• 繁体
  • 简体
  • 拼音

  • 樓中遲啟明,林際揮宿煙。

    “樓中遲啟明,林際揮宿煙。”詩句出處:《酬穆七侍郎早登使院西樓感懷》;是唐朝詩人權德輿的作品。

    耿耿宵欲半,振衣庭戶前。浩歌撫長劍,臨風泛清弦。
    晴霜麗寒蕪,微月露碧鮮。杉梧韻幽籟,河漢明秋天。
    良夜雖可玩,沉憂逾浩然。樓中遲啟明,林際揮宿煙。
    晨風響鐘鼓,曙色映山川。滔滔天外駛,杲杲朝日懸。
    因窮西南永,得見天地全。動植相糾紛,車從競喧闐。
    鱣鮪躍洪流,麇麚倚荒阡。嗈嗈白雲雁,嘒嘒清露蟬。
    一氣鼓萬殊,晦明相推遷。羲和無停鞅,不得常少年。
    當令志氣神,及此鬢發玄。豈唯十七族,今古稱其賢。
    夫君才氣雄,振藻何翩翩。詩輕沈隱侯,賦擬王仲宣。
    小鳥搶榆枋,大鵬激三千。與君期晚歲,方結林棲緣。

    【註釋】:

    樓:

    ①兩層或兩層以上的房屋。杜甫《登嶽陽樓》:“昔聞洞庭水,今上嶽陽樓。”②設在高處的建築,多用作瞭望。《左傳·宣公十五年》:“登諸樓車,使呼宋而告之。”

    中:

    (一)①中間。《墨子·經上》:“中,同長也。”(同長:同樣長的半徑。)柳宗元《天說》:“渾然而中處者,世謂之元氣。”②內;在一定的范圍內。《孟子·滕文公上》:“國中無偽。”《考工記·巨人》:“國中九經九緯。”③位置、等級在高下或兩端之間。《列子·力命》:“中塗遇東郭先生。”(塗:同“途”。)《漢書·食貨志下》:“金有三等,黃金為上,白金為中,赤金為下。”④正;適中。《禮記·玉藻》:“頭頸必中。”《孟子·離婁下》:“湯執中。”(湯:殷商國君。)⑤宜於;合於。《史記·外戚世傢》:“武帝擇宮人不中用者,斥出歸之。” (二)zhòng ①符合;適合。《呂氏春秋·懷寵》:“必中理,然後說。”《荀子·賦篇》:“圓者中規,方者中矩。”②誣蔑;誣蔑別人使受損害。《漢書·何武傳》:“顯怒,欲以吏事中商。”(顯、商:人名。)③遭受;感受。《後漢書·馬援傳》:“援亦中病。”

    遲:

    (一)①徐行。《詩經·邶風·谷風》:“行道遲遲,中心有違。”(中心:心中。違:不順心。)②緩慢。賈誼《新書·大政》:“自古至於今,與民為仇者,有遲有速,而民必勝之。”《莊子·養生主》:“吾見其難為,怵(chù)然為戒,視為止,行為遲。”(怵然:恐懼的樣子。)③晚。《金史·食貨志》:“地寒,稼穡遲熟。”④猶豫。白居易《琵琶行》:“尋聲暗問彈者誰,琵琶聲停欲語遲。”⑤魯鈍。《三國志·吳書·孫奐傳》:“初吾憂其遲鈍,今治軍,諸將少能及者,吾無憂矣。”⑥長久。歐陽修《蘇氏文集序》:“遲久而不相及。”[遲明]黎明;破曉。曹唐《望九華寄池陽杜員外》:“戴月早辭三秀館,遲明初識九華峰。”[遲遲]1.緩慢的樣子。白居易《長恨歌》:“遲遲鐘鼓初長夜,耿耿星河欲曙天。”2.從容不迫的樣子。《禮記·孔子閑居》:“無聲之樂,氣志不違;無體之禮,威儀遲遲。”3.遲疑不前的樣子。范曄《後漢書·鄧彪等傳論》:“統之方軌易因,險途難禦,故昔人明慎於所受之分,遲遲於歧路之間也。”[遲暮]1.暮年。比喻衰老。屈原《離騷》:“惟草木之零落兮,恐美人之遲暮。”2.徐緩。鮑照《舞鶴賦》:“颯沓矜顧,遷延遲暮。”(颯沓:群飛的樣子。)[遲日]1.日子久。《商君書·君臣》:“遲日曠久、積勞私門者得。”2.春日。杜甫《絕句二首》之一:“遲日江山麗,春風花草香。” (二)zhì等待。《後漢書·章帝紀》:“朕思遲直士,側席異聞。”(思:思念。側席:不正坐,以待賢者。異聞:新的學說見解。)

    啟:

    ①開門;打開。《左傳·隱公元年》:“太叔完聚,繕甲兵,具卒乘(shèng),夫人將啟之。”(乘:指戰車。)②打通;開通。《南史·梁元帝紀》:“鑿河津於孟門,百川復啟。”(孟門:山名。在今山西吉縣西。)③開辟;開拓。《尚書· 武成》:“惟先王建邦啟士。”④開始。陸雲《南征賦》:“長角哀叫以命旅,金鼓隱訇而啟發。”(隱:通“殷”。震動。訇:鼓聲。)⑤開導;啟發。《論語·述而》:“不憤不啟。”⑥招致;引起。陳康祺《郎潛紀聞》卷一:“萬一交聘啟隙。”(交聘:指外交談判。)⑦稟告;陳述。《吳子·圖國》:“必告於祖廟,啟於元龜。”⑧古代的奏疏。《南史·王彧(yù)傳》:“上疾篤,遣使送藥賜景文死……乃墨啟答飭。”(景文:王彧字。飭:通“敕”。皇帝的命令。)⑨萌發;萌芽。《荀子 · 天論》:“繁啟蕃長於春夏。”⑩古指立春、立夏。《左傳·僖公五年》:“分至啟閉,必書雲物。”(分:春分、秋分。至:夏至、冬至。閉:立秋、立冬。雲物:天象雲氣。)(11)通“䁈”。 視;看。 《論語· 泰伯》:“曾子有疾,召門弟子曰:‘啟予足,啟予手!’”(12)通“跽(jì)”。長跪;蹲坐。《南齊書·高帝紀上》:“億兆夷人,啟處靡厝。”

    明:

    ①明亮;光明。《詩經·鄭風·女曰雞鳴》:“子興視夜,明星有爛。”②照亮。王安石《遊褒禪山記》:“火尚足以明也。”③明顯;明白。《戰國策·齊策一》:“則秦不能害齊,亦已明矣。”④公開。《戰國策·趙策四》:“太後明謂左右。”又顯露。柳宗元《小石潭記》:“明滅可見。”⑤說明;表明。張溥《五人墓碑記》:“亦以明死生之大。”⑥賢明;英明。諸葛亮《前出師表》:“恐托付不效,以傷先帝之明。”⑦聰明;智慧。《老子》:“知人者智,自知者明。”韓愈《師說》:“小學而大遺,吾未見其明也。”(遺:放棄。)⑧視力;眼力。又視力好。《孟子·梁惠王上》:“明足以察秋毫之末。”⑨白天。張煌言《擬古》之二:“晦明本如轂(gǔ),日日相推移。”(晦:黑夜。轂:車輪的中心。)⑩舊指陽世間。顏延之《和謝監靈運一首》:“人神幽明絕。”(幽:指陰間。絕:指時亂不得祭祀。)(11)次(日或年)。彭端淑《為學一首示子侄》:“越明年,貧者自南海還,以告富者。”(南海:指浙江佛教勝地普陀山。)(12)朝代名。朱元璋建於公元1368年,1661年為清王朝所代替。[明堂]古代天子舉行朝會、祭祀、慶賞等大典的地方。古樂府《木蘭詩》:“歸來見天子,天子坐明堂。”[明器]即“冥器”。古代殉葬用的器物。石德玉《曲江池》第二折:“今日有個大人傢出殯,擺設明器,好生齊整。”(大人傢:大戶人傢。)

    際:

    ①交界或靠邊緣的地方。謝朓《之宣城出新林浦向板橋》:“天際識歸舟,雲中辨江樹。”《左傳·定公十年》:“居齊、魯之際而無事。”②先後交接或局勢形成的時候。諸葛亮《前出師表》:“受任於敗軍之際。”③互相之間。《韓非子·難一》:“君臣之際,非父子之親也。”陳亮《上孝宗皇帝第一書》:“天人之際,豈不甚可畏哉!”④交會;會集。《周易·泰》:“無往不復,天地際也。”⑤到;接近。《莊子·刻意》:“(精神)上際於天,下蟠於地。”《淮南子·原道》:“高不可際,深不可測。”

    揮:

    ①舞動;揮動。嵇康《琴賦》:“伯牙揮手,鐘期聽聲。”(伯牙:古代善彈琴者。鐘期:鐘子期,古代善聽琴者。)《淮南子·說山》:“執彈而招鳥,揮棁而呼狗。”②揮去;甩去。杜甫《北征》:“揮涕戀行在,道途猶恍惚。”(涕:淚。行在:皇帝離京外出的臨時駐地。)③散發。張協《詠史》:“揮金樂當年,歲暮不留儲。”④指揮;率領。蕭繹《討侯景檄》:“抽戈而揮,皎月為之退舍。”

    宿:

    (一)①住宿;過夜。《詩經·邶風·泉水》:“出宿於泲。”《論語·微子》:“止子路宿。”(止:留。)②住宿的地方;住所。《周禮·地官·遺人》:“三十裡有宿,宿有路室。”③夜。《戰國策·趙策三》:“不出宿夕,人必危之矣。”④隔年的。屈原《離騷》:“夕攬洲之宿莽。”《漢書·武帝紀》:“勸有水災郡種宿麥。”⑤素來;一向。《三國志·蜀書·諸葛亮傳》:“權既宿服仰備,又睹亮奇雅。”(權:孫權。備:劉備。)⑥年老的;久於其事的。《戰國策·魏第二》:“田朌,宿將也。”⑦有名望的人。《後漢書·朱浮傳》:“辟召州中名宿涿郡王岑之屬。”(辟bì:征召。) (二)xiù星宿,特指二十八宿。《論衡·祀義》:“天有列宿。”

    煙:

    (一)①物質燃燒時產生的氣狀物。《國語 · 魯語上》:“既其葬也,焚,煙徹於上。”王維《輞川閑居贈裴秀才迪》:“墟裡上孤煙。”②泛指雲氣、霧靄等煙狀之物。陳子昂《春日登金華觀》:“山川亂雲日,樓榭入煙霄。”杜牧《泊秦淮》:“煙籠寒水月籠沙。”③煙熏所積的灰。可制墨。簡文帝《與湘東王書》:“煙墨不言,受其驅染。”晁貫之《墨經·松》:“墨取廬山松煙。”代指墨。庾肩吾《謝賚銅硯筆格啟》:“煙磨青石。” (二)yīn [煙煴]1.古人指天地未分時的混沌之氣。班固《東都賦》:“降煙煴,調元氣。”2. 為陰陽二氣和合的樣子。張衡《思玄賦》:“天地煙煴,百卉含葩。”3.雲煙彌漫的樣子。江淹《別賦》:“襲青氣之煙煴。”


  • 楼中迟启明,林际挥宿烟。

    “楼中迟启明,林际挥宿烟。”诗句出处:《酬穆七侍郎早登使院西楼感怀》;是唐朝诗人权德舆的作品。

    耿耿宵欲半,振衣庭户前。浩歌抚长剑,临风泛清弦。
    晴霜丽寒芜,微月露碧鲜。杉梧韵幽籁,河汉明秋天。
    良夜虽可玩,沉忧逾浩然。楼中迟启明,林际挥宿烟。
    晨风响钟鼓,曙色映山川。滔滔天外驶,杲杲朝日悬。
    因穷西南永,得见天地全。动植相纠纷,车从竞喧阗。
    鳣鲔跃洪流,麇麚倚荒阡。嗈嗈白云雁,嘒嘒清露蝉。
    一气鼓万殊,晦明相推迁。羲和无停鞅,不得常少年。
    当令志气神,及此鬓发玄。岂唯十七族,今古称其贤。
    夫君才气雄,振藻何翩翩。诗轻沈隐侯,赋拟王仲宣。
    小鸟抢榆枋,大鹏激三千。与君期晚岁,方结林栖缘。

    【注释】:

    楼:

    ①两层或两层以上的房屋。杜甫《登岳阳楼》:“昔闻洞庭水,今上岳阳楼。”②设在高处的建筑,多用作瞭望。《左传·宣公十五年》:“登诸楼车,使呼宋而告之。”

    中:

    (一)①中间。《墨子·经上》:“中,同长也。”(同长:同样长的半径。)柳宗元《天说》:“浑然而中处者,世谓之元气。”②内;在一定的范围内。《孟子·滕文公上》:“国中无伪。”《考工记·巨人》:“国中九经九纬。”③位置、等级在高下或两端之间。《列子·力命》:“中涂遇东郭先生。”(涂:同“途”。)《汉书·食货志下》:“金有三等,黄金为上,白金为中,赤金为下。”④正;适中。《礼记·玉藻》:“头颈必中。”《孟子·离娄下》:“汤执中。”(汤:殷商国君。)⑤宜于;合于。《史记·外戚世家》:“武帝择宫人不中用者,斥出归之。” (二)zhòng ①符合;适合。《吕氏春秋·怀宠》:“必中理,然后说。”《荀子·赋篇》:“圆者中规,方者中矩。”②诬蔑;诬蔑别人使受损害。《汉书·何武传》:“显怒,欲以吏事中商。”(显、商:人名。)③遭受;感受。《后汉书·马援传》:“援亦中病。”

    迟:

    (一)①徐行。《诗经·邶风·谷风》:“行道迟迟,中心有违。”(中心:心中。违:不顺心。)②缓慢。贾谊《新书·大政》:“自古至于今,与民为仇者,有迟有速,而民必胜之。”《庄子·养生主》:“吾见其难为,怵(chù)然为戒,视为止,行为迟。”(怵然:恐惧的样子。)③晚。《金史·食货志》:“地寒,稼穑迟熟。”④犹豫。白居易《琵琶行》:“寻声暗问弹者谁,琵琶声停欲语迟。”⑤鲁钝。《三国志·吴书·孙奂传》:“初吾忧其迟钝,今治军,诸将少能及者,吾无忧矣。”⑥长久。欧阳修《苏氏文集序》:“迟久而不相及。”[迟明]黎明;破晓。曹唐《望九华寄池阳杜员外》:“戴月早辞三秀馆,迟明初识九华峰。”[迟迟]1.缓慢的样子。白居易《长恨歌》:“迟迟钟鼓初长夜,耿耿星河欲曙天。”2.从容不迫的样子。《礼记·孔子闲居》:“无声之乐,气志不违;无体之礼,威仪迟迟。”3.迟疑不前的样子。范晔《后汉书·邓彪等传论》:“统之方轨易因,险途难御,故昔人明慎于所受之分,迟迟于歧路之间也。”[迟暮]1.暮年。比喻衰老。屈原《离骚》:“惟草木之零落兮,恐美人之迟暮。”2.徐缓。鲍照《舞鹤赋》:“飒沓矜顾,迁延迟暮。”(飒沓:群飞的样子。)[迟日]1.日子久。《商君书·君臣》:“迟日旷久、积劳私门者得。”2.春日。杜甫《绝句二首》之一:“迟日江山丽,春风花草香。” (二)zhì等待。《后汉书·章帝纪》:“朕思迟直士,侧席异闻。”(思:思念。侧席:不正坐,以待贤者。异闻:新的学说见解。)

    启:

    ①开门;打开。《左传·隐公元年》:“太叔完聚,缮甲兵,具卒乘(shèng),夫人将启之。”(乘:指战车。)②打通;开通。《南史·梁元帝纪》:“凿河津于孟门,百川复启。”(孟门:山名。在今山西吉县西。)③开辟;开拓。《尚书· 武成》:“惟先王建邦启士。”④开始。陆云《南征赋》:“长角哀叫以命旅,金鼓隐訇而启发。”(隐:通“殷”。震动。訇:鼓声。)⑤开导;启发。《论语·述而》:“不愤不启。”⑥招致;引起。陈康祺《郎潜纪闻》卷一:“万一交聘启隙。”(交聘:指外交谈判。)⑦禀告;陈述。《吴子·图国》:“必告于祖庙,启于元龟。”⑧古代的奏疏。《南史·王彧(yù)传》:“上疾笃,遣使送药赐景文死……乃墨启答饬。”(景文:王彧字。饬:通“敕”。皇帝的命令。)⑨萌发;萌芽。《荀子 · 天论》:“繁启蕃长于春夏。”⑩古指立春、立夏。《左传·僖公五年》:“分至启闭,必书云物。”(分:春分、秋分。至:夏至、冬至。闭:立秋、立冬。云物:天象云气。)(11)通“䁈”。 视;看。 《论语· 泰伯》:“曾子有疾,召门弟子曰:‘启予足,启予手!’”(12)通“跽(jì)”。长跪;蹲坐。《南齐书·高帝纪上》:“亿兆夷人,启处靡厝。”

    明:

    ①明亮;光明。《诗经·郑风·女曰鸡鸣》:“子兴视夜,明星有烂。”②照亮。王安石《游褒禅山记》:“火尚足以明也。”③明显;明白。《战国策·齐策一》:“则秦不能害齐,亦已明矣。”④公开。《战国策·赵策四》:“太后明谓左右。”又显露。柳宗元《小石潭记》:“明灭可见。”⑤说明;表明。张溥《五人墓碑记》:“亦以明死生之大。”⑥贤明;英明。诸葛亮《前出师表》:“恐托付不效,以伤先帝之明。”⑦聪明;智慧。《老子》:“知人者智,自知者明。”韩愈《师说》:“小学而大遗,吾未见其明也。”(遗:放弃。)⑧视力;眼力。又视力好。《孟子·梁惠王上》:“明足以察秋毫之末。”⑨白天。张煌言《拟古》之二:“晦明本如毂(gǔ),日日相推移。”(晦:黑夜。毂:车轮的中心。)⑩旧指阳世间。颜延之《和谢监灵运一首》:“人神幽明绝。”(幽:指阴间。绝:指时乱不得祭祀。)(11)次(日或年)。彭端淑《为学一首示子侄》:“越明年,贫者自南海还,以告富者。”(南海:指浙江佛教胜地普陀山。)(12)朝代名。朱元璋建于公元1368年,1661年为清王朝所代替。[明堂]古代天子举行朝会、祭祀、庆赏等大典的地方。古乐府《木兰诗》:“归来见天子,天子坐明堂。”[明器]即“冥器”。古代殉葬用的器物。石德玉《曲江池》第二折:“今日有个大人家出殡,摆设明器,好生齐整。”(大人家:大户人家。)

    际:

    ①交界或靠边缘的地方。谢朓《之宣城出新林浦向板桥》:“天际识归舟,云中辨江树。”《左传·定公十年》:“居齐、鲁之际而无事。”②先后交接或局势形成的时候。诸葛亮《前出师表》:“受任于败军之际。”③互相之间。《韩非子·难一》:“君臣之际,非父子之亲也。”陈亮《上孝宗皇帝第一书》:“天人之际,岂不甚可畏哉!”④交会;会集。《周易·泰》:“无往不复,天地际也。”⑤到;接近。《庄子·刻意》:“(精神)上际于天,下蟠于地。”《淮南子·原道》:“高不可际,深不可测。”

    挥:

    ①舞动;挥动。嵇康《琴赋》:“伯牙挥手,钟期听声。”(伯牙:古代善弹琴者。钟期:钟子期,古代善听琴者。)《淮南子·说山》:“执弹而招鸟,挥棁而呼狗。”②挥去;甩去。杜甫《北征》:“挥涕恋行在,道途犹恍惚。”(涕:泪。行在:皇帝离京外出的临时驻地。)③散发。张协《咏史》:“挥金乐当年,岁暮不留储。”④指挥;率领。萧绎《讨侯景檄》:“抽戈而挥,皎月为之退舍。”

    宿:

    (一)①住宿;过夜。《诗经·邶风·泉水》:“出宿于泲。”《论语·微子》:“止子路宿。”(止:留。)②住宿的地方;住所。《周礼·地官·遗人》:“三十里有宿,宿有路室。”③夜。《战国策·赵策三》:“不出宿夕,人必危之矣。”④隔年的。屈原《离骚》:“夕揽洲之宿莽。”《汉书·武帝纪》:“劝有水灾郡种宿麦。”⑤素来;一向。《三国志·蜀书·诸葛亮传》:“权既宿服仰备,又睹亮奇雅。”(权:孙权。备:刘备。)⑥年老的;久于其事的。《战国策·魏第二》:“田朌,宿将也。”⑦有名望的人。《后汉书·朱浮传》:“辟召州中名宿涿郡王岑之属。”(辟bì:征召。) (二)xiù星宿,特指二十八宿。《论衡·祀义》:“天有列宿。”

    烟:

    (一)①物质燃烧时产生的气状物。《国语 · 鲁语上》:“既其葬也,焚,烟彻于上。”王维《辋川闲居赠裴秀才迪》:“墟里上孤烟。”②泛指云气、雾霭等烟状之物。陈子昂《春日登金华观》:“山川乱云日,楼榭入烟霄。”杜牧《泊秦淮》:“烟笼寒水月笼沙。”③烟熏所积的灰。可制墨。简文帝《与湘东王书》:“烟墨不言,受其驱染。”晁贯之《墨经·松》:“墨取庐山松烟。”代指墨。庾肩吾《谢赉铜砚笔格启》:“烟磨青石。” (二)yīn [烟煴]1.古人指天地未分时的混沌之气。班固《东都赋》:“降烟煴,调元气。”2. 为阴阳二气和合的样子。张衡《思玄赋》:“天地烟煴,百卉含葩。”3.云烟弥漫的样子。江淹《别赋》:“袭青气之烟煴。”


  • lou zhong chi qi ming ,lin ji hui su yan 。

    “lou zhong chi qi ming ,lin ji hui su yan 。”shi gou chu chu :《chou mu qi shi lang zao deng shi yuan xi lou gan huai 》;shi tang chao shi ren quan de yu de zuo pin 。

    geng geng xiao yu ban ,zhen yi ting hu qian 。hao ge fu chang jian ,lin feng fan qing xian 。
    qing shuang li han wu ,wei yue lou bi xian 。sha wu yun you lai ,he han ming qiu tian 。
    liang ye sui ke wan ,chen you yu hao ran 。lou zhong chi qi ming ,lin ji hui su yan 。
    chen feng xiang zhong gu ,shu se ying shan chuan 。tao tao tian wai shi ,gao gao chao ri xuan 。
    yin qiong xi na yong ,de jian tian de quan 。dong zhi xiang jiu fen ,che cong jing xuan tian 。
    shan wei yue hong liu ,jun jia yi huang qian 。yong yong bai yun yan ,hui hui qing lou chan 。
    yi qi gu mo shu ,hui ming xiang tui qian 。xi he mo ting yang ,bu de chang shao nian 。
    dang ling zhi qi shen ,ji ci bin fa xuan 。qi wei shi qi zu ,jin gu chen ji xian 。
    fu jun cai qi xiong ,zhen zao he pian pian 。shi qing shen yin hou ,fu ni wang zhong xuan 。
    xiao diao qiang yu fang ,da peng ji san qian 。yu jun ji wan sui ,fang jie lin qi yuan 。

    【zhu shi 】:

    lou :

