①母亲。《诗经·小雅·蓼莪》:“无母何恃?”②老年妇女。《史记·淮阴侯列传》:“吾必有以重报母。”③雌性的(动植物)。《孟子·尽心上》:“五母鸡”。④根本,本源。《老子》第一章:“有名,万物之母。”

    不:

    (一)①不。《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”《诗经·魏风·伐檀》:“不狩不猎,胡瞻尔庭有县(悬)特兮。”(特:三岁的兽。)②非;不是。《荀子·君道》:“能中是者取之,是岂不必得之之道也哉?”③无;没有。《左传·襄公二十三年》:“不德而有功。”④未。《孟子·梁惠王上》:“直不百步耳,是亦走也。”⑤句中助词。无实义。《逸周书·皇门》:“我不则寅哉寅哉!”[不禄]士死的讳称。《礼记·曲礼下》:“天子曰崩,诸侯曰薨,大夫曰卒,士曰不禄。” (二)fū花萼。后作“柎”。《诗经·小雅·常棣》:“常棣之华,鄂不(wěi)。”(常棣:即棠梨树。 鄂:同“萼”。 :有光采。)

    能:

    ①能力;才能。《荀子·王制》:“无能不官,无功不赏。”②有能力;有才能。诸葛亮《出师表》:“先帝称之曰能。”③能够;胜任。《论语·先进》:“非曰能之,愿学焉。”④擅长;善于。蔡元培《图画》:“善画者多工书而能诗。”(书:书法。)⑤和睦,亲善。《左传·襄公二十二年》:“令尹之不能,尔所知也。”⑥如此;这般。杜甫《茅屋为秋风所破歌》:“南村群童欺我老无力,忍能对面为盗贼。”(忍:忍心。)⑦及,达到。王安石《游褒禅山记》:“盖余所至,比好游者尚不能十一。”⑧副词。约同“乃”、“于是”。《管子·权修》:“二者不失,则民能可得而官也。”⑨通“耐”。忍耐,禁得起。《淮南子·地形》:“食水者善游能寒。”(食水:指鱼鳖囧鹜等。)

    子:

    ①孩子,兼指男女。《诗经·豳风· 七月》:“同我妇子,馌彼南亩。”(馌yè:送饭。南亩:指田地。)②儿子或女儿。《战国策·赵策四》:“丈夫亦爱怜其少子乎?”此指儿子。《韩非子·说林上》:“卫人嫁其子。”此指女儿。③人的通称,或指男;或指女。《诗经·邶风·匏有苦叶》:“招招舟子,人涉印否?”(涉:过河。印āng:我。)《周南·桃夭》:“之子于归,宜其室家。”(之:此。归:出嫁。)④尊称,多指男子。《诗经·卫风·氓》:“匪我愆期,子无良媒。”(匪:非。愆qiān:错,误。)⑤动物的卵或幼小的动物。《诗经·小雅·小宛》:“螟岭有子,蜾蠃负之。”(螟蛉mínglíng:一种吃禾心的害虫。蜾蠃guǒluǒ:细腰蜂。)《后汉书·班超传》:“不入虎穴,不得虎子。”⑥植物的果实或种子。刘义庆《世说新语·雅量》:“树在道边而多子,此必苦李。”李绅《悯农》之一:“春种一粒粟,秋收万颗子。”⑦古代五等爵位的第四等。《礼记·王制》:“王者之制禄爵:公、侯、伯、子、男凡五等。”⑧地支的第一位,常与天干相配以纪日、纪年。《春秋 · 桓公十八年》:“夏四月丙子,公薨于齐。”韩愈《息国夫人墓志铭》:“元和七年甲子,日南至,以疾卒。”(元和:唐宪宗年号。日南至:指夏至。)又指十二时辰之一,即子时,自夜十一时至次日晨一时。⑨利息。《史记·货殖列传》:“子贷金钱千贯。”


