• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 厥俗多豪侈,古來難致禮。

    “厥俗多豪侈,古來難致禮。”詩句出處:《送李大夫赴廣州》;是唐朝詩人錢起的作品。

    一賢間氣生,麟趾鳳凰羽。何意人之望,未為王者輔。
    出鎮忽推才,盛哉文且武。南越寄維城,雄雄擁甲兵。
    鼓門通幕府,天井入軍營。厥俗多豪侈,古來難致禮。
    唯君飲冰心,可酌貪泉水。忠臣感聖君,徇義不邀勛。
    龍鏡逃山魅,霜風破嶂雪。征途凡幾轉,魏闕如在眼。
    向郡海潮迎,指鄉關樹遠。按節化甌閩,下車佳政新。
    應令尉陀俗,還作上皇人。支離交俊哲,弱冠至華發。
    昔許霄漢期,今嗟鵬鷃別。圖南不可禦,惆悵守薄暮。

    【註釋】:

    厥:

    ①石。《荀子·大略》:“和之璧,井裡之厥也。”(和之璧:和氏璧。)②代詞。其。《尚書·禹貢》:“厥土惟黃壤。”蘇洵《六國論》:“思厥先祖父,暴霜露,斬荊棘,以有尺寸之地。”③副詞。乃;才。司馬遷《報任安書》:“屈原放逐,乃賦《離騷》;左丘失明,厥有《國語》。”(賦:創作。)④通“橛”。樹樁。《莊子·達生》:“吾處身也,若厥株拘。”(株拘:指樹根盤錯。)⑤通“掘”。挖掘。《山海經·海外北經》:“禹厥之三仞。”(仞:八尺,或七尺。)⑥昏厥。《素問·生氣通天》:“使人薄厥。”⑦病名。《傷寒論·辨少陰病脈證並治》:“手足厥逆,脈微欲絕。”

    俗:

    ①風俗。《禮記·王制》:“廣谷大川異制,民生其間者異俗。”(制:形狀。)②一般的人;眾人。《史記·李斯列傳》:“察其本,乃與俗議之異。”③庸俗。王安石《兼並》:“俗儒不知變。”④世俗。曹植《七啟》:“君子不遁俗而遺名,智士不背世而滅勛。”(遺:棄。背:違。滅:埋沒。)⑤佛教特指在傢為俗,與出傢相對。《清平山堂話本·花燈轎蓮女成佛記》:“張待詔夫妻二人亦然棄俗出傢。”(待詔:稱手藝人。)⑥通“欲”。欲念;希望。《荀子·解蔽》:“由俗謂之,道盡嗛矣。”

    多:

    ①數量大,與“少”相對。《孟子·公孫醜下》:“得道者多助,失道者寡助。”(得道:指得治國之道,即行仁政。寡:少。)王維《相思》:“願君多采擷。”②勝過;超過。湯顯祖《紫簫記·巧探》:“想他才似相如,貌多王粲。”(相如:司馬相如,漢辭賦傢。王粲:漢魏間人,貌美多才。)③稱贊;著重。《史記·季佈欒佈列傳》:“諸公皆多季佈能摧剛為柔,朱傢以此名聞當世。”《史記·魏其武安侯列傳》:“士亦以此多之。”④過分的;多餘的。《莊子·漁父》:“今子既上無君侯有司之勢,而下無大臣職事之官,而擅飭(chì)禮樂,選人倫以化齊民,不泰多事乎?”(飭:整頓。泰:太,過於,過分。)劉劭《人物志·體別》:“夫在多疑。”⑤增多。《荀子·天論》:“因物而多之,孰與騁能而化之?”⑥通“哆”,不正。《法言·吾子》:“中正則雅,多哇則鄭。”(哇:淫邪的樂聲。)⑦副詞。表示限定。約相當於“隻”、“僅僅”。朱浮《為幽州牧與彭寵書》:“此猶河濱之民捧土以塞孟津,多見其不知量也。”《論語·子張》:“人雖欲自絕,其何傷於日月乎? 多見其不知量也。”

    豪:

    ①獸名,即豪豬,俗稱箭豬。肩部以後長有許多長而硬的刺。《山海經·西山經》:“(竹山)有獸焉,其狀如豚(tún)而白毛,毛大如笄(jī)而黑端,名曰豪彘(zhì)。”(豚:豬。笄:簪。彘:豬。)②細毛。《孟子·梁惠王上》:“明足以察秋毫之末,而不見輿薪。”③才能出眾的人。《淮南子·泰族》:“行足以為儀表,知足以決嫌疑,廉足以分財,信可使守約,作事可法,出言可道者,人之豪也。”賈誼《過秦論》:“山東豪俊遂並起而亡秦族矣。”④豪放;豪爽。《史記·魏公子列傳》:“平原君之遊,徒豪舉耳,不求士也。”⑤豪華;闊綽。《世說新語·汰侈》:“石崇與王愷爭豪,並窮綺麗,以飾輿(yú)服。”(窮:窮盡。輿:車。)⑥強橫;橫暴。《管子·國蓄》:“使萬室之都必有萬鐘之藏……故大賈蓄傢不得豪奪吾民矣。”(鐘:容量單位。齊制六斛四鬥為一鐘。)⑦有權勢的。《史記·秦始皇本紀》:“願大王毋愛財物,賂其豪臣,以亂其謀。”柳宗元《童區(ōu)寄傳》:“是兒少秦武陽二歲,而計殺二豪,豈可近耶?”(是:此。少:年紀小於。)陶潛《詠荊軻》:“豪主正怔營。”⑧通“毫”。長而細的毛。喻極小。《墨子·天志中》:“若豪之末。”《莊子·秋水》:“不似豪末之在於馬體乎?”

