• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 句句考事實,篇篇窮玄虛。

    “句句考事實,篇篇窮玄虛。”詩句出處:《奉酬崔璐進士見寄次韻》;是唐朝詩人皮日休的作品。

    伊餘幼且賤,所稟自以殊。弱歲謬知道,有心匡皇符。
    意超海上鷹,運跼轅下駒。縱性作古文,所為皆自如。
    但恐才格劣,敢誇詞彩敷。句句考事實,篇篇窮玄虛。
    誰能變羊質,競不獲驪珠。粵有造化手,曾開天地爐。
    文章鄴下秀,氣貌淹中儒。展我此志業,期君持中樞。
    蒼生眼穿望,勿作磻谿謨。

    【註釋】:

    句:

    (一)①句子。《晉書·孫楚傳附孫綽》:“然每至佳句,輒雲:‘應是我輩語。’”②量詞。 (二)gōu ①彎曲。《周禮·考工記·車人》:“車人為耒……中直者三尺有三寸,上句者二尺有二寸。”(有:又。)②同“鉤”。賈誼《過秦論》:“鉏櫌棘矜,非錟(xián)於句戟長鎩也。”(鉏櫌:指鋤頭的柄。棘矜:棘木杖。錟:鋒利。句戟:即鉤戟,古代兵器。鎩:長矛類兵器。)③拘捕;捉拿。蘇軾《與林天和長官》之八:“豐樂橋數木匠請假暫歸,多日不至,敢煩旨麾句押送來為幸。”(旨麾:同指揮。)④考核;查考。《宋史·神宗紀二》:“己卯,命中書句考四方詔獄。”(詔獄:奉詔令關押犯人的牢獄。)

    考:

    ①老。《漢書·元帝紀》:“黎庶康寧,考終厥命。”(黎庶:百姓。厥:其。命:天年。)②死去的父親。《楚辭·離騷》:“朕皇考曰伯庸。”(朕:我。皇:偉大。)③考察;考核。《尚書·舜典》:“三載考績。”《史記·封禪書》:“遊碣石,考入海方士。”(方士:方術之士。)④成全。《禮記·禮運》:“以考其信。”又指完成;作成。《左傳·隱公五年》:“考仲子之宮。”⑤推求;研究。《史記·太史公自序》:“三代尚矣,年紀不可考。”(三代:指上古。尚:久遠。)⑥敲擊。李白《春日行》:“撾(zhuā)鐘考鼓宮殿傾。”(撾:擊打。)

    事:

    ①職位;職務;官職。《左傳·莊公十四年》:“吾皆許之上大夫之事。”②職業。《史記·樊酈滕灌列傳》:“舞陽侯樊噲(kuài)者,沛人也,以屠狗為事。”(沛:江蘇沛縣。)③事情。《論語·子路》:“言不順則事不成。”④變故;意外事故。《史記·刺客列傳》:“秦有荊軻之事。”蘇軾《徐州上皇帝書》:“今臣於無事之時,屢以盜賊為言……不然,事至而圖之,則已晚矣。”(圖:謀。)⑤實行;從事;做。《論語·顏淵》:“回雖不敏,請事斯語矣。”⑥侍奉;服事。《左傳·隱公元年》:“欲與大叔,巨請事之 ”⑦從師求學。《史記·老子韓非列傳》:“[非]與李斯俱事荀卿,斯自以為不如非。”⑧量詞。用於器物或衣服,相當於“件”。白居易《張常侍池涼夜閑宴贈諸公》:“管弦三兩事。”

    實:

    ①充實;充滿。《孟子·梁惠王下》:“君之倉廩實,府庫充。”②果實;種子。《韓非子·五蠹》:“草木之實足食也。”③真實;真誠。《論衡·問孔》:“世之儒生不能實道是非也。”④副詞。的確;確實。《左傳·襄公三十一年》:“小人實不才。”⑤用於句中加強語氣的語氣詞。《左傳·僖公五年》:“鬼神非人實親,惟德是依。”

    篇:

    ①書;簡冊。《漢書·武帝紀》:“賢良明於古今王事之體,受策察問,咸以書對,著之於篇,朕親覽焉。”(賢良:漢代選拔官吏的科目之一。咸:都;全。對:回答。)②首尾完整的文章。劉知幾《史通·敘事》:“句積而章立,章積而篇成。”③量詞。用於文章。司馬遷《報任安書》:“《詩經》三百篇,大氏聖賢發憤之所為作也。”

    窮:

    ①窮盡;完結;盡頭。《楚辭 ·九歌·雲中君》:“橫四海兮焉窮。”(橫:充滿。)《呂氏春秋·審分》:“意觀乎無窮,譽流乎無止。”②極度;極端。《墨子·天志上》:“故天子者,天下之窮貴也,天下之窮富也。”③極力推究;深究。《禮記 · 樂記》:“窮本知變,樂之情也。”④阻塞不通。《漢書·趙廣漢傳》:“長安少年數人會窮裡空舍謀共劫人。”⑤走投無路。《荀子·哀公》:“鳥窮則啄,獸窮則攫。”⑥困厄;不得志。與“達”相對。李康《運命論》:“是以聖人處窮達如一也。”⑦貧困;生活困難。《戰國策 · 齊策四》:“振困窮,補不足。”

    玄:

    ①幽遠。《莊子·天地》:“玄古之君天下,無為也。”(遠古君主治理天下,無為而治。)②深奧;玄妙。《老子》第一章:“玄之又玄,眾妙之門。”③天;天空。揚雄《甘泉賦》:“惟漢十世,將郊上玄。”④黑紅色。《尚書·湯誥》:“敢用玄牡,敢昭告於上天神後。”⑤泛指黑色。《呂氏春秋·孟冬》:“衣墨衣,服儇玉。”

    虛:

    ①大土山。《詩經·鄘風·定之方中》:“升彼虛矣,以望楚矣。”②廢墟。《漢書·賈誼傳》:“凡十三歲,社稷為虛。”③集市。柳宗元《童區(ōu)寄傳》:“去逾四十裡之虛所賣之。”④空虛。《莊子·秋水》:“井蛙不可以語於海者,拘於虛也。”⑤空著。《戰國策·齊策四》:“梁王虛上位。”⑥虛假。《楚辭·九章·惜往日》:“聽讒人之虛辭。”⑦副詞。徒然,白白地。李商隱《安定城樓》:“賈生年少虛垂涕。”(賈生:漢代賈誼。)⑧指清靜無欲的內心境界。《老子》第十五章:“致虛極,守靜篤。”


  • 句句考事实,篇篇穷玄虚。

    “句句考事实,篇篇穷玄虚。”诗句出处:《奉酬崔璐进士见寄次韵》;是唐朝诗人皮日休的作品。

    伊余幼且贱,所禀自以殊。弱岁谬知道,有心匡皇符。
    意超海上鹰,运跼辕下驹。纵性作古文,所为皆自如。
    但恐才格劣,敢夸词彩敷。句句考事实,篇篇穷玄虚。
    谁能变羊质,竞不获骊珠。粤有造化手,曾开天地炉。
    文章邺下秀,气貌淹中儒。展我此志业,期君持中枢。
    苍生眼穿望,勿作磻谿谟。

    【注释】:

    句:

    (一)①句子。《晋书·孙楚传附孙绰》:“然每至佳句,辄云:‘应是我辈语。’”②量词。 (二)gōu ①弯曲。《周礼·考工记·车人》:“车人为耒……中直者三尺有三寸,上句者二尺有二寸。”(有:又。)②同“钩”。贾谊《过秦论》:“鉏櫌棘矜,非锬(xián)于句戟长铩也。”(鉏櫌:指锄头的柄。棘矜:棘木杖。锬:锋利。句戟:即钩戟,古代兵器。铩:长矛类兵器。)③拘捕;捉拿。苏轼《与林天和长官》之八:“丰乐桥数木匠请假暂归,多日不至,敢烦旨麾句押送来为幸。”(旨麾:同指挥。)④考核;查考。《宋史·神宗纪二》:“己卯,命中书句考四方诏狱。”(诏狱:奉诏令关押犯人的牢狱。)

    考:

    ①老。《汉书·元帝纪》:“黎庶康宁,考终厥命。”(黎庶:百姓。厥:其。命:天年。)②死去的父亲。《楚辞·离骚》:“朕皇考曰伯庸。”(朕:我。皇:伟大。)③考察;考核。《尚书·舜典》:“三载考绩。”《史记·封禅书》:“游碣石,考入海方士。”(方士:方术之士。)④成全。《礼记·礼运》:“以考其信。”又指完成;作成。《左传·隐公五年》:“考仲子之宫。”⑤推求;研究。《史记·太史公自序》:“三代尚矣,年纪不可考。”(三代:指上古。尚:久远。)⑥敲击。李白《春日行》:“挝(zhuā)钟考鼓宫殿倾。”(挝:击打。)

    事:

    ①职位;职务;官职。《左传·庄公十四年》:“吾皆许之上大夫之事。”②职业。《史记·樊郦滕灌列传》:“舞阳侯樊哙(kuài)者,沛人也,以屠狗为事。”(沛:江苏沛县。)③事情。《论语·子路》:“言不顺则事不成。”④变故;意外事故。《史记·刺客列传》:“秦有荆轲之事。”苏轼《徐州上皇帝书》:“今臣于无事之时,屡以盗贼为言……不然,事至而图之,则已晚矣。”(图:谋。)⑤实行;从事;做。《论语·颜渊》:“回虽不敏,请事斯语矣。”⑥侍奉;服事。《左传·隐公元年》:“欲与大叔,巨请事之 ”⑦从师求学。《史记·老子韩非列传》:“[非]与李斯俱事荀卿,斯自以为不如非。”⑧量词。用于器物或衣服,相当于“件”。白居易《张常侍池凉夜闲宴赠诸公》:“管弦三两事。”

    实:

    ①充实;充满。《孟子·梁惠王下》:“君之仓廪实,府库充。”②果实;种子。《韩非子·五蠹》:“草木之实足食也。”③真实;真诚。《论衡·问孔》:“世之儒生不能实道是非也。”④副词。的确;确实。《左传·襄公三十一年》:“小人实不才。”⑤用于句中加强语气的语气词。《左传·僖公五年》:“鬼神非人实亲,惟德是依。”

    篇:

    ①书;简册。《汉书·武帝纪》:“贤良明于古今王事之体,受策察问,咸以书对,著之于篇,朕亲览焉。”(贤良:汉代选拔官吏的科目之一。咸:都;全。对:回答。)②首尾完整的文章。刘知几《史通·叙事》:“句积而章立,章积而篇成。”③量词。用于文章。司马迁《报任安书》:“《诗经》三百篇,大氏圣贤发愤之所为作也。”

    穷:

    ①穷尽;完结;尽头。《楚辞 ·九歌·云中君》:“横四海兮焉穷。”(横:充满。)《吕氏春秋·审分》:“意观乎无穷,誉流乎无止。”②极度;极端。《墨子·天志上》:“故天子者,天下之穷贵也,天下之穷富也。”③极力推究;深究。《礼记 · 乐记》:“穷本知变,乐之情也。”④阻塞不通。《汉书·赵广汉传》:“长安少年数人会穷里空舍谋共劫人。”⑤走投无路。《荀子·哀公》:“鸟穷则啄,兽穷则攫。”⑥困厄;不得志。与“达”相对。李康《运命论》:“是以圣人处穷达如一也。”⑦贫困;生活困难。《战国策 · 齐策四》:“振困穷,补不足。”

    玄:

    ①幽远。《庄子·天地》:“玄古之君天下,无为也。”(远古君主治理天下,无为而治。)②深奥;玄妙。《老子》第一章:“玄之又玄,众妙之门。”③天;天空。扬雄《甘泉赋》:“惟汉十世,将郊上玄。”④黑红色。《尚书·汤诰》:“敢用玄牡,敢昭告于上天神后。”⑤泛指黑色。《吕氏春秋·孟冬》:“衣墨衣,服儇玉。”

    虚:

    ①大土山。《诗经·鄘风·定之方中》:“升彼虚矣,以望楚矣。”②废墟。《汉书·贾谊传》:“凡十三岁,社稷为虚。”③集市。柳宗元《童区(ōu)寄传》:“去逾四十里之虚所卖之。”④空虚。《庄子·秋水》:“井蛙不可以语于海者,拘于虚也。”⑤空着。《战国策·齐策四》:“梁王虚上位。”⑥虚假。《楚辞·九章·惜往日》:“听谗人之虚辞。”⑦副词。徒然,白白地。李商隐《安定城楼》:“贾生年少虚垂涕。”(贾生:汉代贾谊。)⑧指清静无欲的内心境界。《老子》第十五章:“致虚极,守静笃。”


  • gou gou kao shi shi ,pian pian qiong xuan xu 。

    “gou gou kao shi shi ,pian pian qiong xuan xu 。”shi gou chu chu :《feng chou cui lu jin shi jian ji ci yun 》;shi tang chao shi ren pi ri xiu de zuo pin 。

    yi yu you ju jian ,suo bing zi yi shu 。ruo sui miu zhi dao ,you xin kuang huang fu 。
    yi chao hai shang ying ,yun 跼yuan xia ju 。zong xing zuo gu wen ,suo wei jie zi ru 。
    dan kong cai ge lie ,gan kua ci cai fu 。gou gou kao shi shi ,pian pian qiong xuan xu 。
    shei neng bian yang zhi ,jing bu huo li zhu 。yue you zao hua shou ,ceng kai tian de lu 。
    wen zhang ye xia xiu ,qi mao yan zhong ru 。zhan wo ci zhi ye ,ji jun chi zhong shu 。
    cang sheng yan chuan wang ,wu zuo bo ji mo 。