  • wei en re chou ,mu bu neng zi 。

    “wei en re chou ,mu bu neng zi 。”shi gou chu chu :《han di shi 》;shi tang chao shi ren lu zhao de zuo pin 。

    yin li jian yang ,lai bao yu xiang 。ji ru da fu ,bo duan re mang 。chu hou cui gao ,
    bu zhi ji fang 。hai hui dian wei ,mo shi jie hui 。zao deng jiao tuo ,tang ji shan wei 。
    wei en re chou ,mu bu neng zi 。hong hui ji he ,bi hong ji xu 。yi hui wo du ,
    yi bao wo lu 。suan shang gu wang ,re jian qiu xu 。di yue nian jie ,zhen ri na gu 。
    liu zai jiang te ,tian he tai nu 。tao tao xiang jiao ,cu wo ying ru 。yu wei yu mang ,
    ji shang chuan hu 。si wei yin yi ,shu wang gao fu 。wei ru yuan liao ,qian ju ming zhe 。
    wo gong yong xie ,ju mao zhang jie 。lai shi xiang ren ,o xiu di qie 。bu ri bu yue ,
    hai hu 抃yue 。nai yong gu di ,xian yu sha ni 。que la ao pi ,you dong qi xi 。
    gong yue wu hu ,han zhi you di 。shi ming xiang ren ,bu li nai li 。ze ji nai shen ,
    ju cha yu ben 。han di ji xin ,di lin you su 。di fu you mian ,er cheng er di 。
    bi xi er qin ,xiang ren yi yi 。ting ming xiang hu ,bei nang jian chu 。ben zou dao wu ,
    fen zhi cu wu 。ling yi hui gu ,xun che ji du 。ri yue ke shu ,deng deng ye ye 。
    zhou xuan shang xia ,pi xian zhuo chu 。fei dan wan tu ,ju zhu yan lei 。hai han fei yu ,
    pi long guan du 。fen you jin lv ,ya xu lai zhu 。di kuang fu ju ,bu lao ji lao 。
    za da xiao yu ,xian yue lu gong ,lai ci wo sheng 。si di ji cheng ,wan wan er ping 。
    que er shan gu ,ge ru yun heng 。han liu sui kuang ,jian bu ke shi 。dai qian nian yi ,
    yu tian mo ji 。wei gong zhi di ,xi zai ren xin 。ji zhu ji cheng ,heng zhi yu na 。
    meng zhu bu jun ,ci men bu shen 。jin fu zai ci ,yu han zhi yin 。si di yi chong ,
    ci min huo 祐。ni tong xiang qing ,shi yi wan fu 。yi yu xiang ren ,yuan bao jue shou 。
    yi gong zhi gong ,he yan ru zhou 。han ci ju zai ,cui re jing fu 。tian zi ci zhi ,
    bai xing zai zhi 。zu sun zuo shi ,zhao shi jue hou 。

    【zhu shi 】:

    wei :

    ①sai kao 。《shi jing ·da ya ·sheng min 》:“zai mou zai wei 。”《shang shu ·kang gao 》:“wei wen wang zhi jing ji 。”(jing ji :jing de ji xing 。)②fu ci 。zhi ;zhi you 。《zuo chuan ·xi gong wu nian 》:“gui shen fei ren shi qin ,wei de shi yi 。”③lian ci 。1. biao shi bing lie guan ji 。xiang dang yu “he ”、“yu ”、“tong ”。《shang shu ·duo fang 》:“gao er si guo duo fang ,wei er yan hou yin min 。”2. biao shi rang bu guan ji 。sui ran 。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“wei xin yi wei da wang bu ru ye 。”④jie ci 。yi ;you yu 。《shang shu ·pan geng zhong 》:“yi wei ru gu ,yi pi cong jue zhi 。”(pi :da 。jue :ji 。)⑤zhu ci 。yong yu gou shou huo gou zhong 。《lao zi 》di er shi yi zhang :“dao zhi wei wu ,wei huang wei hu 。”

    en :

    ①en hui ;de hui 。zhu ge liang 《chu shi biao 》:“chen bu sheng shou en gan ji 。”②you qing yi 。su wu 《shi si shou 》zhi san :“jie fa wei fu qi ,en ai liang bu yi 。”《han fei zi ·liu fan 》:“bu yang en ai zhi xin er zeng wei yan zhi shi 。”

    re :