    侈:

    ①浪費;奢侈。與“儉”相對。《韓非子·解老》:“多費之謂侈。”賈誼《論積貯疏》:“淫侈之俗日日以長,是天下之大賊也。”②驕縱;放縱。《孟子·梁惠王上》:“茍無恒心,放辟邪侈,無不為已。”《荀子·正論》:“暴國獨侈,安能誅之。”③大;廣。《國語·吳語》:“伯父秉德已侈大哉!”④誇大。左思《三都賦·序》:“侈言無驗。”(驗:驗證。)

    古:

    ①往昔;歷時久遠。與“今”相對。《周易·系辭下》:“上古穴居野處,後世聖人易之以宮室。”(易:換。宮室:房舍。)蘇軾《水調歌頭》:“人有悲歡離合,月有陰晴圓缺,此事古難全。”②指古代的事物;舊;原來。《古詩十九首》之十六:“良人惟古歡,枉駕惠前綏。”③久遠;古老。趙與時《賓退錄》卷三:“客土二字,其來甚古。”④古體詩的簡稱。或稱古風、古詩。與近體詩相對,不受平仄、對仗等格律的限制,形式比較自由。《詩藪·古體上》:“歌至五、七言古,全不入樂矣。”

    來:

    (一)①小麥。《詩經·周頌·思文》:“貽我來牟。”②由彼至此,由遠到近。跟“去”、“往”相反。《孫子兵法·九地》:“我可以往,彼可以來者,為交地。”賀知章《回鄉偶書》:“兒童相見不相識,笑問客從何處來?”③使……來;招致;招來。也作“徠”。司馬遷《史記·文帝本紀》:“將何以來遠方之賢良?”④某一時間以後。《孟子·盡心下》:“由孔子而來,至於今,百有餘歲。”⑤將來;未來。陶潛《歸去來兮辭》:“悟已往之不諫,知來者之可追。”(諫:改正。追:追求。)《孟子·滕文公下》:“如知其非義,斯速已矣,何待來年?”(斯:則。已:停止。)⑥句末助詞。《莊子·人間世》:“嘗以語我來。”《孟子·離婁上》:“盍歸乎來!” (二)lài 慰勞。《詩經·小雅·大東》:“東人之子,職勞不來。”(職:主管。勞lào:慰勞)

    難:

    (一)nán 困難;艱難。與“易”相對。《老子》第二章:“故有無相生,難易相成。”李白《蜀道難》:“蜀道之難,難於上青天。” (二)nàn ①災難;禍患。《孫子·謀攻》:“三軍既惑且疑,則諸侯之難至矣。”《韓非子·五蠹》:“堅甲厲兵以備難。”(厲兵:磨快兵器。)特指兵難,反抗或叛亂。賈誼《過秦論》:“一夫作難而七廟隳。”(七廟:天子的宗廟。隳 :毀壞。)蘇軾《晁錯論》:“惟仁人君子豪傑之士,能出身為天下犯大難,以求成大功。”②怨仇。《戰國策·秦策一》:“以與周武為難。”(周武:周武王。)《史記·張儀列傳》:“楚嘗與秦構難,戰於漢中。”③責備;責難。《孟子·離婁下》:“於禽獸又何難焉?”又詰問;反駁。《論衡·問孔》:“造難孔子,何傷於義?”王安石《答司馬諫議書》:“辟邪說,難壬人。”(壬人:佞人,巧言諂媚的小人。)又辯駁的觀點,論點。《漢書·高帝紀》:“(漢王)以問張良,良發八難。” (三)nuó ①茂盛的樣子。《詩經·小雅·隰桑》:“隰桑有阿,其葉有難。”(阿:通“婀”,柔美的樣子。)②驅逐疫鬼。後來寫作“儺”。《周禮·夏官·方相氏》:“帥百隸而時難,以索室驅疫。”

    致:

    ①送達。《荀子·解蔽》:“遠方莫不致其珍。”又使送達。《周禮·夏官·懷方氏》:“掌來遠方之民,致方貢,致遠物。”②取得;求得。《荀子·勸學》:“假輿馬者,非利足也,而致千裡。”《禮記·大學》:“致知在格物。”(格物:推究事物之理。格:推究。)③傳達;表達。《晉書·簡文帝紀》:“致意尊公,傢國之事,遂至於此。”《漢書·朱傅傳》:“遣吏存問致意。”④招引;招來。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“此人可就見,不可屈致也。”⑤導致。張居正《答荊州趙知府》:“頑奴犯法,致煩尊慮,惶愧不可言。”⑥獻出;盡。《論語·子張》:“士見危致命,見得思義。”《論語·學而》:“事君能致其身。”⑦竭盡。《荀子·勸學》:“色從,而後可與言道之致。”⑧意態;情趣。《魏書·茹皓傳》:“樹草栽木,頗有野致。”⑨副詞。極。《荀子 · 仲尼》:“非致隆高也。”(隆:高。)⑩招引;引來。《鹽鐵論·本議》:“致市民,聚萬貨。”(11)到。《周髀算經》:“引繩致地而識(zhì志)之。”

    禮:

    ①祭神以祈福。班固《東都賦》:“於是薦三犧,效五牲,禮神祇。”②古代的等級制度及與之相適應的行為準則。《漢書·公孫弘傳》:“進退有度,尊卑有分,謂之禮。”③禮節;禮貌。《谷梁傳· 僖公二十二年》:“禮人而不答,則反其敬;愛人而不親,則反其仁。”(禮人:禮貌待人。)④為表敬意或表隆重而舉行的儀式。《周禮·春官·肆師》:“肆師之職,掌立國祀之禮,以佐大宗伯。”⑤禮物。《禮記·表記》:“天禮,不相見也。”⑥敬重。⑦膜拜。李白《秋浦歌》之十七:“低頭禮白雲。”⑧宴飲。《儀禮·覲禮》:“饗禮以歸。”


  • 厥俗多豪侈,古来难致礼。

    “厥俗多豪侈,古来难致礼。”诗句出处:《送李大夫赴广州》;是唐朝诗人钱起的作品。

    一贤间气生,麟趾凤凰羽。何意人之望,未为王者辅。
    出镇忽推才,盛哉文且武。南越寄维城,雄雄拥甲兵。
    鼓门通幕府,天井入军营。厥俗多豪侈,古来难致礼。
    唯君饮冰心,可酌贪泉水。忠臣感圣君,徇义不邀勋。
    龙镜逃山魅,霜风破嶂雪。征途凡几转,魏阙如在眼。
    向郡海潮迎,指乡关树远。按节化瓯闽,下车佳政新。
    应令尉陀俗,还作上皇人。支离交俊哲,弱冠至华发。
    昔许霄汉期,今嗟鹏鷃别。图南不可御,惆怅守薄暮。

    【注释】:

    厥:

    ①石。《荀子·大略》:“和之璧,井里之厥也。”(和之璧:和氏璧。)②代词。其。《尚书·禹贡》:“厥土惟黄壤。”苏洵《六国论》:“思厥先祖父,暴霜露,斩荆棘,以有尺寸之地。”③副词。乃;才。司马迁《报任安书》:“屈原放逐,乃赋《离骚》;左丘失明,厥有《国语》。”(赋:创作。)④通“橛”。树桩。《庄子·达生》:“吾处身也,若厥株拘。”(株拘:指树根盘错。)⑤通“掘”。挖掘。《山海经·海外北经》:“禹厥之三仞。”(仞:八尺,或七尺。)⑥昏厥。《素问·生气通天》:“使人薄厥。”⑦病名。《伤寒论·辨少阴病脉证并治》:“手足厥逆,脉微欲绝。”

    俗:

    ①风俗。《礼记·王制》:“广谷大川异制,民生其间者异俗。”(制:形状。)②一般的人;众人。《史记·李斯列传》:“察其本,乃与俗议之异。”③庸俗。王安石《兼并》:“俗儒不知变。”④世俗。曹植《七启》:“君子不遁俗而遗名,智士不背世而灭勋。”(遗:弃。背:违。灭:埋没。)⑤佛教特指在家为俗,与出家相对。《清平山堂话本·花灯轿莲女成佛记》:“张待诏夫妻二人亦然弃俗出家。”(待诏:称手艺人。)⑥通“欲”。欲念;希望。《荀子·解蔽》:“由俗谓之,道尽嗛矣。”

    多:

    ①数量大,与“少”相对。《孟子·公孙丑下》:“得道者多助,失道者寡助。”(得道:指得治国之道,即行仁政。寡:少。)王维《相思》:“愿君多采撷。”②胜过;超过。汤显祖《紫箫记·巧探》:“想他才似相如,貌多王粲。”(相如:司马相如,汉辞赋家。王粲:汉魏间人,貌美多才。)③称赞;着重。《史记·季布栾布列传》:“诸公皆多季布能摧刚为柔,朱家以此名闻当世。”《史记·魏其武安侯列传》:“士亦以此多之。”④过分的;多余的。《庄子·渔父》:“今子既上无君侯有司之势,而下无大臣职事之官,而擅饬(chì)礼乐,选人伦以化齐民,不泰多事乎?”(饬:整顿。泰:太,过于,过分。)刘劭《人物志·体别》:“夫在多疑。”⑤增多。《荀子·天论》:“因物而多之,孰与骋能而化之?”⑥通“哆”,不正。《法言·吾子》:“中正则雅,多哇则郑。”(哇:淫邪的乐声。)⑦副词。表示限定。约相当于“只”、“仅仅”。朱浮《为幽州牧与彭宠书》:“此犹河滨之民捧土以塞孟津,多见其不知量也。”《论语·子张》:“人虽欲自绝,其何伤于日月乎? 多见其不知量也。”