    ①liang ceng huo liang ceng yi shang de fang wu 。du fu 《deng yue yang lou 》:“xi wen dong ting shui ,jin shang yue yang lou 。”②she zai gao chu de jian zhu ,duo yong zuo 瞭wang 。《zuo chuan ·xuan gong shi wu nian 》:“deng zhu lou che ,shi hu song er gao zhi 。”

    zhong :

    (yi )①zhong jian 。《mo zi ·jing shang 》:“zhong ,tong chang ye 。”(tong chang :tong yang chang de ban jing 。)liu zong yuan 《tian shui 》:“hun ran er zhong chu zhe ,shi wei zhi yuan qi 。”②nei ;zai yi ding de fan wei nei 。《meng zi ·teng wen gong shang 》:“guo zhong mo wei 。”《kao gong ji ·ju ren 》:“guo zhong jiu jing jiu wei 。”③wei zhi 、deng ji zai gao xia huo liang duan zhi jian 。《lie zi ·li ming 》:“zhong tu yu dong guo xian sheng 。”(tu :tong “tu ”。)《han shu ·shi huo zhi xia 》:“jin you san deng ,huang jin wei shang ,bai jin wei zhong ,chi jin wei xia 。”④zheng ;kuo zhong 。《li ji ·yu zao 》:“tou geng bi zhong 。”《meng zi ·li lou xia 》:“shang zhi zhong 。”(shang :yan shang guo jun 。)⑤yi yu ;ge yu 。《shi ji ·wai qi shi jia 》:“wu di ze gong ren bu zhong yong zhe ,chi chu gui zhi 。” (er )zhòng ①fu ge ;kuo ge 。《lv shi chun qiu ·huai chong 》:“bi zhong li ,ran hou shui 。”《xun zi ·fu pian 》:“yuan zhe zhong gui ,fang zhe zhong ju 。”②wu mie ;wu mie bie ren shi shou sun hai 。《han shu ·he wu chuan 》:“xian nu ,yu yi li shi zhong shang 。”(xian 、shang :ren ming 。)③zao shou ;gan shou 。《hou han shu ·ma yuan chuan 》:“yuan yi zhong bing 。”

    chi :

    (yi )①xu hang 。《shi jing ·bei feng ·gu feng 》:“hang dao chi chi ,zhong xin you wei 。”(zhong xin :xin zhong 。wei :bu shun xin 。)②huan man 。gu yi 《xin shu ·da zheng 》:“zi gu zhi yu jin ,yu min wei chou zhe ,you chi you su ,er min bi sheng zhi 。”《zhuang zi ·yang sheng zhu 》:“wu jian ji nan wei ,chu (chù)ran wei jie ,shi wei zhi ,hang wei chi 。”(chu ran :kong ju de yang zi 。)③wan 。《jin shi ·shi huo zhi 》:“de han ,jia se chi shou 。”④you yu 。bai ju yi 《pi pa hang 》:“xun sheng an wen dan zhe shei ,pi pa sheng ting yu yu chi 。”⑤lu dun 。《san guo zhi ·wu shu ·sun huan chuan 》:“chu wu you ji chi dun ,jin zhi jun ,zhu jiang shao neng ji zhe ,wu mo you yi 。”⑥chang jiu 。ou yang xiu 《su shi wen ji xu 》:“chi jiu er bu xiang ji 。”[chi ming ]li ming ;po xiao 。cao tang 《wang jiu hua ji chi yang du yuan wai 》:“dai yue zao ci san xiu guan ,chi ming chu shi jiu hua feng 。”[chi chi ]1.huan man de yang zi 。bai ju yi 《chang hen ge 》:“chi chi zhong gu chu chang ye ,geng geng xing he yu shu tian 。”2.cong rong bu pai de yang zi 。《li ji ·kong zi xian ju 》:“mo sheng zhi le ,qi zhi bu wei ;mo ti zhi li ,wei yi chi chi 。”3.chi yi bu qian de yang zi 。fan ye 《hou han shu ·deng biao deng chuan lun 》:“tong zhi fang gui yi yin ,xian tu nan yu ,gu xi ren ming shen yu suo shou zhi fen ,chi chi yu qi lu zhi jian ye 。”[chi mu ]1.mu nian 。bi yu cui lao 。qu yuan 《li sao 》:“wei cao mu zhi ling la xi ,kong mei ren zhi chi mu 。”2.xu huan 。bao zhao 《wu he fu 》:“sa da jin gu ,qian yan chi mu 。”(sa da :qun fei de yang zi 。)[chi ri ]1.ri zi jiu 。《shang jun shu ·jun chen 》:“chi ri kuang jiu 、ji lao si men zhe de 。”2.chun ri 。du fu 《jue gou er shou 》zhi yi :“chi ri jiang shan li ,chun feng hua cao xiang 。” (er )zhìdeng dai 。《hou han shu ·zhang di ji 》:“zhen sai chi zhi shi ,ce xi yi wen 。”(sai :sai nian 。ce xi :bu zheng zuo ,yi dai xian zhe 。yi wen :xin de xue shui jian jie 。)

    qi :