    【zhu shi 】:

    gou :

    (yi )①gou zi 。《jin shu ·sun chu chuan fu sun chao 》:“ran mei zhi jia gou ,zhe yun :‘ying shi wo bei yu 。’”②liang ci 。 (er )gōu ①wan qu 。《zhou li ·kao gong ji ·che ren 》:“che ren wei lei ……zhong zhi zhe san che you san cun ,shang gou zhe er che you er cun 。”(you :you 。)②tong “gou ”。gu yi 《guo qin lun 》:“chu you ji jin ,fei tan (xián)yu gou ji chang sha ye 。”(chu you :zhi chu tou de bing 。ji jin :ji mu zhang 。tan :feng li 。gou ji :ji gou ji ,gu dai bing qi 。sha :chang mao lei bing qi 。)③ju bu ;zhuo na 。su shi 《yu lin tian he chang guan 》zhi ba :“feng le qiao shu mu jiang qing jia zan gui ,duo ri bu zhi ,gan fan zhi hui gou ya song lai wei xing 。”(zhi hui :tong zhi hui 。)④kao he ;cha kao 。《song shi ·shen zong ji er 》:“ji mao ,ming zhong shu gou kao si fang zhao yu 。”(zhao yu :feng zhao ling guan ya fan ren de lao yu 。)

    kao :

    ①lao 。《han shu ·yuan di ji 》:“li shu kang ning ,kao zhong jue ming 。”(li shu :bai xing 。jue :ji 。ming :tian nian 。)②si qu de fu qin 。《chu ci ·li sao 》:“zhen huang kao yue bai yong 。”(zhen :wo 。huang :wei da 。)③kao cha ;kao he 。《shang shu ·shun dian 》:“san zai kao ji 。”《shi ji ·feng chan shu 》:“you jie dan ,kao ru hai fang shi 。”(fang shi :fang shu zhi shi 。)④cheng quan 。《li ji ·li yun 》:“yi kao ji xin 。”you zhi wan cheng ;zuo cheng 。《zuo chuan ·yin gong wu nian 》:“kao zhong zi zhi gong 。”⑤tui qiu ;yan jiu 。《shi ji ·tai shi gong zi xu 》:“san dai shang yi ,nian ji bu ke kao 。”(san dai :zhi shang gu 。shang :jiu yuan 。)⑥qiao ji 。li bai 《chun ri hang 》:“wo (zhuā)zhong kao gu gong dian qing 。”(wo :ji da 。)

    shi :

    ①zhi wei ;zhi wu ;guan zhi 。《zuo chuan ·zhuang gong shi si nian 》:“wu jie hu zhi shang da fu zhi shi 。”②zhi ye 。《shi ji ·fan li teng guan lie chuan 》:“wu yang hou fan kuai (kuài)zhe ,pei ren ye ,yi tu gou wei shi 。”(pei :jiang su pei xian 。)③shi qing 。《lun yu ·zi lu 》:“yan bu shun ze shi bu cheng 。”④bian gu ;yi wai shi gu 。《shi ji ·ci ke lie chuan 》:“qin you jing ke zhi shi 。”su shi 《xu zhou shang huang di shu 》:“jin chen yu mo shi zhi shi ,lv yi dao zei wei yan ……bu ran ,shi zhi er tu zhi ,ze yi wan yi 。”(tu :mou 。)⑤shi hang ;cong shi ;zuo 。《lun yu ·yan yuan 》:“hui sui bu min ,qing shi si yu yi 。”⑥shi feng ;fu shi 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“yu yu da shu ,ju qing shi zhi ”⑦cong shi qiu xue 。《shi ji ·lao zi han fei lie chuan 》:“[fei ]yu li si ju shi xun qing ,si zi yi wei bu ru fei 。”⑧liang ci 。yong yu qi wu huo yi fu ,xiang dang yu “jian ”。bai ju yi 《zhang chang shi chi liang ye xian yan zeng zhu gong 》:“guan xian san liang shi 。”

    shi :