    豪:

    ①兽名,即豪猪,俗称箭猪。肩部以后长有许多长而硬的刺。《山海经·西山经》:“(竹山)有兽焉,其状如豚(tún)而白毛,毛大如笄(jī)而黑端,名曰豪彘(zhì)。”(豚:猪。笄:簪。彘:猪。)②细毛。《孟子·梁惠王上》:“明足以察秋毫之末,而不见舆薪。”③才能出众的人。《淮南子·泰族》:“行足以为仪表,知足以决嫌疑,廉足以分财,信可使守约,作事可法,出言可道者,人之豪也。”贾谊《过秦论》:“山东豪俊遂并起而亡秦族矣。”④豪放;豪爽。《史记·魏公子列传》:“平原君之游,徒豪举耳,不求士也。”⑤豪华;阔绰。《世说新语·汰侈》:“石崇与王恺争豪,并穷绮丽,以饰舆(yú)服。”(穷:穷尽。舆:车。)⑥强横;横暴。《管子·国蓄》:“使万室之都必有万钟之藏……故大贾蓄家不得豪夺吾民矣。”(钟:容量单位。齐制六斛四斗为一钟。)⑦有权势的。《史记·秦始皇本纪》:“愿大王毋爱财物,赂其豪臣,以乱其谋。”柳宗元《童区(ōu)寄传》:“是儿少秦武阳二岁,而计杀二豪,岂可近耶?”(是:此。少:年纪小于。)陶潜《咏荆轲》:“豪主正怔营。”⑧通“毫”。长而细的毛。喻极小。《墨子·天志中》:“若豪之末。”《庄子·秋水》:“不似豪末之在于马体乎?”

    侈:

    ①浪费;奢侈。与“俭”相对。《韩非子·解老》:“多费之谓侈。”贾谊《论积贮疏》:“淫侈之俗日日以长,是天下之大贼也。”②骄纵;放纵。《孟子·梁惠王上》:“苟无恒心,放辟邪侈,无不为已。”《荀子·正论》:“暴国独侈,安能诛之。”③大;广。《国语·吴语》:“伯父秉德已侈大哉!”④夸大。左思《三都赋·序》:“侈言无验。”(验:验证。)

    古:

    ①往昔;历时久远。与“今”相对。《周易·系辞下》:“上古穴居野处,后世圣人易之以宫室。”(易:换。宫室:房舍。)苏轼《水调歌头》:“人有悲欢离合,月有阴晴圆缺,此事古难全。”②指古代的事物;旧;原来。《古诗十九首》之十六:“良人惟古欢,枉驾惠前绥。”③久远;古老。赵与时《宾退录》卷三:“客土二字,其来甚古。”④古体诗的简称。或称古风、古诗。与近体诗相对,不受平仄、对仗等格律的限制,形式比较自由。《诗薮·古体上》:“歌至五、七言古,全不入乐矣。”

    来:

    (一)①小麦。《诗经·周颂·思文》:“贻我来牟。”②由彼至此,由远到近。跟“去”、“往”相反。《孙子兵法·九地》:“我可以往,彼可以来者,为交地。”贺知章《回乡偶书》:“儿童相见不相识,笑问客从何处来?”③使……来;招致;招来。也作“徕”。司马迁《史记·文帝本纪》:“将何以来远方之贤良?”④某一时间以后。《孟子·尽心下》:“由孔子而来,至于今,百有余岁。”⑤将来;未来。陶潜《归去来兮辞》:“悟已往之不谏,知来者之可追。”(谏:改正。追:追求。)《孟子·滕文公下》:“如知其非义,斯速已矣,何待来年?”(斯:则。已:停止。)⑥句末助词。《庄子·人间世》:“尝以语我来。”《孟子·离娄上》:“盍归乎来!” (二)lài 慰劳。《诗经·小雅·大东》:“东人之子,职劳不来。”(职:主管。劳lào:慰劳)

    难:

    (一)nán 困难;艰难。与“易”相对。《老子》第二章:“故有无相生,难易相成。”李白《蜀道难》:“蜀道之难,难于上青天。” (二)nàn ①灾难;祸患。《孙子·谋攻》:“三军既惑且疑,则诸侯之难至矣。”《韩非子·五蠹》:“坚甲厉兵以备难。”(厉兵:磨快兵器。)特指兵难,反抗或叛乱。贾谊《过秦论》:“一夫作难而七庙隳。”(七庙:天子的宗庙。隳 :毁坏。)苏轼《晁错论》:“惟仁人君子豪杰之士,能出身为天下犯大难,以求成大功。”②怨仇。《战国策·秦策一》:“以与周武为难。”(周武:周武王。)《史记·张仪列传》:“楚尝与秦构难,战于汉中。”③责备;责难。《孟子·离娄下》:“于禽兽又何难焉?”又诘问;反驳。《论衡·问孔》:“造难孔子,何伤于义?”王安石《答司马谏议书》:“辟邪说,难壬人。”(壬人:佞人,巧言谄媚的小人。)又辩驳的观点,论点。《汉书·高帝纪》:“(汉王)以问张良,良发八难。” (三)nuó ①茂盛的样子。《诗经·小雅·隰桑》:“隰桑有阿,其叶有难。”(阿:通“婀”,柔美的样子。)②驱逐疫鬼。后来写作“傩”。《周礼·夏官·方相氏》:“帅百隶而时难,以索室驱疫。”

    致:

    ①送达。《荀子·解蔽》:“远方莫不致其珍。”又使送达。《周礼·夏官·怀方氏》:“掌来远方之民,致方贡,致远物。”②取得;求得。《荀子·劝学》:“假舆马者,非利足也,而致千里。”《礼记·大学》:“致知在格物。”(格物:推究事物之理。格:推究。)③传达;表达。《晋书·简文帝纪》:“致意尊公,家国之事,遂至于此。”《汉书·朱傅传》:“遣吏存问致意。”④招引;招来。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“此人可就见,不可屈致也。”⑤导致。张居正《答荆州赵知府》:“顽奴犯法,致烦尊虑,惶愧不可言。”⑥献出;尽。《论语·子张》:“士见危致命,见得思义。”《论语·学而》:“事君能致其身。”⑦竭尽。《荀子·劝学》:“色从,而后可与言道之致。”⑧意态;情趣。《魏书·茹皓传》:“树草栽木,颇有野致。”⑨副词。极。《荀子 · 仲尼》:“非致隆高也。”(隆:高。)⑩招引;引来。《盐铁论·本议》:“致市民,聚万货。”(11)到。《周髀算经》:“引绳致地而识(zhì志)之。”

    礼:

    ①祭神以祈福。班固《东都赋》:“于是荐三牺,效五牲,礼神祇。”②古代的等级制度及与之相适应的行为准则。《汉书·公孙弘传》:“进退有度,尊卑有分,谓之礼。”③礼节;礼貌。《谷梁传· 僖公二十二年》:“礼人而不答,则反其敬;爱人而不亲,则反其仁。”(礼人:礼貌待人。)④为表敬意或表隆重而举行的仪式。《周礼·春官·肆师》:“肆师之职,掌立国祀之礼,以佐大宗伯。”⑤礼物。《礼记·表记》:“天礼,不相见也。”⑥敬重。⑦膜拜。李白《秋浦歌》之十七:“低头礼白云。”⑧宴饮。《仪礼·觐礼》:“飨礼以归。”


  • jue su duo hao chi ,gu lai nan zhi li 。

    “jue su duo hao chi ,gu lai nan zhi li 。”shi gou chu chu :《song li da fu fu an zhou 》;shi tang chao shi ren qian qi de zuo pin 。

    yi xian jian qi sheng ,lin zhi feng huang yu 。he yi ren zhi wang ,wei wei wang zhe fu 。
    chu zhen hu tui cai ,cheng zai wen ju wu 。na yue ji wei cheng ,xiong xiong yong jia bing 。
    gu men tong mu fu ,tian jing ru jun ying 。jue su duo hao chi ,gu lai nan zhi li 。
    wei jun yin bing xin ,ke zhuo tan quan shui 。zhong chen gan sheng jun ,xun yi bu yao xun 。
    long jing tao shan mei ,shuang feng po zhang xue 。zheng tu fan ji zhuai ,wei que ru zai yan 。
    xiang jun hai chao ying ,zhi xiang guan shu yuan 。an jie hua ou min ,xia che jia zheng xin 。
    ying ling wei tuo su ,hai zuo shang huang ren 。zhi li jiao jun zhe ,ruo guan zhi hua fa 。
    xi hu xiao han ji ,jin jie peng yan bie 。tu na bu ke yu ,chou chang shou bao mu 。

    【zhu shi 】:

    jue :