    ①cong ;shun cong 。《shi jing ·da ya ·zheng min 》:“bang guo re fou ,zhong shan fu ming zhi 。”②shua ze 。《shi jing ·da ya ·zheng min 》:“tian zi shi re 。”(shi :zhi zhong shan fu 。)③hao xiang ;ru tong 。《zhuang zi ·xiao yao you 》:“ji yi re chui tian zhi yun 。”④dai ci 。1. ren chen dai ci 。xiang dang yu “ni ”、“ni de ”。《shi ji ·xiang yu ben ji 》:“yu xi yu xi nai re he ?”2.zhi shi dai ci 。xiang dang yu “ci ”、“zhe ”。《lun yu ·xian wen 》:“jun zi zai re ren !”⑤lian ci 。1. biao shi jia she guan ji ,xiang dang yu “ru guo ”。《san guo zhi ·shu zhi ·zhu ge liang chuan 》:“re ji bu cai ,jun ke zi qu 。”2. biao shi shua ze guan ji ,xiang dang yu “huo zhe ”。《han shu ·hui di ji 》:“min nian qi shi yi shang re bu man shi sui you zui dang xing zhe ,jie mian zhi 。”⑥ci wei 。yong zai xing rong ci hou ,biao shi “……de yang zi ”。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“sang zhi wei la ,ji xie wo re 。”(wo re :run ze de yang zi 。)《shi ji ·si ma xiang ru lie chuan 》:“yu shi er zi qiao ran gai rong ,chao re zi shi 。”(qiao qiǎoran :rong se bian dong de yang zi 。chao re :chang wang de yang zi 。)[re fu ]zhi yu 。fan zhong yan 《yue yang lou ji 》:“re fu yin yu fei fei ,lian yue bu kai 。”

    chou :

    ①ying da 。《shi jing ·da ya ·yi 》:“mo yan bu chou ,mo de bu bao 。”②ying yan ;xiang ying 。《han shu ·dou tian guan han chuan 》:“yu shi shang shi yu shi bu ze ying suo yan guan fu po bu chou 。”③tong deng ;chou pi 。《han shu ·de li zhi xia 》:“jia qu mo suo chou 。”④chu mai 。《mo zi ·jing xia 》:“gu (jià)yi ze chou 。”《shi ji ·gao zu ben ji 》:“gao zu mei gu liu yin ,jiu chou shu bei 。”⑤tong “chou ”。1. chou hen 。《chu ci ·jiu zhang ·xi song 》:“you zhong zhao zhi suo chou 。”(zhong zhao :zhong ren 。zhao :zhi ji duo 。)2. chou di 。《shang shu ·wei zi 》:“xiao min fang xing ,xiang wei di chou 。”[jiao chou ]jiao kan 。《hou han shu ·he xi deng huang hou ji 》:“nai bo shua zhu ru liu zhen deng ……yi dong guan jiao chou chuan ji 。”[chou xi ]chou hen 。《hou han shu ·na xiong nu chuan 》:“wang zhe ,xiong nu shu you guai luan ,hu han xie 、zhi zhi zi xiang chou xi 。”[chou xin ]1.chou hen 。《hou han shu ·na xiong nu chuan lun 》:“chou xin ji shen ,hu ci bian xi 。”2.di ren de po zhan 。pan yue 《yang jing zhou lei 》:“jiang cheng chou xin ,xi juan na ji 。”

    mu :

    ①mu qin 。《shi jing ·xiao ya ·liao e 》:“mo mu he shi ?”②lao nian fu nv 。《shi ji ·huai yin hou lie chuan 》:“wu bi you yi chong bao mu 。”③ci xing de (dong zhi wu )。《meng zi ·jin xin shang 》:“wu mu ji ”。④gen ben ,ben yuan 。《lao zi 》di yi zhang :“you ming ,mo wu zhi mu 。”

    bu :

    (yi )①bu 。《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”《shi jing ·wei feng ·fa tan 》:“bu shou bu lie ,hu zhan er ting you xian (xuan )te xi 。”(te :san sui de shou 。)②fei ;bu shi 。《xun zi ·jun dao 》:“neng zhong shi zhe qu zhi ,shi qi bu bi de zhi zhi dao ye zai ?”③mo ;mei you 。《zuo chuan ·xiang gong er shi san nian 》:“bu de er you gong 。”④wei 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“zhi bu bai bu er ,shi yi zou ye 。”⑤gou zhong zhu ci 。mo shi yi 。《yi zhou shu ·huang men 》:“wo bu ze yin zai yin zai !”[bu lu ]shi si de hui chen 。《li ji ·qu li xia 》:“tian zi yue beng ,zhu hou yue hong ,da fu yue cu ,shi yue bu lu 。” (er )fūhua e 。hou zuo “fu ”。《shi jing ·xiao ya ·chang di 》:“chang di zhi hua ,e bu (wěi)。”(chang di :ji tang li shu 。 e :tong “e ”。 :you guang cai 。)

    neng :