    ①chong shi ;chong man 。《meng zi ·liang hui wang xia 》:“jun zhi cang lin shi ,fu ku chong 。”②guo shi ;chong zi 。《han fei zi ·wu du 》:“cao mu zhi shi zu shi ye 。”③zhen shi ;zhen cheng 。《lun heng ·wen kong 》:“shi zhi ru sheng bu neng shi dao shi fei ye 。”④fu ci 。de que ;que shi 。《zuo chuan ·xiang gong san shi yi nian 》:“xiao ren shi bu cai 。”⑤yong yu gou zhong jia jiang yu qi de yu qi ci 。《zuo chuan ·xi gong wu nian 》:“gui shen fei ren shi qin ,wei de shi yi 。”

    pian :

    ①shu ;jian ce 。《han shu ·wu di ji 》:“xian liang ming yu gu jin wang shi zhi ti ,shou ce cha wen ,xian yi shu dui ,zhe zhi yu pian ,zhen qin lan yan 。”(xian liang :han dai shua ba guan li de ke mu zhi yi 。xian :dou ;quan 。dui :hui da 。)②shou wei wan zheng de wen zhang 。liu zhi ji 《shi tong ·xu shi 》:“gou ji er zhang li ,zhang ji er pian cheng 。”③liang ci 。yong yu wen zhang 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“《shi jing 》san bai pian ,da shi sheng xian fa fen zhi suo wei zuo ye 。”

    qiong :

    ①qiong jin ;wan jie ;jin tou 。《chu ci ·jiu ge ·yun zhong jun 》:“heng si hai xi yan qiong 。”(heng :chong man 。)《lv shi chun qiu ·shen fen 》:“yi guan hu mo qiong ,yu liu hu mo zhi 。”②ji du ;ji duan 。《mo zi ·tian zhi shang 》:“gu tian zi zhe ,tian xia zhi qiong gui ye ,tian xia zhi qiong fu ye 。”③ji li tui jiu ;shen jiu 。《li ji · le ji 》:“qiong ben zhi bian ,le zhi qing ye 。”④zu sai bu tong 。《han shu ·zhao an han chuan 》:“chang an shao nian shu ren hui qiong li kong she mou gong jie ren 。”⑤zou tou mo lu 。《xun zi ·ai gong 》:“diao qiong ze zhuo ,shou qiong ze jue 。”⑥kun e ;bu de zhi 。yu “da ”xiang dui 。li kang 《yun ming lun 》:“shi yi sheng ren chu qiong da ru yi ye 。”⑦pin kun ;sheng huo kun nan 。《zhan guo ce · ji ce si 》:“zhen kun qiong ,bu bu zu 。”

    xuan :

    ①you yuan 。《zhuang zi ·tian de 》:“xuan gu zhi jun tian xia ,mo wei ye 。”(yuan gu jun zhu zhi li tian xia ,mo wei er zhi 。)②shen ao ;xuan miao 。《lao zi 》di yi zhang :“xuan zhi you xuan ,zhong miao zhi men 。”③tian ;tian kong 。yang xiong 《gan quan fu 》:“wei han shi shi ,jiang jiao shang xuan 。”④hei gong se 。《shang shu ·shang gao 》:“gan yong xuan mu ,gan zhao gao yu shang tian shen hou 。”⑤fan zhi hei se 。《lv shi chun qiu ·meng dong 》:“yi mo yi ,fu xuan yu 。”

    xu :

    ①da tu shan 。《shi jing ·yong feng ·ding zhi fang zhong 》:“sheng bi xu yi ,yi wang chu yi 。”②fei xu 。《han shu ·gu yi chuan 》:“fan shi san sui ,she ji wei xu 。”③ji shi 。liu zong yuan 《tong ou (ōu)ji chuan 》:“qu yu si shi li zhi xu suo mai zhi 。”④kong xu 。《zhuang zi ·qiu shui 》:“jing wa bu ke yi yu yu hai zhe ,ju yu xu ye 。”⑤kong zhao 。《zhan guo ce ·ji ce si 》:“liang wang xu shang wei 。”⑥xu jia 。《chu ci ·jiu zhang ·xi wang ri 》:“ting chan ren zhi xu ci 。”⑦fu ci 。tu ran ,bai bai de 。li shang yin 《an ding cheng lou 》:“gu sheng nian shao xu chui ti 。”(gu sheng :han dai gu yi 。)⑧zhi qing jing mo yu de nei xin jing jie 。《lao zi 》di shi wu zhang :“zhi xu ji ,shou jing du 。”