    ①dan 。《xun zi ·da lve 》:“he zhi bi ,jing li zhi jue ye 。”(he zhi bi :he shi bi 。)②dai ci 。ji 。《shang shu ·yu gong 》:“jue tu wei huang rang 。”su xun 《liu guo lun 》:“sai jue xian zu fu ,bao shuang lou ,zhan jing ji ,yi you che cun zhi de 。”③fu ci 。nai ;cai 。si ma qian 《bao ren an shu 》:“qu yuan fang zhu ,nai fu 《li sao 》;zuo qiu shi ming ,jue you 《guo yu 》。”(fu :chuang zuo 。)④tong “jue ”。shu zhuang 。《zhuang zi ·da sheng 》:“wu chu shen ye ,re jue zhu ju 。”(zhu ju :zhi shu gen pan cuo 。)⑤tong “jue ”。wa jue 。《shan hai jing ·hai wai bei jing 》:“yu jue zhi san ren 。”(ren :ba che ,huo qi che 。)⑥hun jue 。《su wen ·sheng qi tong tian 》:“shi ren bao jue 。”⑦bing ming 。《shang han lun ·bian shao yin bing mai zheng bing zhi 》:“shou zu jue ni ,mai wei yu jue 。”

    su :

    ①feng su 。《li ji ·wang zhi 》:“an gu da chuan yi zhi ,min sheng ji jian zhe yi su 。”(zhi :xing zhuang 。)②yi ban de ren ;zhong ren 。《shi ji ·li si lie chuan 》:“cha ji ben ,nai yu su yi zhi yi 。”③yong su 。wang an dan 《jian bing 》:“su ru bu zhi bian 。”④shi su 。cao zhi 《qi qi 》:“jun zi bu dun su er wei ming ,zhi shi bu bei shi er mie xun 。”(wei :qi 。bei :wei 。mie :mai mei 。)⑤fo jiao te zhi zai jia wei su ,yu chu jia xiang dui 。《qing ping shan tang hua ben ·hua deng jiao lian nv cheng fo ji 》:“zhang dai zhao fu qi er ren yi ran qi su chu jia 。”(dai zhao :chen shou yi ren 。)⑥tong “yu ”。yu nian ;xi wang 。《xun zi ·jie bi 》:“you su wei zhi ,dao jin qie yi 。”

    duo :

    ①shu liang da ,yu “shao ”xiang dui 。《meng zi ·gong sun chou xia 》:“de dao zhe duo zhu ,shi dao zhe gua zhu 。”(de dao :zhi de zhi guo zhi dao ,ji hang ren zheng 。gua :shao 。)wang wei 《xiang sai 》:“yuan jun duo cai xie 。”②sheng guo ;chao guo 。shang xian zu 《zi xiao ji ·qiao tan 》:“xiang ta cai shi xiang ru ,mao duo wang can 。”(xiang ru :si ma xiang ru ,han ci fu jia 。wang can :han wei jian ren ,mao mei duo cai 。)③chen zan ;zhao chong 。《shi ji ·ji bu luan bu lie chuan 》:“zhu gong jie duo ji bu neng cui gang wei rou ,zhu jia yi ci ming wen dang shi 。”《shi ji ·wei ji wu an hou lie chuan 》:“shi yi yi ci duo zhi 。”④guo fen de ;duo yu de 。《zhuang zi ·yu fu 》:“jin zi ji shang mo jun hou you si zhi shi ,er xia mo da chen zhi shi zhi guan ,er shan chi (chì)li le ,shua ren lun yi hua ji min ,bu tai duo shi hu ?”(chi :zheng du 。tai :tai ,guo yu ,guo fen 。)liu shao 《ren wu zhi ·ti bie 》:“fu zai duo yi 。”⑤zeng duo 。《xun zi ·tian lun 》:“yin wu er duo zhi ,shu yu cheng neng er hua zhi ?”⑥tong “chi ”,bu zheng 。《fa yan ·wu zi 》:“zhong zheng ze ya ,duo wa ze zheng 。”(wa :yin xie de le sheng 。)⑦fu ci 。biao shi xian ding 。yao xiang dang yu “zhi ”、“jin jin ”。zhu fu 《wei you zhou mu yu peng chong shu 》:“ci you he bin zhi min peng tu yi sai meng jin ,duo jian ji bu zhi liang ye 。”《lun yu ·zi zhang 》:“ren sui yu zi jue ,ji he shang yu ri yue hu ? duo jian ji bu zhi liang ye 。”

    hao :