    ①kai men ;da kai 。《zuo chuan ·yin gong yuan nian 》:“tai shu wan ju ,shan jia bing ,ju cu cheng (shèng),fu ren jiang qi zhi 。”(cheng :zhi zhan che 。)②da tong ;kai tong 。《na shi ·liang yuan di ji 》:“zao he jin yu meng men ,bai chuan fu qi 。”(meng men :shan ming 。zai jin shan xi ji xian xi 。)③kai bi ;kai ta 。《shang shu · wu cheng 》:“wei xian wang jian bang qi shi 。”④kai shi 。liu yun 《na zheng fu 》:“chang jiao ai jiao yi ming lv ,jin gu yin hong er qi fa 。”(yin :tong “yan ”。zhen dong 。hong :gu sheng 。)⑤kai dao ;qi fa 。《lun yu ·shu er 》:“bu fen bu qi 。”⑥qiao zhi ;yin qi 。chen kang qi 《lang qian ji wen 》juan yi :“mo yi jiao pin qi xi 。”(jiao pin :zhi wai jiao tan pan 。)⑦bing gao ;chen shu 。《wu zi ·tu guo 》:“bi gao yu zu miao ,qi yu yuan gui 。”⑧gu dai de zou shu 。《na shi ·wang yu (yù)chuan 》:“shang ji du ,qian shi song yao ci jing wen si ……nai mo qi da chi 。”(jing wen :wang yu zi 。chi :tong “chi ”。huang di de ming ling 。)⑨meng fa ;meng ya 。《xun zi · tian lun 》:“fan qi fan chang yu chun xia 。”⑩gu zhi li chun 、li xia 。《zuo chuan ·xi gong wu nian 》:“fen zhi qi bi ,bi shu yun wu 。”(fen :chun fen 、qiu fen 。zhi :xia zhi 、dong zhi 。bi :li qiu 、li dong 。yun wu :tian xiang yun qi 。)(11)tong “䁈”。 shi ;kan 。 《lun yu · tai bai 》:“ceng zi you ji ,shao men di zi yue :‘qi yu zu ,qi yu shou !’”(12)tong “ji (jì)”。chang gui ;cun zuo 。《na ji shu ·gao di ji shang 》:“yi zhao yi ren ,qi chu mi cuo 。”

    ming :

    ①ming liang ;guang ming 。《shi jing ·zheng feng ·nv yue ji ming 》:“zi xing shi ye ,ming xing you lan 。”②zhao liang 。wang an dan 《you bao chan shan ji 》:“huo shang zu yi ming ye 。”③ming xian ;ming bai 。《zhan guo ce ·ji ce yi 》:“ze qin bu neng hai ji ,yi yi ming yi 。”④gong kai 。《zhan guo ce ·zhao ce si 》:“tai hou ming wei zuo you 。”you xian lou 。liu zong yuan 《xiao dan tan ji 》:“ming mie ke jian 。”⑤shui ming ;biao ming 。zhang pu 《wu ren mu bei ji 》:“yi yi ming si sheng zhi da 。”⑥xian ming ;ying ming 。zhu ge liang 《qian chu shi biao 》:“kong tuo fu bu xiao ,yi shang xian di zhi ming 。”⑦cong ming ;zhi hui 。《lao zi 》:“zhi ren zhe zhi ,zi zhi zhe ming 。”han yu 《shi shui 》:“xiao xue er da wei ,wu wei jian ji ming ye 。”(wei :fang qi 。)⑧shi li ;yan li 。you shi li hao 。《meng zi ·liang hui wang shang 》:“ming zu yi cha qiu hao zhi mo 。”⑨bai tian 。zhang huang yan 《ni gu 》zhi er :“hui ming ben ru gu (gǔ),ri ri xiang tui yi 。”(hui :hei ye 。gu :che lun de zhong xin 。)⑩jiu zhi yang shi jian 。yan yan zhi 《he xie jian ling yun yi shou 》:“ren shen you ming jue 。”(you :zhi yin jian 。jue :zhi shi luan bu de ji si 。)(11)ci (ri huo nian )。peng duan shu 《wei xue yi shou shi zi zhi 》:“yue ming nian ,pin zhe zi na hai hai ,yi gao fu zhe 。”(na hai :zhi zhe jiang fo jiao sheng de pu tuo shan 。)(12)chao dai ming 。zhu yuan zhang jian yu gong yuan 1368nian ,1661nian wei qing wang chao suo dai ti 。[ming tang ]gu dai tian zi ju hang chao hui 、ji si 、qing shang deng da dian de de fang 。gu le fu 《mu lan shi 》:“gui lai jian tian zi ,tian zi zuo ming tang 。”[ming qi ]ji “ming qi ”。gu dai xun zang yong de qi wu 。dan de yu 《qu jiang chi 》di er she :“jin ri you ge da ren jia chu bin ,bai she ming qi ,hao sheng ji zheng 。”(da ren jia :da hu ren jia 。)

    ji :