    ①neng li ;cai neng 。《xun zi ·wang zhi 》:“mo neng bu guan ,mo gong bu shang 。”②you neng li ;you cai neng 。zhu ge liang 《chu shi biao 》:“xian di chen zhi yue neng 。”③neng gou ;sheng ren 。《lun yu ·xian jin 》:“fei yue neng zhi ,yuan xue yan 。”④shan chang ;shan yu 。cai yuan pei 《tu hua 》:“shan hua zhe duo gong shu er neng shi 。”(shu :shu fa 。)⑤he mu ,qin shan 。《zuo chuan ·xiang gong er shi er nian 》:“ling yin zhi bu neng ,er suo zhi ye 。”⑥ru ci ;zhe ban 。du fu 《mao wu wei qiu feng suo po ge 》:“na cun qun tong qi wo lao mo li ,ren neng dui mian wei dao zei 。”(ren :ren xin 。)⑦ji ,da dao 。wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“gai yu suo zhi ,bi hao you zhe shang bu neng shi yi 。”⑧fu ci 。yao tong “nai ”、“yu shi ”。《guan zi ·quan xiu 》:“er zhe bu shi ,ze min neng ke de er guan ye 。”⑨tong “nai ”。ren nai ,jin de qi 。《huai na zi ·de xing 》:“shi shui zhe shan you neng han 。”(shi shui :zhi yu bie jiong wu deng 。)

    zi :

    ①hai zi ,jian zhi nan nv 。《shi jing ·bin feng · qi yue 》:“tong wo fu zi ,ye bi na mu 。”(ye yè:song fan 。na mu :zhi tian de 。)②er zi huo nv er 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“zhang fu yi ai lian ji shao zi hu ?”ci zhi er zi 。《han fei zi ·shui lin shang 》:“wei ren jia ji zi 。”ci zhi nv er 。③ren de tong chen ,huo zhi nan ;huo zhi nv 。《shi jing ·bei feng ·pao you ku xie 》:“qiao qiao zhou zi ,ren she yin fou ?”(she :guo he 。yin āng:wo 。)《zhou na ·tao wai 》:“zhi zi yu gui ,yi ji shi jia 。”(zhi :ci 。gui :chu jia 。)④zun chen ,duo zhi nan zi 。《shi jing ·wei feng ·mang 》:“fei wo qian ji ,zi mo liang mei 。”(fei :fei 。qian qiān:cuo ,wu 。)⑤dong wu de luan huo you xiao de dong wu 。《shi jing ·xiao ya ·xiao wan 》:“ming ling you zi ,guo luo fu zhi 。”(ming ling mínglíng:yi chong chi he xin de hai chong 。guo luo guǒluǒ:xi yao feng 。)《hou han shu ·ban chao chuan 》:“bu ru hu xue ,bu de hu zi 。”⑥zhi wu de guo shi huo chong zi 。liu yi qing 《shi shui xin yu ·ya liang 》:“shu zai dao bian er duo zi ,ci bi ku li 。”li shen 《min nong 》zhi yi :“chun chong yi li su ,qiu shou mo ke zi 。”⑦gu dai wu deng jue wei de di si deng 。《li ji ·wang zhi 》:“wang zhe zhi zhi lu jue :gong 、hou 、bai 、zi 、nan fan wu deng 。”⑧de zhi de di yi wei ,chang yu tian gan xiang pei yi ji ri 、ji nian 。《chun qiu · huan gong shi ba nian 》:“xia si yue bing zi ,gong hong yu ji 。”han yu 《xi guo fu ren mu zhi ming 》:“yuan he qi nian jia zi ,ri na zhi ,yi ji cu 。”(yuan he :tang xian zong nian hao 。ri na zhi :zhi xia zhi 。)you zhi shi er shi chen zhi yi ,ji zi shi ,zi ye shi yi shi zhi ci ri chen yi shi 。⑨li xi 。《shi ji ·huo shi lie chuan 》:“zi dai jin qian qian guan 。”