    ①shou ming ,ji hao zhu ,su chen jian zhu 。jian bu yi hou chang you hu duo chang er ying de ci 。《shan hai jing ·xi shan jing 》:“(zhu shan )you shou yan ,ji zhuang ru tun (tún)er bai mao ,mao da ru ji (jī)er hei duan ,ming yue hao zhi (zhì)。”(tun :zhu 。ji :zan 。zhi :zhu 。)②xi mao 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“ming zu yi cha qiu hao zhi mo ,er bu jian yu xin 。”③cai neng chu zhong de ren 。《huai na zi ·tai zu 》:“hang zu yi wei yi biao ,zhi zu yi jue xian yi ,lian zu yi fen cai ,xin ke shi shou yao ,zuo shi ke fa ,chu yan ke dao zhe ,ren zhi hao ye 。”gu yi 《guo qin lun 》:“shan dong hao jun sui bing qi er wang qin zu yi 。”④hao fang ;hao shuang 。《shi ji ·wei gong zi lie chuan 》:“ping yuan jun zhi you ,tu hao ju er ,bu qiu shi ye 。”⑤hao hua ;kuo chao 。《shi shui xin yu ·tai chi 》:“dan chong yu wang kai zheng hao ,bing qiong qi li ,yi shi yu (yú)fu 。”(qiong :qiong jin 。yu :che 。)⑥jiang heng ;heng bao 。《guan zi ·guo xu 》:“shi mo shi zhi dou bi you mo zhong zhi cang ……gu da gu xu jia bu de hao duo wu min yi 。”(zhong :rong liang chan wei 。ji zhi liu hu si dou wei yi zhong 。)⑦you quan shi de 。《shi ji ·qin shi huang ben ji 》:“yuan da wang wu ai cai wu ,lu ji hao chen ,yi luan ji mou 。”liu zong yuan 《tong ou (ōu)ji chuan 》:“shi er shao qin wu yang er sui ,er ji sha er hao ,qi ke jin ye ?”(shi :ci 。shao :nian ji xiao yu 。)tao qian 《yong jing ke 》:“hao zhu zheng zheng ying 。”⑧tong “hao ”。chang er xi de mao 。yu ji xiao 。《mo zi ·tian zhi zhong 》:“re hao zhi mo 。”《zhuang zi ·qiu shui 》:“bu shi hao mo zhi zai yu ma ti hu ?”

    chi :

    ①lang fei ;she chi 。yu “jian ”xiang dui 。《han fei zi ·jie lao 》:“duo fei zhi wei chi 。”gu yi 《lun ji zhu shu 》:“yin chi zhi su ri ri yi chang ,shi tian xia zhi da zei ye 。”②jiao zong ;fang zong 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“gou mo heng xin ,fang bi xie chi ,mo bu wei yi 。”《xun zi ·zheng lun 》:“bao guo du chi ,an neng zhu zhi 。”③da ;an 。《guo yu ·wu yu 》:“bai fu bing de yi chi da zai !”④kua da 。zuo sai 《san dou fu ·xu 》:“chi yan mo yan 。”(yan :yan zheng 。)

    gu :

    ①wang xi ;li shi jiu yuan 。yu “jin ”xiang dui 。《zhou yi ·ji ci xia 》:“shang gu xue ju ye chu ,hou shi sheng ren yi zhi yi gong shi 。”(yi :huan 。gong shi :fang she 。)su shi 《shui diao ge tou 》:“ren you bei huan li ge ,yue you yin qing yuan que ,ci shi gu nan quan 。”②zhi gu dai de shi wu ;jiu ;yuan lai 。《gu shi shi jiu shou 》zhi shi liu :“liang ren wei gu huan ,wang jia hui qian sui 。”③jiu yuan ;gu lao 。zhao yu shi 《bin tui lu 》juan san :“ke tu er zi ,ji lai shen gu 。”④gu ti shi de jian chen 。huo chen gu feng 、gu shi 。yu jin ti shi xiang dui ,bu shou ping ze 、dui zhang deng ge lv de xian zhi ,xing shi bi jiao zi you 。《shi sou ·gu ti shang 》:“ge zhi wu 、qi yan gu ,quan bu ru le yi 。”

    lai :

    (yi )①xiao mai 。《shi jing ·zhou song ·sai wen 》:“yi wo lai mou 。”②you bi zhi ci ,you yuan dao jin 。gen “qu ”、“wang ”xiang fan 。《sun zi bing fa ·jiu de 》:“wo ke yi wang ,bi ke yi lai zhe ,wei jiao de 。”he zhi zhang 《hui xiang ou shu 》:“er tong xiang jian bu xiang shi ,xiao wen ke cong he chu lai ?”③shi ……lai ;qiao zhi ;qiao lai 。ye zuo “lai ”。si ma qian 《shi ji ·wen di ben ji 》:“jiang he yi lai yuan fang zhi xian liang ?”④mou yi shi jian yi hou 。《meng zi ·jin xin xia 》:“you kong zi er lai ,zhi yu jin ,bai you yu sui 。”⑤jiang lai ;wei lai 。tao qian 《gui qu lai xi ci 》:“wu yi wang zhi bu jian ,zhi lai zhe zhi ke zhui 。”(jian :gai zheng 。zhui :zhui qiu 。)《meng zi ·teng wen gong xia 》:“ru zhi ji fei yi ,si su yi yi ,he dai lai nian ?”(si :ze 。yi :ting zhi 。)⑥gou mo zhu ci 。《zhuang zi ·ren jian shi 》:“chang yi yu wo lai 。”《meng zi ·li lou shang 》:“he gui hu lai !” (er )lài wei lao 。《shi jing ·xiao ya ·da dong 》:“dong ren zhi zi ,zhi lao bu lai 。”(zhi :zhu guan 。lao lào:wei lao )

    nan :