    ①jiao jie huo kao bian yuan de de fang 。xie tiao 《zhi xuan cheng chu xin lin pu xiang ban qiao 》:“tian ji shi gui zhou ,yun zhong bian jiang shu 。”《zuo chuan ·ding gong shi nian 》:“ju ji 、lu zhi ji er mo shi 。”②xian hou jiao jie huo ju shi xing cheng de shi hou 。zhu ge liang 《qian chu shi biao 》:“shou ren yu bai jun zhi ji 。”③hu xiang zhi jian 。《han fei zi ·nan yi 》:“jun chen zhi ji ,fei fu zi zhi qin ye 。”chen liang 《shang xiao zong huang di di yi shu 》:“tian ren zhi ji ,qi bu shen ke wei zai !”④jiao hui ;hui ji 。《zhou yi ·tai 》:“mo wang bu fu ,tian de ji ye 。”⑤dao ;jie jin 。《zhuang zi ·ke yi 》:“(jing shen )shang ji yu tian ,xia pan yu de 。”《huai na zi ·yuan dao 》:“gao bu ke ji ,shen bu ke ce 。”

    hui :

    ①wu dong ;hui dong 。ji kang 《qin fu 》:“bai ya hui shou ,zhong ji ting sheng 。”(bai ya :gu dai shan dan qin zhe 。zhong ji :zhong zi ji ,gu dai shan ting qin zhe 。)《huai na zi ·shui shan 》:“zhi dan er qiao diao ,hui tuo er hu gou 。”②hui qu ;shuai qu 。du fu 《bei zheng 》:“hui ti lian hang zai ,dao tu you huang hu 。”(ti :lei 。hang zai :huang di li jing wai chu de lin shi zhu de 。)③san fa 。zhang xie 《yong shi 》:“hui jin le dang nian ,sui mu bu liu chu 。”④zhi hui ;lv ling 。xiao yi 《tao hou jing xi 》:“chou ge er hui ,jiao yue wei zhi tui she 。”

    su :

    (yi )①zhu su ;guo ye 。《shi jing ·bei feng ·quan shui 》:“chu su yu ji 。”《lun yu ·wei zi 》:“zhi zi lu su 。”(zhi :liu 。)②zhu su de de fang ;zhu suo 。《zhou li ·de guan ·wei ren 》:“san shi li you su ,su you lu shi 。”③ye 。《zhan guo ce ·zhao ce san 》:“bu chu su xi ,ren bi wei zhi yi 。”④ge nian de 。qu yuan 《li sao 》:“xi lan zhou zhi su mang 。”《han shu ·wu di ji 》:“quan you shui zai jun chong su mai 。”⑤su lai ;yi xiang 。《san guo zhi ·shu shu ·zhu ge liang chuan 》:“quan ji su fu yang bei ,you du liang ji ya 。”(quan :sun quan 。bei :liu bei 。)⑥nian lao de ;jiu yu ji shi de 。《zhan guo ce ·wei di er 》:“tian ban ,su jiang ye 。”⑦you ming wang de ren 。《hou han shu ·zhu fu chuan 》:“bi shao zhou zhong ming su zhuo jun wang cen zhi shu 。”(bi bì:zheng shao 。) (er )xiùxing su ,te zhi er shi ba su 。《lun heng ·si yi 》:“tian you lie su 。”

    yan :

    (yi )①wu zhi ran shao shi chan sheng de qi zhuang wu 。《guo yu · lu yu shang 》:“ji ji zang ye ,fen ,yan che yu shang 。”wang wei 《wang chuan xian ju zeng pei xiu cai di 》:“xu li shang gu yan 。”②fan zhi yun qi 、wu ai deng yan zhuang zhi wu 。chen zi ang 《chun ri deng jin hua guan 》:“shan chuan luan yun ri ,lou xie ru yan xiao 。”du mu 《bo qin huai 》:“yan long han shui yue long sha 。”③yan xun suo ji de hui 。ke zhi mo 。jian wen di 《yu xiang dong wang shu 》:“yan mo bu yan ,shou ji qu ran 。”chao guan zhi 《mo jing ·song 》:“mo qu lu shan song yan 。”dai zhi mo 。yu jian wu 《xie lai tong yan bi ge qi 》:“yan mo qing dan 。” (er )yīn [yan yun ]1.gu ren zhi tian de wei fen shi de hun dun zhi qi 。ban gu 《dong dou fu 》:“jiang yan yun ,diao yuan qi 。”2. wei yin yang er qi he ge de yang zi 。zhang heng 《sai xuan fu 》:“tian de yan yun ,bai hui han pa 。”3.yun yan mi man de yang zi 。jiang yan 《bie fu 》:“xi qing qi zhi yan yun 。”