    (yi )nán kun nan ;jian nan 。yu “yi ”xiang dui 。《lao zi 》di er zhang :“gu you mo xiang sheng ,nan yi xiang cheng 。”li bai 《shu dao nan 》:“shu dao zhi nan ,nan yu shang qing tian 。” (er )nàn ①zai nan ;huo huan 。《sun zi ·mou gong 》:“san jun ji huo ju yi ,ze zhu hou zhi nan zhi yi 。”《han fei zi ·wu du 》:“jian jia li bing yi bei nan 。”(li bing :mo kuai bing qi 。)te zhi bing nan ,fan kang huo pan luan 。gu yi 《guo qin lun 》:“yi fu zuo nan er qi miao hui 。”(qi miao :tian zi de zong miao 。hui :hui huai 。)su shi 《chao cuo lun 》:“wei ren ren jun zi hao jie zhi shi ,neng chu shen wei tian xia fan da nan ,yi qiu cheng da gong 。”②yuan chou 。《zhan guo ce ·qin ce yi 》:“yi yu zhou wu wei nan 。”(zhou wu :zhou wu wang 。)《shi ji ·zhang yi lie chuan 》:“chu chang yu qin gou nan ,zhan yu han zhong 。”③ze bei ;ze nan 。《meng zi ·li lou xia 》:“yu qin shou you he nan yan ?”you jie wen ;fan bo 。《lun heng ·wen kong 》:“zao nan kong zi ,he shang yu yi ?”wang an dan 《da si ma jian yi shu 》:“bi xie shui ,nan ren ren 。”(ren ren :ning ren ,qiao yan chan mei de xiao ren 。)you bian bo de guan dian ,lun dian 。《han shu ·gao di ji 》:“(han wang )yi wen zhang liang ,liang fa ba nan 。” (san )nuó ①mao cheng de yang zi 。《shi jing ·xiao ya ·xi sang 》:“xi sang you a ,ji xie you nan 。”(a :tong “e ”,rou mei de yang zi 。)②qu zhu yi gui 。hou lai xie zuo “nuo ”。《zhou li ·xia guan ·fang xiang shi 》:“shuai bai li er shi nan ,yi suo shi qu yi 。”

    zhi :

    ①song da 。《xun zi ·jie bi 》:“yuan fang mo bu zhi ji zhen 。”you shi song da 。《zhou li ·xia guan ·huai fang shi 》:“zhang lai yuan fang zhi min ,zhi fang gong ,zhi yuan wu 。”②qu de ;qiu de 。《xun zi ·quan xue 》:“jia yu ma zhe ,fei li zu ye ,er zhi qian li 。”《li ji ·da xue 》:“zhi zhi zai ge wu 。”(ge wu :tui jiu shi wu zhi li 。ge :tui jiu 。)③chuan da ;biao da 。《jin shu ·jian wen di ji 》:“zhi yi zun gong ,jia guo zhi shi ,sui zhi yu ci 。”《han shu ·zhu fu chuan 》:“qian li cun wen zhi yi 。”④qiao yin ;qiao lai 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“ci ren ke jiu jian ,bu ke qu zhi ye 。”⑤dao zhi 。zhang ju zheng 《da jing zhou zhao zhi fu 》:“wan nu fan fa ,zhi fan zun lv ,huang kui bu ke yan 。”⑥suo chu ;jin 。《lun yu ·zi zhang 》:“shi jian wei zhi ming ,jian de sai yi 。”《lun yu ·xue er 》:“shi jun neng zhi ji shen 。”⑦jie jin 。《xun zi ·quan xue 》:“se cong ,er hou ke yu yan dao zhi zhi 。”⑧yi tai ;qing qu 。《wei shu ·ru hao chuan 》:“shu cao zai mu ,po you ye zhi 。”⑨fu ci 。ji 。《xun zi · zhong ni 》:“fei zhi long gao ye 。”(long :gao 。)⑩qiao yin ;yin lai 。《yan tie lun ·ben yi 》:“zhi shi min ,ju mo huo 。”(11)dao 。《zhou bi suan jing 》:“yin sheng zhi de er shi (zhìzhi )zhi 。”

    li :

    ①ji shen yi qi fu 。ban gu 《dong dou fu 》:“yu shi jian san xi ,xiao wu sheng ,li shen 祇。”②gu dai de deng ji zhi du ji yu zhi xiang kuo ying de hang wei zhun ze 。《han shu ·gong sun hong chuan 》:“jin tui you du ,zun bei you fen ,wei zhi li 。”③li jie ;li mao 。《gu liang chuan · xi gong er shi er nian 》:“li ren er bu da ,ze fan ji jing ;ai ren er bu qin ,ze fan ji ren 。”(li ren :li mao dai ren 。)④wei biao jing yi huo biao long chong er ju hang de yi shi 。《zhou li ·chun guan ·si shi 》:“si shi zhi zhi ,zhang li guo si zhi li ,yi zuo da zong bai 。”⑤li wu 。《li ji ·biao ji 》:“tian li ,bu xiang jian ye 。”⑥jing chong 。⑦mo bai 。li bai 《qiu pu ge 》zhi shi qi :“di tou li bai yun 。”⑧yan yin 。《yi li ·jin li 》:“xiang li yi gui 。”